Panahon ng

Amerikano

Kaligirang Kasaysayan

Ika-12 ng Hunyo,1898–-naiwagayway ang bandila ng Pilipinas tanda ng pagkakaroon ng kalayaan

Hen. Miguel Malvar1903

Hen. Emilio Aguinaldo

• El Nuevo Dia(Bagong Araw)

Sergio Osmeña1900

• El Grito del Pueblo(Ang Sigaw ng Bayan)

Pascual Poblete1900

• El Renacimiento(Muling Pagsilang)

Rafael Palma1900

• Kahapon, Ngayon at Bukas

Aurelio Tolentino

Malaya Walang Sugat

Tomas Remegio Severino Reyes

Mga Katangiang Panitikan Sa Panahong Ito

• Kastila at Tagalog–wikang namayani

• 1910–`bagong pangkat ng manunulat ang nagpahayag sa Ingles

• Mga manunulat na Kastila–naging mahilig sa pagpapahayag ng damdaming makabayanat pagpaparangal kay Rizal at sa iba pang naging bayani ng lahi

• Mga manunulat sa Ingles–nagtataglay ng mababaw na panunulad sa pamamaksa at pamamaraang Amerikano

Panitikan Sa Kastila

Jose Rizal

Claro M. RectoFernando Ma. GuerreroCecilio Apostol

Jesus BalmoriManuel Bernabe

Cecilio Apostol

Fernando Ma. Guerrero

Jesus Balmori(Batikuling)

Manuel Bernabe

Claro M. Recto

Mga iba pang manunulat sa wikang Kastila

Adelina Gurrea

Kauna-unahang makatang babae sa Pilipinas na magaling sa Kastila. Nagkamit siya ng gantimpalang “ Premyo Zobel” sa kaniyang tulang awit na “El Nido”.

Macario Adriatico

Sumulat ng magandang alamat ng Mindoro na

pinamagatan niyang “La Punta del

Salto”.

Epifanio de los Santos

Nakilala sa tawag na

“Don Panyong”.

Ipinalalagay siyang

magaling na mamumuno,

at mananalamb

uhay sa buong

bpanahon ng panitikang

Kastila.

Pedro Aunario

Sumulat ng Decalogo del Protacionism

o

Isidro Marpori

Napatanyag sa pamamagitan ng kanyang apat na aklat na pinamagatang “ Aromas de Ensueño”

Panitikan sa Tagalog

Julian Cruz Balmaceda

Makatang TagalogMAKATA NG PUSO

-Lope K. Santos-Iñigo Ed.Regalado-Carlos Gatmaitan-Pedro Gatmaitan-Jose Corazon de Jesus-Cirio H. Panganiban-Deogracias del Rosario-Ildefonso Santos-Amado V. Hernandez-Nemecio Carabana-Mar Antonio,atbp.

MAKATA NG BUHAY

-Lope K. Santos-Jose Corazon de Jesus-Florentino Collantes-Patricio Mariano-Carlos Gatmaitan-Amado V. Hernandez,atbp.

MAKATA NG DULAAN

-Aurelio Tolentino-Patricio Mariano-Severino Reyes-Tomas Remegio

Lope K. Santos

Ang nobelista, makata, mangangatha, at mambabarila sa tatlong panahon ng panitikang Tagalog: Panahon ng Amerikano, ng mga Hapones, at Bagong Panahon. tInawag Siyang “Apo” ng mga mananagalog. Ang nobelang “Banaag at Sikat” ang siyang ipinalalagay na kaniyang pinaka Obra-Maestra.

Jose Corazon de Jesus

Kilalang-kilala sa sagisag na “Huseng Batute”. Vtinagurian din siyang “Makata ng Pag-ibig” noong kaniyang kapanahunan. Ang “Isang Punong Kahoy” na tulang elehiya ang ipinalalagay na kaniyang Obra-Maestra.

FLORENTINO COLLANTES

-Isang batikang “duplero”. Siya ang unang makatang Tagalog na gumamit ng tula sa panunuligsang pampolitika sa panahon ng mga Amerikano. Kilalang-kilala siya sa sagisag na “Kuntil Butil” at ang kaniyang obra-maestra ay ang “Lumang Simbahan”.

Amado V. Hernandez

Tinaguriang “Makata ng mga Manggagawa” sa ating panitikan sa dahilang nasasalamin sa kaniyang mga tula ang marudob na pagmamahal sa mga dukhang manggagawa. Para sa kaniya ang tula ay halimuyak, taginting, salamisim, aliw-iw,. Ang panitik ay makapangyarihan at ayon sa kaniya pati hari ay napayuyuko ng panitik. Marami siyang akdang naihandog sa panitikan tulad ng Isang Dipang langit, Mga Ibong Mandaragit, Luha ng Buyawa, Bayang Malaya, Ang Panday, Munting lupa at iba pa ngunit ang pinaka-obra-maestra niyang isinaalang-alang ay ang tulang “Ang Panday”.

VALERIANO HERNANDEZ PEÑA

Kasabay siya ni Lope K. Santos nanaluktok sa larangan ng pagsulat ng nobela. Kilalang-kilala siya sa tawag na “Tandang Anong” at sa sagisag na “Kintin Kulirat”. Ang kaniyang pinalalagay na kanyang pinaka-obra-maestra niya ay ang “Nena at Neneng”.

IÑIGO ED. REGALADO

Anak ng isang tanyag na manunulat noong panahon ng Kastila sa sagisag na”Odalager”.pinatunayan niya na hindi lamang siya nanalunton sa dinaanan ng kaniyang ama, kundi nakaabot pa sa karurukan ng tagumpay o “sumpong” sa panitik. Naging tanyag din siyang kuwentista, nobelista at peryodista. Ang kalipunan ng kaniyang tula ay pinamagatang “Damdamin”.

Ang Dulang Tagalog

Hermogenes Ilagan Severino Reyes

Severino Reyes

“Ama ng Dulang Tagalog”, at may akda ng walang kamatayang dula ng “Walang Sugat’.

Aurelio Tolentino

Ang ipinagmamalaking mandudula ng mga Kapampangan. Kabilang sa kaniyang mga dulang sinulat ay ang “Luhang Tagalog” na itinuturing niyang obra-maestra, at ang “Kahapon , Ngayon, at Bukas” na siya niyang ikinabilanggo.

HERMOGENES ILAGAN

Nagtayo ng isang samahang “Compaña Ilagan” na nagtanghal ng maraming dula sa kalagitnaang Luzon.

PATRICIO MARIANO

Sumulat ng nobelang “Ninay” at “Anak ng Dagat” na kaniyang ipinalalgay na obra-maestra.

JULIAN CRUZ BALMACEDA

Sumulat ng “Bunganga ng Pating”. Ito ang nagbigay sa kaniya ng higit na karangalan at kabantugan.

Ang Nobelang Tagalog

Ang Maikling Kwentong Tagalog

Dalawang aklat na kalipunan ng mga kwento nag napalathala noong Panahon ng Amerikano.

• “Mga Kwentong Ginto”-napalathala noong1936– Inakda nina Alejandro Abadilla at Clodualdo del Mundo

• “50 Kwentong Ginto ng 50 Batikang Kwentista” noong 1939– inakda ni Pedrito Reyes

“Parolang Ginto”- Clodualdo del Mundo“Talaang Bughaw”-Alejandro Abadilla

Ang Tulang Tagalog

Mga Iba Pang Panitikang Filipino*Panitikang Ilokano

Pedro Bukaneg

“Ama ng Panitikang Iloko”. Sa pangalan niya hinango ang salitang “Bukanegen” na nangangahulugan sa Tagalog ng Balagtasan.

• CLARO CALUYA–“Prinsipe ng mga Makatang

Ilukano”. Kilala siya sa pagiging makata at nobelista.

• LEON PICHAY– Kinilalang “pinakamabuting

bukanegero”. Isa rin siyang makata, kuwentista, mandudula, at mananaysay.

*Panitikang Kapampangan

JUAN CRISOSTOMO SOTO‘’Ama ng Panitikang Kapampangan’

AURELIO TOLENTINO

*Panitikang Bisaya

• ERIBERTO GUMBAN

–”Ama ng Panitikang Bisaya”. Nakasulat siya ng sarsuela, moro-moro, at mga dula sa Bisaya.

• MAGDALENA JOLANDONI

–Nang-uukol naman ng panahon sa nobelang Bisaya. Isinulat niya “Ang Mga Tunuk San Isa Ca Bulaclac”

*Ang Panitikang Filipino sa Ingles

JOSE GARCIA VILLA

Pinakatanyag na Pilipinong manunulat sa Ingles sa larangan ng maikling katha at tula. Kilala rin siya sa sagisag na “Doveglion”

JORGE BOCOBO

Isang mananaysay at mananalumpati. Ilan sa kaniyang mga sinulat ay ang “Filipino Contact with America”, “A Vision of Beauty” at “College Education”.

ZOILO GALANG

Sumulat ng kauna-unahang nobelang Pilipino sa wikang Ingles na pinamagatang “A Child of Sorrow”

ANGELA MANALANG GLORIA

Umakda ng “April Morning”. Nakilala siya sa pagsulat ng mga tulang liriko noong panahon ng Komonwelt.

• ZULUETA DE COSTA

–Nagkamit ng unang gantimpala sa kanyang tulang “Like the Molave” sa Commonwealth Literary Contest noong 1940.

NVM GONZALES

May-akda ng “My islands” at “Children of Ash Covered Loom”. Ang huli ay isinalin sa iba’t-ibang wika sa India.

ESTRELLA ALFON

Ipinalalagay na pinakapangunahing manunulat na babae sa Ingles bago magkadigma. Siya ang sumulat ng “Magnificence” at “ Grey Confetti”.

ARTURO ROTOR

May-akda ng “The Wound and the Scar” na siyang kauna-unahang aklat na nalimbang sa Philippine Book Guild.

Maraming Salamat sa Pakikinig…

Naway may natutunan kayo sa aming pag-uulat.

GROUP IV