Palliatieve zorg Thema NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen H.P.M. Verdonk Fysiotherapeut UMCU Docent fysiotherapie HU

Palliatieve zorg

Thema

NVFG Najaarscongres 2010Kanker bij ouderen

H.P.M. Verdonk

Fysiotherapeut UMCU

Docent fysiotherapie HU

Palliatieve zorg

• Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en het verlichten van lijden door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en het behandelen van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.

• WHO 2002

NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen 2

Titel van uw bijdragen

A

curatieve zorg

palliatieve zorgbestrijding symptomenkwaliteit van leven

revalidatie en rehabilitatie

ondersteunende zorg

terminalezorg

kwaliteitvan rouwen ensterven

Continuüm van zorg voor mensen met kanker of andere progressieve aandoening

diagnose dood

rouw-begelei-ding

Veranderingen

• Soms is scheidslijn curatie naar palliatie niet duidelijk

• De lengte van leven neemt toe tijdens de palliatieve zorg

NVFG Voorjaarscongres 2010 Door de lijnen heen 4


Informatie als aanvulling op de diagnose??

• Welke informatie wilt u kennen van de verwijzer voordat u kennismaakt met de patient



Palliatief redeneren (Theunissen,2006)

• Stap 1: in kaart brengen problematiek

• Stap 2: vat problematiek en beleid samen

• Stap 3: maak afspraken over evaluatie van beleid

• Stap 4: stel beleid zo nodig bij



Anamnese/onderzoek??

– Vorm en functie– Activiteiten– Participatie– Omgevingsfactoren– Persoonlijke factoren



Aandachtspunten anamnese/onderzoek

• Betrek mantelzorg al in anamnese en onderzoek• Beoordeel meer mogelijkheden dan

onmogelijkheden• Bewaak de autonomie van de patient• Geef ruimte voor een brede inventarisatie bijv.

Meerdere symptomen bespreken• Krijg een beeld van de andere hulpverleners



Overweeg gebruik meetinstrumenten

• ESAS (items koppelen aan NRS)• Mantelzorg: Caregiver Strain Index(CSI),

Caregiver Reaction Assessment(CRA)• Kinesiofobie(TAMPA)• Hospital Anxiety and depression

scale(HAD)• 6 minuten looptest• www.meetinstrumentenpalliatievezorg.nl



http://www.meetinstrumentenpalliatievezorg.nl/








Invulling

• Stel werkhypothese op• Beleidsoverwegingen:

– Prioritering symptomen– Aard problematiek– Situatie patient – Organisatie zorg

• Omschrijf doel behandeling• Stel behandelplan op



Concreet

• PATIENT EN FYSIOTHERAPEUT:

• Groeperen actieve versus passieve problemen

• PATIËNT:

• Rangschikking op te lossen problemen

• FYSIOTHERAPEUT:

• Groeperen van gerelateerde problemen



Behandelplan

• ????????

• 4 minuten in tweetallen










Stap 3: evaluatie

• Meet effect aan de hand van klachten en welbevinden

• Overweeg gebruik meetinstrumenten• Spreek af door wie en wanneer het effect

gemeten wordt

• Evalueer snel in de tijd, gezien verandering in de tijd



Stap 4: stel beleid zo nodig bij en evalueer

• Effect goed– Blijf periodiek evalueren

• Effect beperkt– Of accepteren of terug naar een vorige stap

• Geen effect– Of accepteren of terug naar een vorige stap



Dossiervoering

• Het gebruik van een bij de patient aanwezig schriftelijk zorgdossier, dat door de hulpverleners adequaat wordt bijgehouden, verbetert de coordinatie en daardoor de kwaliteit van de zorg.



Problemen in de palliatieve fase

• Vermoeidheid

• Pijn

• Immobiliteit

• (Lymf)oedeem



Palliatieve kennis

• Bij wervelmetastase ongeveer 20% kans op myelumschade

• Meestal partiele uitval

• Circa 1400 patiënten per jaar pathologische dwarslaesie;200 traumatische dwarslaesies per jaar

• Radiotherapie helpt bij snelle interventie



Traumatische versus pathologische dwarslaesie

- revalidatiecentrum versus thuis

- trainer versus coach

- vorm/functie versus activiteiten

- compensatie versus aanpassing

- hoge versus lage intensiteit



De palliatieve fysiotherapie

• Wens van de patiënt staat centraal• Meer coach dan trainer• Meer op activiteiten en sociale deelname

gericht• Samenwerking met mantelzorg en andere

disciplines• Compensaties en aanpassingen• Meelevend, niet meelijdend



Massage

• Pijn (Ernst,2009)

• Misselijkheid (Wilkinson,2008)

• Slaapproblemen (Soden,2004)

• Angst (Cassileth,2004)

• Somberheid: tegenstrijdige uitkomsten



Ontspanningsoefeningen

• Pijn (Anderson, 2006)

• Angst (Antoni,2009)

• Vermoeidheid (Jacobsen,2002)

• Somberheid (Targ,2002)

• Misselijkheid en braken (Yoo,2005)

• Kortademigheid (Bausewein,2008)



Nevenpathologie

• Lymfesysteem• Veneus systeem• Huid• Skelet• Zenuwstelsel• Vitale organen: lever, hart, longen en

hersenen• Gewicht



SKELET(85%)

• Wervelkolom

• Ribben en sternum

• Scapula en humerus

• Bekken en femur

• Invloed pijn, immobiliteit, compensatie en (loop)hulpmiddelen op het oedeem



VITALE ORGANEN

• Lever: ascites

• Hart: decompensatio cordis

• Longen: desaturatie

• Hersenen: hemibeeld, vegetatieve schors

• Invloed op oedeem, mobiliseren en in mindere mate pijn, conditie



autorijden mogelijk

• Brochure CBR (2009):– Codeine: tot 20 mgr daags geen invloed;

meer dan 20 mgr na 14 dagen– Opioiden: na 14 dagen stabiele dosis– Meeste antidepressiva en antiepileptica

zonder problemen



wwwwwwwwwwwweetjes

• www.oncoline.nl

• www.pallialine.nl

• www.cbo.nl

• Palliatieve zorg. Richtlijnen voor de praktijk(2010)



http://www.oncoline.nl/

http://www.pallialine.nl/

http://www.cbo.nl/

Documents

Palliatieve zorg Thema NVFG Najaarscongres 2010 Kanker bij ouderen H.P.M. Verdonk Fysiotherapeut UMCU Docent fysiotherapie HU