Upload
voliem
View
262
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
GÜNLÜK YAŞAMDA BEL VE BOYUN
AĞRILARI
Dr. Meltem VURAL Fiziksel Tedavi ve Rehabilitasyon
Uzmanı
Ajanda
Bel boyun ağrısının önemi
Anatomi (yapısı)
Bel ve boyun ağrısı nedenleri, risk faktörleri
Tedavi yöntemleri
Korunma Yöntemleri
Belin ve vücudun doğru kullanımı
Egzersizler
Ağrı
Rahatsız edici bir duyu algılamasıdır
Ağrı deneyimi hoşa gitmeyen uyaranların, ağrı şekline dönüşümünde görev alan süreçleri tanımlar
Deneyim
Davranış
Doku hasarı
Kapı – sinyalleri arttırır veya azaltır
Ağrı Algılama
Duygulanım
Bel ve Boyun Ağrıları
Hemen hemen her insan hayatının bir bölümünde bel boyun ağrısından yakınır
Bel ağrısı doktora başvuru ve işe gidememenin soğuk algınlığından sonraki ikinci en sık nedenidir
Genellikle orta yaşlarda görülür; kadın, erkek ve tüm yaş gruplarını etkiler
Bel ve Boyun Ağrıları
En sık nedeni omurgamızın kötü duruş ve yanlış kullanılması sonucunda zorlanmasıdır
Ağrılı atakların büyük bir kısmı, %90’ı, yaklaşık bir ayda iyileşir
Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir
Bel ve Boyun Ağrıları
Ağrı yerleşirse, hareketleri kısıtlamanın yanında, depresyon gibi psikolojik rahatsızlıklara neden olabilir
Böylece sadece kendimizi değil, aile ve iş ilişkilerimizi ve tüm yaşamımızı olumsuz etkileyebilir
Bel ve Boyun Ağrıları
Oysa sağlıklı bir omurgaya sahip olmak zor değildir
Omurgamızı tanıyarak, günlük yaşam ve iş ortamında belimizi ve vücudumuzu doğru kullanarak davranışlarımızı değiştirmek ve ağrılardan korunmak mümkündür
Bel ve Boyun Ağrıları
HASTALIĞIN EN GÜZEL İLACI, O HASTALIKTAN KORUNMANIN ÇARELERİNİ ÖĞRENMEKTİR
HİPOKRAT
Tedavinin Amacı
Bel-boyun yapısını ve ağrısını anlamak tanımak
Çalışma ve dinlenme sırasında omurgaya binen yükü azaltmayı, omurgayı doğru kullanmayı öğrenmek
Egzersizleri öğrenmek
Bel ağrısının tekrarını önlemek
Tedavinin Amacı
Bel problemi ile başa çıkma yeteneğini geliştirmek
Kendine güveni arttırarak “belinin sorumluluğunu” almasını sağlamak, yaşamda bağımlılığı azaltmak, yaşam kalitesini yükseltmek
Genel vücut formunu düzeltmek
Bel Ağrısının Önemi
Bel bölgesi yaralanmaya en yatkın bölgedir
Ağrılı atakların tedavisi kolay, yerleşmiş ağrının tedavisi oldukça zordur
Kişilerin ¾ ’ü eğitim programı ile korunabilir
Anatomi (Yapısı)
Anatomi (Yapısı)
Omurgada 3 bölge ve 3 kavis vardır
7 omurdan oluşan boyun bölgesinde arkaya doğru kavis, 12 omurgadan oluşan sırt bölgesinde öne doğru kavis ve 5 omurdan oluşan bel bölgesinde ise öne doğru kavis bulunur
Bel bölgesinin altında omurların birleşmesi ile oluşmuş kuyruk sokumu bölgesi yer alır
Anatomi (Yapısı)
Omurganın 3 doğal kavisi
Boyun kavisi
Sırt kavisi
Bel kavisi
Anatomi (Yapısı)
Bu üç kavis dengede ve olması gereken açılardayken kulak, omuz ve kalça ön kısmı aynı doğrultuda dik olarak durmaktadır
Düzgün bir duruş bu kavisleri doğru açılarda ve dengede tutarak olur
Diskler
Omurların arasında disk olarak adlandırılan oluşumlar vardır
Diskler, içinde jel veya jöle kıvamındaki sıvı bulunan bir çekirdekten ve bunun etrafında anulus olarak adlandırılan, oldukça güçlü bir kısımdan oluşur
Eklemler
Her omur, arka kısımlarında bulunan, küçük, faset eklemler olarak adlandırılan eklemler aracılığıyla bir diğeriyle temas halindedir
Bağlar
Tüm omurga boyunca önde ve arkada, kafatasımızın tabanından kuyruk sokumuna kadar uzanan, omur ve diskleri birbirine bağlayan bağlar, öne ve arkaya hareketlerin kontrolünde yardımcıdır
Anatomi (Yapısı)
Kaslar
Kaslar&Sinirler
Sağlıklı bir omurga esnek,kuvvetli, boyun, sırt, bel, karın ve bacak kasları ile bağlanır
Dayanıklılık ve esneklikten yoksun kaslar omurgamızdaki kavislerin doğru açılarını ve omurganın dengesini koruyamazlar bel ağrılarına neden olurlar
Omurga kanalı içerisindeki omurilikten çıkan sinirler sırt, bel ve bacaklarımızdaki kasları çalıştırır. Cildin, bağların ve eklemlerin duyusunu sağlar
Omurganın Görevleri
DESTEK: Baş, gövde, göğüs ve karın boşluğundaki iç organlarımızın ağırlığını taşımak ve bunlara sağlam bir destek oluşturmak
HAREKET: Vücudun herhangi bir yönde hareketini sağlamak
KORUMA: Omurganın arka kısmındaki kanal, hayati bir fonksiyonu olan omuriliği korur
Risk Faktörleri
Ağır fiziksel aktivite ile çalışmak
Uzun süreli aynı pozisyonda çalışmak
Öne eğilerek çalışmak
Kalçalar sabitken beli, gövdeyi döndürmek
Ağır kaldırmak ve taşımak
Ayaklar sabit dönmek
Tekrarlamalı iş
Titreşime maruz kalmak
Risk Faktörleri
Kondisyon eksikliği (hareket azlığı)
Sırt-bel kaslarının güçsüzlüğü
Şişmanlık
Sigara içmek
Risk Faktörleri
İş memnuniyetsizliği
Yetersiz psikolojik destek
Monoton iş
Aile ve iş hayatındaki sorunlar
Bel ağrısının en sık nedeni belin ve vücudun yanlış kullanımına ve kötü duruşa bağlı yumuşak doku zorlanmasıdır
Beli en zorlayan hareketler
Dizleri bükmeden öne eğilmek
Ağır kaldırmak
Kalçalar sabitken beli, kalçayı ve gövdeyi döndürmektir
Bel –Boyun Ağrısının Başlıca Nedenleri
Duruş bozuklukları ve yumuşak dokuda zorlanma
Fıtıklar (disk hernisi)
Kireçlenmeler
Bel kaymaları
Diğer (omurga eğikliği gibi)
Tümörler
İltihabi ve mikrobik hastalıklar
Kemik hastalıkları
Kırıklar
Bel Ağrısının Başlıca Nedenleri
Kas ve bağların zorlanması
Bel fıtığı (disk kayması)
Kireçlenme (Spondiloz)
Omur kayması (Spondilolistesis)
Omurilik kanalının daralması (Spinal stenoz)
Omurga eğrilmesi (Skolyoz)
Bel Ağrısında Tedavi
KORUMA VE EĞİTİM
İstirahat
İlaçlar
Fizik tedavi
Korse
Egzersizler
Diğer
Evde neler yapılabilir?
1-2 gün istirahat
Basit ağrı kesici ilaçların kullanımı (parasetamol)
Yüzeyel sıcak/soğuk uygulamaları
Bu tedaviye rağmen birkaç günde iyileşme yoksa hekime başvurun
Ne zaman hemen doktora başvurmalıyım?
Kol veya bacağa yayılan ağrı ve uyuşmada ani artış varsa
İdrar ya da dışkı kaçırma olayı varsa
Kol, el, ayak ya da bacakta güçsüzlük başlamışsa
Cerrahi Tedavi
Hastaların sadece % 2-5’inde ameliyat uygulanır
Kol ve bacak uzuvlarında ilerleyici güçsüzlük varsa
İdrar kaçırma varsa
Uygun tedaviye yanıt alınamamışsa
Tedavinin Amaçları
Ağrıyı azaltmak
Kas spazmını çözmek
Kas gücü, dayanıklılık ve kondisyonu arttırmak
Bel ağrısının tekrarını önlemek
Tedavi-İlaçlar
Ağrı kesici, iltihap giderici ve kas gerginliğini çözücü çok sayıda ilaç vardır
İlaçlar doktor önerisiyle alınmalıdır. Tüm ilaçların yan etkileri olduğu göz önünde bulundurulmalıdır
Tedavi-İlaçlar
Ağrı kesici özellikleri de olan iltihap giderici ilaçlar mide barsak sistemi, kalp, karaciğer ve böbrek üzerinde, kas gevşeticiler dikkat ve konsantrasyon üzerinde yan etkiler oluşturabildiğinden mutlaka doktor önerisiyle alınmalıdırlar
Ağrı uzun sürdüğünde depresyon gibi psikolojik sorunlar gelişmişse bunlar için gerekli tedaviler uygulanır
Tedavi-Fizik Tedavi
Sıcak soğuk uygulamalar, çeşitli elektrik akımları gibi çeşitli yöntemler uygulanmaktadır
Bunlar ağrı ve gerginliği azaltmada etkilidir
Tedavi-Enjeksiyonlar
Bazı bel boyun ağrılarında kaslardaki hassas noktalara ve özellikle bel fıtığında sinir kökü yakınlarına özel tekniklerle kortizon ve lokal ağrı kesici ilaçlar kullanılarak yapılan enjeksiyonlar ağrıyı azaltmada yararlıdır
Enjeksiyon diğer tedavilerin etkili olmadığı belirli bazı durumlarda ve uygun koşullarda yapılmalıdır
Tedavi-Korse ve Destekler
Ağrılı atak döneminde korseler hareketlerin kısıtlanmasında destek sağlayarak ağrının azalmasında etkili olabilirler
Fakat uzun süreli kullanımları kas güçsüzlüğüne yol açtığından önerilmez
Tedavi-Korse ve Destekler
Oturma sırasında bel kavisinin küçük bir yastıkla desteklenmesi belin korunmasında yararlıdır
Bedensel çalışanlarda, iş sırasında kullanılan bel korseleri korunmada etkilidir
Bel Boyun Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Günlük yaşam ve iş ortamında omurganızı doğru kullanın
Ayakta ve otururken duruşunuza dikkat edin
Ağır eşyaları doğru bir şekilde kaldırın ve taşıyın
Bel Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Özellikle bel ağrısında korunmak için fazla kilolarınızdan kurtulun
Sigara kullanmayı bırakın
Düzenli egzersiz yapın
Kondisyonunuzu iyi tutun
Egzersizin Faydaları Nelerdir?
Omurgayı güçlendirerek, zorlanmayı ve yaralanma riskini azaltır
Duruşu düzeltir
Ağrıyı azaltır, iyileşmeyi çabuklaştırır
Bel boyun ağrısının tekrarını engeller
Kondisyonu iyileştirir
Boyun Ağrısından Korunmak İçin Neler Yapılmalı?
Yatarken yastık boynun normal eğriliğini korumalıdır
Çalışırken uzun süre boynunuzu sabit pozisyonda tutmayın, fırsat buldukça kalkıp dolaşın ve gerekirse boyun egzersizleri yapın
Yukarıdan eşya alırken veya bir iş yaparken sandalye veya merdiven kullanın
Başınızla yük taşımayın
Duruş Bozukluğu Nedir?
Oturuş Pozisyonu
Bel ve Boyun Ağrılı Hastalarda Egzersiz Ne Zaman Başlanmalıdır?
İlk 3-7 gün şiddetli ağrıyı azaltacak tedavi yöntemleri sonrasında 1-2 hafta içerisinde egzersizlere başlanır
Sonuç
Omurga birbiriyle bağlantılı olan ve birlikte çalışan omurlar, diskler, eklemler, sinirler ve kaslardan oluşur
Bel ağrısı bu yapıların herhangi birisinden kaynaklanabilir
Belde ağrılı ataklar kısa sürede iyileşir. Ağrı uzun sürdüğünde tedavi güçleşir
Sonuç
Günlük yaşam ve iş ortamında belinizi doğru kullanın
Ayakta ve otururken duruşunuza dikkat edin
Ağır eşyaları doğru bir şekilde kaldırın ve taşıyın
Düzenli egzersiz yapın
Sosyal Sonuçlar
• Aile, arkadaş ilişkileri
• Seksüel sonuçlar
• Sosyal izolasyon
Sosyoekonomik Sonuçlar
• Sağlık harcamaları
• Disabilite
• İş günü kaybı
Psikolojik Durum
• Depresyon
• Anksiyete
• Uyku bozuklukları
• Kendine güvende azalma
Yaşam Kalitesi
• Fiziksel fonksiyon
• Günlük yaşam aktivitelerini yapabilme kabiliyeti
• İş
• Eğlence
Kaynaklar Özcan E.Bel Ağrısı Hakkında Öğrenmek İstedikleriniz.Temmuz 2004,İstanbul
Ozcan E (Ed.), Ketenci A(Yard. Ed. ) Bel Ağrısı, Tanı ve Tedavi, Nobel Kitapevi, 2002.
Rutledge DN, Cantero PJ, Ruiz JE.Chronic pain management strategies used by low-income overweight Latinos. Chronic Illn. 2012 Nov 5. [Epub ahead of print]
Teşekkürler…