PAGTUBAG SA ILEGAL NGA PAGPAMALIGYA SA MGA WILDLIFE SA PILIPINAS

PHILIPPINESAng iyang populasyong sa karon nga panahon mikabat sa usa ka gatos ka milyon (100M) ug gibanabana nga moabot kini sa 125M sa tuig 2030. Ang kadaghanan ug kasagarang mga tawo, labi na ang mga pobre, nagasalig lang sa nagkadaiyang pagpangabuhi diha sa ilang palibot

Adunay 240 ka mga gipanalipdang lugar. Dili kini ginapasudlan ug mga tawo nga walay pag tugot gikan sa otoridad sa gobyerno

May 228 ka lugar nga adunay nagkalainlaing klase sa kinabuhi o biodiversity

Usa sa 17 nga Mega-Nasud sa nagkalain-laing kinabuhi ug nagapakupot sa mga klase sa wildlife nga dili jud makita bisan asa nga lugar sa kalibutan

Aduna’y sobra sa 52,000 ka species dinhi ug katunga niini gina ila nga natural o kasagaran lang

Adunay 114 ka species sa mga mananap nga nabuhi sa katubigan,

sama sa baki ug uban pa

Ikaduha nga pinakadakong arkipelago (yuta nga gilibotan sa kadagatan) sa tibuok kalibutan nga gilangkoban ug 7,500 mga isla

342 ka klase sa reptiles ug makita dinhi samtang 69% niini

diila nga kasagaran or endemic

Ikaupat kini nga pinaka importanteng nasud sa

pagkadaghan sa kasagarang langgam (bird endemism)

nga gilangkob sa 700 ka species

Ikalima sa tibuok kalibutan sa kinatibuk-ang mga klase sa species sa tanum, ug ang katunga niini mga endemic

Kini pinuy-anan sa lima gikan sa pito ka inilang klase sa bao sa dagat sa tibuok kalibutan, sama sa hawksbill, olive ridley, loggerhead, ug leatherback

Ang Pilipinas giila nga usa ka tig gamit, tighatag ug tinubdan sa mga ginapayuhot nga mga lasangnon nga mga mananap. Kini nakahulga sa pagkawala sa mga “endemic” nga mga mananap, ekonmikanhong panginabuhian ug nagkadaiyang kinabuhi sa katilingban. Ang nasud sa Pilipinas kabahin sa Convention on Biological Diversity sukad pa niadtong tuig 1992.

Ang kantidad sa ilegal nga pagpamaligya sa mga wildlife dinhi sa Pilipinas mikabat na ug 50 ka bilyon ka pesos o usa ka bilyon dolyares matag tuig. Kini gilangkoban sa bili niini sa merkado (market value) ug kun asa gikuha ang mga wildlife, and ilang kamahinungdanon ug bili niini diha sa kinaiyahan, ang kadaut sa kinaiyahan samtang ginapangdakop sila ug ang posibleng pagkawala sa kontribusyon nila sa kita sa eco-turismo sa nasud.

Ang balor sa ilegal nga pagpamaligya sa mga mananap sa kalasangan gibana-bana nga mokabat sa kantidad nga napulo ngadto sa kawhaan ug tulo (23) ka bilyon dolyares kada tuig ug naghimo niini nga negosyo nga mahimutang sa ika upat nga pinakataas nga ilegal nga negosyo sama sa ilegal nga druga, human trafficking ug pagpayuhot ug mga armas.

• 2,870 pangolins (2013)• 354 marine turtles (2014)• 4,300 freshwater turtles, 4,000 of which were

Philippine forest turtles (2015)• 58 pangolins (2017) • 70 hawksbill turtles (2017)• 58 Goffins cockatoos (2017)• nearly 1,000 endemic pitcher plants and lady

slipper orchids (2017)• 106 sulfur-crested cockatoos (2018)• 462 Indonesian endemic parrots over at least

4 seizures (2013–2017)

• 5 tons of elephant ivory tusks (1996–2009)• 1,522 mynas (2000–2006)• 652 blue-naped parrots (2000–2006)• 95 kg of pangolin scales and 36 kg of pangolin

meat equivalent to approximately 200 individual pangolins (2012)

Ilegal Pagpamaligya ug mga Wildlife

Note: kg = kilogram, ₱ = Philippine peso, $ = United States dollar.Source: Confiscation records from the Department of Natural Resources–Biodiversity Management Bureau (DENR–BMB) and the Palawan Council for Sustainable Development (PCSD) of the Philippines.

MGA DAGKONG PAGPANG-IMBARGO UG PAGPANGSAKMIT SA MGA WILDLIFE

PANG KALIBOTANG PROGRAMA SA WILDLIFE

Isip pag-ila sa hulga sa ilegal nga pagnegosyo sa mga wildlife sa nasudnong panaglahi sa kinabuhi ug economiya, ang gobyernon sa Pilipinas nagpasa ug balaod nga nagmugna ug inter-agency nga grupo aron magsumpo sa ilegal nga pagbaligya sa mga wildlife, mga parte sa lawas niini ug ang pagpalig-on sa kapasidad sa mga nagapatuman niini sa lain-laing ahensiya nga adunay otoridad pagpatuman sa balaod.

Ang 10-ka tuig nga Nasudnong Wildlife Law Enforcement Action Plan (WILDLEAP) 2018-2028, nga nag alayon sa Philippine Biodiversity Strategy ug Action Plan nagsilbi nga nasudnong sumbanan nga motubag ug mosumpo sa crimin diha sa wildlife ug mosilbing giya aron paghatag sa dinaliang buluhaton sa pagpagpatuman, paggahin ug pundo ug ubang kahimoan ug pagsukod sa eperkto sa pagpatuman sa mga balaod mahitungod niini.

Pinaagi sa pagtinabangay sa mga nag-unang ahensiya, sa nasyonal, rehiyonal, probinsiyal ug local nga pangagamhanan ug nga katilingbanong organisasyon, and WILDLEAF mag pukos sa mas lig-on nga polisiya, pagtinabangay, pagpalig-on sa katakus, pagpahibalo, pag edukar ug paghimo ug mga katilingbanong pagpakabana, pagtarong sa pagdala sa kagmhanan ug sumpoon ang korapsyon.

Pagsumpo sa Organisadong Krimen Batok sa Kinaiyahan sa PilipinasPag-atubang sa Krimen batok sa wildlife dinhi sa Pilipinas pinaagi sa legal ug institusyonal nga kabag-ohan, paglig-on sa kapasidad sa tibuok nga sistema sa pagpatuman ug makuhaan ang panginahanglan sa mga wildlife ug mga bahin sa lawas niini.

KINATIBUK-ANG KAHIMTANG

Tig-implementar nga AhensiyaDepartment of Environment and Natural Resources-Biodiversity Management Bureau (DENR-BMB)

Pagpondo• Global Environment Facility (GEF): US$1.8 million• Gobyerno sa Pilipinas (DENR): US$575,757

Ang Tigpatuman nga AhensiyaAsian Development Bank

MGA NAHIMUTANGAN UG LUGAR SA PROYEKTO Caraga: Agusan del Norte and Surigao del Norte Metro Cebu Metro Manila

Mga Kaubang InternationalThe International Consortium on Combating Wildlife Crime: CITES Secretariat, INTERPOL, the United Nations Office on Drugs and Crime, the World Bank, and the World Customs Organization.

Cover Photo: “Last of the Dying Breed” from the book Haring Ibon: The Great Philippine Eagle by Alain Pascua. Special thanks to Alain Pascua, the Palawan Council for Sustainable Development, AA Yaptinchay, Miguel Lorenzo Mamon, Emerson Y. Sy, Erickson Tabayag, and Francesco Ricciardi for photos.Illustrations by Ross Locsin Laccay.

MGA GILANGKOBAN SA PROYEKTO

Resulta

Mga pagtuon mahitungod sa pang ekonomiyang bili, ug pamatasan sa mga tigpalit, aduna bay kabag ohan sa ilang batasan sa pagpakigestorya, aduna na’y malungtarong kampanya ug pagpakabana sa katilingban ug madasigong opinyon lider, tigpasabot ug mga batan-on

Timailhan/Ebidensiya

Malig-on nga sumbanang legal

Nagkataas nga higayon sa pag-inambitay sa mga impormasyon ug kahibalo

Malungtarong programa sa pagpalig-on sa kapasidad

Sumbanan sa pagpakunhod sa kagustuhan ipatuman

References:• The Biodiversity Finance Initiative (BIOFIN) UNDP 2017. Compilation of Reports 2014-2017 Quezon City • C.P. Canlas, E.Y. Sy, and S. Ching 2017. Rapid Survey of online trade in live birds and reptiles in the Philippines.

TRAFFIC Bulletin Vol.29. No.2 • Government of the Philippines. DENR-BMB 2016. Philippine Biodiversity Strategy and Action Plan 2015-2028. Manila • L. Gomez and E.Y. Sy 2018. Illegal Pangolin Trade in the Philippines. TRAFFIC Bulletin Vol.30. No.1 2018 • E.Y. Sy 2018. Trading Faces: Utilisation of Facebook to Trade Live Reptiles in the Philippines TRAFFIC, Selangor, Malaysia

1

2

3

4

Gibag-o ug malangkobong polisiya ug mga instrumentong makagiya ug makapatuman

Kapasidad sa pagsukod ug pagtubag sa mga kakulangon sa tibuok pamaagi sa pagpatuman sa balaod

Pagbansay ug paghimo’g sistema sa pagmonitor ug pagsubay (CITES e-permitting system), Intelligence gathering ug pagmugna sa mga kaso

Conservation status- DENR Administrative Order 2004-15 (DAO-2004-15) - Convention on International Trade in Endangered Species

of Wild Fauna and Flora Appendices I and II (CITES)

ILLEGALLY TRADED SPECIES IN THE PHILIPPINES

Critically endangeredFacing an extremely high risk of extinction in the wild in the immediate future

CR

Other threatened speciesUnder threat from adverse factors such as overcollection throughout its range. Likely to move to vulnerable in near future

OTS

EndangeredSurvival in the wild unlikely if the causal factors continue

EN

VulnerableUnder threat from adverse factors throughout its range. Likely to be endangered in the future

VU

NL Not Listed

Endemicnaturally occurring and found only in the country or within a specific area in the country

Indigenousnatural population is established in, but not confined to, the country; natural population is also found in other countries

Migratoryseasonal visitor to the country

Mga Inilang Pinakadaghang Species nga Ginabaligya

Philippine forest turtle (Siebenrockiella leytensis) • Palawan• Mabuhi sa tubig ug sa kamad-an• Taas kayo ang pagkinahanglan ug balor• Gilat-an (giluto) aron makasuplay sa

local ug internasyonal nga merkadong tigpayuhot sa mga pagkaon ug binuhing hayop

Hawksbill turtle (Eretmochelys imbricata)• Ang Pilipinas, Atlantica, Pacifico ug

Dagat Indian ug tibuok kalibutan• Ang nga kinhason gihimong nag-

unang tinubdan sa panit sa bao nga ginagamit para sa pagdayan dayan ug mga alahas

Southeast Asian box turtle (Cuora amboinensis)

• Sa tibuok Pilipinas ug Southeast Asya• Ang pinaka komon nga klase nga

ginabaligya nga bao nga gihulga sa ilegal ug dili malungtarong pagpanguha. Ang mga bag-o ug maibogon lang nga tigpamalit ang kasagarang nagapalit niini

Asian leaf turtle (Cyclemys dentata)• Balabac, Palawan, Siasi, ug

Tawi-Tawi• Ginakolekta sa ilegal nga paagi

ug ginabiyahe ug ginabaligya sa Metro Manila

Palawan pangolin (Manis culionensis) • Rehiyon sa mga tanum sa Palawan • Kritical nga mawala pinaagi sa pagpagula ug Issuance sa PCSD Resolution No, 15-521. Ginadili ang pagpamaligya o pagpangaso sa mga gakawala nga species, bisan pa ug mga lumad ang lumulupyo dinhi

• Sa mga adunay taas nga panginahanglan sa karne alang sa mahalong pagkaon ug mga himbis alang sa tradisyonal nga tambal labi na sa Metro Manila

• Ang populasyon sa mga wildlife gituohan nga nagkaubos ug sobra sa singkwenta ka porsiyento sulod sa niaging biente uno ka tuig

Blue-naped parrot (Tanygnathus lucionensis)

• Hapit na mahurot• Makita kini sa mga isla sa Pilipinas ug

adunay daghan niini sa usa ka lugar sama sa Palawan ug Tawi-tawi. Makaplagan pud ni sa isla sa Talaud, sa Indonesia ug sa isla gawas sa amihanang-sidlakan sa Borneo nga nahimutang sa Malaysia

Palawan hill mynah (Gracula religiosa palawanensis)• Palawan Hill Mynah “Philippine Talking

Mynah” o Palawan Mynah• PMakuha sa Palawan sa Balabac, Busuanga,

Culion, Sulu ug Tawi-tawi•Gidakop/ gipangkuha gikan sa lasang para sa

local nga baligyaanan sa mga binuhing hayop

Tokay Gecko (Gekko gecko)• Makita siya sa tibuok Pilipinas, sa Southeast

Asia ug sa Habagatnang Asia• Nag antos gikan sa sobra ug di-maayong

pagpangokolekta tungod sa hungihong ug propaganda nga makaayo kini sa sakit nga AIDS . HIV ug pwedeng ibaligya sa taas kaayong presyo.

Gina baligya ug ginahadlok nga mawala

Philippine slow loris (Nycticebus menagensis)

• Borneo ug Philippines ( Sulu Arkipelago)• Ang pagpamaligya sa local nga lugar sa

Mindanao, ug Malaysia. Pero dili kini ginabaligya sa mga kalye

Giant golden-crowned flying fox (Acerodon jubatus) • Makita sa Pilipinas - gawas sa faunal region

sa Palawan, sa Batanes ug isla sa Babuyan• Nag-atubang karon sa posibleng pagkawala

niini tungod sa pagpangdakop ug pagkaguba sa kalasangan

Mindanao water monitor (Varanus cumingi)Luzon or marbled water monitor

(Varanus marmoratus)• Ang monitor sa tubig sa Miindanao, sa Luzon ug ang pagbantay niini

• Gipang kolekta gikan sa mga idlas nga paagi aron makasuplay sa taas nga panginahanglan sa tradisyonal nga tambal, pagkaon, sakit sa panit, pangdayandayan ug aron himoong pet

• Ang napulo nga laing species sa mga butiki sa Pilipinas gihulga usab nga i-negosyo, o i-pamaligya

Philippine cockatoo (Cacatua haematuropygia)• Palawan: Rasa Island (Narra), Dumaran Island (Dumaran), Pandanan ug Bugsuk Islands (Balabac)• Taas nga pangianahanglan ug balor: Mga mangangaso ug nagalit –ag naga sulong sa tanang dili protektado nga mga salag sa cockatoo

• Kakusog sa pagkunhod (o pag-ubos sa populasyon tungod sa pagkawala sa ilang mga pinuy-anan ug pagpamaligya sa mga gikulong nga langgam igbabaligyacaged bird trade

Brahminy kite (Haliastur indus)• Nagkatag kini sa tibuok Pilipinas• Ang mga batan-ong langgam

ginapangita na para sa ginahawla nga pagpamaligya

Visayan Tarictic hornbill (Penelopides panini)• Makita sa isla sa Panay, apilsa mga

baybayon sa Sicogon ug Pan de Azucar sa Guimaras, sa Negros, Masbate, ug Ticao

Philippine serpent eagle (Spilornis holospilus)

• Makita sa mga dagkong isla sa Pilipinas

• Ginadakop ug ginaluto para sa ipamaligya sa pinasahi nga mga hayop or parte lang sa lawas sa agila

Luzon lowland scops owl (Otus megalotis) • Makita sa probinsiya sa

Catanduanes, ug Marinduque sa Luzon

• Gitago nga luto na sa mga mangangaso ug gibaligya sa mga collectors diha sa kadalanan, tago nga merkado ug sa internet (online)

Pitcher plants (Nepenthes spp.)• Gilangkoban kini sa kalim-an ug tulo

(53) ka inila nga klase• Ginakabuangan sa pagpangita sa mga

local ug internasyonal nga mga lobbyist (tig-lobby)

• Ang ubang spec ies gibahin-bahin ising CR, EN ug VU sa ilalum sa DAO 2017 – 11

Philippine hanging parrot “Colasisi” (Loriculus philippensis) • Makita kni sa nagkalain laing isla sa Pilipinas. Ang ubang mga kaparehong species giila nga native sa lain-laing pulo sa Pilipinas

• Ginabaligya kini sa mga merkado ug mga kalye• Nihit na jud ang ubang kaparehong species ug wala na jud

mahibaoi pila sila ka buok

Calamian deer (Axis calamianensis), Visayan spotted deer (Rusa alfredi), andPhilippine deer (Rusa marianna)

Bantigue/bantigi (Pemphis acidula)• Ginadakop, giluto ug gibaligya nga

bonsai ug ornamental nga tanum

Leopard cat (Prionailurus bengalensis) • Makita kini gikan sa Siberia ngadto sa Pakistan ug Bali, Indonesia, Dinhi sa Pilipinas narekord kini nga nakita sa Negros ug Palawan lang ug nareport kini nga gikan sa Busuanga, Cebu ug Panay

• Ang nagka anam ug kagamay niyang populasyon nakalimit pud sa pagpamaligya niini. Ginapangita pag ayo sa mga zoo

Rufous hornbill (Buceros hydrocorax) • also known as Philippine hornbill• Aduna siyay 3 ka laing klase:: hydrocorax (Luzon, Marinduque), semigaleatus (Biliran, Bohol, Buad, Calicoan, Leyte, Panaon, Samar), mindanensis (Balut, Basilan, Bucas, Dinagat, Mindanao, Siargao, Talicud)

• Gakahadlokon nga mawala ang ilang puloy-anan, pangaso ug pagpayuhot sa luto na nga hornbill

• Ang bata pa o ang galumlu pa kay dako ang panginahanglanon

Tarsier (Tarsius syrichta)• Makita sa Bohol, Dinagat, Leyte, Mindanao, Samar, Basilan, Maripipi, ug Biliran• Usa sa pinakagamay nga primate sa tibuok kalibutan

• Gihulga ngA mawala tungod sa nagakahanaw nilang pinuy –anan, ilegal nga pamaligya ug pagpahimulos sa turismo

Philippine sailfin dragon (Hydrosaurus pustulatus) • Makita sa Luzon sa Polilio, Mindoro,

Negros, Cebu, Guimaras, Panay, Masbate, Tablas, Romblon, Sibuyan ug Catanduanes

• Taas kayo nga panginahanglan tungod sa exotic nga pagnegosyo alang sa binuhing hayop

• Makita sa tibuok Pilipinas ug walay apil sa Negros-Panay, Palawan, ug ang Faunal region sa Sulu ug rehiyon sa Babuyan nga grupo sa Batanes

• Ginakuha para karne nga kaonon• Ang mga Usa sa Pilipinas igo-onon na jud ang uban

nagakawala na

Mga langgam gikan Indonesia ug New Guinea

Orchids (Orchidaceae)• Sobra sa 1,000 nailhan nga mga klase;

kadaghanan mga native• Posible nga ang ubang klase niini nawala

nga wala mahibaloi tungod sa wala’y hunong nga pagpanguha kanila

• Ginabaligya bisan asa nga parte sa nasud • Ug gihulga gihapon sa genetic nga

paghugaw–hugaw pinaagi sa pagpa-hybrid kanila o pagsagol sa laing

genes aron makahimo ug bag-ong klase sa orkids

Philippine flying dragon (Draco spp.) • Makita sa Palawan, Mindanao, Bohol ug Luzon• Lain-laing native nga klase niini Makita sa Isla o Pulo sa

Batan, Bohol, Luzon, Mindanao, Palawan, Panay, Negros ug Samar

• Gihulga sa pagkawala sa ilang natural nga puluy-anan ug ang gakataas nga pagkinahanglan sa mga kinaraang tambal o medisina

Philippine pit viper (Trimeresurus flavomaculatus)Luzon red-tailed rat snake (Coelognathus erythrura manillensis), Luzon bronzeback snake (Dendrelaphis luzonensis)

• Makita sa Amihanang Camiguin, Luzon, Catanduanes, Panay, Bohol, Mindanao, Isla sa Polilio, Dinagat, ug Siargao• Adunay gakadako nga panginahanglan sa Sikretong tigpamalit ug ginabaligya pud sa online o internet

Sulphur-crested cockatoos (Cacatua galerita triton) Goffins cockatoos (Cacatua goffiniana) Moluccan cockatoos (Cacatua moluccensis) Palm cockatoos (Probosciger aterrimus), Black-capped lories (Lorius lory)Large fig-parrots (Psittaculirostris desmarestii)

Source: Philippine Operations Group on Ivory and Illegal Wildlife Trade and Biodiversity Management Bureau, DENR-based on confiscation data and information from 2010-2018

MGA GIILANG LUGAR NGA HOTSPOT SA KRIMEN BATOK SA WILDLIFE

01 Balut Island, Davao OccidentalMga Lugar Agianan sa mga wildlife gikan sa Indonesia

Mga nag-unang lugar para sa gabalhin-balhin nga pagdunggo ug pag-imbargo sa Ihalas nga mga wildlife gikan sa Indonesia01 General Santos02 Glan, Saranggani03 Lipata, Surigao del Norte04 Metro Manila

01 Cavite (Tanza, Rosario, Bacoor)02 Batangas (Balayan, Calatagan)03 Lucena Port, Quezon04 San Jose, Occidental Mindoro05 Matnog, Sorsogon06 Allen Port, Samar07 Medellin, Cebu08 Liloan Port, Southern Leyte

Mga dapit sa pagbalhin ug padala sa wildlife09 Lipata Port,

Surigao del Norte10 Mati, Davao

Oriental11 Bacolod12 Dingalan, Aurora

Mga nag-unang lugar nga imbargohanan sa mga ihalas nga wildlife01 Metro Manila02 Zambales03 Batangas04 Cavite05 Palawan06 Cebu City

07 Surigao City08 Cagayan de Oro09 Pagadian City10 Zamboanga City11 Davao City12 Bulacan

01 Palawan02 Aurora 03 Quezon04 Nueva Ecija05 Samar06 Leyte

Mga nag-unang lugar sa pagluto sa mga ilahas nga wildlifePoaching occurs throughout the Philippines, these sites are based on DENR-BMB and PCSD confiscation data.

07 Bohol08 Agusan del Norte09 Bukidnon10 Mapun Island11 Turtle Islands12 Pampanga

Lugar sa ADB-DENR-GEF nga Proyekto01 Cebu02 Metro Manila03 Caraga: Agusan del Norte

and Surigao del Norte

Mga nag-unang lugar imbargohanan sa mga ihalas nga tanum01 General Nakar, Quezon02 Cabadbaran, Agusan del Norte

About the Department of Environment and Natural Resources-Biodiversity Management BureauAng DENR-BMB usa ka nasudnong Focal Point alang sa Kumbensyon para Nagkalain-laing Kinabuhi sa kinaiyahan ug responsable alang sa pagpanalipod sa ecosystems sa nasud, mga species ug nagkalain-laing genetic. Usa kini ka otoridad sa pagdumala alang sa Convention on International Trade in Endangered Species sa mga ihalas nga tanum ug wildlife alang sa mga species nga mabuhi sa hangin, sa mga pawikan, dugongs ug buaya ug ilang ginapatunhay ug ginamonitor ang pagpamaligya sa mga langyaw nga merkado alang sa mga klase nga nalista sa CITES.

I-report and krimin sa wildlife pinaagi sa pagtawag sa numerong: 925 8952 ug 925 8953 pinaagi sa facebook.com/denrbiodiversity.

www.bmb.gov.ph

About the Asian Development BankAng Asian Development Bank nagtakda nga kab-oton ang usa ka mauswagon, maabi-abihon, malahutayon ug mapadayonong Asya ug Pacifico, samtang ginapadayon ang iyang paningkamot sa pagwagtang sa tumang kapobrehon sa katawhan. Gitukod niadtong tuig 1966, kini gipanag-iya sa kan-uman ug pito (67) ka miyembro – kap-atan ug walo (48) niini gikan sa rehiyon. Ang nag-unang instrument sa pagtabang sa mga miyembro nga nasud nga naga-uswag pa mao ang pagpakig-estorya mahitungod sa mga polisiya, mga pahulam, pagnegosyo nga adunay pagtan-aw sa capasidad, mga garantiya, pagtabang pinaagi sa grants, ug ang pagtabang teknikal.

www.adb.org

About the Global Environment FacilityAng Global Environment Facility natukod niadtong tuig 1992 aron motabang sa pagsagubang sa atong planeta sa iyang pinakabug-at nga problema sa kalikupan. Kat-luan ug siyam (39) ka mga donor nga nasud ang naghatag ngadto sa GEF gina-ulian sa iyang mga gasto kada upat ka tuig. Ang ika-pitong Pagpuli or Replenishment, nahitabo niadtong Hulyo 2018, sa kantidad nga 4.1 ka bilyon dolyares nga gitakda na alang sa mga tuig sa 2018 hangtud 2022. Ang mga pundo sa GEF alang sa mga proyekto ug programa sa mga naga-uswag pa nga mga nasud o mga nasud nga nagasinati ug transisyon aon ilang makab-ot ang tinguha sa international environmental conventions ug mga kasabutan. Ang GEF mohatag ug mga pundo sa mga lain-laing grupo sa gobyerno , ahensiya sa gobyerno ug departamento, Non-government organizations, organisasyong sibil, mga lumad, people’s organization, ug mga pribadong sector. Ang ADB usa sa mga napulo’g walo (18) nga accredited nga ahensiya sa GEF.www.thegef.org

About the Global Wildlife ProgramAng global wildlife nga programa usa ka global nga partnership nga gipasiugdan sa World Bank nga naga-awhag sa pag konserbar sa wildlife ug malungtaron nga kauswagan pinaagi sa pagpakigbatok sa tinago nga pagpagawas ug pagbaligya sa mga wildlife. Kining 7 ka tuig, usa ka gatos ug katloan ug usa (US 131 dollars) nga programang grant naga dahum nga makatumpang sa dugang nga pito ka gatos ug upat (US704) ka milyon dolyares aron idugang sa co-financing gikan sa daghang mga partner aron ipatunhay jud ang pagnegosyo sa pagkonserbar sa mga nasud sa Asya ug Africa. Pinaagi sa pagubag sa krisis dala sa pagpanluto ug pagpanghipos nga malangkobon pinaagi sa mga proyekto sa lainlaing nasud ug sa pangkinatibuk-ang proyekto, kini nagapangita ug paagi nga makunhuran ang suplay u gang panginahanglan nga nagatulod aron sa paghimo ug mgba ilegal nga pagnegosyo sa wildlife ug pagpanalipod sa mga species ug pinuy-anan nila (habitat) pinaagi sa hiniusang pagplano sa paggamit sa mga kayutaan.

www.worldbank.org/en/programs/global-wildlife-program