Pagsusuri ng Economic Performance ng Bansa

Economic Performance

Ang economic performance ng isang bansa ay matatamo kung ang lahat ng sector ng ekonomiya ay lubusang ginampanan ang kani-kanilang responsibilidad at gawain.

Iba’t ibang aspekto ang binigyang pansin ng pamahalaan tulad ng Pambansang Kita, Gross National Product, Per Capita Income, Gross Domestic Product, at iba pa upang malaman kung lalago at sumusulong ang isang bansa.

Gross National Product (GNP)Ang Gross National Product (GNP) o Kabuuang

Pambansang Produkto ay ang kabuuang pampamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na nagawa ng isang bansa sa loob ng isang taon.

Ang MARKET VALUE ng isang produkto at serbisyo ang ginagamit sa pagsukat ng GNP. Ang MARKET VALUE ay halaga ng produkto at serbisyo na umiiral sa pamilihan.

Uri ng mga Produkto/Goods1. FINAL GOODS - ang mga FINAL GOODS ang

isinasama sa pagkuwenta ng GNP. Ang mga FINAL GOODS ay ang mga produktong yari na at handa na para sa pagkonsumo.

2. INTERMEDIATE GOODS – ang mga INTERMEDIATE GOODS ay hindi isinasama sa pagkuwenta ng GNP. Ang mga INTERMEDIATE GOODS ay ang mga produktong hindi pa yari at hindi pa handa para sa pagkonsumo.

Iba’t Ibang Uri ng GNP

Iba’t Ibang Uri ng GNPNominal at Real GNP Ang market value ng produkto at serbisyo sa

pamilihan ang batayan ng pagkukuwenta ng GNP.

1. Real GNP/GNP at constant prices

-tumutukoy sa halaga ng kabuuang produksiyon ng bansa na ang batayan ng presyo ng base year o noong mga nagdaang taon.

Iba’t Ibang Uri ng GNP

2.Nominal GNP/GNP at current prices-ang kabuuang produksiyon na

nababatay sa kasalukuyang presyo sa pamilihan.

Iba’t Ibang Uri ng GNPPotential at Actual GNP

3. Potential GNP

-ang kabuuang produksiyon ng bansa na tinatantiya (estimated) ayon sa kakayahan at kapasidad ng mga salik na nabanggit.

4. Actual GNP

-ang kabuuang produksiyon na natamo ng bansa sa loob ng isang taon matapos gamitin ang lahat ng salik.

Pagkakaiba ng Gross National Product (GNP) at Gross Domestic Product (GDP)

Ang GNP ay ang kabuuang pamilihang halaga ng mga produkto at serbisyo na nagawa ng isang bansa sa loob ng isang taon, samantala, ang GDP ay ang kabuuang kita ng mga domestic workers ng isang bansa sa loob ng isang taon.

Ang GNP ay matatawag na “instrumento” ng pamahalaan upang ipakita sa mga mamamayan ng isang bansa kung ano ang bunga ng kanilang pamamalakad.

Iba’t Ibang Paraan ng Pagkukuwenta ng Gross National Product (GNP)

1. Industrial Origin Approach/Value Added Approach

-ito ang uri ng pagkuwenta ng GNP na ipinapakita kung anong sector ng pamahalaan ang may malaking naiambag sa ating GDP at pati na rin sa GDP.

2. Final Expenditure Approach

-ang lahat ng sector ng pamahalaan ay tumatanggap ng kita na kanilang ginagastos sa pagbili ng kanilang pangangailangan. Ang mga gastusing ito ay kailangang malaman upang makuwenta ang GNP. Hinahati ito batay sa gumagastos.

Iba’t Ibang Uri ng Final Expenditure Approach

Iba’t Ibang Uri ng Final Expenditure Approach

Gross National Product

Factor Income Approac

h

Final Expenditure Approach

Industrial Origin

Approach

Iba’t Ibang Uri ng Final Expenditure Approach

Gastusing Personal (GP)

Ito ay mga gastusin ng mga empleyado, manggagawa, at entreprenyur para sa kanilang pangangailangan tulad ng pagkain, damit, tirahan, edukasyon, kuryente, at tubig. Gastusin ng Gobyerno/Pamahalaan (GG)

Ito ang mga gastusin ng gobyerno sa pagpapasahod sa lahat ng empleyado at opisyal ng pamahalaan, gastusin para sa mga proyektong imprastraktura, pagbibigay serbisyo at ang mga gastusin ng Pangulo tuwing aalis siya ng bansa.

Iba’t Ibang Uri ng Final Expenditure Approach

Gastusin ng Kompanya/Negosyo (GK)

Ito ay may kinalaman sa pagbili ng mga fixed capital tulad ng gusali at makinarya; pagbili ng mga lupain at bahay bilang earning assets; at pagbili ng stocks. Kabilang din dito ang pagsahod ng mga empleyado. Gastusin sa Panlabas na Sektor (X-M) (Export

minus Import)

Ito ang mga gastusin na binabayaran ng gobyerno sa pag-angkat ng produkto o import at ang pag-luwas ng produkto o export. Positibo ang kalabasan kapag mas mataas ang export kaysa sa import.

Iba’t Ibang Uri ng Final Expenditure Approach

Net Factor Income from Abroad (NFIA)

Ito ang nagpapakita kung magkano ang kinita ng mga Pilipino na naghahanapbuhay sa ibang bansa at mga dayuhan na nagtaatrabaho sa loob ng bansa. Positibo ang kalabasan kapag mas mataas ang kita ng mga Pilipino kaysa sa mga dayuhan. Statistical Discrepancy (SD)

Ito ay kapag hindi maiwasan na magkaroon ng labis o kulang sa pagkukwenta ng GNP sapagkat napakarami ng produkto at serbisyo na ginagawa ng isang bansa at hindi malaman kung saan ito isasama.

Pormula sa pagkuha ng GNP

GNP = GP+GG+GK+

(X-M)+NFIA+SD

Iba’t Ibang Paraan ng Pagkukuwenta ng Gross National Product (GNP)

3. Factor Income Approach-ito ay ang kabuuang kita, na naging

kabayaran sa pagawa ng mga produkto, ng mga salik ng produksiyon na nagbibigay daan sa pagkompyut ng Pambansang Kita o National Income (NI). Ang NI ay ang kabuuang kita ng mga manggagawa, empleyado, entreprenyur, korporasyon, at pamahalaan.

Iba’t Ibang Uri ng Factor Income Approach

Kita ng Gobyerno (KG)

Ito ang mga ibinabayad na buwis, mga interes sa pagpapautang, at kita ng stocks ng mga korporasyon at negosyo na pag-aari ng gobyerno. Kita ng Entreprenyur at Ari-arian (KEA)

Ito ang kita ng isang entreprenyur bilang salik ng produksiyon tulad ng tubo. Ang mga ari-arian na ginamit sa produksiyon ay tumatanggap ng kita tulad ng lupa.

Iba’t Ibang Uri ng Factor Income Approach

Kita ng mga Empleyado at Manggagawa (KEM)

Ito ang mga sahod at benepisyo na tinatanggap ng mga empleyado at manggagawa na nakasaad sa kanilang kontrata.Kita ng Korporasyon o Kompanya (KK)

Ito ang kita na tinatanggap ng korporasyon at kompanya mula sa nilikhang produkto at serbisyo maging ang kinita sa pangangapital ng kompanya. Kapag nakuha na lahat ng kita ng iba’t ibang sector ay makukuha ang National Income (NI).

Pormula sa pagkuha ng National Income

NI = KG+KEA+KEM+KK

Iba’t Ibang Uri ng Factor Income Approach

Capital Consumption Allowance (CCA)

Ito ang pinakamahalaga sa lahat. Ito ang pondo na inilalaan para sa depresasyon. Ito rin ay kailangan upang ipambili ng bagong makina at pagkumpuni ng mga gusali na unti-unting nasisira at naluluma. Indirect Business Taxes (IBT)

Ito ay di-tuwirang buwis na ipinapataw sa mga produkto at serbisyo na nilikha.

Pormula sa pagkuha ng GNP

GNP = NI+CCA+IBT

Limitasyon sa Pagkuwenta ng GNP

Limitasyon sa Pagkuwenta ng GNP

Ang pamahalaan ay ginagamit ang GNP sa pagpapakita na umuunlad ang isang bansa. Ngunit, hindi lahat ng detalye ay naipakikita dito. Maraming hindi naisasama dito kahit ito talaga ang pinaka-basehan ng pamahalaan.