Carolina Camargo

Kathryn Lennon

Sameer Shah

University of British Columbia

“Nakikisayaw Sa Panahon”

“Dancing with the Weather”

Paghahanda sa Pagbabago-bago ng Klima sa Calumpit

Preparing for Climate Change in Calumpit

Balangkas

1. Konteksto: Pagbabago-bago ng Klima sa

Calumpit

2. Kaalaman Ukol sa “Climate Change”:

Munisipyo at mga Barangay

3. Mga Kalakasan: Kung ano ang mayroon at

nagaganap na

4. Aksyon: Mga stratehiya para mapaghandaan,

maiwasan at umangkop at makibagay sa

pagbabago-bago ng klima

1. Konteksto

Munisipyo ng Calumpit

Babaguhin ng Climate Change ang Pamumuhay ng

mga Calumpitenyos, Bulakenyos, Pilipino, at ng Buong Mundo

“Dati, alam namin kung paano makisayaw sa pabago-bagong panahon. Sa ngayon, napakahirap malaman kung ano ang aming aasahan. Hindi na namin alam kung paano makisayaw sa panahon.” -Councillor, Environment Committee, Barangay San Jose

Ang Pagkilos-Pagtugon sa Climate Change ay Nangangailangan ng Pakikipagtulungan ng Barangay, Munisipyo, Lalawigan at Pambansang Antas ng Pamahalaan.

MGA ISYU KAALAMAN AKSYON KAALAMAN

KAALAMAN

AKSYON

MGA ISYU

A Climate Change Resilient

Calumpit

Paghahanda sa Pagbaba-bago

ng Klima

KAALAMAN

KASANAYAN at KALAKASAN sa KASALUKUYAN

AKSYON

(PAGPIGIL-PAGHAHANDA

+ PAKIKI-ANGKOP)

Pampanga Ilog

Angat Ilog

Labangan Ilog

2. KAALAMAN

Tinanong namin ang mga naninirahan sa mga barangay:

“Anu-ano na po ang alam ninyo tungkol sa ‘climate change’ o kakaibang pagbabago-bago ng

ating klima”?

“Hindi na namin matatawag na tag-init ang tag-init. Hindi na dumarating ang ulan tulad noong dati. Ngayon maaring umulan kahit anong oras o buwan sa bawat taon. Nagkaka-trangkaso at allergies and mga bata dahil sa pabago-bagong panahon. Malalakas na ang mga bagyo ngayon, tulad ng nangyari sa Tacloban”.

– Barangay Health Worker and Barangay Captain, Barangay Corazon

Pocket dike, Barangay Corazon, Calumpit

Photo Credit: Carolina Camargo

“Sa aking opinyon, ang mga mangingisda ang lubos na na-aapektuhan ng kakaibang pagbabago-bago ng klima.” -Mangingisda, Barangay Sapang Bayan

Survey Ukol sa Kaalaman ng Munisipyo Ukol sa

Climate Change

• Nag-survey kami nga kawani ng Munisipyo at mga Opisyal sa Barangay .

• Resulta: Marami silang kaalaman at kuro-kuro ukol sa mga epekto ng “climate change” at mga paraan ng pagtugon dito.

Narinig na po ba ninyo ang “climate change” noon?

“Laging may baha, tagtuyot, at lumalaking antas ng Carbon Dioxide sa kapaligiran.”

"Abnormal na taas ng high tide.”

“Kakaibang pabago-bago ng panahon."

Mga Salitang Ginamit nga mga Calumpitenyos Bilang

Kaakibat ng Climate Change:

Madadalas na

pagbaha

Nasisirang mga

bahay

Sa inyong opinyon, papaano makakaapekto ang Climate

Change sa Calumpit?

Tubig-Alat sa

Tabang

Kakaibang Init

Kakulanga sa Tubig

Tagtuyot

Basura

Natatambakan

ang mga Ilog

Polusyon ng

tubig, hangin

at lupa

Pagputol ng

mga Puno

Kabuhayan

Sakit at mga

Karamdaman

Unti-unting

pagtaas ng

antas ng

tubig baha

Seguridad sa

Pagkain

Pang-aabuso

sa Kalikasan

Papaano tinutugunan ng Munisipyo at Taumbayan ang

paghahanda at pag-angkop sa ‘climate change’?

19

8

10

15

23

14

0

5

10

15

20

25

Use of plasticbags

Use of fossil-fuels

Illegal fishingand hunting

Logging oftrees

(deforestation)

Pollution ofwater, land,

and air

Lack of solidwaste

segregation

Nu

mb

er

of

Re

spo

nse

s

Contributing Factors to Climate Change

Sa inyong opinyon, anu-anong mga ginagawa ng tao ang

nakaka-dagdag o nakakapag-palala sa climate change?

8

26

1

5

7

16 16

7

0

5

10

15

20

25

30

Greenhousegas

emissions

Globalwarming

Carbonfootprint

Climatechange

mitigation

Climatechange

adaptation

Disaster riskreduction

Sea levelrise

Carbondioxide

Nu

mb

er

of

Re

spo

nse

s

Concepts Associated with Climate Change

Anu-anong salita ang inyong naiisip kung inyong

naririnig ang mga salitang “climate change?”

“Gusto ninyo bang makakuha ng

karagdagang impormasyon tungkol sa…

– Mga sanhi ng climate change?

– Mga inaasahang epekto ng climate change?

– Mga paraan para tumugon sa climate change?”

95% ang nagsabing “OO, gusto namin ng karagdagang impormasyon!”

3. Mga Kalakasan

Bayanihan: Pakikipagtulungan at Pakikipagkapwa-Tao

“Anything that is

heavy can be light if we

put our resources

together”

“Ang mabigat ay

gumagaan, kung

pinagtutulungan”

Pundasyon ng Barangay

“Para kaming isang pamilya,

isang malapit na pamilya.

Bawat isa rito ay tumutulong

sa isa’t-isa.” - Chairman, Barangay Corazon

“Kami ay ginaganahan dahil sa

aming mga kababayan.”

Balite Barangay Councillor

Pamumunong Politikal

Tree planting in Bulusan

Photo Credit: Municipality of

Calumpit

Barangay Calumpang

Photo Credit: Marie Cris Co

Bailte School

Solid Waste Management Program ng mga

Barangay at Munisipyo

Eco-Girls, Barangay Balite.Calumpit Materials Recovery Facility, Calumpit

Paghahanda at Pagtugon sa mga Kalamidad

Iba’t-Ibang Uri ng Kabuhayan:

Iba’t-Ibang Uri ng Kaalaman

4. Aksyon - Pagkilos

“Ang ultimong hangarin ng NCCAP ay ang paglikha ng

kapasidad na maka-angkop ang mga tao sa

kanilang komunidad, itaas

ang katatagan ng mahihinang sektor at ng ating sistemang pang-kalikassan laban sa ‘climate change’, at palawigin ang mga oportunidad para

umiwas-paghandaan tungo sa kaunlaran na pang-matagalan, tumatalima sa mga karapatan at tumutugon sa pagkakapantay-pantay ng mga kasarian”. (Philippines National Climate Change Action Strategy, 2011: 5).

Mga Stratehiyang “Halo-Halo” PRIORITY AREAS STRATEHIYA- IDEYA

1. Seguridad sa Pagkain

Bawasan ang pagtatambak ng mg bukirin para gawing subdivision upang mabawasan ang matinding urbanisasyon at payagan ang pagpapatayo ng mga multi-storey buildings na tirahan.

2. Pang- Environmental & Ekolohikal na Katatagan

Isama ang ecosystems-based planning sa pagplaplano.

3. Climate-Smart na Industriya & Serbisyo

Makipagtulunga sa industriya upang paghandaan ang climate change Palaguin ang maliliit na industriya na makakasuporta sa lokal na ekonomiya, tuland ng produksyon ng kawayan at lilok-kamay .

4. Seguridad sa Tubig

Mamuhay sa ating mga Ilog. Pagsamahin ang pokus sa pagkontrol ng baha sa pakikibagay sa baha.

5.Seguridad Pang-Tao

Paghandaan ang mga epektong pangkalusugan sa mahihinang sektor. Magplano ng mga pamayanan na kaya ang sobrang init; asahan na kailangang ilikas ang mga taong nasa mababang lugar at mahihirap na kalagayan.

6. Malinis na Enerhiya

Transportasyon na makalikasan/itaguyod ang aktibong transportasyon. Mamunuhan sa mga ‘green technologies’ upang tumaas ang seguridad sa enerhiya

7. Pagpapaunland ng Kaalaman at Kapasidad

Itaguyod ang kapasidad na makakuha ng pondong panlabas para sa climate change adaptation (CDM).Palaguin ang kaalaman tungkol sa mga bagay na nakakadagdag sa climate change.

8. Tumatagos sa Kalahatan: Kasarian at Katarungang Panlipunan

Bigyang pansin ang mahihinang sektor – kababaihan, matatanda, bata, informal settlers, mahihirap o maliit ang kita.

Stratehiya: Pananalapi at Pakikipagtulungan na

Nauukol sa Climate Change • Maaring pondohan ng mga

Inter-governmental bodies

ang mga Lokal na Plano

para sa Pag-Angkop.

• Ang mga Pang-Publiko at

Pribadong Pakikipagtulunga

ay maaring makatulong sa

paglikha ng mga proyekto

para sa malilinis na enerhiya

namakakapagpababa ng

Greenhouse Emissions at

makakalikha ng mga bagong

trabaho. Calumpit MRF (Materials Recovery Facility).

Photo Credit: Kathryn Lennon

Stratehiya: Pagsamahin ang Mahusay na Pagpaplano at

Pagsasakatuparan o Implementasyon ng Plano

Stratehiya: Pag-ugnayin ang Sistemang Pang-

Kalikasan at Sistemang Pangkabuhayan

Calumpit

Kaalaman

Kasalukyang Kalakasan

Action

Pamumuno

Hagonoy

Kaalaman

Kalakasan

Action

Pamumuno

Malolos

Kaalaman

Kalakasan

Aksyon

Pamumuno

Pampanga Ilog

Angat Ilog

RIVER BASIN BAYANIHAN

Maraming Salamat Po, Calumpit!