Padavine - University of Belgradehikom.grf.bg.ac.rs/.../2007_05_padavine.pdf · 1 Padavine Padavine podrazumevaju ztaloženje vode iz atmosfere na površinu zemlje (kiša, sneg, grad)

1

PadavinePadavine

Padavine podrazumevajutaloženje vode iz atmosfere na površinu zemlje (kiša, sneg, grad)kondenzacija vodene pare iz vazduha u dodiru sa hladnijim površinama na zemlji (magla, rosa, inje)

(“Povoljni”) Uslovi za formiranje padavinapostojanje izvora vlage (dovoljno vodene pare u atmosferi)hlađenje vazduha sa vodenom parom do tačke kondenzacijekondenzovanje vodene pare u kapljice vode ili čestice ledaporast kapljica vode ili čestica leda do dovoljne veličine za padanje na zemlju

PadavinePadavine

Vrste padavina prema načinu hlađenja vazduhafrontalne (podizanje toplog vazduha iznad hladnog preko frontova), tipične za jesen/zimuorografske (podizanje vazdušnih masa zbog savlađivanja prepreka tj. planina)konvektivne (podizanje vazduha koji se zagrejao u kontaktu sa tlom), tipične za proleće/leto

2

PadavinePadavine

Varijacije padavinauticaj geografske širine, godišnjeg doba, nadmorske visine reljefa...REŽIM PADAVINA = prosečna unutargodišnja raspodela padavina za duži niz godina

morski režim – više padavina u periodu jesen-zimakontinentalni režim – više padavina u periodu proleće-leto

Režim padavina – unutargodišnja raspodela padavina za duži niz godina

PadavinePadavine

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Avg Sep Okt Nov Dec

Vis

ina

pada

vina

(mm

)

Prosečna godišnja visina padavina:

Beograd – Vračar1888-1991

3

PadavinePadavine

BeogradVračar1888-1991

Palić, 1961-1990

RHMZ Srbije

Merenje padavinaMerenje padavina

Instrument: KIŠOMER

4


Neregistrujući kišomer totalizator, kišomermeri ukupnu visinu pale kiše u nekom periodu najčešće meri dnevnu visinu kišena nepristupačnim terenima za merenje u dužim periodima (može nekoliko meseci)


Registrujući kišomer pluviograf, ombrografregistruje promenu intenziteta kiše tokom vremenatipovi instrumenta: sa plovkom, sa vagom, sa klackalicomnačin zapisivanja: papirnata traka, digitalna memorija

Helmanov pluviograf

5


Registrujući kišomer: kišomer sa klackalicom

posuda sa dve komore koje se naizmenično pune, dok težina vode u komori ne poremeti ravnotežu posude i ona “klacne” tako da se nastavlja punjenje druge komoreregistruje se broj “klackanja” (tj. električnih impulsa koji se pri tome stvaraju)poznata zapremina komore

Merenje padavinaMerenje padavinaPluviografska traka

sumarna linija kiše = kumulativna visina kiše od početnog do proizvoljnog vremenskog trenutka

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 00 01 02 03 04 05 06 07

P (m

m)

Zeleno Brdo24.05.1986.

6


načini očitavanja:konstatni vremenski intervali

0

5

10

15

20

25

0 60 120 180

t (min)

P (m

m)


načini očitavanja:konstantni priraštaji kiše

0

5

10

15

20

25

0 60 120 180

t (min)

P (m

m)

7


načini očitavanja:po prelomnim tačkama

0

5

10

15

20

25

0 60 120 180

t (min)

P (m

m)


Mreža padavinskih stanica – preporuke WMO za gustinu stanica

ravničarska područja: 1 stanica na 600-900 km2

planinska područja: 1 stanica na 100-250 km2

ostrva i planinska područja sa gustom rečnom mrežom: 1 stanica na 25-100 km2

Meteorološki radari i sateliti – mogućnost procene padavina po prostoru

8

Obrada podataka o padavinamaObrada podataka o padavinama

Jedinicemm = lit/m2

Vremenska analiza kiša

Prostorna analiza kiša

Obrada podataka o padavinamaObrada podataka o padavinama

Vremenska analiza kišaPodaci sa kišomera

dnevne, mesečne, godišnje visine (sume) padavina

Pluviografski zapisnajčešće kao sumarna linija kiše

Prostorna analiza kišazapremina pale vode na neko područje (sliv)prosečna visina kiše na području (slivu)

9

Načini prikazivanja vremenske raspodele kiša

Vremenska analiza kiVremenska analiza kiššaa

vreme t

visi

na k

iše

P

Δt

ΔP

Sumarna linija kiše Hijetogram

tP

dtdPi

ΔΔ

≈=

vreme t

inte

nzite

t kiš

e i

tiP Δ⋅=Δ

tiidtPkt

Δ≈= ∑∫0

Vremenska analiza kiVremenska analiza kiššaaStatistička analiza kiša razičitih trajanja

Formiranje nizova maksimalnih kiša zadatog trajanja i njihova statistička analiza

trajanja: 5, 10, 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240, 360, 540, 720, 1080, 1440 minuta

0

5

10

15

20

25

30

0 30 60 90 120 150

Vreme (min)

Vis

ina

kiše

(mm

)

17.9 mm

60 min

20.6 mm 23.7 mm

30 min120 min

10

Prostorna analiza kiProstorna analiza kiššaa

Cilj da se odredizapremina pale vode Vp

prosečna visina kiše na slivu (području)

Metode:aritmetička sredina

konstrukcija izohijetaTisenovi poligonimetode prostorne interpolacije

AV

P p=

∑=

=N

iiP

NP

1

1


Konstrukcija izohijeta

630

759

824

768

1150 1020

700

800

900

1000

1100

11


Metoda izohijeta: prosečna visina kiše na području (slivu)

∑=

=N

iii AP

AP

1

1

700

800

900

1000

1100

A1

A2

A3

A4A5

A6

Izohijeta (mm)

Reprez. visina kiše

Pi (mm)Površina

Ai

< 700

700-800

800-900

900-1000

1000-1100

> 1100

680 A1

750 A2

850 A3

950 A4

1050 A5

1140 A6


Konstrukcija Tisenovih poligona

630

759

824

768

1150 1020

12


Metoda Tisenovih poligona: prosečna visina kiše na području (slivu)

630

759

824

768

1150 1020

A1 A2

A3A4

A5A6

∑=

=N

iii AP

AP

1

1

StanicaVisina kiše

Pi (mm)Površina

Ai

1

2

3

4

5

6

630 A1

759 A2

824 A3

768 A4

1150 A5

1020 A6

Prostorna analiza kiProstorna analiza kiššaaMetode prostorne interpolacije – metoda kvadrata recipročnih rastojanja

proračun visine kiše u proizvoljnoj tački na slivu (u težištu podsliva ili u centru elementa rasterske mreže)

kroz proizvoljnu tačku se postavlja koordinatni sistem i u svakom kvadrantu se traži najbliža stanica (ukupno 4 stanice)svaka stanica dobija težinski koeficijent proporcionalan kvadratu recipročnog rastojanja od razmatrane tačke

visina kiše u razmatranoj tački M:

prosečna visina kiše na slivu je ponderisana vrednost visina kiša u razmatranim tačkama (npr. težištima podslivova)

∑∑=

m

mmsl a

yxPaP

),(

∑= 2

2

/1/1

i

ii d

da

44332211),( PaPaPaPayxPM +++=

sliv

K2K1

K3 K4tačka i

d3

d2 d1

d4

Documents

Padavine - University of Belgradehikom.grf.bg.ac.rs/.../2007_05_padavine.pdf · 1 Padavine Padavine podrazumevaju ztaloženje vode iz atmosfere na površinu zemlje (kiša, sneg, grad)