ORGANİK REAKSİYONLAR

8/9/2019 ORGANK REAKSYONLAR

1/68

ORGANK REAKSYONLAR

1


2/68

NTENN BLM

BALIKLARI 1. BLM: ORGANK REDOKS TEPKMELER 2. BLM: YER DETRME

(SBSTTSYON) TEPKMELER 3. BLM: KATILMA TEPKMELER 4. BLM: AYRILMA (ELMNASYON)

TEPKMELER 5. BLM: KONDENASYON TEPKMELER

2


3/68

1. BLM: ORGANK

REDOKS TEPKMELER

3


4/68

Alkenler, ykseltgenme zelliine s!i"tir#

$% zellik $yer &eneyi ile gzlemlene'ilir# (eri)ik K*nO+zeltisi setileni, -O2

gz.n k&r ykseltger#

Alk/ller N, K gi'i kti0 metllerle 2gz.. .kr.rlr# e"kime s/n%n& /l%)n&ier rn lk/lt ey lk/ksit /lrk

&ln&.r.l.r# $% te"kime, /rgnik re&/kste"kimesi&ir#

+


5/68

Orgnik 'ile)ikler yk.l.rs -O2e 2O

/l%)%r# $% te"kimeler, /rgnik re&/kste"kimesi&ir#

4rimer lk/ller 1 &ere5e ykseltgenerek

l&e!itleri /l%)t%r%rken 2 &ere5eykseltgen&iklerin&e ise kr'/ksilli sitleri/l%)t%r%rlr# Sek/n&er lk/ller yln.z 1

&ere5e ykseltgene'ilirler eykseltgen&iklerin&e ket/nlr. /l%)t%r%rlr#

6


6/68

Al&e!it, ket/n e kr'/ksilli sitlerin

in&irgenmesiyle lk/l el&e e&ilmesi/rgnik re&/ks te"kimesi&ir# 7zm&en )r" el&e e&ilmesi /rgnik

re&/ks te"kimesi&ir# 4rimer 8'irin5il9 lk/llerin iki &ere5e

ykseltgenmesin&en kr'/ksilik sit/l%)ms. /rgnik re&/ks te"kimesi&ir#

Al&e!itlerin 'ir &ere5e ykseltgenmesi ilekr'/ksilik sit /l%)%m% /rgnik re&/kste"kimesi&ir#

:


7/68

Kr'/ksilik sitler in&irgene'ilirler# $ir

&ere5e in&irgenmelerin&en l&e!it, iki&ere5e in&irgenmelerin&en "rimer lk/l/l%)%m% /rgnik re&/ks te"kimesi&ir#

Kr'/ksilik sitler !em kti0 metllerle!em &e *g, ;n e - gi'i metllerle 2gz. . .kr.r# $% te"kimeler /rgnik

re&/ks te"kimesi&ir#


8/68

n&irgene'ilirler# $ir &ere5e

in&irgenmelerin&en l&e!it, iki &ere5ein&irgenmelerin&en ise "rimer lk/l /l%)%r# Esterlerin !i&r/>enle 'irle)i" in&irgenme

s/n%5%n& iki m/l "rimer lk/l/l%)t%rms. /rgnik re&/ks te"kimesi&ir#

?


9/68

2. BLM: YER DETRME

(SBSTTSYON)TEPKMELER

@


10/68

(/ym%) !i&r/kr'/nlr, gne) .)..n&!l/>enlerle yer &ei)tirme 8s'stitsy/n9te"kimesi erirler#

Alkinler&e l ' t).yn kr'/nlr&n'iri ey ikisi &e t/m% '%l%n&%r%y/rs'% lkin, N3l. /rtm& AgNO3e -%2-l2zeltileri ile yer &ei)tirme 8s'stitsy/n9te"kimesi erir# 8$% te"kimeler lkinlerin

y.r5.&.r#9 Esterler m/nykl yer &ei)tirme

te"kimesi erir#1B


11/68

Kr'/ksilli sit 'zlrl t%z e s% /l%)t%r%r#$% te"kime yer &ei)tirme 8s'stitsy/n9te"kimesine rnektir#

Kr'/ksilli sitlerle, lk/llerin

reksiy/n%n&n ester e s% /l%)%m% yer&ei)tirme 8s'stitsy/n9 te"kimesinernektir#

Ail kl/rrlerin lk/llerle te"kimesin&enester e sit /l%)%m% yer &ei)tirme8s'stitsy/n9 te"kimesine rnektir#

11


12/68

Asit n!i&ritlerin lk/l ile te"kimesin&enester e sit /l%)%m% yer &ei)tirme

8s'stitsy/n9 te"kimesine rnektir# Kr'/ksilli sit t%zlr.n.n lkil !l/>enr ile

te"kimesin&en ester e metl !l/>enr

/l%)%m% yer &ei)tirme 8s'stitsy/n9te"kimesine rnektir# Ail kl/rrlerin lk/llerle te"kimesin&en

ester e sit /l%)%m% yer &ei)tirme

8s'stitsy/n9 te"kimesine rnektir#

12


13/68

Asit n!i&ritlerin lk/l ile te"kimesin&en

ester e sit /l%)%m% yer &ei)tirme8s'stitsy/n9 te"kimesine rnektir# Kr'/ksilli sit t%zlr.n.n lkil !l/>enr ile

te"kimesin&en ester e metl !l/>enr/l%)%m% yer &ei)tirme 8s'stitsy/n9te"kimesine rnektir#

13


14/68

YER (ECDR*E E4K*ESEDLER

RA(KALK YER (ECDR*EE4K*ELER

ELEKRO


15/68

RA(KALK YER (ECDR*EE4K*ELER

R&ikller zerin&en yryen yer&ei)tirme te"kimesi&ir#

16


16/68

ELEKRO


17/68

N7KLEO


18/68

KAR$OKAYON

Kr'/kty/n, kr'/n%n !em ' y"."!em &e rt. yk l&.. &%r%m& /l%)nkty/n erilen genel 'ir isim&ir#

Krrs.z 'ir r rn&r# Kr'/kty/n, Ge/rge A# Ol! tr0.n&n

s"ektr/sk/"ik /lrk tes"it e&e'ile5ek

k&r krrl. /lrk el&e e&ilmi)tir e '%l.)myl Ol! 1@@+y.l.n& Kimy N/'elF&lnkznm.)t.r#

1?


19/68

Ge/rge A# Ol!, 1@2= &/%ml% *5r

kimy 'ilim &m.&.r#

1@


20/68

KAR$OKAYON EDLER

$irin5i &ere5e 819 kr'/kty/nHKr'/kty/n%n rt. 8I9 k.sm.n 'ir &etlkil 8JR9 'lnm.)s 1 kr'/kty/n&%r#

kin5i &ere5e 829 kr'/kty/nHKr'/kty/n%n rt. 8I9 k.sm.n iki &etlkil 8JR9 'lnm.)s 2 kr'/kty/n&%r#

7n5 &ere5e 839 kr'/kty/nHKr'/kty/n%n rt. 8I9 k.sm.n &etlkil 8JR9 'lnm.)s 3 kr'/kty/n&%r#

2B


21/68

KAR$OKAYON KARARLLC

En krrl. kr'/kty/n 3# &ere5e 839kr'/kty/n&%r# En krrs.z kr'/kty/n 1# &ere5e 819

kr'/kty/n /lrk 'ilinir# 2# &ere5e 829 kr'/kty/n%n krrl.l..

ikisinin rs.n&&.r#

ki kr'/kty/n yn. &ere5e&enserez/nns. yz.l'ilen kr'/kty/n &!krrl.&.r#

21


22/68

$enzen !lks. ieren kr'/kty/nlr,

'enzilik kr'/kty/n &enir# $enzilikkr'/kty/nlr, 1# &ere5e&en &e /ls enkrrl. kr'/kty/n&%r#

22


23/68

YER (ECDR*E E4K*ES*EKAN;*ASYLA LGL $A;

AN*LAR Nkle/0il 8N%9H Elektr/n5 zengin&ir#

Elektr/0il 8EI9H Elektr/n5 0kir&ir# Ntr nkle/0iller &e r&.r# Gnmz&e 33 mily/n /rgnik 'ile)ik

tn.mlnm.)t.rM '% 'ile)ikler te/rik 'ile)ik&eil&ir, meknizmlr.yl 'elirlenmi)'ile)ikler&ir#

23


24/68

NFR YA4(AKN7KLEO


25/68

YER (ECDR*E E4K*ES*EKAN;*A EDLER

SN2

SN1

26


26/68

SN1

SN1 en z 2 'smkt /l%)%r# Fn5e '

k.r.lms. /l%r# Kr'/kty/n /l%)%r 8I yk9#$% 'smk y)t.r e !.z. 'elirler#Y) 'smkM rnein + st srer, !.zl.'smklr ise 1 s, 2 s srerM '% se'e"le!.z. y) 'smk 'elirler# Y)

'sm.n ener>isi yksektir# Kr'/kty/nr rn&r# Ar rn, /k z sre r/ln m&&e&ir#

2:


27/68

Orgnik te"kimeler&e reksiy/n /k%n%n

zerin&e 2 'ile)ik yz.l. ise e '%'ile)iklerin ') tr0.n& rkm rs 81#e 2# )eklin&e9 te"kime 2 'smkt5ereyn e&iy/r &emektir#

/k 'smkl. te"kimeler st ste ikireksiy/n i)reti yzmk s%retiyle &e'elirtilir#

2=


28/68

SN2

SN2 te"kimeleri tek 'smkt gerekle)ir

8-/n5erte& meknizms.9#

Fn5e gei) !li /l%)%r# Gei) !li, rrn &eil&ir e iz/le e&ilemeyen 'irm&&e&ir#

2?


29/68

*EKAN;*A(A KRALLAR

Yer &ei)tirme te"kimesi meknizms.n&!er zmn eksi&en rt.y gei) /l%r#

Nkle/0il&en elektr/0il tr0.n, 'z&n sittr0.n tk /l%r#

2@


30/68

SN1 PE SN

2Y EKLEYEN


31/68

RQN YA4SNN SN1 PE

SN2

YE EKS SN

2&e kr'/kty/n krrl.l.. rtt.k !.z

rtr, SN1&e ise kr'/kty/n krrl.l..

zl&.k !.z rtr# 1# &ere5e 819 kr'/kty/n SN

2yi &!k/ly erir, 3# &ere5e 839 kr'/kty/n iseSN

1i &! k/ly erir#

2# &ere5e 829 kr'/kty/n !em SN1!em

&e SN2

yi &! k/ly erir# 31


32/68

4ERKONGASYON

En krrl. kr'/kty/n 3# &ere5e 839kr'/kty/n&%rM '%n%n ne&eni ntr gi'i&rnms.n&n&.r, elektr/n

/ynkl..n&n &/ly. /ktetini tmmlm.)gi'i /l%r# En krrs.z kr'/kty/n 1#&ere5e 819 kr'/kty/n /lrk 'ilinir# 2#

&ere5e 829 kr'/kty/n%n krrl.l..ikisinin rs.n&&.r# $%, !i"erk/n>%gsy/n&.yl 'ilinir#

32


33/68

ALOEN7R 8Q9

7RLERN(EN EN KARARLS8(AA Y AYRLAN GR49YO(7R(7R

enrler&e ).y &/r% inil&ike

krrl.l.k rtr# En iyi yr.ln gr%"

&r# $% ne&enle !em SN

1!em &e SN2yi &!

k/ly erir#33


34/68

S74ER AYRLA$LENGR4LAR

$enzen !lks. ieren kr'/kty/nlr,'enzilik kr'/kty/n &enir# $enzilik

kr'/kty/nlr, 1# &ere5e&en &e /ls enkrrl. kr'/kty/n /l&%klr.n&n e gre'ile &! iyi yr.l'ilirler# /silt gr%'%n%'%n rnek ere'iliriz#

En s"er yr.ln gr%" ise 'enzen !lks.iermemesine rmen tri0lt gr%'%&%r#

3+


35/68

N7KLEO


36/68

N7KLEO


37/68

l/>enrler&e y%kr.&n ).y &/r%

inil&ike !em &! iyi yr.l'ilirlik !em &e&! iyi nkle/0il /l'ilme zelliirtmkt&.r#

O

k%etli 'ir nkle/0il /lms.n rmenkt yr.l'ilen 'ir gr%"t%r#

3=


38/68

(AA KPPEL $A; (AA

KPPEL N7KLEO


39/68

E4K*E F;7-7S7N7N SN1

PE SN2

YE EKS SN

1te"kimeleri genel&e "/lr "r/tikz5ler&e /l%r#

SN2te"kimeleri genel&e "/lr "r/tik

z5ler&e /l%r#

4/lr "r/tik z5ler&e nkle/0iller lrM'%n&n &/ly. nkle/0il, kr'/n tky"mz#

3@


40/68

$EN;EN ALKASNA KN-$R GR$N $ACLAN*AS

kin5i gr%" y met k/n%m%n y & "rile 'er'er /rt/ k/n%m%n girerM '%n&n&/ly. /rt/"r ynlen&iri5ileri e met

ynlen&iri5ileri 'ilmek gerekir#

+B

O O


41/68

ORO4ARAYFNLEN(R-LER

N2,NR, NR2 O

OR N-OR

-:6

R Q

+1


42/68

*EA YFNLEN(R-LER

-OR

SO3

-O -OO -N

NR3I

NO2

+2


43/68

K GR4 EREN $EN;ENALKASNA 77N-7 $RGR$N $ACLAN*AS

lk ')tki iki 0/nksiy/nel gr%"tn !ngisi

etkinlik s.rlms.n& n&e geliy/rsynlenme /n%n ynlen&iri5iliine gre /l%r# 4r nitr/ 0en/l 'ile)iine 'r/m/

'ln5. zmn ynlenme JOgr%'%n gre /l%rM "'r/m/ "nitr/0en/l e/'r/m/ "nitr/0en/l 'ile)ikleri /l%)%r#

+3


44/68

3. BLM: KATILMA

TEPKMELER

++


45/68

(/ymm.) !i&r/kr'/nlr&n lkn el&ee&ilmesi kt.lm te"kimesine rnektir#

7l '.n k.smi &/y%r%lms. s%reti ile8!i&r/>ensy/n9 lken el&e e&ilmesi, l'.n tm &/y%r%lms. s%reti ile lkn

el&e e&ilmesi ey ikili '.n &/y%r%lms.s%reti ile lkn el&e e&ilmesi kt.lmte"kimesine rnektir#

Alkenler kt.lm te"kimesi erir 8!l/>enkt.lms., !i&r/>en kt.lms., !l/>enrsi&i kt.lms. e s% kt.lms.9#

+6


46/68

Alkinler kt.lm te"kimesi erirler 8$r2kt.lms.,

2

kt.lms., s% kt.lms., $rkt.lms.9#

Alkenlere 2O kt.lrk lk/l el&e e&ilmesi

kt.lm te"kimesine rnektir# Kt.lm te"kimeleriM elektr/0ilik kt.lm

te"kimesi e nkle/0ilik kt.lm te"kimesi/lmk zere iki e)ittir#

+:

ELEKRO


47/68

ELEKRO


48/68

SKLOALKANLAR KAL*A

E4K*ES PERR *T Sikl/"r/"n en krrs.z sikl/lkn&.r, '%

ne&enle kt.lm te"kimesi erir# Sikl/'tn z/rl kt.lm te"kimesi erir# (ier sikl/lknlr kt.lm te"kimesi

ermez# En krrl. sikl/lknlr sikl/!ekzn&.r#

+?


49/68

KAL*A E4K*ESN(E*ARKOPNKOP KRAL PE(AYANAC

Simetrik /lmyn lkene "/lr m/lekl

kt.l.rken "/ziti0 k.s.m, &! 0zl sy.& t/m% t).yn i0t ' kr'/n t/m%n'ln.r#

*rk/nik/ k%rl.n.n &yn.kr'/kty/n krrl.l.. k/n%s%&%r#

+@


50/68

ALKENLERE $RO*

KAL*AS $r/m 8$r29, s.. 'ir m&&e&ir#

(eneyler&e s0 'r/m&n k.nmklz.m&.r#

(eneyler&e 'r/m%n kr'/n tetrkl/rr&eki zeltisini k%llnmk gerekir#

6B

AL(E PE KEONLARN


51/68

AL(E PE KEONLARNKAL*A E4K*ELERN7KLEO


52/68

N7KLEO


53/68

ELEKRONK EK

Al&e!it e ket/nlr yn. te"kimeleriere'ilirler# Kr'/nil gr%'% !er ikisin&e &e/rtkt.r# Kr'/nil gr%'%n% kti0 y"n

k.smi negti0 yk&r# Al&e!itler&e k.smi"/ziti0 yk, ket/nlr nzrn &!0zl&.r# $%n&n &/ly. l&e!itler&e

elektr/nik etki &! 0zl&.r# Nkle/0ilin- 'lnms. l&e!itler&e ket/nlrgre &! k/ly&.r#

63


54/68

SERK EK

Rler &! !5imli&ir# Ket/n& l&e!itleregre &! 0zl R r&.r# $%n&n &/ly.nkle/0ilin - 'lnms. ket/n&

l&e!itlere gre &! z/r&%r#

6+


55/68

4. BLM: AYRILMA(ELMNASYON)TEPKMELER

66


56/68

Kr'/ksilli sitlerin &ekr'/ksilsy/n%

y/l%yl lkn el&e e&ilmesi yr.lm8eliminsy/n9 te"kimesine rnektir# Alk/ller&en s% ekilmesi ile lken el&e

e&ilmesi yr.lm 8eliminsy/n9te"kimesine rnektir# Alkil !l/>enrler&en !i&r/>en !l/>enr

.krmkl lken el&e e&ilmesi yr.lm8eliminsy/n9 te"kimesine rnektir#

6:


57/68

(i!l/>enrler&en !l/>en yr.lms. ile

8&e!l/>ensy/n9 lken el&e e&ilmesiyr.lm 8eliminsy/n9 te"kimesinernektir#

Alknlr&n 2

ekilmesi ile lken el&ee&ilmesi yr.lm 8eliminsy/n9te"kimesine rnektir#

2 m/l m/n/ lk/l&en 1 m/l s%ekilmesiyle eter /l%)%m% yr.lm8eliminsy/n9 te"kimesi&ir#

6=


58/68

1 m/l m/n/ lk/l&en 1 m/l s%

ekilmesiyle lkenler /l%)%m% yr.lm8eliminsy/n9 te"kimesi&ir# 2 m/lekl yn. lk/l&en 1 m/lekl s%

.kr.lrk eter el&e e&ilmesi yr.lm8eliminsy/n9 te"kimesi&ir# 2 m/l sitten 1 m/l s% .kr.lms.yl sit

n!i&rit el&e e&ilmesi yr.lm8eliminsy/n9 te"kimesi&ir#

6?

EL*NASYON E4K*ES


59/68

EL*NASYON E4K*ES*EKAN;*A EDLER

E2 E1

6@


60/68

E2

$z tk y"r# E2

te"kimeleri tek 'smkt gerekle)ir#

Fn5e gei) !li /l%)%r# Gei) !li, rrn &eil&ir e iz/le e&ilemeyen 'irm&&e&ir#

:B


61/68

E1

/k 'smkl.&.r# Fn5e ' k.r.lms. /l%r#Kr'/kty/n /l%)%r 8I yk9# lk 'smky) &.m&.r e !.z. 'elirler#

Y) 'sm.n ener>isi yksektir# Kr'/kty/n r rn&r# Ar rn, /k z

sre r /ln m&&e&ir#

Ayn. n& SN1, SN2, E1e E2+ &e /l'ilir#

:1


62/68

5. BLM: KONDENASYON

TEPKMELER

:2

POLMERLEME


63/68

POLMERLEMETEPKMELER Kk m/lekll lkenlerM ken&i

rlr.n&, ikili '.n .lms. e rt r&&izilme s/n%5%n& 'irle)erek 'yk

m/leklleri /l%)t%r%r# $% /l%)n 'ile)iklere"/limer 'ile)ik, etkile)meye &e"/limerle)me &enir# 4/limerin y". t).n

m/n/mer &enir# 4/lietilen, "/li"r/"ilen,te0l/n e sentetik k%%k "/limerlerernek /lrk gsterile'ilir#

:3


64/68

Alkenler e lkinler "/limerle)e'ilirler#

Al&e!itler "/limerle)me te"kimesi erir#Ket/nlr ise set/n !ri ermez#

:+

KONDENASYON


65/68

KONDENASYONTEPKMELER

K/n&enzsy/n te"kimesi iki ey &!0zl m&&enin te"kimeye girerekrlr.n&n s%, m/nyk, kr'/n &i/ksit,

metn/l gi'i m&&elerin yr.lms.&.r# 2 m/l lk/l&en 1 m/l s%y%n .kms.yl

eter, 2 m/l min/ sitten 1 m/l s%y%n

.kms.yl &i"e"tit m/lekl, 1 m/l lk/lile 1 m/l sitten 1 m/l s%y%n .kms.yl& ester /l%)ms. '%n rnek erile'ilir#

:6

KONDENASYON


66/68

KONDENASYONPOLMERLEMES

TEPKMELER Orgnizm& "r/tein e "/liskkrit

/l%)%m% k/n&enzsy/n "/limerle)mesite"kimelerine rnektir# n m/leklm/n/skkritten n1 m/lekl s%y%n.kms.yl 1 &et "/liskkrit m/lekl, n

m/lekl min/ sitten n1 m/lekl s%y%n.kms.yl & 1 &et "r/tein m/lekl/l%)%r#

::


67/68

n m/l etilen glik/l&en n1 m/l s%y%n.kms.yl "/lietilen glik/l, n m/l etilen

glik/l ile n m/l tere0tlik sitten n m/ls%y%n .kms.yl "/liester, n m/l &i"iksit ile n m/l !ekzmetilen&imin&en 2n1

m/l s%y%n .kms.yl nyl/n :,: 8"/limit9/l%)ms. k/n&enzsy/n "/limerle)mesite"kimelerine rnektir#

$klitM 0/rml&e!it e 0en/lnk/n&enzsy/n "/limerle)mesi rn&r#

n


68/68

K/n&enzsy/n "/limerle)mesi reksiy/n%kk m/lekllerin 'irle)erek 'yk 'irm/lekl e yn.n& &! kk 'irm/lekl /l%)t%rms.&.r#

Aset/n k/n&enzsy/n "/limerle)mesi

reksiy/n% erir#

Documents

ORGANİK REAKSİYONLAR