CUTOB

KATOWICKIEGO ODDZIAŁU

PZITB

OŚRODEK RZECZOZNAWSTWA „CUTOB”

ODDZIAŁU KATOWICKIEGO POLSKIEGO ZWIĄZKU INŻYNIERÓW I TECHNIKÓW

BUDOWNICTWA W KATOWICACH, UL. PODGÓRNA 4

tel. 32 2538638

OPINIA MYKOLOGICZNA Nr 38/2013

Temat: Więźba dachowa w budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 przy ul. Wróblewskiego 9 w Gliwicach.

Wykonano na zlecenie: Pracownia Architektoniczna ArteA arch. Robert Wizor ul. Kownackiej 2 44-113 Gliwice

Autor opracowania:

1. mgr inż. Krystyna Styrczula

Nr arch. 38/2013 Katowice, pa ździernik 2013

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

2

SPIS TREŚCI

Strona

1. WSTĘP ........................................................................................................ 3

1.1. Dane ewidencyjne ............................................................................ ... 3

1.2. Przedmiot opracowania .................................................................... ... 3

1.3. Cel opracowania .................................................................................. 3

1.4. Podstawa wykonania opracowania .................................................... 3

2. OPIS OGÓLNY BUDYNKU……… ................................................................ 3

3. STAN TECHNICZNY DREWNIANEJ WIĘŹBY DACHOWEJ………………... 6

4. WNIOSKI I ZALECENIA.................................................................................. 13

5. CHARAKTERYSTYKA ZALECANYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH........ 13

6. ŚRODKI OSTROŻNOŚCI PRZY ROBOTACH IMPREGNACYJNYCH........ 15

7. ZASTRZEŻENIA I KLAUZULE……………………………………………………. 16

8. LITERATURA ................................................................................................ 16

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

3

1. WSTĘP

1.1. Dane ewidencyjne

Obiekt : Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 3

Adres : Gliwice, ul. Wróblewskiego 9

1.2. Przedmiot opracowania

Przedmiotem opracowania mykologicznego jest drewniana więźba dachu na

budynku szkoły i sali gimnastycznej.

1.3. Cel opracowania

Celem opracowania jest określenie stanu technicznego więźby drewnianej ze

szczególnym uwzględnieniem zagadnień mykologicznych, określenie wpływu

powstałych uszkodzeń na warunki użytkowania, a także wskazanie zakresu

prac remontowych niezbędnych do wykonania.

1.4. Podstawa wykonania opracowania

* Zlecenie z dnia 26.08.2013 Pracowni Architektonicznej ArteA z Gliwic przy ul.

Kownackiej 2, reprezentowanej przez architekta Roberta Wizora dla

Ośrodka Rzeczoznawstwa CUTOB PZITB w Katowicach przy ul. Podgórnej 4

* wizje lokalne dachu przeprowadzone w dniu 26.09.2006r

* wywiady przeprowadzone z pracownikami

* badania drewna

* opracowania, literatura i normy prawne

2. OPIS OGÓLNY BUDYNKU

Szkołę wybudowano w latach 1930–1931. W ostatnich miesiącach II wojny światowej i

tuż po wyzwoleniu w budynku mieścił się szpital wojskowy. Po przejęciu miasta przez

polską administrację w marcu 1945 r. obiekt ten przekazano na cele oświatowe.

Początkowo mieściły się tu Szkoła Powszechna nr 16 i Szkoła Powszechna nr 16 a,

które później przemianowano na Szkołę Powszechną nr 23.

Od 1.09.1948 r. w budynku zaczęło również funkcjonować II Gimnazjum i Liceum

Żeńskie. W wyniku pierwszej po wojnie reformy oświatowej, ustanawiającej tzw.

jedenastolatki, połączono obie szkoły, funkcjonujące przy ul. W. Wróblewskiego i od

tej pory obowiązywała nazwa Szkoła Żeńska Ogólnokształcąca Stopnia

Podstawowego i Licealnego w Gliwicach. W 1954 r. szkoła stała się placówką

oświatową Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i otrzymała nową nazwę - IV Szkoła

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

4

Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące TPD. W 1974 r. z budynku "wyprowadzono”

szkołę podstawową. Utworzono wówczas nowe oddziały w liceum, od 1.09.1980 r.

budynek przyjął w swoje podwoje Liceum Ogólnokształcące dla Pracujących. Od

01.01.1984 r. obie szkoły weszły w skład Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 w

Gliwicach. W związku z kolejną reformą szkolnictwa od 01.09.2000 r. w skład zespołu

włączono Gimnazjum nr 17, a później Gimnazjum nr 20.

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

5

Budynek szkoły jest budynkiem czterokondygnacyjnym z użytkowym poddaszem,

kryty czterospadowym dachem o konstrukcji drewnianej.

Zasadniczy budynek połączony jest łącznikiem z salą gimnastyczną, którą przekrywa

dach o konstrukcji drewnianej pokryty również dachówką ceramiczną.

W obu budynkach konstrukcja więźby dachowej drewniana, czteropołaciowa.

Nachylenie połaci głównych ok. 35º. Dach pokryty dachówką ceramiczną –

karpiówką; krycie podwójne. Woda deszczowa z budynku odprowadzana do instalacji

burzowej.

Dach nad salą gimnastyczną pokryty nową dachówką ceramiczną

Drewniana konstrukcja dachu płatwiowo-

kleszczowa

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

6

Dach nad budynkiem szkoły

Wiązary płatwiowo-kleszczowe

3. STAN TECHNICZNY DREWNIANEJ WIĘŹBY DACHOWEJ

W wyniku przeprowadzonych wizji lokalnych i poczynionych obserwacji,

szczegółowych oględzin, odkrywek, pomiarów i badań makroskopowych dokonano

oceny aktualnego stanu technicznego elementów drewnianej więźby dachowej ze

szczególnym uwzględnieniem zagadnień zawilgocenia i mykologicznych.

Rezultaty przeprowadzonych wizji lokalnych zawarto poniżej dokumentując je

fotografiami.

Stan techniczny elementów drewnianej konstrukcji więźby dachowej budynku

Szkoły i Sali gimnastycznej w Gliwicach przy ul. Wróblewskiego 9 oceniano zgodnie

z klasyfikacją przedstawioną poniżej.

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

7

Wg tej klasyfikacji wyróżnia się pięć następujących stanów zachowania

elementów :

• stan dobry – stopień zużycia elementu 0-15 %

• stan zadowalający – stopień zużycia elementu 16-30 %

• stan średni – stopień zużycia elementu 31-50 %

• stan nieodpowiedni – stopień zużycia elementu 51-70 %

• stan zły – stopień zużycia elementu 71-100 %

Elementy konstrukcji więźby dachowej znajdują się w dobrym stanie

technicznym. Zaobserwowano, iż pewne fragmenty więźby uległy niewielkiej

destrukcji. Destrukcję tę wywołały:

• nieszczelności w pokryciu dachu - czego skutkiem jest zawilgocenie

elementów drewnianych konstrukcji dachu oraz drewnianego stropu na

strychu

• brak wiatroizolacji i paraizolacji pod dachówką na budynku szkoły

(pokrycie dachu nad salą gimnastyczną jest nowe i pod dachówką

zamontowano folie wiatroizolacyjne i paroizolacyjne)

W czasie oględzin konstrukcji dachu stwierdzono:

• niewielkie nieszczelności w poszyciu dachu

• miejscowe zawilgocenie drewnianych elementów więźby dachowej

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

8

• zawilgocenie miejscowe na fragmencie drewnianej podłogi

• krokwie, łaty i pozostałe elementy nie wykazują ugięcia

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

9

• występowanie na elementach konstrukcji dachu bardzo licznych odchodów pochodzą-

cych od gołębi , które w przeszłości zasiedlały poddasze nad budynkiem szkoły

• na powierzchni drewna występują podłużne i poprzeczne spękania, a

włókna drewna ulegają rozwarstwieniu

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

10

Po wykonaniu odkrywek drewnianej podłogi stwierdzono :

• wysypywanie się z desek podłogowych mączki drzewnej pomieszanej z wydzielinami

owadów

• obecność na powierzchni drewna owalnych otworów wylotowych różnej wielkości

• obecność wewnątrz drewna chodników larwalnych charakterystycznych dla

Spuszczela pospolitego (Hylotrupes bajulus) - rozwój owadów aktywny

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

11

• miejscowe, powierzchniowe porażenie drewna (stopień I) przez gatunki grzybów

należących do I grupy, do 10% przekroju drewna, ze zmianą naturalnego koloru

drewna (to drewno można ociosać, wykonać wstawki i odgrzybić preparatami

grzybobójczymi) - uszkodzenia występują przy schodach wejściowych na poddasze

nad salą gimnastyczną

• elementy konstrukcyjne drewnianej więźby dachu szkoły i sali gimnastycznej są w stanie dobrym

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

12

• murłaty i podwaliny drewnianej konstrukcji dachu szkoły i sali gimnastycznej są w stanie dobrym

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

13

4. WNIOSKI I ZALECENIA Drewniana więźba dachowa wraz z pokryciem z punktu widzenia mykologii budowla-

nej jest w stanie dobrym i nie wymaga remontu.

Drewniane podłogi na strychu wymagają częściowej wymiany.

• przy wymianie ceramicznego pokrycia dachowego na nowe należy uwzględnić,

po demontażu pokrycia dachowego dokonanie przeglądu konstrukcji i stwier-

dzenie, czy któreś elementy konstrukcji muszą być wymienione na nowe lub

wzmocnione

• zaleca się wymianę łat przy wymianie ceramicznego pokrycia dachowego nad

budynkiem szkoły

• elementy więźby dachowej nad budynkiem szkoły dokładnie oczyścić z

zanieczyszczeń pozostawionych przez gołębie

• elementy więźby zniszczone nieznacznie na skutek okresowego zalewania

przez wody opadowe należy ociosać do drewna zdrowego i wzmocnić

dwustronnie deskami – nakładkami drewnianymi o grubości 32-38mm

łączonymi na gwoździe

• na dachu szkoły wszystkie pozostawione stare elementy, jak też nowo

wprowadzone do więźby dachowej należy zaimpregnować środkiem

ogniochronnym, zwalczającym i zabezpieczającym przed ogniem, przed

grzybami domowymi i technicznymi szkodnikami drewna (FOBOS M-4)

• usunąć porażone przez Spuszczela pospolitego deski podłogowe

• ewentualnie oczyścić drewniane belki stropowe z występujących skorodowa-

nych biologicznie części, ociosując lub wycinając

• zamiast zasypki na stropie położyć warstwę izolacyjną np. z wełny mineralnej

(należy pozostawić około 3-5cm pustki dla wentylowania przestrzeni

podpodłogowej

• wykonać podłogę z desek impregnowanych preparatem bio- i ogniochronnym

5. CHARAKTERYSTYKA ZALECANYCH ŚRODKÓW CHEMICZNYCH DO

IMPREGNACJI I ODGRZYBIANIA

Środki biobójcze muszą posiadać zezwolenie Urzędu Rejestru Produktów

Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

14

Dla drewnianej więźby dachowej i podłóg drewnianych nad ostatnią kondygnacją w

budynku Zespołu Szkół Ogólnokształcących nr 3 w Gliwicach przy ul.Wróblewskiego 9

przyjmuje się stopień korozji biologicznej jako mały. W tym przypadku zaleca się

oczyszczenie i ociosanie oznaczonych elementów drewnianej więźby dachowej nad

salą gimnastyczną – uszkodzenia występują przy schodach wejściowych na poddasze

(fot. na str. 11), wymianę podłóg na strychu w budynku szkoły oraz impregnację

całego drewna – starego i nowo wbudowanego w celu zabezpieczenia przed korozją

biologiczną i przed ogniem poprzez wielokrotne smarowanie środkami chroniącymi

drewno. Proponuje się zastosowanie preparatu FOBOS M-4. FOBOS-M4 jest

przeznaczony do impregnacji drewnianych elementów budowlanych znajdujących się

wewnątrz budynków. FOBOS M-4 chroni drewno przed działaniem ognia, owadów –

technicznych szkodników drewna, grzybów pleśniowych i grzybów domowych.

FOBOS M-4 ma postać granulatu proszkowego barwy białożółtej, będącego

mieszaniną soli nieorganicznych, z niewielkim dodatkiem soli organicznych –

potęgującym działanie biochronne. Nadaje drewnu cechę niezapalności.

Jednocześnie nie obniża wytrzymałości drewna, nie powoduje korozji stali.

Deskowanie oraz elementy konstrukcyjne należy oczyścić z fragmentów

skorodowanych i nie nośnych poprzez ociosanie, skrobanie, zdzieranie i

szczotkowanie. Następnie nanosimy za pomocą pędzla, wałka lub dyszy rozpyłowej

30-procentowy roztwór FOBOSU-M4. Roztwór taki otrzymujemy rozpuszczając 3

części wagowe preparatu FOBOS-M4 w 7 częściach wagowych wody. Preparat

należy stopniowo wsypywać do wody o temperaturze ok. 50°C mieszając, aż do jego

całkowitego rozpuszczenia. Zabieg należy powtarzać kilkakrotnie, aż do naniesienia

wymaganej ilości preparatu. Między kolejnymi nanoszeniami należy zachować

kilkugodzinne przerwy, aby nastąpiło dobre wchłonięcie impregnatu. Konstrukcję

stropów należy po impregnacji osłonić folią zabezpieczającą przed zbyt szybkim

odparowaniem impregnatu.

Norma zużycia preparatu:

Impregnacja powierzchniowa - 0,2 kg preparatu na 1m2 drewna – ok. 0,6 dm3 30%

roztworu.

Producent: Zakłady Chemiczne LUBOŃ Sp. z o.o.

ul. Romana Maya 1, 62-030 Luboń

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

15

6. ŚRODKI OSTROŻNOŚCI PRZY ROBOTACH IMPREGNACYJNYCH I

ODGRZYBIENIOWYCH

Podczas prac impregnacyjno – odgrzybieniowych i niszczących techniczne

szkodniki drewna należy przestrzegać przepisów BHP i p.poż. zawartych w

Rozporządzeniu RM z 4.02.1994 ( Dz. U. Nr 156 poz. 25 ) oraz Ustawy z

7.01.1994 r. - Prawo budowlane ( Dz. U. Nr 89 poz. 414 ) i Rozp. Nr 46 MGPiB

Z 14.12.1994 r. dział I §1, 2, 3, 4, 5 i dział V, VI, i VII a w szczególności:

• prace powinny być wykonywane w warunkach przewiewu, z dala od

ognia

• w czasie pracy stosować odzież ochronną i sprzęt ochrony osobistej

(okulary ochronne, fartuchy, rękawice itp.)

• zachować higienę osobistą : przerywając lub kończąc pracę umyć ręce i

twarz mydłem w ciepłej wodzie.

• w czasie pracy nie spożywać posiłków, nie palić tytoniu.

• stanowisko pracy zabezpieczyć podsypką z trocin a nasycone trociny

ostrożnie spalić porcjami w wydzielonym miejscu.

• opróżnionych opakowań nie używać do przechowywania materiałów

spożywczych lub wody.

• nie dopuszczać do skażenia gruntu, studni i wód gruntowych otwartych.

U w a g a : osoby mające uszkodzony naskórek lub alergiczną chorobę skóry nie

powinny wykonywać prac impregnacyjno - odgrzybieniowych.

ODBIÓR ROBÓT

Wykonawca robót odgrzybieniowych i impregnacyjnych potwierdza wpisem do

dziennika budowy zgodność wykonanych przez siebie robót z zaleceniami ekspertyzy

i karty charakterystyki materiału . Zgodność tego oświadczenia ze stanem faktycznym

potwierdza inspektor nadzoru.

OPINIA MYKOLOGICZNA – październik 2013 mgr inż. Krystyna Styrczula

16

7. ZASTRZEŻENIA I KLAUZULE

1. Niniejsze opracowanie nie może być opublikowane w całości lub części bez

zgody autora i bez uzgodnienia z nim formy i treści takiej publikacji

2. W przypadku powstania wątpliwości lub jakichkolwiek niejasności na etapie

przygotowywania i wykonywania robót remontowych lub rozbiórkowych, należy

zwrócić się do autora niniejszego opracowania o dodatkowe informacje i

wyjaśnienia.

3. Wykonujący opinię nie ponosi odpowiedzialności wobec osób trzecich.

4. Opinia ważne jest przez okres 6 miesięcy.

8. LITERATURA

1. Bronisław Zyska – Zagrożenie biologiczne w budynku – Arkady 1999

2. Janusz Kotwica – Konstrukcje drewniane w budownictwie tradycyjnym –

Arkady 2008

3. Kozarski „Konserwacja domu” Wydawnictwo PSMB 1997

4. Problemy remontowe w budownictwie ogólnym i obiektach zabytkowych

–IX Konferencja naukowo-techniczna REMO 2000 – Wrocław

5. Problemy remontowe w budownictwie ogólnym i obiektach zabytkowych

– X Konferencja naukowo-techniczna REMO 2002 – Wrocław

6. Stramski Z. „Korozja biologiczna w budownictwie” CUTOB - PZITB i

SMB Wrocław 1986

7. Stramski Z. „Uwagi i wytyczne dotyczące ekspertyz mykologiczno-

budowlanych” PSMB Wrocław 1997

8. Ważny J. Karyś J. „Ochrona budynków przed korozją biologiczną” -

Arkady 2001

10. Rokiel M. „Hydroizolacje w budownictwie” – Medium - Dom Wydawniczy

Warszawa 2009