Uz. Deniz Özcan

ÖĞRETİM YÖNTEMVE TEKNİKLERİ

*Öğretme - Öğrenme Kuramları (Modelleri): Öğrenme – öğretme etkinliklerine yön veren temel felsefe ya da bakış açısıdır.

*Öğretim Stratejisi (Yaklaşımı) :Hedefe ulaşmak için seçilen en genel yol ya da yollar bütünüdür.

*Öğretim Yöntemi (Öğrenme Yolları) : Hedefe ulaşmak için seçilen en kısa ya da en düzenli yoldur.

*Öğretim Tekniği (Uygulama Biçimi) :Hedefe ulaşmak için seçilen yöntemi uygulamaya koyma biçimidir.

*YAKLAŞIM: Dersin hedeflerine ulaşmayı sağlayan oldukça genel bir yoldur.

*YÖNTEM: Öğrenme ünitesinin hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla teknikleri, içeriği, araç-gereç ve kaynakları ilişkili bir biçimde hizmete sunan bir öğretme yoludur.

*TEKNİK: Öğretim materyallerini sunmada ve öğretim etkinliklerini yapılandırmada izlenen özel bir yoldur.

ÖĞRETME YAKLAŞIMLARI

SUNUŞ YOLUYLA ÖĞRETME YAKLAŞIMIAçıklayıcı ve yorumlayıcı bir yaklaşımla kavram ve genellemelerin öğretildiği bir öğretme yoludur.

BULUŞ YOLUYLA ÖĞRETME YAKLAŞIMIBelli bir problemle ilgili verileri toplayıp analiz ederek soyutlamalara ulaşmayı sağlayan, öğrenci etkinliğine dayalı, güdüleyici bir öğretme yoludur.

ARAŞTIRMA YOLUYLA ÖĞRETME YAKLAŞIMIÖğrencilerin sınıf içi etkinliklere dayalı olan problemlerin çözümü için uygulanan bir tür problem çözme yaklaşımıdır.

Öğretim Yöntemleri

*Anlatım

*Tartışma

*Örnek Olay

*Gösterip Yaptırma

*Problem Çözme

*Beyin Fırtınası

*Soru Cevap

*Grup Çalışması

*Rol Oynama-Canlandırma-Doğaçlama

Öğretim Strateji, yöntem ve teknikleri seçerken

dikkat edilmesi gereken hususlar;

*Her öğrenenin aynı yöntemle öğrenmesi olası değildir.

*Her yöntem her öğrenenin ilgisini eşit düzeyde çekmez.

*Tek bir yöntem,tek başına bütün konulara uygun değildir.

*Bir öğretim yöntemi, belirlenen bütün hedeflere ulaşmayı sağlamada yeterli değildir.

*Her eğitici bütün yöntemleri çok becerili kullanamayabilir. Bazı eğiticiler bazı yöntemlere yatkındır.

*Bazı yöntemler uzun zaman gerektirir.

*Bazı yöntemler özel fiziksel koşullar gerektirir.

*Bazı yöntemler parasal kaynak gerektirir.

10

% 10

% 20

% 30

% 50

% 70

% 90

OKUMA

DUYMA

GÖRME

DUYMA ve GÖRME

SÖYLEME

YAPMA

Akılda TutmaAkılda Tutma

Öğrenilenlerin Kalıcılığı

11

* HEDEF (Öğrenme çıktıları), YAKLAŞIM, YÖNTEM VE TEKNİK İLİŞKİSİ

Stratejiler Yöntemler Teknikler Bilişsel Alan Duyuşsal Alan

Devinişsel Alan

Sunuş Yoluyla Öğretme

(Expository Teaching)

Anlatım Soru-Cevap,Takrir,Sempozyum

Bilgi Alma Uyarılma

Buluş Yoluyla Öğretme

(Discovery Teaching)

Örnek olay,Tartışma

Küçük-BüyükGrup Tartışması,soru-cevap,Panel, açık oturum

Kavrama, Analiz,Değerlendirme

Tepkide Bulunma, Değer verme

Araştırma-İnceleme Yoluyla Öğretme

(İnquiry Teaching)

Örnek OlayProblem ÇözmeGösterip

yaptırma,

Çalıştay, Soru-cevap,Beyin Fırtınası,Gösteri, Rol oynama,Deney, Gözlem, Proje,Gezi

Uygulama, Analiz,Sentez,Değerlendirme

Örgütleme,Kişilik haline

getirme

Uyarılma, Kılavuz denetiminde yapma, Beceri haline getirme, Duruma uydurma, yaratma

ANLATIM YÖNTEMİ

*Eğitici odaklıdır!* Bilginin katılımcılara kısa sürede ve düzenli olarak aktarılmasını içerir!*Katılımcıya, dinleme ve not tutma alışkanlığı kazandırır.

TARTIŞMA YÖNTEMİ

Bir konu üzerinde; katılımcıları düşünmeye yöneltmek, iyi anlaşılmayan noktaları açıklamak ve önceden verilen bilgileri pekiştirmek amacı ile kullanılır.

*Tartışılacak konu ya da sorun önceden belirlenmelidir.

*Katılımcıların “tümünün” düşünce ve görüşlerini rahatça söylemelerine olanak sağlanmalıdır.

ÖRNEK OLAY

* Gerçek hayatta karşılaşılan problemlerin, eğitim ortamında çözülmesidir.

* Gazete haberi, tutanak, öykü, kanun maddesinin yorumu vd. örnek olay için bir araç olabilir!

*Bir çalışma konusu, örnek olay seçilir, yazılı ve görsel malzemelerle sunulur.*Konu/problem ile ilgili bilgi toplanır, sorular

yöneltilir, verilerle desteklenir.*Olay incelenir. Amaçlar, sorular, ilke ve kurallar

tartışılır. Grup planlama teknikleri uygulanır*Karar vermek için alternatifler belirlenir. Gruplar

kararlarını ve nedenlerini ortaya koyarlar. Tüm grup seçimini yapar ve karar verilir.*Sonuçların değerlendirmesi yapılır. Paylaşılan

düşünme biçimleri ve sonuçları, karar verme süreci, yaşamda/işyerinde uygulama biçim ve olanakları incelenir.

GÖSTERİP YAPTIRMA YÖNTEMİ

Bir işlemin uygulanmasını; bir araç-gerecin çalıştırılmasını önce gösterip açıklama, sonra da katılımcıya alıştırma ve uygulama yaptırarak öğretme yoludur.

*Kazandırılacak beceriler, önce eğitici tarafından yapılarak katılımcılara gösterilmelidir.

*Her katılımcıya; istenilen beceriyi kazanması için, yeterli zaman ve tekrar yapma şansı verilmelidir.

PROBLEM ÇÖZME*Problem çözme; bilimsel yöntem, eleştirel düşünme, karar verme, sorgulama süreçlerini içermektedir.

*Problem çözme sürecinde düşünürken, tümevarım ve tümdengelim yapılabilir.

Teknikler

Teknik, bir öğretme yöntemini uygulamaya koyma biçimi, ya da sınıf içinde yapılan işlemlerin bütünü olarak tanımlanabilir.

BEYİN FIRTINASI

*Çok sayıda fikri, bir grup katılımcıdan, kısa sürede elde etmek.

*Değerlendirmeyi sonraya bırakıp, serbest ve neşeli bir ortam yaratmak, olabildiğince çok miktarda fikir üretilmesini sağlamak, önerilen fikirleri gruplandırmak ve birlikte geliştirmek.

* Katılımcıların hayal güçlerini kullanmalarını sağlamak.

* Yaratıcı düşünceleri, sorun çözerek işe koşmak.

* Fikir üretilecek konunun, problemin seçilmesi,

* Katılımcıların görüş bildirmesi - düşünüp mümkün olduğu kadar çok ve farklı fikir üretmek, bunu yaparken fikirler birleştirilir ve geliştirilir,

* Fikirlerin toparlanması

Gösteri

Gösteri, izleyici grubun önünde bir işin nasıl yapılacağını göstermek ya da genel ilkeleri açıklamak için başvurulan bir tekniktir.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİ

Altı Şapkalı Düşünme Tekniği'nin temelinde, altı farklı bakışı simgeleyen farklı renklerdeki şapkaları takarak düşüncelerimizi ortaya koymak ve yaratıcılığımızı geliştirmek yatıyor.

Beyaz şapka : Tarafsız şapkadır. Bilinen verilerden yola çıkar. Görüşülen konu ile ilgili net bilgi, sayılar, araştırmalar, kanıtlanmış verileri ortaya koyar.(objektif)

Örnek: Hangi bilgilere sahibiz?, Hangi bilgiler eksik? İhtiyacımız olan bilgiyi nasıl elde ederiz?

Kırmızı şapka : Duygusal şapkadır. Görüşülen konu ile ilgili olarak, kişilere hiçbir dayanağı olmadan, sezgi, fikir ve duygularını söyleme fırsatı verir.(subjektif)

Örnek: bu olay, durum, öneri veya sorun hakkında neler hissediyorum, önsezilerim, izlenimlerim ne?

Sarı şapka : İyimser şapkadır. O işin avantajları ortaya konulur. Övgü, olumlu görüşler söylenir. Getirileri göz önüne alınır. (objektif)

Örnek: bu olayın bize sağlayacağı çıkarlar, yararlar ne olabilir?

Siyah şapka : Kötümser şapkadır. Eleştiri, olumsuz görüşler ile görüşülen konunun riskleri, gelecekte doğuracağı problemler ortaya çıkarılır. (objektif)

Örnek: Bu önerinin bize zararları ne olabilir?

Yeşil şapka : Yenilikçi şapkadır. Belli kuralların, normların reddedilmesini, olaylara daha tepeden bakmayı temel alır. Konuyla ilgili alternatifler ve yeni yaklaşımlar araştırılır. Önemli olan fikrin saçma olup olmaması değil, orijinal, yeni, üretken olmasıdır. (spekülatif)

Örnek: Bu konudaki değişik önerileriniz neler olabilir?

Mavi şapka : Serinkanlı şapkadır. Düşünce sistematize edilir. Geniş ve farklı görülerin sentezidir. Mavi şapka zekasına erişildiğinde öğrenciler farklı durumları karşılaştırabilir, uzlaştırılabilir ve en iyi fikirlere ulaşabilir. Sonuç ortaya çıkartılır ve özetlenir. "düşünmenin düşünülmesi", tüm süreci gözden geçirme

Örnek: Ne oldu?(geçmiş), Ne oluyor?(şimdi), Sonra neler olmalı?(gelecek)

Bu yöntem hem okulda hem de iş yönetiminde kullanılabilir.

Bir yöntemin aracı olarak iş toplantılarında, belli bir konuyu görüşmek ve konu üzerinde karara varmak için kullanılır.

Öğretim aracı olarak ise çok yönlü düşünme için bir öğretim yöntemi olarak kullanılır.

Katılımcılara üzerinde görüşme yapacakları konu verilir. Örneğin: “Ülkenizde kurulacak bir nükleer santralın çevreye, ekonomiye ve toplumsal yaşama olan etkileri nelerdir?” gibi bir konu sorulabilir.

Tüm katılımcıların konuya yaklaşırken, şapkaların renklerinin temsil ettiği şekilde yaklaşımlarda bulunmaları istenir. Katılımcılar şapkaları sırasıyla takarak düşünme ve önerilerini aktarırlar.

ALTI ŞAPKALI DÜŞÜNME TEKNİĞİNİN AVANTAJLARI

*Bir konu üzerinde daldan dala atlanarak belirtilen görüşler bir sisteme konulmuş olur.

*Zaman kaybı önlenir.

*Bir karara varma ve sonuçların ortaya çıkması kolaylaşır.

*Düşünme sürecine odaklanıp geliştirmek

*Yaratıcılığı cesaretlendirmek, paralel ve lateral düşünme

*İletişimi iyileştirme

*Karar verme sürecini hızlandırma

*Tartışmalardan kaçınma

GRUP ÇALIŞMALARI

En az 2 ve en çok 6-8 katılımcının bir araya gelerek, aynı konu üzerinde ortak amaçlarla yaptıkları etkinlik.

* Ön bilgi vermek

* Grupları yüzyüze oturtmak

* Her defasında, grubu başka kişilerle oluşturmak

* Etkinliklerde 5-20 dakikayı geçmemek

Rol YapmaRol yapma öğrencinin kendi duygu ve düşüncelerini başka bir kişiliğe girerek ifade etmesini sağlayan bir öğretme tekniğidir. Rol yapma sosyodrama olarak da adlandırılır. Diğer bir tanımla öğrencilere, insan ilişkileri konusunda daha çok bilgi, çok bilgi beceri anlayış kazandırmayı öngören ve oyun (drama) tekniklerinden yararlanma temeline dayalı deneysel bir eğitim tekniğidir.

Drama

Drama tekniği ile öğrenciler hangi durumlarda nasıl davranmaları gerektiğini öğrenirler. Problem çözme ve iletişim kurma yeteneğini geliştirir.

Drama Tekniğinin Yararları

Etkili ve dikkatli dinleme yeteneğini geliştirir.

Kişinin kendine olan güvenini arttırır.

Anlama yeteneğini ve yaratıcılığı arttırır.

Akıcı konuşmayı geliştirir.

Dile hakimiyeti ve iyi ifade yeteneğini geliştirir.

Bilgilerin etkin kullanımını sağlayarak onları pekiştirir.

TEŞEKKÜRLER