ODBOJNE ZAĹ TITNE OGRADE

DEFINICIJA

Pod ĂELIĂNOM ZAŠTITNOM ODBOJNOM OGRADOM� � podrazumijeva se tehnièko sigurosna naprava èija je svrha sprijeèiti iskliznuæe vozila s kolnika ceste , odnosno prihvatiti i zadrĹľati s kolnika skrenuta vozila.

Suvremene cestovne prometnice pored svih karakteristika modernih prometnica koje omoguæavaju postizanje veæih brzina kretanja vozila, mirnu i udobnu voĹľnju, istovremeno moraju pruĹľiti i maksimalnu sigurnost u prometu. Jedna od vaĹľnih èinilaca je zaštitna èelièna odbojna ograda na cestovnim prometnicama.

ELEMENTI ZAŠTITNE ODBOJNE OGRADE

• Ăelièni stup (kolac) �• Ăelièni plašt - branik �• Distantni element (distancer odstojnik) • Traka (spojnica, rigeta) • Kosi završetak (završni element) • PolukruĹľni završetak (završni element) • Vijèani materijal (pribor)

• Reflektirajuæa tijela (katadiopteri) 

Branik - profilirana traka od èeliænog toplovaljanog lima odgovarajuæih mehanièkih osobina odreĂ°ene duĹľine, koji prilikom udara vozila svojom deformacijom smanjuje posljedice udara. Izvodi se kao ravni, kosi i savijeni prema krivini prometnice (konkavan i konveksan). 

                               Branik (plašt) odbojne zaštitne ograde

Odstojnik - kruti element odreĂ°enog profila i mjera, èija je svrha ostvarenje krute veze izmeĂ°u branika i stupa ili drugog oslonca. 

                                                 Odstojnik

Stup - nosaè odstojnika i/ili branika, izraĂ°en od mehanièki otpornog materijala, odreĂ°enog profila i duĹľine koji osigurava nošenje branika u odreĂ°enoj poziciji i djeluje zajedno s odstojnikom (kad ga ima). 

                                     Stup odbojne zaštitne ograde

Završni elementi - posebno oblikovani branici i dijelovi koji se nalaze na poèetku, odnosno završetku zaštitne ograde, sa ciljem da umanje posljedice nalijetanja vozila na ogradu. 

                                              Završni elementi

Traka - plosnata èelièna traka odreĂ°enog profila i mjera koja sa vanjske strane povezuje stupiæe preko odstojnika, te na taj naèin tvori zatezni pojas (lanac). 

                                               Traka (rigeta)

DemontaĹľni pojas - dio zaštitne ograde u razdjelnoj traci koji se, u sluèaju potrebe - preusmjerenja prometa - moæe lako i brzo demontirati. 

OPÆENITO O ZAŠTITNIM ODBOJNIM OGRADAMA

Odbojna ograda mora biti u skladu sa hrvatskim normama HRN.US4.104 i HRN.US4.110, a jedan od osnovnih elemenata ograde – branik (štitnik), mora biti i u skladu s njemaèkom normom RAL-RG 620 tip B (vidi poglavlja →KVALITETA I NORME te →PRAVILNICI).

U Republici Hrvatskoj prihvaæen je (odabran) jedinstven tip elemenata èeliæne zaštitne ograde za cestovne prometnice po njemaèkom standardu RAL-RG 620 tip B, koji je jednako vrijedan kao i tip A, ali je znatno lakši, a samim tim znatno je jeftiniji.

Sistem RAL-RG 620 se koristi ili kopira sa manjin modifikacijama u više zapadnoeuropskih zemalja. Osnovna prednost ovog sistema da je njegov studijski razvoj izvršen uz praktièna ispitivanja (probe), time se postiglo da je mekan kod slabih kliznih naleta, naginjuæi se, a nepropusljiv kod naleta kamiona i vozila sa velikim kotaèima. 

PROIZVODNJA I MATERIJALI ZAŠTITNIH ĂELIĂNIH ODBOJNIH OGRADA� �

Dijelovi èelilne zaštitne odbojne ograde proizvode se u skladu sa sljedeæim propisima i normama: 

MATRIJALI ĂELIĂNIH ODBOJNIH OGRADA� �

Osnovni materijali za izradu zaπtitne ograde su:

• Ăelièni limovi, trake i profili iz konstrukcijskih èelika DIN EN 10025 kvalitete S235 JR i S235JRG2. �• Vijci klase èvrstoæe 4.6 HRN EN ISO 898-1; DIN 267-10, • matice M10 klase èvrstoæe 5 DIN 555; matice M16 klase èvrstoæe 4 DIN 555; podloške DIN 126. 

ZAŠTITA OD KOROZIJE

Vrši se u skladu sa “Opæim tehniækim uvjetima za radove na cestama”OTU, postupkom toplog pocinèavanja prema normama EN ISO 1461. 

KLASIFIKACIJA ZAŠTITNIH ODBOJNIH OGRADA

Pojašnjenje pojmova : 

H1 H2 H3 N2 – su nivoi zadrĹľavanja: jednostruka (jedan branik), dvostruka (dva branika) i trostruka ograda (tri branika) - vidi detaljan opis tipova ograda u nastavku !!!) 

TEMELJNE TEHNIĂKE KARAKTERISTIKE ODBOJNIH OGRADA�

• VISINA UGRADNJE 0.75 m i 1.1m• RAZMAK STUPOVA 1.33m, 2m i 4m• ŠIRINA OGRADE 0.20m, 0.35m, 0.50m i 0.80m• NAGIB BRANIKA 6° 

JEDNOSTRANA OGRADA ( JO )

Jednostrana ograda (JO) sastoji se od branika i podupiraèa prièvršĂ¦enih direktno na stupove koji se nalaze na meĂ°usobnom razmaku od 4 m. 

Jednostrana ograda (JO) predviĂ°ena je za zadrĹľavanje vozila s jedne strane. Postavlja se uz rub vozne trake otvorene dionice ceste, a u pravilu samo kad na bankini nema dovoljno mjesta za postavljanje jednostrane distantne ograde (JDO). 

 

DVOSTRANA OGRADA (DO)

 Dvostrana ograda (DO) sastoji se od dva branika koji su meĂ°usobno s podupiraèima prièvršĂ¦eni na U-spojnicu te sa spojnicom-kapom na stupove, koji se nalaze na meĂ°usobnom razmaku od 2m.

Dvostrana ograda (DO) predviĂ°ena je za zadrĹľavanje vozila s obje strane.

Dvostrana ograda (DO) postavlja se u razdjelnom pojasu, izmeĂ°u dvije vozne trake suprotnih smjerova, kojega je širina 1.8m i manja.

JEDNOSTRANA DISTANTNA OGRADA ( JDO )

nivo zadrĹľavanja H1 (HRN EN 1317-1,2)

Jednostrana distatna ograda postavlja se:

• svagdje gdje je potreba nivoa zaštite H1(EN 1317-1,2), • na rubovima kolnika otvorene dionice ceste u svim sluèajevima gdje bi skretanje vozila sa vozne trake izazvalo opasnost na drugoj prometnoj površini ( ceste, Ĺľeljeznièke pruge, pješaèke ili biciklistièke staze, vodene površine – vodoznaštitno podruèje, nadvoĹľnjaci, petlje i dr.) 

Ova ograda postavlja se u meĂ°upojasu, ako je nagib izmeĂ°u suprotnih voznih traka veæi od 12%. Jednostrana distatna ograda (JDO), postavlja se na nadvoĹľnjacima ili mostovima na veæ pripremljene ubetonirane sidrene ploæe u objektu T - vijcima, odnosno u rupe bušene u betonu - èeliènim sidrima (tiplama). Ograda zadovoljava nivo zadræavanja H1 prema HRN EN 1317-1,2. 

DVOSTRANA DISTANTNA OGRADA ( DDO) nivo zadrĹľavanja H1 (HRN EN 1317-1,2)

Dvostrana distantna ograda (DDO) sastoji se od dva branika meĂ°usobno povezana odstojnikom na razmaku od 2 m, i spojnicom (kapom) prièvršĂ¦ena na stupove u sredini, na meĂ°usobnom razmaku od 4 m. Dvostrana distantna ograda predviĂ°ena je za zadrĹľavanje vozila i spreèavanje gaĹľenja (prelaza) ograde pri naletu najteĹľih vozila, s obje strane, smatra se najsigurnijom zaštitnom ogradom. 

Dvostrana distantna ograda (DDO) postavlja se u razdjelnoj traci, u zelenom meĂ°upojasu, ili meĂ°upojasu na objektima èija je širina veæa od 1,8 m. Ako je širina razdjelne trake meĂ°upojasa 1,8 do 2,8 m, postavlja se dvostrana distantna ograda na stupove s razmakom od 2 m. Dvostrana distantna ograda na objektu (DDO) postavlja se na stupove sa stupom koji se prièvršĂ¦uju na veæ ubetonirane sidrene ploæe u objektu T-vijcima, odnosno u rupe bušene u betonu, èeliènim sidrima(tiplima). Ako je unutar zaštitne ograde opasna prepreka tada se, obilazeæi prepreku, ova ograda razdvaja u jednostranu distantnu ogradu (JDO) sa razmakom stupova od 1,333 m i 2 m. Ograda zadovoljava nivo zadrĹľavanja H1 prema HRN EN 1317-1,2. 

JEDNOSTRANA DISTANTNA OGRADA 2 x JDOT/2 nivo zadrĹľavanja H2 (HRN EN 1317-1,2)

2 x jednostrana distantna ograda sastoji se od branika u dva reda koji su preko odstojnika spojeni na stup. Visina donjeg reda branika od povrπine kolnika je 600 mm, a visina gornjih branika je 1100 mm od kolnika. Stupovi su postavljeni na razmaku od 2 m. 

KAZALO:1 STUPIÆ2 KAPA3 ODSTOJNIK - JEDNOSTRANI4 BRANIK5 TRAKA

Ograda zadovoljava nivo zadræavanja H2 prema HRN EN 1317-1,2 (test TB 11 - vozilo teæine 900 kg, brzina 100 km/h, udar pod kutom 20 stupnjeva test TB 51 - autobus teæine 13000 kg, brzine 70 km/h, udar pod kutom 20 stupnjeva). 

DVOSTRANA DISTANTNA OGRADA 2 x DDOT/2 nivo zadrĹľavanja H2 (HRN EN 1317-1,2)

2 x dvostrana distantna ograda sastoji se od branika u dva reda koji su preko dvostranog odstojnika spojeni na stup. Visina donjeg reda branika od površine kolnika je 600 mm, a visina gornjih branika je 1100 mm od kolnika. Stupovi su postavljeni na razmaku od 2 m. 

KAZALO:1 STUPIÆ2 KAPA3 ODSTOJNIK - DVOSTRANI4 BRANIK

Ograda zadovoljava nivo zadrĹľavanja H2 prema HRN EN 1317-1,2 (test TB 11 - vozilo teĹľine 900 kg, brzina 100 km/h, udar pod kutom 20 stupnjeva test TB 51 - autobus teĹľine 13000 kg, brzine 70 km/h, udar pod kutom 20 stupnjeva). 

JEDNOSTRANA DISTANTNA OGRADA nivo zadrĹľavanja H3 (HRN EN 1317-1,2)

Jednostrana distantna ograda sastoji se od branika u tri reda. Visina donjeg reda branika od površine kolnika je 600 mm, srednjeg branika je 1100 mm od kolnika, a branici u gornjem redu su na visini 1500 mm od kolnika. Stupovi su postavljeni na razmaku od 2m. 

Ograda zadovoljava nivo zadrĹľavanja H3 prema HRN EN 1317-1,2. (test TB 11 - vozilo teĹľine 900 kg, brzina 100 km/h, udar pod kutom 20 stupnjeva, test TB 61 - kamion teĹľine 16000 kg, brzine 80 km/h, udar pod kutom 20 stupnjeva) 

ZAVRŠNI ELEMENTI ODBOJNIH OGRADA

Završni elementi na otvorenim dionicama cesta, na poèetku i na kraju, izvode se kosim spuštanjem branika duĹľine 12 m, poniranjem, ukapanjem i sidrenjem u tlo, sa poluokruglim završnim elementom. 

                       Kosi završetak  jednostrane distantne ograde (JDO)

                       Kosi završetak  jednostrane distantne ograde (JDO)

                                                    Detalj "A"

Tamo gdje se ne moæe izvesti kosi završetak, ograda se završava poluokruĹľnim završnim elementima. 

                         Kosi završetak dvostrane distantne ograde (DDO)

                                                Detalj "B"

DEMONTAŽNI PRIJELAZI

Na mjestima prekida razdjelne trake (meðupojasa), u sluèaju potrebe preusmjerenja prometa, postavlja se demontažni prijelaz s diletacijskim branikom, i to u pravilu svaka 3 km.

Branici se na odstojnik i stupove uèvršĂ¦uju pomoæu svornjaka i zateznih klinova, koji se u sluèaju potrebe mogu brzo i jednostavno rastaviti laganim izbijanjem klinova. Stupovi s odstojnikom usaĂ°uju se u otvore od èelilnih cijevi koje su ubetonirane u kolnik. Kosi demontaĹľni završetak (DO i DDO) izvodi se u duĹľini 4 m, tako da je spušteni kraj branika posebno oblikovan i prièvršĂ¦en na stub s ploæom koja je ugraĂ°ena u betonski temelj. DemontaĹľni prijelaz izvodi se sa dva dilatacijska spoja.

DILETACIJA I PRIĂVRŠĂENJE OGRADE NA ZID� �

Na svim objektima na mjestu diletacije, èelièna zaštitna ograda izvodi se s diletacionim spojem kojeg je “Dl” odreĂ°en projektom, (“Dl”=duæina diletacije). 

Zaštitna ograda na zidu prièvršĂ¦uje se na zidni odstojnik pomoæu èeliænih sidrenih vijaka (èeliænih tipli). 

DODATNI ELEMENTI ZAŠTITNE ODBOJNE OGRADE

RUKOHVAT

Nalazi se na mostovima i drugim objektima u naseljima, gdje postoje pješaèka ili biciklistièka staza, na tim mjestima postavlja se dodatak ograde s rukohvatima. 

BARIJERE PROTIV ZASLJEPLJIVANJA

Na pojedinim dionicama autocesta dolazi do dodira svjetlosnih snopova vozila koja se kreæu u razliËitim smjerovima. Da se izbjegne opasnost od zasljepljivanja vozaèa, preporuæa se ugradnja barijera za zaštitu od zasljepljivanja prema vaĹľeæim normama (vidi poglavlje →KVALITETA I NORME) 

KAZALO:1 Prihvatna konstrukcija2 Element za zaštitu od svjetla

Elementi se montiraju na posebni nosaè koji se prièvršĂ¦uje na centralni dio zaštitne ograde. 

VRSTE BRANIKA ZAŠTITNE ODBOJNE OGRADE

OPÆENITO

U Republici Hrvatskoj prihvaæen je (odabran) jedinstven tip elemenata èeliæne zaštitne ograde za cestovne prometnice po njemaèkom standardu RAL-RG 620 tip B, koji je jednako vrijedan kao i tip A, ali je znatno lakši, a samim tim znatno je jeftiniji. Po posebnoj narudĂ°bi i nacrtima izraĂ°uju se i branici surogati profila “A”i profila “B”.

BRANIK PROFIL “A” ima duĹľinu 4300 mm i 4318 mm. 

BRANIK PROFIL “B”

Opæenito, zaštitna odbojna ograda mora se postaviti :

• U razdjelnom pojasu ovisno o velièini prometa • Na cestovnom objektu • Kada je cesta u nasipu višem od 3m • Ispred opasnog mjesta (boène opasnosti) • Vodozaštita.

Zaštitna odbojna ograda postavlja se tako da prednja površina branika bude udaljena od vanjskog ruba kolnika najmanje 50 cm, a visina ugradnje iznosi 75 cm. Plaštevi (štitnici) èeliène zaštitne odbojne ograde prièvršĂ¦uju se vijcima na stupove izravno ili preko distantnih elemenata (distancera). Stupovi se ugraĂ°uju zabijanjem u tlo do potrebne dubine (cca 120 cm u tlo) ili prièvršĂ¦enjem stupova sa temeljnom ploèom (anker ploèe) na veæ ubetonirana sidra u objekt pomoæu vijaka, odnosno u beton pomoæu tipli i vijaka. Razmak stupova ovisi o tipu ograde te smije iznositi najviše 4 m (stupovi se zabijaju strono ili pomoæu temeljne ploèe i sidrenih vijaka).

MontaĹľa plašteva izvodi se tako da, gledajuæi u smjeru voĹľnje, kraj prethodnoga plašta prekriva poèetak sljedeæeg plašta.

Kada èelièna odbijna ograda prelazi preko objekta, montaĹľa stupova i plašteva poèinje od sredine objekta prema naprije i prema nazad da bi se izbjeglo rezanje krajeva plašteva i bušenje novih rupa u plaštu, odnosno da bi se zadrĹľao propisani razmak izmeĂ°u stupova.

U sluèaju kada nema dovoljno mjesta za ugradnju stupova ograde, distantni element (distancer) se prièvršĂ¦uje u vertikalne zidove na veæ

ugraĂ°ena sidra vijcima, tiplama.

Stupovi (kolci) odbojne ograde mogu imate sljedeæe popreène profile i oblike :

• PROFIL: C-profil, Σ-profil i I-profil (starije ograde). 

                                                   C - profil

                                                  Σ-profil 

• OBLIK STUPA : ravni, konzolni – anker ploèa, L-oblik. 

                                                  Ravni stup

                                             L - oblik stupa

Zaštitna odbojna ograda mora biti opremljena reflektirajuæim oznakama – katadiopterima ili smjerokaznim stupiæima na desnoj strani u smjeru voĹľnje crvene boje, a s lijeve strane bijele boje. Na kolniku s jednosmjernim prometom (krakovi raskriĹľja), reflektirajuæe oznake su s obje strane crvene boje. Razmak katadioptera je siti kao i kod postavljanja smjerokaznih stupiæa (vidi poglavlje →SMJEROKAZNI STUPIÆI).

Katadiopteri moraju biti napravljeni od retrorefleksivnog stakla (zrnaca) s propisanim koeficijentom retrofleksije (brze ceste i autoceste klase II). 

PRIMJER: Zaštita TPS – pozivnih stupiæa zaštitnom odbojnom ogradom na brzoj cesti

Prije nailaska na TPS predviĂ°eno je posatvljanje jednostrane distantne odbojne ograde (JDO) u duljini od 60 m s polukruglim završnim elementima i kosim spuštanjem na poèetku duljine 12 m, a iza TPS-a nastavak od 4m s kosim završetkom duljine 12 m. Sam TPS mora biti tako izveden da se omoguæi pristup osobama sa invaliditetom (kolica), izveden sa polukruĹľnim završecima, odonosno otvor u ogradi mora imati minimalno 1 m. 

Na poèetku i na kraju zaštitne odbojne ograde postavljaju se završni elementi koji se izvode kosim spuštanjem branika propisane duljine (4 ili 12 m) i ukapanjem u tlo sa polukruĹľnim završnim elementom koji se mora premazati i zaštiti izolacijskim premazom na bazi bitumena na visini od 5 cm od razine tla.

Na mjestima proširenja kolnika gdje se nalaze platoi separatora ili trafostanica, potrebno je izvesti jednostranu demontaĹľnu odbojnu ogradu tipa JDO/2. Stupovi demontaĹľne ograde uvlaèe se u otvore naèinjene od èeliènih cijevi ubetonirane u kolnik.