NVOG Een Nieuw Pensioenstelsel ISDC Presentatie Jos Berkemeijer 20150417

NVOG Themamiddag ---- Presentatie Jos Berkemeijer --- Symetrics©2015 117 april 2015

Een nieuw Pensioenstelsel

Themamiddag 17 april 2015Jos Berkemeijer AAG

AmbitieMoeten jongeren straks hun hand ophouden?

IndexatieVangen ouderen nog wel wat?

DoelstellingWaar mikken we eigenlijk op?

ZekerheidHoe zeker willen we onze slag slaan?

HoudingOf gaan we voor een homerun?

Agenda


1. Introductie

2. Pensioenzekerheid bestaat niet

3. Financieel Toetsingskader

4. Wet Pensioencommunicatie

5. Herstel van vertrouwen?

6. SER-Advies

7. Eisen Nieuw Pensioenstelsel

8. Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC) ?

9. Conclusies & Discussie

Pensioenzekerheid bestaat niet


• ‘MijnPensioen’ = € 50.000

• Leeftijd 60 jaar

• Wat is ‘MijnPensioen’ over 15 jaar?

Afwegingen

• Dekkingsgraad• Lage rente• Meer zekerheid? (EIOPA)• Inflatie• ………





De ‘Haalbaarheidstoets’: 60 jaar vooruit plannen…..



Schatten



Langlevenrisico

1. Moeilijk in te schatten

2. Niet te garanderen



Vragen..

1. Dan maar alles in 100% Zakelijke Waarden (ZW) ?

2. Hoe zou een 60-jarige prognose er uit zien?



‒ Te complex

‒ Te veel regels

‒ Te ver van de markt af

‒ Te beperkend voor bestuurders

Huidig Toezichtraamwerk (FTK) faalt



Wat is het meest risicovol?

0

1

2

3

4

5

6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Koers A Koers B

Nassim Nicholas Taleb

Black SwansAntifragile

Financieel Toetsingskader


Effecten Nieuw FTK1. Stijging van Vereist Eigen Vermogen (VEV) van 121% naar 125%

2. Strengere voorwaarden Indexatie• Vanaf 110% dekkingsgraad en ‘toekomstbestendig’• Inhaalindexatie en ongedaan maken van kortingen

Pas boven vereiste dekkingsgraad voor 1/5 deel

3. Eerder Korten Bij onvoldoende herstelkracht direct korten (10 jaar spreiding)

4. Kostendekkende premie mag gedempt wordenVerschil tussen feitelijke en kostendekkende premie eind 2015 : € 13,6 mld.

5. Haalbaarheidstoets • Nieuw criterium: “Pensioenresultaat” o.b.v. 60 jaar vooruit kijken

Kernvraag: Meer of minder zekerheid?

ZekerheidZekerheidZekerheid

Wet Pensioencommunicatie


• Wet Pensioencommunicatie- Pensioenprognose: verwacht, pessimistisch, optimistisch….@#%#@?- Kan tenminste 75% van de deelnemers vertellen hoe hoog zijn pensioen is?

Nobody Knows

• Wet Optimalisering wettelijk kader voor premieovereenkomstenIs er ook maar iemand die mij binnen een uur kan uitleggen wat er nu eigenlijk gebeurt met mijn pensioen als ik mijn pensioen 10 jaar van te voren fasegewijs ga inkopen, terwijl ondertussen mijn oude pensioenopbouw doorgaat, mijn pensioen-en AOW-datum verschuift, de rente- en rendementen jaarlijks variëren, er ook nog jaarlijks pensioenkortingen, -opslagen en gedeeltelijke indexaties plaatsvinden en ik ook nog eens gedurende die 10 jaar bij verschillende werkgevers in dienst treedt.

KANSLOOS



Gevolg

Niet

IF[rendement ~ N(μ=3%, σ = 4%)] THEN [P[Pensioen>1000] = 50%, P[Pensioen<500] = 5% ]

Maar

IF[rendement=3%] THEN [Pensioen = 1000] IF[rendement=1%] THEN [Pensioen = 500]

Wie snapt

dit?



Zelfs experts hebben moeite het te volgen?DC, IDC, CDC, API, Multi OPF, APF, DB, ….

Herstel van Vertrouwen?


Vertrouwen ≠ Ex Ante Zekerheid

Vertrouwen = Ex Post Zekerheid



Vertrouwen = F(Transparantie, Opleidingsniveau)



Conclusie?• Lange termijn Pensioenzekerheid bestaat niet

• Blijven vasthouden aan Pensioenzekerheid heeft hoge prijsHoog vereist eigen vermogen, weinig indexatieperspectief, stijgende premies

• Over de verre toekomst, vele tientallen jaren vooruit, kan niemand wetenschappelijk noch gedragsmatig iets relevants beweren dat steek houdt.

Door pensioenzekerheid als eis op te geven …..

wordt de kans op een hoger pensioen zekerder



KEEP IT SIMPLE

Einstein: Everything should be Made as simple as possible, but not simpler

SER-Advies


Variant IV Uitwerken… Echter, Variant IV is gebaseerd op1. (nominale) zekerheid2. het moeten inkopen van annuïteiten

Oude wijn in nieuwe zakken

SER-Advies


Karakteristiek van DC Varianten (inclusief Variant IV)

20 jaar Pensioendatum

DC Pensioenuitkering

Aankoop Pensioen (annuïteit)- Rente? Risico?- Overgangsconstructies (gepruts)

Afbouw beleggingsrisico en dus rendement (!)

SER-Advies


• Doorsneepremie is onderdeel van Arbeidsvoorwaarden

• Verantwoordelijkheid ligt bij Sociale Partners

• Gepensioneerden zijn geen ‘belanghebbenden’

• Sociale verantwoordelijkheid gepensioneerden

• Koppel doorsneepremiesystematiek niet aan nieuwe pensioenstelselkeuze

• Los eerst doorsneepremieproblematiek op en voer daarna nieuw pensioenstelsel in

Doorsneesystematiek

Eisen Nieuw Pensioenstelsel


Herstel van vertrouwen

• Handhaving solidariteit

1. Langlevenrisico delen

2. Collectief beleggen

• Geen toekomstige (schijn)zekerheid meer

• Eenvoudig te communiceren

• Zicht op ontwikkeling eigen pensioengeld

• Bestuurbaar en uitvoerbaar

• Eenvoudige waardeoverdracht

• Lage kosten

Oplossing Individueel Solidair DC (ISDC) ?


Olivier 64 jaar, gaat binnenkort met pensioen,

Oliviers Pensioen: € 50.000 p/j

Olivier mag kiezen (!)

A. Olivier blijft in huidig pensioentoezichtkader met (schijn)zekerheidVerwacht reëel pensioen van Olivier over 10 à 15 jaar: € 25.000

B. Olivier krijgt de contante waarde van zijn pensioenverplichtingen op zijn persoonlijke pensioenrekening gestort: € 700.000 = 14 * 50.000

EN



1. Er is geen zekerheid meer, maar wel beleggings- en langleven-solidariteit

2. Ex Post Langleven solidariteitJaarlijks wordt het pensioenrekeningsaldo van Oliviers overleden collega’s in het pensioenfonds actuarieel juist verdeeld over de overlevenden.

3. Ex Post BeleggingssolidariteitHet totaal van alle pensioenrekeningen van het pensioenfonds wordt collectief belegd. De opbrengsten worden naar rato van de pensioenrekeningen verdeeld onder de deelnemers op basis van het gemiddelde rendement van het fonds. Minder streng FTK, beter rendement!

4. Jaarlijks mag Olivier binnen grenzen zelf bepalen hoeveel ouderdomspensioen hij opneemt.

5. Sociale partners stellen de premie voor Olivier en zijn collega’s zodanig vast dat die bij een prudent vastgesteld ‘beoogd rendement’ een goed pensioen kan opbouwen

6. De premies die Olivier en zijn werkgever voor zijn ouderdomspensioen betalen, worden onder aftrek van kosten volledig op zijn persoonlijke pensioenrekening bijgeschreven

Wat zal Olivier kiezen?



50,000€

14.07

703,500€

2015

67

67

Inbrengwaarde uit oude pensioenregeling 703,500€

-€

3%

52,541€

3%

0%

100%

0%

AG 2014

ISDC Simulatie (Netto)

Contante waarde factor volgens Pensioenfonds

Contante waarde bestaand pensioen

Beoogd pensioen, herrekend op 3%

Start Kalenderjaar

ISDC Pensioenregeling

Waardebepaling Bestaand (DB) pensioen

Beoogd rendement

Opgebouwd (gefinancierd) pensioen

Jaarpremie

Pensioenleeftijd man

Prognosetafel

Werkelijk rendement

Volatititeit werkelijk rendement

Werkelijke sterftequote

Volatitilteit werkelijke sterftequote

Startleeftijd (Man)

Rendements- & sterfteveronderstellingen



Jaar Leeftijd BeleggingssaldoPremie Uitkering Beleggingssaldo Rendement Sterftequote

leeftijd Primo premie Sterfte Rendement Ultimo

2015 67 703500 0 -52541 9825 20617 681401 3.00% 100.00%

2016 68 681401 0 -52541 10311 19969 659140 3.00% 100.00%

2017 69 659140 0 -52541 10748 19315 636663 3.00% 100.00%

2018 70 636663 0 -52541 11072 18651 613845 3.00% 100.00%

2019 71 613845 0 -52541 11739 17987 591030 3.00% 100.00%

2020 72 591030 0 -52541 12370 17323 568181 3.00% 100.00%

2021 73 568181 0 -52541 12874 16653 545167 3.00% 100.00%

2022 74 545167 0 -52541 13545 15984 522154 3.00% 100.00%

2023 75 522154 0 -52541 14180 15313 499106 3.00% 100.00%

2024 76 499106 0 -52541 14989 14647 476202 3.00% 100.00%

2025 77 476202 0 -52541 15917 13989 453567 3.00% 100.00%

2026 78 453567 0 -52541 16762 13337 431125 3.00% 100.00%

2027 79 431125 0 -52541 17490 12687 408761 3.00% 100.00%

2028 80 408761 0 -52541 18494 12049 386762 3.00% 100.00%

2029 81 386762 0 -52541 19712 11428 365361 3.00% 100.00%

2030 82 365361 0 -52541 20511 10812 344143 3.00% 100.00%

Resultaatbijschrijving

Pensioenbeleggingsrekening

2058 110 65644 0 -52541 47798 3094 63995 3.00% 100.00%

2059 111 63995 0 -52541 48050 3075 62579 3.00% 100.00%

2060 112 62579 0 -52541 48258 3061 61357 3.00% 100.00%

2061 113 61357 0 -52541 48414 3049 60278 3.00% 100.00%

2062 114 60278 0 -52541 48487 3037 59261 3.00% 100.00%

2063 115 59261 0 -52541 48396 3020 58135 3.00% 100.00%

2064 116 58135 0 -52541 47909 2986 56488 3.00% 100.00%

2065 117 56488 0 -52541 46404 2904 53255 3.00% 100.00%

2066 118 53255 0 -52541 42197 2692 45603 3.00% 100.00%

2067 119 45603 0 -52541 30700 2127 25888 3.00% 100.00%

2068 120 25888 0 -52541 -608 597 0 3.00% 100.00%



Conclusies Individueel Solidair Defined Contribution (ISDC)

Geen generatievraagstukken meer

Geen verkeerde verwachtingen meer

Geen schijnzekerheid meer

Geen ingewikkelde communicatie meer

Geen (inhaal) indexatieproblematiek meer

Geen discussie meer over de premie (kostendekkend, holidays, demping, doorsneepremie)

Geen ingewikkeld FTK meer

Eigen Vermogen wordt toegerekend aan individuele deelnemers

Minder kosten, meer transparantie, betere communicatie

We kunnen weer gewoon aan het werk….

SER-Advies


Variant IA Variant IB Variant II Variant III Variant IV Variant V

Uitkerings-

overeenkomst

met degressieve

opbouw

Voorwaardelijke

uitkerings-

overeenkomst

met degressieve

opbouw

Nationale

pensioenregeling

Persoonlijk

pensioen-

vermogen met

vrijwillige

risicodeling

Persoonlijk

pensioen-

vermogen met

collectieve

risicodeling

ISDC

Persoonlijk

pensioen-

vermogen met

collectieve

risicodeling

zonder zekerheid

Pensioenresultaat 0/+ + 0/+ - + + +

Aansluiting op maatschappelijke trends 0 0/+ - + + + +

Macro economische effecten 0/+ + 0 0 + +

Transitie - - - - - - - - - 0

Begrijpelijkheid, Simpelheid - - - - - - - - + +

Bestuurbaarheid regeling door bestuur - - - 0 0 +

Lage uitvoeringskosten - - - - - - 0 + + +

Herstel van vertrouwen - - - - - - - - +

Varianten Uitkeringsregelingen Varianten personlijk Pensioenvermogen

SER-Advies en ISDCToets (met name) op 1. Simpelheid 2. Herstel van vertrouwen

Conclusies en Discussie


Wordt het (1) Verzuipen of (2) Zwemmen ?

Documents

NVOG Een Nieuw Pensioenstelsel ISDC Presentatie Jos Berkemeijer 20150417