Nota Sains T3 Bab1

Bab 1 Sistem Respirasi Nota Sains Tingkatan 3

Kee Ping W.

1.1 Mekanisme Pernafasan Manusia

1. Struktur sistem respirasi manusia. 2. Struktur paru-paru

Bahagian FungsiRongga nasal Melembapkan udara masuk, memerangkap habuk.Trakea Gelang tulang rawan menghalang trakea daripada binasa.

Silia & mukus membantu untuk memerangkap habuk dan mikroorganismaBronkus Menyalur udara ke bronkiolBronkiol Menyalur udara ke alveoliAlveolus Resapan udara ke kapilari darahTulang rusuk Melindungi paru-paru dan jantung.Otot intercostal Otot mengendur dan mengecut untuk menggerakan tulang rusuk.Diafragma Membantu pernafasan

3. menarik nafas dan menghembus nafas4. perubahan tekanan udara di dalam rongga toraks semasa tarik nafas & hembus bafas

Bahagian TARIK NAFAS HEMBUS NAFAS

Sangkar rusuk bergerak ke atas dan ke luar bergerak ke bawah dan ke dalamRongga toraks membesar mengecil

Diafragma bergerak ke bawah Diafragma bergerak keatasTekanan udara Tekanan udara di luar

lebih tinggi daripada tekanan Tekanan udara dalam rongga toraks

lebih tinggi daripada

1


Kee Ping W.

udara di dalam rongga toraks tekanan udara di luarModel Sistem Pernafasan Manusia

5. Mekanisme Pernafasan:

Apakah peranan/kepentingan sistem pernafasan manusia?1. mendapatkan oksigen untuk sel-sel badan. 2. Mengeluarkan karbon dioksida dari badan. 3. respirasi sel untuk mengoksidakan makanan menggunakan oksigen dalam sel-sel badan.

1.2 Pengangkutan Oksigen Dalam Badan

1. Resapan oksigen daripada alveolus kepada kapilari darah Semasa pertukaran gas berlaku, oksigen diangkut dari alveolus ke sel-sel badan,

manakala karbon dioksida diangkut dari sel-sel badan untuk dikeluarkan melalui paru-paru.

2

hidung

http://www.sains123.cikgunaza.com/2011/12/pengangkutan-oksigen-dalam-badan.html


Kee Ping W.

Alveoli mempunyai permukaan yang lembap, dinding nipis dan dikelilingi oleh banyak

kapilari darah. Oksigen yang terkumpul akan dilarutkan dahulu pada permukaan lembap alveoli. Ini

menyebabkan kepekatan oksigen di dalam alveoli meningkat. Apabila kepekatan oksigen di dalam alveoli adalah lebih tinggi berbanding dengan kapilari

darah, oksigen akan diangkut dari alveolus ke kapilari darah dengan cara resapan.

Ciri-ciri alveolus:1. Dinding senipis satu sel 2. bilangan banyak3. dikelilingi oleh salur darah4. luas permukaan besar

2. Pengangkutan oksigen oleh darah: Darah adalah sejenis bendalir tisu yang mengalir dalam kapilari darah. Darah bertindak sebagai medium pengangkutan oksigen yang cekap disebabkan bantuan

dari hemoglobin (haemoglobin). Hemoglobin adalah pigmen merah dalam sel-sel darah merah,ia ialah pembawa oksigen Oksigen mengikat dengan hemoglobin dalam bentuk oksihemoglobin yang mana lebih stabil.

[ Hemoglobin + Oksigen → Oksihemoglobin ] Oksihemoglobin ini akan dibawa dengan darah ke bahagian-bahagian badan yang

kekurangan oksigen.

3. Resapan oksigen daripada kapilari darah ke sel-sel badan:

3


Kee Ping W.

Apabila sampai ke sel-sel badan yang kekurangan oksigen, oksihemoglobin akan terurai untuk melepaskan oksigen dan hemoglobin. [ Oksihemoglobin + Oksigen → Hemoglobin ]

Oksigen yang dilepaskan akan diserap oleh sel-sel badan, manakala hemoglobin akan kembali ke paru-paru untuk mengikat oksigen baru.

1.3 Kepentingan Menjaga Sistem Pernafasan

1. senarai bahan yang merbahaya terhadap sistem respirasiA) Bahan pencemar gas :karbon monoksida, nitrogen oksida, hidrokarbon, sulfur dioksida, dan

plumbumB) zarah-zarah halus : habuk / bendasing pada atmosfera.

2. kesan bahan pencemar terhadap sistem respirasiKebanyakan bahan pencemar adalah toksik dan karsinogenik (carcinogenic). Ketoksikan merosakkan sel-sel hidup, karsinogenik mengakibatkan pengeluaran sel-sel kanser.

Pada akhir eksperimen, didapati bahawa: Termometer menunjukkan bahawa bacaan suhu menjadi lebih tinggi daripada suhu bilik.

Ini menunjukkan bahawa asap rokok boleh meningkatkan suhu paru-paru. Kapas putih bertukar menjadi keperangan (brownish) dengan tompok-tompok hitam. Ini

menunjukkan bahawa asap rokok mengandungi tar.

4

http://www.sains123.cikgunaza.com/2012/01/kepentingan-menjaga-sistem-pernafasan.html


Kee Ping W.

Air dalam balang bertukar menjadi kekuningan (yellowish) kerana bahan pencemar dalam asap rokok larut di dalamnya.

Air menjadi berasid selepas 2-3 rokok dibakar. Ini menunjukkan bahawa asap rokok mengandungi gas berasid yang boleh makan di sel-sel epitelium pada alveoli.

3. senarai penyakit sistem respirasiPenyakit paru-paru / kanser paru-paru / bronchitis / pneumonia / asma

4. tabiat baik meningkatkan kualiti udara

Cadangkan cara-cara manusia untuk mengekalkan dan memelihara kualiti udara : Menggunakan petrol tanpa plumbum pada kenderaan bermotor. Tidak biarkan enjin kereta hidup apabila kenderaan tidak bergerak. Tidak merokok Kerajaan menguatkuasa undang-undang untuk memastikan kilang dan tapak jana kuasa

elektrik tidak membebaskan gas toksik ke udara. Kerajaan mendidik orang awam tentang bahaya pencemaran udara terhadap kesihtan. Kerajaan menjalankan kempen untuk memelihara dan memperbaiki indeks kualiti udara. Kerajaan mengharamkan pembakaran sampah secara terbuka.

5


Kee Ping W.

Latihan Pengukuhan:

1. Rajah 1 menunjukkan sebahagian system respirasi manusia. Diagram 1 shows shows part of the human respiratory system.

(a) Labelkan P,Q dan R pada Rajah 1 dengan perkataan di bawah.Label P, Q and R on Diagram 1 with the following words.

Peparu Lung

Diafragma Diaphragm

Trakea Trachea

[3 marks]

(b) Susunan di bawah menunjukkan aliran tarik nafas dalam system respirasi.The sequence shows the flow of inhaled air in the respiratory system.

Trakea Z bronkiol alveolusTrachea Z bronchiole alveolus

Labelkan Z pada Rajah 1. / Label Z on Diagram 1.[1 mark]

6

S

P: …………………………….

Q: …………………………….

R: …………………………….

Rajah 1/Diagram 1

S: …………………………….

…………………………….


Kee Ping W.

(c) Pergerakkan S menyebabkan rongga toraks mengembang semasa menarik nafas. Bagaimana dengan S semasa tarik nafas?The movement of S causes the thoracic cavity to expand during inhalation. How does S move during inhalation?

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………[1 mark]

2. Rajah 2 menunjukkan pertukaran gas dalam alveolus. Diagram 2 shows the gaseous exchange in an alveolus.

(a) Kenalpasti gas berlabel P dan Q.Identify the gases labelled P and Q.

Gas P: …………………………………….. Gas Q: ……………………………………………..[2 marks]

(b) Namakan proses yang terlibat dalam pertukaran gas dalam alveolus.Name the process involved in the gaseous exchange in the alveolus.

………………………………………………………………………………………………………. [1 mark]

(c) Apakah yang meyebabkan gas P diresap ke dalam saluran darah?What causes gas P to diffuse into the bloodstream?

……………………………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………….

7

Diagram 2


Kee Ping W.

[1 mark](d) Apakah yang berlaku terhadapa gas P semasa ia masuk ke dalam kapilari darah?

What happens to gas P as it enters the blood capillary?

……………………………………………………………………………………………………….[1 mark]

(e) Nyatakan satu perbezaan antara darah X dan darah Y.State one difference between blood X and blood Y.

……………………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………. [1 mark]

3. Rajah 3 menunjukkan model system respirasi. Diagram 3 shows a model of the respiratory system.

(a) Apakah diwakili oleh belon dan kepingan getah?What do the balloon and rubber sheet represent?

(i) Belon/ Balloon:

………………………………………………………………………………

(ii) Kepingan getah / Rubber sheet: ……………………………………………………………….[2 marks]

(b) (i) Apakah berlaku apabila kepingan getah ditarik ke bawah? What happens when the rubber sheet is pulled downwards?

8

Rubber sheet/kepingan getah

Stopper/penyumbat

Glass tube/tiub kaca

Belon/Balloon

Diagram 3


Kee Ping W.

……………………………………………………………………………………………………[1 mark]

(ii) Jelaskan jawapan anda. Explain your answer in (b).

……………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………[2 marks]

(c) Namakan proses ditunjukkan pada (b)(ii). Name the process that is shown by activity (b)(i).

………………………………………………………………………………………………………[1 mark]

4. Rajah 4 menunjukkan aktiviti untuk mengkaji kesan asap rokok terhadap paru-paru. Diagram 4 shows an activity to show the effect of cigarette smoke on the lungs.

(a) Apakah perubahan untuk bahan di bawah pada akhir eksperimen?What are the changes to the following at the end of the activity?

(i) Suhu / temperature: ………………………………………………………….……………….

(ii) kapas putih / white cotton wool: …………………………………………………….……….

(iii) Penunjuk hydrogen karbonat : ………………………………………………………………… hydrogen carbonate indicator:

[3 marks]

(b) Nyatakan inferen berdasarkan pemerhatian anda. State inference based on the observation in (a)(iii).

9

Diagram 4


Kee Ping W.

(i) …………………………………….……………….……………………………….………………

…………………………………….……………….……………………………….………………

(ii) ……………………………….……………….……………………………….

…………………….

…………………………………….……………….……………………………….………………

(iii) ……………………………….……………….……………………………….………………..…

…………………………………….……………….……………………………….……………… [3 marks]

(c) Nyatakan satu bahan merbahaya yang didapati dalam asap rokok.Name one harmful substance found in cigarette smoke.

………………………………………………………………………………………………………[1 mark]

(d) Cadangkan satu tabiat baik untuk meningkatkan kualiti udara di sekeliling kita. Suggest one good habit that can help to improve the quality of air around us.

………………………………………………………………………………………………………[1 mark]

5. Rajah 5 menunjukkan proses terlibat dalam system respirasi manusia. Diagram 5 shows a process that takes place in the human respiratory system.

(a) Namakan proses dalam Rajah 5. / Name the process shown in Diagram 5.

……………………………………………………………………………………….……………[1 mark]

(b) Huraikan pergerakan bahagian di bawah semasa proses ini. Describe the movement of the following parts during this process.

(i) Tulang rusuk /ribs: ……………………………………………………………….…………….

10

Diagram 5

Udara masuk /


Kee Ping W.

(ii) Diafragma / diaphragm: ……………..…………………………………………….………….[2 marks]

(c) Jelaskan secara ringkas bagaimana udara ditolak ke dalam peparu. Explain briefly how air is forced into the lungs.

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………[2 marks]

(d) Lengkapkan carta alir di bawah yang menunjukkan susunan aliran udara ke dalam peparu. Complete the sequence to show the flow of air into the lungs during this process.

[2 marks]

11

Rongga hidungNasal cavity

BronkusBronchus

Alveolus Alveolus

Documents

Nota Sains T3 Bab1