Nhập môn Tâm lý học

NGÔ MINH DUY

Chuyên môn: Thạc sĩ Tâm lý học (ĐH Sƣ Phạm TP. Hồ Chí Minh)

Chuyên ngành: Tâm lý trị liệu

Công việc:

+ Giảng dạy: Học viện Phật giáo Việt Nam

Đại học Sƣ phạm TP. Hồ Chí Minh

Học viện Hàng Không Việt Nam

+ Tham vấn và trị liệu tâm lý: Trung tâm Đào tạo và

Chăm sóc sức khỏe tinh thần Ý TƢỞNG VIỆT.

Liên hệ: 225/11 Nguyễn Đình Chiểu, P5, Q.3, Tp.HCM. Điện thoại:

0839292920

+ DĐ: 0975 572 275.

+ Email: [email protected],

[email protected]

+ Facebook: [email protected]

mailto:[email protected]



Tâm lý học đại cương ThS. Ngô Minh Duy Email: [email protected]

GIÁO TRÌNH HỌC TẬP

• Giáo trình: TÂM LÝ

HỌC ĐẠI CƢƠNG

• NXB ĐHSP TP.HCM

• Sinh viên có thể mua

tại: Trƣờng ĐHSP.

TP.HCM, 280 An

Dƣơng Vƣơng, P4, Q5,

ĐT: 08.38 301 303

Chƣơng 1

NHẬP MÔN TÂM LÝ HỌC


1. Tâm lý và Tâm lý học

Tâm lý là những

hiện tƣợng tinh

thần, nảy sinh

trong não ngƣời,

gắn liền và điều

khiển toàn bộ

hoạt động và

hành vi của con

ngƣời.


Kinh Pháp cú-Phẩm Song Yếu


Mô hình Tâm-Sinh-Xã hội


Tâm lý học là gì?

Psychelogos

• Psyche: Linh hồn, tâm hồn

• Logos: Khoa học

Psychology

• Khoa học nghiên cứu về các hiện tượng tâm lý

Psychologist • Nhà Tâm lý

học


2. Lịch sử hình thành và phát triển của TLH

Cổ đại

• Tâm hồn, linh hồn

• Chưa phải là khoa học độc lập.

• Gắn liền với tư tưởng của triết học

TK19 trở về trước

• Descarters: Thể xác và tâm hồn tồn tại độc lập và được gắn kết bởi tuyến Tùng.

• Chistian Wolff: Nhân chủng học = KH cơ thể + KH tâm hồn.

• Các nhà sinh vật học, vật lý học

KH độc lập

• Những năm 70 của TK19.

• 1879: Wihelm Wundt, phòng thực nghiệm tâm lý, cha đẻ của TLH hiện đại.

• Hóa học, Vật lý học và Tâm lý học.

• Đối tượng nghiên cứu là: ý thức.


Tuyến Tùng


Nửa đầu TK 19

1879

1880

Bắt đầu có tên gọi

Thành lập Viện Tâm lý học đầu tiên trên

thế giới

1889

1920

Các nhà TLH gặp nhau tại Paris

Trên thế giới có 100

phòng thực nghiệm tâm lý học

Trưởng thành, tách khỏi

sự phụ thuộc vào Triết học

W. Wundt thành lập phòng thực

nghiệm tâm lý đầu tiên trên thế giới

TK 18

2. Lịch sử hình thành và phát triển của TLH (tt)


3. Một số quan điểm TLH hiện đại

QUAN ĐIỂM

Hành vi

Gestalt

Phân tâm học

Nhân văn

Nhận thức

Hoạt động


3.1. Quan điểm hành vi

J.BJ.Waston

(1878-1958)

B.F.Skinner

(1904-1990)

E.C.Tolman

(1886-1959)


3.1. Quan điểm hành vi (tt)

Hành vi

Ảnh hưởng đến đời sống

tâm lý

Bộc lộ đời sống nội tâm

Phương pháp “Thử-Sai”

S(Stimulation)-R( Reaction)


John Waston đã từng tuyên bố…

“Hãy cho tôi một tá trẻ em khỏe mạnh, phát

triển bình thường và thế giới của riêng tôi,

trong đó tôi có thể chăm sóc chúng và tôi cam

đoan rằng khi chọn một cách ngẫu nhiên một

đứa trẻ, tôi có thể biến nó thành một chuyên

gia bất cứ lĩnh vực nào-một bác sĩ, một luật

sư, một thương gia hay thậm chí một kẻ trộm

cắp hạ đẳng-không phụ thuộc vào tư chất và

năng lực của nó, vào nghề nghiệp và chủng

tộc của cha ông nó”.


3.2. Quan điểm Gestalt

• Do bộ 3 M.Wertheimer, K.Koffka và

W.Kohler sáng lập.

• Đặc trƣng của một hiện tƣợng tâm lý:

tính trọn vẹn, tổng thể, có cấu trúc hoàn

chỉnh và có tổ chức.


3.3.Quan điểm của Phân tâm học

Sigmund Freud

(1856-1939)

Carl Jung

(1875-1961)

Alfred Adler

(1870-1937)


Tảng băng tâm trí


Tỉ lệ giữa các phần


Cấu trúc nhân cách


3.4. Quan điểm nhân văn

Abraham Maslow

(1908-1970)

Carl Roger

(1902-1987)

Thân

chủ

trọng

tâm


3.5. Quan điểm nhận thức

• Tìm hiểu cách thức con ngƣời suy nghĩ,

hiểu và biết về thế giới bên ngoài.

• Ảnh hƣởng của cách con ngƣời nhìn

nhận về thế giới khách quan đến hành

vi

Jean Piaget (1896-1980)


3.6. Tâm lý học thần kinh

• Mối quan hệ

giữa các yếu

tố: di truyền,

sinh học và

hành vi


3.6. Quan điểm hoạt động

• Tiêu biểu: L.X.Vugotxki, X.L:

Rubinstein, A.N Leonchev,…

• “Trong tính hiện thực của nó, bản chất

con ngƣời là tổng hòa các mối quan hệ xã

hội”.

• Tâm lý con ngƣời đƣợc hình thành và

thể hiện trong hoạt động.

• Ý thức là sản phẩm cao nhất của hoạt

động con ngƣời


4. Đối tượng và nhiệm vụ của TLH

Đối tƣợng

Các hiện tƣợng tâm lý

Sự vận hành của các hiện tƣợng

này

4.1. Đối tượng và nhiệm vụ của TLH


5. Bản chất, chức năng, phân loại

5.1. Bản chất các hiện tƣợng tâm lý:

• 5.1.1. Tâm lý ngƣời là sự phản ánh hiện thực

khách quan.

+ Phản ánh

+ Phản ánh tâm lý

+ Tính chủ thể

=> Tâm lý người là hình ảnh chủ quan về thế

giới khách quan, hình ảnh chủ quan này mang

tính sinh động và sáng tạo.


Đặc điểm của phản ánh tâm lý

Tính trung thực

Tính sáng tạo

Tính tích cực


Tính chủ thể thể hiện qua 3 đặc điểm

• Cùng một hiện thực khách quan tác động vào

nhiều chủ thể khác nhau => những hình ảnh

tâm lý khác nhau.

• Cùng một hiện thực khách quan tác động vào

một chủ thể trong thời điểm, hoàn cảnh, điều

kiện, trạng thái khác nhau sẽ cho ra những hình

ảnh tâm lý khác nhau

• Chủ thể là ngƣời đầu tiên trải nghiệm những

hiện tƣợng tâm lý, từ đó có thái độ, hành động

tƣơng ứng khác nhau đối với hiện thực.


5. Bản chất, chức năng, phân loại (tt)


• 5.1.2. Tâm lý là chức năng của bộ não

+ Tâm lý ngƣời không phải là bộ não mà là

chức năng của bộ não.

+ Sinh lý: hình ảnh tâm lý là 1 phản xạ có

điều kiện (tiếp nhận, xử lý, đáp trả).

+ Não: não trƣớc, não giữa và não sau.

+ Phân vùng chức năng của não.

=> Não hoạt động theo hệ thống chức năng, tâm lý chỉ

nảy sinh khi có sự hoạt động của não.


Phân vùng chức năng của não


Hoạt động theo cơ chế bắt chéo


Chức năng của 2 bán cầu não


Cấu trúc của Nơron


Truyền tín hiệu của Nơron


5. Bản chất, chức năng, phân loại (tt)


• 5.1.3. Tâm lý ngƣời có bản chất xã hội và có

tính lịch sử.

+ Thế giới khách quan, não bộ chỉ là

tiền đề.

+ Xã hội hóa ở những thời điểm, giai

đoạn lịch sử.

• 5.1.4. Tâm lý ngƣời là sản phẩm của hoạt

động và giao tiếp.


5.2. Chức năng của tâm lý

Chức năng

Định hướng

Điều khiển

Kiểm tra

Điều chỉnh


Nhiệm vụ nghiên cứu của TLH

Nghiên cứu các hiện tƣợng tâm lý.

Phát hiện các quy luật tâm lý.

Tìm ra cơ chế hình thành tâm lý.

Lý giải, dự báo hành vi, thái độ

Đƣa ra các giải pháp, ứng dụng trong lĩnh vực hoạt động


5.3 Phân loại các hiện tƣợng tâm lý

t: ngắn

Rõ ràng

Quá trình

t: dài

Không rõ ràng

Trạng thái

Ổn định

Bền vững

Thuộc tính

•Nhận thức

•Cảm xúc

•Ý chí

•Chú ý

•Tâm trạng

•Xu hướng

•Năng lực

•Tính cách

•Khí chất


5.3. Phân loại các hiện tƣợng tâm lý (tt)

Hiện tƣợng tâm lý

Có ý thức

Chƣa có ý thức


Sống động

Tiềm tàng


Cá nhân

Xã hội


6. Phƣơng pháp nghiên cứu tâm lý học

Nguyên tắc

Quyết định luận

Hoạt động

Phát triển

Hệ thống

cấu trúc

6.1. Các

nguyên

tắc

phương

pháp

luận

nghiên

cứu Tâm

lý học


6. Phƣơng pháp nghiên cứu tâm lý học (tt)

Phương pháp

Quan sát

Điều tra

Phỏng vấn/trò chuyện

Trắc nghiệm

NC trường

hợp

Phân tích sản

phẩm

Thực nghiệm

6.2. Các

phương

pháp

nghiên

cứu Tâm

lý học

Documents

Nhập môn Tâm lý học