Ng­êi­d¹y:­Ph¹m­ThÞ­Th¶o

Tr­êng­THCS­La­Hiªn

Các phương diện thể hiện

Ngoại hình Nội tâmHành động

Trang phụcNgôn ngữ

NHÂN VẬT

Ngôn ngữ

Nhân vật

Có người hỏi:

- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?......

- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !

Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

a. Đối thoại:

- Là hình thức đối đáp trò truyện giữa hai hoặc nhiều người.

- Được thể hiện bằng gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.

- Nội dung nói của mỗi người đều hướng về người tiếp chuyện.

Có gạch đầu dòng

Nói với chính mình

Nói với những kẻ Việt gian (với người khác), trong tưởng tượng

- Hà, nắng gớm, về nào...

- Chúng bay ăn miếng cơm.....nhục nhã thế này.

Độc thoại

Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Vậy giữa đối thoại và độc thoại giống và khác nhau như thế nào ?

•Giống : - Đều có dấu gạch đầu dòng .

•Khác :

-Đối thoại : Là hình thức đối đáp , trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người .

-Độc thoại : là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng .

“Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu....”

Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Hãy so sánh điểm giống và khác giữa độc thoại và độc thoại nội tâm ?

•Giống : đều là lời của một người nào đó nói với

chính mình hoặc ai đó trong tưởng tượng .

•Khác :

Độc thoại Độc thoại nội tâm

- Nói thành lời . - Không thành lời ( suy nghĩ ).

- Câu nói có gạch - Không có gạch đầu dòng .

đầu dòng.

? Các hình thức diễn đạt trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện không khí của câu chuyện

4. Tác dụng : Các hình thức độc thoại tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật ; Đi sâu vào nội tâm nhân vật ; bộc lộ được tính cách và sự chuyển biến tâm lý trong nhân vật… làm cho câu chuyện thêm sinh động hơn

012345678910

Câu 1: Tại sao nhà văn không để ông Hai nghĩ trong đầu (tức là độc thoại nội tâm) câu:

“ - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này.”

Câu 2: Ngược lại, tại sao không để ông Hai nói thành lời với mình ( tức là độc thoại) hoặc với ai đó (đối thoại) những suy nghĩ của ông: “Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn bằng ấy tuổi đầu....”

Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Câu 1:-Nếu không để ông Hai nói thành lời mà chỉ nghĩ trong đầu (độc thoại) câu: “- Chúng bay .......nhục nhã thế này” sẽ không thể hiện được sự căm giận đến phẫn uất của ông với bọn Việt gian, hơn nữa như vậy cũng không phù hợp với tính cách bộc trực của ông.

Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

Câu 2:- Nếu để ông nói thành lời những suy nghĩ: “ Chúng nó cũng là trẻ con..... bằng ấy tuổi đầu” sẽ không diễn tả được nỗi đau xót, sự giằng xé, day dứt âm thầm của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc. Hơn nữa trong tình huống này, với ông, đó là điều nhục nhã, bẽ bàng, là đều bản thân ông khó có thể thừa nhận với chính mình nên không thể nói thành lời, càng không thể nói với người khác.

LƯU Ý

- Khi sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật.

- Khi cần diễn tả những tâm sự chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện những trăn trở, day dứt, những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm.

I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự:1,2,3. Khái niệm (SGK/178)4. Ý nghĩa, tác dụng: là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật, làm cho câu chuyện và hình ảnh nhân vật hiện lên chân thực, sinh động và rõ nét hơn.* Lưu ý: sử dụng phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật.

NGÔN NGỮ NHÂN VẬT

ĐỐI THOẠI ĐỘC THOẠI

ĐỘC THOẠI

THÀNH LỜI

ĐỘC THOẠI

NỘI TÂM

Tiết 64: ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

II/ LUYỆN TẬP

BÀI 1:

Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích:

STT Lời trao Lời đáp

123

- Này thầy nó ạ.- Thầy nó ngủ rồi à ?- Tôi thấy người ta đồn …

-- Gì ?- Biết rồi

Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai khi nghe tin làng mình theo giặc.

Bài 2/ Cho đoạn trích sau. Hãy thêm yếu tố độc thoại nội tâm vào đoạn văn cho hợp lí:

… Trong giờ kiểm tra Toán – Hà gọi tôi: - Mai ơi! Xong bài chưa? Cho mình xem bài với. Tôi trả lời: “ Cậu tự làm đi”.Nói rồi tôi tập trung

làm bài. Hà gọi tôi vài ba lần nữa nhưng tôi im lặng.Thực lòng tôi muốn Hà tự vươn lên bằng khả năng của mình. Tan buổi học. Hà gặp tôi giận dỗi: “ Bảo đưa bài cho tớ sao cậu không đưa? Đồ ích kỉ!”. Dứt lời, Hà bỏ đi chỗ khác. Còn tôi …..

( tôi đứng lại một mình với bao cảm xúc khó tả. Tại sao Hà lại giận mình nhỉ? Mình làm thế là tốt cho Hà mà. Hà ơi! Rồi cậu sẽ hiểu mình.)

• Bài 3: Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối, độc thoại và độc thoại nội tâm.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:

• Nắm vững thế nào là yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự.

• Biết vận dụng các yếu tố này trong quá trình làm bài văn tự sự.

• Làm bài tập 2 SGK /179.• Chuẩn bị cho tiết Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị

luận và miêu tả nội tâm.