Nervni sistemNervni impuls

Refleksni luk

Receptori i efektori

Sinapse

• Nervni sistem je glavni kontrolni,komunikacioni i regulatorni sistem u organizmu.

• To je centar vičih mentalnih aktivnosti kao što su mišljenje,učenje i pamćenje.

Evolucija nervnog sistema

Nervna ćelija

Dendriti kratki protoplazmatični nastavci

Telo nervne ćelijeMetabolički centar

Nervno vlakno duži nastavak nervne ćelije

ili Akson, završava se sinaptičkim proširenjem, preko koga nervna ćelija stupa u sinapsu.

Osobine nervne ćelije

• Nervna ćelija, receptori i efektori su

nadražljive ćelije koje promenom svog membranskog potencijala odreaguju na odredjeni nadražaj odnosno stimulus.

Kada je ćelija u stanju mirovanja membranski potencijal se naziva potencijal mirovanja (-60mV).

Membranski potencijal

• Membranski potencijal postoji na ćelijskoj membrani svih ćelija.Razlika spoljašnje i unutrašnje strane membrane je 60mV.

• Nastaje usled:

1. Različite koncentracije jona sa obe strane membrane

2. Različite propustljivosti membrane za jone

Membranski potencijal bitan je za nastanak I prenošenje akcionog potencijala,nervnog impulsa i za membranski transport.

Tеlо nеurоnа

Aкsоn

Polupropustilja membrana

Negativni joni

Višак pozitivnih јоnа

Joni kalijuma su intracelularni, veća koncentrcija unutar ćelije.Joni natrijuma su ekstracelularni,veća koncentrcija izvan ćelije.

Različita propustljivost membrane za natrijum i kalijum

Мемbrana је u мirovanju око 100 puta propustljivija za kalijum i natrijum.

Zapis akcionog potencijala

Faze akcionog potencijala

Zakon ”sve ili ništa”Akcioni potencijal nastaje u oblasti inicijalnog segmenta i prostire se duž celog aksona

istom brzinom i konstantnom amplitudom.Akcioni potencijal nastaje uvek kada potencijal membrane dostigne kritičan nivo

depolarizacije. Ako se ne dostigne kritičan nivo nema ni nastanka akcionog potencijala.

Faktori od kojih zavisi brzina sprovođenja akcionih potencijala

• Debljina vlakna

• Prisustvo mijelina

• Temperatura

• Dužina internodusa

Skokovito sprovođenje akcionog potencijala

Sinapse

• Informacija u vidu akcionog potencijala se prenosi sa jedne na drugu nervnu ćeliju,ili na mišićnu preko sinapse.

• Sinapse mogu biti prema položaju • Centralne u centralnom nervnom sistemu i • Periferne na periferiji organizma• Prema načinu prenošenja mogu biti• Električne (dendro-dendritske I između srčanog i glatkog mišića) i

hemijske (nervno mišićna sinapsa na periferiji i aksodendritska u CNS-u)

Mehanizam prenošenja impulsa kroz hemijsku sinapsu

1. Mitohondrije2. Vezikula sa

neurotransmiterom3. Kanali za natrijum 4. Pukotina- sinapsa5. Receptori za

neurotransmiter6. Kanal za kalijum7. Izbacivanje

neurotransmitera iz presinaptičkog neurona

A- presinaptički neurionB- postsinaptički neuron

Mehanizam prenošenja impulsa

Reflesni luk

• Regulatorne funkcije nervnog sistema ostvaruju se mehanizmom povratne sprege koji se naziva refleks.

• Informacije iz spoljašnje sredine ili unutrašnje prima se preko receptora šalje do CNSa i izdaje komanda mišićima ili žlezdama.

Receptori

• Uloge receptora su:–Оtkrivanje i prijem promena u

spoljašnjoj i unutrašnjoj sredini–Pretvaranje draži u nervni impuls

Podela receptora

• Po građi:– Slobodni nervni završeci– Primarne čulne ćelije,koje i primaju i

prenose draž– Sekundarne samo registruju draž

Podela u zavisnosti odakle dolazi draž:-Interoceptori (iz unutrašnje sredine)-eksteroceptori (iz spoljašnje sredine)

Podela prema prirodi draži:

Меhanoreceptori Termoreceptori

Hemoreceptori

Fotoreceptori

• Draž,nadražaj,stimulus – svaka promena u spoljašnjoj i unutrašnjoj sredini

• Еfikasna draž je ona koja aktivira receptor• Pražni stimulus najmanja promena koja

aktivira receptor• Adekvatna draž receptori su specijalizovani

za određenu vrstu draži