Neonatal resuscitation การช่วยฟื้นชีวิตทารกและทารกแรกเกิด

การชวยฟนชวตทารกและทารกแรกเกดส าหรบพยาบาลฉกเฉน (Infant and Neonatal Resuscitation for Emergency Nurse)

จกร กวก าจด* (Pediatric Emergency & Critical Care Nursing)

บทน า CPR (cardiopulmonary resuscitation) หรอการก ชวต หรอ การชวยฟนชวต หมายถง การปฏบตการเพอชวยฟนการท างานของระบบไหลเวยนเลอดทหยดการท างานอยางกระทนหนเพอใหหวใจกลบมาเตนเองไดตามปกต โดยไมเกดความพการของสมอง CPR เปนการชวยชวตคนทหวใจหยดเตนหรอเตนออนแรง ซงตองไดรบการชวยอยางทนท โดยมงการชวยเหลอฉกเฉนใหมอากาศและเลอดไหลเวยนไปเลยงรางกาย (Basic Life Support) แลวตามดวยการกระตนหรอรกษาพยาบาลใหหวใจกลบท างานขนมาอกครง โดยอาศยเครองมอ ยา (Advanced Cardiac Life Support) และใหการดแลผ ปวยหลง CPR (Prolong Life Support) การชวยฟนชวตจะไดผลดหากชวยใหมการไหลเวยนโลหตทม ออกซเจนเพยงพอไปเลยงรางกายกอนทระบบหวใจและระบบหายใจจะเรมท างาน ถาท า Basic Life Support ไดภายใน 4 นาทหลง Cardiac arrest หรอไดรบ Advanced Cardiac Life Support ภายใน 5 นาท จะชวยชวตไวไดมาก ถาชากวานจะชวยฟนคนชพไดยาก การชวยฟนชวตประกอบดวย 3 ระยะ คอ

Basic Life Support (BLS) หมายถง การปฏบตการทเรงดวนทนท ชวยใหการหายใจดขนและการไหลเวยนเกดขนชวคราว ประกอบดวย

A = Airway management : ประเมนสภาพทางเดนหายใจ ชวยจดทางเดนหายใจใหโลง

B = Breathing : ประเมนสภาพการหายใจ ใหการชวยหายใจ

C = Circulation : ประเมนสภาพระบบไหลเวยน ใหการชวยเหลอใหเกดการไหลเวยน อยาง มประสทธภาพ

Basic Life Support เปนการชวยชวตผ ปวยอยางเรงดวน โดยไมจ าเปนตองใชเครองมอ และไมมความจ าเปนทจะตองเปนแพทยหรอพยาบาลเทานน โดยมวตถประสงคคอ ท าใหเกดการไหลเวยนทดแทนหนาทหวใจ และน าเอาอากาศเขาสปอดโดยการเปาเอาลมหายใจออกของผชวยเหลอเขาไปแทนการหายใจธรรมดาของผ ปวย เพอปองกนการขาด O2 ของอวยวะทส าคญของรางกาย การชวยชวตจะมประสทธภาพมากยงขนถารบท าภายใน 4 นาท หลงการหยดท างานของหวใจและปอดของผ ปวย เนองจากระบบตาง ๆ ของรางกายยงพอทนกบการขาดออกซเจน ไดบาง

* Nurse Instructor : Department of Pediatrics Nursing. Boromarajonani College of Nursing, Bangkok

CHAKRI KUA : Nurse Instructor : Department of Pediatrics Nursing. Boromarajonani College of Nursing, Bangkok

2

Advanced Cardiac Life Support (ACLS) คอ ระยะของการกระตน การท างานของหวใจ หรอการ ชวยชวตขนสง เนองจากตองใชอปกรณตาง ๆ เขามาชวยในการก ชวต ซง ประกอบดวย

D = DRUG รวมถง O2 และเครองมอ Support airway ตาง ๆ

E = ECG ตรวจดคลนหวใจและใหการรกษาพยาบาลตามสภาพการท างานของหวใจ

F = Fibrillation treatment ใหการชวยเหลอโดยใชเครองกระตนหวใจ

ซงเปนขนตอนทพยายามกระตนใหหวใจกลบมาท างานอยางเดม โดยใชยาและเครองมอพเศษทนอกเหนอจากมอเปลารวมกบ Basic Life Support ดงนน Advanced Cardiac Life Support กคอ Basic Life Support ทใชเครองมอเขาชวยนนเอง ดงภาพท 1

ภาพท 1 การ Hold mask บบ Ambu bag แทนการเปาปาก

เราจะไมพยายามหยดท าการชวยชวตนานเกนกวา 7 วนาท ยกเวนตองใสทอชวยหายใจซงจะใหเวลานาน 30 วนาท เปนอยางต า จะเหนวาการใสทอชวยหายใจจะเปนการเสยเวลาท าใหระบบของรางกายขาดเลอดไปเลยงชวคราวจงควรใสทอชวยหายใจเมอจ าเปนเทานน ซงขอบงชการใสทอชวยหายใจ


3

คอ ไมสามารถเปดทางเดนหายใจไดดตลอดเวลา อยในภาวะเสยงตอการส าลกเศษอาหารและผ ปวยสภาพไมด หากแกไขแลวกยงตองใชเครองชวยหายใจอยอกนาน

Prolong Life Support (PLS) : การใหการดแลผ ปวยหลง CPR ประกอบดวย

G = Gauging ประเมนสภาพทท าไปทงหมดวาถกตองหรอบกพรองทใด ดวามภาวะแทรกซอนอะไรบางจากการ CPR ตรวจสภาพการท างานของอวยวะส าคญและแกไข

H = Human mentation (การด ารงความเปนคน) รกษาชวตของเซลลสมอง (Brain cell) ไว รกษาสมองบวม ลดการใช O2 ของ Cell สมอง ใหอาหารแก Cell สมอง

I = Intensive Care เฝาดอาการผ ปวยอยางใกลชด ระวงไมใหหวใจหยดเตนอก

การชวยกชพในทารกและทารกแรกเกด การเกดถอเปนเรองทนายนดส าหรบทก ๆ คน และในขณะเดยวกนอาจจะเปนเหตการณวกฤตทเปนอนตรายทสดครงหนงทบคลากรทางการพยาบาลอาจตองพานพบเจอ โดยเฉพาะในหนวยบรการฉกเฉนทงในและนอกโรงพยาบาล ทอาจตองรบดแลรกษาทารกแรกเกดทงในภาวะปกต ภาวะผดปกต และทารกแรกเกดทมภาวะเสยงอนตราย หรอแมกระทงทารกแรกเกดทอยในระยะวกฤต โดยเฉพาะทารกทมขอบงชวา มความจ าเปนตองไดรบการชวยก ชพ ถงแมวาสถตเดกแรกเกดทตองการการชวยก ชพในหนวยบรการฉกเฉนอาจมไมมากนก ซงมกจะพบในหองคลอดเปนสวนใหญ แตในปจจบนจ านวนเดกทารกทตองการความชวยเหลอกมมากขนตามจ านวนการเกดของทารกทมปรมาณเพมขน การตายของทารกทวโลก (Neonatal deaths) มจ านวนประมาณ 5 ลานคนตอป ซงพบวา 19% เกดจากภาวะขาด O2 ตงแตแรกเกด (Birth asphyxia) ( WHO, 1995)

การชวยก ชพในทารกและทารกแรกเกดมความแตกตางจากเดกโตและผใหญอยบาง(ตารางท 2) ทงนเนองจากทารกมสรระวทยาทแตกตางจากเดกโตและผใหญ โดยโอกาสในการรอดชวตภายหลงจากการชวยฟนชวตกมโอกาสแตกตางกนไป ขนอยกบหลายปจจย เชนในทารกคลอดกอนก าหนดและทารกคลอดครบก าหนดทตองไดรบการชวยฟนชวตมโอกาสเสยงตอการสญเสยชวตจาก Cardiac arrest สงถงรอยละ 70 - 90 และรอยละ 90 – 97 ในเดก ทงนรอยละ 50 – 65 ของเดกทใช CPR คอทารกซงมอายต ากวา 1 ป โดยกลมทพบไดบอยคอ ทารกทอายนอยกวา 6 เดอนและรอยละ 6 ของแรกเกดมกตองใช CPR ในขณะททารกคลอด ซงอบตการณจะเพมสงขนในทารกทมน าหนกนอยกวา 1,500 กรม ทงนปจจยในดานความพรอมของบคลากรตลอดจนความพรอมของอปกรณส าหรบใชในการชวยฟนชวตมความส าคญอยางมาก ซงอปกรณทจ าเปนมดงน


4

อปกรณทจ าเปนส าหรบใชในการชวยฟนชวตทารกและทารกแรกเกด ไดแก ** Suggestion = Equipments พนฐานทควรมในรถ Ambulance ซงครอบคลมในระบบ Pre- Hospital emergency care

1. อปกรณส าหรบการดดเสมหะและสารคดหลง - ลกสบยางแดง (Bulb syringe) ** - เครองส าหรบดดเสมหะ (Mechanical suction) ** - สายส าหรบดดเสมหะ (Suction catheter) เบอร 5F หรอ 6F, 8F, 10F, 12F หรอ 14F **

- อปกรณส าหรบดดขเทา (Meconium aspirator) ** - สายใหอาหาร (NG-tube for feeding) เบอร 8F และกระบอกฉดยา (syringe) ขนาด 20 CC ** 2. อปกรณส าหรบการใหออกซเจน (bag และ mask)

- อปกรณส าหรบใหการชวยหายใจดวยแรงดนบวกทสามารถให O2 ความเขมขน ไดถง 90% ถง 100% (Infant resuscitation bag with reservoir / the bag must be capable of delivering 90% to 100% oxygen) - หนากากชนดขอบนม (Face masks) ขนาด ส าหรบ newborn and premature ** - แหลงจาย O2 พรอมตรวจวดอตราไหลของกาซ (เปดไดถง 10 ลตร/นาท) พรอมสายตอ

(Oxygen with flow meter (flow rate up to 10 L/min) with tubing)** 3. อปกรณส าหรบการใสทอชวยหายใจ - Laryngoscope พรอม blades ชนดตรง เบอร 0 (Laryngoscope with straight blades No. 0) ส าหรบทารกคลอดกอนก าหนด และ เบอร 1 ส าหรบทารกครบก าหนด** - Endotracheal tube sizes 2.5, 3.0, 3.5, 4.0 mm. ** - หลอดไฟและแบตเตอรส ารองส าหรบ laryngoscope (Extra bulbs and batteries for laryngoscope)** - ลวด Stylet (แลวแตความถนดใช) - กรรไกร, เทปกาวหรออปกรณส าหรบตรงทอหายใจ, ส าลชปแอลกอฮอล**

- เครองตรวจหากาซคารบอนไดออกไซด หรอ Capnograph

- Laryngeal mask airway (แลวแตความถนดใช)

4. ยาและสารน าตางๆ ** - Epinephrine 1:10, 000 (0.1 mg/mL) 3-mL or 10-mL/ ampules - Isotonic crystalloid (normal saline or Ringer's lactate) for volume expansion 100 or 250 mL - Sodium bicarbonate 4.2% (5 mEq/10 mL) 10-mL/ ampules


5

- Naloxone hydrochloride 0.4 mg/mL 1-mL /ampules; or 1.0 mg/mL 2-mL/ ampules - Dextrose 10%, 250 mL

-Normal saline, 30 mL (ใชส าหรบไลสาย)

5. อปกรณส าหรบใสสาย umbilical catheter

- ถงมอปราศจากเชอ

- ใบมด (scalpel) หรอกรรไกร

- น ายาฆาเชอ - umbilical artery catheterization tray - umbilical tape - umbilical catheters (3.5F และ 5F) - 3-way stopcocks

- Syringes (1, 3, 5, 10, 20 และ 50 mL )

- Needles (No. 25, 21 และ 18

- Gauge หรอ อปกรณเจาะส าหรบ needleless system 6. อปกรณอนๆ - Radiant warmer or other heat source - Stethoscope - Firm, padded resuscitation surface - พลาสเตอร, ถงมอปราศจากเชอ, Syringes, Needles - Cardiac monitor and electrodes and/or pulse oximeter with probe (optional for delivery room) - Oropharyngeal airways

การชวยฟนชวตทารกและทารกแรกเกดประกอบดวย ขนตอนตางๆ ดงน (ภาพท 2)

1. การชวยเหลอพนฐานหรอขนตน (Basic step) ไดแก การชวยเหลอในการดแลใหทารกแหงและอบอน จดทานอนใหทารก ดดเสมหะใหทารกและกระตนทารก 2. Ventilation 3. Chest compression


6

ภาพท 2 Newborn Resuscitation Pyramid

1. การชวยเหลอพนฐานหรอขนตน (Basic step) ประกอบดวยการชวยเหลอดงตอไปน

- การดแลเรองความอบอน และปองกนการสญเสยความรอนใหแกทารก (Warmth) โดยการเชดตวทารกใหแหง วางทารกใตเครองรงสความรอน (Radiant warmer) และหอตวใหทารกดวยผาทอนหรออาจใหทารกนอนบนหนาอก หรอทองของมารดา (skin to skin contact) - เปดทางเดนหายใจใหโลง (Clearing the airway) โดยใชนวชดงคางขนมออกขางหนงกดหนาผากลงเลกนอย เอยงหและแกมฟงเสยงหายใจตามองทหนาอกเพอสงเกตการเคลอนไหวของทรวงอกและประเมนการหายใจหลงจากนนดดเสมหะในปากและจมกตามล าดบ

ภาพท 3 การจดทานอนเพอเปดทางเดนหายใจใหโลง (Clearing the airway) การจดทานอนส าหรบทารก (Positioning) ควรจดใหทารกนอนหงายหรอนอนตะแคง โดยแนวของศรษะควรตรงและเงยหนาเลกนอยเพอเปดทางเดนหายใจใหโลงซงอาจใชผาหมหรอผาเชดตวมวนรองใตไหลของทารกสงจากพนททารกนอนประมาณ 2 - 3 เซนตเมตร (3/4 – 1 นว)


7

ภาพท 4 การจดทานอนทถกวธเพอเปดทางเดนหายใจใหโลง

- การดดเสมหะ (Suctioning) โดยขณะทผท าคลอดก าลงคลอดศรษะของทารก ผชวยทท าคลอดควรใชลกสบยางแดงดดเสมหะจากในปาก โดยการดดเสมหะในปากควรท าทนทภายหลงจากทคลอดศรษะของทารกแลว หลงจากนนจงดดในคอและจมกตามล าดบ (ภาพท 5) จนกระทงแนใจวาไมมเสมหะ

ภาพท 5 การดดเสมหะโดยใชลกสบยางแดงดดในปาก คอและจมกตามล าดบ

- Clearing the airway of meconium ในกรณทน าคร าของมารดามขเทาปนเปอน ผท าคลอดหรอผชวยท าคลอดควรดด น าคร าและขเทา โดยอาจใชการดดเสมหะโดยเครอง Suction ตอกบสายขนาด 12F – 14F (ภาพท 6) หรอลกสบยางแดงดดในปาก คอและจมก(ภาพท 5) ตามล าดบ ทงนพบวาทารกรอยละ 20 – 30 ทน าคร าของมารดามขเทาปนเปอนทารกจะมน าคร าและขเทาใน trachea ซงทารกจะมอาการหายใจล าบากหรอไมมการหายใจโดยก าลงของกลามเนอจะมนอย (decrease muscle tone) อตราการเตนของหวใจจะนอยกวา 100 ครงตอนาท ดงนนทนททวางทารกลงบนเตยงรบเดก ใหดดน าคร าและขเทาจาก oropharynx และ nasopharynx โดยการใส laryngoscope (ภาพท 7) และดดน าคร าและขเทาโดยเครองตอกบสายขนาด 12F – 14F โดยแรงทใชดดไมควรเกน 100 mm Hg (136 cm H2O) หรอใชลกสบยางแดง โดยหามเชดตวทารกหรอท าการกระตนใดๆ ทงนเพอปองกนไมใหทารกสดส าลกน าคร าและขเทาเขาไปในปอด หลงจากนนใสทอทางเดนหายใจและดดน าคร าและขเทาโดยใช meconium aspirator (ภาพท 8) โดยดดจนกระทงไมมขเทาและอตราการเตนของหวใจกลบมาสสภาวะปกตแลวท าการชวยฟนชวตตามขนตอนปกต


8

ภาพท 6 การดด น าคร าและขเทาโดยเครอง Suction ตอกบสายขนาด 12F – 14F

ภาพท 7 การดดน าคร าและขเทาจาก oropharynx และ nasopharynx โดยการใส laryngoscope


9

ภาพท 8 การดด น าคร าและขเทาโดย endotracheal tube with meconium aspirator

- Tactile stimulation การกระตนทารกควรกระตนโดยการตหรอดดฝาเทา หรอใชฝามอลบทหลงทารก (ภาพท 9) ทงนไมควรใชเวลานานเกน 15 – 20 วนาท

ภาพท 9 การกระตนทารกโดยการตหรอดดฝาเทา และใชฝามอลบทหลงทารก

- Oxygen administration ขอบงชในการใหออกซเจนแกทารกแรกเกดคอ ให 100% ออกซเจนในรายทมภาวะ cyanosis อตราการเตนของหวใจนอยกวา 100 ครงตอนาท หรอมอาการของการหายใจล าบาก โดยการให 100% ออกซเจน (ควรเปดอยางนอย 5L/M) อาจใหผานทาง face mask and flow-inflating bag หรอ oxygen mask หรอ วธ hand cupped around oxygen tubing (ภาพท 10)


10

ภาพท 10 การใหออกซเจนแกทารกแรกเกดโดยวธ hand cupped around oxygen tubing

2. Ventilation การกระตนการหายใจ ควรใหออกซเจนทางสายเขา face mask แตถาทารกยงหายใจไมดขนควรให positive pressure ventilation (PPV) ดวยออกซเจน 100% โดยขอบงชในการให PPV คอ 1. ทารกทไมหายใจ 2. ทารกทไมตอบสนองตอการกระตนการหายใจ 3. ในรายททารกม apnea หรอ gasping respirations 4. ทารกหายใจ แตมอตราการเตนของหวใจนอยกวา 100 ครงตอนาท 5. ทารกทมภาวะ cyanosis แมวาไดให 100% ออกซเจน ผานทาง face mask and flow-inflating bag หรอ oxygen mask หรอ วธ hand cupped around oxygen tubing

โดยการท า PPV ควรจดทาใหทารกโดยการแหงนคอขนเลกนอย เลอกขนาดของ maskใหเหมาะสมกบทารกโดย mask ตองคลมคางถงดงจมก การบบใหบบคางไว 2 – 3 วนาท ในการบบชวงแรกควรบบแรงพอประมาณใหเหนทรวงอกขยบไดดพอควรแลวจงบบในอตรา 40 - 60 ครงตอนาท โดยผ ทบบ bag ควรประเมนวา ทรวงอกทงสองขางของทารกขยบเทากนหรอไม เสยงหายใจของทารก อตราการเตนของหวใจ และสผว หากทารกอาการไมดขนใหตรวจสอบวาขอบของ mask แนบสนทกบใบหนาของทารกหรอไม ทางเดนหายใจของทารกอดตนหรอไม ซงการท า PPV อาจท าใหลมเขาในกระเพาะอาหารของทารกได จงอาจตองใสสาย OG-tube แลว aspirate content และเปดปลายสายไว หากทารกอาการยงไมดขนอาจตองพจารณาใสทอหลอดลมคอ (ET - tube) โดยมขอบงชในการใสทอหลอดลมคอ Endotracheal tube (ET tube) คอ 1. ทารกทมน าคร าและขเทาใน trachea และตองดดออก 2. ทารกไดท า PPV ดวย bag และ mask แลวแตอาการไมดขน 3. ทารกทตองชวยเหลอโดยการท า Chest compression 4. ทารกทสงสยวาม Diaphragmatic hernia


11

5. ทารกทมน าหนกตวนอยกวา 1,500 กรมและไมมการหายใจ อตรการเตนของหวใจนอยกวา 100 ครงตอนาท โดยในการใส ET tube ควรเลอกขนาดใหเหมาะสมกบตวทารก (ตารางท 1) สวนต าแหนงในการใสผใสจะด vocal

cord เปนแนว (ภาพท 11) โดยใสลงไปใหปลายของทออยเหนอต าแหนงของ carina ซงความลกของ tube สามารถค านวณไดจากสตรดงตอไปน

น าหนก (กโลกรม) + 6 เซนตเมตร = ระดบความลก ณ ต าแหนงทขอบปากของทารก

ตารางท 1 ขนาดของทอหลอดลมคอและความยาวของทอหลอดลมคอจากปลายทอถงรมฝปากตามน าหนกและอายครรภของทารก

น าหนกทารก (กรม)

Weight

(gm)

อายครรภ (สปดาห)

Gestational Age

(weeks)

เสนผาศนยกลาง ของทอหลอดลม

(มม.)

Tube Size

(ID mm)

ความยาวของทอหลอดลมคอ จากปลายทอถงรมฝปาก

(ซม.)

Depth of Tube (cm.)

<1000 <28 2.5 6.5 -7

1000-2000 28-34 3.0 7-8

2000-3000 34-38 3.5 8-9

>3000 >38 3.5-4.0 >9

ภายหลงจากการใส แลวสงทควรประเมนไดแก ความสมมาตรของการเคลอนไหวของทรวงอกทงสองขาง การฟงเสยงหายใจ การประเมนวาไมมลมเขาไปในกระเพาะอาหาร และสามารถสงเกตททอหลอดลมควรมไอหรอความชนเมอทารกหายใจออก


12

ภาพท 11 การใสทอหลอดลมคอและสรระวทยาของ Vocal cord

3. Chest compression การท า Chest compression จะท ากตอเมอทารกมอตราการเตนของหวใจนอยกวา 60 ครง/นาท แมวาไดใหการชวยเหลอดวยการใหออกซเจน 100 % โดย bag และ mask แลวประมาณ 30 วนาท โดยวธการท า Chest compression ควรเลอกท าจากวธใดวธหนงจาก 2 วธ ดงน

3.1 Two-finger technique คอ การเอานวกลางและนวชวางลงบนกระดกหนาอก (sternum) ในระดบต ากวาราวนมและเหนอลนปในแนวตรง โดยใหระดบของนวทงสองอยในแนวเดยวกน (ภาพท 12) กดลงลกประมาณ 1/2 หรอ 3/4 นว (หรอ1/3 ของ anterior-posterior (AP) diameter ของทรวงอกทารก) 3.2 Thumb technique คอ การเอามอ 2 ขางโอบรอบทรวงอกของทารก โดยใหฝามอแนบกบแผนหลงของทารก แลววางนวหวแมมอทงสองขางบนกระดกหนาอก (sternum) ชดกนหรอนวหวแมมอทงสองอาจวางซอนกนถาหากทรวงอกของทารกเลกมาก (ภาพท 13) กดลงลกประมาณ 1/2 หรอ 3/4 นว

ทงนทางปฏบตแนะน าใหใช Two-finger technique กอนเนองจากมความคาดเคลอนนอย และผใหการชวยเหลอทารกจะหยดท า Chest compression เมอทารกมอตราการเตนของหวใจมากกวา 60 ครง/นาท


13

ภาพท 12 Two-finger technique

ภาพท 13 Thumb technique

4. Administration of medication or fluids

- Epinephrine 1:10,000 concentration Dosage 0.1 – 0.3 mL/kg of 1:10,000 solution ขอบงชในการใหยาคอ ไมสามารถฟงเสยงหวใจเตนไดหรออตราการเตนของหวใจต ากวา 60 ครงตอนาท หลงจากไดชวยโดยทไดชวยเหลอโดยการท า PPV ดวย ออกซเจน100% รวมกบการท า chest compression แลวเปนเวลา 30 วนาท (ภาพท 15) ซงอาจจะใหทาง ET tube หรอ umbilical venous catheter โดยสามารถใหซ าไดทก 5 นาทถาอตราการเตนของหวใจยงคงต ากวา 60 ครงตอนาท - Sodium bicarbonate 4.2% (5 mEq/10 mL) concentration Dosage 2 mEq/kg และ Rate 1 mEq/kg per minute ขอบงชในการใหยาคอ เมอทารกไมตอบสนองตอการชวยเหลออนๆ ซงอาจจะใหทาง umbilical venous catheter โดยใหชาๆ นานอยางนอย 2 นาท - Naloxone hydrochloride 0.4 mg/mL หรอ 1.0 mg/mL solution Dosage 0.1 mq/kg

ขอบงชในการใหยาคอ เมอสงสยวาทารกม severe respiratory distress และมประวตวามารดาไดรบยาnarcotic ภายใน 4 ชวโมงกอนคลอด ซงอาจจะใหทาง ET tube หรอ umbilical venous catheter - Isotonic crystalloid (normal saline or Ringer's lactate) for volume expansion Dosage 10 mL/kg ขอบงชในการใหคอ เมอสงสยวาทารกมอาการของภาวะ hypovolumia


14

ตารางท 2 ความแตกตางของการชวยฟนชวตในทารกแรกเกด, เดกและผใหญ

วธการ เดกแรกเกด เดก < 8 ขวบ ผใหญ

1. วธชวยหายใจ mouth to mouth and

nose mouth to mouth &

nose mouth to mouth mouth to mouth

2. อตราการเปาขยายปอด 40-60 ครง / นาท 20 ครง / นาท 12 ครง / นาท

3. ต าแหนงของชพจร หลอดเลอดทขอพบแขน(brachial artery)

หลอดเลอดทคอ (carotid artery)

หลอดเลอดทคอ (carotid artery)

4. ต าแหนงการวางมอเพอชวยนวดหวใจ

กลางกระดกหนาอก (sternum)

กลางกระดกหนาอก (sternum)

lower 1/3 ของกระดกหนาอก (sternum)

5. land mark ของระดบวางมอ

1 นวมอใตเสนระดบราวนม

2 นวมอเหนอกระดกลนป (Xiphoid)

2 นวมอเหนอกระดกลน (Xiphoid)

6. ขนาดของมอทใชนวดหวใจ

ใช Two-finger technique หรอ Thumb technique

ใชสนมอ ของมอขางเดยว

ใชสนมอ ของมอ 2 ขาง

7. ระดบความลกการกด กระดก sternum

1/3 ของทรวงอก 1/3 - 1/2 ของทรวงอก 1 1/2 - 2 ของทรวงอก

8. ความเรวการกด 120 ครง / นาท

(กด 90 /ชวยหายใจ 30) ~100 ครง / นาท ~100 ครง / นาท

9. อตราสวนการนวดหวใจตอการเปาปาก

3 : 1

15 : 2 โดย ผชวยเหลอ 2 คน

30 : 2 โดยผชวยเหลอ 1 คน

30 : 2 โดยผชวยเหลอ 1 คน

และ 30 : 2 โดย ผชวยเหลอ 2 คน

10.วธนบ 1 และ 2 และ 3 และ บบ 1 และ 2 และ 3 และ บบ


15

ขอควรพจารณาในการกชพทารก

- ทารกสวนใหญจะตอบสนองตอการกระตนและการชวยท า PPV

- อาการของทารกขนอยกบพยาธสภาพทม เชน หายใจไดดแตมอาการเขยว หวใจเตนชา

- ภาวะแทรกซอน เชน ความพการแตก าเนด การตดเชอ

- หลงจากชวยทารกดวย PPV อยางมประสทธภาพแลว ทารกควรม HR, สผว และความตงตวของกลามเนอดขน

ถาทารกยงม HR ชาควรตองตรวจสอบวาการท า PPV แตละครงท าใหชองอกมการขยายชดเจนหรอไม และสามารถไดยนเสยงลมเขา-ออกจากปอดโดยการฟงดวย stethoscope ถาไมเหน ชองอกมการขยายชดเจน และไมไดยนเสยงลมเขา-ออกจากปอด อาจเกดจากสาเหตการท า PPV ไมไดประสทธภาพ โดยอาจมการอดกนทางเดนหายใจ เชน มขเทาหรอสารคดหลงในชองคอ (pharynx) หรอหลอดลม (trachea) หรอ ความผดปกตของชองคอ (Pharyngeal airway malformation) เชน มการอดตนของชองจมกแตก าเนด (Choanal atresia : กรณมภาวะน ใหใส Oral airway หรอใส nasopharyngeal-tube ในต าแหนง posterior pharynx ) โดยเฉพาะ Robin

syndrome (กรณม Robin syndrome จบทารกนอนคว าและใส nasopharyngeal-tube ในต าแหนง posterior pharynx ) และสาเหตจาก Pneumothorax, หรอ Extreme immaturity และDiaphragmatic hernia เปนตน

ซง Diaphragmatic hernia สวนใหญมกตรวจพบอาการ ทองแฟบ (scaphoid abdomen) เสยงลมหายใจดานทมพยาธสภาพลดลงและมอาการเขยว เมอประเมน และแนใจแลววา ทารกเปน Diaphragmatic hernia ขอควรปฏบตส าหรบพยาบาล คอ ไมควรใหการชวย PPV ผานหนากากนานเกนไป ควร ใส ET-tube และ On OG-

tube (ตดปลายใหมรเปด 2 ร) ขนาดใหญทางปาก เพอระบายลมจากกระเพาะอาหาร และลดแรงดน

ขอควรพจารณาในการพยาบาลหลงกชพทารกแลว

- อยาคดวาทารกทไดรบการชวยก ชพแลว อาการจะดขนชดเจน

- ทารกบางรายแมชวยก ชพแลว ยงจ าเปนตองชวยหายใจอย ซงทกรายควรม HR > 100/min และไมมอาการเขยว

- ตองควบคมอณหภมกายอยางตอเนอง ตดตามการเปลยนแปลงของสญญาณชพ เฝาระวงภาวะแทรกซอน และตดตาม O2 sat


16

จรยธรรมและการดแลในการชวยกชพทารก (Ethics and Care at the End of Life)

ความเอออาทรตอผ เจบปวยฉกเฉนในทกชวงวยของชวตถอเปนหวใจส าคญของพยาบาลฉกเฉน ดงนนหลกจรยธรรมเกยวกบการชวยชวตทารกแรกเกดจงไมควรแตกตางจากหลกจรยธรรมทใชในการชวยชวตเดกโต หรอผใหญ พยาบาลหรอทมผใหการดแลในการชวยก ชพทารกในหองฉกเฉนควรใหความเคารพสทธและเสรภาพสวนบคคล ปฏบตอยางซอสตยและยตธรรม ซงตองใชความระมดระวง โดยอยาสญญาใด ๆ กอนไดขอมลทจ าเปนตอการตดสนใจ เชน

- ถาไมมชพจรหลงจากเตมทแลวกบการชวยทารก นาน 10 นาท และไมมวแวววา ทารกจะคนชพ อาจตองหยดการก ชพ

- หลงจากหวใจหยดนง (asystole) 10 นาท ทารกแรกเกดไมนาจะรอดชวต (ไมไดหมายความวาจะตองผานไป 10 นาท เทานนหลงเกดอาจตองใชเวลามากกวา 10 นาท เพอประเมนทารกและพยายามชวยชวต)

ตวอยางเกยวกบประเดนดานจรยธรรมส าหรบผใหการชวยกชพทารก

** ทานจะบอกพอแมวาอยางไรด ถาทารกเสยชวต หรอใกลเสยชวต ??...โดยม แนวปฏบต เชน

- นงเปนเพอน เพอบอกเขาวาทารกนอยเสยชวตแลว (หรอใกลเสยชวต)

- ไมมค าพดใดท าใหการสนทนาเจบปวดนอยกวาน (ใชเทคนคการเงยบ และสมผส)

- ไมตองใชค าสละสลวย เชน “ลกนอยของคณไดลวงลบไปแลว”

- พดชอทารกถา รวาพอแมไดตงไวแลว หรอถาเปนทารกแรกเกด ใหแจงเพศ แก พอ-แม

- “ ยนยนวาพวกเขาเปนพอแมทนารก และพวกเขาไมใชสาเหตของปญหา”

- ใหก าลงใจพอแม โดยใหขอมลทชดเจน ตรงไปตรงมา ดวยทาททแสดงความหวงใย และใหก าลงใจ

*** ใหพงระวงค าพดตอไปน โดยเฉพาะสถานการณในหองฉกเฉน ททานปฏบตก าลงงานอย***.

“ดทสดแลว “ “ มนตองเปนอยางนน “ “ ไวคอยมใหมกได”

“ เดกพงคลอด และคณยงไมทนมเวลาไดรจกหนาทารกเลย”

“ แลว ! กรณา....อยา...ลม..ใหก าลงใจซงกนและกน..ในทมกชวตหองฉกเฉน”


17

ภาพท 15 Algorithm for resuscitation of the newly born infant


18

เอกสารอางอง

กญญา ทกษพนธ บรรณาธการ. ทารกแรกเกด. กรงเทพฯ; หางหนสวนจ ากด โรงพมพคลงนานาวทยา.

สมพร โชตนฤมล. (ไมระบ). การชวยฟนชวตทารกแรกเกด. หนวยทารกแรกเกด ภาควชากมารเวชศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

American Heart Association and American Academy of Pediatric (1994). Neonatal Resuscitation. American Heart Association. Ipp, M. (2005). CPR for infant 1 and under.

Bloom RS, Cropley C. Textbook of Neonatal Resuscitation. ed. Chameides L and the AHA/AAP Neonatal Resuscitation Steering Committee. American Heart Association, 1990.

Ball, Jane Blindler, Ruth. (1995). Pediatric Nursing : Caring of Children.

Washington : Appleton Lange.

Canadian National Guidelines for Neonatal Resuscitation (draft - to be published Summer 1994). Personal communication with the Canadian Neonatal Resuscitation Program Committee

Christenson JM, Solimano AJ, Williams J, et al. The new American Heart Association guidelines for cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiac care: presented by the Emergency Cardiac Care Subcommittee of the Heart and Stroke Foundation of Canada. Can Med Assoc J 1993; 149: 585-590.

Emergency Cardiac Care Committee and Subcommittees, American Heart Association. Guidelines for cardiopulmonary resuscitation and emergency cardiac care, VII: neonatal resuscitation. JAMA 1992; 268:2276-2281.

Thomas, J.S. (1997). Emergency Nursing : An Essential Guide for Patient Care.

Philadelphia : W.B. Saunder

Company.

Wong, Donna L. (1996). Whaley & Wong’s : Nursing Care of Infant and

Children. 5th

ed. St. Louis : Mosby.

Available: http://www.healthcentral.com/peds/img/img1086.cfm [Online]. [2006.

http://www.healthcentral.com/peds/img/img1086.cfm


19

ภาคผนวก

Department of Anaesthesia: Ottawa Hospital - General Site, University of Ottawa, Ottawa

Tube Size (ID mm)

Weight (gm)

Gestational Age (weeks)

2.5 < 1000 < 28

3.0 1000-2000 28-34

3.5 2000-3000 34-38

3.5-4.0 > 3000 > 38

Medications for Neonatal Resuscitation

Drug Syringe Dosage Rate/Precautions

Epinephrine (1:10,000)

1 ml

0.01-0.03mg / kg-1

(0.1-0.3 ml ท kg-1)

Give rapidly IV or ET Repeat q3-5 min

(ET: dilute to 1-2 ml with NS)

Volume Expanders NS or RL

5% Albumin O-neg Blood

40 ml 10 ml / kg-1 Give IV over 5-10 min

Naloxone (0.4 mg/ml-1) (1.0 mg/ml-1)

1ml 1ml

0.1 mg / kg-1 (0.25 mlทkg-

1) (0.1 ml/kg-1)

Give rapidly IV or ET preferred

Reserved for prolonged resuscitations only

Sodium Bicarbonate (0.5 mEq/ml-1 = 4.2% soln)

10 ml (x2)

2 mEq / kg-1 (4 ml / kg-1)

Give slowly, over at least 2 min, IV ONLY, Infant must be ventilated

Dopamine (6 x weight in kg = mg of

dopamine diluted to 100 ml) 100 ml

5-20 mcg/kg-1/min-1

(5-20 ml / hr-1)

Continuous infusion by pump


20

Documents

Neonatal resuscitation การช่วยฟื้นชีวิตทารกและทารกแรกเกิด