ОНЦГОЙ БАЙДЛЫН ЕРӨНХИЙ ГАЗРЫН ДАРГЫН 2018 ОНЫ 01 ДҮГЭЭР САРЫН 22-НЫ ӨДРИЙН А/29 ДҮГЭЭР ТУШААЛААР БАЙГУУЛАГДСАН АЖЛЫН ХЭСГИЙН БҮРЭЛДЭХҮҮН ОБЕГ-ЫН ДАРГЫН 2009.12.30-НЫ ӨДРИЙН 509 ДУГААР ТУШААЛЫН 1 ДҮГЭЭР ХАВСРАЛТААР БАТЛАГДСАН ХӨДӨЛМӨР ХАМГААЛАЛ, АЮУЛГҮЙ

АЖИЛЛАГААНЫ ДҮРМИЙГ ШИНЭЧЛЭН БОЛОВСРУУЛАХ ТӨСӨЛД САНАЛ АВАХ ХҮСНЭГТ.

2018.01.22ТАЙЛБАР:

1. Тус дүрэм нь гамшиг, гал түймрийн голомт, дадалга сургууль хийхэд хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааны чиглэлээр удирдлага болгох нэн чухал баримт бичиг тул албан хаагч нэг бүрийн саналыг хэлэлцүүлэн тусгах.

2. Дүрэмд орсон нэршил, үгийг солих шалтгаанаа тайлбартайгаар оруулах. 3. Орон нутгийн онцлогт тохируулан шинээр нэмж заалт оруулах боломжтой.

д/д ХӨДӨЛМӨР ХАМГААЛАЛ, АЮУЛГҮЙ АЖИЛЛАГААНЫ ДҮРМИЙН ЗААЛТ Өөрчлөлт оруулах санал

1 Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүй ажиллагааны дүрэм

2

Зорилго нь:Энэ дүрэм нь Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын албан хаагчдын хөдөлмөр хамгаалал

аюулгүй ажиллагааг хангахад анги, байгууллагын дарга /захирагч/ бусад албан тушаалтны гүйцэтгэх үүрэг, аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой осол тэдгээрээс үүдэлтэй гамшгийн үед ажиллах албан хаагчдын хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг зохицуулах, Иргэний хамгаалалтын хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааны дүрэм, Гамшгаас хамгаалах тухай хууль, Хөдөлмөрийн хууль, Хөдөлмөрийн аюулгүй байдал, эрүүл ахуйн тухай хууль, бусад хууль тогтоомжийг хэрэгжүүлэхэд оршино.

3 Нэгдүгээр бүлэг Нэг. Нийтлэг үндэслэл

41.1 Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын хөдөпмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааны дүрэм нь

гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, сургалт, дадлага явуулах, аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын үед аврах, хор уршгийг арилгах, сэргээн босгох ажлыг гүйцэтгэх явцад үүсэх харилцааг зохицуулна.

51.2 Энэхүү дүрэм нь гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, сургалт, дадлага явуулах, аюулт үзэгдэл, техникийн

холбогдолтой ослын үед дайчлагдан ажиллаж байгаа Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын албан хаагчдад хамаарна.

61.3 Хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангах, хөдөлмөрийн нөхцлийг сайжруулах ажпыг зохион байгуулахад холбогдох хууль тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангах асуудлыг анги, байгууллагын дарга /захирагч/ нар хариуцна.

71.4 Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын газар, хэлтэс нь орон тооны болон орйн тооны бус

хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйг хариуцсан алба, албан тушаалтанг томилон ажиллуулж, зохих мэдлэг, дадлага эзэмшүүлсэн байна.

81.5 Гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагааны үеийн аюулгүй ажиллагааны журам, зааврыг тухайн ажлыг удирдан

зохион байгуулах албан тушаалтан энэ дүрэмд нийцүүлэн боловсруулж мөрдүулнэ.

91.6 Албан хаагчдын хөдөлмөрийн нөхцөл, ажил үүргийн онцлогт тохируулан аюулгүй ажиллагааны шаардлагад

нийцсэн ажпын хувцас, хамгаалах багаж хэрэгслээр хангах, тэдгээрийг ариутган цэвэрлэх, хамгаалах чадварыг нь шалгаж баталгаажуулсан байна.

101.7 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг төлөвлөгөөний дагуу зохион байгуулж дүнг анги, байгууллага бүрээр

гаргаж тэдгээрийн ажпыг дүгнэх нэг үндсэн үзүүлэлт болгоно.

11 1.8 Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын офицер, ахлагч нарыг шинээр томилохдоо хөдөлмөрийн

аюулгүй ажиллагааны талаар ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгаа өгсөн тухай хяналтын хуудсыг хүн нэг бүр дээр хөтөлж хувийн хэрэгт нь хадгална. /Хавсралт-1/

122. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны сургалт, зааварчилгаа

13

2.1 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны сургалтыг дараах чиглэлээр явуулна. Үүнд:а/ урьдчилсан зааварчилгааб/ ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгаав/ давтан зааварчилгааг / хөдөлмөр хамгааллын сургалт

14

2.2. Тус албанд шинээр томилогдсон офицер, ахлагч, ажилтан, албан хаагчид, сургалт, дадлага хийхээр ирсэн сонсогчдод ажилласан жил, боловсролын түвшинг харгалзахгүйгээр урьдчилсан зааварчилгаа өгнө. Үүнд: Хөдөлмөрийн хууль тогтоомж, дүрэм, заавар, Онцгой байдлын ерөнхий газрын даргын тушаал шийдвэр, байгууллагын онцлог, дотоод урам, аюулгүйн техник, галын аюулгүй байдлын талаар гүйцэтгэх ажил үүргийн заавар, осол гэмтэл, мэргэжлээс шалтгаалах өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх арга, эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх асуудлыг тусгана.

152.3 Дадлагажих ажилтан, сургалт, дадлага хийхээр ирсэн сонсогчдод урьдчилсан зааварчилгааг тусгай

сургалтын танхимд 2 цагаас багагүй хугацаагаар өгсөн байх шаардлагатай.

16

2.4 Ажилтан, албан хаагчдын ажлын байр нь өөрчлөгдөх үед болон ажилд шинээр орсон дадлагажих ажилтан, дадлага хийхээр ирсэн сонсогчдод ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгаа өгнө Тухайн нэгжийг гүйцэтгэх ажлын онцлогт зохицуулан дараах зүйлсийг танилцуулсан байна. Үүнд:

а/ тухайн ажилтны гүйцэтгэх үүрэг, ажлын онцлогб/ аюулгүй ажиллагааны арга барилуудв/ хувийн хамгаалах хэрэгслүүд, тэдгээрийг ашиглах зааварг/тээврийн хэрэгсэл, техник тоног төхөөрөмж, багаж зэвсэглэмжийн ажиллагаа, ашиглалтын үед тавигдах

аюулгүйн шаардлагад/ аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослоос урьдчилан сэргийлэх, авах арга хэмжээе/ осолд өртөгсдөд үзүүлэх эмнэлгийн анхны тусламж

172.5 Ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгааг аврах, гал унтраах ангийн салааны захирагч,

хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа хариуцсан ажилтан биечлэн үзүүлэх журмаар өгнө.

182.6 Ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгааны дараа тухайн аврах, гал унтраах ангийн захирагч

хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа хариуцсан албан тушаалтан бие даан ажиллуулах зөвшөөрөл олгоно.

19 2.7 Тодорхой хугацааны давтан зааварчилгааг улиралд нэгээс доошгүй удаа өгсөн байна.

202.8 Хөдөлмөрийн нөхцөлд өөрчлөлт орох, шинэ технологи, тоног төхөөрөмж, машин механизм, багаж хэрэгсэл ашиглаж эхлэх мөн 1 сараас илүү хугацаагаар ажлаас чөлөөлөгдөн эргэж ажилдаа орсон тохиолдолд давтан зааварчилгаа өгнө.

212.9 Аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой осол, сургууль, дадлага хийх явцад аюулгүй ажиллагааны дүрэм

зөрчсөн тохиолдолд өдөр бүр давтан зааварчилгаа өгнө.

222.10 Аврах, гал унтрааханги нь хөдөлмөр хамгааллын сургалтыг ажилчдын мэргэжил дээшлүүлэх, шинээр

мэргэжил олгох сургалт болон жил бүрийн мэргэжпийн хичээлийн хөтөлбөрт оруулан зохион байгуулна.

232.11Газар, хэлтсийн төлөвлөлт, сургалт эрхэлсэн албан тушаалтан болон хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа

хариуцсан ажилтан гүйцэтгэх ажил үүргийнхээ онцлогт тохируулан хөдөлмөр хамгааллын сургалтын хөтөлбөрийг боловсруулж, холбогдох дарга нараар батлуулан хэрэгжүүлнэ.

242.12Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагад шинээр ажилд орж байгаа дадлагажих ажилтанг анхан

шатны сургалтын хөтөлбөрийн дагуу хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааны дүрмээр хичээл зааж, шалгалт авсны дараа албан үүрэг гүйцэтгүүлэх, бэлтгэл сургууль хийхэд оролцуулна,

252.13 Газар, хэлтсийн офицер, ахлагч нар өөрийнхөө гүйцэтгэж байгаа үүргийн дагуу жил бүр хөдөлмөр хамгаалал аюулгүй ажиллагааны дүрмийн холбогдох бүлгийг хичээлээр судалж шалгалт өгнө. Шалгалт авсан дүнг хавсралтын дагуу бүртгэлд тэмдэглэнэ./Хавсралт-2/

26

2.14Хөдөлмөрийнаюулгүй ажиллагааны сургалтад хамрагдаагүй, зааварчилгаа аваагүй, ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах багаж хэрэгсэлгүй албан хаагчдыг аврах болон бусад үйл ажиллагаанд оролцуулахыг хориглоно.

273. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны хяналт

28 3.1. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаанд тавих хяналтыг гурван үе шаттай зохион байгуулна.

29

3.2 Анхан шатны хяналтыг Аврах, гал унтраах ангийн салаа, ээлжийн дарга, ахлагч нар өдөр тутамд ажил эхлэхийн өмнө буюу ажил үүрэг гүйцэтгэсний дараа хийж шалгалтаар илэрсэн зөрчил, дутагдлыг анхан шатны хяналтын дэвтэрт тэмдэглэж, тэдгээрийг арилгах арга хэмжээг төлөвлөж, хариуцах, гүйцэтгэх ажилтан, хугацааг тодорхойлж удирдах даргад илтгэнэ.

30

3.3 Хоёрдугаар шатны хяналтыг сард 1-ээс доошгүй удаа Аврах, гал унтраах ангийн захирагчаар удирдуулсан комисс явуулна. Комиссын дарга шалгалтаар илэрсэн хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн дүрмийн зөрчил, дутагдлыг арилгуулах арга хэмжээг зохион байгуулах үүрэгтэй. Энэ талаар хоёрдугаар шатны дэвтэрт тэмдэглэж, хамт олонд мэдээлж байна.

31

3.4 Гуравдугаар шатны хяналтыг газар, хэлтсийн дарга нар хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн асуудал хариуцсан ажилтны хамт улиралд 1 удаа шалгаж дүнг даргын зөвлөлийн хуралд оруулан хэлэлцэж, аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн дүрэм, хэм хэмжээг зөрчсөн хүмүүстэй хариуцлага тооцож, илэрсэн зөрчил дутагдлыг арилгах арга хэмжээг тодорхойлно.

32

3.5 Гуравдугаар шатны хяналтын дэвтрийг хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн асуудал хариуцсан албан тушаалтан хөтлөнө. /Хавсралт-3/

33 4. Хөдөлмөрийн аюулгуй ажиллагааны нөхцлийг хангахад газар, хэлтсийн даргын гүйцэтгэх үүрэг

344.1 Албан хаагчдын хөдөлмөрийн хэвийн нөхцлийг хангасан ажлын болон ахуйн байр, аюулгүй багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмжөөр хангах, осол зөрчилгүй ажиллах нөхцлийг бүрдүүлэх.

354.2 Ажиллагааны явцад бий болсон хими, физик, биологийн хүчин зүйл нь ажпын байрны хөдөлмөрийн эрүүл ахуй, байгаль орчинд сөрөг нөлөөлөл үзүүлэхгүй байх нөхцлийг бүрдүүлэх техник зохион байгуулалтын арга хэмжээ авч ажиллах.

364.3 Газар, хэлтсийн хөдөлмөрийн нөхцлийн судалгаа гаргаж, шинэчлэн өөрчлөх, шинэ техник технологи нэвтрүүлэх замаар цаашид боловсронгуй болгох, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн асуудлыг холбогдох байгууллагуудад тавьж шийдвэрлүүлэх.

37 4.4 Нийслэлийн Онцгой байдлын газрын харьяа дүүргийн Онцгой байдлын хэлтэс болгон орон нутгийн Онцгой байдлын газар, хэлтэс нь сэтгэл зүйч эмчтэй байна. Сэтгэл зүйч эмч нь харьяа анги байгууллагын албан хаагчдын эрүүл мэндийн байдалд өдөр бүр хяналт тавьж хуваарь гарган газар, хэлтсийн даргаар батлуулж,

хуваарийн дагуу үзлэгийг зохион байгуулна.

384.5 Байгууллагын эмнэлэг, сувилал, амралтын газар байгуулах, эмч, сувилагч орон тоогоор болон гэрээгээр

ажиллуулах.

394.6 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны нөхцлийг хангуулах арга хэмжээнд шаардагдах хөрөнгийг жил бүрийн төсөв, төлөвлөгөө, хамтын гэрээнд тусган зориулалтаар нь зарцуулах.

404.7 Албан хаагчийн эрхлэн гүйцэтгэдэг ажлын онцлогийг харгалзан ажлын тусгай хувцас, бие хамгаалах хэрэгсэл, ариутгах, цэвэрлэх, угаах бодисоор үнэгүй хангахын хамт, хамгаалах хэрэгсэл, ажлын хувцасны жагсаалтыг баталж мөрдүүлэх.

414.8 Хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд ажиллагсдад хууль тогтоомж, байгууллагын дотоод журамд заасан нөхөн

олговор, хөнгөлөлт үзүүлж байх

42 5. Газар, хэлтсийн дарга дараах эрхийг эдэлнэ:

435.1 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа хариуцсан албан тушаалтныг ажилд томилох, ажпаас чөлөөлөх,

ажиллах журмыг баталж мөрдүүлэх.

445.2 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны талаар авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ, түүний төсөв, зардлын санг

батлах, хэрэгжилтэд хяналт тавих.

455.3 Аюулгүй ажиллагааны дүрэм зөрчсөн дарга, захирагч нарт хөдөлмөрийн хууль, байгууллагын дотоод

журамд заасан хариуцлага хүлээлгэх.

46 6. Аврах, тусгай анги болон аврах, гал унтраах ангийн захирагч нарын гүйцэтгэх үүрэг:

47

6.1 Гамшгаас хамгаалах үйл ажиллагаа болон сургууль, дадлага хийх, тусгай зориулалтын техниктэй ажиллах, аж ахуйн бусад ажил гүйцэтгэх үеийн аюулгүй ажиллагааг хангах талаар тушаал гаргаж түүнд хэн, юу хариуцах, хэрхэн яаж ажиллах журам, хүч хэрэгсэл, хугацаа, ажпын байр, ажиллагсдыг хэн сургаж, хяналт тавих зэрэг асуудлыг тодорхой зааж тусгасан байна.

486.2 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангах ажлын жил, хэтийн төлөвлөгөөг боловсруулж хэрэгжүүлэх, хөдөлмөр хамгааллын төсвийг батлуулан үр ашигтай зарцуулах.

496.3 Аюулгүй ажиллагааны журам зөрчигдсөн болон хүний амь нас, эрүүл мэндэд сөрөг, аюултай нөхцөл байдал бий болсон тохиолдолд тэдгээрийг нэн даруй арилгах.

506.4 Офицер, ахлагч, ажилтнуудад хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны талаарх мэдлэгийг дээшлүүлэх сургалт явуулж, аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа өгч, биелэлтэд хяналт тавьж ажиллах.

516.5 Ажилтныг ажилд шинээр ороход эмнэлгийн үзлэгт оруулж, эрүүл мэндийн хувьд тэнцэх эсэхийг тодорхойлуулсан байх ба тэднийг мэргэжпийн өвчин, архаг хордлогоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор эрүүл мэндийн үзлэгг оруулсан байх.

526.6 Гэнэтийн осол, хурц хордлого, мэргэжлээс шалтгаалах өвчний тухай тогтоосон журмын дагуу мэдээлэх, судлан бүртгэх, анхны тусламж үзүүлэх хойшлуулшгүй арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх.

53 6.7 Өргөх, тээвэрлэх механизм, даралтат сав, шугам хоолойн баталгаажуулалтыг цаг хугацаанд нь хийлгэж байх.

546.8 Ангийн бие бүрэлдэхүүнээс улирал тутам энэ дүрмээр шүүлэг авч дүнг харьяаллын дагуу газар, хэлтэст хүргүүлэх.

55 7. Аврах, тусгай анги болон аврах, гал унтраах ангийн захирагч дараах эрхийг эдэлнэ

567.1Аюулгүй ажиллагааны дүрэм, зааврыг зөрчсөн ажилтнуудад хөдөлмөрийн хууль, байгууллагын дотоод

журамд заасан хариуцлага хүлээлгэх.

578. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа хариуцсан ажилтан /мэргэжилтэн/дараах үүргийг

гүйцэтгэнэ.

588.1 Тус байгууллагын бүх нэгжийн ажпын байранд хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны талаар гарсан хууль, дүрэм, заавар, журмын биелэлтэд шалгалт хийж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах.

598.2 Гүйцэтгэх ажил үүрэг, зэвсэг, техник, тоног төхөөрөмж, ажпын байрны онцлог байдлыг тусгасан хөдөлмөрийн

аюулгүй ажиллагааны холбогдолтой дүрэм, зааврыг боловсруулах, шинэчлэх, нэмэлт өөрчлөлт оруулах, хэрэгжилтэнд хяналт тавих.

608.3 Ажлын байр, машин техник, багаж зэвсэглэмж, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй ажиллагааны нөхцлийг хангуулах, батлагдсан стандартыг мөрдүүлэх.

618.4 Бүх шатны дарга /захирагч/ нараас бие бүрэлдэхүүн, ажилчин, албан хаагчдад аюулгүй ажиллах арга техник, ажпын байрны зааварчилгааг хэрхэн өгч байгаад хяналт тавихын зэрэгцээ хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны сургалтыг батлагдсан хөтөлбөрийн дагуу удирдан зохион байгуулна.

628.5 Ажлын хувцас, нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэл, хордлого саармагжуулах хүнсний бүтээгдэхүүн, сүү, саван зэргээр тогтоогдсон нормын дагуу хэрхэн хангагдаж байгаад хяналт тавьж, ажиллана.

63

8.6 Апбан үүргээ гүйцэтгэх явцад гарсан осол, мэргэжлээс шалтгаалсан өвчлөлийн талаар судалгаа гаргах, хүний амь хохирсон болон гэмтэж, бэртсэн тохиолдолд анги, байгууллагын удирдлагаас ОМ-1а нотломж тогтооход оролцож, санал, дүгнэлт өгөх, гарсан шалтгааныг арилгах талаар удирдлагаас өгсөн үүрэг даалгаврын биелэлтийг шалгах үүрэгтэй.

64 9.Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын албан хаагч, ажилтан нь дараах үүрэгтэй.

659.1 Онцгой байдлын асуудал эрхэлсэн байгууллагын албан хаагч, ажилтан нь хөдөлмөрийн хууль тогтоомжийг биелүүлж, хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны дүрмийг судлан мөрдөж ажиллах.

669.2 Эрхэлсэн ажлынхаа мэдлэг, дадлага, мэргэжлээ байнга дээшлүүлж, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг хангахталаар удирдлагаас өгсөн зааварчилгыг биелүүлж, сургалтад идэвхитэй оролцох.

67 9.3 Ажлын хувцас, бие хамгаалах хэрэгсэл, бусад зүйлийг ажил үүрэг гүйцэтгэх үедээ хэрэглэж байх.

68 9.4 Ажлын байранд аюулгүй ажиллагааны дүрмийг сахиж, зөрчил дутагдалгүй ажиллах.

699.5 Техник, тоног төхөөрөмж, багаж зэвсэглэмж, хамгаалах хувцас, хэрэгслийн хэвийн ажиллагаа алдагдах,

ашиглалт, аюулгүйн ажиллагааны дүрэм, заавар зөрчигдөж болзошгүй болон зөрчигдсөн тохиолдолд холбогдох дарга нарт мэдэгдэж аюулгүйн арга хэмжээ авахуулах.

70 9.6 Осолд өртөгдсөн хүмүүст эмнэлгийн анхны тусламж үзүүлэх мэдлэг, дадлага эзэмшсэн байх.

71Хоёрдугаар бүлэг

Анги, байгууллагын ажлын байр, албан тасалгаанд сахих аюулгүй ажиллагааны шаардлага

72 1. Ерөнхий шаардлага. Ажлын байрны нөхцөл нь:

73 1.1Ажлын байр нь тоосжилт, химийн хортой бодисын ууршилт, хэт богино долгионы нөлөө, хүний бие организмыг хордуулах, гэмтээх бусад хүчин зүйлгүй байх шаардлагатай бөгөөд дараах үзүүлэлтийг хангасан байх ёстой.

а/ Агааржуулалт - ажлын байрыг зохион байгуулахдаа нэг цагт нэг хүнд ЗОм3 агаар ноогдож байхаар тооцох ба байрны орчинд агаарын бохирдол үүсэх хүчин зүйлгүй байх, ажлын байранд цаг тутам 15 минутаас багагүй хугацаагаар агаар солилцуулах, цэнэг хураагуур, түлш, химийн хортой бодисын ууршилттай өрөө, тасалгаа, бие засах өрөө, үйлчилгээний төв танхим зэрэг агаарын бохирдолттой өрөөний агааржуулах систем нь тусгайдаа бүрэн ажиллагаатай байх, гадна орчинд агаар бохирдолтыг саармагжуулах мод, зүлэгтарих.

б/ Гэрэлтүүлэг - ажпын байрны зориулалт, онцлогоос хамааран 280- 750 люкс байна. Гэрэлтүүлгийн зөвшөөрөгдөх хамгийн доод хэмжээ /шат, хонгил г.м / 50 люкс байж болно. Байнгын ажиллагаатай оператор /дуудлага хүлээн авагч/, техникийн өрөө, хонгил, орц, шат, дуудлагаар гарах автомашины тавиулангийн гэрэлтүүлгийг өндөр шаардлага тавьж байнга асаалттай байлгахын хамт гэрэл унтарсан үед ослын гэрэл автоматаар асч байхаар тоноглох

в/ Чийглэг - тохиромжтой чийглэгийн хэмжээ 40-60%, зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ 75% байна.г/ Дуу чимээ - байж болох дээд хэмжээ 85 дб байх ба утсаар ярьдаг өрөөнд 60 дб -ээс доош байвал зохино.д/ Талбай - ажлын байрны нэг хүнд ноогдох талбайн хэмжээ 4.5 м2

е/ Дулаан- тохиромжтой хэмжээ нь гүйцэтгэх ажлаас хамааран нэмэх 18-24 хэм байх ба ажлын байрны зөвшөөрөгдөх дээд хэмжээ буюу хүн ажиллахыг зөвшөөрөх /хамгийн хүнд нөхцөлд хамаарагдах/ хязгаар -35-аас +35 хэм байна.

741.2 хөдөлмөрийн нөхцлийн хэмжилтийг шаардлагатай гэж үзсэн болон шинээр бий болсон, шинэ төхөөрөмж, багаж зэвсэглэмж суурилагдсан ажлын байр бүрээр хийлгэж, дүгнэлтийг үндэслэн хөдөлмөрийн хэвийн нөхцлийг хангах, сайжруулах арга хэмжээг авах.

751.3 Ажлын байранд бий болсон аюултай хүчин зүйлийг арилгах, түүнээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэх.

761.4 Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааг хангахад чиглэгдсэн техник, технологийг шинэчлэх, хөдөлмөр зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгох, аюултай хүчин зүйл бий болсон, гарч болзошгүй ослын үед ажиллах шуурхай ажиллагааны дэг тогтоож түүнийг хэрэгжүүлж ажиллах.

771.5 Ажлын байранд үүсч болох аюултай хүчин зүйлд хяналт тавих, осол, аюул гарсан үед болон аюултай ажлын байранд хориглох хаалт, хамгаалалт, дохио санамж, анхааруулга тавих /энэ нь зөөврийн болоод байнгын байна/

78

1.6 Хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд хамаарагдаж байгаа ажлын байрны онцлогоос хамааран ажилтанд үзүүлэх хөнгөлөлтийг холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу байгууллага хариуцахаас гадна, хуурайшилттай, халуун, чийгтэй, хүйтэн болон хэт өндөр үелзэлд ажилладаг хүмүүст буцалсан ус, витаминт ундааг өгөх, 2 цаг тутамд амрах, алжаалаа тайлах боломжоор хангах.

79 1.7 Байгууллагын захиргаа нь ажлын байрны нөхцлийн үнэлгээг мэргэжлийн байгууллагаар хийлгэх.

801.8 Машин, тоног төхөөрөмжийг ашиглалт, аюулгүй ажиллагааны журмын дагуу ажиллуулж, техникийн гэрчилгээг бүрэн хөтлөх.

81 2. Барилга, байгууламж, ажлын байр.

822.1 Аврах, гал унтраах анги нь дагаж мөрдөж буй техникийн нөхцөл барилгын нормын дагуу баригдаж төхөөрөмжлөгдсөн тусгай зориулалтын барилга байгууламжид байрлана.

83

2.2 Аврах гал унтраах ангийн барилга нь гал тэсвэршилтийн III- аас доошгүй зэрэгтэй байх бөгөөд барилгын тавиулангийн хаалганаас хот, төв суурин газрын хөдөлгөөний зам хүртэл 10 метрээс доошгүй зайтай байна. Хаалганы өмнөх цардмал талбай нь зам тал руугаа 2-6 хэмийн налуу байна.

84

2.3 Эмнэлэг, сургууль, цэцэрлэг, худалдааны объект, орон сууц, албан байгууллагууд нь Аврах, гал унтраах ангиас 30-50 метр зайтай байх ёстой,

85

2.4 Аврах гал унтраах ангийн барилга байгууламжийн нийт эзэмшил талбайг III зэрэглэлийн гал унтраах ангийн барилгад -1.2 га, II зэрэглэлийн гал унтраах ангийн барилгад -1.6 га, I зэрэглэлийн гал унтраах ангийн барилгад 2.0 га байхаар төлөвлөх ба аврах, гал унтраах ангийн нутаг, дэвсгэрт харуулын байр, сургуулийн цамхаг, утаатай нөхцөлд сургууль, дадлага хийх байр, биеийн тамирын талбай, шатах тослох материал болон аж ахуйн агуулах, авто засварын газар, шатахуун түгээх цэг зэрэг байж болно.

86

2.5Аврах, гал унтраах ангийн барилга нь ерөнхий шаардлага хангасан дараахөрөөтасалгаатай байна. Үүнд: автомашинытавиулан, соёл хүмүүжпийн танхим, оператор /дуудлага хүлээн авагч/ -ын өрөө, хичээлийн танхим, гал тогоо, хооллох өрөө, амрах байр, захиргааны өрөө, автомашин засварлах тавиулан, хорт хий утаанаас хамгаалах багны өрөө, галын хоолой, багаж зэвсэглэмжийн засвар үйлчилгээний байр, хувцас хатаах өрөө, цэнэг хураагуурын өрөө, техник тоног төхөөрөмж багаж хэрэгслийн агуулах, ариун цэврийн өрөө, угаалгын өрөө.

872.6 Аврах, гал унтраах ангийн барилгад хоёрдугаар давхраас нэгдүгээр давхарт буух нээлхий бүхий багана нь 100 мм диаметртэй гялгар гадаргуутай, баганын Доод хэсэгт эргэн тойрон 1 метр талбайд зөөлөвчтэй байна. Буух багана руу орох хаалга нь хоёр хавтастай дотогш онгойдог, түгжээтэй байна.

88

2.7 Хүн байнга байрладаг өрөө нь эрүүл ахуйн шаардлага хангасан өнгө үзэмж сайтай материалаар, автомашины тавиулан нь бетон буюу цардмал, ариун цэвэр болон угаалгын өрөөнүүд зүүмэл алаг чулуун материалаар хийсэн шалтай байна. Өрөөний шал нь нэг түвшинд байх бөгөөд орох, гарах хаалганд өндөрлөсөн босго хийхийг хориглоно.

892.8 Аврах, гал унтраах ангийн барилга нь цэвэр, бохир усны шугамтай тавиулан дотроо галын байнгын усан хангамжийн эх үүсвэртэй байна. Гал тогоо, угаалгын өрөө, хортхий утаанаасхамгаалах баг, галын хоолой, багаж зэвсэглзмжийн засвар үйлчилгээний болон хувцас хатаах өрөө халуун устай байна.

902.9 Хүмүүс байнга байдаг өрөө тасалгааны дулаан нь +18 хэм, тавиулан, цэнэг хураагуурын өрөөний дулаан нь +10 хэмээс доошгүй байна. Тавиулан, галын хоолой, багаж зэвсэглэмжийн засвар үйлчилгээний, хорт хий утаанаас хамгаалах баг, хувцас хатаах зориулалт бүхий өрөө нь халуун агаар үлээгчээр төхөөрөмжпөгдсөн байна.

912.10 Харуулын байр, тавиулан тэдгээртэй залгаа явган хүний гарц, өрөө тасалгаанууд ердийн гэрэлтүүлэгтэй байна.

92

2.11 Харуул ээлжийн амрах байр нь тавиуландаа ойрхон, жижүүрийн болон нэмэлт дуудлагаар ирсэн бэлтгэл ээлжийн хүмүүс унтаж амрах хүрэлцээтэй цагаан хэрэглэл бүхий ор дэвсгэртэй байна, Энэ өрөө нь тавиулан тийш

онгойдог хоёр хавтастай, 1.2 х 2 метрийн хэмжээтэй, шатахууны ууршилт, угаарын хий орохоос хамгаалсан нягтруулагч бүхий хаалгатай байна.

932.12 Аврах, гал унтраах анги нь аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын анхны дуудлагаар хоёроос дээш автомашинтай гарч явдаг бол тавиулан, амрах байр, хичээлийн танхим, соёл хүмүүжлийн өрөөнд дуудлагын гэрэлт дохиотой, явах хүч хэрэгслийг заасан самбар байрлуулсан байна.

942.13 Харуул ээлжийн амрах байр, явах замын дагуу аврагч.гал сөнөөгчдийн хөдөлгөөнд саад болох эд зүйл байлгахыг хориглоно.

953. Автомашины тавиулан

96 3.1Аврах, гал унтраах ангийн тавиулан дотор автомашиныг дараах зай хэмжээний дагуу байрлуулна. Үүнд:а/ автомашинуудын хооронд 2 метр:б/ автомашинаас багана хүртэл 1 метр:в/ баруун гар талын автомашинаас барилгын хана хүртэл 2 метр:г/ зүүн гар талын автомашинаас барилгын хана хүртэл 2 метр:

д/ автомашинаас барилгын урд хана хүртэл 3 метр:е/ автомашинаас барилгын хойд хана хүртэл 3 метр:

973.2Автомашины хөдөлгүүрийн яндангаас гарч буй утаа, угаарын хийг гадагш соруулах тусгай төхөөрөмж

тавиуланд байрлуулсан байна.

98

3.3Тавиулангийн хаалга бүр 3.8 метр өргөн ба түгжээ, цоожлогчтой байх ёстой. Хаалганы түгжээ нь автоматаар буюу их хүч гаргахгүйгээр гараар онгойдог байвал зохино. Хаалганы дээд хэсгийг шиллэсэн байж болно.

993.4Байлдааны хувцас, хамгаалах хэрэгслийг богино хугацаанд хялбар өмсөж болохуйц эвхэж тавих

зориулалт бүхий ширээ, тавиурыг тавиулангийн хананд тулгах буюу гал сөнөөгч, аврагчдад саад болохооргүй газар байрлуулна.

1003.5Тавиулан болгон 36 вольтоос хэтрэхгүй хүчдэл бүхий гэрэлтүүлэгтэй засварын сувагтай байна. Сувгийн

дээд хэсгийг 50-60 мм-ийн зузаан банзаар хөндлөн таглана Сувгийн хоёр талаар 8-10 см өндөр хашлага хийж өгнө. Засварын суваг нь нэг талдаа гишгүүр бүхий шат, нөгөө талдаа босоо төмөр шаттай байна.

101

3.6 Тавиуланд автомашин орж, гарах үед аюулгүй байдлыг хангахын тулд автомашин байрлахзаагийг шалан дээр цагаан буюу шар өнгийн будгаар тэмдэглэж хязгаарлана. Мөн автомашин тавиулангаас гарах үед хоёр талын бүхээг, багажны хайрцгийн хаалга, таг онгорхой эсэхийг жолооч харахад зориулан тавиулангийн хаалганы хоёр талын хананд толь байрлуулсан байна,

1023.7 Аврах, гал унтраах ангийн өрөө тасалгаанаас тавиулан руу орох хаалганууд тавиулан тийш онгойдог байх, тавиулангийн шал нь хаалга тал руу 2 хэм налуу байна.

103 3.8 Машины яндантай холбож утаа, хий зайлуулах сувагтай байна.

104 3.9 Тавиуланд тогтоосон тооноос илүү автомашин байрлуулахыг хориглоно.

105 4. Аврах, гал унтраах ангийн оператор /дуудлага хүлээн авагч /-ын өрөө

1064.1 Аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын мэдээ хүлээн авах, дамжуулах оператор /дуудлага хүлээн авагч/-ын ажиллах өрөө нь 18 хэмээс багагүй дулаантай, дуу чимээ нэвтрүүлдэггүй, утаанаас тусгаарлагдсан, гэрэлтүүлэг сайтай байна.

1074.2 Аврах, гал унтраах ангийн оператор /дуудлага хүлээн авагч/- ын өрөө нь галын дуудлагаар тавиулангаас хуваарийн дагуу түрүүлж гарах автомашинд ойрхон тавиулан талын хананд 0.5 х 0.5 м-ийн хэмжээтэй цонх гаргасан байж болно.

108 4.3 Оператор /дуудлага хүлээн авагч/-ын өрөөнд амрах буйдан байж болно.

109 4.4 Оператор /дуудлага хүлээн авагч/-ын өрөөнд эмийн сантай байна. /Хавсралт-4/

110 5. Цэнэг хураагуурын өрөө

1115.1 Цэнэг хураагуур хадгалах өрөөнд “Цэнэг хураагуурын өрөө”, “Галын аюултай”, “Тамхи бүү тат” гэсэн санамж бичиж тавьсан байна.

1125.2 Цэнэг хураагуурын өрөөний гэрэлтүүлэг, агааржуулалтын төхөөрөмж нь дагаж мөрдөж буй нормын дагуу бүрэн гүйцэд хийгдсэн байна. Өрөөний ханыг хүчилд тэсвэртэй материалаар хийх эсвэл будгаар будна.

113 5.3 Цахилгаан хөдөлгүүр, хувиргагч, шулуутгагч ба цахилгаан багажууд газардуулга хийгдсэн байна.

114 5.4 Цэнэг хураагуурын өрөө нь тавиулан болон оператор /дуудлага хүлээн авагч/-ын өрөөнөөс ханаар

тусгаарлагдсан байна.

115 5.5 Хүчил буюу шүлтийн зайн хураагуурыг тус тусад нь байрлуулна.

1165.6 Электролит, нэрмэл ус, хүчил, содын уусмал, борын хүчил, цууны охь зэргийг агуулсан саван дээр тэдгээрийн

нэрийг тод харагдахаар бичсэн байна.

1175.7 Цэнэг хураагуурын өрөөнд гал түлэх, тамхи татах, хүнсний зүйл хадгалах, хооллох, сав суулга хадгалах зориулалтын бус зүйлд ашиглахыг хориглоно.

1186. Хичээл, соёл хүмүүжил, болон биеийн тамирын танхим

119

6.1. Хичээл, соёл хүмүүжлийн болон биеийн тамирын танхимын хаалганы өргөн, хийц нь аль болох аюулгүй, хурдан гарах нөхцлийг хангасан байна. Харин өдөр, шөнийн гэрэлтүүлэг нь эдгээр байранд холбогдох нормын дагуу хийгдсэн байна.

1207. Сургуулийн цамхаг

1217.1. Сургуулийн цамхагийг үндсэн барилгатай хамт эсвэл тусад нь барьж болно. Үндсэн барилгатай

хамт баригдсан сургуулийн цамхагийн гал тэсвэршилтийн зэрэг нь үндсэн барилгатайгаа адил байна.

1227.2 Үндсэн барилгатай хамт баригдсан сургуулийн цамхаг нь тусгай хаалгатай байна. Үндсэн барилгаас

сургуулийн цамхаг нь галд тэсвэртэй хаалгаар тусгаарлагдсан байна.

123

7.3 Сургуулийн цамхаг нь дараах шаардлагыг хангасан байна. Үүнд:а/ цамхагийн нүүрэн тал нь цонхноосоо өөр ямар нэгэн нүх цоорхойгүй байна, харин цамхагийн 2 дугаар

давхрын цонхонд өлгөсөн араатай шатны гурав дахь хөндлөөс доош 1-2 см зайд 6x6 см-ийн хөндлөн огтлол бүхий дэр модыг хөндлөн хадна

б/ сургуулийн цамхаг нь дотор талдаа байнгын шаттай мөн гал унтраах анхан шатны багаж хэрэгслээр хангагдсан байна. Цамхаг доторх шат нь хамгаалалт бүхий бариултай, эгц босоо шатыг давхар тус бүр дээр тавцантайгаар угсарна

в/ сургуулийн цамхагийн цонхны доорх талбай нь цонхноос дотогш 1.5 метрээс багагүй өргөн байнаг/ сургуулийн цамхагийн 4 дүгээр давхрын цонх бүхэнд хамгаалалтын төхөөрөг хийсэн байна. Хамгаалалтын

төхөөргийг жил бүрийн хавар нэг удаа туршин шалганад/ сургуулийн цамхагийг галын хоолой хатаахаас өөр зориулалтаар ашиглахыг хориглоное/ хоёрдугаар давхрын цонхны доод ирмэгээс газар хүртэл цамхагийн нүүрэнд уян материалаар хаалт хийж

тамирчдыг элдэв ослоос хамгаална

1247.4. Сургуулийн цамхагийн нүүрэн талд 1 метр гүн, 4 метр өргөн, цамхагийн хоёрталаас хоёр тийш нь

1 метр илүү урттай хамгаалалтын зөөлөвч хийнэ.

1257.5. Хамгаалалтын зөөлөвчийн доод хэсгийн 0.5 метр гүнд зөөлөн материал буюу модны үртэс

дэвсэж, сийрсэн материалаар жийрэг тавиад дээд хэсэгт нь 0.5 метрийн зузаан 1:1 хэмжээний элс, үртэсний хольц хийж тэгшилнэ.

126

7.6 Сургуулийн цамхаг дээр дасгал сургууль хийхийн өмнө зөөлөвчийг сийрэгжүүлсэн байна. Зөөлөвчийг 2 жил тутам нэг удаа солино.

127 8. Хорт хий утаанаас хамгаалах багны өрөө

128 8.1Хорт хий, утаанаас хамгаалах багны өрөө нь дор дурдсан тасалгаанаас бүрдэнэ. Үүнд:

а/ баг хадгалахб/ баг шалгахв/ баг засварлах, эд ангийг цэвэрлэх, ариутгах, хатаахг/ баг цэнэглэхд/ химийн шүүгч шохой, бортого хадгалах

1298.2 Цэнэглэгч бортогыг баг цэнэглэх өрөөний ханын гадна талд тусгай босоо хайрцаг саванд буюу саравчинд

хадгална.

130 9. Архивын сан хөмрөгт дагаж мөрдөх аюулгүй ажиллагаа

131 9.1 Архивын сан хөмрөг нь дараах үндсэн шаардлагыг биелүүлнэ.

132

а/ архивын сан хөмрөгийн хийц, бүтээц нь гал тэсвэршилтийн II зэргээс доошгүй байх.б/ архивын сан хөмрөгийн дээврийн хөндий, таазны модон хийцүүдэд галд тэсвэртэй уусмалаар нэвчилгээ

хийлгсэн байхв/ архивын сан хөмрөг нь аянга хамгаалагч, тоног төхөөрөмж нь газардуулгатай байхг/ архивын сан хөмрөгийн өрөө тасалгаа хадгаламжийн сан нь галын дохиололын систем, гал унтраах тоног

төхөөрөмжөөр тоноглогдсон, байнгын ажиллагаатай байхд/ ажлын өрөө, тасалгаа, хадгаламжийн сангийн хаалга нь гадагшаа гарах чигт онгойдог байхе/ хадгаламжийн сан нь аваарын хаалгатай байх ж/ хадгаламжийн сангийн хаалганы рам, хаалга нь төмрөер

хийгдсэн байх ба модон материалаар хийсэн тохиолдолд гадна, дотно талаас нь төмөрлөсөн байхз/хадгаламжийн сангийн хоорондынзай 120 см,тавиур хоорондын зай 75 см, хананаас тавиур хүртэл 75 см,

таазнаас хадгаламжийн нэгж хүртэл 30 см-ээс тус тус багагүй зайтай байхи/ хадгаламжийн сангийн тавиуруудыг үл шатах материалаар хийсэн тохиолдолд заавал галд тэсвэртэй

уусмалаар нэвчилгээ хийлгэсэн байхк/ архивын сан хөмрөгийн агааржуулалт, халаалтын систем нь барилгын дүрэм нормын шаардлагад нийцсэн

байхл/ агааржуулалтын системийг жилд 2-оос доошгүй удаа шалгаж цэвэрлэгээ, засвар үйлчилгээ хийсэн байхм/ ажпын өрөө тасалгаа, хадгаламжийн сангууд тус тусдаа дугаартай байхаас гадна дугаар , үйлчилгээ

явуулах зориулалтыг хаалганы гадна талд бичсэн байхн/ ажлын өрөө тасалгаа, хадгаламжйин сангуудад гагнуур хийх, ил гал гаргах зайлшгүй шаардлага гарвал

галын аюулгүйн шаардлагыг бүрэн хангасан нөхцөлд хийхо/ ажпын өрөө тасалгаа, хадгаламжийн сангийн халаалтын систем хөлдсөн үед зөвхөн халуун ус, уур,

элсээр гэсгээхп/ архивын ажил үйлчилгээ явуулдаг бүх өрөө тасалгаа, хадгаламжийн санд галын аюулаас урьдчилан

сэргийлэх санамж, анхааруулга бичиж, нормативын дагуу гал унтраах анхан шатны багаж, хэрэгслийг авч ашиглах боломжтой нүдэнд харагдахуйц газар байрлуулсан байх

р/ ажпын өрөө тасалгаанаас гарсан хог хаягдлыг таглаатай саванд хадгалж, ажлын цаг дуусмагц Архивын сан хөмрөгөөс гадна байрлуулсан тусгай зориулалтын зууханд шатааж устгах

133 9.2 Цахилгаан шугам сүлжээ тоног төхөөрөмж, аппарат, техник хэрэгсэл нь дараах шаардлагыг хангасан байна.

а/ архивын сан хөмрөгийн цахилгаан шугам сүлжээний угсралт далд хийгдсэн байх ба ил тавигдсан нөхцөлд

шатдаггүй сувганд сүвлэгдсэн байхб/ архивын сан хөмрөгийн цахилгаан хувиарлах самбарыг тусгай өрөөнд байрлуулжцахилгаан

хувиарлахбүдүүвчзургийгбичижтавьсан байхын зэрэгцээ 3-аас доошгүй зориулалтын гал хамгаалагчийг нөөцлөн бэлтгэсэн байх

в/ цахилгаан шугам сүлжээ хувиарлах байгууламжид мэргэжлийн байгууллагаар жилд 1-ээс доошгүй удаа үзлэг шалгалт хийлгэж, дүгнэлт гаргуулсан байх

г/ архивын ажпын өрөө тасалгаа, хадгаламжийн сангийн гэрэлтүүлгүүд зориулалтын хамгаалалтын бүрхүүлтэй байна. Хадгаламжийн санд 40 вт, ажлын өрөө тасалгаанд 60 вт-ын ердийн чийдэн эсвэл өдрийн гэрэлтүүлэгтэй байх

д/ архивын сан хөмрөгийн цахилгаан шахуурга хөдөлгүүрүүдэд гадны нөлөөллөөс тусгаарласан хаалт хамгаалалт, газардуулгатай байх

е/ гал унтраахад ашигладаг үндсэн болон нөөц насос байнгын ажиллагаатай байхж/ цахилгаан тоног төхөөрөмж, аппарат, техник хэрэгслийг зөвхөн мэргэжпийн ажилтан хариуцан

ажиллуулдаг байхз/ цахилгаан тоног төхөөрөмж, аппарат, техник хэрэгслийг хүчдэлээс бүрэн салгасны дараа засвар үйлчилгээ

хийж байхи/ архивын сан хөмрөгийн кино аппарат, хэрэгсэл нь барилгын хананаас 70 см-ээс багагүй зайд байрлагдсан

байхк/ засвар үйлчилгээнд ашиглах, тослох материал, арчих даавууг зориулалтын төмөр саванд хадгалахл/ халаах, буцалгах зориулалтын хэрэгслийг зөвхөн Архивын даргын тушаалаар зөвшөөрөгдсөн өрөөнд

галын аюулгүйн шаардлагыг хангасан нөхцөлд хэрэглэх.

134Архивын сан хөмрөгийн албан тушаалтны эрх, үүрэг

1359.3 Галын аюулгүй байдлын тухай хуультай нийцүүлэн байгууллагын дотоод журмаа баталж мөрдөн ажилладаг

байх

1369.4 Галын аюулгүй байдлыг хангахад чиглэгдсэн шинэ техник, технологи нэвтрүүлэх болон галын дохиоллын

систем, гал унтраах тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг худалдан авахад шаардагдах төсөв зардлыг жил бүрийн төсөв, төлөвлөгөөндөө тусган хэрэгжүүлж байх

1379.5 Архивын сан хөмрөгийн техник, тоног төхөөрөмжийн аюулгүй ажиллагаанд хяналт тавих галын аюулаас

урьдчилан сэргийлэх ажлыг зохион байгуулах үүрэг бүхий инженер техникийн ажилтнуудаас бүрдсэн Галын аюулгүйн техникийн комиссыгтомилон ажилуулах

1389.6 Галын аюулгүйн техникийн комиссын ажиллах журмыг архивын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа байгууллага, аж ахуйн нэгжийн удирдлага батлан мөрдүүлэх

1399.7Архивын үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа ажиллагсдын галын хэргийн мэдлэгийг дээшлүүлэх зааварчлагыг ажил олгогчоос урьдчилан өгдөг журмыг хэвшүүлсэн бай

1409.8 Галын туслах хүчний бэлэн байдал болон обьектын аюулгүй байдлыг хангах

1419.9 Болзошгүй галын аюул, ослын үед дуудлага өгөх, хүн, архивын сан хөмрөгийг аврах төлөвлөгөөг

боловсруулахад мэргэжлийн байгууллага, хүмүүсийн туслалцааг авах

142Хориглох зүйл

1439.10Архивын зориулалтын бус өрөө байранд байрлуулах.

144 9.11 Анхан шатны болон давтан зааварчлага аваагүй, галын хэргийн мэдлэг олгох сургалтад хамрагдаагүй

ажилтан, албан хаагчдыг ажиллуулах

1459.12 Архивын сан хөмрөгийн хийц бүтээц, өрөө тасалгааны зохион байгуулалтыг зөвшөөрөөгүй зураг төслөөр өөрчлөх.

146 9.13. Аврах зам, гарц, хаалга, хонгил шатны талбайг хааж бөглөх, эд зүйл хураах, хадгалах.

1479.14 Ажпын өрөө, тасалгаа, хадгаламжийн санд нормативаас илүү хадгаламжийн нэгж байлгах,

хадгалах.

148 9.15Хадгаламжийн санд хадгаламжийн нэгжээс өөр зүйл тавих, хадгалах

1499.16 Хадгаламжийн нэгжийг шал, ширээ, цонхны тавиур дээр тавих.

1509.17Хялбар авалцан асах бодис материал, шингэнийг зөвшөөрөгдөөгүй өрөө тасалгаа, хадгаламжийн санд

хадгалах, хэрэглэх.

151 9.18Цахилгаан тоног төхөөрөмж, аппарат, техник хэрэгслийг хүчдэлээс салгаагүй үед засвар, үйлчилгээ хийх.

1529.19Архивын сан хөмрөгт цахилгаан тоног төхөөрөмж түр тавьж хэрэглэх, цахилгаан шугам сүлжээг ил

монтажпах, зөвшөөрөгдөөгүй газарт халаах, буцалгах, хэрэгсэл ашиглах.

153 9.20Ажиллаж байгаа аппарат, техник хэрэгслийг эзэнгүй орхих, гэмтэлтэй цахилгаан хэрэгсэл ашиглах.

154 9.21 Хөлдсөн халаах системийг ил галаар гэсгээх.

1559.22 Цахилгаан тоног төхөөрөмж, аппарат, техник хэрэгсэл дээр даавуу, цаас, цавуу зэрэг хялбар шатах материал тавих.

156 9.23Ажлын өрөө тасалгаа, хадгаламжийн санд согтууруулйХ: ундаа хэрэглэсэн хүнийг ажиллуулах.

157 9.24 Ажлын өрөө тасалгаа хадгаламжийн санд бага насны хүүхэд байлгах.

158 9.25 Ажлын өрөө тасалгаа, хадгаламжийн санд тамхи татах, ил гал гаргах.

1599.26 Ажил олгогч нь хөдөлмөрийн хэвийн бус нөхцөлд ажилладаг ажилтанд хамгаалаххэрэгсэл, ажлын тусгай хувцас, хор саармагжуулах бодис, хүнсний бүтээгдэхүүн зэргийг олгоно.

160Гуравдугаар бүлэг Тусгай зориулалтын автомашин техник, төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, хувцас, хувийн

зэвсэглэмжтэй ажиллах үеийн аюулгүй ажиллагаа

161 1. Ерөнхий шаардлага

1621.1. Тусгай зориулалтын автомашин, техник, багаж хэрэгсэл, тоног төхөөрөмж, байлдааны болон

хөдөлмөр хамгааллын хувцас, хувийн зэвсэглэмж нь бие бүрэлдэхүүний эрүүл мэнд, аюулгүй ажиллагааг хангаж чадахуйц байна. Шаардлага хангаагүй хувцас, зэвсэглэмжийг ашиглахыг хориглоно.

1631.2 Тусгай зориулалтын автомашин, багаж хэрэгсэл, төхөөрөмж, хувцас, хувийн зэвсэглэмж нь стандарт,

техникийн нөхцлийн дагуу хийгдсэн байна.

1641.3 Машинтехник, багажхэрэгсэл.төхөөрөмжбүрэнажиллагаатай эсэхийг техникийн үйлчилгээ, туршилтын аргаар

тодорхойлно.

1651.4 Тусгай зориулалтын автомашин, техник хэрэгсэл нь аврах, сэргээн босгох үйл ажиллагаанд оролцохдоо

тусгай хэрэгслээр тоноглогдсон байна.166 1.5 Галын болон тусгай зориулалтын автомашин, багаж хэрэгсэл, төхөөрөмж, хувийн зэвсэглэмжийн бэлэн

байдал, ашиглалтын аюудгүй байдлыг хангах, ослоос урьдчилан сэргийлэх, эвдрэл гэмтлийг илрүүлэх зорилгоор байлдааны хуваарьт шинээр тавих болон заевар үйлчилгээ хийсний дараа мөн ашиглалтын явцад

туршин шалгана. Туршилтыг үйлдвэрээс тогтоосон журам, хугацаа болон энэ дүрмийн 5 дугаар хавсралтын дагуу хийнэ.

1671.6 Гал унтраах үүрэг гүйцэтгэх аврагч, гал сөнөөгчийн байлдааны хувцас, цув, дуулга малгай, бүс, карабин

/өвлийн улиралд хөвөнтэй хантааз, өмд, бээлий/ зэрэг нь хүн нэг бүрийн биед тохирсон байна. Шүхэрчин - гал сөнөөгч дуулга малгай, аврах хутгаар хангагдана,

1681.7 Агаар механикийн хөөс, ус гаргаж ажиллаж буй аврагч, гал сөнөөгч резинэн бээлий, нүүрэвчтэй дуулга

малгай, дулаан тэсвэрлэх хувцастай байна.

1691.8 Гал унтраах болон аврах ажилд хэрэглэх хувцас, хувийн зэвсэглэмжийг ашиглаж болох эсэхийг харуул ээлж

халалцах үед аврагч, гал сөнөөгч өөрсдөө шалгаж, салааны захирагч нарт биечлэн танилцуулсаны дараа шийдвэрлэнэ.

1701.9 Аврах олс, жижиг сүхийг тусгай гэрэнд хийсэн байна.

1712. Шахсан агаарын баг болон хорт хий, утаанаас хамгаалах багтай ажиллах аюулгүй

ажиллагаа

1722.1 Тусгаарлагч болон шүүгч багийг бүрэн судалж, ажиллуулах дадлага эзэмшиж шалгалт өгсөн, эрүүл

мэндээр тэнцсэн хүнийг багтай ажиллахыг зөвшөөрнө.

173 2.2 Нэг байранд ажиллах хүний тоо 2-оос доошгүй байх ба тэдэнтэй байнгын холбоотой байна.

174 2.3 Хортой бодисын уур тархсан орчинд багны нүүр ангийг тайлахгүй байх.

1752.4 Баг малгайг тайлсны дараа бортогоны хаалтыг хаана.

176 2.5 Хэрэв аюулгүйн хальс гэмтвэл цаг тухайд нь шинээр сольж байх шаардлагатай.

1772.6 Агаараар цэнэглэж байхдаа бортогыг болгоомжтой ажиллуулах, өндөр даралтын агаарыг гэнэт суллах нь

аюултай бөгөөд зөөж тээвэрлэх, хадгалахдаа хооронд нь мөргөлдүүлэхээс болгоомжлох, зориулалтын сууринд хадгална.

1782.7 Бортогны хаалт нээлттэй байх үед хэрэглэгч баг малгайг өмсөж болохгүй, унтраалгыг доош нь дарна.

Ингэх нь агаарыг гадагш алдахаас сэргийлнэ.

1792.8 Хэрэглэхээс өмнө хадгалах явцад бортогыг 0.5 МПа шахсан агаараар хортой хий орохоос хамгаалах

шаардлагатай.

1802.9 Бортогыг шатах, тослох материалаар арчиж болохгүй, ариутгалын бодис ба саармагжуулсан угаалгын

бодис хэрэглэнэ. Дараа нь усаар зайлж цэвэрлэж хатаана. Угаалгын нунтаг хэрэглэхийг хориглоно.

1812.10 Ус хүргэж болохгүй, чийглэг газарт биш нарны шууд тусгал болон өндөр хэмээс хамгаалсан

агааржуулалтын байранд зориулалтын тавиурт байрлуулна.

1822.11 Агаар агуулах бортогыг хөргөхөөр усанд дүрж болохгүй.

183 2.12 Хүнд юмаар дарах, шидэх, тусгай савнаас нь гаргаж тээвэрлэж болохгүй.

184 2.13Шатамхай бодисболон бусад хий, шингэн хадгалсан байранд бортого солихыг хориглоно.

1852.14 Баг /нүүрэвч/ дээр исэлдүүлэгч болон идэмхий бодис асгарсан, дуссан үед цэвэрлэж битүүмжлэлийг шалгасны дараа ашиглана

1862.15. Бортогоны нээх бариулыг эргүүлж буулгасны дараа дулааны нөлөөгөөр хувирах зурвасны өнгө

хувираагүй үед тусгаарлагч багтай ажиллахыг хориглоно.

187 2.16Ажиллаж байгаа бортогыг солих үед түлэгдэлтээс урьдчилан сэргийлэх хэрэгтэй.

1882.17Тусгаарлагч багийг угсраатай нь халаалтын системд ойр, нарны гэрэл шууд тусах, шатамхай шингэн бодистой

хамт хадгалах, төмөр хийцийг янз бүрийн тосоор тослох, ломбогүй болон дутуу ажилласан бортого хэрэглэхгүй байх

1892.18 40 хэмээс дээш хүйтэнд баг ашиглах, ажиллаж дуусаагүй бортогыг таглаагаар таглах, ажилласан бортогыг

угсарсан баг, нөөц бортоготой хамт хадгалахыг хориглоно.

190 2.19Бортого, холбох хоолой, амьсгалын уутанд тос болон органик нэгдэл оруулахгүй байх.

1912.20 7 м-ээс гүн усанд ИП-5 багтай ажиллахыг хориглоно.

192З.Галт зэвсэгтэй ажиллах аюулгүй ажиллагаа

193 3.1Онцгой байдлын албаны албан хаагчид нь галт зэвсэгтэй харьцахдаа энэхүү дүрмийг удирдлага болгоно.

1943.2 Өөртөө олгогдсон бууны зохион байгуулалт, түүнтэй харьцах, арчилж хамгаалах журмыг сайн мэдэж,

буудах арга бэрилыг чадамгай эзэмшсэн байна.

195 3.3 Албан хаагчид нь буугаа авах, хадгалалтад өгөх бүрдээ буунд сум байгаа эсэхийг шалгана.

196 3.4 Өөрийн бууг бусдад дамжуулах, бусдын бууг авах, түүгээр буудлага хийхгүй байх.

197 3.5 Буугаа хүн, мал, амьтан руу чиглүүлэн барих, хараалж шагайхыг хориглоно.

1983.6 Бүх тушаалын дарга /захирагч/ нар нь хичээл, хээрийн сургууль, буудлага, албан үүрэг гүйцэтгэх болон бусад

тохиолдолд галт зэвсэгтэй харьцах, аюулгүй арга хэмжээгхэрхэн биелүүлж байгаад хяналт тавьж, сахилга бат, зохион байгуулалттай байлгана.

199

3.7 Ой, хээрийн түймрийг унтраах үед хэсгийн ахлагч нар нь амрах байр, бүх төрлийн тээврийн хэрэгслээр явах, бартаатай газрыг туулах үед бууныхаа сумыг авсан байна.

200Галт зэвсэг олгох, хадгалах

2013.8 Галт зэвсгийг цоожтой, цонх нь төмөр тортой, дохиоллын хэрэгслээр тоноглогдсон тусгай өрөөнд тус тусад нь

хадгалж, жижүүрийн байнгын хяналтад байлгана.

2023.9 Албан үүрэг гүйцэтгэх, сургууль, дадлагад гарах үед нь галт зэвсгийг нэг бүрчлэн тоолж олгох буюу хүлээн

авахдаа тусгай бүртгэлд бүртгэнэ.

203 3.10 Нөөц галт хэрэгслийг сургууль, дадлагад зориулсан галт хэрэгслээс тусгайд нь хадгална.

204 3.11 Галт зэвсэг хадгалалтын байдал, бүртгэл тооцоо, бүрэн бүтэн байдлыг газар, хэлтсийн дарга хариуцна.

2053.12 Галт зэвсгийг пийшин, зуух, цахилгаан хэрэгслийн ойролцоо хадгалах, хурц нартай үед ил задгай байлгахыг

хориглоно.

2063.13 Тавиурт болон агуулахад байгаа буу нь сумлагдаагүй, гал хамгаалагч дээрээ тавигдсан байна.

207Зэвсэгтэй харьцах

2083.14 Анги, байгууллагын байрлалд буу сумлахад зориулсан тусгай газар, газар, хэлтсээс томилогдсон жижүүрийн

хяналтын дор бууг сумлах буюу сумыг авна. Байр өрөө тасалгаанд буу сумлах, сум авахыг хатуу хориглоно.

209 3.15 Зөвхөн буудахын өмнө гал хамгаалагчийг салгаж, сумыг сумны байранд оруулна.

210 3.16 Албан үүрэг гүйцэтгэхээр явж байгаа бие бүрэлдэхүүн нь бууг “цээжинд” эсвэл “оосорт” байдлаар авч явна.

Гар бууг гэрэнд нь байлгана.

211Буудлагын үеийн аюулгүй ажиллагаа

2123.17Буудлагыг байнгын болон түр бэлтгэсэн талбайд хийнэ.

2133.18Буудлагын зэвсгийн бие ангийг судалж, түүнтэй харьцах журам, буудлагын арга барилыг эзэмшсэн,

аюулгүйн арга хэмжээний дүрмийг мэддэг, биелүүлж чаддаг болсон албан хаагчдыг буудлагад оролцуулна.

214 3.19Буудлагын талбайн жижүүрийн албыг зев зохион байгуулж, өндөр сонор сэрэмжтэй ажиллуулна.

2153.20Нийт бие бүрэлдэхүүний буу, суманд үзлэг хийж, аюулгүйн арга хэмжээг сахин биелүүлэх талаар

зааварчилгаа өгнө.

2163.21Бууг сумлах, буудлага үйлдэх, сум авах, үзлэг хийх зэрэг бүх тохиолдолд бууны амыг зөвхөн байны зүг

чиглүүлж барих, хөдөлгөөн ба түр зогсолтын үед гал хамгаалагч дээр тавигдсан байна.

2173.22Буудлагын аюулгүйн дүрэм зөрчсөн, буудлагын талбайд хүн, мал, автомашин илэрсэн үед галыг нэн

даруй зогсооно

218 3.23Буудлага явагдаж байгааг анхааруулахын тулд хянах цамхаг дээр улаан дарцаг босгоно.

219 3.24Буудлагын үед ажиллах жижүүрийн эмч, дохиочин нарын байрлах газрыг зааж өгнө.

2203.25Буудагчдад сум олгох, зарцуулаагүй сумыг буцааж авахдаа нэг бүрчлэн тоолж, галт хэрэгсэл олголтын

бүртгэлд бичиж, буудлагын удирдагчид илтгэнэ.

2213.26Буудлагын үед гал зогсоох яаралтай шаардлага гарвал цагаан дарцаг/шөнийн нөхцөлд гэрэл/ босгож,

шалтгааныг буудлагын удирдагчид илтгэнэ.

2223.27Дохионы гар бууг зөвхөн буудахын өмнө сумлана.

223

3.28Буудлагын өмнө хориглох зүйлүүд:а/ албан хаагчид өөрт нь олгогдоогүй, тусгалд оруулаагүй буюу эвдрэлтэй буугаар буудлага хийхб/ захирагчийн дохиогүйгээр буугаа сумлахв/ буу сумлагдсан эсэхийг харгалзахгүйгээр түүний амыг хүн байгаа зүгт, биеийн хажуу тийш, буудлагын

талбайн ар тал руу чиглүүлэн барихг/ буу, сумыг тавьж орхих буюу бусдад дамжуулах

2244.Аврах, гал унтраах багаж зэвсэглэмжийг ажиллуулах.

2254.1. Тусгай зориулалтын багаж, зэвсэглэмжийг зориулалт, зохион байгуулалт, ажиллуулах зарчмыг сайтар эзэмшсэн мэргэжпийн зэрэгтэй албан хаагч ажиллуулна.

2264.2 Албан хаагч нь багаж зэвсэглэмж ажиллуулахдаа хөдөлмөр хамгааллын хувцас, дуулга малгайгаар

хангагдсан байна.

2274.3 Бага оврын хөдөлгүүрийн багаж, зэвсэглэмжийг ашиглахын өмнө үзлэг хийж, хөдөлгүүрийг зүгшрүүлэхдээ бага эргэлтээр шалгаж ажилд бэлтгэнэ.

2284.4.Асаагч аппарат болон бага оврын хөдөлгүүрийн багаж, зэвсэглэмжийг ажиллуулах үед түлшний савыг байнга таглаатай байлгаж, засвар үйлчилгээ хийхдээ шатахууны үлдэгдлийг заавал юүлж авна.

229Асаагч аппарат

230 4.5 Бартаатай газарт ажиллуулахдаа зөвхөн нэг оосроор мөрөлж явна.

2314.6 Асаагч аппаратыг галд тэсвэртэй материалаар хийсэн шалтай агуулахад хадгалахаас гадна резинэн хоолойг нугалж болохгүй.

232Бага оврын хөдөлгүүрт хөрөө

2334.7. Модыг унагаахдаа голчийн 1/4-тэй тэнцэх хэсгийг хөрөөдөж орхиод түүний эсрэг талаас 2-4 см-ийн

өндөрт хөрөөдөх бөгөөд мод унаж эхэлмэгц туслах нь анхааруулга өгнө.

2344.8 Шатаж байгаа ургаа болон унанги модыг хөрөөдөхдөө хөдөлгүүрийг унтраалгүйгээр хөрөөний

байрлал солихыг хориглоно.

2354.9 Түймрийн үед салхины хурд 6 м/сек -ээс их, 20-иос дээш хэмийн налуу газар мод унагаах ажил

хийхийг хориглоно.

2364.10. Тусгай зориулалтын тоног төхөөрөмж багаж хэрэгслийг туршин шалгах хугацааг хавсралт ёсоор

гүйцэтгэнэ. /Хавсралт-5/

237

4.11Цахилгаан гүйдлээс хамгаалах хэрэгсэлд дараах зүйл хамаарна.Үүнд:а/ резинэн хамгаалалттай бээлийб/ резинэн гуталв/ хөндийрүүлэгч гадаргуу бүхий 50 х 50 см-ийн хэмжээтэй резинэн дэвсгэрг/тусгаарлагч бариул бүхий цахилгаан гүйдлийн шугамын утсыг таслах хайч

238

4.12Цахилгаан гүйдлээс хамгаалах хэрэгслийг автомашинд тусгай зориулалтын хайрцагт хадгалах бөгөөд тэдгээрийг зориулалтын бус зүйлд ашиглахыг хориглоно.

2394.13 Багаж хэрэгсэл, гэрэлтүүлгийн төхөөрөмжийн цахилгаан гүйдэл дамжуулагч утас нь ус, хөөс нэвтрэхгүй зөөлөн утас байх бөгөөд багаж хэрэгсэл, төхөөрөмжид газардуулга хийсэн байна.

240 Галын шат

241

4.14 Гурав сунадаг шатыг барилгын хананд байрлуулахдааа/ барилгын хананаас 1.5-2 метрийн зайтай 80-83 хэмийн налуу өнцөгтэй сунгана.б/ шатыг огцом бус алгуур татаж олсыг орооцолдуулахгүйгээр сунгана.в/ сунгаж буй шатны гадна талын гуянаас эрхий хуруугаар ороохгүйгээр барина.г/ шатыг сунгах үед хоёр тийш нь хазаалгахгүйгээр хөдөлгөөнгүй байрлуулна.

2424.15Гурав сунадаг шатаар дараах нөхцөл бүрдсэн тохиолдолд өгсөж, буухыг зөвшөөрнө.Үүнд:

а/ шатыг сунгасны дараа цоожлогч хөндөл дээр найдвартай түгжигдсэн байна.б/ барилга байгууламжийн хананд налуулж байрлуулсан шатны гадна талын гуянаас барьж байх хэрэгтэй.

243

4.16Довтолгооны болон гурав сунадаг шатаар сургуулийн цамхаг дээр бэлтгэл сургуулилт хийхийн өмнө цамхагийн нүүр талын зөөлөвч, хамгаалах хэрэгслийн байдлыг нарийн шалгаж, давхар бүрт байх хамгаалалтын хүмүүст заавар өгч ажиллуулна. Мөн шатаар өгсөх, буух хушуутай буюу гар багаж хэрэгсэлтэй хүн ажиллаж байгаа үед шатны хамгаалалтын хүнийг байнга байлгахаас гадна карабинаар шатнаас бэхэлсэн байвал зохино.

2444.17 Эвхдэг шатны хөдөлгөөнд хөндлөвчүүдийн хоёр талын гуяны бэхэлгээнүүд сул, хөдөлгөөнтэй байвал ашиглахыг хориглоно.

245 5. Галын автомеханик шат

246 5.1 Галын автомеханик шат байрлуулахталбай нь хатуу хучилттай 6 хэмээс ихгүй налуу байна.

247

5.2 Галын автомеханик шатыг тухайн өгөгдсөн цэгт зөвшөөрөгдсөн өнцгөөр цонх, тагт, дээвэр зэрэгт шатыг чиглүүлэн сунгаж, налуулж болохоор зайнд байрлуулж ажиллуулбал зохино. Шатыг тухайн өгөгдсөн цэгээс 1-1.5 метр өндөр байхаар сунгана. Шатыг заасан өндөрт сунгасны дараа цоожлогч дээр тогтоож, хөдөлгүүрийг унтраана.

248 5.3 Автомеханик шатыг цахилгаан гүйдлийн болон радио, холбооны шугаманд хүргэхээргүйгээр сунгана.

249

5.4 Барилгын хэсэгт сунган байрлуулсан автомеханик шатаар бууж өгсөж яваа гал сөнөөгчдийн хоорондын зай 3 мертээс багагүй байна. Хэрэв шатаа барилгын хэсэгт тулгаагүй хөндий, 60 хэмээс ихгүй налуу өнцөгтэй байрлуулсан шатан дээр зөвхөн нэг гал сөнөөгч ажиллахыг зөвшөөрнө. Харин шатны сунгалтын налуу өнцөг нь 60-75 хэм байвал шатан дээр хоорондоо 10 метрийн зайтай хоёр гал сөнөөгч ажиллаж болно.

Автомеханик шатыг 75-80 хэм налуу өнцөгтэй сунгасан байвал шатан дээр хоорондоо 5 метрийн зайтай гурван гал сөнөөгч ажиллаж болно.

2505.5 Сунгаж байрлуулсан автомеханик шатан дээр хүн ажиллаж байгаа тохиолдолд шатыг механик буюу гар

ажиллагаагаар хөдөлгөхийг хориглоно.

251

5.6 Агаар механикийн хөөсний болон суурьтай хушууг автомеханик шатан дээр бэхлэж ажиллуулахдаа дараах зүйлийг баримтлана. Үүнд:

а/ автомеханик шатыг гуравны хоёрын хэмжээнд буюу үйлдвэрээс тогтоосон хэмжээнээс илүү урт сунгахгүй байх

б/ шатыг сунгаж ажиллуулах налуу өнцөг нь 65-70 хэм байхв/ ус шахах хоолойг шатыг голлуулан дэлгэж бэхэлгээ хийхг/ хоолойн шугам дахь усны даралтыг огцом нэмэгдүүлэх, багасгахд/ ус, хөөс гаргах хушууны үзүүр дэх даралт нь 0.5-0.7 кгс/см2 байх

2525.7 Автомеханик шатыг сунгаж буй үед шат тэгшлэлтийн автоматыг салгах ба шатыг сунгасан нөхцөлд

автомашиныг байрнаас нь хөдөлгөхийг хориглоно.

2535.8 Шатыг гар ажиллагаагаар сунгах үед шатны сунгалтын урт, шатны налуу өнцгийг зохих заалтын дагуу байнга

хянаж байх. Шатыг сунгахын өмнө дөрвөн тулгуурыг заавал буулгасан байх шаардлагатай.

2545.9 Тусгай зориулалтын автомашиныг ажиллуулахдаа тухайн үйлдвэрээс техникийн тодорхойлолтоор өгөгдсөн

аюулгүй ажиллагааны зааврыг мөрдөж ажиллана.

255 6. Усны завьтай ажиллах аюулгүй ажиллагаа

2566.1 Усанд хөвөхийн өмнө завинд байх зүйлсийг сайтар шалгана. /сэлүүр, хөл хөөрөг, эмийн сан, аврах хантааз, аврах цагираг, усны хувцас, усны гүн хэмжигч, завь нөхөх хэрэгсэл, зангуу гэх мэт/

257 6.2 Ачааг завинд тал бүрдээ тэнцвэртэй байхаар ачина.

2586.3 Завины аль нэг тасалгаанаас хий алдвал хий гарч байгаа талаар завинд ус орохоос сэргийлж ачааг хөнгөлж, яаралтай эрэг рүү гарна.

259 6.4 Завины хөдөлгүүрийн аюулгүй ажиллагааг шалгаж шаардагдах шатахууныг нөөцлөн авч явна.

260 6.5 Эргээс холдох зайг цаг агаарын байдалтай уялдуулж зохицуулна.

261 6.6 Завьтай ажиллахад дараах зүйлийг хориглоно.Үүнд:а/хийлдэг завийг автомашины хий шахагчаар хийлэхб/ завины гадаргууг идэмхий шингэнээр арчих

в/ хий султай завийг ашиглах г/ даацнаас хэтэрсэн ачаа ачих д/ илүү чадалтай хөдөлгүүр хэрэглэх е/ завийг хуурай газраар чирэх ё/ завин дээр халуун эд зүйлс ачих ж/ завийг зориулалтын бусаар ашиглах

2626.7 Завийг -35-аас +65 хэм хүртэл агаарын хэмд хадгална Хадгалалтын өмнө завийг сайтар цэвэрлэж хуурай

болгоно.

2637.3ам засах, саад арилгах зориулалт бүхий өөрөө явагч, машин механизмуудтай ажиллах аюулгүй

ажиллагаа

2647.1 Зам засах, саад арилгах зориулалт бүхий өөрөө явагч, машин механизмуудыг механик жолоочийн дамжаа төгссөн, тусгай тоног төхөөрөмж ажиллуулах эрхийн үнэмлэхтэй, техникийн аюулгүй ажиллагааны дүрэмтэй танилцсан хүн ажиллуулна.

2657.2 Ажилд гарахын өмнө механик, жолооч нар өөрийн хариуцсан автомашин, техник, тоног төхөөрөмждөө үзлэг

хийж илэрсэн эвдрэл гэмтлийг засна.

266 7.3 Техникийн хувьд бүрэн бүтэн үйлчилгээ хийгдсэн машин, механизмыг ажилд гарахыг зөвшөөрнө.

2677.4 Өвлийн улиралд машин техникийн халуун тогоог зохих журмын дагуу ажиллуулж, хөдөлгүүрийн тос халсан үед асаана.

2687.5 Шөнийн цагт ажиллахад шаардлагатай гэрэлтүүлгийн хэрэгслүүд бүрэн ажиллагаатай байх бөгөөд ажлын

байрыг сайн гэрэлтүүлж чадахуйц байвал зохино.

2697.6 10 км-ээс илүү хол зайд шилжилт хийхэд газар шорооны ажлын тоноглолыг аяны байдалд тавина. Хөмрөгийг

аяны байдалд тавихын өмнө түүний жигүүр хөмрөгийн бэхэлгээг заавал шалгана.

2707.7 Машин механизм ажиллаж байх үед түүний бүхээг болон ойролцоо гадны хүн байлгах, тоног төхөөрөмж дээр

гаргахыг хориглоно.

2717.8 Бутархай үйрмэг, сул хөрсөнд бүхтөрлийн ажлыг гүйцэтгэхдээ ухрах хөдөлгөөн, эргэлт хийхгүй байж, машины хазайлтыг 16 хэмээс хэтрүүлэхгүй байвал зохино.

2727.9 Машины хөдөлгүүрийг зогсоосны дараа зай хураагуурын товчлуурыг заавал салгана. Налуу газар тавих

тохиолдолд дугуйнд ивүүр хийнэ.

273 7.10 Ажил дууссаны дараа машин механизмын гидро тулгуурыг эвхэж цоожилсон байна.

274

7.11Зам засах, саад арилгах техник хэрэгслийг ажиллуулах үед дараах зүйлийг хориглоно.а/автомашин, механизмыг асаалттай эзэнгүй орхихб/ техникийн хувьд бүрэн бус тоноглолтой байхв/ ажлын үед засвар, тохиргоо, тосолгооны ажил хийх, буух, суухг/ машины хөдөлгүүр ажиллаж байгаа үед тоног, хэрэгсэл дээр гарч зогсох, суухд/ ажлын үед шахагч механизмын урд зогсох, доогуур явах, ойр орчинд ажиллахе/ 30 хэмээс дээш налуу газар хөндлөн чиглэлд ажиллах ё/ гидро механизмыг дутуу өргөж дээд хурдаар явах, огцом эргэлт хийх

275 8.Өргөх зөөх ачих машин, механизмуудтай ажиллах аюулгүй ажиллагаа

2768.1. Өргөх, зөөх, ачих зориулалттай механизмуудыг зохих мэргэжил эзэмшсэн, тусгай тоног

төхөөрөмж ажиллуулах эрхийн үнэмлэхтэй, техникийн аюулгүй ажиллагааны дүрэмтэй танилцсан хүн ажиллуулна.

278 8.2 Ажил эхлэхийн өмнө дэгээ, татлага, татлага ороох хүрд, тормозны бүрэн бүтэн эсэхийг шалгана.

2798.3 Өргөх, ачих механизмаар ажил үүрэг гүйцэтгэхдээ гидро тулгууруудыг сунгаж хатуу хөрсөнд (гадаргууд)

буулгаж тулсан байна.

2808.4 Эксковатораар газар шороо ухах, ачих ажил гүйцэтгэхдээ шанагыг хөрснөөс бүрэн хөндийрсний дараа тавцанг эргүүлнэ

2818.5 Ачааг өргөхийн өмнө эксковаторчин нь заавал дохио өгөх бөгөөд ачааг 0.1-0.2 м өндөрт урьдчилан өргөж тормоз найдвартай ажиллаж байгааг болон эксковаторын тогтвортой байдлыг шалгана.

282 8.6 Ачаатай шанагыг тээврийн хэрэгсэл болон эксковаторын бүхээг дээгүүр зөөвөрлөхийг хориглоно.

283 8.7 Өргөгч цамхагийн жолооч, оосорлогч нар хоорондоо харилцах дохиог сайн мэддэг байвал зохино.

2848.8Дэгээг дээш ергөхөдтүүний чиглүүлэхдамар, сумны үзүүрийн блок хоёрын хоорондох зай 0.5 м-ээс багагүй байна.

2858.9 Дэгээнд ачааг өлгөхдөө ган татлага, гинжээр мултарч унахааргүй оосорлох бөгөөд оосруудын хоорондох өнцөг 90 хэмээс ихгүй байна.

2868.10Оосор татлага буюу гинжийг дэгээнд өлгөхдөө түүнийг зангирах, гогцоорох, мушгигдахаас сэргийлэх.

8.11Ачаа өргөж байх үед оосрын бүх гогцоонууд жигд ачаалалтай байгаа эсэхийг байнга хянана.

8.12Нэг.ачааг хоёр авто өргөгчөөр өргөн шилжүүлэх үед оосор нь эгц босоо байхаас гадна өргөгчийн даацнаас ачааны жин бага байна.

8.13Овор багатай ачааг зориулалтын саванд хийж өргөх бөгөөд нурж унахаар овоолж болохгүй.

8.14Ачаа өргөж, буулгахдаа оосрыг хавчуулахгүйн тулд түүний дор ивүүр тавина.

8.15Өргөгч цамхагаар өргөсөн ачааг замд тохиолдох сааднаас 5 м-ээс дээш өргөж, хажуу тийш нь шилжүүлэн тавина.

8.16Ажил дууссаны дараа гидро тулгууруудыг эвхэж, эргэх тавцангтээврийн байдалд оруулан цоожилж, өргөх механизмыг зохих тулгуур дээр байрлуулна.

8.17Өргөх, зөөх тоноглолтой ажиллах үед дараах зүйлийг хориглоно.а/ жин нь үл мэдэгдэх болон даацаас илүү жинтэй ачаа өргөх б/ өргөгдсөн ачааны доогуур явах , ажил хийх

в/ шороогоор болон бусад зүйлээр дарагдсан, газар наалдаж хөлдсөн, бэхлэгдсэн зүйлийг өргөжтатах, ховхлохг/ ачааг өргөхдөө угзрах, савлуулах, огцом шилжүүлэх д/ ачааг ивүүр дээр тогтвортой байрлуулахаас өмнө

оосор (гинж)- ыг мултлахе/ ажлын дараа болон завсарлагааны цагаар дэгээнд ачааг дүүжлээтэй орхихё/ өргөгч цамхагаар ажиллах үед чирэгчийн бүхээг дотор болон тавцан дээр хүн байлгахж/ газар дээр байгаа ачааг краны татлагаар чирэхз/ татлага орооцолдсон буюу дэгээ мултарсан үед өргөхи/ салхины хурд 15-18 м/сек байхад ажиллуулахк/ хүнд шаантаг хэлбэртэй төмрийн тусламжтайгаар хөрс ухах, бутлах ажил гүйцэтгэх.

9.Гинжит хөвөгч тээвэрлэгчтэй ажиллах аюулгүй ажиллагаа

9.1. Гинжит хөвөгч тээвэрлэгчийн зохион байгуулалт, ашиглалт, аюулгүй ажиллагааг сайн мэддэг, дадлага туршлагатай эрхийн үнэмлэхтэй хүн жолоодно.

9.2. Ажилд гарахын өмнө машинд үзлэг шалгалт хийж илэрсэн дутагдлыг арилгана.

9.3. Хөдөлгүүрийг асаах, хөдөлгөөн үйлдэхийн өмнө анхааруулах дохио өгнө.

9.4. Ухрах хөдөлгөөнийг машины ахлагч буюу чиглүүлэгчийн дохиогоор үйлдэнэ.

9.5. Хөвөгч тээвэрлэгчийн хөдөлгүүр ажиллаж байгаа үед буух, суух ажиллагааг зөвхөн буулгагч тавцанг ашиглан гүйцэтгэнэ.

9.6. Тэвшин дээр ачааг гинж, оосруудаар хөдөлгөөнгүй бэхэлнэ.

9.7. Ус руу орохын өмнө хуяг, дээд нээлхий, ус асгах нүхний бөглөө, буулгах тавцан нягт хаагдсан эсэх, ус шавхах шахуургуудын ажиллагаа зэргийг нэг бүрчлэн шалгаж, илэрсэн дутагдлыг арилгана.

9.8. Усанд орохын өмнө давалгааны хаалтыг ажпын байдалд оруулж, зангууг хаяхад бэлтгэн, тоотууд аврах хантааз өмссөн байна.

9.9. Усан орчинд ажиллахын өмнө усны гүн, автомашины эд ангийг гэмтээж болзошгүй саад, эргийн байдал зэргийг урьдчилан шалгана.

9.10. Усанд орохдоо нэг ба хоёрдугаар араагаар урсгалд тэгш өнцгөөр, ширүүн урсгалтай бол 30-40 хэмийн өнцгөөр хамгийн дээд хурдаар гарна.9.11Усанд хөвж явах үед тоотууд нь хуяганд орсон усны түвшин, шавхах шахуургуудын ажиллагааг байнга

хянана.9.12 Гинжит хөвөгч тээвэрлэгчтэй ажиллах үед дараах зүйлийг хориглоно.

а/ тоотууд нь өөр хоорондоо харилцах холбооны болон дохионы хэрэгсэл ажилгүй болсон тохиолдолд ажиллах

б/ хөдөлгөөн үйлдэж байгаа үед тоот нь зориулалтын малгайгүй нжиллах, бүхээгний тагийг бэхлэхгүй байхаас гадна түүн дээр гарчсуух

в/ ачаа ачих, буулгах үед буулгах тавцангийн дор буюу ойролцоохүн байлгах

г/ тэвшний хөдөлгөөнт суурь дээр тавилгүйгээр ачааг чирэхд/ гинжит хөвөгч тээвэрпэгчийг эщ эрэгтэй газраар усруу оруулах, гаргахе/ даацнаас хэтэрсэн ачаа тээвэрлэх

10. Түлшний болон цахилгаан үүсгүүрийг ажиллуулах аюулгүй ажиллагаа

10.1. Түлшний болон цахилгаан үүсгүүрийг мэргэжпийн үнэмлэхтэй хүн ажиллуулна.

10.2. Түлшний болон цахилгаан үүсгүүрийг ажиллуулахын өмнө тэдгээрийн түлшний сав, дамжуулах хоолойнуудаас шатах, тослох материал гоожиж буй эсэхэд үзлэг хийж, гэмтлийг засч цэвэрлэнэ.

10.3. Цахилгааны утас, холбоосонд үзлэг хийж найдвартай ажиллагааг хангана.

10.4. Цахилгаан үүсгүүрийг ажиллуулахын өмнө заавал газардуулга хийнэ.

10.5 Хөдөлгүүр хэт халсан үед радиоторын тагийг онгойлгох шаардлага гарвал хамгаалалтын бээлийтэй ажиллана.

10.6Цахилгаан үүсгүүртэй ажиллах үед хориглох зүйлүүд:а/ цахилгаан үүсгүүр ажиллаж байхад засвар, тохируулга, цэвэрлэгээ хийх, яндангийн орчим хялбар шатах

зүйл байлгахб/түлшний үүсгүүрийг шахсан хүчилтөрөгчөөр асаахв/жижиговрынтүлшнийболонтом оврын шатахуунаар ажилладаг үүсгүүрүүдийн хөдөлгүүрийг халааж,

гэсгээхдээ халуун пояльникийг шатахуунаар цэнэглэхг/ гал гарсан үед усаар унтраах

Өндөр даралтын хий шахагч

10.7Өндөр даралтын хий шахагчийг зохих мэдлэг, дадлагатай, мэргэжлийн хүн ажиллуулна.

10.8Өндөр даралтын хий шахагчийн тосолгоонд зөвхөн зориулалтын тос хэрэглэнэ.

10.9Ажил эхлэхийн өмнө хийн хоолойнуудын холбоог нарийвчлан шалгаж, багажийг ажилд бэлэн болгосны дараа хийн хаалтыг нээнэ.

10.10 Хийн хоолойг цэвэрлэхдээ үзүүрээс нь барьж эгц дээш чиглүүлэн шахсан хийгээр үлээлгэнэ.

10.11 Өндөр даралтын хий шахагчаар ажиллаж байгаа үед эвдрэл гэмтэл трхиолдвол хий хуваарилагчийн хаалтыг хаана.

10.12 Бүрэн бус багажаар ажиллах, шахсан хийн даралт багажинд ирж байгаа үед эвдрэлийг засах, өрөмдөх, бутлах алхыг сул ажиллуулахыг хориглоно.

10.13 Ажиллагсад нь бээлий, нүдний шилгүй ажиллах болон багажийг авч явахдаа хоолой, багажны ирнээс барьж болохгүй.

10.14 Өндөр даралтын хий шахагчийг битүү байранд ажиллуулж болохгүй.

10.15 Өндөр даралтын хий шахагчийн шүүр болон шахсан агаартай харьцдагхийцүүдийгшатах, тослох материалаар цэвэрлэхийг хориглоно.10.16 Ажиллаж байгаа өндөр даралтын хий шахагчийн станцын ойролцоо гал гаргах, тамхи татах, шатахуун

хадгалахыг хориглоно.

11. Ариутгагч, шүршүүрийн авто төхөөрөмж/ДДА-ЗБ/-ийг ажиллуулах үеийн аюулгүй ажиллагаа

11.1. Ашиглахыг хориглосон болон нарийн хэмжүүрийн албанаас шалгаагүй тогоог ажиллуулж болохгүй.

11.2. Ажиллаж буй уурын тогооны хэвийн ажиллагаа, ажиллуулж дууссан боловч гал унтраагүй, тогооны даралт атмосферийн даралттай лдил болсон эсэхэд тогтмол хяналт тавина.

11.3. Уурын тогоог усгүй эсвэл усны хэмжээ бага байхад ажиллуулах, усны халуун тогоонд ус шахах, уурын тогооны даралт 4 кгс/м2-аас хэтэртэл их хэмжээний даралт үүсгэх, ажлын үед усыг асгах, ажиллагаагүй даралт хэмжигч, усны түвшин заагчгүй, хамгаалах хавхлагагүй ажиллуулах, шөнийн цагг гэрэлтүүлэггүй ажиллах, даралттай уурын тогоонд засвар үйлчилгээ хийх зэргийг хатуу хориглож, захирагч, дарга нарааставих хяналтыг зохион байгуулна.

11.4. Уурын тогооны хамгаалах хавхлага 4.2 кгс/см2 их даралттай үед усны түвшин заагч шилэнд үзэгдэхгүй болох, гар насос, уур урсгуурын сэлгүүр, даралт хэмжигч ажиллагаагүй болсон тохиолдол бүрт тогооны ажиллагааг нэн даруй зогсооно.

11.5. Тогоог ажиллуулж байгаа үед хянах эзэнгүй орхих, патахуунаар галлах, галлагчаас бусад хүмүүс

галлах амны урд талд зогсох, цэвэрлэгээг хялбар шатах зүйлээр хийхийг хориглоно.11.6. Тогоог галлахын өмнө автомашины түлшний сав хаалттай эсэхийг шалгана.

11.7. Шүршүүрт өгөх усны халуун 42 хэм, хувцсанд ариутгал хийхдээ 98 хэмээс илүү өгч болохгүй.

11.8 Шингэн түлшийг дамжуулахдаа асгаж дусаахгүй байж, 1өхөөрөмжийн гал унтраах хэрэгслийг байнга бэлэн байлгана. Өвлийн упиралд гар насос, ус дамжуулах болон сифон хоолойнууд, буцаах хавхлага, даралт хэмжигч зэргийг халуун уураар үе үе халааж байх шаардлагатай,11.9ДДА-ЗБ тогоог ажиллуулах мэдлэг, дадлагагүй албан хаагчийг бие даалган ганцаар ажиллуулахыг хориглоно.

11.10 Тогоог галлаж байх үедээ тогооны галын аманд эгц өедөөс нь харж галлаж болохгүй хажуу талаас нь галлах хэрэгтэй.

Юүлэн хувиарлах автостанцтай /АРС-14у/ ажиллах уеийн аюулгүй ажиллагаа11.11 Шатахтослох материал, утаат хэрэгсэл, тээвэрлэх, хадгалах, ашиглах үед галын аюулгүй

байдлыг хангаж ажиллах.11.12 Шатах тослох материалыг тээвэрлэх, ашиглах үед суурин буюу гинжит газардуулгыг байнга

хэрэглэх, газардуулга байхгүй тохиолдолд станцыг ашиглахыг хориглоно.11.13 Түүнчлэн станцын битүүмжлэлийг урьдчилан шалгасан байх.

11.14. Бодис уусмал найруулах цэвэрлэгээ, ариутгал, идэвхжил сулруулалт хийх үед хамгаалах хэрэгсэлгүй ажиллахыг хориглоно.

11.15. Голомтын бүсэд даргын зөвшөөрөлгүй хамгаалах хувцсыг тайлах, мөн идэж уух, тамхи татахыг хатуу хориглоно.11.16 Хамгаалах хувцсыг30 хэмээс дээш үед -15-20 минут25-29 хэмд -20-35 минут20-24 хэмд -40-60 минут15-19 хэмд -90-120 минут

15 эмээс доош бол -180 минутаас дээш хугацаагаар хамгаалах хувцастай ажиллана.11.17 Станцын ажиллах үед өвлийн цагт хамгаалах хэрэгслийн дотуур дулаан хөвөнтэй болон даавуун хувцас өмсөнө.11.18Голомтын бүсэд автомашины цонхыг нээлттэй ажиллахыг хориглоно.

11.19Цацраг хордолтын тун хэмжигч болон хяналтыг тогтмол явуулж аюулгүй байдлыг хангана.

11.20Станцын хавхлагыг хааж ажиллуулахыг хориглоно.

11.21Ажиллагааны дараа бүх шугамыг шавхсан байна.

11.22 Ашигласан арчих материалыг, хог хаягдлуудыг зориулалтын нүхэнд булж, шатааж устгана

11.23 Үлдэгдэл бодис уусмалууд ыг, аюулгүй бол гон саармагжуулж, зориулалтын газарт устгана.

11.24 Голомтын бүс дотор ажиллаж буй хүмүүсийг бүрэн цэвэрлэгээ хийгдээгүй цацраг хордлогын хэмжилт хийлгээгүй бол голомтын бүсээс гарахыг хориглоно.

Ариутгалын автостанц /ДУК/-тай ажиллах үеийн аюулгүй ажиллагаа.

11.25Бодис уусмал найруулах, цэвэрлэгээ ариутгал, идэвхжил, сулруулалт хийх үед хамгаалах хэрэгсэлгүй ажиллахыг хориглоно.

11.26Голомтын бүсэд автомашины цонхыг нээлттэй ажиллахыг хориглоно.

11.27Голомтын бүсэд даргын зөвшөөрөлгүй хамгаалах хувцсыг тайлах, мөн идэж уух, тамхи татахыг хатуу хориглоно.

11.28Үйлдвэрээстохируулсан тохиргоог хөдөлгөхийг хориглоно. Эдгээр нь эд ангиудад болон хүмүүсийн эрүүл мэндэд ноцтой гэмтэл учруулж болно.

11.29Усан хөөрөг ажиллаж байх үед яндан болон агаарын хоолойд хүрч болохгүй.

11.30Усан хөөрөгни й ремени йг хамгаалалтгүй ажиллуулах, ремен хүрдэнд оосорлогдох, салбагар болон томдсон хувцас хэрэгсэлтэй ажиллахыг хориглоно.

11.31Гар асаагч /татагч/-аар асаахад буруу эргэж болох тул аюулгүй ажиллагааг хангаж ажиллах.

11.32Төхөөрөмж ажиллаж байгаа үед түлшний саванд түлш хийхийг хориглоно.

11.33Болзошгүй аюул ослоос сэргийлж засварлах үедээ заавал цахилгааныг салгаж, өндөр хүчдлээс хол байлгаж хийх.

11.34Хэрэв аюултай гүйдэл илэрвэл яаралтай унтраана.

11.35Яндангийн ойролцоо хялбар асах зүйлийг байлгаж болохгүй.

11.36 Бүрэн цэвэрлэгээ хийгдээгүй, дозиметрын хяналтад ороогүй бол голомтын бүсээс гарахыг хориглоно.

Холбооны техник хэрэгсэлтэй ажиллах аюулгүй ажиллагаа11.37Барилга, байгууламжийн дээвэр дээр антенны тулгуурыг 8 м-ээс өндөргүйгээр босгох бөгөөд тулгуурын

бэхэлгээг ган татлага буюу 4-5 мм-ийн голчтой ган утсаар хийж дээврийн яс мод, хананд сайтар бэхэлсэн байна. Энэ ажлыг гүйцэтгэхэд 3-аас доошгүй хүнийг гаргаж ажиллуулан ахлагчийгтомилно.

11.38 Хээрийн нөхцөлд антенныг зориулалтын тулгуур дээр дэлгэх бөгөөд хэрэв эдгээр нь байхгүй тохиолдолд 4 м-ээс доошгүй өндөртэй мод, багана, банз зэрэг материалыг ашиглан газардуулахгүйгээр байрлуулна.11.39Радиостанц, аппарат хэрэгсэлд 150 ОМ-оос илүүгүй эсэргүүцэлтэй газардуулагчийг хэрэглэж, гал

хамгаалагч нь техникийн норм, хэмжээ, маягтад тохирсон байна.11.40Радио нэвтрүүлэгч, хүлээн авагч, хуваарилах самбар, шулуутгагч, цэнэгийн агрегатыг байрлуулах шалан

дээр резинэн дэвсгэр дэвссэн байвал зохино.11.41Цахилгаан сүлжээнээс тэжээгдэх радиостанц, хүлээн авагч, шулуутгагч зэрэг бусад хэрэгслийг үүр буюу

сэрээгээр шугамд холбоно.11.42Радиостанц, аппарат хэрэгслийг засварлахдаа цахилгааны үүсгүүрээс салгах хэрэгтэй. Урсгал засвараас

бусад засварыг мэргэжлийн инженер, техникчид гүйцэтгэнэ.11.43Холбооны техник хэрэгслийн засварын ажпыг гүйцэтгэх хугацааны туршид уг хэрэгслийн залгуур дээр

“залгаж болохгүй, хүмүүс ажиллаж байна” гэсэн санамж бичиг байрлуулна.11.44Цас, мөсөнд дарагдаж хальтиргаа үүссэн, хүчтэй салхи, цасан болон шороон шуургатай үед барилга,

байгууламжийн дээвэр дээр антенн байрлуулах, түүний татуургыг байшингийн яндан, салхивчийн хоолой, хаалга, цонхны яс мод зэргээс бэхлэхийг хориглоно.

11.45Аянга, дуу цахилгаантай бороотой болон гадна ямар нэгэн хүчдэлийн үед радиостанц, дагалдах хэрэгсэлтэй ажиллах, шатсан гал хамгаалагч солихыг хориглоно.

Зай хураагуур ба цэнэгийн станцуудтай ажиллах аюулгүй ажилагаа

11.46Ажил эхлэхийн өмнө нэг бүрийн хамгаалах хувцас /резинэн гутал, бээлий, хормогч, нүдний шил/ өмсөж, ажпын багаж хэрэгсэл болон туслах материалын бүрэн бутэн байдлыг шалгаж хэрэглэх дэс дарааллаар тавина.

11.47Цахилгаан хөдөлгүүр, хувиргагч, шулуутгагч ба цахилгаан багажуудын арьсны хамгаалах газардуулга байгаа эсзхийг шалгана.

11.48Зайн хураагуурт үйлчилгээ, үзлэг хийхдээ зөвхөн 12-24 Вт-ын хүчдэлтэй зөеврийн гэрлийг ашиглана.

11.49Хээрийн нехцөлд хүчил, шүлтэн зайн хураагуурыг цахилгааны эх үүсвэрт залгагдсан цэнэгийн станц, шулуутгагчаар цэнэглэнэ.

11.50Цахилгаан эд, ангитай ажиллаж байгаа үед цэнэглэх станцын тоноглолд засвар хийх, ил буюу далд байгаа тусгаарлагчгүй гүйдэл дамжуулагчид хүрэхийг хориглоно.

11.51 Ажлын дараа болон хооллохын өмнө гар нүүрээ савантай бүлээн усаар угааж, амаа сайтар зайлна.

12. Цахилгаан хэрэгслийг ашиглах аюулгүй ажиллагаа

12.1Цахилгаан хэрэгслийг ажиллуулж мэддэг, дадлага, гуршлагатай мэргэжпийн хүн ажиллуулна.

12.2Хүчдэлтэй цахилгаан шугамнаас цахилгаан хэрэгслийг залгах, салгахдаа түүний унтраалгыг урьдчилан унтрааж, тусгаарлагч резинэн бээлийтэй ажиллана.

12.3Цахилгаан гүйдэл тасрах, ажпын завсарлага, байр солих зэрэгт цахилгаан багаж хэрэгслийг сүлжээнээс заавал салгана.

12.4Цахилгаан багаж хэрэгслээр ажиллахын өмнө дараах шалгалтыг хийнэ.а/цахилгаан багажны зангилгаа, хийцийгбэхэлсэн эрэгний чанга, сулб/ цахилгаан багажны дамжуулах эд, ангийн байдалв/түгжигч, салаалагчийн байдалг/ цахилгаан багаж хэрэгслийн утас тусгаарлагч бүтэн эсэхд/ газардуулагч ба хамгаалан салгах байгууламжийн байдал

12.5Цахилгаан багаж хэрэгсэлтэй ажиллах дараах зүйлийг хориглоно. Үүнд:а/ ажиллаж байгаа үед цахилгаан дамжуулах утаснаас барихб/ багажны эргэх, зүсэх хэсгүүдэд хүрэх, хувцсаа орооцолдуулах

в/ шугамнаас салгалгүйгээр буюу салгасан ч бүрэн зогсоогүй байхад нь засвар үйлчилгээ хийхг/ багажийг эзэнгүй орхих, хүнд түр боловч дамжуулахд/ задлаж засварлах, хэт ачаалал өгөх, халаахе/ ажлын явцад багаж хэрэгслийг огцом хөдөлгөх

12.6Цахилгаан багаж хэрэгслийг дараах тохиолдлуудад цахилгаан сүлжээнээс яаралтай салгана. Үүнд:а/ цахилгаан хөдөлгүүрээс утаа, гал гарах б/ ажиллаж буй хүмүүст осол, аюул тохиолдох в/ дамжуулах эд анги эвдрэхг/ цахилгаан багаж хэрэгсэл хурдан халж, эргэлтийн хурд огцом буурах

Дөрөвдүгээр бүлэг Аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослоос хамгаалах үед дагаж мөрдөх аюулгүй ажиллагаа

1. Бэлтгэл, бэлэн байдал хангах.

1.1 Онцгой байдлын харъяа анги, байгууллагын өрөө, тасалгаа, хонгил, талбайд аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослын дуудлагаар цугларах үед бие бүрэлдэхүүнд саад болох тоног төхөөрөмж, эд материал байрлуулахыг хориглоно. Үүнд:

а/тоногтөхөөрөмж, эд материалыг шатны хөндий, тавцан, гулсаж буух багана, хаалганы орчим хураах,б/ Томилгоот ээлжийн бие бүрэлдэхүүний унтах, амрах байр, хичээлийн танхим, тавиулан болон тавиулан

руу орох замд толь, хивс, дэвсгэр тавих.

1.2 Томилгоот ээлж халалцаж байгаа үед ээлжийн албан хаагчид машин техник, багаж зэвсэг, хэрэгслийг хүлээж авсны дараа тусгай зориулалтын автомашиныг асаана. Тавиулан дотор автомашин асаах шаардлага гарвал утааны янданг хий зайлуулагч сувагтай холбоно. Харуул ээлж халалцаж дууссаны дараа тавиуланг агааржуулна.

1.3 Тавиулан дотор автомашиныг шатах, тослох материалаар цэнэглэх, ил гал гаргах, автомашин, техник дотор унтаж амрахыг хориглоно.

1.4 Тодорхой объектыг хамгаалж байгаа салбар, нэгжийн хэсгийн бие бүрэлдэхүүний албан үүрэг гүйцэтгэх, эргүүлээр явж ажиллах, аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослоос урьдчилан сэргийлэх үзлэгшалгалт хийжбайхдааобъектын захиргаанаастогтоосон аюулгүй ажиллагааны дүрмийг баримталж ажиллана.

1.5 Объектод аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослоос урьдчилан сэргийлэх эргүүлийн үүрэг гүйцэтгэж буй Онцгой байдлын албаны албан хаагчдын гүйцэтгэх үүрэгт шууд хамааралгүй бол цех, тасгийн дарга, мастер, эрхлэгч нарын зөвшөөрөлгүй тоногтөхөөрөмж, багажхэрэгсэл, хөдөлгөөнтэй, эргэлттэй эд анги, ашиглажхадгалжбуй материал, шингэлэгтэй харьцаж оролдож болохгүй. Хэрэв эргүүлийн гүйцэтгэх үүрэгт ямар нэгэн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, механизмтай харьцах эрх олгогдсон бол энэ үйлдлийг хүмүүсийн амь нас, эрүүл мэндэд гэмтэл учруулахгүйгээр хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны дүрмийн шаардлагын дагуу гүйцэтгэнэ.

1.6 Аюулт үзэгдэл техникийн холбогдолтой ослоос урьдчилан сэргийлэх үзлэг шалгалт явуулах эрх бүхий албан хаагч нь объект дээр дагаж мөрдөж буй аюулгүй ажиллагааны ерөнхий арга хэмжээтэй урьдчилан танилцсан байвал зохино.

1.7Аюулт үзэгдэл, техникийн холбогдолтой ослоос урьдчилан сэргийлэх үзлэг шалгалт явуулж буй үед зайлшгүй шаардлагаар ямар нэгэн тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг зогсоох, цахилгаан гүйдэл таслах бол объектын захиргаанд урьдчилан мэдэгдэж байж гүйцэтгэнэ.

1.8Объектын зарим байр, тасалгаа, тоног төхөөрөмжийн үйл ажиллагааг зогсоож лацдах, цахилгаан гүйдлийн гэмтэлтэй утсыг таслах шардлага гарвал уг объект болон ажиллаж буй хүмүүст аюул учруулахгүй байх нөхцлийг урьдчилан бүрдүүлсэний дараа гүйцэтгэнэ.

2. Шатахууны нөөцийн салбарт мөрдөх аюулгүй ажиллагаа2.1 Шатахууны нөөцийн салбарын албан хаагчид нь “Нефть баазын техник ашиглалтын дүрэм’’, “Галын

аюулгүйн дүрэм” болон хөдөлмөр хамгаалал, аюулгүйн техникийн заавар, тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгсэл, материалуудтай ажиллах дүрмийн шаардлагыг хатуу мөрдөж ажиллана.

2.2 Нефть бүтээгдэхүүн асгарсан газруудыг нэн даруй цэвэрлэж элсээр дарж, хаягдал хог навч, хуурай ургамлыг агуулахын нутаг дэвсгэрээс холдуулж тогтоосон хогийн цэгт хаяж байх.

2.3 Шатахууны агуулахаас гадагш 200 м-ийн дотор болон нутаг дэвсгэр, үйлдвэрлэлийн цех, тасгуудад тамхи татахыг хориглох бөгөөд эөвхөн тусгай зориулалтын байранд тамхи татахыг зөвшөөрнө.

2.4 Шатахууны агуулахын нутаг дэвсгэр дээр шүдэнз, лаа, керосины дэнлүү зэрэг ил гал, дөл гаргах, гэрэлтүүлгийн хэрэгсэл лшиглах, хог хаягдал шатаахыг хатуу хориглоно. Шатахуун тосолгооны материалыгхүлээн авах, түгээх шахахстанц, ачих, буулгахбайгууламж, жижиглэн савлах, торх угаах газар зэрэг шатах, тэсрэх аюултай газарт шөнийн цагаар болон ажлын үед зөвхөн тэсрэлтээс бүрэн хамгаалагдсан цэнэг хураагчийн гэрэлтүүлэг ашиглахыг зөвшөөрнө.

2.5 Шатахуун хадгалах агуулах, шугам хоолой, худаг, шатахуун, юс савлах байр, шахах станц зэрэг тэсрэх холимог үүсдэг газарт эасвар хийхдээ оч үсэргэдэггүй өнгөт метиаллаар хийсэн түлхүүр багажийг хэрэглэнэ. Тусгай зориулалтын түлхүүр багаж байхгүй тохиолдолд жирийн түлхүүрийг өтгөн тосоор тослон ашиглаж болох бөгөөд түлхүүрээр боолт, эрэг чангалах, суллах үед уртасгагч зэрэг хуч нэмэгдүүлсэн хөшүүрэг хэрэглэхийг хориглоно.

2.6 Шугам хоолой, хаалтыг заагдсан хугацаанд тогтмол тосолж, түргэн нээгддэг, хаагддаг нөхцлийг бүрдүүлсэн байна. Хаалтыг нээх, хаах зориулалтаар төмөр лоом, труба зэрэг хөших материал хэрэглэхийг хориглоно.

2.7 Шатахууны агуулах дээр хийгддэг гагнуурын болон ил гал гаргасан ажлыг зөвхөн зориулалтын талбайд хийх бөгөөд энэ талбайгаас бусад газарт ажил гүйцэтгэх бол галын байцаагчаас албан ёсны зөвшөөрөл авч, гал унтраах багаж хэрэгслийг бэлэн болгосны дараа гүйцэтгэнэ.

2.8 Шахах болон бусад төхөөрөмжийн эргэлтийн эд ангиудын хэсэгт зориулалтын хамгаалалт хийгдсэн байхаас гадна насос эргэлтийн механизмыг хамгаалалтгүй ашиглах, насос ажиллаж байгаа үед хөдлөх эд ангиудыг тослох, засварлахыг хориглоно.

2.9 Резервуар, шугам хоолой, ачих, буулгах зогсоол, цахилгаан тоног төхөөрөмж, цахилгаан дамжуулах агаарын шугамын тулгуур багана, өндөр яндан зэрэг нефть агуулахын тоног төхөөрөмж, байгууламжуудыг үрэлтийн цахилгаанжилт, аянганаас хамгаалж газардуулга, аянга зайлуулагчаар тоноглоно. Автоцистернд нефть бүтээгдэхүүн ачиж буулгах үед газардуулгыг байнга хэрэглэхээс гадна ачиж, буулгах шланг, хоолой, шатахуун түгээгүүрийн хушууг заавал газардуулна.

2.10 Резервуар саванд хэмжилт хийх, дээж авах зэргээр өндөрт авирах, ажиллах үед шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг тусгай зориулалтын уут, саванд хийж явахаас гадна дээжийг бариултай модон сав, цүнхэнд хийнэ.

2.11Аврах гарц, зориулалтын хаалгыг ажлын цагаар цоожилж түгжихийг хориглоно.

2.12Ажлын үед зөвхөн тусгай хувцас гутлыг хэрэглэнэ.

3. Ачих, буулгах ажил гүйцэтгэх аюулгүй ажиллагаа

3.1 Ачиж, буулгах ажлыг, өргөж тээвэрлэх механизм ба ачааны ачааллыг даах чадвартай, хатуу тэгш хучилттай тусгаарлагдсан талбайд гүйцэтгэнэ.

3.2Ачиж, буулгах ажлын байр нь орон сууцны барилгаас мөрдөж байгаа нормын дагуу аюулгүй ажиллагааны хамгаалалтын бүсээр тусгаарлагдсан байна.

3.3 Ачиж, буулгах талбай дээр ачаа хурааж, өрөх байрны хязгаар болон ачаа хоорондуур нэвтрэх гарцыг тэмдэглэж үзүүлсэн байна.

3.4 Битүү агуулахад ачиж, буулгах ажлыг гүйцэтгэх орчны агаарын найрлага дахь тоос, хортой бодисын хэмжээ нь стандартад заасан зөвшөөрегдөх дээд хэмжээнээс хэтрэхгүй байна.3.5.Ачиж, буулгах ажпыг гүйцэтгэгч нь ариун цэврийн болон ахуйн байр цэвэр усаар хангагдсан байна.

3.6 Автомашин, авто ачигч дээр ажиллахаар хуваарь авсан ажилчид нь автомашин, авто ачигчийн гишгүүр дээр зогсох буюу ачсан, өргөсөн ачаан дээр суух, зогсож явахыг хатуу хориглоно.

3.7. Өргөгч цамхаг дээр ажиллаж байгаа ажилчид нь ямагт хамгаалалтын малгайтай ажиллана.

Савтай буюу ширхэгийн ачааг ачиж, буулгах аюулгүй ажиллагаа

3.8 Ачих, буулгах ажпын үед хайрцагны гадна тал дээрх үсгэн болон зурган тэмдэглэгээ, анхааруулга санамжийг мөрдөж ажиллана.

3.9. Бүтэн хайрцаг савтай ачааг тогтвортой хураалга хийж өгнө. Хураах өндөр нь 3 м-ээс илүүгүй байна. Механизмаар хураахдаа хураасан бараа, материал тогтвортой байвал 6 м хүртэл нэмэгдүүлж болно.

3.10. Хураасан бараа, материалаа тогтвортой болгохын тулд Өроолын үеийг хооронд нь бага зайтай тавьж дээш нь ойртуулан шахаж хураана.

3.11. Шуудай савтай барааны хураалтын өндөр нь 12 үе байна. Нэг ажилчин ачааг тасралтгүйгээр 9 дэх үе хүртэл хурааж, 9 дэх үеээс дээш өөр хүн зогсож ажиллуулна.

3.12. Ажилчид 7-гоос дээш үенд шуудайтай ачааг хүргэхдээ 1 м- )эс доошгүй өргөнтэй дамнуурга хэрэглэнэ.

3.13. Хураалгыг задлах буюу буулгахдаа хэвтээ үе үеэр нь дэс дараатайгаар хэт огцом үе гаргахгүйгээр авна.

Урт болон хүнд ачааг ачиж, буулгах аюулгүй ажиллагаа

3.14. Урт болон хүнд ачааг өргөгч цамхаг болон авто ачигчаар нчиж, буулгах ба зөөх ажпыг хийнэ.

3.15. Өргөгч цамхагаар урт болон хүнд ачааг ачих, буулгах үед н.чйдвартай бэхэлгээг хэрэглэн өргөх ба дэгээтэй олсоор ачаанаас оосорлон ачаанд хийнэ.3.16 Хүнд ачааг налуу хавтгайг ашиглан буулгаж болно. Буулгах үод уг ачааны мөр дээр зогсож ажиллахыг хориглоно.

Торхтой болон өнхрүүлж болох ачааг ачиж, буулгах аюулгүйажиллагаа

3.17Торхтой болон өнхрүүлж болох барааг тэгш газарт өнхрүүлж шилжүүлж болно Хэрэв дээрээс нь доош буулгах, дороос нь дээш гаргах үед заавал налуу дамнуурга ашиглавал зохино. Налуу дамнуурга ачааны өргөнд таарсан, ачааг найдвартай даах бөх, бат хийгдсэн байна.

Аюултай ачааг ачиж, буулгах аюулгүй ажиллагаа

3.18Тэсрэмтгий хольц үүсгэдэг бараа /салитра, хлорхол, хүчлийн натри/, шахмал ба шингэрүүлсэн хий /аммиак, хүхэрлэг ангидрид, бутан, пронан, див/, өөрөөсөө гал авалцах зүйл /магний нунтаг, түүнтэй адилтгах материал/, амархан шатах шингэн ба хатуу зүйл / ацетин, асаах шүдэнз/, идэмхий бодис /азот, хүхэр, давс, цууны хүчил, унтраагүй шохой, хаустик сод/, хортой бодис /нетанол, этил, бензол, этилтэй бензин, анелин, антифриа/-г ачиж, буулгах ажилд дараах зүйлийг мэдэжзааварчилгаа авсан, энэ ажилд мэргэжсэн туршлагатай ажилчдыг ажиллуулна. Үүнд:

а/ ачааны хайрцаг сав нь гэмтсэн байвал брезентэнд ороон ачаа буулгах газраас 100 м-ийн цаана зөөж хураана.

б/ хэрвээ хүчлийн сав хагарч асгарсан байвал хорт хийнээс хамгаалах баг өмсөж цэвэрлэнэ. Хүчлийг цэвэрлэхдээ усыг их хэмжээгээр хэрэглэнэ.

в/ аюултай ачаанд 50 м-ийн дотор гал гаргах, тамхи татахыг хориглоно.

Хортой идэмхий химийн барааг ачиж, буулгах аюулгүй ажиллагаа

3.19 Хортой, химийн болон эрдэс бордоо, цемент, шохой зэрэг тоосорхог барааг ачиж, буулгах үед ажлын тусгай хувцас, хамгаалах хэрэгслийг бүрэн хэрэглэнэ.3.20Хортой, химийн болон эрдэс бордоо, цемент, шохой зэрэг тоосорхог ачааг ачиж, буулгах үед юм идэж, тамхи

татахыг хориглоно.3.21Цемент шохой эрдэс бордоо болон бусад тоосорхог ачааг ачиж буулгахдаа хаяж чулуудах явдлыг хориглоно.

3.22Торх болон хайрцаг савтай химийн бараа болон идэмхий бодисыг зөвхөн тэргэнцрээр зөөвөрлөнө.

4. Аврах ажил явуулах

4.1 Аврах ажилд оролцох бие бүрэлдэхүүн нь ажлын удирдагчаас аюулгүй ажиллагааны талаар тодорхой зааварчилгаа авсан байна.

4.2 Аврах ажил явуулах бие бүрэлдэхүүн нь холбоо, дохиоллын хэрэгсэл, түрийтэй гутал, брезентэн бээлий, хамгаалах хувцас, дуулга малгай, зориулалтын техник, багаж хэрэгслээр хангагдсан байна.4.3 Аврах ажил явуулах газрын орчинд болон орох, гарах хэсэгт анхааруулах, хориглох тэмдэг тавих, аюултай

хэсэгт хашлага хийх, хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангахын тулд замын хөдөлгөөний зохицуулагч томилно.4.4 Барилга, байгууламжийн нурах аюултай хийцүүдийг бэхлэх буюу нураах арга хэмжээ авна.

4.5 Хийц, хэсгүүд нь нурах буюу гулсах аюул тулгарсан үед аврагчдыг аюулгүй газар нэн даруй гаргана.

4.6 Нуранги, нурж эвдэрсэн барилга, байгууламж, хонгилд улаан гэрэлтэй анхааруулах дохио, өндөрт ажил үүрэг гүйцэтгэх үед аврах бүс, олс хэрэглэнэ.

4.7 Газар доорх байгууламж руу орох, гарах үед олсыг ашиглах бөгөөд аврагчаар олсны нэг үзүүрийг бариулж, нөгөө үзүүрийг бат бөх зүйлээс сайтар уяж бэхэлнэ.

4.8 Үзэгдэх орчин хязгаарлагдмал буюу шөнийн нөхцөлд ажиллах газар, гол зам, гарцыг гэрэлтүүлнэ.

4.9 Тэсэлгээний ажлыг бүлэг, хэсгийн дарга нарын заавраар гүйцэтгэнэ.

4.10Аврах ажил явуулах үед өндөр даралтын хий шахагчыгтэгш газар байрлуулж, гарцыг гэрэлтүүлнэ.

4.11Нурангийн том хэсгийг өргөхдөө өргөгчийг тогтвортой байрлуулна.

4.12 Нурангийг түрж зайлуулахдаа тухайн хэсгийн цахилгаан, дулааны шугам сүлжээг урьдчилан салгана.

4.13 Барилгын дээд давхруудаас нэрвэгдэгсдийг аврахдаа шатыг шалгаж, эвдэрсэн хэсгийг засах буюу гүүрэн шат тавьж, найдвартай бэхэлнэ.4.14Түр гарцны аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор дамнуурга, гүүрэн дээр 0.9-1.2 м-ийн өндөртэй хашлагыг олс буюу ган татлагаар хийнэ.4.15Аврах олсны гогцоог нэрвэгдэгсдийн далнаас доогуур байрлуулна.

4.16Аврах бүсний буулгах олсыг элэгдэлтийн байдлаас шалтгаалан солино.

4.17Аврах шуудагны татуургыг бат бэх зүйлд найдвартай бэхэлнэ.

4.18Аврах ажилд автомеханик шат хэрэглэх бол энэ дүрмийн гуравдугаар бүлгийн 5 дахь заалтыг баримтлана.

4.19Нисдэг тэргээр аврах ажил явуулах үед буулгах хэрэгслийг ашиглана.

4.20Агаарын дулаан 20 хэмээс доошгүй үед нисдэг тэргээр аврах ажил явуулна.

4.21 Аврах ажил явуулах үед дараах зүйлийг хориглоно:а/ тусгай бэхэлгээ хийхгүйгээр нурангийн доогуур гарц гаргахб/ нурсан барилга, байгууламжийн доторх өрөө тасалгаа, хонгилд хий үнэртэж байгаа үед тусгаарлагч

баггүй ажиллах, гал гаргах, тамхи татахв/үзэгдэх орчин хязгаарагдмал буюу шөнийн нөхцөлд гэрэлтүүлэх хэрэгслийг эвдэрч гэмтсэн барилга,

байгууламжийн цахилгаан шугамнаас тэжээхг/ цахилгаан шугамыг солих, шалгах үед тусгаарлагч багаж, резинэн бээлий, гуталгүй ажиллахд/ өргүүрийн даацыг хэтрүүлэн ачаа өргөх е/ шатаж байгаа барилга, байгууламжийн өрөө, тасалгааны

хаалгыг гэнэт онгойлгохё/ барилга байгууламжийн нурж болзошгүй хийцийн дэргэд олон хүн цуглуулж байрлуулах,ж/ нурж болзошгүй хийцийг бэхэлж байгаа үед түүний ойролцоо автомашин, механизмаар ажиллах,

хөдөлгөөн үйлдэхз/ салхины хурд 20 м/с-ээс дээш байх үед автомеханик шат ашиглах

5. Обьектын гал унтраах, дадлага, сургууль хийхээр галын дуудпагын хаягаар хүрэлцэн очих, буцах үеийн аюулгүй ажиллагаа

5.1 Тусгай дохиогоор харуул ээлж цугларч аврах, гал унтраах ангийн тавиулангаас гал унтраах дүрэмд заасан нормчлолын дагуу автомашинд сууж богино хугацаанд гарна.

5.2 Баганаар доош буухдаа өмнөх хүнээ сайн харж, аюулгүй байдлыг хангаж, зай барьж бууна. Баганаар бууж байгаа хүн газардмагц багана руугаа гараар түлхэж холдсон байна.

5.3 Томилгоот ээлжийн байлдааны хуваарьт томилогдсон аврагч, гал сөнөөгч автомашинд суухдэсдараалал, журмыгаврах, гал унтраах ангийн захирагч гал унтраах дүрмийг баримтлан тогтооно.

5.4 Галын автомашинд аврагч, гал сөнөөгчид бүрэн сууж хаалга хааж дуусахаас өмнө уг автомашиныг байрнаас хөдөлгөхийг хориглоно.

5.5 Галын автомашин гудамж замын хөдөлгөөнд оролцох үед оврагч, гал сөнөөгчид тамхи татах, цонхоор гар, толгойн хэсгийг гадагш ил гаргах, хаалга онгойлгох, гишгүүр дээр зогсож явахыг хатуу хориглоно.

5.6 Галын автомашины хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг жолооч шууд хариуцаж замын хөдөлгөөний дүрмийн заалт бүрийг нарийн чанд биелүүлэх үүрэгтэй.

5.7 Гал түймэр дээр ажиллах, шуурхай албаны бусад төрлийн дуудлагаар яваа үед галын автомашин тусгай дуут дохио өгч хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах нөхцлийг бүрдүүлсэн үед замын хөдөлгөөний дурмийн зарим заалтыг биелүүлэхгүй байж болно.Үүнд:

а/ тавигдсан үүргээ цаг алдалгүй биелүүлэхийн тулд орчиндоо нюулгүй байдлыг хангасан хурдтай явахб/ гудамж замын хөдөлгөөний зохицуулагчийн дохио нь галын автомашины хөдөлгөөнийг хориглоогүй үед,

хэрэв бусад тээврийн хэрэгслийн жолооч нар зам чөлөөлж өгч байгааг харж байвал гэрлэн дохионы заалтыг харгалзахгүйгээр хөдөлгөөнөө үргэлжпүүлэх

в/ шуурхай албаны үүрэг гүйцэтгэхийн тулд гудамж замын тэмдэг, таалт, аюулгүйн шугамыг харгалзахгүйгээр автомашиныг зогсоох, тргэх, хөдөлгөх үйлдэл хийх

г/ хот, суурин газруудад өдөр шөнийн ямар ч цагт тусгай дуут дохио ашиглаж болно. Харин үүргээ гүйцэтгэж дуусаад аврах гал унтраах анги руу буцахдаа замын хөдөлгөөний дүрмийн дагуу хөдөлгөөнд оролцоно5.8 Аврах, гал унтраах анги, салаа, хэсгийн удирдах бүрэлдэхүүн хэн боловч замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын дүрмийн үндсэн шаардлагыг мэдэж, автомашинаар яваа үедээ жолоочдоо дүрмийн шаардлагыг биелүүлж байхыг анхааруулж явах үүрэгтэй.

5.9. Галын автомашиныг шөнийн цагт байрлуулж ажиллахдаа тусгай гэрлэн дохиог заавал асаасан байх шаардлагатай.

6. Объектын гал түймэр унтраах явцад галын хайгуул хийх, хүн болон өөрийгөө аврах

6.1 Гал түймэр дээр галын хайгуулын үүргийг хоёроос доошгүй хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр туршлагатай хүнээр даргалуулан зохион байгуулна. Барилгын газар доорх давхар, байгууламж, хөргөгчийн төхөөрөмж, дүүжин таазтай өрөө тасалгаа, өндөр болон нарийн төвөгтэй зохион байгуулалттай барилга, утаа, хий ихтэй барилга, байгууламжид гал гарсан үед галын хайгуулын үүргийг гал унтраах удирдагч буюу салаа, ээлж, хэсгийн даргаар удирдуулсан гурваас доошгүй хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр зохион байгуулах шаардлагатай.6.2 Галын хайгуул хийж байгаа хэсгийн бие бүрэлдэхүүн нь гал түймэр гарсан газар, байр, шатлагын байдал,

утаажилтыг харгалзахгүйгээр дараах зэвсэглэмжээр хангагдсан байна. Үүнд:а/ хорт хий, утаанаас хамгаалах багб/ гэрэл холбооны хэрэгсэлв/ бусдыг болон өөрийгөө хамгаалах хэрэгсэлг/ барилгын хийц бүтээцийг задлах багаж хэрэгсэлд/ даралттай хоолойд холбосон гал унтраах ус буюу хөөсний хушуу

6.3 Галын хайгуул хийхдээдараахжурмыг баримталжажиллана Үүнд:а/ орчныхоо байдалд бодит үнэлгээ өгч, явж буй замаа судлан ажиглаж бие биенийхээ араас дагаж явахб/ хаалга, үүдийг галын дөл, утаа хийний тэсрэлт, дэлбэрэлтээс хамгаалж болгоомжтой онгойлгохв/ цахилгааны өндөр хүчдэлээр ажилладаг тоног төхөөрөмж, өндөр даралтаар ажилладаг аппарат, түүнчлэн

тэсрэх, дэлбэрэх, хордуулагч радиац идэвхтэй бодис, материал байгаа байр, тасалгаанд мэргэжлийн хүмүүсийн зөвшөөрөл, зааварчилгаа авч хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн дүрмийн шаардлагыг биелүүлсний дараа орох

г/ хөдөлгөөний чиглэлийн дагуу барилгын хийц бүтээцийн байдалд үнэлгээ өгч, галын аюулын тархалтын чиг, голомтыг тогтоож хэсгийн даргад илтгэх

д/ галын хайгуул хийж яваа хүмүүс нь барилгын хучилт, дүүжин тааз, даацын болон хамар хананы нуралтад дарагдах, нүх, цоорхой руу унахаас болгоомжилж явах хэрэгтэй.6.4 Гал түймрийн аюулаас хүн аврах ажлыг дараах журмын дагуу гүйцэтгэнэ. Үүнд:

а/ утаажилтын байдлыг харгалзахгүйгээр аврах замаар гарч буй хүмүүсийг аврагч, гал сөнөөгч нар дагалдан явах шаардлагатай.

б/ гурав ба түүнээс дээш давхраас гадна талын шатаар хүн буулгахдаа аврах олсоор хамгаална.в/ барилга дээрээс аврах олсоор хүн аварч буулгах ажлыг түүнээс еөр хэлбэрийн авралтын арга хэрэглэх

боломжгүй нөхцөлд хэрэглэнэ. г/ өөрийгөө болон бусдыг аврах олсоор хамгаалах, аврахын өмнө буух газарт аврах олсны урт хүрэлцэх

эсэхийг шалгасны дараа гүйцэтгэнэ. Үүний зэрэгцээ аврах олсны уяа, бэхэлгээг зөв хийж шалгасан байна.6.5 Өөрийгөө болон бусдыг аврахдаа хэт нойтон чийглэг, мөн урьдчилан туршиж, шалгаагүй аврах олс

хэрэглэхийг хориглоно. Аврах ажлын үед гарын бээлий заавал өмссөн байна.

7. Байлдааны тархалт хийж, гал түймэр унтраах аюулгуй ажиллагаа7.1 Гал түймэр унтраах байлдааны тархалт хийх үед дараах зүйлийг хориглоно. Үүнд:

а/ галын гүний худгийг ил галаар гэрэлтүүлэх, хорт хий, утаанаас хамгаалах баг өмсөлгүй, аврах олсоор хамгаалалт хийлгүй худаг дотор орох

б/ галын хоолойд залгасан хушууг мөрөндөө бэхлэлгүй барилгын пндөр өөд өгсөх, өндөрт ажиллахв/ өндөрт гаргаж, буулгаж байгаа галын багаж хэрэгсэл, бусад лчаан доор зогсох, ажил үйлчилгээ явуулахг/ хурц үзүүр, иртэй галын багаж хэрэгслийн ир, үзүүрийг хөдөлгөөний чигт харуулан авч явахд/ барилгын өндөрт галын хоолой, хушууг бэхлээгүй, хушуучин гал сөнөөгч ажлын байраа эзлээгүй үед ус,

хөөс даралтаар шахах7.2. Хүний амьсгалын зам, арьсыг гэмтээх аюултай хордуулагч хий, шингэлгийн уур бүхий орчинд

ажиллахдаа битүүмжлэгдсэн тусгай хувцас, хорт хий, утаанаас хамгаалах баг өмсөж ажиллана, Хордуулагч хий, уурын хуримтлалыг багасгах зорилгоор байр тасалгаанд цацруулагч хушуугаар ус гаргаж агаарыг саармагжуулна.

7.3. Үлэмж хэмжээний дулаан ялгаруулан ил задгай талбайд шатаж буй галыг унтраахад дулааны илчнээс хамгаалах тусгай зориулалтын хувцас хэрэглэнэ.

7.4. Аврах гал унтраах зориулалтын хувцас, хэрэгсэлгүй нэмэлт дуудлагаар хүрэлцэн ирсэн гал сөнөөгчөөр галын шатлагын бүсэд чмар нэгэн үүрэг гүйцэтгүүлэхийг хориглоно.

7.5. Гал түймэр унтраах явцад болон түүний хор уршгийг • филгахаар ажиллаж буй бие бүрэлдэхүүн нь тухайн цагийн байдалд юв үнэлгээ өгч барилгын хийц бүтээц, үйлдвэрлэлийн технологийн тоног төхөөрөмжийг ашиглахад аюул учрахаар бол гал унтраах удирдагч болон тухайн хэсэгт ажиллаж байгаа бүрэлдэхүүнд нэн даруй мэдэгдэнэ.7.6 Тэсрэлт, нуралт, буцлалт, дэврэлт үүсч аюул учруулах нь илт байвал аюултай бүсээс гаргана.

7.7 Тэсрэх, дэлбэрэх хольц үүсч болох даралтаар ажилладаг аппарат хэрэгсэл, дамжуулах хоолойн шугамнаас гарч байгаа шатамхай хий, уурын галын дөлийг унтраах тохиолдолд объектын захиргаанд мэдэгдэж шатамхай хий, уур гарах явдлыг зогсоох арга хэмжээ авахуулахын хамт тоног төхөөрөмж, барилгын хийц бүтээцийп хөргөх ажлыг зохион байгуулна.

7.8 Барилгын дээврийн хөндийд гарсан галыг унтраах үед дээврийн дан нурууг дамжих, галд шатаж буй нурсан хэсэгт орохыг хориглоно.

7.9 Барилгын өндөрт хоёроос доошгүй гал сөнөөгч нэг хушуутай ажиллах бөгөөд ус тавьж дууссан үед ч гэсэн хушууг эзэнгүй орхихыг хориглоно.

7.10Галын шатны байрлалыг өөрчлөх тохиолдолд уг шатаар гарсан хүнд урьдчилан мэдэгдэж шинэ байрлалаа зааж өгнө.

7.11Барилгын хийц бүтээцэд задаргаа хийхийн өмнө ажиллах орчны цахилгаан гүйдлийг салгасан байна.

7.12 Барилга, төхөөрөмжийн босоо хийц бүтээцийг задлахдаа тэдгээрийг унахаас болгоомжилж бэхэлгээ, тулгуурийг гэмтээж болохгүй. Хэрэв ийм хийц бүтээцийгунагаах, нураах шаардлага гарвал машин техник, бие бүрэлдэхүүнийг аюулгүй газар байрлуулсны дараа энэ ажлыг гал унтраах удирдагч хариуцан зохион байгуулна7.13.Барилгын давхар, дээвэр дээрээс хийц бүтээц, бусад зүйлийг хаях, буулгахын өмнө доор буй хүмүүст

анхааруулах, хашлага хийх, хамгаалалт тавих арга хэмжээ авсан байна.7.14Задаргаа хийсэн барилгын хийцбүтээц, аварч гаргасантоног төхөөрөмж, эд материалыг гал унтраах

ажиллагаанд саад болохгүй хэсэгт, барилгын хучилтын даацыг харгалзан хураана7.15Цахилгаан хэрэгсэл, гэрэлтүүлэгч ажиллуулахдаа дараах зүйлийг анхаарах шаардлагатай. Үүнд:

а/ цахилгаан хэрэгсэл, багажийг резинэн бээлийтэй зөөвөрлөх, ажиллуулахб/ цахилгаан хэрэгсэл ажиллуулахын өмнө нүдний хамгаалалт шил хийхв/гэрэлтүүлэгчболонгэрэлтүүлэххэрэгслийгус, хөөс хүрэхээргүй, чийгтэй орчноос хамгаалсан бүрхүултэй,

тогтвортой суурин дээр байрлуулахг/ цахилгаан хэрэгслийг томилгоот ээлжинд хүлээн авсан гал сөнөөгч буюу цахилгаан холбооны техникч

хариуцаж ажиллуулах

д/ цахилгаан хэрэгслийг гүйдлээс салгахгүйгээр өөр газар зөөх, гэмтэж эвдэрсэн хэрэгслийг ажиллуулахыг хориглоно.7.16Гал түймэр дээр ажиллаж буй бие бүрэлдэхүүн хушуучин гал сөнөөгчийн байрлах хэсэг, барилгын хийц

бүтээцэд задаргаа хийх газар, галын хоолой дэлгэх, шат тавих талбайн орчимд цахилгаан гүйдэл бүхий тасархай буюу ил задгай голчтой шугамын утас байгаа эсэхийг нарийн шалгаж тухай бүр гал унтраах удирдагчид илтгэнэ. Цахилгаан шугамын утас нь гүйдэлтэй эсэхийг тогтоогоогүй бол гүйдэлтэйд тооцож аюулгүй болгох арга хэмжээг авна.

7.17 220 вольтоос ихгүй хүчдэлтэй цахилгааны утсыг тэжээлээс юйлшгүй салгах шаардлага гарвал резинэн гутал, бээлий бүхий дадлага туршлагатай гал сөнөөгч салааны захирагчийн хяналтын дор тусгай зориулалтын хайчаар тасалж болно.

7.18Цахилгаан гүйдэл бүхий шугамын утсыг таслахдаа дараах курмыг баримтална. Үүнд:а/ шугамын утсыг огтлохдоо тухайн барилга, барилгын давхар буюу хэсгийн цахилгаан гүйдлийн тэжээлийг

тасалсан байхаар тооцохб/ гаднаас ирж буй цахилгаан гүйдлийн тэжээлийн шугамын утсыг таслахдаа хэрэглэгчийн талын

тусгаарлагчийн ойролцоо доод талын шугамнаас эхлэн таслахв/ шугамын утсыг нэг нэгээр нь огтлох буюу эрчлээг арилгаж байж нэг нэгээр нь таслах, олон салаа утас

болон кабель утас түүнчлэн гусгаарлагч хоолой дотор байгаа цахилгаан гүйдлийн шугамын утсыг огтолж таслахыг хориглоно.719. Хөөс үүсгэгч болон ус гарган ажиллаж буй бие бүрэлдэхүүн нь биеийн арьс ялангуяа нүдээ хамгаалах хэрэгтэй. Хэрэв биеийн арьс, нүд нь хөөс болон уусмалд өртвөл усаар сайтар угаана.7.20Гал түймэр унтраах явцад жолооч нарт дараах зүйлийг хориглоно. Үүнд:

а/ гал унтраах удирдагчийн тушаал шийдвэргүйгээр ус, хөөс гаргах буюу зогсоох, өгөх даралтын хэмжээг хэтрүулэх, автомашиныг шилжүүлэн байрлуулах

б/ автомашин, мотопомп, хөөргийг эзэнгүй орхих7.21 Автомашины насос мотопомп, цахилгаан үүсгэгч, гал түймэр унтраах бусад төхөөрөг, автомеханик шат зэргийн ажиллагааг хянах, хэмжих хэрэгсэлгүйгээр буюу тэдгээр нь эвдэрч гэмтсэн тохиолдолд ашиглахыг хориглоно. Гал туймэр унтраах явцад ажиллаж байгаа автомашин техникийн хянах, хэмжих хэрэгсэл ажиллахаа байвал гал унтраах удирдагч буюу төв жижүүрт мэдэгдэж, хянах, хэмжих бусад төхөөрөг, хөдөлгүүрийн эргэлт зэргийг ашиглаж түр хугацаагаар ажиллуулна.7.22Шөнийн цагт автомашин техникийг ажиллуулахдаа хөөрөг хянах, хэмжих хэрэгслийн гэрэлтүүлэг асаалттай

байна.7.23 36 вольтоос илуү хучдэл бүхий цахилгаанаар ажилладаг тоног төхөөрөмжийн болон устай үйлчилснээс

урвалд орох, түүнчлэн буцлах, хөөрч цацагдах, тэсрэх, шатлага хүчтэй явагдах болон бодис материалд гарсан галыг унтраахад хөөс үүсгэх гал унтраагуулыг хэрэглэж болохгүй.

7.24 Нүүрсхүчлийн хийн төрлийн гал унтраагуулын цацруулагч хушууг галын голомт руу чиглүүлэх бөгөөд бээлий хамгаалалтгүй гараар хушууг нь барьж болохгүй.7.25Цацраг идэвхтэй бодис материал хэрэглэж, хадгалж буй объектод гарч болзошгүй гал унтраах төлөвлөгөө

зааврыг Онцгой байдлын газар, хэлтэс нь объектын захиргаатай хамтран урьдчилан боловсруулж, бие бүрэлдэхүүн болон холбогдох хүмүүсттанилцуулсан байна.

7.26 Гал унтраах удирдагч нь аюулгүй ажиллагааны тогтоосон дүрмийг биелүүлэх нөхцөлд хүн аврах, тэсрэлтээс урьдчилан сэргийлэх хүнд хохирол учруулж болох нуралт үүсэхээс сэргийлсэн арга хэмжээ авч хэрэгжүүлэх бололцоогүй болсон онцгой тохиолдолд энэ дүрмийн заалтыг зөрчсөн шийдвэр гаргах эрхтэй.

8. Ой, хээрийн түймэр унтраах аюулгүй ажиллагаа

8.1 Ой, хээрийнтүймэрунтраахүед аврагч, гал сөнөөгчид ньсалаа, тасаг, хэсгийн зохион байгуулалтад шилжиж, тус бүрийн ахлагчийг томилж, тэдгээр нь хоорондоо байнгын холбоотой ажиллана.

8.2 Салаа, тасаг, хэсгийн ахлагч нь түймэр унтраахад газар орны байдлыг ашиглах боломж, салхины хурд, чиглэл, уулын өндөр, намыг харгалзан гал унтраах арга, тактикийг боловсруулж, түр амрах аюулгүй байрлал, түүнд хүрэх замыг сонгон тогтоож хүмүүстээ зааварчилгаа өгнө.

8.3 Салхины хүч тогтмол үед түймрийг цуравдаж унтраана. Цурав болон түймрийн галын хооронд хүн, мал амьтан, автомашин, техник байгаа эсэхийг урьдчилан шалгаж аюулгүй байдлыг хангана.

8.4 Хөрс, ургамлын нөмрөг зузаантай ой хөвч, өвөлжөө бууцны түймрийн хил хязгаарыг урьдчилан тогтоож тэмдэг тавьж ажиллана.

8.5 Голоороо хөндий дутуу шатаж байгаа модыг тайрч, түймрийн цурманд хаяж шатаана.

8.6 Цурамнаас гал алдахаас сэргийлж харуул хамгаалалт томилно.

8.7 Хөвч.тайгын намгархаггазрыгтуулахдаа луужин, газрын зураг ашиглаж, дадлага, туршлагатай хүнээр ахлуулж явна. Хоёроос дээш хүний бүрэлдэхүүнтэй явна. Бие бүрэлдэхүүн нь холбоо дохиоллын хэрэгсэл, буу, луужин, нэг бүрийн эмийн сан, чүдэнз, зориулалтын хувцас хэрэгсэлтэй байна.

8.8 Намгархаг газрыг туулж гарахдаа хүн бүр саваа мод тулж, бие биенээсээ холгүй зайд явж, шаардлагатай үед бие биедээ тусламж үзүүлэхэд бэлэн байна.

8.9 Байгалийн саадтай замыг ганцаараа туулж гарахдаа өөрийгөө оосорлон сул үзүүрийг нь аюулгүй байрлалд байгаа хүндээ бариулна.

8.10 Эгц цохио, хясаа, хад асгатай газрыг тойрч гарна.

8.11 Ой, хээрийн түймэр унтраах үед дараах зүйлийг хориглоно. Үүнд:а/ түймрийн ойролцоо унтаж, амрахв/ түймрийн цурман дотуур зам товчилж явах, хөрсний гүний түймрийн хил хязгаарыг урьдчилан тогтоосон

тэмдэглэгээнээс дотогш нэвтрэхв/ нийлэг эдлэлээр хийсэн хувцас хэрэглэхг/ хөвч, тайгын намгархаг газар ганцаараа явахд/төв суурин газрын ойролцоо цурав тавихе/ хүчтэй салхитай үед цурав тавьж гал унтраах

9. Шүхэртэй харьцах, буух үеийн аюулгүй ажиллагаа

9.1 Салбар, хэсгийн зааварлагч нарын шууд удирдлаган дор шүхэр эвхэлтийг шүхэрчин - гал сөнөөгч гүйцэтгэнэ.9.2 Шүхрийн эд ангийн бага хэмжээний гэмтлийг салбарын захирагч, зааварлагч нарын хяналтын дор шүхэрчин -

гал сөнөөгч өөрөө засварлаж болно.9.3 Дараах зүйлийг хориглоно:

а/нислэгийнбуултын удирдагч, зааварлагчаас өөр хүн шүхэрчний буултыг удирдахб/ тушаалд нэр заагдсан зааварлагч нараас бусад хүнээр шүхрийн эвхэлтэд үзлэг хийлгэхв/ шүхэрчдийг эмчийн хяналтгүйгээр буулт хийлгэх,г/ лац, ломбо нь хөдөлсөн, тэмдэглэл хөтлөөгүй буюу тушаалд заагдсанаас өөр төрлийн шүхрээр буулт хийх

д/ бэлтгэлийн байрны гадна эвхэлт хийхе/ шүхрийг удаан хугацаагаар наранд байлгахё/нисэх онгоц, нисдэгтэрэг, шүхэр, шүхрийн хэрэгслийн ойролцоо тамхи татах, гал түлэх, хог хаях, химийн

хорт бодис асгах зэргийг9.4Шүхэрчин-гал сөнөөгч онгоц, нисдэг тэргэнд орохдоо аюулгүй байдлыг хангаж, жингийн дарааллыг

баримтлан сууна.9.5Шүхэрчин- гал сөнөөгч нисдэг тэргэнд суухдаа дараахь зүйлийг дагаж мөрдөнө. Үүнд:а/ хагас хөндлөн байрлалтай суунаб/ нисэх онгоц, нисдэг тэрэгний өндрийн заалт 250 м-ээс дээш болмогц зөвхөн нисэх онгоцноос зааварлагч

дэгээг /карабин/ ган татлагад бэхэлж шалгана,в/ зааварлагчийн зөвшөөрөлгүй суудлаас босох, нисэх онгоц, нисдэг тэрэгний хаалга онгойлгохыг хориглоно.9.6Шүхрээр буух үеийн аюулгүй ажиллагааа/ шүхэрчин- гал сөнөөгч нисэх онгоц, нисдэг тэрэгнээс зөвхөн зааварлагчийн дохиогоор гарнаб/ нислэг, буултын удирдагчын тогтоосон хугацаанд уналт хийж, шүхрийг задалнав/ шүхэр бүрэн дэлгэгдмэгц, удирдлагын оосрыг авч, аль нэг тийш эргэлт хийн газардах талбайг сонгоног/ үндсэн шүхрийн бүнхэр хагас буюу бүрэн дэлгэгдээгүй үед үндсэн шүхрийн бүнхэрийг салгаж, туслах

шүхрийг задална. Туслах шүхрийг 500 метрээс дээш өндөрт задлана д/агаартшүхэрчид хоорондоо 20-оосдоошгүй метрийн зай барьж явна. Өөд өөдөөсөө ирж яваа шүхэрчид баруун гар талын удирдлагын чагтыг дарж холдоно. Өмнөх шүхэрчний явсан замаар нам өндөрт ирсэн үедээ орохыг хориглоно. е/ газардалтад газраас дээш 100 метр зайтай болсон үед бэлтгэнэ. Газрын салхины эгц өөдөөс шүхрийн хурдыг тохируулан, 2 хөлийг нийлүүлэн барьж, газардана. Салхины хөндлөн, уруу газардах, аль нэг хөлөөр эхэлж газардах, газардах үедээ гараараа газар тулахыг хатуу хориглоно. ё/ газардмагц хурдан босож, бүнхэрийн аль нэг талын удирдлагын чагтыг татан, өөрөө тойрч гүйн бүнхэрийг хураана. Чирэгдэж байгаа тохиолдолд холбож салгах бариулыг татан бүнхэрийг салгана.

10. Нисдэг тэрэг ашиглах үеийн аюулгүй ажиллагаа

10.1 Ачааг нисдэг тэрэгний ачааны нээлхийгээр болон урд хаалгаар ачна.

10.2 Ачааны бүхээгт тээвэрлэж байгаа техник, овор ихтэй ачааг шалан дээрх бэхэлгээний цагирагт ган татлагаар бэхлэх шаардлагатай.

10.3 Нисдэг тэргээр тээвэрлэж байгаа бүх ачааг нислэгийн үед хөдлөхгүй байхаар бэхлэнэ. Жижиг ачааг хооронд нь холбох буюу тусгай хайрцагт хийх ба эсвэл ачаа даруулах тор, ган татлагаар шаланд бэхлэнэ.

10.4 Нислэгийн үед бүхээгт нисэх багийн нэг гишүүн ба бүлгийн ахлагчийг байраа сольж явахыг зөвшөөрнө.

10.5 Эрэн хайх, аврах бүлгийн дарга буюу бортмеханик нислэгийн үеийн аюулгүй байдал болон ослын үед нисдэг тэргийг яаж орхин гарах талаар аврагч нарт зааварчилгаа егнө.

10.6 Нисдэгтэргийг газардсаны дараа хөдөлгүүр унтарч, сэнсний эргэлт бүрэн зогссоны дараа ойртон очино.

10.7 Хэрэв нисдэг тэрэг газардсаны дараа хөдөлгүүрээ унтраалгүйгээр нэрвэгдэгсэд, багаж хэрэгслийг ачиж, буулгах үед нисдэг тэрэгний зөвхөн урд хэсгээр ойртож болно.

10.8 Нэрвэгдэгсдийг дамнуургаар зөөх болон төрөл бүрийн багаж зэвсгийг зөөхдөө аль болох доогуур газартай ижил түвшинд авч явна.

10.9 Олсыг эвхсэн байх ба хөнгөн багаж, эд зүйлсийг үүргэвч, бусад саванд эвхэж хийнэ. Цана, цанын таяг, хоосон дамнуургыг ювхөн хэвтээ байдлаар зөөнө.

10.10 Газардсаны дараа аврагчид бортмеханикийн заавраар нисдэг тэрэгнээс бууна.

10.11 Газардахталбайн бүх үйл ажиллагааг агаарын ажиллагааны удирдагч буюу тусгай томилогдсон албан хаагч удирдана.

10.12 Нисдэг тэрэгний ойролцоо ажиллаж байгаа шүхэрчин- гал сөнөөгч хамгаалалтын дуулга өмссөн, эрүүвчийг чангалсан, хамгаалалтын нүдний шилтэй байна.

10.13 Нисдэгтэрэгний хөдөлгүүр асах, хөөрөх, буух үед шүхэрчид, аврагчид буултын талбайгаас аюулгүй зайд байрлана.10.14 Нисдэг тэрэгнээс 50м-ийн радиуст байгаа хөнгөн жинтэй зүйлсийг /цанын малгай, бээлий, сав суулга, олс г.м/ хийсч нисдэг тэрэгний хөдөлгүүр, сэнсэнд орохоос сэргийлж хөдөлгөөнгүй байхаар бэхлэнэ.10.15Нисдэг тэрэгний доторх багаж хэрэгслийг бортмеханикийн заасан газарт хурааж, шаардлагатай бол бэхлэнэ.

Шүхэрчин- гал сөнөөгч сандал дээр суудлын даруулгаар даруулж сууна.10.16Нисдэг тэрэгний нисгэгч өмнө нь бууж үзээгүй газар буулт хийхэд газраас радиостанц буюу гараар өгөх

дохионы тусламжтайгаар чиглүүлэлт хийнэ.10.17Дохионы буу түүдэг гал, туг дарцгаар дохио өгч болно.

10.18Дохиог шаардлагатай үед өөрчлөх нөөц хугацаатайгаар нэг дэх болон хоёр дахь дохиог өгнө.

10.19Нисдэг тэргийг харагдаж эхэлмэгц газардах талбайг хурдан зааж өгөхийн тулд дохионы пуужингаар чиглэлийн хажуу дээш нь буудаж дохио өгнө.

10.20Газардах талбайгаас 100-200 м зайтай нисч байх үед дохионы буугаар дохио өгнө. Талбайг онгоцны баг илрүүлсний дараа салхины дагуу пуужинг харваж нисэх багт чиглэлийг зааж өгнө.

11. Их цас, зуд, хүчтэй салхи, шуурганы үед ажиллах аюулгүй ажиллагаа11.1 Холбооны болон гэрэлтүүлэх хэрэгсэл, орон байр, дулаан хувцас. эм багаж хэрэгсэл, хоол хүнс,

түлш зэрэг шаардлагатай бусад зүйлийг бэлтгэсэн байна.11.2 Ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа бие бүрэлдэхүүн нь цаг агаарын мэдээг хүлээн авч үйл

ажиллагаандаа мөрдлөг болгоно.11.3 Цасанд дарагдсан газар орны байдлыг урьдчилан судалж, зам гарц гаргах, явах чиглэлийг заах,

аюултай газрыг тэмдэглэнэ.11.4 Хүчтэй салхи, цасан болон шороон шуургатай үед ажиллаж байгаа бие бүрэлдэхүүн нь салхинд

хийсэх, төөрөхөөс болгоомжилж, тусгайлан бэлтгэсэн уяа, бэхэлгээг хэрэглэхээс гадна холбоо, дохиоллын хэрэгслийг ашиглана.

11.5 Хүчтэй салхи, шуургатай үед гэр, хашаа, саравч, барилга байгууламж нурж эвдэрснээс мод, чулуу, тоосгонд цохиулан гэмтэж бэртэхээс сэргийлж, байрлах газраа зөв сонгож авна.

12. Үер, усны аюулын уед ажиллах аюулгүй ажиллагаа.

12.1 Үер, усны аюулын үед ашиглах, хөвөгч цагираг, хантааз, аврах олс, саваа, усны нүдний шил, усны хувцас, хөлийн нэмэлт сэлүүр, бортого зэрэг багаж хэрэгслийг мэргэжпийн байгууллагаар шалгуулан баталгаажуулсан байна.12.2 Ажил үүрэг гүйцэтгэхийн өмнө усчин - аврагчид нь эмчийн үзлэгээр орж, биеийн эрүүл мэндийн талаар

дүгнэлт гаргуулсан байна.12.3Аврах ажил эхпэхийн өмнө тухайн гол мөрөн, нуур цөөрмийн усны түвшин, гүн, хэм, урсгалын хурд, усны

таталт, эргүүлэг, эрэг орчмын байдал, цаг агаарын нөхцлийг сайтар судална.12.4Уснаас аврах ажиллагааг 3-аас доошгүй хүнтэй багаар бүрдүүлж нэг нь усанд эрэл хийж байхад үлдсэн

хүмүүс нь аврагчийн нюулгүй байдлыг хангаж ажиллана.

12.5Уснаас аврах эрэл хийж байгаа аврагчид нь нэг ээлжинд хоёроос гурван удаа 3-5 метрийн гүнд шумбах эсвэл 10-15 метрийн |эйд усан доогуур сэлэлт хийсний дараа 20-30 минут амарч, дулаацаж болно.

12.6Бортого бүрэн цэнэгтэй, хангалттай хий байгаа эсэхийг даралтын заалтаар шалган амьсгалын аппарат хэвийн ажиллаж даралтыг зөв хуваарилж байгаа эсэхийг усанд орохын өмнө шалгана.

12.7 Бортогыг цэнэглэхдээ даралтын дээд хэмжээнд хүргэхгүй, бага зэрэг дутуу цэнэглэх ба ашиглах цаг хугацааг минутаар тогтоон, усан дор ажилласан хугацааг тооцож, бортогыг 4-8 минут ажиллуулах хийн нөөцтэй байлгаж дахин цэнэглэнэ.12.8.Усны хувцсыг усны хэм 0-ээс +22 байхад хэрэглэнэ.

12.9 Аврах сэлэлт хийхтохиолдолд усны хэмээс шалтгаалж усанд байх хугацааг тогтооно. Үүнд:Усны хэм Усан байх хугацаа+5 1-2+10 2-4+15 4-6+20 6-12+25 12-3012.10Усны хувцастай шумбах үед усны хэмээс шалтгаалан усанд байх хугацааг өөрөө тогтоож, даарч эхлэх шинж

тэмдэг мэдэгдвэл уснаас гарна.12.11. Мөстэй ус буюу мөс цөмөрсөн үед урт модон шат, банз, шургааг зэрэг аль болох талбай ихтэй,

даралт багатай зүйлийг нниглан аврагч нь хэвтээгээр буюу мөлхөөгөөр дөхөн очиж хөвөгч цагираг, аврах олс, саваа модыг өгнө. Талбай ихэсгэх зүйл олдохгүй тохиолдолд хэвтээгээр мөлхөн хөл, гараа аль болох алдлан тэнийлгэж дарах талбайг ихэсгэнэ.

12.12 Тогтмол ус, нуур, цөөрөмд унасан хүн ёроолд нь байгаа тохиолдолд талбай ихтэй аврах хэрэгсэл, усны хувцас, бортого, нүүрэвч хэрэглэн аврагчийг нарийн олсоор уяж оруулан аврах ажлыг гүйцэтгэнэ.

12.13 Аврах ажлын дараа өмсөх дулаан хувцас, дулаацах гэр, майхан, халуун хоол, цай зэрэг зүйлийг бэлтгэсэн байна.

12.14 Усчин аврагчдыг бэлтгэх дадлага, сургуулийг хийхдээ дор дурьдсан журмыг баримтлана. Үүнд:а/ гол, нуур, цөөрмийн усанд тусгайлан бэлтгэсэн хэсэгт усанд сэлэх дадлага, сургуулийг хийнэб/ сургууль, дадлага хийх үед 2-3 хүнийг жижүүрээр томилох ба аврах хэрэгсэл, завиар ханганав/ усанд сэлэх дадлагыг зуны улиралд явуулах бөгөөд агаарын дулаан +20 хэмээс доошгүй байвал зохиног/ усны мандал дээгүүр олсон буюу ган татлага татаж голын эрэгт бэхэлсэн байнад/ усанд сэлж байгаа үед ухаан балартах хөл гарын булчин зангирч татах шинж тэмдэг илэрвэл нэн даруй

эрэг рүү буцах буюу тусламж дуудна.12.15 Хэсэг бүлгийн даргын тавьсан үүрэг, тогтоосон замаас гажих, завины даац хэтрүүлэх, тусгай

зориулалтын хувцас, багаж хэрэгсэлгүйгээр усан орчинд ажиллахыг хориглоно.12.16 Аврах ажиллагаанд цоорхой завь, богино олс, урагдаж гэмтсэн хөвөгч хантааз зэрэг шаардлага

хангахгүй хэрэгсэл ашиглахыг хориглоно.12.17 Эрэн хайх ажиллагааны үед аль нэг багаж хэрэгсэл гэмтэх, биеийн байдалд ямар нэгэн өөрчлөлт

орох үед аврах ажиллагааг даруй зогсоож яаралтай арга хэмжээ авна.12.18 Бортогны даралт унах, амьсгалын тэжээгч дутуу ажиллах, хийн тохиргоо алдагдах зэрэг гэмтэл

гарвал уг бортогыг ашиглахыг хориглоно.12.19 Гол мөрний мөс цөмөрч усанд унасан хүний хойноос мөсөн доогуур орж аврах ажил хийхийг хориглоно.

12.20 Аврагч завинд үсэрч сууж болохгүй ба нэг нэгээрээ орж жигд тарж суух бөгөөд явж байгаа үед зогсож явахыг хориглоно.

13. Хүн, малын гоц халдварт өвчин гарсан үед ажиллах аюулгүй ажиллагаа

13.1 Бие бүрэлдэхүүн нь ажил үүрэг гүйцэтгэх үедээ ажиглалт, хорио цээрийн бүсэд тогтоосон горимыг дагаж мөрдөнө.

13.2 Хүн, малын гоц халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх эм уух буюу тарилга хийлгэнэ.

13.3 Халдварын голомтод үүрэг гүйцэтгэж үедээ нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэл, тусгай зориулалтын өмсгөлтэй ажиллана.13.4 Ажил дууссаны дараа тусгайлан бэлтгэсэн буюу ажлын байрыг халдваргүйжүүлсний дараа хамгаалах хувцас, өмсгөлийг тогтоосон дарааллыг баримтлан тайлж, ариутгах уусмалаар цэвэрлэнэ.

13.5 Халдварын голомтод ажиллах үед болон түүний дараа хувийн ариун цэвэр, эрүүл ахуйн шаардлагыг өдөр бүр нарийн чанд сахина.13.6 Өвчтэй хүн, мал, амьтдыг эмчлэх, халдвар бүхий мал, түүний сэг зэмийг устгах, нас барсан хүний шарилыг оршуулах, ачиж буулгах зэрэг ажилд оролцох үедээ хамгаалах хувцас, өмсгөл хэрэглэж, ажил дууссаны дараа тусгайлан бэлтгэсэн байр, талбайд халдваргүйжүүлэлт хийлгэнэ.13.7Хамгаалах хувцас, өмсгөлгүйгээр хүн, малын гоц халдварт өвчний сэжигтэй буюу нас барсан хүн, ялаа,

шумуул, шавьж, мэрэгч амьтад, малын сэг зэмд гар хүрэх, оролдох, малын арьс, махыг хүнсэнд хэрэглэхийг хориглоно.

13.8Бохирлогдсон тусгай зориулалтын өмсгөл, хүн нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэл болон багаж, техник, тоног төхөөрөмжийг дахин ашиглах, ариутгалгүйгээр орхих, зориулалтын битүү саванд хадгалаагүй эм, бэлдмэл, ороох боох материал хэрэглэхийг хориглоно. Бохирлогдсон бүх зүйлд халдваргүйжүүлэлт бактериологийн шинжилгээ хийнэ.

13.9Ажиглалт, хорио цээрийн бүсэд байгаа усны эх булаг, бүх төрлийн хүнсний бүтээгдэхүүнийг бактериологийн шинжилгээгүйгээр хэрэглэхийг хориглоно.

14. Цацраг идэвхт болон химийн хорт бодистой ажиллах аюулгүй ажиллагаа.

14.1 Цацраг идэвхт болон химийн хорт бодистой ажиллах үедээ бие бүрэлдэхүүн нь тухайн бодисын физик, химийн шинж чанар, хүнд үзүүлэх сөрөг нөлөө, зөвшөөрөгдөх хэмжээ, хамгаалах, цэвэрлэх аргыг сурч эзэмшсэн байна.14.2Хордолттой газар орны салхины хурд, чиглэл, агаарын босоо тогтворжилт, халуун, хүйтний хэм, хорт бодисын

төрөл, тархалтын байдлыг тодорхойлж, бүлгийн ахлагчаас ямар хамгаалах хэрэгсэлтэй, ажиллах цаг, ээлж солих дараалал, хугацааны талаар тогтоосон журмыг баримтлан ажиллана.

14.3Өөрт нь тохирсон тусгаарлагч болон шүүгч баг, хушуувч, арьс хамгаалах хэрэгсэл, илрүүлэх, хэмжих багажтай байх ба тэдгээрт техникийн шалгалт хийсэн байна.

14.4Агаарын хэм өндөр байхад биеийг хэт халахаас хамгаалахын тулд нэг бүрийн хамгаалах хэрэгслийг өмсөж тасралтгүй ажиллах хугацааг дараах байдлаар тогтооно.Үүнд: Гадна орчны агаарын хэм Ажиллах хугацаа+30 С- түүнээс дээш 15-20 минут+25 С-ээс +29 С-д 30 минут+20 С-ээс +24 С-д 40-50 минут+15 С-ээс +19 С-д 90-120 минут+15 С-ээс доош бол 180 минут

14.5 Манан будантай буюу салхитайтүүнчлэн сүүдэрт дасгал хийх үед хамгаалах хувцастай тасралтгүй ажиллах

хугацааг 1,5-4 дахин ихэсгэж болно. 20-30 минут амарсны дараагаар дахин хамгаалах хувцастай байх хугацааг тухайн цагт гаднах агаарын хэмийг харгалзан үзэж тогтооно14.6.Цацраг идэвхт болон химийн хорт бодис тархсан хордолтын бүсэд тамхи татах, юм идэх, гоо сайхны

бүтээгдэхүүн хэрэглэх, зөвшөөрөлгүй суух, хэвтэх болон зориулалтын хамгаалах хэрэгсэлгүй хүн ажиллахыг хориглоно.

14.7 Хордолтын бүсэд ажиллахын өмнө ашиглах багаж, цэвэрлэгээ ариутгалын бодис, уусмал, хамгаалах хэрэгслийн иж бүрдэл, бэлэн байдлыг шалгана.14.8Цацраг, химийн ослын байдлыг мэдэж аюултай бүсийн хилийг тогтоож анхааруулах тэмдэг тавих, цацраг

идэвхт болон химийн хордолтын голомтод 2-оос дээш хүн ажиллах бөгөөд хордолтын бүсийн гадна байгаа хүнтэй харилцах холбоо, дохиог тогтоосон байна.

14.9 Цацраг идэвхт ослынхор уршгийг арилгах ажлыг гүйцэтгэхдээ хувийн дозиметрийн хяналт хийх бөгөөд механик болон алсын удирдлагатай багаж хэрэгсэл ашиглана.14.10 Үүрэг гүйцэтгэх явцад хордолтын шинж тэмдэг илрэх, багаж хамгаалах хэрэгсэл эвдрэх, гэмтсэн тохиолдолд хэсгийн ахлагчид мэдэгдэж хордолтын бүсээс гарна.14.11Хордолтын бүсээс гарч тухайн орчинд цацраг, химийн хордолтыг шалгасны дараа тусгайлан заасан газар

хамгаалах хэрэгсэл, багажыг цэвэрлэн ариутгаж, шалгаж зохих журмын дагуу газ эсэргүүцэгчийг тайлна.14.12Биеийн ил хэсэгт шарх, гэмтэл үүссэн үед эмнэлгийн анхны тусламжийг яаралтай үзүүлнэ.

15. Химийн хорт бодисыг ачиж, буулгах, тээвэрлэх аюулгүй ажиллагаа.15.1 Химийн хорт бодис тээвэрлэхдээ асгарах, хэмхрэхээс сэргийлж зориулалтын сав боодол,

хайрцагт хийж завсар зайг сайн чигжин, хөдөлгөөнгүй байхаар бэхэлж, нэр төрөл, шинж чанарыг нь хайрцаган дээр нь тодорхой бичнэ.

15.2 Тэсрэмтгий, онцгой хорт бодисыг тээвэрлэхдээ цагдаагийн байгууллагатай урьдчилан тохиролцож, тогтоосон замаар тэдгээрийн хяналтын дор гүйцэтгэнэ.

15.3 Химийн хорт бодисыг хүн, бараа бүтээгдэхүүнтэй хамт тээвэрлэхийг хориглох бөгөөд тусгай сэрэмжлүүлэх тэмдэг тавьсан мриулалтын тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэнэ.

15.4 Хорт бодис агуулсан сав нь гэмтэлтэй бүрэн бус ажиллагаатай үед өөрсдөө засварлах, оролдох, ачих, тээвэрлэхийг хориглоно.

15.5 Зөөх, ачих буулгахдаа 2 дугуйтай зориулалтын тэргэнцэр буюу дамнуурга ашиглах, доргиох, зайлагдах зэрэг эсрэг үйлчилгээ үзүүлж болохгүй.

15.6Тээвэрлэлтийн даац ихтэй үед машины хурд 50 км/цагаас хэтэрч болохгүй.

15.7Хорт бодис ачсан автомашины бүхээгт нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэлтэй 1-2 хүн сууж явах ба тамхи татах, гал гаргахыг хориглоно.

15.8Тэсрэмтгий гал өөрөө авалцах болон хийн даралттай бодисыг бусад төрлийн бодисуудтай хамт ачих, тээвэрлэх, хялбар шатах материалаар хучих, арчиж цэвэрлэхийг хориглоно.

15.9 Аюултай хортой бодис ачсан жолооч, тоот нь уг барааг 2 талын толинд үргэлж хянаж, ажиглаж явна.

15.10 Хорт бодисыг ачих, буулгах, тээвэрлэх хүмүүс нь аюулгүй ажиллах талаар зааварчилгаа авсан, нэг бүрийн хамгаалах хэрэгсэл, нүдний шил, бээлий, хормогч зэрэг хөдөлмөр хамгааллын хэрэгслээр хангагдсан байна.

16. Цацраг идэвхт бодис тээвэрлэх, хадгалах аюулгүй ажиллагаа

16.1 Цацраг идэвхт ачааг тусгай тоноглогдсон автомашинаар тээвэрлэнэ.

16.2 Цацраг идэвхт ачааг тээвэрлэх тусгай зориулалтын автомашин нь битүүтэвш буюу брезентэн бүхээгтэй, дотроо хамгаалагч хаалт, бэхлэх болон гал унтраах хэрэгслээр иж бүрэн тоноглогдож, хажуу талдаа цацрагийн аюулын тэмдэгтэй байна. Эдгээр машинууд нь замын цагдаагийн газар бүртгэлтэй байх бөгөөд шаардлагатай гэж үзвэл тэдний зөвшөөрлөөр гэрлэн дохиогоор тоноглоно.

16.3 Тусгай тоноглогдсон автомашинаар цацраг идэвхт ачааг байнга тээвэрлэхэд автомашины тэвш, зориулалтын чиргүүлийн гадна талын аль ч цэгт цацрагийн эквалент тунгийн 200 м бэр/цагаас, гадаргуугаас 2 м зайд 10 м бэр/цагаас хэтрэхгүй байхаар цацраг идэвхт ачаагбайрлуулна. Энэтохиолдолд бүхээгийн дотор цацрагийн тунгийн чадал 2 м бэр/цагаас хэтрэхгүй байх ба жилийн туршид жолоочын авах тун нь 5 бэрээс хэтэрч болохгүй. Цацраг идэвхт ачааг бүхээгээс аль болох зайтай байрлуулна.

16.4 Цацраг идэвхт ачааг тээвэрлэх автомашины жолооч нарт үйлчилгээнд гарахын өмнө аюулгүй ажиллагааны зааварчилгаа өгч хамгийн аюулгүй, оновчтой чиглэлийгтогтоож өгнө.

16.5 Цацраг идэвхт ачааны бэхэлгээ нь автомашины хөдлөх, эргэх, хурд сааруулах, зогсоход ачааг хөдөлгөөнгүй байлгах шаардлагыг хангасан байна.

16.6 Сав боодлын гадаргуу дээр болон түүнээс 1 м зайд цацрагийн эквалент тун түүний чадлын хэмжээгээр цацраг идэвхт ачааг тээвэрлэлтийн 3 зэрэгт хуваана.

Цацраг идэвхт ачааны тээвэрлэлтийн зэрэг

Тээвэрлэлтийн зэргийг ялгах

өнгө

Цацрагийн эквалент тунгийн чадлын зөвшөөрөгдөх дээд

хэмжээ м бэр/цагI Цагаан 0.5 0II Шар 50.0 1.0 хүртэл

III а Шар 200.0 10.0 хүртэл

IV б Шар/тусгайхэрэгсэлд/

1000.0 10.0

Цацраг идэвхт ачаа бүр 2 хажуу талдаа тээвэрлэлтийн зэргийг заасан шошготой байна.16.7 1 кг-аас их байх нөхцөлд цацраг идэвхт ачаа нь цацрагийн аюулын тэмдгээс гадна нэмэгдэл анхааруулах тэмдэгтэй байна.16.8Нэг зэрэг хамт хадгалах цацраг идэвхт ачааны тээвэрлэлтийн индекс /нийлбэр/ нь 50-аас хэтрэхгүй байна.

16.9 Цацраг идэвхт ачааг илгээхийн өмнө боодол бүрийн эквалент тунгийн чадлыг хэмжиж, тээвэрлэлтийн индексийг годорхойлох үүргийг илгээгч хүлээнэ. Барааны дагалдах баримтад цацраг идэвхт ачааны жин, тээвэрлэлтийн индекс, зэрэг бодисын нэр, идэвхийг бичсэн байна.16.10.Тээвэрлэлтийн II, IIIа зэргийн цацраг ачаа тээвэрлэж яваа автомашинд зорчигч суулгахыг хориглоно. Ачаа тээвэрлэж яваа автомашин нь улаан дарцаг, тухайн цацраг ачааны тээвэрлэлтийн тэргийг заасан тэмдгээр тоноглогдсон байх бөгөөд жолоочийн бүхээгт ачаа хариуцагч хүн хамт явна.16.11Цацраг идэвхт ачааг нийтийн тээврээр /автобус, хот хоорондын галт тэрэг/ тээвэрлэхийг хориглох ба

тээвэрлэлтийн 1 дүгээр зэргийн ачааг суудлын автомашины тээшийн хайрцагт тээвэрлэж болно.16.12Цацраг идэвхт ачааг тээвэрлэгч байгууллага дозиметрийн хяналтын хэмжилт хийж, хэмжилтийн дүн,

барааны жин нь дагалдах баримт бичигтэй тохирохгүй бол тээвэрлэхээс татгалзах эрхтэй.16.13Цацраг идэвхт бага оврын ачааг нэгтгэн тээвэрлэхэд тэдгээрийн жин нь өргөх механизмгүй дамжлагын цэгт

80 кг-аас, өргөх механизмтай дамжлагын цэгг 700 кг-аас, тээвэрлэлтийн нийлбэр индекс нь 50-иас хэтрэхгүй байна.

16.14Тээвэрлэлтийн үед баглаа боодлын лац, ломбо хондөгдөхгүй, тээвэрлэлтийн зэргийн хаяг нь баларч дарагдахааргүй Олйрлуулна. Тээвэрлэлтийн I, II, Ша зэргийн цацраг идэвхт ачааг бусад ачааны хамт

тээврийн бүх хэрэгслээр тээвэрлэж болно.16.15Тээвэрлэлтийн I, II, III а зэргийн цацраг идэвхт ачааг тээвэрлэхэд зориулагдсан тээврийн хэрэгслээр хүн ба

хүнсний бүтээгдэхүүн тээвэрлэхийг хориглох бөгөөд хяналт хийсний дараа цацраг идэвхт бохирдолгүй болох нь тогтоогдвол бусад төрлийн ачаа тээвэрлэж болно.

16.16Тээвэрлэлтийн III б зэргийн ачааг зөвхөн тусгай тоноглогдсон тээврийн хэрэгслээр тээвэрлэж цацраг идэвхт бодисыг тээвэрлэх горимыг чанд мөрдөнө. Тусгай тоноглогдсон тээврийн хэрэгсэлд ачсан ачааг цацраг идэвхт А нөхцөлд ажилладаг хүмүүсийн хүчээр ачиж буулгана.

16.17Цацраг идэвхт ачааг бусад төрлийн аюултай ачаа, тэсэрч дэлбэрэх, тэсрэх хольц үүсгэх бодис, шахсан болон шингэрүүлсэн хии, амархан шатдаг, аяндаа асдаг, идэмхий бодистой хамт тээвэрлэх, шуулах, чингэлэгт хамт хадгалахыг хориглоно.

16.18Тээвэрлэлтийн I, II, III а зэргийн цацраг идэвхт ачааг тусгай тоноглогдсон уур, усан халаалттай агуулахад хадгалах бөгөөд шаардлага хангасан халаалттай болон халаалтгүй энгийн агуулахад, тээвэрлэлтийн III б зэргийн ачааг зөвхөн тусгай зориулалтын агуулахад хадгална.

16.19Цацраг идэвхт ачааг байнга ба түр хадгалах агуулах нь гал түймэр гарсан тухай мэдээлэх автомат хэрэгсэл, гал унтраах хэрэгслээр хангагдсан байна.

16.20Цацраг идэвхт ачааг тээвэрлэх, хадгалах үед сав боодол дээр заасан анхааруулах тэмдгийн дагуу байрлуулж тээврийн хэрэгсэл эргэх, хурд хасах, доргих үед хөдлөхгүйгээр бэхлэх шаардлагатай.

16.21Цацраг идэвхт ачааг буулгасны дараа тээврийн хэрэгсэлд радиометрийн шалгалт хийж, бохирдол нь зөвшөөрөгдсөн хэмжээнээс их байвал идэвх сулруулах ажлыг хийнэ.

16.22Тээвэрлэлтийн I, II зэргийн цацраг идэвхт ачааг ачааны болон суудлын автомашинаар зорчигчгүйгээр тээвэрлэхийг зөвшөөрнө.

16.23Цацрагийн хяналтыг тээврийн хэрэгсэл, баглаа боодлын гадаргуу болон ажлын байр, дамжих өрөө тасалгаа, зорчигчийн байр, ойр орчны бета бөөм болон нейтроны урсгалын нягт, гамма цацрагийн тунгийн чадал, ачих, буулгах хэрэгсэл, агуулах, хамт тээсэн ачаа, ажиллагсдын хувцас, арьсны цацраг идэвхт бохирдлын түвшин, цацраг идэвхт хатуу, шингэн хаягдлыг цуглуулах, идэвх сулруулах, хаяхад хийнэ.

16.24Хувийн гутал, хувцас, эд зүйлийг цацраг идэвхээр бохирдуулахыг хориглоно. Хэрэв бохирдсон байвал цацрагийн албаны хяналтын дор идэвх сулруулах бөгөөд ийм боломжгүй бол цацраг идэвхт хаягдал болгон булшилна.

17. Тэсэлгээний ажлыг гүйцэтгэх үеийн аюулгүй ажиллагаа.

17.1 Тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгсэлтэй ажиллах хүн тэсэлгээний ажлуудыг гүйцэтгэх зааварчилгааг судалсан байна.

17.2 Тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг мэргэжпийн хүмүүст олгохыг зөвшөөрнө.

17.3 Тэсрэх бодис, тэсэлгээний материалыг ачиж, буулгахдаа цохиж доргиох, хаяж шидэх, эдгээр материалыг хадгалж байгаа газраас 100м-ээс дотогш зайд гал гаргах тамхи татахыг хориглоно.

17.4 Тэсэлгээний бүх ажиллагаа нь удирдагч /ахлагч/-ийн дохио / шүгэл, бүрээ, пуужин/ буюу командаар хийгдэнэ, Тогтоосон дохионууд нэг нь нөгөөгөөсөө онцгой ялгагдах бөгөөдтэсэлгээний ажилд оролцогч нийт хүмүүс тэдгээрийг сайн мэддэг байвал зохино.

17.5 Тэсэлгээ хийж буй газрын орчинд хамгаалалт гаргана.

17.6 Төрөл бүрийн тэсэлгээний ажлыг хийж байгаа тэсэлгээчин аюулгүйн зайг мэдсэн байвал зохино. Ил задгай газар байгаа хүмүүсийн аюулгүйн зайгдараах байдлаар тогтооно.

а/ 5 кг хүртэл жинтэй ил тавигдсан бүрхүүлгүй цэнэгүүдийг дэлбэлэхэд 50 м б/ ил байрласан металл хийцүүдийг дэлбэлэхэд 100 м в/ модыг дэлбэлэхэд 150 м г/ төмөр бетон, бетон, чулуу, тоосгон хийцүүдийг дэлбэлэхэд 350 м д/ хөрсийг тэслэхэд аюулгүй зай нь цэнэгүүдийн шинж чанар, салхины хүчээс хамаарна.17.7 Тэсэлгээний үед хүмүүсийг зайлуулах ба харуул хамгаалалт тавих газрууд, тэдгээрийн зайг уг

ажлыг удирдаж байгаа удирдагч / ахлагч/-аас тогтооно.17.8 Галын аргаар тэсэлгээ хийха/ агуулахаас гал дамжуулагч шижмийг авмагц түүний асалтын хэвийн хурдыг нарийн шалгахб/ гал дамжуулах шижим, цахилгаан тэсэлгээний сүлжээ болон шатаах яндангийн тооцоог нарийн хөтөлж,

тэдгээрийг зөвхөн цэнэгт тавихын өмнө өгнөв/ тэсрээгүй цэнэг буй эсэхийг магадлахын тулд дэлбэрсэн цэнэгүүдийн тооцоог нарийвчлан хөтөлнөг/ дэлбэрэлт болсноос хойш 15 минутын дараа тэсрээгүй цэнэг рүү очихдоо цэнэг болон шижим нь асаж

байгаа эсэхийг хянана.д/ шатаах яндангаар цэнэгийг дэлбэлэхдээ цэнэгийн хоорондын болон холдох зай, асаагч цэнэгийн тоог

тогтоож, нэг хүнээр 5-аас илүүгүй шатаах янданг асаалганае/ ассан болон гүйцэд шатаагүй гал дамжуулагчийг дахин асаахыг хориглоно

17.9 Цахилгааны аргаар тэсэлгээ хийха/ цэнэгт цахилгаан тэсэлгээний сүлжээг тавих ажил гүйцээгүй, хүмүүсийг аюулгүй зай, нуувчинд очихоос

өмнө цахилгаан гүйдэл уүсгэгчийг гол дамжуулагчид холбож болохгүй.б/ цахилгаан тэсэлгээний сүлжээний дамжуулагч утаснуудыг радиостанц, өндөр хүчдэлийн шугам, төмөр

зам, цахилгаан станц, дэд станцаас 200 м-ээс цааш байрлуулна. в/ удирдагч /ахлагч/-ийн шийдвэрээр тэсэлгээний машины түлхүүр, цахилгаан гүйдэл үүсгэгчий ажил эхлэхийн өмнө тэсэлгээчдэд олгоно.

г/ цахилгаан тэсэлгээний сүлжээг цэнэг байрлуулсан газраас бүх хүмүүс гарсны дараа шалгана.д/ гол дамжуулагчийн үзүүрийг станцын дэргэд тусад нь байлгана.е/ цэнэг дэлбэрснийг дуугаар нь тодорхойлох боломжгүй буюу бүлгээр нь дэлбэлж байгаа үед тэсэлгээний

дараа 15 минут өнгөрмөгц шалгуулна.17.10 Тэслэгч шижмийг ашиглаха/ бэлтгэл ажпын үед тэслэгч шижмийг сүүдэр газарт тавина.б/ тэслэгч шижимтэй холбогдсон тэсрээгүй цэнэгийг 30 минутын дараа очиж шалгах бөгөөд шижим нь шатаж

буй шинж тэмдэг илэрвэл цэнэг рүү шууд очиж болохгүй. Харин тэсэлгээний шижмийн урт, шаталтын хурдаар цэнэгт очих аюулгүй зайг тогтоож болно.

в/ бүх цэнэгүүд тэсэрсэн эсэхийг дуугаар нь тогтоож чадаагүй бол тэсрэлтээс хойш 30 минутын дотор тэсэлгээний газарт очихыг хориглоно.

г/ наранд удаан байсан тэсрэгч шижмийг дахин ашиглахгүй, устгана.17.11 Хөрсийг дэлбэлэха/ цэнэгийг цооногт байрлуулж зөөлөн шороогоор 20-30 см зузаантайгаар ханан талаас нь эхлэн далд ортол

булна.б/ тэсэлгээний ажилд оролцож байгаа хүмүүс цэнэгийг тавьж булсан газрыг сайн мэдэж байхаас гадна

тэмдэглэгээ хийнэ.

в/ дэлбэрэлтээс үүссэн нүхэнд хорт хий ямар нэгэн хугацаагаар хуралддаг тул шууд орохыг хориглоно.г/ цооногийг цэвэрлэж, модон хавчаар буюу олс, утасны тусламжтайгаар цэнэгийг оруулна.д/ цахилгаан дамжуулагч утас буюу гал дамжуулагч шижмэнд цэнэг дүүжлэхийг хориглоно.

е/ цооногт тэсрээгүй цэнэгийг 20-30 см зайтай өөр цооногт буй цэнэгээр дэлбэлэх буюу усаар /нунтаг тэсрэх бодис/ угааж болно. ё/ цооногоос цэнэгийг гаргах буюу өрөмдлөг хийх, цахилгаан тэсэлгээний сүлжээг татаж авахыг хориглоно.17.12 Галт хэрэгслийг тэслэх үеда/ буудлагын үед тэсрээгүй сум бусад хэлтэрхий хол үсрэхээс хамгаалан шороон далан хийх буюу модоор хаалт хийнэ.б/ тэслэж байгаа сум, минийн хэлтэрхий хол үсрэхээс хамгаалан шороон далан хийх буюу модоор хаалт хийнэ.в/ хот суурин газраас олдсон нисэх онгоцны тэсрээгүй бөмбөгийг байрнаас хөдөлгөх, ачиж явахыг зөвхөн хүний амь, орон сууц, барилга байгууламжид хөнөөл учруулж болзошгүй нөхцөлд ачиж, зөөх ажлыг тусгай зааврын дагуу гүйцэтгэнэ.г/ тэсрээгүй галт хэрэгслийг устгах ажпыг хийхдээ ойролцоох аж ахуйн нэгж, байгууллага, оршин суугчдад мэдэгдэнэ.д/ тэсрээгүй галт хэрэгслийн тэсрэх- бодисыг шатаахыг хориглоно.е/ тэсэлгээний дараа талбайд тэсрээгүй галт хэрэгсэл, тэсрэх бодис байгаа эсэхийг шалгана.ё/ тэсэлгээ хийж байгаа газарт гадны хүн байлгахыг хориглоно.ж/ гал дамжуулах шижим болон цахилгаан тэсэлгээний сүлжээ, шатаах яндан зэргийг ажпын байр руу гар дээрээ тусгай хайрцагтай авчирна. Эдгээрийг халаасанд авч явахыг хориглоно. Бэлэн цэнэг, тэсрэх бодисоос тусад нь тэсэлгээний ажлын байрнаас зайтай газар хадгална.з/ тэсрэх бодис болон тэсэлгээний хэрэгсэлтэй ажиллаж байгаа үед тамхи татах, ажлын байрнаас 100 м-ийн дотор гал гаргахыг хатуу хориглонои/ зарцуулагдаагүй бүх тэсрэх бодис, тэсэлгээний хэрэгслийг ажил дууссаны дараа агуулахад тушаана.

18. Дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэлтэй ажиллах аюүлгүй ажиллагаа18.1 Дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэлтэй харьцах үедээ дүрэм, шаварт дурдсан аюулгүй арга

хэмжээг мөрдлөг болгоно.18.2 Сургуулийн болон байлдааны хорт бодисын найрлага, бүтцэд байлдааны хорт бодис орсон

байдаг учраас түүнтэй ажиллахдаа аюулгүйн арга хэмжээг мөрдөнө.18.3 Сургуулийн болон байлдааны хорт бодис бүхий дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэл, сургуулийн

утаат хэрэгсэл, цацраг идэвхт уусгүүртэй ажиллахыг дадлага, туршлагатай болон мэргэжлийн хүмүүсийн удирдлагын дор хийнэ.

18.4 Сургуулийн болон байлдааны хорт бодистой ажиллах үед хорт хий, утаанаас хамгаалах хэрэгсэл өмсөнө.

18.5 Ажлын үед хорт утаанаас хамгаалах хэрэгслийг богино хугацаагаар ч гэсэн тайлахыг хориглоно.

18.6 Хорт утаанаас хамгаалах баг, хамгаалах бээлий, хувцасны товчийг тайлахад тохиолдолд зөвхөн хордолттой хэсэг, ажпын байрнаас гарсны дараа гүйцэтгэнэ.

18.7 Сургуулийн болон байлдааны хорт бодисыг ашиглах талбайд өвс ургамал багатай газрыг сонгон авна.

18.8 Сургуулийн болон байлдааны хорт бодистой дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэл, гранат зэргийг ашиглаж автомашин, техник багаж хэрэгсэлтэй сургууль явуулах талбайг хот суурин газраас 3 км- ээс хол зайд сонгон авч хичээл, сургууль явуулсны дараа зун нэг хоног, намар, өвөл хоёр хоног хамгаалалттай

байлгаж хүн, мал оруулахгүй байлгана.18.9 Дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэлтэй ажиллах үед дараах зүйлийг хориглоно. Үүнд:а/ дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэл, гранат болон сургуулийн утаатхэрэгслийгхотсуурин газар,

хүмүүсийн байрлалын дотор түүний ойролцоо хэрэглэхб/ дууриалган үзүүлэх хэрэгслийг суурин газар, гинжит хөвөгч тээвэрлэгч, автомашин, чирэгч болон бусад

техник хэрэгсэл, усны эх булагт хаяхв/ гранат, дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгслийг, сургуулийн утаат хэрэгслийг шатамхай материал

хэрэгсэл, ажлын байр, бие бүрэлдэхүүн байгаа газраас 50 м-ийн дотор тэслэх, шатаахг/ дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгслийг асаасны дараа гартаа удаан хугацаагаар барьж зогсохд/ хээрийн дадлага, сургууль хичээл явуулсан газраас олдсон тэсрэх бөмбөг, шатаах яндан, сургуулийн

сумыг оролдох, задлах, шидэх, буудахе/ эвдэрхий болон ажиллагаагүй тэсрэх бөмбөг, дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэл, утаат хэрэгслийг бие

бүрэлдэхүүнд олгохё/ дохионы буугаар 40-50° -аас бага өнцгөөр, сургуулийн сумаар 50 м-ээс ойр зайд байгаа мал амьтад,

автомашин техник, барилга байгууламжийг чиглүүлэн буудахж/ сургуулийн утаат хэрэгслийг өрөө тасалгаа, битүү байранд хэрэглэхз/ ашиглаагүй дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгслийн цэнэглэсэн гэрийг газарт булах

18.10 Сургууль, дадлага дууссаны дараа ашиглаагүй болон тэсрээгүй дууриалган үзүүлэх тэсрэх хэрэгсэл, утаат хэрэгслүүдийг цуглуулан авч тэслэх боодол, хорт бодисыг салган авах буюу юүлнэ.

Нэгдүгээр хавсралтЗааварчилгааны хяналтын хуудас

(анги, салбар, байгууллагын нэр)1. Цол, овог нэр2. Төрсөн он.....................................................................................3. Мэргэжил, тусгай мэргэжил4. Хэлтэс, албад (салаа, салбар)....................................................5.Урьдчилсан зааварчилгаа авагчийн........................ ...................... .............................I албан тушаал / / овог, нэр/ /гарын үсэг/

6. Урьдчилсан зааварчилгаа өгөгчийн........................... ...................... ................................./ албан тушаал / / овог, нэр / / гарын үсэг/

7. Зааварчилгаа өгсөн тухай тэмдэглэл............................................................. .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

8. Урьдчилсан зааварчилгаа өгсөн.........он.........сар..........өдөр9. Ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгаа өгөгчийн

............................ ........................ ................................../ албан тушаал / /овог, нэр/ /гарын үсэг/

10. Ажлын байран дахь анхан шатны зааварчилгаа авагчийн............................ ......................... ................................../ албан тушаал / /овог, нэр / /гарын үсэг/

11. Зааварчилгаа өгсөн тухай тэмдэглэл ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

12. Ажлын байран дахь анхан шатны-зааварчилгаа авсан......................он.................сар................өдөр

13. Ажиллуулахыг зөвшөөрсөн хүний........................... .............................. ...................../албан тушаал / /овог, нэр/ /гарын үсэг/

14. Ажилд томилсон шийдвэрийн утга, дугаар, он, сар, өдөр.............................................................................................................................................................................................................................................................................................

Хоёрдугаар хавсралтдугаар......анги,отряд, салбарын бие бүрэлдэхүүнээс хөдөлмөр

хамгаалал аюулгүй ажиллагааны дүрэм судлуулж авсан шалгалтын дүнгийн хүснэгт.

д/д Овог нэр Хүй

с Ажилд орсон он, сар, өдөр

Албантушаал

цол

Шүүлэг өгсөн он, сар, өдөр

Шүүлгийнүнэлгээ

Шүүлэг өгсөн хүний

гарын үсэг

Шүүлэг авсан комиссын дарга................

Гишүүд:........................

..........................

........................

Гуравдугаар хавсралтХөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагааны зааварчилгааны дэвтэр

Зааварчилгаа авсан хүний Зааварчилгаа өгсөн Гарынүсэг

Цол Овог нэр Мэргэжил Шалтгаан Сэдэвагуулгаа

Он, сар, өдөр

Авсанхүний

Өгсөнхүний

Дөрөвдүгээр хавсралт АВРАХ МЭРГЭЖЛИЙН АНГИ, САЛБАРУУДЫН ЭМИЙН САНД БАЙХ |ЗҮЙЛС

Д/д Змийн санд байх зүйлсийн нэр

Хэмжихнэгж

Хэмжээ Хэрэглэх заавар

1. Пенициллин сая 10 Үрэвслийн эсрэг2. Эритромицин боодол 10 Төрөл бүрийн үрэвслийн үед3. Левомицетин боодол 5 Ходоод гэдэсний үрэвсэлд4. Септрин боодол 5 Төрөл бүрийн үрэвслийн үед5 Новокайн амп 20 Тариа найруулах6 Аспирин 0.5 боодол 5 Халуун бууруулах7 Парацетамол боодол 5 Халуун буурууах, өвдөлт

намдаах8 Адельфан боодол 5 Даралт буулгах9 Спирт /

денатурат гр 500 Төрөл бүрийн процедурт

10 Иод гр 20 Шарх ариуггах11 Мазь

вышневский гр 100 Шарх төлжүүлэх, ариуггах12 Бинт ш 5 Боолт хийх13 Хөвөн боодол 10 Хөвөн бөмбөлөг хийх14 Шархны лент ш 2 Бага хэмжээний шарх боох15 Шприц -0.5 гр ш 10 Тарилга хийх16 Халууны шил ш 3 Халуун хэмжих17 Чангалуур ш 1-3 Судас тариа тарих, цус тогтоох18 Чигүүд ш 10 Хугарал, гэмтэлд19 Хүн нэг бүрийн

аптекш 5

Тавдугаар хавсралтТусгай зориулалтын тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг туршин шалгах журам, хугацаа

Аврах болон тусгай зориулалтын тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийн ашиглалт, туршилтын талаар тогтмол тэмдэглэл хөтөлж түүнд анги, салбар, нэгжийн захирагч нар хяналт тавьж, биелэлтийг хариуцна.

1. Галын автомашины хөөрөг, бага оврын усан хөөрөгний техникийн III үйлчилгээг хийх, 5000 км гүйлтийн дараа, мөн жил тутам нэг удаа ус шахах хүчин чадлаар нь туршин шалгана.2. Галын шат:- гурав сунадаг шатыг хатуу хөрстэй газар барилгын хананд 75° өнцгөөр налуулан гүйцэд сунгаж

байрлуулаад шатны гурван хэсгийн хойр талын гуя тус бүрээс 100 кг ачааг 2 минутын хугацаатай дүүжилнэ. Шатны олс нь 200 кг ачааг даах ёстой. Шатыг шалгасны дараа чөлөөтэй сунаж, бууж байвал зохино.

- довтолгооны шатыг араагаар нь цонхны тавцангаас дүүжилж дороосоо 2 дахь хөндлийн түвшинд хоёр талын гуя тус бүрээс 80 кг ачаа /бүгд 160кг/-г 2 минутын хугацаатай дүүжилнэ. Шалгасны дараа шатанд ямар нэгэн ан цав, гэмтэл гарсан эсэхэд үзлэг хийнэ.

- эвхдэг шатыг барилгын хананд 75° өнцгөөр налуулан тавьж, шатны хоёр талын гуяны дунд хэсгээс 120 кг ачааг 2 минутын хугацаатай дуүжилнэ. Шалгасны дараа ямар нэгэн эвдрэл гэмтэлгүй, чөлөөтэй эвхэгдэж байх ёстой.

3. Галын хоолой:- даралтын доторгүй хоолойн ажлын даралт 1.5 мПа, дотортой хоолойн ажпын даралт 1.9 мПа хүртэл байдаг.

Туршилтад тухайн хоолойны ажлын даралтыг 25 хувиар нэмэгдүүлсэнтэй тэнцэх усны даралтаар 3 минутын турш шалгана.

- соролтын хоолойг туршихдаа ажлын даралтаас 2 дахин их даралтаар 10 минутын хугацаатай шалгана. Мөн соролтоор шалгахад хоолой доторхи сийрэгжилт 73.15 кПа-аас багагүй байна. Сийрэгжилтийн хэмжээ 2.5 минутын хугацаанд 13.3 кПа-аас хэтрээгүй байна. Туршилтын дараа хоолойн доторхи резин хуурсан эсэхийг шалгаж үзнэ.4. Хоолойн төхөөрөмж:- жилд нэгээс доошгүй удаа усны шахалтаар сорох шүүрний хавхлага дээр 0.2 мПа даралт бий болгож 3 минутын

турш байлгахад холболт болон хавхлагаар ус гарахгүй байх ёстой.- салаа бэлчир, ус хураагч, шилжүүлэх холбоосыг даралтын хоолойны хамт шалгана. Хаалт болон

холбоосны резинэн жийргэвчээр ус гарахгүй байх ёстой.5. Галын хушуу:- агаар механикийн хөөсний хушууны их бие болон цацруулагч жилд нэг удаа 0.9 мПа усны даралтаар туршин

шалгана.- суурьтай хушууг жилд нэгээс доошгүй удаа 1.8 мПа усны даралтаар 5 минутын хугацаатай туршин

шалгана.6. Аврах олсыг 10 хоног тутам, мөн сургалт, гал унтраах үед хэрэглэхийн өмнө 3 хүнээр чангаалгаж, бат бөхыг

үзнэ. Хагас жил тутам нэг удаа 350 кг ачааг 5 минутын хугацаатай дүүжилж шалгана. Туршилтын дараа олсонд ямар нэгэн гэмтэл илрэхгүй, урт нь анхны уртаас 5 хувиас хэтрээгүй байвал зохино.

7. Жилд нэг удаа аврах бүс болон карбинаас 350 кг ачааг 5 минутын хугацаатай дүүжилж шалгана.

8. Гар багаж зэвсэглэмж- царил, дэгээ, гох, сүх зэрэг халуун боловсруулалт хийгдсэн! үзүүр, иртэй хэсгийг зөөлөн ган руу 10 удаа цохиж

шалгана. Мөн 80 кг ачаагаар гулзайлтын байдлыг шалгахад эмтэрсэн байвал ашиглахыг хориглоно.- дэгээг тэнхлэгийн дагууд нь 200 кг хүртэл ачаа 10 минутын хугацаатай дүүжилж гулзайлтын байдлыг шалгана.- цахилгаан гүйдэл таслах хайч, резинэн бээлий, гутал хөндийрүүлэгч резинэн дэвсгэр зэрэг иж бүрдлийг хагас

жил тутам 1000 В хүртэл хүчдэлээр нэг минутын хугацаатай шалгана.

БАТЛАВ: Онцгой байдлын газар, /хэлтэс/-ын даргаОСЛЫГ ТОГТООСОН АКТ (ОТА)

/5 хувь үйлдэнэ./20... оны ... сарын ... өдөр үйлдэв,

1. Байгууллагын нэр ..............................................................2. Осолдогчийн овог нэр .......................................................3. Осолдогчийн албан тушаал .............................................4. Нас хүйс.............................................................................5. Боловсрол .........................................................................6. Мэргэжил ..........................................................................7. Осолдогчийн улсад ажилласан хугацаа .........................үүнээс тухайн албан тушаалд ажилласан хугацаа8. Хөдөлмөрийн аюулгүй ажиллагаа, эрүүл ахуйн дүрмээр шүүлэг, шалгалт өгсөн .....он..... сар.....өдөр.9. Осол гарсан ............он......... сар ................ өдөр.10. Осол гарсан нөхцөл байдал11. Осолд хүргэсэн шалтгаан /тоног төхөөрөмж гэмтэлтэй бүрэн бус байсан, эсвэл аюулгүй ажиллагааны дүрэм,

технологын горим зөрчсөн, ажиллагч буюу албан тушаалтны буруу үйл ажиллагаанаас болсон зэргийг тодорхой бичнэ. /............................................................................................/

12. Ослын улмаас:Хөдөлмөрийн чадвар түр алдсан...............................өдөрОлгосон тэтгэмж..........................................................төгрөгТахир дутуугийн I , II , III группэд орсон, нас барсан эсэх / доогуур нь зур /Осолдогч ямар бэртэл, гэмтэл авсан

13. Эвдэрч гэмтсэн тоног төхөөрөмж, материалын үнэ............................................... төг14. Ослын шалтгааныг арилгах арга хэмжээ ..........................................................................................

АКТ ТОГТООСОН КОМИССЫНДАРГА:...................................../............................................/ГИШҮҮД:................................../.........................................../ ................................../.........................................../ ................................../.........................................../

ГАЛ ТҮЙМЭРТЭЙ ТЭМЦЭХ ГАЗАР