ZGRLK MASALI

Necati Tosuner

NEDEN KTAP

Yazara Dair

1944 ylnda Ankara'da dodu. 4 yandayken sakat kald. 1963'te ilk yks yaymland. 1966'da stanbul-Pertevniyal Lise- si'ni bitirdi. Bir sre Basn lan Kurumu'nda alt. Sonra birka yl Almanya'da bulundu. 1977 ylnda Derinlik Yaynlan'n kurdu, yaynevini 1986'da kapatt. 1983'te reklamclk alannda almaya balad ve 1996 ylnda emekli oldu.

yk: zgrlk Masal (1965), kmazda (1969), Kambur (1972), Sisli (1977), Necati Tosuner Soka (1983), lgns (1990), Bir Tutkunun Dile Getirilme Biimi (1997), Gne Giderken (1998). Roman: Sanc.. Sanc... (1977), Yalnzlktan Devren Kiralk (2000), Bana Sen Syle (2002). ocuk Kitaplar: Kele Osman Evden Kayor (1977), Kele Osman'n "Tarih"le Ba Dertte (1977), Daym Balon Olmu (1977). Tiyatro Oyunu: Fareli Sokan Kz (1991). dller: - "Kambur" da yer alan "ki Gn" adl ykyle TRT yk Baar dl (1971). - "Sanc.. Sanc..."yla Trk Dil Kurumu Roman dl (1978). - "Bir Tutkunun Dile Getirilme Biimleri'nde yer alan "Armaan" adl ykyle Haldun Taner yk dl'nde Birincilik (1997). - "Gne Giderken"le Sait Faik Hikye Armaan (1999).

indekiler

Yalnzla vg...7 zgrlk Masal ..13 Martlarla Gltler..27 Gl Kys..33

nsan Saylmak..37 Bir Ebemkua Peinde..43 Doyu.59 Gkten Bir Uurtma Dt..71 Ben Susuz ..75

Yalnzla vg

Brakacaktm bu kentin sokaklarn.

Bulvarda aylaklarca dolatm gnler... Kzlay Dura'nda kzn ocuksu glne kurban giden yllarm... Annemin tleri, yalvarlar hatta: "Aman u yl bir atlatsan..." Kap arpp kmalarm benim... Alamalar belki arkamdan... Bile bile, kr krne bir gidi...

ift ifttir herkes. Bir yalnz ben varmdr. Dayanlmaz yalnzlkta bir yirmi be kuruluk sakz ya da bir Bafra sigarasdr arkadam. Beklerim, beklerim eli bo...Umut bu, bilinmez ite. Bir glck, bir iaret belki... Oysa boa. Pek iyi de bilirim ki; bugne dek olmam, olmayacak bundan sonra da. Yine de, uzun

sal bir liseli kz arayacaktr gzlerim. Gzlerim araya-dursun. Az ileride favorili olan bir sigara yakacaktr. akman parltsnda kzca yrekler nasl da hoplar? Kskanmalym. Kskanmay retmemiler bana. Hayat? Hayat onlarndr belki de.

Ya ben?

Akam olur, klar yanar. iftler biraz daha sokulurlar birbirlerine. Geerler, giderler hep. Ne bir bak, ne bir merhaba... Bir ben kalrm plaknn nnde. Bir de yarm yarm ezgiler hoparlrde... umutlar, dler... Hangi dler? D m kald ki?..

Upuzun bulvarda bir yalnz benim sanki.

Kararm verdim, gideceim bu kentten. Bir gece, bir ucuz otobs kalkacak, ben zgn, ben umutlu olacam iinde.

yi ya... Bu arp kalmalarm niye? Niye gidiyorum, niye kalyorum burada? imde bir eziklik... Kim caydrmaya alyor beni? Bktm, usandm u sokaklar m? Her gn yeniden yeniden grdm u yzler... Allah bilir ya... Sevilecek nesi var u kentin?

Kentin suu ne? Gideceim yer daha m iyi olacak?

Ama dler?.. Dler benim deil miydi? Bu pes edi niye? Yer mi kalmam koca evrende, beni mutlu klacak? Bulana dek, topunuza inat ekip gideceim ite.

Kimden kap, kime kouyorum? Dedim ya, bunu ben de bilmiyorum. Nedir beni skan? Ne aryorum?

Mutluluk mu?

Nasl mutlu olabilirim? skntlarndan kurtulsam, belki mutluyum diyebilirim. Ama nedir i sknts yapan bende?

Yalnzlk m?

Savamaya, yalnzl yenmeye gcm var m? Yok.

yleyse?

Sevmeliyim. Mutluluumun yolu yalnzlm sev-mektir. Yalnz olmaktr yaantm. Yalnzlk dostumdur benim. Ben yalnz, ben mutlu.

Hava karardka bir sszlk belirir. evremde bir ka-labalk yoktur, boluk iinde yalnzmdr imdi. Dler kurar, baka evrenlere giderim. Oralarn duraklarnda kzlar cmerttir. Gen kz sesleri benim iindir artk. Yine de bir yana iterim hepsini. Tek aradm yalnzlm-dr. Bir bekr odas... Kk, belki penceresi bile yok. Kirli yatak, kirli yorgan... Ama yalnzm... Ama mutluyum ya...

Artk duraklarda sevi aramak yok. Gittiim kentte, arda, pazarda sevi satan dkknlar olacaktr. Bir sevi alrm oradan, iyi huylu bir sevi... Dikensiz olmaz, ama makas elimde ya... (Herkes kendi sevisini kendi yaratmal.) Krparm dikenleri bir bir... Bekr odamda, kitaplmn stnde tanrasna duracaktr. Onu sevecek, ona tapacam. Bir siyah tl rteceim dar giderken, yalnzca benim olacak.

Yine de bilirim ki, gerek seviler hibir yerde satlmaz. Rastlayan olmu mudur? Mutluluk sevinin iaretidir. Gerek sevidir bir bakma mutluluk. Gzyalardr belki de seviyi yapan.

Gven Park'a doru uzanrm bir. Havuzda birka su fkrr incecik. Kavaklara bakarm, yirmi alt kattr hepsi de. Bir ben kalrm mermer koltuklarda.

Bir kpek geer kimi geceler. Bir ekingenlik vardr halinde, rkek rkek admlar... Gizliden gece yaayna gider sanki. Diisi yedi enikle kalmtr geride. Viranenin at arasnda kukularn soukluu eser.

Parkta beni grr, aldr etmez bile. Kzarm ya... Kuzum hi mi sklma kalmad bu kpek milletinde? Ben diyeyim de, siz inanmayn isterseniz. Salyalar ak-yordur, bir kuyruk oynar karanlkta.

Yine de bir kpein gnahn almaktan korkarm.

Kzlay'n yannda bir park daha vardr. iek bozuu yzl bir kadn, atlak atlak elli bir adam, be kda raz eder orada. Adam glmser, kadn kolundan tutar onu, gler. Aydnlktan karanla, tepelere doru giderler. Kadnn antasnda bir battaniye vardr.

Bulvarn yorgun, izgi izgi parkeleri uyku hazrl-ndadr imdi. Bir sigara yakarm, bir neon yeil yeil vurur parkelere. Ayaklarm srtmeden edemem. Canlar m sklr parkelerin? Yar dalm uykularnda bir o yana dnerler, bir bu yana. Genleri kt kt sverler arkamdan... Kt dualar eder yallar. Ben gler geerim ama iimden bir ses:

"Onlarn bu yakarlardr seni ykan." der. Belki. Ama yine de onlar benimdir, ben onlarn.

Ne var ki, ara sra kadnca bir kahkaha geliyor ar-kamdan. Kzmyor deilim. Parkeler midir glen? Bir bil-sem... Bir gn usanacam, hani u, yaantlarnn ucunda atlak atlak duranlar yok mu? Bir topuk vuracam ona, bir topuk brne... "at" diyecek, lecekler.

Dua edin de gideyim buralardan. Yoksa btn parkeleri ldren ben olacam.

Dn be parke ldrdm. Az ey midir bu?

(1964)

zgrlk Masal

1- Kular

Bulvarda serelerin akam vakitleri toplanp da ttkleri bir ke vardr. Bilmem aklmda yanl m kalm? Kn o en zorlu gnlerinde, atkestanesi aacna r; kara, tipiye aldrmadan, birer allmam biimde meyvelercesine dallara aslr, terlerdi. Yalnz akamlarmn ounda onlar seyreder, yaamann mutluluunu cvltlarnda arardm. Avunacak bir eyler elde etmeye alrdm. Olmazd. Yalnzlk canma "tak" demiti. Bir dost, bir arkada gerekliydi bana. Souktu yalnzlk. Yakcyd... Kularla da arkada olunmuyordu ki... Bir burukluk iindeydim. Bilmediim bir eziklikti bu. Var mydm, yok muydum belli deildi. Hrsm bitmeyen yollardan alyordum. Yollar uzundu. Yollar ay-

nyd, skcyd, iin kts, yollar da bir yere gtrm-yordu beni. Olduum yerde dmlenip kalmtm. Biri yardm etseydi de, u dm bir zebilseydim. Umut edebilmek gerekliydi belki. Btn gzellikler gibi umut-larm da yitirmitim oysa. Yitik umutlard kularn sesi. Kii yitiklerle avunabilir mi? Yalnzln getirdii, yitiklerle avunmaktr ite. Yalnzsn. Kendini avutamyor mu-sun? Bunun sonu yoktur. Sokaklarda kendi kendine sylenir durursun artk. Yanndan insanlar geecektir. Sen bir hisindir onlar iin. stediin kadar aldrma, bu yol bir yere karmaz seni. Oysa kt de olsa bir yere erimek, bolukta kalmaktan iyidir. Boluun grltl sessizliini yalnzlara sorun siz. Kulaklardan silinmeyen grltlerdir bunlar. Bir mr boyu, kulaklar boluklara nlar.

Kularn en ok imrendiim yan zgrlkleriydi. Alabildiine geni -hatta can istedi mi, kiiolunu yukardan pisleyecek kadar geni- bir zgrlkt bu. nsanlar geerdi aacn altndan. nsanlarn kayglaryla, dnceleriyle dolu telalan vard. Soua yenilgin, en gzel seslere kulaklarn tkam, kouurlard. Bana kalrsa, kularn bu deerbilmezlere derslerini vermeleri bal gibi de haklaryd. Balarna, deerli giysilerine den o "ey"lerle kiiolunun bir duralay, aaca bakp, aresiz bir uzakla vard ki; gelin de elinizdeyse kularn zgrlklerine imrenmeyin.

Gereini ararsanz ben de tutsak saylmazdm. Hi deilse arkadam kadar.

Arkadamn babas kzgn bir adamd. Akamlar hi dar salmazd onu. Oysa o da en az benim kadar avare, en az benim kadar yalnzd. Avunacak bir eyler arard o da. Kiioluna yukardan karla kark pislikle rin yan grmeyi isterdi elbet. Ben ona anlatrdm. ok ok, glerdi hani... sterdim ki; kularn zgrlk lerini anlayabilsin arkadam da. Ama en iyi yk bile gerei kadar gzel olamazd ki...

Sonunda dayanamad arkadam. Bir akam birlikte gittik. Bulvarda bizim iin bir gldr vard o gece. Kulara yenilgin kiilere gldk uzun uzun. Bir alr gibiydik. Kular alyordu bizim cmz. Sahi, bir alnyordu ortada. Neyin nesiydi biz de bilmiyorduk. Hibir ey dnmeden glyorduk yalnzca.

Bulvarda, kularn zgrlklerini bilen bir kii daha vard artk.

Ho ona kolaya mal olmad bu. O akam babasndan bir gzel dayak yedi arkadam.

Kular her mevsimde byledir. Ama lml havalarda insanlar daha dikkatli, yaratlmla daha m yakndrlar? En dalgnlar, en acelecileri bile bir an duralar, uzaktan yle bir bakarlar kulara. Onlarn zgrlklerinden habersiz, dudaklarnda bir glck belirir. Aacn alt yerine, duvar diplerinden geerler sonra. Kularn o evrende yeri bu kadardr. Bunu bilmez mi kular? Bilirler. Ama kzdklarn sanmam. Onlarn yaantlar ykseklerdedir nk.

Kiiolu kularn stnlklerinden habersiz, bir dler, kayglar evrenindedir aada.

Bizim iin de nihayet bir kutular. yle sevimli bir ba, titrek bir grtla, iki kanad olan bir ku ite... Havada uar, bir aaca konabilirdi. Oysa bulvarnkilerde bir kutan te baz eyler sezinlerdik. Arkadamla ok gnler tarttk bunu. Bir sonuca varamadk yine de. zgrlklerini biliyorduk. Bir ey daha vard seslerinde. Aramay braktk sonra, ylece sevdik.

Bir olmadk gnde sylediler bize srlarn. Biz zgr biliyorduk onlar. Bir sevi tutsaklnda olduklar nereden aklmza gelsin?

Ey Allahm! Hi kimseyi mi zgr yaratmadn?

2- Gnlerin Tutsaklar

Sokaklar yine insan doluydu, insanlar dlerde, tut-kulardayd yine. Yalnzln snrnda hi deilse bir ar-kadam vard artk. Bir evrende tutkusuz iki yabancydk biz. Yava yava bir beeni ball belirdi aramzda. O ne istediyse, ben de istedim. Benim duyduklarmn ayns onda da vard. "Arkadalk" denilen buydu belki de. Yalnzln donukluunda bulmutuk birbirimizi. Duygularmzn bulanklnda bir eyler gizliydi. Biz bir eyler aryorduk. Ne aradmz, aramak isteyip is-

temediimizi bilmeden yalnzca aranyorduk. Bir kendimizle yetinemiyorduk, aranmak yaantmzd bizim. Sonu karanlklar iinde bir aran vard. Gnler bizim deildi, biz gnlere tutsaktk.

Bir kenarda dururduk. Kadnlar, kzlar geerdi n-mzden. Seviyi bilmeden, sevmek isterdik biz de. Ya on sekiz. Bir eyler uyanrd iimizde. Adlandrmadmz bir anlk takn duygular... Bir gelenin gzleri yakard bizi. Bir glenin sesine en rkek duygularmz ayaklanrd. Bir bakasnn adm at ufak ufakt. Bizi etkileyen ince ayak bilekleri midir? Geip giderlerdi sonra. Biz yenilgindik, onca umutlarmz snerdi arkalarndan. Bir kede yalnzlmza tutsaktk yine.

Bir donuk d evrenine dalardk yamurlu bir gnde. Dlerimizin sonu bir souk silkinmeyle biterdi okluk. Baknrdk evremize, salar yamurda slanm o kurtarcmzdan iz yoktur. Duyulmadk tutkular zleminde dlere dalardk yeniden.

"Sat anasn be!" derdi arkadam.

"Sat anasn..." derdim.

Yalnzln bir yaant halini almasndan korkardm. Sonralar yava yava sndm buna. Anlalan yalnzl sevmeye balamtm artk. Arkadam bir trl ala-mamt.

"Geceleri uyuyamyorum..." derdi.

"Kime tutuldun?" derdim.

"Kimse de yok ki ortada..."

Biz gerekte, byle her kzn, her kadnn peinden duygulanmaktansa, birine adamakll tutulmaya oktan razydk. Bu yaayta bir ac eksiklik vard. Arada bir zorla tutkun sayyorduk kendimizi. gn sryordu. Sonra yine eski yaant... Ama yine de bir bkknlk duyduumuz yoktu. lm aklmza gelene kadar. Bir lm tutkusu vard bizde rpertilerden rak. Bir d evreni dn onu arardk. Korktuumuz sylenemez. Hele bu serven merakyla... Biz yalnzlktan usanm-tk. Sonsuza dek yalnz olmak vard ortada. Bir zm saylabilir miydi bu? Yine de gn olur lm arardm.

"Bir gn ldreceim kendimi." derdim arkadama.

"Normaldir." derdi.

Glmek isterdim, bir yalanc mutluluk glc du-daklarmda donard. Anlardm, o yreklilik de yoktu. Arkadama:

"Bktm bu yaantdan... -desem sana- ldr beni! -ldrr msn?-" derdim.

"Ge be adam!" derdi o, "Ben kimseye yle byk iyilik yapmam."

Gerekte arkadam tavuk bile kesemezdi.

kar yolu bulduk sonunda. Kim erken davranrsa, Kzlay'daki yap bitince, kendini atacakt oradan. Geride kalana onun yerine de yaamak dyordu.

Arkadam yeil gzlleri severdi. Ben bir ayrm yapmazdm.

"Pisboaz sen de..." derdi bana. Glerdik. Bir yol bulmutuk -gerekte bu yol da bir yere gtrmyordu ya- yalandan da olsa endik. Glmek, olur olmaz glmek bizim iindi, unutulmu bir eski gln ardnda bir duralaymz vard ki... nsan ylesine donduran bir duralay ite.

Gnn birinde arkadam, arad kz bulduunu syledi. Lisenin kapsnda birlikte bekledik. Beni niye yannda gtrrd sanki? Yreklilie ihtiyac olduunu hi sanmam. ok ok, bir kza arkadalk teklif edecekti. Kvan duyulacak bir yeri de yoktu ki... Sonra kz kt. Bizden daha da yalnzd, -yalnzlar birbirini iyi tanrlar da- o kalabalkta en ssz yollar seen bir o vard. Ben kardaydm. Arkadam yanna sokuldu. Bir eyler syleyecek... Kz istekli, admlar yavalam... Sonra umulmadk bir anda durup, ters yz ediyor arkadam. Kayor. Neden, niye kayor anlayamyorum. Gzlerim kzda kalakalm... Yitik umutlar, yalnz braklmln souk titremeleri var kzda. rkek admlar hzlanyor.

"Amad." diye geliyor arkadam, "Gzleri yeil deil."

"Az ktlk etmedin kza." diyorum.

"Farkndaym." diyor, "Ama ne yapabilirdim? Aradm kz deil. Ona yanamak bile dlerimin perisine ihanet olacak. Bir kz yaard bilirsin dlerimde. Gzleri yeil... Dal gibi ince, duru bir kz..."

Tanmadm bir kzdan yana kyor, arkadama kzyorum:

"Brak Allah akna! Kzn gzlerine nceden bakmam olamazsn!"

Tatmadm bir doruluun peindeyim artk. Sanki bulvarda gelene geene laf atan ben deilim.

"Yapmayacaktn." diyorum, "Bir kzn olmadk umutlarn ykmaya hakkn yoktu."

Arkadam krlm:

"Yapma ulan!" diyor, "N'olursun sen olsun anla beni. Bir dle yayorum. Biliyorum iime domuyor deil. Aradm bulamayacam ben. Belki evrende yok ylesi. Ya da olmadk bir yerde kacak karma. Bir genelevde rnein... Onu bulmakla kaybetmek aras bir yerde... Yine de iimi stan ey onun varln dlemek. Yaantm onu aramaktr. Bir bulmak var, bir de elde etmek. Gerek dm orada balyor."

Btn erdemler buraya dek. zlmeksizlikler arasnda brakmyorum arkadam.

"Sat anasn be!" diyorum, "Gkte ararken, yerde kar bir gn karna."

Sonra arkadama imreniyorum, "hi deilse bir ey umut edebiliyor" diye. Bende o da yok ya...

Biz kayglardan arndka, gnler hzlanyordu. Dersler serilmi, karneler yle... Yine de taktmz yoktu hani.

"Bu iin yolu yok." derdi arkadam.

"Yolu var, kar yeri yok." derdim ben.

"Balatma edebiyatlndan imdi." derdi.

Bir vitrinde salarmz tarar, bir kza bizimmiesine bakardk. Ya biz grnmeyecek kadar ufaktk ya da kzlarn gzleri bozuktu. Baka trl olamaz.

Baharn geliiyle usandk bulvardan. Okulu astk, krlara attk kendimizi. Bolukta bir tutar dal aryorduk. Yoktu. Bir yol yaratmak bize dt.

"ekip gidelim buradan." dedim.

"ekip gidelim." dedi.

"Nere olursa..."

"En uzaa..."

"Bir yeni yaant..."

"Umutlarn en yenileri..."

"Mutluluun doruuna doru..."

Hesaplar yaptk, planlar kurduk. Evi braktk, gittik uzaklara dlerde. Gazetelerde "Kayp" diye resimlerimiz kt, gldk.

"Sat anasn." dedik kolaylkla.

Gnler bizimdi artk. Biz gnlere tutsak deildik. Takvimleri biz yapardk. Takvimler oyuncakt elimizde.

Bulvarda kayglarn kskandmz kiiler iinde, ileriye umutla bakan bir biz vardk. Ya onlarn kalar atlmt, ya biz umutla glyorduk artk.

kmaz yolun sonunda erimek iin bir nokta vard.

3- Gidi

Gnler umutlarla erirmi meerse. Sene sonu abuk geldi. kimiz de snfta kalmtk. Ama arkadam sznde durmad. Gerekte ne yapacan armt o da. Ortada umutlar vard. Sonu bulank da olsa bir yol vard. Ben o yola koyuldum, arkadam gelmedi.

"Niye?" dedim, "Hani birlikte gidecektik? Gnlerin tutsaklndan kurtulacaktk, takvimleri biz yapacaktk hani?"

"Gelemem." dedi arkadam, "Evden aktlar. Annem, 'sen gidersen ben de kendime kyarm' diyor."

"Sat anasn..." dedim.

"Olmuyor." dedi, "Sana da 'dur' diyemiyorum. Git-mesen de olur hani... (Sanki 'dur' demek deil mi bu?) Bak u kente. Ne ktl var? Her yer gibi gne burada da doudan doar. Batt yer de bellidir. Neyine

gerek baka yerler? Bu sokaklar senindir. Daha oook ararsn buralar. Geti, geer... Gel, vazge sen de. Bak, ben, bir kalba sokuyorum kendimi. Annem de haftalm on kt artracak. Belki bir kz pastaneye gtrrm cumartesi. Gel be arkadam! Vazge, gitme."

"Yok," dedim, "gideceim."

"Allann belas..." diye kprd, "Nispet mi yapyorsun bana? Git! Defol! Cehenneme dek yolun var."

...Ve ben o kentin bulvarndan, parklarndan, sine-malarnn nnden kendimi ekip, geldim buralara.

Son gn arkadam:

"Aldrma o szlerime..." diyordu, "Sen olsun git, kurtar kendini. Bulvarn kalabalnda bu yalnzlk ykyor bizi. Bir de kularn zgrlkleri sorunu var. Sat anasn hepsinin. Isszlklarda yalnzlk belli olmaz. Avutursun belki kendini. Bense yine bu sokaklarda harcanacam. Aradm kza da rastlamadan belki, gnlere tutsak, bu yaant byle gidecek."

Ayrldk.

Koskoca bir kentte yalnzdm. Bir arkadam da yoktu. Gnleri unutmutum. Takvimi de kaldrdm oda-

mm duvarndan, uzaktaki bir eski dosta "Kral Arkadam" diye mektup yazmak vard artk.

Sereler benim deildi, gvercin doluydu bu kent. Sokaklarda insanlar vard yine. Bir uultulu kalabalkta akamlar kadar yalnzdm ben. Dlerimi yitirmitim, tutkularm boayd. Bir eskinin anlar kalmt, ondan te her ey bo... Eskiyi mi aryordum? Belki de gemie tutsaktm artk. Avare gnlerimin avuntusu yabans glcklerdi. Onlar aradm, yerinde duygusuz dudaklar vard. Issz yrelerin, dalgalarn ldad sessiz kylarn ocuuyum ben. Bulvarn dzenli talar deil, akllar, kumullard srdam. Yllardr yzn grmediim bir kza nasl tutulduumu anlatrm onlara. Sular kararr, gn batar. Bir eski konan penceresinde, gvercinlere ekmek krntlar koyar bir kk kz. Martlarn serelere benzer bir yeri mi vardr? Kyya indiim gnden beri braktm gvercinleri.

Martlarn zgrl peindeyim artk.

4- Dn

Dnyorum bulvara... zlediim o kadar ok ey var ki... En skntl gnmde, istiyorum "sat anasn" desin biri. Gideceim. Bylesine snrsz bir yalnzla zenenin aklna aarm. Yalandan da olsa bir kalabalk -allm, iyi kt bilinen bir kalabalk- istiyor kii.

imdi o kentin geceleri souk olur. Kuru, belki de karl souklar vardr imdi. Bulvarn kular kar altnda rler mi ki?.. Bktm bu rutubetli havalardan. Gzyalarn getiren havadaki nem midir?

Arkadam: "Buldum!" diye yazyor. "Yeil gzlerin ev-renindeyim artk. Mutluluk dedikleri bu olacak. Gel, gr-meni isterim. Senin dediine vard sonunda, gkte ararken karma yerde kt. 'Seviyorum' dersem, gler misin?"

Belki glmek gerekti, glemedim. Arkadam bir yeil gzl bulmu olabilirdi. Ama arad kz?.. Sanmam. Bir d perisine gerekte rastlanlacan dnmek biraz g. Arkadam iin korkuyorum. Bunu anlamas ykabilir onu. Ve iimde bir rknt... Bir ktlk umuyorum o kzdan arkadama. Bir umut dalyd bolukta, yeil gzl kz. O da krlrsa, yazk olur Kral Arkadam'a.

Doduum o kentin insanlarn pek sevmem niyeyse? Onlar da beni sevmediler ya... Yine de zledim hepsini. Sabahlar erkenden, dut aacndaki serelere slanm ekmek atar bir ihtiyar vard. ldyse acnrm dorusu.

Bu et yiyici deniz kularndan da usanmadm deil. Ya da bir zlem bktrd beni onlardan. lk iim bulvara komak olacak dnnce. Belki arkadam da yanmda olur. Bir dolanacam yle... Kular arayacak gzlerim... Onlar o atkestanesi aacnda grdm m, zlemin sonsuzluunda, biliyorum gzlerim yaaracaktr.

Bir de onlar bulamamak korkusu var. Bulvarn o kalabal kularsz ekilmez dorusu.

Yine de sonu belli bu iin. Kular bulsam da, bula-masam da ben o caddenin ocuu deilim artk. Et yiyici kular, kynn sessizliini arayacamdr nerede olursam olaym.

bu zgrlk masalna inanmakta.

(1965)

Martlar Gltler

Duvarlar beyaz badanal, basit, yaln denmi bir oda... Pencerenin yannda aynas kesinden atlam bir tuvalet masas... Masann ucunda bir kahve fincan umutla, mutlu fallara yatm. Daha bir sr ufak tefek... Firketeler, tokalar, tarak, krem, pudra, kavunii dudak boyas, limoniei kolonya ve... Ve bir gm ereve... Bir gen adam, aldatc bir glck...

Aynann karsnda yirmi bei akn yayla bir gen kz... Dalgn, arada bir salarn fralyor. Salar siyah. Omuzlarda... Durgun, ara sra derin derin inip inip kalkan gsler... Yanm duygularn kz... Yanaklarnda belli belirsiz bir sarlk...

Sonutan rken parmaklar fincan kaldryor, sessizce grntler sryor odaya. Kahve telvesinden bir kpr, kprnn altnda bir kuru dere... Fincandan szlyor, pencerenin nndeki srahinin iine doymak bilmeyen bir dolula doluyor, doluyor...

Bir kavak, bir am... u yamata bir tavan...

"Hayrdr inallah!.."

Uzaklarda bir iki tepe, tepenin arkasnda bir karalt... Beklenilen, eriilmez umutlar... Ereine yorgun argn, glkle uzanan bir kei yolu... Yolda allar, deve-dikenleri... Hepsi odaya sryor bir bir. Kapnn arkasna gizleniyor devedikeni. Ortala bir yalnzlk siniyor. Buram buram bahar, yaz, k kokan bir yalnzlk... Bulutlu, karanlk bir gkyz... Esinti, kar, frtna, yamur... imekler akyor. Benliinde akan imekler... Bir kk umut tepelerin ardnda batyor, akam oluyor.

"Bugn de geti... Gelmedi."

Yalnzlk yorgan kaldryor, sinsice sokuluyor kzn yatana. Yatakta aresiz bir sessizlik... Yalnzlk uyuyor.

Gen kz kalkp, pencerenin nne geliyor. Burnunu cama dayyor, cam duygusuz bir souklukta. Akam, ar ar kyor mahalleye. Bkkn son birka kzl n daha geliyor, o kadar.

Tutkularn dinmek bilmedii bir dnem: Bahar sonu.

Sokak botur. Atkestaneleri iek am. Topal bir kedi karya geer. Her zamanki gibi Akif Efendi'nin gvercinleri geri dnerken, ileride, top yerindeki ocuklar ma bitirir. Sokan tek elektrik lambasyla, yazlk sinemann klar szbirlii etmiesine birlikte yanarlar. Ev sahibi kadn bahe parmakln kapar. Demirin sesi yalnz akamlarn zyle dolu bir nlaytr. nlar nlar, bahede yeni yeni doan gllerin kokusuna karr, dalr evreye, yok olur. Sonra bir sessizlik... Perde ekilir, k yanar. Krk mumluk lambann gc, nefes darl olan orta yal bir hanmnki gibi akamn karanl iinde clz kalr.

Aynann karsna geti gen kz yeniden. Parman fincana soktu, kahve telvesiyle bir kocaman "A" yazd aynaya. Sonra bir "", bir de "K"...

"AK"

Glecekti, glemedi. Parman emerek dnd, dnd...

"lnceye dek, yaayan ak!.." dedi.

Sonra utand kendinden, AK'n zerine bir arp att. Gm ereveyi ald, tam ortasna iten bir pck kondurdu. Aynada kendine bakt, bakt...

"Belki yarn..." diye dnd, "nallah yarn."

Soyunup geceliini giymeye endi, erkenden ylece girdi yatana. Yatakta yalnzlk skca sarld ona. Belki de o, bir eye sarlmak isteiyle yalnzl kollar arasna ald. Her neyse, birlikte yattlar ite. Dnd, yarn dledi, uyumaya alt. Yalnzln soukluunda uyudu.

Darda bahar yaza dner.

Atkestaneleri, yeni yeni patlayan gller, kyda kede naslsa kalm son birka leylak hafiften titreirler. Kokularn, renklerini, umutlarn salarlar evreye. Iklar snm, yalnzlar bol bir mahallede yaylrlar. Bunlardan kimisi kap altndan, pencere aralndan gen kzn odasna dolar. Kapnn arkasndaki devedikeni, srahideki kuru dere, yatakta kza dolanm kopkoyu yalnzlkla dost olurlar. Konuurlar, glrler:

"Yarn," derler, "yarn da ayn ey..." Ya... te byle... Herkesin diline der insan. Zor yalnzlk, zor.

Devedikeni kapnn arkasndan kt. Srahiyi dolduran kuru dere fincana ekilirken, yalnzlk kzn kollar arasndan syrlp, duvarda asl yazlk emprime iine btn soukluuyla doldu. Bir rpermeyle titredi mavi emprime. Sonra alt, durdu.

Darda hafif bir esinti esti. Gller biraz daha patladlar. Atkestanelerinin solan beyaz iekleri uutu ortalkta. Artk leylaklardan iz yoktu. Bu bir yaz sabahyd.

Akif Efendi gvercinlerini sald. Kasap Recep topal kediye bir para cier att. Kedi, kvanl, bir gnlk yemei dileri arasnda sokan sonuna doru yrrken, gen kz uyand.

Yatandan kt, aynann karsnda durdu. Hibir ey grmeden, hibir ey sezip duymadan bakt, bakt... Alkn bir hareketle fray ald, salarn fralamaya koyuldu. Sonra ayn nemsemez dalgnlkla, akamdan karmaya endii giysilerini soyundu. Kedeki muslukta yzn ykad, alnna den salarnn ucunu slad. Yeniden aynann karsna geldiinde birka damla su, yznden, enesinin altndan gsleri arasna doru kayd. Hayr, rpermedi. (Her gece buz gibi bir yalnzla sarlp yatanlarda, birka damla souk su bir etki gstermez.) Sonra kurulad elini, yzn. Salarn datt, zerinde ne varsa kard. stekle bakt kendine. Gslerini okad, belini svazlad. Elleri kalasnda, durdu. Bir sigara yakt. Doyasya seyretti kendini. Gm erevedeki adama bakt. (Yeni yeni grd.) Gld. ereveyi br yana evirdi. Giyindi.

Mavi emprimeyi dolduran yalnzlk imdi gen kzn zerindeydi.

Pencereyi at, yazn ilk scakl beceriksizce doldu ieri. Bahede birka sere cvl cvldlar. Ev sahibi kadn parmakl aarken, demirin sabahki sesi, umutla, dle doluydu. Yal yal glmsedi kadn. Ona parmaklaryla "Gnaydn" dedi gen kz. Topal kedi pembe evdeki arkada Tekir'i grmeye gitti.

Gen kz saatine baknca telaland. Kavuniine boyad dudaklarn. O zaman grd aynadaki zerine arp atlm AK'. Belli belirsizce gld. Kahve fincann ald, tkryle slatt kurumu telveyi, parmayla iyice syrd. Kpry, kuru dereyi, dalar, aalar, hepsini, hepsini bozdu. Aynann zerine bir arp, bir arp daha att. "AK" eridi, kart, yok oldu.

Gm ereveyi dzeltti, bir pck verdi iten. antasn ald, mutlu, parmaklarn yalayarak kt dar.

Bahede gller ona yeni bir umutla glmsediler.

"Gnaydn." dedi onlara. "Anneme yazaym da gelsin..." diye dnd. Her zamanki gibi vapura binerken bu dncesinden vazgeti.

"Evet. Her eye olduu gibi, yalnzla da allyor."

Vapur Kzkulesi yaknlarndan syrlrken, gne ykseliyordu.

Denize bakt, srtn dnd gnee.

Martlar gltler.

(1964)

Gl Kys

"Uzun olacaksn ki..." dedi.

Gln kysna bir kavak izdi.

"Bir kavak kadar uzun."

Kava biraz uzatt: Omuzlara dek ancak kan iki aa daha izdi.

"Tepeden bakmas kolaydr, zn olacaksn ki... Koltuklarn kabaracak, gururlanacaksn. Burnun da b-yyebilir, kurumundan varlmaz yanna."

Kavak mutlu, hafif hafif salnd.

"Herkes imrenecektir. uzunsun sen. Ah!.. Bir de ksal bilsen."

Ksa aalar kavaa bir baktlar. Bzldler, yok olmak istercesine bzldler sonra.

"Ksa olmak... Hay Allah! Btn bir yaantn aadan almaktr. Bir gr, ortalkta top gibi patlayan bir ses kmaz azndan. Bir yaama boyu yenilginsin, boynun bkk... Ksalardan da ksalar vardr. Altta kalan gerekte onlardr ite. Az ksalar var ya... Bir de tepeden bakarlar ki onlara... Kendini avutabilmenin bir yoludur bu. Bir yol, ama nereye dek gidebilecei belirsiz bir yol. En iyisi uzun olmak. En uzun olmak hatta. Bir kavak kadar uzun..."

Ksa aalarn dibinde otlar, allar vard. Kavak ge-rindi, daha da uzad. Ksa aalar otlara, allara baktlar; bir beceriksiz mutlulukta rperdiler. Sonra grdler kava, mutluluklar silindi, yok oldu. Dlerin, umutlarn stnde bir gerek vard: KISAYDILAR. Kavan glgesi gln zerine uzand. Glgede bir rdek yeil balsna cilve yapyordu.

"Glgeyi kim sevmez ki... Hele uzunlarn glgeleri tam yaanlacak yerlerdir. Ksalarn, glgesi de ksadr. Skcdr, sevilmez. Neden botur ksa glgeler, anladnz m imdi?"

Glde allarn glgesi belli belirsizdi.

"Ksalarn avuntusu uzunlarda bir zr aramaktr, uzunlar zrsz mdr yani? Yok. uzunlarn da vardr zrleri. Ama gze batmaz, zn klflar vardr onlarn, saklarlar her eylerini. Ksalar bir eycik gremez. Ama tahmin ederler ki; uzunlarn da zrleri vardr. Yalnzca bir tahmin ite... Hani uzun klf aralayp da... Yok canm. O yreklilik ne gezer ksalarda?"

Kavak kmldand, glgesi suda oynat. rdekler kyya ktlar.

"Ksalara bir sorun... uzunlarn en byk zrdr uzun olmalar. (Samal ortada.) uzunlar sivriymi de... Gze abuk batarm da... abuk bklrm. Dorudur belki, uzunlardan abuk bklr. Ama hibir uzunun glgesi bo kalmaz ki... Biri gitse, bei gelir."

Kynn en kzgn allard. Dikenleri bilenmiti, sivri sivriydi. Bir alnacakt. Bilinmeden, yalnzca duyulan bir ... allar hazrd, allar antlyd e.

" de ne demekmi?.. Varsn uzunlar uzun yaasn, ksalar ksa. Dorusu hibir ksa kp da, ksa yaamay istemez."

allardan kimisi fkenin kzgnlyla kavruldular, bkldler, gle doru sarktlar yavaa. Sulara braktlar kendilerini. Artk l ksalar yzyordu glde.

"te byleleri de kyor arada bir. Ksa yaamada grmek ksalktan kurtulmay. Bir uzun glgeye snmak sonunda. in bilinen ktl de bu ya..."

Glde kavan glgesi uzundu. l allar bilmeden yzdler o yana. Gl az karanlkt glgede. allar grlmez oldu.

"Ksa, uzunlarn glgesinde de ksadr. Onlar bilmez mi bunu? Bilirler. Ama yine de aralarndan kar byle bir iki tane. Enayiliin daniskas... uzunlara bir glcklk gazete havadisi olmak..."

"Bir ksa kendini ldrd!"

"Ksalarn akl da ksadr" demek mi bu? Oysa "uzunun akl ksa olur" diyen kimdi? Bu lgnlklar fazla akldan m geliyor?

"Neyse, uzun szn ksas..."

Dur! Bak, bir eyin ksas da aranlabiliyormu demek?

"Uzun szn ksas..."

Kendi kendine konuan adam, iinden gelen sese:

"yi ama..." dedi, "Bunlar niye anlatrsn bana, an-layamadm. Ben ksa deilim ki..."

Oysa kar ne kadar beyazsa, adam da o kadar ksayd. Sigara paketinin arkasna izitirdii resme bir iki kalem att... Kavan yanndaki aalar kendilerine gven kazandlar, uzundular. Kavaktan da uzundular imdi. Bir delice mutluluk yayld hepsine. Gne gln br kysnda batyordu. Aalar, allar, otlar el salladlar ona.

Adamn can sklmyordu artk. skntlar drtk-lediler, drtklediler onu... Adam aldrmad. Btn s-kntlar yenilgin, braktlar yakasn.

Sigara paketinin arkasnda bir esinti esti. Ksa aalar ksa ksa titrediler. Kavak esintiye dayanamad, devrildi. Gl duruldu, dondu. rdekler allarn altna sndlar. Gzden rak, keratalar kimbilir n'aptlar orada?

(1965)

nsan Saylmak

Gne batyordu. Bezginlik veren scan yerini bir serin esinti alyordu imdi. Kentin byk caddesi kalabalk olurdu artk. Evrenin kk kk tasalarn unutmu, gvenle, yaama sevinciyle dolu insanlar gezmeye karlard. Yaamak onlarca mutluluktu. Bir de kenarlarda yalnz balarna bekleen kiiler vardr. Belirli, ya da belirsiz bir eksikliin skntsnda umutsuzdurlar. Bunalmlarn anladm sanrm onlarn. Ayn dirliksizlik iinde yayorum ben de. nce yaradana kar geliyor kii. Bir usanmlk beliriyor ardndan. Yaamaktan, evreden bklyor, sszlklara kapanlyor eksikliiyle. Her eyi unutmayadr btn abas. Oysa unutulmuyor gerekler. Bunun bir bouna avunu olduunu anlaynca, ya "kader" demek kalyor; ya da btn duygular yitirip yaradana, topluma kar kmak.

Adam, bir akasya aacnn dibinde kalar atkt. Eksikliin usanmlnda topluma svyordu sanki. Byle bir kiinin yks okunur muydu? Ama benim yaaym da onun gibiydi, yazmalydm. Hi deilse boalmak iin. Adamn aktan aa svd gnler de olmutur. Birka kii orackta hrpalardlar onu. Sonra ilerinden biri kar: "Brakn canm u sakat..." 38 derdi. "Belli ite... Kan biri." nsanlar onu kenar sokaklara iteler, ardndan yuh ektirirlerdi ocuklara. Adamn tek suu, Tann'nn bakalarna verdii gzellii ona ok grmesindeydi. Toplumun deer lleri vard: Kii ya nl, paral, ya namuslu olmalyd; ya da Tanr eksiksiz yaratmalyd onu. Kendini tutkulara braksayd adam, n de, para da kazanrd belki. Namuslu grnmek de g i deildi. Ama btn bunlar Tanr'nn, ona vermediini rtmeye yeterli olacak myd? Eksiklii bir leke gibi tayacak, kendini toplumdan saydramayacakt yine de. Tanr'nn vermediini insanlarn onda aramasnn gerei neydi? Olsa olsa kiiyle Tanr'nn arasnda kalmalyd bu. O da insand, insan olmak abasndayd... Toplumun onu da en az kendileri gibi insandan saymas gerekmez miydi? nsanlar Tanr'ya niye bylesine gvenirlerdi? Tanr en byk hakbilirdi ha?.. te onun datn da deer ls diye alyorlard. Adam topluma bu lleri iin kzyordu. Kendinin de insan diye, insanca sevilmesini diliyordu o. Oysa kiiolunda bir bencillik vard. stn olan, gzel, gl olan kendisiydi. Kendini stn grebilmek iin bakala-

rn aalatnyordu. Hele bunlar deer llerine de giremiyorlarsa; aalk, irkin, gszdler. Adam eksikliin aclarn duymasayd, bilmeyecekti belki insanlar insan olduu iin sevmeyi. Eksik olann aclarndan, kk kk tutkularndan habersiz, toplumda bir kii olacakt ancak. nsanlara kalar atlm, bylesine svmeyecek, kendini mutlu sanacakt belki. Ama insanlar sevmeyi bilecek miydi? Toplumun iinden 39 olup da skntlarda bunalanlar varsa, yaamay bilmeyen, onu bakalarna kaptranlardr. Eksikliin bunalmndakilerse sevmeyi, yaamay bilirler, bunlar toplum vermez onlara.

Eksik adamn kzgnl buradayd ite. Topluma ne kaybettirmiti o? Suu neydi? Tanr vermedi diye, insanlar niye ykleniyorlard ona? Tanr'ya bakaldrn yanna bir de toplumdan kamay katyorlard. Ve eksik adam onlarn iine giremiyor, gnler sve saya gidiyordu byle. Toplum, eksikleri de kendinden sayacak olgunlua eriseydi, bu aclar duymayacakt. Oysa evrende bir insanlar vard; bir de insan yapsnda, toplumun bencilliinde en byk aclar yaayan kiiler.

Onun btn abas kendini de insandan saydrabil-mekti. Bu umudun da bittii gn, eksik adam kendi ya-amasna kendi son verecek gten de yoksunsa eer, usanm bir yaayta, o sonu getirecek rastlanty bek-leyecektir.

Adama acyanlar olacaktr belki. Ama her acmann iinde, bir kt "kader"in kendine rastlamaynn sevinci vardr. Eksik kiinin arad aalatrc bir kuru acma deil, sevgidir. Oysa toplum stndr, ona ancak acmay yaratrrd. Onun insanca sevmek, hele sevilmek istemesine glerdi insanlar.

Tanr, bykl anlalsn diye eksik yaratmt onlar. nsanlar doru yola getirmek iin, bir ezici gururla onlardan bir bl alyor, olmadk aclar, biimleri veriyordu. Ve byklk oluyordu bunun ad. nsanlarn, -ki gerekten Tanr'nn izdii kadere inanyorlarsa- toplumun sularnn karln eken bu eksik yaratlmlara sevgi duymalar gerekmez miydi?

Adamn insanlardan bekledii onunla birlik olsunlar, Tanr'dan hakkn dilesinler deildi. Tanr glyd, en byk aclar ektirebiliyordu kiiye. Ya insanlar?.. O acy dindirebilecek gte deil miydiler? Bir stnlk duygular vard, eksik kiiyi aclaryla yalnz brakan. stnle ynelmeleri insan olmalarndan myd? nsanlk myd kendilerine verileni bakalarnda aramak?

Adamn btn istei insanlarca sevilmek, insan sa-ylmakt. Birtakm insanlar bakalarndan sevgi dilenecek aala drmek Tanr'nn byklndendi. Ve onlara acmak insanlarn...

Gerekte adam bylesine incelemem doru deil di. En dirliksiz anlarn yayordu belki imdi. Btn varlyla tutulduu kz bugn nianlanyor olabilirdi. Az sonra gidecek, szana dek iecekti. "Senin neyineydi imek?" diyecekti insanlar. "Sevgilim nianlanyor." di yebilir miydi onlara? Sevmek, sevilmek onun iin de- ildi. Kii her eyi brakyordu bir kerteye dek. Sevil- memeye de allyor bir gn. Ama sevmeden yaanlr m? sterdi ki; kz varln bilsin. Belki biri kulana ei lir: "Yine de seviyor seni..." derdi kza. Sinirlenecek, "Brak u mendeburu..." diyecekti kz. "Sras m imdi ya?.." Ama adam kzmayacak: "Olsun, var olduumu duydu ya... Yeter bana o da..." diyecekti. Bir kz iin, birden ok kiinin sevgisini kazanmaktan daha kvan verici ne olabilir? Oysa kz da o insanlardan biriydi. Kendini stn grmek abasndayd. Tanr'nn karala d kiinin onca ne nemi vard?

Belki de adam, bir belirli kiiye tutulmu deildi. u geen kadnlardan birinin kolunda olmaktan baka bir ey istemiyordu. Ya da ocuunun arabasn iten u adamn yerinde olmak isterdi. Kendine gven duymann nasl ey olduunu bilmeliydi o da. ten bir gl unutal yllar oluyordu. atlmalardan bir derin izgi belirmiti kalarnn arasnda. Omuzlar dm, admlarn gl gl yere vurarak yrmeyi unutmutu. Az gidince yorulacak, skntlarn arlnda bir yere daya-

rap, dinlenecekti, insanlar hzl hzl geecekti yanndan. Kadnlar ocuklarna onu gsterecek: "Annene kar gelirsen Allah Baba byle yapar ite..." diyeceklerdi. O, dudaklarn sracak, yenilgin, dlere brakacakt kendini.

Eksik yaradll kiiyi yaatan dleridir. Bir dleri kalmtr baka kimsenin karamad. Biliyorum, be-nim onu kardan bylesine seyretmemin ktl bykt. O imdi bir d evreninde yaamann tadna varmaya alyorsa, bende unutmaya alt gerei grecek, eski aclarna dnecekti yeniden. (Eksik insanlarn birbirlerini grmek istemeyilerinin nedenidir bu.)

Adama grnmeden oralardan kamaya altm. te, onu grmekle yalnzlm btn skntlaryla basmt beni. Odama gidecek, yalnzlm yalnzlkta unutmaya alacaktm.

Dndm, adam ba nne eik gidiyordu. Bir yalnz odaya gider, kapy kilitler, kendini yataa brakr, alard belki. Alamak onu skntlarndan kurtaramayacaktr. Duvarlara dnecek, tavana kaldracaktr ban, sve-cektir bildii her eye... Belki boalacaktr o zaman.

Eksikliin aclarn bilmeyen mutlu kiiler, ilerine almadklar biri bunalmn skntlarndan kurtuluu her eye svmekte buldu diye kzmamalydlar. Acmaktan deil, insanlk sevgisinden gelmeliydi bu hogrrlk.

Yaamak, katlanlmayacak aclar ekenlerin olsundu biraz da... Ve onlar: "Yaasn insanlk!.." diyebilsinlerdi.

(1965)

Bir Ebemkua Peinde

Yaadnz evrene ksm, stelik bir de yalnz kal-msanz, sevdiiniz kentin yabancl ilk yamurlarla kendini gsterecektir. vgler dzdnz bir kent yoktur artk. Islak kaldrmlar ayaklarnz altndadr. Kamak, kurtulmak istersiniz. Kimden, neden, bilmeden; sokaklar, kylar, kprler boyu dolarsnz. Gkten yaan yamurlar deildir. Skntlarda boulur, belki bir ssz kede alarsnz. Yine de iinizde aylakln bir yeri varsa, sevmeden edemezsiniz bu pis yamurlar. En ekilmez yan ardnda bir ebemkua arayacaktr gzleriniz. Ne kadar skntl olursanz olun, bir pembe, bir sar, bir yeil kl izgi kt m gkte, korkmayn. Bir titreme belirecektir dudaklarnzda. Mutluluunuz budur sizin.

Ya mevsimler deiir de, yamurlarn ardndan daha da skntl bakalar gelirse? O kk mutlulua alkn gnlnz nasl avutursunuz bilmem. Her yamurun ardndan bir ebemkua kmayacaktr. Yok, yine de karmam iinize. Damlarn, saaklarn dibine saklananlarn yannda siz, boalan gn altn seerseniz avunursunuz belki. Ama adnz da deliye karm... Aldrmayn, onlar ne sanrlarsa, yle bilsinler.

Yaasn yamurlar, yaasn ebemkuaklan!

Kadn, Sirkeci'de, bir otobs yazhanesinin nnde

yamurdan saknyordu. Gz gze geldik. O anda btn eksikliimi unutmu, bir d evrenine kaptrmtm kendimi. Bir kadnn gzlerine bakta beni dlere iten yalnzln verdii bunalmd.

Gzleri gzlerimde kalacakt kadnn. Onlardan bir

eyler okumaya alacakt sanki. Onunkiler bo gel-meyecekti bana. Ama bir ey karamayacaktm.

Benim gzlerimde olsa olsa "yalnzlk" yazard. Bir kadn eksiklii okunurdu onlardan ancak. sterdim ki; bir iki kt paras iin eksikliime katlanacak biri ol- masnd. Beni anlamas nemliydi. Dokunmadan, se vimeden, belki de bir uzak kentte aylarca yzn gr meden, varln, beni dndn bildiim bir kadn isterdim. Bir eski sevi kalmt geride. Ne bir glck, ne bir tatl sz beklemeden severdim onu. Bir de uyku- suz gecelerinde olsun dnseydi beni... Mutluydum. Bilinmemek bir ey deil, unutulmak kts. Bir bilseydim unutulmadm, doyas barsaydm u yollara, kylara;

"Heeey!.. Ben mutluyum!"

Kadnn gzlerinde onu bulacaktm, rkek, yine de en kukusuz admlarla yryecektim ona. Karmdaki-nin o olmadn bile bile, sormak isteyecektim; nereden girmiti kadnn gzlerine? Kadn girgin olacakt. Girginlikten de ileri, bir baka eydi bu. Ben onun gzlerinde bir grntye tutsaktm. Ya o? Ne vard benim gzlerimde?

"emsiyem kaybolmu..." diyecekti, "Dn Bursa'dan geldim, otobste kalm olacak..."

Ne dediini anlamadan, donmuasna, gzlerinden kurtaramayacaktm kendimi.

"Otobs nerede bulabilirim?" diyecekti.

Toparlanmaya alacaktm:

"Cankurtaran'da..." diyecektim glkle.

"uzak mdr?..."

"Pek saylmaz..."

"Nasl gidebilirim acaba?"

"Trenle. Dolmu da var... Karda..."

Sonra korkacaktm gidecek diye. Oysa gitmeyecekti o.

"Yalnz gidemem ki..." diyecekti.

"yle uzak yer deildir..."

"Olsun..."

aknlklar iinde:

"sterseniz..." diyecektim, "Nasl syleyeyim?.. G-trebilirim sizi."

Bunu bekliyor olacakt sanki:

"Islanacaksnz ama..." diyecekti.

"Olsun. Yamuru severim."

Dolmua binecektik. Bir kadn scakl duyacaktm yanmda. Ona bakmak, bir eyler sylemek gelecekti iimden. Hi deilse, "havalar ktleti" demeliydim. Oysa ofrn kll ensesinden ayramayacaktm gzlerimi. nce, uzun elleri severdim. Ellerini tutmak isteyecek, krmz, etli olsa da sevecektim onlar. Oysa baka-

mayacaktm bile ellerine. Onunla, o eski sevi arasnda bir iliki kurmaya alacaktm. Bir benzerlik de bula-mayacaktm aralarnda. Kim olduunu dnmekten bile kanacak, ardan, hi bilmediim bir ezgiyi fsldayacakt dudaklarm. Brakacaktm yaanm, hibir ey dnmeyecektim.

Cankurtaran'da bulamayacaktk emsiyeyi.

"Bouna yordum sizi..." diyecekti.

Yryp gitmesi gerekecekti artk. Bense onu dur-duracak bir yol koyamayacaktm ortaya. Karmdaki bir kadn deildi sanki. Rengini bile bilmediim gzlerine dalacaktm. O, en kk esintide kprdanan grnty kaybetmek korkutacakt beni.

"sterseniz..." diyecektim, "Kadky'e bakalm bir de... Kimi otobsler de orada kalr."

"Peki." diyecekti.

Benim iin ne dndn renmeye almaya-caktm. Bir iyiliksever olarak grecekti beni belki. Belki de bir arkada... Ama bir kadnn Cankurtaran'a, Kadky'e yalnz gitmekten ekinmesi inandrc olmayacakt. Gzlerimden okuduu yalnzlktan yararlanmaya alan, o yolun kadn olarak da dnemeyecektim onu. Bunca ey dzmek yerine beraber olmak istediini doruca syleyebilirdi. Anlayamadm bir tutku iinde olduuna inanacaktm sonunda.

emsiyeyi Kadky'de de bulamayacaktk. Deniz serinliinin dncelerime verdii aklkla, artk bir yalanc grnt peinden gitmeyi brakmak isteyecektim. Sonra gzlerine bakacaktm, o uzak kentin zgr kzn orada bulacaktm yine. Bir kamak, kurtulmak istei doacakt iimde. Bir taksiye atlar, "ek!" derdim ofre, "Nere olursa..." Kadn akn, kalrd arkada. 48 Binlerce ses kulaklarmda "Aptal... Korkak..." diye nlard. lmek bir kurtulu gibi grnrd orada. Kapy ap atmak vard kendimi. Oysa bylesine gl bir k kendimde bulamayacaktm. Tek sz etmeden iskeleye gelecektik. Belki gider diye bekleyecektim, gitmeyecekti. Yamur hzlanacak, gieden iki bilet alacaktm.

Vapurda yanma sokulacak, elimi tutacakt. Diledi-imce ince bulacaktm parmaklarn. Gzlerinden silinen o grnty, yamuru devlercesine ien denizde arayacaktm.

O kza ilk kez, "seni seviyorum" dediimde glmtr. Yazn ortasnda, "kar yayor" diye karlk vermitir bana. umutlarmn scaklna bundan souk karlk olabilir mi? Oysa, gzlerim denizde onu ararken, isteyecektim ki; "seni seviyorum" diyeyim ve o, austos-bcekleri terken "kar yayor" desin- yine.

Kadn:

"Aldrma canm," diyecekti, "emsiyeyi mi dn-yorsun yoksa?.."

Glmsemeye alacaktm:

"Bir emsiyenin bylesine iyilikler becereceini bil-mezdim dorusu."

Elimi daha da skacakt.

le yemeini birlikte yiyecektik. Bir sinemaya gi-

recektik sonra. Fsltlarna onu ven karlklar verecektim. Bana yaslanm scakl btn umutsuzluklarm unutturacakt. Baka eyler de bekleyecektim belki. Film bitmeden "kalm" diyecektim, kacaktk. Koluma girecekti. Kendimi kk bulmayacaktm onun yannda. Admlarm ona uygun olacakt. Benden yal olduunu grmeyecektim bile. O anlatacak, ben dinleyecektim. Bursa'dan, havalardan sz edecekti. Sorular soracakt. Benim "hayr" demem gerekenler olacakt iinde, hepsine bam sallayacaktm. Adn hemen unutacaktm sanrm. Bursa'dan geldiini, orlu'ya gideceini, kocasnn iki yl nce ldn, bir kk ocuu olduunu bilecektim yalnz.

Durmadan dolaacaktk. arlara, pasajlara girecek, dkkanlara bakacaktk. O hibir eyin nnde durmayacakt uzun sre. Vitrin camnda gz gze gelecektik yalnzln anlatrken. Davranlarnda bir rkeklik belirecekti. Camdaki yzm kendim de beenmeyecek, hak verecektim ona. Susacak, dncelere b-

rakacaktk kendimizi. Yamur yaacak, kesilecek, yeniden yaacakt.

Ben isterdim ki kar yasn. Her yer beyaz olsun, gnlm pembe grsn evremi. Kolumda onun varln duymasaydm, bir amur tarlasnda, karlar iinde sanrdm kendimi. Kar diye bala sarlr, boyumca bir kardanadam yapardm. mesin diye pardsm giydirirdim belki, insanlar glerdi. Pardsmn yakasndan baka gln bir ey bulamazdm ortada. Kzar, kartopuna tutardm onlar. Beyaz kartoplarnn onlar amura boyamasna herkesten ok kendim aardm. nsanlar zerime koar, ben kaardm. Biri, bir tekmede ykard kardanadamm. Beyaz dostumun siyah siyah dklne bir anlam veremezdim.

Kadnn yannda daldm dlerin etkisinde, "Yeter!" diye barmak isteyecektim, sesim kmayacakt. Yzm outuracaktm skntlardan kurtulmak iin.

"N'oluyorsun?" diyecekti kadn, "Kendinde deilsin sen."

"Bir eyim yok." diyecektim.

Bir salepinin yanna gtrecekti beni. atlak salep fincannn iinde bir d vardr. Yaadma inandm bir eski sevinin ltsdr bu. Tten onun scakl, bu tatl koku onun kokusudur. Dipteki parlt onun gzleri, u sarm sarm yok olan onun varldr. Onu rktmekten ekinerek salebi bitirecektim.

"Alaym bou abi..." diyecekti salepi. Yabanc ellere brakmak istemeyecektim sevdiimi. Ellerim titreyecek, parmaklarm zlecekti. Fincan sessiz, sonra bir byk angrtyla decekti kaldrma.

Salepi:

"N'aptn abi!.." diye kacakt. "atlakt matlakt ama dededen kalmayd."

Yerden fincan krklarn alacaktm. Onu paralanm grmek iin bir bir bakacaktm ilerine. Kam, kurtulmu muydu? Yoksa ben mi dlerden syrlmtm. Bulamayacaktm.

Kadnla uzaklaacaktk oradan. Salepi, elinde fincann paras akn bakacakt arkamzdan. Yamurlara kal-dracaktm bam, kentin yollan bana yabanc gelecekti.

"Hi anlamyorum seni..." diyecekti.

"Kendim de..." diyecektim.

"ok dalyorsun."

"Her zaman byleyimdir."

"Birine mi tutkunsun?"

"Bilmem..."

"Bilinmez mi?.. nsan..."

Sonra susacakt. Anlatamayacaktm ben de gzlerindeki, fincandaki d, insanlar nasl kartopuna tut-

tuumu. Anlatsam kendi kendine, "Kak bu ayol..." diyecek, belki beni brakacakt orackta.

Yine balayacakt kentin yollarnda iniler, klar. Her eyde zgrln arayan ben, kendimi kadna brakm, onun dilediince dolaacaktm. Evlerin birbiri zerine yld bir eski mahallenin giriinde duracakt.

"Ben gideyim artk..." diyecekti. "Bir tanda braktm ocuu... Almal."

Susacaktm.

"Bir ey sylemeyecek misin?"

"stersen yine beraber oluruz akama."

"Olur."

"Burada bekle, ben ocuu alp geleyim."

Koarak gidecekti sonra. Bu bir sondu belki, gel-meyecekti. Ama gelsin isteyecektim nedenini dnmeden. Koca bir gnn yorgunluunda diree dayanacak, sigara iecektim. Kesinlikle bilemeyecektim ondan ne beklediimi. Bir kadn olarak m istiyordum onu? Belki. O da isteyecek miydi? Ya ocuu niye yanna alyordu? "Brakacak yeri yoktur..." diye avutacaktm kendimi. Hava kararacak, gelmeyecek diye korkacaktm, usanacak, brakp gitmek isteyecektim. Yine de szn tutup tutmayacan renmeden ayrlamayacaktm oradan. nsanlar koar admlarla nm-

den geecekti. Bense yamurun tadn karacaktm. Islandka kendimi onlardan gl bulacaktm. Onu neyimle etkilediimi dnecek, bir baka oluu bunun nedeni grecektim. Ve o, karanln iinden kucanda ocukla koarak gelecekti.

"Ge kalmadm ya?.." diyecekti.

"Yok." diyecektim, "Hadi gidelim."

Onunla bir nc snf otelde aramza bir souk yabancln dolmasn istemeyecektim. Arkadamn bekr odasnn serin havasn arayacak:

"Arkadama gidelim mi?" diyecektim.

"Nasl istersen..." diyecekti.

Koluma girecek, yryecektik. ocua bakacaktm, ban br yana evirecekti o. Bir eylerin ykln duyacaktm iimde. Ttncden bir ikolata alacaktm, ocuk, ikolataya uzanmadan edemeyecekti. Bir yerde bir eyler yiyecek, arkadamn evine gidecektik. Arkadam akn, bizi karlayacakt. Bir arala ekecektim onu.

"Nereden buldun bunu?" diyecekti.

"Sokaktan..."

"Ne yapacaksn?"

"Sorulur mu?.."

"Burada m?"

"Evet."

"Olmaz."

"Niye?"

"Bak sen arkadamsn... Ama bu eve kt kadn sokmamaya sz verdim ben."

"Canm sen sokmuyorsun ki... Hem kt kadn deil o."

"Olsun."

"Szn bozamaz msn benim iin?.."

"Belki. Ama bozduuma demeli. Ben de bir eyler..."

"Anlald."

Sevdiim bir arkadaa olmadk ktlkler geecekti iimden.

"Peki." diyecektim sonunda. "Kadna sylerim... O isterse..."

"sterse ne demek!.."

"Canm arka arkaya da... Hem ocuu da var ite..."

"Onu benden kskanyormusun gibi geliyor bana...

"Daha neler... Benimki bile belli deil..."

"Haydii... Brak numaray..."

Bir baka yol bulamayacak:

"stediin olsun." diyecektim. "k dola... Ik ya-nnca gel. N'aparsan yap sonra."

"Deli misin be? Bu yamurda klr m dar?"

"Ne yapalm ya?.."

"Hasta olmak hi de iime gelmez dorusu. Siz sndrn... Bir kede otururum ben."

"Olur mu ya... Sanki yamurda hi slanmam gibi konuuyorsun. Git kar kahveye... k yannca dnersin."

Sonra glkle gnln yapacaktm, gidecekti. Kararl, yine de ekinerek girecektim odaya. Kadn ocuu uyutmu olacakt.

"Gitti mi arkadan?" diyecekti.

"Gitti." diyecektim.

Yanna oturacaktm.

"Birini sevdin mi hi?" diye soracakt.

Susacaktm ylece.

"Ben sevdim." diyecekti. "Kocam... Ama erken ld. Yazmm... Gen yata... Hi evlenmeyi dndn m?"

"Benimki erken daha..." diyecektim.

"Ne dnyorsun benim iin?"

"Hi."

"Saklama. Kendim de ayorum bugnk yaayma. almayacak ey deil. Olduum gibi grnmeyi severim. yi de, kt de olsa... Ama her zaman byle deilimdir ben. Sana neden yanatm, bilmiyorum. Bir 56 bakalk var sende, tutulduum bu olsa gerek, isteyebilirim seni... Ama zorlamam. Senden gelmeli bu."

"Hibir ey iin sz veremem sana. Yarn gidiyorsun. Bir yamurlu gnn getirdii bunalm bu. Yarn her ey dinecek. Sende beni etkileyen ok ey var. Kadn olman ayr... Ama onu da dnmeden edemiyorum. stiyorum seni. Belki aradn bende bulursun bugn. Ama yarn? Uzun gnler var daha nnde. Dn, nasl istersen yle olsun."

Dnmeyecekti. ocuu yere yatracak, sndrp, soyunacakt. Sonra scak, gl soluklarn duyacaktm. Dlerde yaadm bir eski sevgili diye sarlacaktm ona. "Tatlm... Canm..." diye inleyecekti. Bir kadna tutkuyla sarlr, per, onunla birleirken, btn erdemleri unutacaktm. Karanlkta binlerce kk ocuun, analarnn alnnda bana di bilediklerini grmeyecektim. Duymayacaktm somyann gcrtlarndan onlarn hnlarnn sesini. En byk tutkularla seviecektik.

Onu kollarmn arasndan birakrken, bir yasak sevinin sarsntlaryla yasta sarlacakt. ocuu brakacaktm yanna. Yavrusunu tanyacak, utanp alayacakt belki. Bir yorgun uykuda kollar geverken, kacaktm.

Yamur dinmi, bir bilinmedik esinti bulutlan datm olacakt darda. Yldzlara bakmaya utanacaktm. Arkadam:

"Bak bakalm beyim... Saat ka oldu?" diyecekti.

Kolundan tutacaktm onu, sokak aadaki sabah kahvesine gidecektik.

"ocua bakarak bir ey yapamadm." diyecektim.

"Yuttum sanma..." diyecekti. "Niye benim de gitmemi istemiyorsun anlayamyorum. yle olsun yine de... Hadi al git kadn... Ge oldu, yatalm artk."

Masadan kalkarken bileinden yapacaktm.

"Brak imdi... uyuyor."

"Ne i be..." diye kzacakt arkadam. "yilik perisi mi kesildin bama? Hem karya ocuunun yannda ey et... Sonra da..."

Brakacakt kmay. Ban kollarna dayayacak, uyuyacakt. Bense sabaha dek dnecektim. Donuk sar kta bir eski lty grecek, konuacaktm onunla.

Onun "kar yayor" deyiini benden baka iiten olacak myd?

Ve kadn sabahleyin otobse arkadam bindirecekti. "Hi unutmayacam onu..." diyecekti belki.

Btn bunlarn bir dten baka ey olmadn, kadnn koluna bir adam girip de, birlikte gittiklerinde anladm ancak. Bilmeliydim. Ben dlerimdeki yaaylarla avunan yamurlarn ocuu... Bu eksik yaradlla hibir kadn "emsiyem kaybolmu" demeyecekti bana. imdi bir deniz kysna gidip de, -bylesine erdemsiz bir yaaytan beni rak tutuyor diye- teekkr m edeyim yaradana? Yine ebemkua peinde komakta m greyim mutluluumu? Bu avuntunun da bana yetmeyecei gnler yaklamyor mu? Susuzluklar iinde bu var olmay nasl srdreceim?

Bir esinti kt, rperdim. yice slanmm.

(1965)

Doyu

Btn yklmlm stne bir de bu iten ie duy-duum susuzluk binmiti. Bir musluk arandm evremde susuzluumu giderecek. Bilinmedik biri hepsini kapatmt bana. Onu bulacak, ondan alacak gte deildim. Bir bouna kzgnlkt benimki. O glyd, kurduu dzeni benim iin deitirecek deildi ya... Duygularm bilse, glp getii tutkularma bir zm verseydi, inanrdm ona. Ben de yatlarm gibi bir kz koluma takmak, ssz bir yamatan denizi seyretmek isterdim. Dlerde grdm yaaylar yaantmda bulamaynca, iimde bir susuzluk ar ar kanad, umutlarm, btn yksek duygularm eridi onun szltlarnda. Bir hn duygusu ald erdemin yerini. Yaradann varln yokumsadm. Skntlarda bouldum, amazla-

ra dtm bsbtn. Oysa ben de en dolgun inanlarla ona gveneyim isterdim. O sevdirmedi kendini.

Arkadalarm bir kz elde etmenin yollarn anlatrlard. Onlardan aa kalmamak abas iinde, kitaplardan rendiim birtakm yollar ileri srerdim. Anlattklarm hep yarda kalrd. Bir anlam veremiyordum buna. Hibir zaman yaayamadm olaylarn yklerine, bir alayc glckle bakyorlard. "Yeter artk attn..." demiyorlarsa da, yzlerinden ac gereimi okuyor, brakyordum anlatmay. Dzmece bir yk de olsa, sonuna dek srdrebilmeyi ylesine isterdim ki...

Genliimizin yeni yeni ortaya kt gnlerde belirir bu susuzluk. Gece saklamba oynarken ilk kez ptkleri kzlar anlatrd onlar. Daha gereklerin aclna katlanmak gerektiini bilmediim o gnlerde, ocuka bir dzenle, komunun kznn bir resmini buldum. Gnlerce koynumda tadm o resmi anlattklarm kantlamak iin gsterirdim, umutlarmn tersine, yine inandramadm arkadalarm. nanm grnmeye almadlar deil... Kendilerinin duyduklarn duymaya, yaadklarn yaamaya olan abalarm boa karmak istemiyorlard. Dinliyorlar, krmamaya alyorlard beni. Bunun acmadan baka bir ey olmadn bilseydim, bir daha sz etmezdim sanrm. Yine de sonunda, "Nasl yrttn bunu?" diye sormadan edemediler. Oysa ben, ne inandrc ykler dzyordum. lk pcnde resmi vermi, lnceye dek saklayacama ant ettirmiti.

Bu kendi kendini aldatn bir eye yaramadn anlamakta gecikmedim. Gerek, olanca aclyla gzlerim nndeydi. Ben, o yklerin kiisi olamayacaktm. Kurdeleli, okul nlkl o resmi, bir daha bakmamacasna bir keye kaldrdm.

Gnlerim anladm gerein acln dlerde unutmak umuduyla geiyordu. Eriemeyeceim tutkulara kavumuluu dlemekti yaantm. D kurmak da avutmuyor kiiyi bir noktadan sonra. Gerein varl en kk olaylarda karsna dikiliyor, eksikliin aclarn dlerde unutma abas yetersiz kalyor. Kiinin btn kar koyma gcn alyor bu bocalay. Yenilgiyi seerek, oluruna brakyor her eyi. Dirliksizlik, bir srekli can sknts iinde yok olmak istei douyor. Yalnz yaamalar zentisinde bir kadn dmanl kyor ortaya. Kadn denilen yaratn da toplumun deer llerine gre hareket etmekten baka bir suu olmadn anlay... Ve ya yirmi deyince, bir lgn susuzluun iinde, btn bunlara bir sulu aryordum.

Yaradan sulamaksa sevmediim bir kadercilie iteliyordu beni. Hani kii kendi yaratrd kaderini? En az bakalar gibi benim de mutluluum gerekmez miydi? Glmek, inanlacak ykler anlatmak niye yoktu bende? Sokaklarda bu yalnz yaamalar yerine, bir yeni yetien kzla dondurma yemeye kim gndermiyordu beni? Yanmda, mutlu olduuma inanacam ince to-

puk seslerini hi duymayacak mydm? Kim ald bunlar elimden? Ya da kim vermedi bunlar bana?

Dndke sonutan uzaklayor, bunalmlar iine gmlyordum. En iyisi unutmaya almakt bu d-zensizlii. Bir aldan saylsa da, gnm gn edip, avunmalydm ben de. Bu koullarda yaamay baka trl srdrebilir miydim?

Annem:

Kt kadna gideyim deme sakn... derdi.

Susuzluun skntlarnda bunaldm bir akamn ortasnda, btn tleri unutup, bir kadna gitmeye karar verdim. Beni korkutan, kendini parayla veren bir kadnn da irkinliimi istemeyeceiydi. Byle bir yaamada gerekleri unutacan sanan adamn btn umutlar snecekti o zaman.

Bu ilerin yapldn bildiim caddeye kararszlk iinde geldim. Tiyatronun karsnda -o yolda olduunu anladm- biri yal, iki kadn vard. Gencini beendim. Ama asl konu onun beni beenmesiydi. Yolun ortasnda geri evrilmek korkusundan yanna gidemiyordum kadnn. Bir an oralardan kamak istedim. Kadnlar ay-

nldlar. Yalsnn yanna gittim sonra. Kendisinin alt dnem oktan gemiti.

Bana gre bir ey var m? dedim.

Kadn nce bir bakt. Allm, yiit, ya da eli yelek cebinde, bykl alclarndan bakaydm ben. Bir sre dnd. Gtrecei kadnn beni beenmeyeceinden ekiniyor sandm. Ya, "Seni kim ne yapsn?" derseydi?..

Paran var m? dedi.

Var, dedim.

Ne verirsin?

ine gre...

Var m gtrecek yerin?..

Evine gideceim...

iman m istersin, zayf m?

Zayf.

Bir iin stesinden gelmiesine derin bir soluk aldm artk, ucuz olsun diye sabaha dek kalmaktan vazgeip, bir saate karar kldm. Az ilerimizdeki kadn gsterdi:

u nasl?

lk grte isteyip de, yanna yaklaamadm kadnd. Toyluktan gelen bir rkeklikle:

O ok istemez mi? dedim.

Bana brak sen... dedi, beendin mi?

yi... dedim.

yleyse ver be lira bana, al kadn git, dedi.

Dolandrlmak korkusu iinde uzattm be liray. Kadnn yanna gittik.

Bu... dedi.

Gel canm... dedi kadn.

Yirmi verecek... dedi yals.

Yola indik. Bir dolmu durdurdu, bindik. Yal kadnn eksik dili gl geliyordu arkamdan. Belki de ben yaratyordum telatan o alayc gl. Kendime gvenimi kazanmak iin, titrek ellerimle bir sigara yakmaya altm. Dinlediim yklerin kuruntular diziliyordu karma. Soyulmaya, dayak yemeye gidiyordum ben. Susuzluumu bile bile geri dnmek geliyordu iimden. Yal kadna verdiim be lirama acyordum. Hem neye yarayacakt ki... Yine ayn bunalmn iinde bocalamayacak mydm? Bir eyleri renmem gerekiyordu. Dindirmeliydim bu susuzluu. Bir gven duymalydm kendime. "Grdn m? ki paran olsun... tesi kolay..." diye. Yaamay srdrebilmek iin bu gerekliydi bana. Bir karanlk sokan banda indik. nsanlarn baklarnda belki bir imrenme yoktu. Ama yzlerinden okuduum merak bile bana yeterdi.

Ben gideyim, arkamdan yava yava gelirsin emi canm... dedi kadn.

Olur, dedim.

"Peki canm..." diyememitim niyeyse... Pei sra git-mekten holandm. Bir kadnn peinden bouna bir umutla, "belki beni arr" diye deil, -param iin de olsa- onun dileiyle gidiyordum imdi. Demir bir kapnn nnde durdu. Aarken yetitim, girdik. Araln karanlnda o kukular duydum yeniden. Oysa o, konuunu en iyi biimde arlamaya alan bir ev kadn gibi:

Dur, yakaym... diye atld.

Merdivenleri ktm. I sndrd, geldi, uydurma bir kapdan k yanan bir baka arala girdik. erdeki odada az nce konuunu yollam bir kadn temizleniyordu. Yanmdakine:

Yalnz msn? diye seslendi.

Sonra beni grd, cevap beklemeden bitiik odaya geti. Odada, pazarlkl yasak sevilerin zlemini ektiim kokusu vard. renilecek bir kokuydu belki... Oysa o kokuyu duymaya gelmitim ben. Bir keye ilitim. Bilmediim olaylar yaayacak olmann aknl vard zerimde. Ben miydim yasak birleme evlerine gelen? Bir kadnla yatacaktm demek? Btn yanyla bir kadn grecek, tutkular yaayacaktm ha?.. Bu kvan bir mutluluk saylabilir miydi?

Kadn geldi, soyunmaya balad. Alkn olduu belliydi. Benim mi karmda soyunuyordu bir kadn? Korkuyla kark birtakm duygularn her yanma yayln duyuyordum. oraplarn asyordu sandalyenin arkasna. Bense bacaklarna bakyordum.

Hadi ver canm... dedi.

Giysilerimi istiyor sandm nce. Oysa uzanm par- maklar "para" diyordu. Benden korktuu iin mi nceden alyordu paray? Kukularmdan kurtulmaya altm. Ya da parayd onun iin nemli olan. Bir kadnn param iin bana katlanacan hatrladm. Dnmek bile istemiyordum bunu. Susuzluumu gidermeye, skntlarm brakmaya gelmitim buraya.

br odadaki kadn:

Usandm vallahi artk... diyordu. Bir

cevap vermedi ona. Paray uzattm.

Allah bereket versin... dedi.

Gldm.

Glersin ya... dedi.

Davranlarna sndm bir kadn krm olmak is-temedim.

Ona deil, dedim, byle bir yere yeni geliyorum da...

Toy olduumu kendi azmla sylyordum ite. Kadn, paray ierde bir yerlere koydu, geldi. Kaplar srd, iyice soyundu, uzand yataa.

Haydi... dedi.

Soyundum. Titrediimi gryordum yanna gider ken. Dokunmaktan korkuyordum ona. Sokak lambas nn perdeleri aarak verdii aydnlkta, rkek, sarldm. plakln grmek bile yetecekti bana sanki... Oysa biliyordum susuzluumu.

Hadi... dedi kadn yeniden.

Ben... dedim, hi kadn pmedim... izin verir sen...

Kadnn bu ocuka isteyie bir grltl glle cevap vermesinden korktum sonra. Yznde bir lt belirdi yalnz.

Yanamdan... dedi.

Bir kardee pcn bana yeteceini mi sanmt? Yoksa bir alayc deneyi miydi bu? Dnmedim bunlar. Btn susamlmla gslerinin arasna kapandm. Altmdakinin de bir insan olduunu unutmu, en kaba sevimeleri yayordum. Kadn benden de susuzdu sanki. Benim plerimi, onu ven szlerimi en glleriyle karlyordu. Sokaktan parayla alnm bir kadnn davranlar artyordu beni. Altmda ta gibi donmuasna yatar, sre dolunca, "hadi tamam" diye-

bilirdi. Oysa ald parann tam karln vermek isteyen bir emeki gibi, bana yararl olmak iin rpmyordu. Bense btn eksikliimi unutmu, bir ac susuzluun dindiriliine kouyordum. Ancak dlerimde yaadm bir tatl yaanty btn yanlaryla renmeye alyordum. Tutkularmn ateiyle kayglarm eriyordu. Bir kadnn plak scaklnda iimden ak duyuyor, boalmla ulayordum. Ve kadn:

Hadi yeter... diyordu.

Giyinirken duyduum yorgunluk sevindiriyordu beni. Kadn, bilmediim bir yaantnn aclnda zntl, dar kyordu. Bencilliime kzyor, bana yaadm duyuran kadna bir eyler borlu olduumu gryordum. Onun da mutlu olmasn diliyordum. Bir yandan da boalmln kvanc iinde, yaamay vc szler sylyordum kendi kendime.

Sonra geldi:

karken kapy ekersin...

Sesinde bir bezginlik vard. stiyordum ki, ona bir eyler syleyeyim. nsanlarn kaderini ben izmiyordum ki... Ne syleyebilirdim? "Hadi git artk..." demek istiyordu belki de. Giyinip sslenmeye balamt yeniden. Az sonra dar kacak, bir bakasn arayacakt. Bu da onun yaantsyd. yi gnler dilemek isterdim ayrlrken. Cevap vermez diye korktum. Btn kaygla-

rm -bir sre iin de olsa- orada brakp, hi ses etmeden indim aa. Kapy ektim, dar ktm.

Kapnn gn grmlnde bir usanmlk vard.

Ayaklarm gvenle basyordu kaldrmlara artk. S-kntlar unutmu bir scak srkleniti bu. Yarn arka-dalarma yaanm bir yk anlatabilecektim ben de. Kadnn adn sormay unutmutum, bir ad bulmalydm ona imdi.

Sokaklarn sessizliini sevdim.

(1965)

Gkten Bir Uurtma Dt

Bu byle srp gitmeyecek. Ama bunu bilmek bir eyi deitirmiyor. Ben, ancak dleriyle avunan kii... umarm bir gn usanacam d kurmaktan. Artk boalmann; var olduunu duymann isteiyle kacam bir akam dar. nsanlar kskanacak mym? mrendiimi de saklayamam ya... Bu bakaln yknden kurtulmak, sradan bir kiinin yerinde olmak isteyeceim. Ayp m? En yce inanlarm insanlar ldrm-se... Onlara kzmak... Yalnz bir adamdan baka ne beklenir? Sularn durulaca bir gn gelecek olsa, beklerim. Bu dirliksizliim acelecilikten mi sanyorsunuz? Erken, ya da ge diye bir kavram tanmyorum ben. Hi tatmadan gmek var sevilmeyi. Var olmak iyi, yok olmaktan kanlmaz, ya varken yok saylmaya ne

buyrulur? "Ben de varm!" diye abalaym, "Sen yoksun!" desinler, sonra da tutup seveyim insanlar, yaamay... Bu yenilgiye nasl katlanmal?

Ya, d kurmaktan usandm gn neyle yaayacam?

O gn yasak seviler de doyurmayacak beni. Bir yksek yokuun banda, kendimden tiksinile geri dneceim. steksiz bir kadnn soukluu mudur beni korkutan?

Kprden vapurlarn ldana bakacam uzun uzun. Sonra umutsuzluk iinde bir yry balayacak. Belki ellerim cebimde olacaktr. Bir yal kadn el aacak kede. Ona ok greceim bir iki ufakl. Kzgnlm kimedir? Geri dnmek isteyeceim. Ellerim titrer diye mi korkarm? Ya da kendimi ondan talihli grmekten sklacam. nsanlardan sevgi beklemek, onlara el amaktan daha m az utandrcdr? Bunu zemeyecek, oradan uzaklaacam. Isszlklara koacam olanca bunalmla. nsanlardan ka bir zm yolu olabilecek mi?

Eksiksiz olduumu dneceim bir an. Bir erkein yanndaki kadna yiyecek gibi bakabilirdim ben de. Belki kadn almak onun kolundan... Dileiyle gelen bir kadn olabilmek... lm dnmek yerine, insanlara kendileri gibi yksekten bakabilmek... Kafay ekmek, doacak ocuklar dnmek...

Sonra, btn bunlarn olamayacan anlay... Sokaklar dar gelecekti. Dlerden usandm noktada, bir parkta kendimi dlere brakmadan edemeyecektim.

Gecenin o saatinde bir kz, karanl delip gelirdi. Karmdaki sraya oturturdum onu. Salarn dzeltirdim dokunmadan. orab kam, ayakkabsnn topuklar eskimise zlrdm. Evde namus dkn sarho bir baba "srtk" demi, itelemitir belki, unuturdum kendimi, ona acrdm. Gzlerinin donukluuna tutulur, severdim o kz. Neden bilmem, sonra sklrdm kendimden, utanrdm ona "seni seviyorum" demeye... Geen bahardan kalma bir yrtk uurtma, yldzlardan gelircesine aatan kurtulur, derdi. "Gkten bir uurtma dt." derdim. Glebilirdi. Yine de yanna gidip oturamazdm. Oysa, tutmak isterdim ellerini. Btn kaygm onu gldrebilmektir. Az glen bir kzd belki. Ne bileyim canm?.. Bir kediye dil karrdm karanlkta. Buna da glmez deildi ya... Glmek ona yarard. lerde, denizin ortasnda bir k yrrd. Zaman dursun isterdim. Ik grnmez olunca, gzlerime kzardm onu kaybetti diye. Kzn gsleri inerdi, kalkard. Alar myd? Yanaklarnda bir slaklk sezinlerdim. Onunla a-lamak gelirdi iimden. Oysa geldiince sessiz giderdi o.

Bekr odama gtrmek isterdim onu. ay piirir, yemi hazrlardm. ay iecek, yemii yiyecekti. Ben bakacaktm, yalnzca o kadar.

Ama hepsi bo. Ben yine yalnz dneceim. I yakacak, oturacam. ay piirmek istemeyecek canm. Yemiler bayatlayacak bir kede. Gzlerim yorgunluktan kapannca sndrecek, yataa gireceim. Bir "iyi geceler" diyenim olmayacak yine. Fareler tkr tkr dolaacak ortalkta. Yalnz deilim diye avunacam.

(1965)

Ben Susuz

Kynn bu ssz yresine iyice almtm. akllara uzanyor, dlere brakyordum kendimi. Bir renkli ta, bir midye kabuu alyor, avcumun ortasna koyuyor, saatlerce bakyordum. Bir kk tan, ya da bir kalker kabuun bana verdii neydi? Duygularm, anlatlmak istenen aa vurulmadk tutkularm vard, ona anlatyordum. nce canl, deli dolu bir ad koyardm ona. Bu, onu bir canlandr myd? Belki de kendimde varln sezinlediim kakln, cansz bir yaratkla arkadalk kuracak biimde ilerlediini grmekten korkuyordum. Holanaca ad bulabilmek gt. Sevdiim kzn adyla sesleniyordum ona. Beeniyordu sanrm. Bir varln avcumda beni dinleyii yeterliydi. Eksik yaratl-

mln umutsuzluuna kapldm gnlerde ona bakarak aladm olmutur. Onun youn duygusuzluundan kendime yararl bir ders edindim: Her eye bakmak, her eyi bilmek, ama her eye ilgisiz kalmak gerekliydi. Yaantm srdrebilmenin yolu, onun bu soukluunda gizliydi. Oysa benim aradm bylesine kesin bir vurdumduymazlk myd? evremdeki olaylara, inanmak istemediim kadere, yaratlmln ezikliine bir buz torbasnn iinden bakabilir miydim? Her eyi grecektim, her eyi bilecektim de, klm kprdamayacakt ha?..

Olaylar oluruna braktm gnler de uzun srmedi. Snrsz skntlardan bezmitim. Artk var oluumu ya tam anlamyla duymalydm, ya da bu yaant bitmeliydi.

O gn kararl geldim kyya. Btn kar yollar t-kamlard. Oysa bir sonuca ulamak istiyordum ben. Bo bulduum bir var olmay kendim bitirecektim. Kumula oturmadm. Kynn en yksek yerini setim, trmandm. Son anmda bir dost arandm, kk, yass bir ta aldm yerden. Dostumun heyecanl, hi deilse akn bakmasn istiyordum. O yine eski donukluundayd. Bir iki satr yazmay dndm geridekilere, sonra yersiz buldum bunu: Ben gidecektim de, bir kt paras kalacakt. Yaknlarmn arkamdan alaylarn glendirmekten baka neye yarard ki... Ta da brak-

malydm yerine. Bir zararsz arkada birlikte suya atmann gerei neydi? Yalnzlktan m korkuyordum? Ta yerine braktm istemeyerek. Canm bir sigara ekti. kardm, dostuma tuttum nce.

Almaz msn?

Bilirim, kullanmazd.

Son bir sigara, dedim, bir dert ortann son de vi ite...

Almad. Ben yaktm. Denize fledim dumanlar, gerilere doru utu hep. Bu direnii neydi bana denizin? O da m istemiyordu beni? stensem de, istenmesem de kararlydm artk. Bir de dumanlar dilediimce usayd... Bu sonsuz yolculua bir umutlu solukla kmak vard. Sigaramn son soluundayd, yaantnn bitiindeki hzllk balad. Titredim. Sarardm belki. Sigaray fiskeledim korkuyla. Brakamyordum dumanlan. Oysa onlar iimde gitmek istemiyordum suya. Yaantnn u noktasnda bu kararszlk neydi? Braktm dumanlar. Tandm, bilemediim bir yz biimlendi karmda. D m gryordum? Gittike byyor, bir sevi, bir korku gibi doluyordu iime. Sularn cokunluu geliyordu kulaklarma. lm perisi miydi bu? Ben irkin bilirdim onu, oysa ne kadar da gzeldi, uzun boyu, yatkn duruluuyla bir yerden tanyordum onu... Daha nce dlerime girmi olamaz lm perisi. Kimdi ya?.. Bir uzak sevinin son lts myd? Bir perde inecekti az sonra.

Durun, durun! diye bardm, kotum kydan rak kelere... Durun, uzatyorum bu perdeyi!

ime yaama isteini btn zenginliiyle dolduran zmsz gzel, yava yava ekildi.

Yaanty bitireceim noktada, ona yeniden sarlmak balamt. Kyda bir d perisini beklemekle geiyordu gnlerim. Cansz dostlarm da bir anlam verememilerdi bu halime. Belki beni knayanlar bile oldu. Bense btn usanmlklar brakm, bir iniin dzgn admlarn atyordum.

Btn dncem, beklenmedik anlarda kagelen perimi zmlemekti. Nedense onu bir kz olarak tanmlamtm kendi kendime. okluk bir sevi szcnn peinden geliyordu, belki ondan. Onun gerekte var olup olmadn bilmekten bile korkuyordum. Oysa iimi yakan tutkular, tatmadm zlemler hep onda dmleniyordu. Onu diliyordum karmda, doymuyordum seyretmekten. Bir yaanty bitirecek olmann korkusunda onu ben yaratmtm belki. Belki de bir eski sevinin anlarnda biimlenen, tutulduum yzd.

Kydaki cansz arkadalarma gstermek isterdim onu. Edemedim yine de... Kskanyor muydum? Yarattm sandm bir gzellii btn evrene duyurmak istemez miydim oysa? Ama onlarn bir donukluu vard beni rkten. Onun btn gzelliklerinin anlalmasn, ona tutkulanlmasn dilerim. Onlarsa ok ok, bakar

ve grrlerdi. Ben kzacaktm ve bir yakn dostuma k-tlm dokunacak; tutup, denize atacaktm. Onlara hi sz etmedim bu yzden.

Btn beklediim onun gelmesiydi. Soluumu tutuyor, alk olmadm kayglar iinde, en bilinmedik yerlerini grmek istiyordum. Gzellikleri bir yana, kendimi kaptrdm bir itenlik vard onda. O gelince her ey vard, o yokken hibir ey kalmyordu evremde. D olduunu bildiim yalanc bir grntye tutsak, seviyi tadyor, yaadm duyuyordum. Onu incitmek korkusuyla susmu, gzlerine dalyor, unutuyordum her eyi. Bir buyruk bekliyordum ondan. Ne olduunu bilmediim bir buyruk... Dudaklarnda glckler, susuyordu. Kimi hi glmezdi yz. Hemen salarm dzeltir, ceketimi iliklerdim bir telal saygyla: Houna m giderdi, glerdi yeniden. O glnce bir mutlu ltdr balard iimde.

Bu tutkulan rktyordu beni. Onu almak, tam anlamyla benim etmek istiyordum artk. Biliyorum, k-zacak, dnmeksizin gidecekti belki. Ama ne olurdu yani? zlmezdim bile... Bir yeni d perisi yaratmak g i miydi?

Ve yalnzlm btn skntlaryla duyduum bir ge-cede, olanca almla onu tutmak, bekr yatamda doymaksz bir seviyle pmek.... pmek istedim. Elimi salladm havada, tutamadm. KATI. Tavann bir kesine rkm, snd. Bakt bakt, bir baka trl dald

ve yok oldu sonra. ylece kalakaldm yerimde. Btn glerimi yitirmi, yenilgin, kendimi bir bolua bra-krcasna yataa yldm.

Bir yenisini yaratmaya hi abalamadm. Yapama-yacam biliyordum. imde geri dnnn umudu, dzensiz bir yaaya braktm kendimi. Onu bekledim bouna, oysa dnmeyecei gidiinden belliydi.

Gnlerce inmedim kyya. Daha iyi anlamaya ba-ladm eksikliimin bunalmnda, ayaklarm sonunda beni oraya srkledi. Eski dostlarmla selamlatm, sordum onlara:

"Tanrsal hakbilirlik" diyorlar, inanyor musunuz?

Bir cevap bekledim, hi ses etmediler. Olsa olsa, olumsuz olurdu grleri. Onlar da kvan duymuyorlard durumlarndan. Yanlyordum belki de. Yaamalarndan yana bir yaknmalar yoktu da, benim gibi bir adamn szleri skyordu onlar. Sonra kendimi atacam kayann stne ktm. Son bir sigara yakmaktan da vazgetim. Dndm. Sylendim. Bardm.

Ve usanacaktm az sonra... Kendimi sulara brakrkenki

szlerime u uuan martlar bile kzacakt. ...bir byk

tanrsal hakszlk vardr.

(1965)