- 1 -

De collaboratie was NIET fout

Mark Grammens

Wel, wel... Nu wordt de arme Jan Jambon achtervolgd door de media omdat hij ooit een toespraak hield voor de vereniging van Vlaamse oud-oostfrontstrijders. Wie heeft dat niet ooit gedaan? Eén voorbeeld waarvan ik zeker ben: Hugo Schiltz. En zo ken ik er nog. Dat was in die tijd heel gewoon. Maar op het geschikte moment heeft men er de carrière van Johan Sauwens mee gebroken, toen hij de Volksunie verlaten had en minister was geworden voor de CVP. En men probeert dat nu opnieuw.

CollaboratieDat dit kon, komt doordat er de laatste tijd niet meer over het Vlaamse verleden van collaboratie en repressie wordt gepraat. Men wilde, zo betoogde men, de bladzijde omdraaien. En dat is in zover gelukt, dat bij de jongste generatie, ook in de politiek, alleen het negatieve beeld van een fout Vlaanderen is blijven hangen. Wie zwijgt, stemt toe. En in Vlaanderen wordt gezwegen over een onderwerp

dat niettemin ons allen aangaat. Daarom enige feiten die juist niet vergeten zouden mogen worden.

Ten eerste, de collaboratie was níét fout. Het Belgische leger had eind mei 1940 gecapituleerd, en sindsdien gold hier het door de Duitsers vrij strikt toegepaste bezettingsrecht, dat deel uitmaakt van het volkenrecht. Dit legitimeert het landsbestuur onder de bezetting, en verbiedt gewapend verzet. Het legitimeert niet alle daden van collaboratie, maar het principe ervan wel.

Ten tweede, in de wereld van omstreeks het jaar 1940 bestond er een golf van sympathie voor Duitsland in zijn rol van steun aan en toeverlaat van opstandige volkeren. Dat was zo in Vlaanderen, maar ook in Ierand, in Noorwegen, in Slovakije, in Oekraine, enzovoort. En ook in het Midden-Oosten en Azië, waar men verwachtte dat de Asmogendheden (Duitsland, Italië en Japan) hen zouden komen bevrijden. Denk aan Indonesië, waar de onafhankelijkheidsbeweging van Soekarno opriep tot collaboratie met de Japanse bevrijders van het Nederlandse juk.

Ten derde, de collaboratie was bij ons geen louter Vlaams-nationale zaak. De eerste die in België opriep tot actieve collaboratie met de bezetter was Hendrik de Man, voorzitter van de Belgische Werkliedenpartij. De eerste groepering die bij de bezetter ging aankloppen om toelating te krijgen voorhet uitgeven van haar partijorgaan, was de Communistische Partij van België. De eerste die de bezetter smeekte om een nieuwe grote socialistische collaboratie-

krant te mogen oprichten, was Jos van Eynde, de latere voorzitter van de Vlaamse socialisten. Enzovoort. Paul-Henri Spaak vertelt openhartig in zijn memoires (Le Temps des Erreurs), dat hij door het Duitse verbod om naar België terug te keren (hij was met de rest van de regering naar Frankrijk gevlucht) het geluk had niet te moeten kiezen voor of tegen de collaboratie. En het verhaal van Leopold III is voldoende gekend. Overal, zelfs in de Christelijke Arbeidersbeweging, was de neiging tot collaboratie zeer groot - dat was geen exclusief Vlaams-nationale zaak. Maar wel heeft een bevooroordeelde geschied-schrijving zich toegespitst op die ene collaborerende groep, en daardoor bij de opinie die niet met het onderwerp vertrouwd is, een verkeerd beeld geschapen.

Ten vierde, om twee redenen heeft de repress ie b i jgedragen tot verontschuldiging van de collaboratie in Vlaanderen. De eerste was de gruwel van de repressie. België was bij de bevrijding een rechteloze staat, waar tot in de kleinste dorpen de macht van de sterkste heerste en onder Belgische vlag de hartstochten van gangsters en struikrovers konden worden uitgeleefd. Een half miljoen Belgen werd door het gerecht vervolgd wegens oorlogsfeiten, die bijvoorbeeld konden bestaan uit het zingen van "Kempenland, aan de Dietse (Duitse?) kroon". Bovendien werden tallozen - honderdduizenden - zonder vorm van proces "lastiggevallen".

JodenvervolgingBijvoorbeeld de dorpsonderwijzer van Kanegem, de vader van kardinaal Danneels, die aan armenzorg had

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

N* A* O* ‘ S B L O E M- L E Z I N G & - S T U K -

WIJKPLAATS VOOR ANDERMANS OBSESSIES ENIG BLOEMLEZER : DE NAAMLOZE ACHTER ONS BAKKES 141 NUMMER 13

gedaan (Winterhulp). De repressie werd terecht omschreven als een "festival van de (Belgische) haat". De tweede reden waarom de repressie zo'n indruk maakte in Vlaanderen, was dat ze overduidelijk tegen de Vlaams-gezinden werd gevoerd. Het ergst deed zich dit voor in Brussel. Bij de bevrijding werd alle openbaar leven van de Vlamingen in Brussel vernietigd. Men kreeg letterlijk slaag als men het aandurÍde op de tram of in een winkel Nederlands te spreken. De Vlaamse scholen werden onder druk van de gemeentebesturen opgedoekt. De verfransing van de Brusselse Vlamingen is grotendeels in die periode tot stand gekomen. Ze bestond al voordien, werd tijdens de bezetting een halt toegeroepen, en hernam in ongekende hevigheid bij de bevrijding. Aan Franstalige zijde werd erover gewaakt dat de repressie níét in het eigen nadeel zou uitdraaien. De grootste twee Franstalige schrijvers vanBelgië van dat moment, Simenon en Hergé, waren bij de collaboratie betrokken geweest, maar gingen haast probleemloos vrijuit. In Vlaanderen daarentegen kregen kunstenaars zoveel "last” dat de arme Felix Timmermans met zijn hartkwaal eraan bezweek. Bij Ernest Claes werden de bibliotheek en alle andere bezittingen op straat gegooid.

Nog een appendix bij dit betoog. Men is erin geslaagd in de opinie de associatie te leggen tussen collaboratie en Jodenvervolging. Dit is totaal fout. Het belangrijkste maar doodgezwegen bewijs hiervoor treft men aan in de destijds door Lannoo uitgegeven memoires van de latere gouverneur van West-Vlaanderen, Pierre d'Outrive d'Ydewalle. Die maakte voor de oorlog deel uit van het kabinet van eerste minister Pierlot, bleef in het land bij het uitbreken van de oorlog, en werd door de Belgische regering in ballingschap in Londen gerecruteerd om tijdens de bezetting de opinie in de topkringen en

onder de bevolking te peilen, en daarover verslag uit te brengen aan Londen. In zijn memoires vertelt hij dat hij tijdens de gehele duur van de bezetting geen enkele persoon heeft ontmoet die weet had van het lot dat de weggevoerde Joden wachtte. Dat is een belangrijker getuigenis dan de cafépraat die sommige historici proberen te achterhalen om te "bewijzen" dat men wél wist wat de Joden overkwam. Men wist het zelfs na de bevrijding nog niet. Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 1946 liet de CVP in Antwerpen affiches drukken waarop de socialistische tegenstrevers, Huysmans vooraan, afgebeeld stonden als een karikatuur van Joden (kromme neus, grijnzende uitdrukking, enzovoort), precies zoals de Duitsers dat gedaan hadden. Echter, toen was het wel al 1946.

Goed, laten we opnieuw het debat aangaan over oorlog en repressie. lk vraag niet liever dan al de historische fouten te mogen helpen rechtzetten. En dan zal Jan Jambon in alle rust kunnen verder werken aan de bevrijding van Vlaanderen.

- 2 -

De collaboratie was WEL fout

Jan Neckers

“Goed, laten we opnieuw het debat aangaan over oorlog en repressie,” schreef Mark Grammens vorige week in zijn laatste alinea van het stuk “De collaboratie was NIET fout”. Wel, die handschoen neem ik graag op, met alle respect voor onze nestor (ik was een abonnee van zijn Journaal).

12.000 doden op achttien dagenDe collaboratie was fout omdat men niet samenwerkt met een moorddadige bezetter. Niemand beweert dat het Belgische leger Duitsland was binnengevallen. Omgekeerd was wel het geval. Luc de Vos, een ernstig historicus, geeft enkele cijfers. Belgische militairen gesneuveld tijdens de Achttiendaagse Veldtocht: 5.481. Burgers omgekomen tijdens de inval van de Duitsers: 6.552. Voeg daar nog duizenden gewonden bij, sommigen gehandicapt voor de rest van hun leven. Dat zijn minstens twaalfduizend mensen die onschuldig stierven; dikwijls nauwelijks twintig jaar oud. Ieder mens, zeker in een tijd van grotere families, had rondom zich een kern van minstens dertig familieleden of goede vrienden die dat verlies met moeite konden verwerken, die het de bezetter niet vergaven en die - begrijpelijk - nog bozer waren op de collaborateurs van debezetter, want dat waren mensen zoals wij. De Duitsers en hun Vlaamse en Waalse medewerkers slaagden erin minstens een half miljoen mensen tegen zich in te nemen die zich vier jaar later maar al te goed herinnerden dat zonder die Duitse inval x en y nog geleefd hadden. In Duitsland stierven daarenboven nog eens 1.700 krijgsgevangenen. Misschien zou hun leven ook zonder die oorlog kort geweest zijn, maar die krijgsgevangenschap zal de kwaliteit van hun leven niet verbeterd hebben.

De hatelijke tewerkstellingDe collaboratie was fout omdat de Duitsers de hatelijke maatregel uit de

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

Eerste Wereldoorlog invoerden: de verafschuwde verplichte tewerkstelling die gezinnen uit elkaar rukte, die mensen in de materiële ellende stortte, want de Duitsers waren er goed in om allerlei beloofde toelagen op de lange baan te schuiven zodat vrouwen en kinderen soms een beroep moesten doen op familieleden, alleen maar om te overleven. 150.000 mensen kwamen tegen hun zin terecht in barakken in Duitsland waar ze dikwijls in onhygiënische omstandigheden, met kleine rantsoentjes, overleefden en waar ze permanent uitkeken naar de pakjes uit het vaderland van mensen die het ook niet breed hadden. De brieven uit Berlijn-Lichterfelde van mijn 50-jarige grootvader spreken boekdelen. Daarenboven leefden veel van die mensen permanent in doodsangst omdat zij in de fabrieken moesten werken die een geliefd doelwit van de geallieerden waren. 3.200 onder hen zouden het niet overleven. Eén van die doden was mijn grootvader, Jan Persoons.De collaboratie was fout omdat de jacht op 200.000 mensen die niet naar Duitsland wilden, werd georganiseerd door Vlaamse Hilfsfeldgendarmen en Fahnders die het dubbele van een geschoolde arbeider verdienden om hun landgenoten op te pakken. Veel Vlaamse VNV-burgemeesters (bijvoorbeeld Kamiel Baeck in Mechelen) hadden er geen problemen mee de eigen politie in te schakelen. En bij het Arbeidsambt en de Werbestelle die de hele jacht in de juiste administratieve banen leidden, werd ook het grootste deel van het werk gedaan door Vlamingen.

DeutschDe collaboratie was fout omdat de nazi's er niet aan dachten Vlamingen als gelijken te behandelen. Die waren in Duitse ogen alleen goed genoeg als kanonnenvlees of om zich te laten uitpersen. Mark Grammens schrijft dat"er in 1940 een golf van sympathie voor Duitsland bestond in zijn rol van

steun en toeverlaat van opstandige volkeren”. Die sympathie heeft niet lang geduurd, want de Duitsers wierpen zeer vlug hun masker af. In alle memoires van gemeentebestuurders leest men hoe de Duitse militairen arrogant alleen Duits spraken, in de beste traditie van de franskiljons. De Vlaams-nationalisten werd meteen en brutaal aan het verstand gebracht dat die Dietse staat een verboden doel was waarover niet mocht geschreven worden. De behandeling van de naïevelingen, idealisten of geweldenaars die naar het Vlaams Legioen stapten in 1941 bewees wat een "toeverlaat Duitsland was voor opstandige volkeren": verbod om het Nederlands als commandotaal te gebruiken, Groot-Duitse en anti-christelijke indoctrinatie. De strijd tussen VNV en DeVlag werd verloren door de eerste groep en gewonnen door een organisatie die "gau Flandern" als een provincie van Gross-Deutschland als einddoel zag. Hoe lang zou Vlaanderen bij een Duitse overwinning nog Nederlandstalig gebleven zijn? Welke middelen zouden de Duitsers gebruikt hebben om het land te verduitsen? Daar kon La Belgique nog een puntje aan zuigen.

De plundering en de angstDe collaboratie was fout omdat de Duitsers het hele land als een wingewest beschouwden en het leegzogen voor de eigen oorlogsinspanning en om te verhinderen dat de levensstandaard in Duitsland zelf door de oorlog drastisch zou dalen. Honger en koude waren het lot van honderdduizenden mensen in de grote steden die geen wortels meer op het platteland hadden waar ze zich op de zwarte markt konden bevoorraden. Je moet maar eens de burgerlijke stand napluizen en kennis nemen van de jonge leeftijd waarop vele ondervoede en slecht verzorgde mensen stierven. Ja, één en ander was het gevolg van de Britse blokkade, maar de grootste reden

van de schrikwekkende verarming was de onbeschaamde plundering van het land door de Duitsers. De bezettingskosten, 67 miljard frank (vandaag omgerekend 92 miljard euro), waren totaal niet in verhouding tot het kleine aantal Duitse soldaten. De inbeslagname van "Spar und Mangelgüter" zoals wol, tabak, leer, conserven, drank en grondstoffen verarmden het land en de mensen schrikbarend. De Duitsers gooiden zich met veel enthousiasme op de zwarte markt en kochten eerst via stromannen en later via de Zentralanmeldestelle alledagelijkse en luxeproducten op voor 20 miljard frank (omgerekend vandaag 27 miljard euro). Gezien de plundering via een zogenaamd clearing-systeem verliep (Duitse aankopen werden weggestreept tegen wat Duitse leveringen - koolzaad bijvoorbeeld) betaalden de Duitsers in feite met waardeloos papiergeld. Op het einde van de bezetting was het clearing-systeern zo in onevenwicht dat men kan stellen dat de Duitsers ongeveer 50 procent van de nationale rijkdom hadden gestolen.

En de collaboratie was fout omdat men een gewelddadig schrikbewind steunde dat per definitie geen oppositie toestond. Het regime stelde 2.000 mensen terecht en liet 12.000 politieke gevangenen creperen in een gevangenis of een kamp. Velen onder hen waren inderdaad communisten, die zich niets aantrokken van de ellende die hun idiote verzetsdaden veroorzaakten omdat de Duitsers hard en wild terugsloegen (1.500 gegijzelden). Maar het gevolg van de Duitse represailles en

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

de collaboratie was dat men zijn buren niet meer vertrouwde, dat het weer eens Sperrzeit was of dat men wegens de verduistering niet meer de eigen woning durfde of kon verlaten. Mark Grammens vestigt er de nadruk op dat niemand in het bezette land wist wat met de Joden gebeurde. Dat klopt, maar men vermoedde wel dat het lot hard en wreed zou zijn, dat alleen de sterksten zouden overleven. In een land waar alleen zwaar gecensureerde media werkten en de geruchtenmolen op het hoogste toerental draaide, konden de idiootste verhalen verteld worden en heerste een (ongegrond) vermoeden dat de Joden nog maar het begin waren, de rest van de bevolking zou volgen.

Grammens is fel getekend door zijn ervaringen in het Vlamingenhatende Brussel in 1944, maar de oorlogsfeiten die hij citeert (zoals het zingen van "Kempenland aan de Dietse kroon" als ENIGE reden voor na-oorlogse repressie) behoren tot de legende. lk bezit de volledige lijst van koorleden van Het Vendel, opgericht door Gaston Feremans in de oorlog en te gast bij vele manifestaties van DeVlag en VNV. Verscheidene koorleden zijn inderdaad opgepakt maar altijd omdat ze naast hun optredens regelmatig in uniform rondliepen en propaganda maakten voor de collaboratiebewegingen. Wie zich echt tot zingen beperkte, werd met rust gelaten. De zus van de componist was in Mechelen de ster van vele zwarte manifestaties maar ze werd niet verontrust. Belgicistische historici zoals Bruno de Wever (broer van) en Van Doorslaer van het Soma betreuren de privacy-wetgeving die verhindert dat kinderen en kleinkinderen gemakkelijk het dossier van de zondaars inzien. Ze p le i ten voor ruimhart ige toestemmingen omdat zij uit eigen ervaring weten dat nogal wat erfgenamen verbaasd zullen staan als ze de beschuldigingen lezen, want bij velen was er echt meer aan de hand dan een liedje zingen.

- 3 -

Reacties

Collaboratie (1)

Met belangstelling las ik de artikels over de collaboratie van Mark Grammens en Jan Neckers. lk moet toegeven dat er tijdens de oorlog collaboratie geweest is en dat sommige mensen fout waren. Maar veel van die mensen hebben gehandeld in het belang van Vlaanderen en in de hoop op Vlaamse onafhankelijkheid. Er waren natuurlijk anderen.Ik begrijp dat Jan Neckers de collaboratie fout noemt omdat zijn grootvader omgekomen is tijdens zijn tewerkstelling in Duitsland en dat hij verbitterd is. Maar ik begrijp ook Mark Grammens die zegt dat de collaboratie niet fout was omdat zijn vader en hijzelf het slachtoffer waren van de repressie. Grammens heeft ook een scherpe kijk op die zaken, is zeer belezenen heeft zijn vele bronnen.Ik ken persoonlijk mannen die verplicht tewerkgesteld werden in Duitsland en die later goede betrekkingen onderhielden met Duitsers voor wie ze moesten werken, en er zelfs op bezoek gingen. Dus was het niet voor allen zo slecht daar.Maar de repressie was een hel voor wie

ze meegemaakt heeft. Het zingen van Kempenland was zeker voldoende om opgepakt te worden. Ik ken een onderwijzer, die nog leeft, en die werd opgepakt toen hij een les gaf over allerhande symbolen, en het hakenkruis op het bord tekende en verklaarde. Dat was genoeg.Mijn vader is in 1944 opgepakt door de witte brigade, ten gevolge van een burenvete. Hij was totaal onschuldig. Hij is slechts tot eind 1938 lid geweest van het VNV. Hij heeft samen met anderen afgezien in het college van Diksmuide. In het begin kregen zij éénmaal per dag varkenseten (fluitemelk en patatjes in de pel) en dat moesten de gedetineerden opeten met hun vingers, met 'hun mule naar de muur' en die muur waren de stinkende wc's. Allen werden ziek door ondervoeding. Zij moesten ook, zonder te spreken, dagen aan een stuk rechtstaan. Velen werden gefolterd en tanden uit hun mond geslagen. Iemand van Kortemark hebben ze doodgeschoten en laten liggen. Hij was vader van vier kinderen en zijn vrouw verwachtte haar vijfde. Hij had zich gaan aangegeven omdat hij oorlogsschepen was en hoorde dat anderen opgepakt waren. Hij was in Diksmuide door die beulen van de witte brigade overmatig gestresseerd en hij wilde uitbreken, en daarbij werd hij in

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

zijn buik geschoten.Er waren 405.000 repressiedossiers. 288.000 ervan werden zonder gevolg geklasseerd. Voor 59.000 dossiers leidde het onderzoek tot een buitenvervolgingstelling. Voor 57.000 dossiers besloot het Openbaar Ministerie tot vervolging. 53.000 dossiers leidden tot een bestraffing en 4.000 dossiers leidden tot een vrijspraak.Men kan hieraan zien hoeveel mensen onschuldig opgepakt werden, of toch onschuldig gestraft werden al waren het alleen maar hakenkruisen op hun huisgevel.Mijn vader heeft zelf gevraagd gevonnist te worden en hij werd vrijgesproken. Waarom heeft hij dan een jaar gezeten in Diksmuide, Oostduinkerke en Sint-Kruis? Waarom stonden er hakenkruisen op onze gevel en werden de ruiten vooraan ingesmeten? Omdat mijn vader Vlaamsgezind was! Er is nooit amnestie gekomen en wij hebben nooit eerherstel gehad.Ik word woedend als ik eraan denk hoe ze vader afhaalden op een vrachtwagen met prikkeldraad errond en waarop gepekt stond: 'Vervoer van zwarte beesten'. Ik was nog een kind maar ik weet het nog goed en zie het nog dagelijks voor mijn ogen gebeuren.

Annie Tanghe - Gullegem

Collaboratie (2)

Wat is fout?1. Wij, nationalisten, willen baas zijn in eigen huis. Wij willen geen vreemden tot meesters in 't land. Daarom moet België barsten. Wij dachten TOEN een bondgenoot gevonden te hebben met de idee "de vijand van onze vijand is onze vriend". Dus heeft Grammens gelijk:TOEN was de collaboratie niet FOUT.2. NU weten wij dat wij ons lelijk hebben laten rollen door onze vermeende "vrienden". Wij weten dus NU dat we TOEN fout waren. Dus heeft Neckers gelijk.De rest is literatuur. Er zullen altijd en overal goeden, slechten en grijzen zijn. Het is dus FOUT individuele gevallen te veralgemenen voor een gans volk, een gans land of een ganse organisatie.

J. Peeters - Boechout

Collaboratie (3)

Was de collaboratie fout of niet? Hangt ervan af welk referentiekader men gaat gebruiken. In de zomer van 1940 gaf de regering-Pierlot-Spaak-Vanderpoorten signalen die de publieke opinie kon interpreteren als een groen licht voor eventuele collaboratie met de bezetter.Primo: op 27 juni 1940 verklaart eerste minister Pierlot op de radio vanuit Frankrijk, na de Franse capitulatie, dat de strijd gestreden is en zijn regering nu als taak heeft de vluchtelingen naar België te laten terugkeren om de economie opnieuw te reactiveren. Secundo: Belgische militairen, waaronder piloten, die op eigen initiatief naar Engeland vluchten om destrijd verder te zetten met de Britten, worden lastens de Belgische regering door de krijgsraden veroordeeld wegens desertie. Die anglofielen zullen pas in 1949 gerehabiliteerd worden (sic). Tertio: Pierlot, Spaak en Vanderpoorten willen vanuit Frankrijk terugkeren naar België. Ze geven geen gevolg aan de oproepen van Churchill om een

regering in ballingschap te vormen in Londen. Pas in oktober 1940, wanneer duidelijk wordt dat de Duitse invasie van Engeland afgeblazen wordt en wanneer Churchill dreigt Belgisch-Kongo van België manu militari over te nemen, vertrekken Pierlot en Spaak naar Engeland. De meeste ministers geven liever hun ontslag dan Vichy-Frankrijk te verlaten. Quatro: in Frankrijk wordt maarschalk Pétain tot staatshooÍd verkozen en hij kiest ondubbelzinnig voor collaboratie met deNieuwe Orde. In diezelfde periode waren Stalin en Hitler al vrienden en levert de USSR logistieke steun aan de Duitse oorlogsmachine. De communistische partijen houden zich op bevel van Stalin gedeisd en veroordelen in hun persorganen de oorlogspolitiek van Churchill. En last but not least: in België worden de Vlaamsgezinden gediscrimineerd, gestigmatiseerd en gebroodroofd. Niet te verwonderen dat een belangrijke groep Vlamingen in die vergiftigde Belgische context rebelleren en soelaas gaan zoeken bij de Nieuwe Orde.

Thomas Gintili - Schaarbeek

Collaboratie (4)

Hoewel ik een kind uit de naoorlogse periode ben, heb ik toch enkele bedenkingen bij het commentaar van Jan Neckers op de bijdrage van Mark Grammens van eind oktober. Ik beperk me tot drie voorbeelden. Verwanten van mij, die zeker geen lid van de collaboratie waren, integendeel, hebben zich tijdens de bezetting rijk gespeeld door met de Duitsers zaken te doen. Eén was bakker en heeft de hele periode, tot de Duitsers het begonnen af te trappen, brood aan hen geleverd, en de eerste jaren ook aan de Italianen; de andere dreef handel in lederwaren en verdiende er een fortuin aan. En zo waren er velen van dat soort in mijn dorp, geen'zwarten', maar 'witten', en ze werden heus niet met waardeloos geld betaald. De ouders van één van

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

mijn vrienden werden gedeporteerd naar Berlijn om er bij een kleermaker te werken. Ze werden goed behandeld, kregen voldoende te eten en de man betaalde hen zelfs. De enigen over wie ze zich beklaagden waren de Russen in ’45: de moeder van mijn vriend werd door een rij van twintig Russen verkracht, terwijl haar man met een pistool tegen de slaap moest staan toekijken. Daarna konden beiden ophoepelen, maar hun gastheer en zijn familie werden doodgeschoten. Vroeger had ik enkele patiënten, oud-oostfrontstrijders, nu overleden. Ze wisten allemaal af van de kampen, maar niet van wat daar gebeurde; ze beweerden zelfs dat de gevangenen er beter te eten kregen dan de frontsoldaten. Pas na de oorlog vernamen ze de waarheid, zoals waarschijnlijk de meesten.

F. Veevaete - Brugge

Collaboratie (5)

Misschien ben ik te gevoelig? Maar in de Grote Oorlog van 1914-'18 werden de Vlaamse soldaten die vochten (toen nog voor hun vaderland) tegen de Duitsers, door hun Franstalige officieren nog eens in de rug aangevallen; sommigen werden door hen op bevel doodgeschoten. Dan gaat men toch "bij den duivel te biechten!!!" 't Is natuurlijk gemakkelijk na die oorlog en na die van 1940-’45 met alle gegevens die men achteraf kent, een oordeel te vellen, al even onrechtvaardig als de ergerlijke behandelingen van de Vlamingen van 1850 tot nu.

Nand van Dingenen - Aalst

Collaboratie (6)

Met genoegen het artikel van Mark Grammens gelezen over de collaboratie. Maar zou het niet meer zoden aan de dijk brengen als we eindelijk de grote Waalse collaboratie in de kijker

plaatsen? De grote collaborateurs waren de Waalse winstgevende industriële ondernemingen, niet de kleine flaminganten. Waar denk je dat de wapens en munitie van FN naartoe gingen? De ganse oorlog draaide die goede vaderlandse onderneming. Waarschijnlijk leverden zij aan de VS, of Rusland, want hun beheerraad is bij mijn weten nooit in de gevangenis beland. Waar gingen de Waalse kolen en suiker naartoe? Juist zoals de Vlaamse, met volle treinladingen naar Duitsland. Wij waren al blij als we van tijd tot tijd aan zware prijzen wat spriet of schlam konden kopen. Waar gingen de Waalse producten uit hun steengroeven, hun houtvesterijen, hun cementfabrieken en hun kalkovens naartoe? Je mag drie keer raden... Alle hoogovens lagen in die tijd op Waals gebied. De ganse oorlog draaide de staalindustrie op volle capaciteit. Alles verdween voor praktisch honderd procent naar het oosten. Je moest als kleine Vlaming maar eens proberen wat betonijzer te kopen. Onmogelijk. We hebben het thuis ondervonden. Ook de Waalse veehouderij, net als de Vlaamse, ging voor een groot deel naar Duitsland, om daar hun productie te gelde te maken. Ik weet het wel, de bezetter was baas. Maar het was samenwerken met de vijand en onze Waalse broeders waren daar niet vies van. En steeds blijven zij emmeren over

die in se zeer kleine Vlaamse samenwerking, terwijl zij zelf de miljarden franken opstapelden. En de domme Vlamingen blijven over dat schandaal maar zwijgen. Waarom? Bindt alstublieft regelmatig de kat de bel aan, tot lering van de jonge generatie, die over de echte collaboratie dom gehouden wordt.

B. van Dyck - Landen

Collaboratie (7)

Ieder zijn mening met respect voor iedereen, voor of tegen ! Welke oorlog is goed te keuren? Het boek: "Onvoorwaardelijke Haat?" van de hand van captain Russel Grenfell R.N, een naaste medewerker van Winston Churchill, zou iedere bevooroordeelde man/vrouw moeten lezen! Russel Grenfell onderzocht en bracht een lijst van landen die deelnamen aan oorlogen van 1815 tot 1907: Engeland nam deel aan 10 oorlogen, Rusland aan 7, Frankrijk aan 5, Oostenrijk aan 3 en Duitsland ook aan 3. Die cijfers spreken boekdelen, of niet soms? Niet de Duitsers zijn de vermaarde oorlogstokers. Churchill komt er in het boek zeer bekaaid af.Maar de overwinnaars schrijven de geschiedenis. Wee de overwonnene! Jan Neckers sleurt er veel cijfers bij van Duitse gruwelen, om te bewijzen dat de

collaboratie wel fout was. Mijn vrouw en ik zijn kinderen v a n d e B e l g i s c h e repressie. Wij kunnen er van m e e s p r e k e n , want 80 en 82 j aa r oud . N e g e n t i g procent van de r e p r e s s i e -s l a c h t o f f e r s w a r e n

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

r e c h t g e a a r d e V l a m i n g e n , schoolmeesters, Davidfondsers, VTB-leden, schrijvers of toondichters (Kem-penland). Wat hadden die arme stakkers te maken met de collaboratie? Van de echte collaborateurs, meestal socialisten die zich na de oorlog konden vrijkopen, want grof geld verdiend aan de Duitsers, geen sprake!Wij hebben geen trauma aan 1945 overgehouden. Wij hadden geen tijd om daarmee bezig te zijn, want moesten gaan werken (kinderarbeid), anders kwam er geen brood op tafel. Mijn vader zat in 't Brugs pandereitje: een Belgische kerker! In een cel waar plaats was voor twee personen zaten acht gevangenen. Mijn vader is zijn kerkertijd nooit te boven gekomen: hij is gestorven amper 57 jaar oud.Het woord "haat" staat niet in ons woordenboek, maar vergeten doen wij nooit!Tot slot: Heer, Iaat het prinsenvolk der oude Nederlanden niet ondergaan in haat, broedertwist en schande. Laten wij onze krachten samen gebruiken, om de Belgische tirannie te weerstaan!

Jef Duflou, autodidact (dankzij de Belgische repressie), en Marleen

Joseph, dochter van R. Joseph, werkgever van meer dan honderd

mensen voor de oorlog, die na zijn gevangenschap van nul moest

herbeginnen! - Torhout

Collaboratie (8)

Vriend Jan Neckers schijnt zwaar gefrustreerd te zijn over wat Marc Grammens schreef.Mag ik betwijfelen of Jan die periode zelf en bewust beleefd heeft? Dus boekenwijsheid? Ook de tegenpartij gelezen?Het Versailles-gedrocht na de Eerste Wereldoorlog was duidelijk de reden van de Tweede Wereldoorlog. Heeft Jan de voorstellen gelezen die Duitsland in 1939 aan Polen gedaan heeft? Engeland en Frankrijk hebben er alles aan gedaan Polen te steunen met hun verzet tegen alle voorstellen van Duitsland. Was hetDuitsland dat op 5 september 1959 de oorlog verklaarde?Ik dacht dat het Engeland en Frankrijk waren, en voor wat? Voor een "corridor" van Duitsland naar Danzig, een oeroude Duitse stad, sedert 1918 onder het beheer van Frankrijk. Was België vóór de oorlog zó neutraal? Mag ik nu in dit land doen en zeggen wat ik wil? Heeft Jan de oorlogsconventies van Genève en Den Haag gelezen? Dan zou hij weten dat de bezetter na twee jaar bezetting arbeid ten zijnen gunste mag opeisen.Burgers moeten zich uit het oorlogsgeweld houden. Om als weerstander erkend en herkend te worden, zijn er volgens die oorlogscon-venties drie regels, namelijk herkenbaar zijn (uniform of armband), de wapens open dragen en door een hogere instantie geleid worden. Voor al de anderen telt de doodstraf. Trouwens, alle landen, ook Amerika, Frankrijk en Engeland passen dit principe toe. Ook in Duitsland na 1945, hoewel de weerstand vanaf 1944 eenzijdig door de geallieerden erkend werd.Tot de oorlog met de Sovjets in juni 1941 was 90 procent van de belgen zeker van een Duitse overwinning. Bij het keren van de oorlogskansen, daalde ook de stemming in het land.Neen, Jan, de collaboratie was niet fout, zij was een logisch gevolg van de belgische mistoestanden. Sans rancune.

Toon Pauli - Antwerpen

Collaboratie (9)

Het slot van Jan Neckers' betoog "De collaboratie was wél fout" lijkt me onlogisch, onjuist en tendentieus. Dat Bruno de Wever en Van Doorslaer "uit eigen ervaring weten" dat nogal wat nakomelingen van repressieslachtoffers "verbaasd" zouden staan, mochten zij de inhoud van het gerechtelijk dossier van ouder(s)/grootouder(s) kennen, want dat "bij velen echt meer aan de hand was dan een liedje (een Vlaams dus) zingen," vind ik een hoogst raadselachtige uitspraak. Hoe wéten die dat? Kennen zij die dossiers dan wél en kunnen zij bovendien de eventuele reacties van de nakomelingen voorspellen?Ofwel extrapoleren deze historici hun persoonlijke ervaring naar "nogal wat" naamlozen, wat me weinig objectief-wetenschappelijk lijkt. Ofwel hebben zij ondanks de strikte privacywetgeving op een of andere, slinkse (?) manier en blijkbaar zonder medeweten, laat staan instemming, van de nabestaanden - die immers nog altijd nergens van weten - toch toegang gekregen tot een aantal (hoeveel?) dossiers, wat m.i. onfatsoenlijk is. Gelden er voor "belgicistische" - Jan Neckers' etikettering - historici misschien andere regels dan voor de rechtstreekse betrokkenen en voor niet-belgicistische onderzoekers? Op welke basis en door wie werden die dossiers geselecteerd en vrijgegeven voor onderzoek door buitenstaanders? Zijn daar ook dossiers b i j d i e m e t e e n "buitenvervolgingstelling" afgesloten werden?Met evenveel recht zou men kunnen stellen dat nogal wat nakomelingen niet alleen verbaasd, maar zelfs ontsteld zouden zijn, bij het lezen van de ongegrond gebleken beschuldigingen, waarvan hun ouders het slachtoffer waren en die zoveel leed veroorzaakt hebben. Dat het niet gemakkeliik is het dossier van zijn ouder in te zien, is

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !

daarenboven onwaar. Wie als kind inzage wil krijgen in het dossier van vader/moeder moet daartoe een schriftelijke aanvraag indienen bij het College van Procureurs-Generaal, Dienst van Archieven, Incivisme, Ernest Allardstraat, 42-1000 Brussel. Wel moet men kunnen "attesteren" datbroers en zusters als ze nog in leven zijn (!) geen bezwaar hebben tegen de aanvraag. Voor men inzage krijgt, moet men er zich ook toe verbinden enkele strikte voorwaarden in verband met eventuele publicatie te zullen naleven, waaronder o.m. de voor mij wat eigenaardige bepaling dat "geen melding mag gemaakt worden van:... 1.2) de omstandigheid dat de gerechtelijke procedures werden ingesteld lastens welbepaalde personen zo deze procedures werden afgesloten met een beslissing niet te vervolgen of met een beslissing van rangschikking zonder gevolg (ter zake, de procedures lastens...)". Wiens "privacy" wordt hier op deze manier eigenlijk beschermd? Toch niet die van het onschuldige slachtoffer dat op weinig discrete wijze aangehouden werd, in het openbaar vernederd en bespot en na een maandenlange internering uiteindelijk buiten vervolging gesteld werd? Omdat de beschuldigingen ongegrond, compleet uit de lucht gegrepen of zelfs grotesk waren. Is het dat wat moet ver-zwegen worden? En is het de "privacy" van diegenen die verantwoordelijk waren voor de wederrechtelijke arrestaties, huiszoekingen en interneringen, die nog altijd beschermd wordt?Wie heeft immers baat bij dergelijk publicatieverbod? Waartoe dient het?Zoveel vragen, zo weinig antwoorden.

Greta le Compte - Aalst

N*A* * !! DE NAAMLOZE ACHTER ONS !