Nafta i njeni derivati kao polutantiNafta i njeni derivati kao polutanti

Mahmutovi VildanaMahmutovi Vildana

Sirova naftaSirova nafta

Sirova nafta je rastvor vrstih, tenih

i gasovitih ugljovodonika.

Najei sastojci sirove nafte su :

- parafini (alkani),

- cikloparafini (naftenski

ugljovodonici) i

- aromatini ugljovodonici (benzol i

njegovi homolozi, asfalti).

Fizike osobine nafte

Gustina- zavisi od hemijskog sastava,

najee se kree od 800-850 kg/m3

(ispod 800kg/m3 su lake nafte), a

utvruje se u standardnim uslovima pri

temperaturi od 15 C.

Viskozitet nafte porastom

temperature viskozitet nafte opada i

obrnuto.

Hemijski sastav nafte

Za upotrebu nafte najvaniji je sadraj

ugljovodonika.

Vrlo brojne primjese su spojevi sumpora,

azota i kisika, te spojevi tekih metala,

posebno eljeza, nikla i vanadija.

Nafta je na crpilitu emulgirana sa vie ili

manje slane vode. Sadraj vode moe biti i

do 30%.

Nafta sadri i otopljene plinove, naroito

propan i butan, te sumporvodik.

Ugljovodonici nafte

Utvreno je da sve nafte sadre:

alkanske (parafinske),

naftenske (cikloparafinske) i

aromatske ugljovodike.

Alkenski ugljovodici se rijetko nalaze u

nafti, a alkini nikad.

Tokom prerade nafte nastaju znatne

koliine zasienih spojeva.

Sadraj ugljovodika se kree od 50 do

98%.

Efekti sirove nafte i njenih proizvoda

na ivotnu okolinu i zdravlje ovjeka

Sirova nafta i njeni derivati tetno djeluju na

ivi svijet, strukturu, kompoziciju i

funkcionisanje ekolokih zajednica i

ekosistema jer sadre jedinjenja koja imaju

mutageni i kancerogeni efekat.

Negativno djelovanje nafte na floru ogleda

se u smanjenju koliine kiseonika, visokom

sadraju soli i rastvorenih ugljovodonika.

Posebno opasna komponenta nafte su

policiklina aromatina jedinjenja koja

se oznaavaju kao PAH-ovi.

Pojedina jedinjenja ove grupe mogu

imati mutageni ,kancerogeni i toksini

efekat kako na ivi svijet.

Tri su negativna uticaja nafte i njenih

derivata na ive organizme:

fiziko djelovanje na organizme, primjer je djelovanje izlivene nafte na alge ili na primjer na sljepljivanje dlaka ili perja kod ivotinja,

modifikacija stanita izlivena nafta smanjuje koliinu kisika u vodi, redukuje koliinu svjetlosti, mijenja pH sredine, smanjuje koliinu dostupne hrane . . .

toksino djelovanje za veinu toksinog djelovanja nafte na organizme odgovorni su aromatski spojevi nafte.

Rezultati istraivanja uticaja izlivene

nafte na biljke i mikroorganizme

odnose se na: izraenu i dugotrajnu destrukciju (vie od 2 godine)

vegetacije movara i vlanih podruja,

poveanje ili smanjenje biomase i fotosintetske aktivnosti,

genski efekti na terestrijalne vrste,

promjene mikrobiolokih zajednica i porast broja mikroorganizama

kod riba i drugih morskih ivotinja nafta koja dolazi u kontakt sa koom izaziva promjene na koi i izaziva kancerogena oboljenja, a ako naftu ovi organizmi unesu u organizam izaziva oteenja jetre.

Efekti na ovjeka su redukcija hrane,

promjena ishrane i izgleda stanita.

Zbog uticaja nafte i njenih derivata

najvie stradaju sljedei organi kod

ovjeka : koa, crijeva, bubrezi i

mlijene ljezde.

BIOREMEDIJACIJA

Bioremedijacija je proces uklanjanja

razliitih zagaivaa iz ivotne sredine

aktivnou mikroorganizama.

Sredine zagaene naftom kao polutantom,

predstavljaju jedan od najilustrativnijih

primjera uspjene bioremedijacije.

Mogu se veoma uspjeno oistiti

upotrebom mikroorganizama sposobnih da

vre biodegradaciju nafte.

Nafta je bogata organskim materijama

i njeni ugljovodici se veoma dobro

razgrauju uz pomo aerobnih

mikroorganizama:

Bakterije: Pseudomonas, Vibrio, Arthrobacter, Aeromonas, Moraxella, Acinetobacter, Cyanobacteria

Bui i kvasci: Aspergillus, Penicillium, Fusarium, Trichoderma, Candida, Torulopsi,

Alge: Zelene alge

Proces bioremedijacije je relativno dug.

U prosjeku neisparljivi ugljovodici se

uklone iz sredine u periodu od 6

mjeseci do godine dana.

Najpodloniji su n-alkani, ciklini alkani,

aromatina jedinjenja, porfirini, asfalteni

i rezini i na kraju polarna aromatina

jedinjenja.

Alkil grupe ovih jedinjenja poveavaju

otpornost ovih jedinjenja na djlovanje

mikroorganizama

Kritini limitirajui faktori koji utiu

na biodegradaciju

Znaajna razgradnja alifatinih ugljovodika

mogua je samo u prisustvu O2.

Prekomjerna koliina zagaujuih materija ili

prisustvo toksinih supstanci ( tekih metala),

Nedostatak kiseonika,

Neadekvatna pH vrednost,

Nedostatak hranljivih materija,

Nedostatak vlage,

Neodgovarajua temperatura i drugo.

Temperatura je kljuan faktor za biodegradaciju.porast temperature ubrzava metabolizam mikroorganizama to utie povoljno na biodegradaciju. Pri aerobnim uslovima optimalna temperatura je od 15 do 40 C.

pH vrijednost u zemljitu je varijabilna, sklona ekstremnim vrijednostima to moe negativno uticati na mikroorganizme.Optimalne vrijednosti za biodegradaciju nafte su od 6.5-7.5.

Jedna od metoda kojom se odreuje

ukupna koliina alifatskih i aromatskih

hidrogenkarbona u vodi ili drugom tenom

mediju podrazumjeva SPE (solid phase

extraction) i GC (gas chromatography)

analizu uz plameni jonizacioni detektor.

Ova metoda se moe koristiti i za analizu

PAH ova. Metoda je vrlo osjetljiva i

najvea koliina koju je mogue odrediti

ovom metodom jeste 20 mg/kg uzorka.

HVALA NA PANJI !