NACRT STRATEGIJE RAZVOJA 2006-2011centarzarazvoj.org/dokumenti/sr/9_248_Bosilegrad_SP_srpski.pdfobjekti narodnog graditeljstva i dr. Spomenici kulture kao svedoci naše prošlosti

Novembar, 2006.god.

OPŠTINA BOSILEGRAD

NACRT STRATEGIJE RAZVOJA

2006-2011

Dugoročni plan razvoja opštine Bosilegrad

- 1 -

SADRŽAJ:

I - UVOD..........................................................................................................3 II - METODOLOGIJA ..................................................................................4 III - OPIS OPŠTINE........................................................................................5 A: Trenutno Stanje

1. Geografski položaj .............................................................................................1 2. Kratka istorija .....................................................................................................6 3. Infrastruktura.......................................................................................................7

B: Populaciona i kadrovska struktura

1. Ukupan broj stanovnika.....................................................................................10 2. Broj izbeglih lica................................................................................................11 3. Broj zaposlenih u zajednici................................................................................11 4. Broj i kvalifikaciona struktura nezapošljenih lica..............................................12

C: Privreda

1. Lokalna industrija ..............................................................................................13 2. Prosečni prihodi po stanovniku .........................................................................13 3. Tržište ................................................................................................................13 4. Proizvodi ............................................................................................................13 5. Proizvodnja.........................................................................................................14 6. Usluge ................................................................................................................14 7. Konkurencija ......................................................................................................14 8. Skorašnje ekonomske i socijalne promene.........................................................14

8.1. Stanje privatizacije u opštine ....................................................................14 9. Broj zanatlija – privatnih preduzetnika i vrsta delatnosti...................................15

10. Društvena prduzeća, privatna preduzeća, zadruge udruženja i organizacije........16

D: Poljoprivreda i prirodni resursi (potencijali) 1. Opis.....................................................................................................................16 2. Površinu koju zajednica pokriva ........................................................................16 3. Površina obradive površine ................................................................................16 4. Stočni fond – grla stoke ......................................................................................17 5. Izvori hrane i vode ..............................................................................................17 6. Pašnjaci ...............................................................................................................17 7. Ostali prirodni resursi ...................................................................... ..................18

E: Opis stanja po oblastima

1. Zaštita životne sredine ........................................................................................18 2. Zdravstvo ............................................................................................................18 3. Obrazovanje ........................................................................................................18 4. Socijalna Zaštita...................................................................................................19 5. Kultura.................................................................................................................19


- 2 -

6. Informisanje - Mediji.........................................................................................20 7. Turizam i ugostiteljstvo......................................................................................20

IV - SWOT ANALIZA Jake tačke – Snaga ...................................................................................................21 Slabosti – Ranjivost .................................................................................................21 Šanse – Mogućnosti .................................................................................................22 Opasnost – Pretnje ...................................................................................................22 V - STEP ANALIZA.....................................................................................................23 VI VIZIJA: Bosilegrad – grad nade bez prirodnih i državnih granica kao centar međunarodne granične saradnje...............................................................................................................24 VI Strateški ciljevi:

1. Razvoj infrastrukture u cilju poboljšanja ekonomskog razvoja Prioriteti i detaljni ciljevi.........................................................................................24

2. Stvaranje uslova za razvoj ruralne oblasti i sela i omogućiti bolji život stanovništva Prioriteti i detaljni ciljevi.........................................................................................25 3. Stvaranje uslova i klime za korišćenje prirodnih potencijala Prioriteti i detaljni ciljevi.........................................................................................25 4. Omogućiti zapošljavanje radno sposobnog stanovništva Prioriteti i detaljni ciljevi.........................................................................................25 5. Stvaranje boljih uslova za život Prioriteti i detaljni ciljevi.........................................................................................26


- 3 -

I UVOD:

Evropska unija deluje u Srbiji već nekoliko godina, ali je pomoć većih razmera počela tek nakon oktobra 2000. godine. Od 2001. godine, zahvaljujući partnerstvu između Evropske unije (preko Evropske agencije za rekonstrukciju), Svetske banke, Švedske, Norveške, Luksemburga, Holandije i programa za razvoj Ujedinjenih nacija (UNDP) sa Vladom Republike Srbije uspešno su realizovani programi podrške u opštinama na Jugu Srbije.

Druga faza programa MIR objavljena je u februaru 2006. godine, koju opet sprovodi UNDP, u saradnji sa međunarodnim partnerima, Evropskom Unijom, preko Evropske Agencije za Rekonstrukciju, vladama Austrije, Švedske i Norveške kao i sa Vladom Republike Srbije i 13 opština na jugu Srbije. Cilj ovog programa je da se izgrade kapaciteti lokalne samouprave tako da opštine u Južnoj Srbiji, pojedinačno i zajednički, planiraju i preduzimaju strateške akcije kako bi ostvarili održivi ekonomski i socijalni razvoj u regionu i ispunili svoje obaveze prema građanima.

Shvativši značaj strateškog planiranja i ulogu strateških planova u razvoje neke opštine, regiona pa i celokupne države i Vlada Republike Srbije je tokom 2004, 2005, i 2006. godine donela 24 strateška dokumenta iz različitih oblasti koji predstavljaju akcioni plan delovanja za razvoj Republike Srbije i približavanje Evropskoj Uniji.

Sam proces stvaranja ovog dokumenta je bio čvrsto vođen idejom da stanovnici opštine mogu najbolje identifikovati probleme opštine i dati najbolja rešenja. U tom smislu ovaj dokument je i "vlasništvo" opštine i on ukazuje na ključne razvojne proiritete koje su definisali sami stanovnici opštine uključeni u proces.

Ovako definisan plan daje strateški okvir za buduće delovanje a njegov sastavni deo je i operativni program koji precizira konkretne aktivnosti, izvore njihovog finansiranja i ključne aktere za njihovo sprovođenje.

Ovaj strateški dokument predstavlja vodič za akciju za razvoj opštine za period od 5 godina i postavlja smernice, prioritete, akciju i odgovornost za implementaciju.


- 4 -

II METODOLOGIJA

Prilikom izrade ovog dokumenta primenjivani su osnovni principi koji se i inače primenjuju bez obzira na to koje telo vrši izradu strateškog plana:

1. Partnerstvo u procesu izrade i implementacije plana – Ovaj princip je veoma bitan zbog održivosti Strateškog plana te su zbog toga i svi relevantni učesnici: lokalna samouprava, javna preduzeća, privredni subjekti, udruženja građana, društvena zajednica, NVO itd. uključeni u proces.

2. Zajednička odgovornost i učešće 3. Transparentnost procesa – Sve aktivnosti u ovom procesu su bile predmet

javnih diskusija, a rezultati su predočavani javnosti. 4. Strateški plan je kombinacija vizije, strateških ciljeva, prioriteta,

detaljnih ciljeva i konkretnih projekata za unapređenje zajednice 5. Stvaranje plana je trajan proces – Strateški plan se mora neprekidno i

neophodno stalno menjati i prilagođavati.

Korak po korak – Proces izrade Strateškog plana sastojao se iz niza koraka i faza koje su međusobno povezane tako da je izlaz iz jedne faze predstavljao i koristio se kao ulaz u sledeću fazu procesa

Koordinacija svih faza, procesa i grupa – Sve faze su se međusobno koordinirale da ne bi došlo do preklapanja aktivnosti. Glavni akteri u realizaciji strateškog plana su:

1. Koordinator za strateško planiranje je deo opštinske administracije, upravlja sastancima, uključujući pozive, dnevni red, zapisnik, izrada dokumenata koji čine plan itd.;

2. Fasilitator MIR 2 Programa u opštini, podržava proces, savetuje učesnike, radi na problemima koji ugrožavaju proces, pomaže u izradi finalnog nacrta strategije;

3. Glavna grupa je vodeća uloga u izradi strategije, nadgleda radne grupe, ustanovljava sistem kontrole sprovođenja procesa, tj. monitoring i evaluacioni plan strategije;

4. Radne grupe: - Za socijalna pitanja, kulturu, obrazovanje, zdravstvo; - Za infrastrukturu i ekologiju; - Za ekonomski razvoj i poljoprivredu.

Uloga radnih grupa je razvijanje dela strategije koji pokriva njihovu oblast uključujući i sakupljanje i analizu informacija.

Tokom procesa izrade Strateškog plana u potpunosti su poštovani pravni propisi i zakoni Republike Srbije.


- 5 -

III. OPIS OPŠTINE: A: Trenutno stanje

1. Geogarfski položaj Opština Bosilegrad se nalazi u jugoistočnom delu R Srbije, sl.1. Opština Bosilegrad se graniči: - sa opštinom Surdulica na severu, - sa opštinom Vranje na severo-zapadu, - sa opštinom Trgovište na zapadu, - sa R Makedonijom na jugo-zapadu, - sa R Bugarskom na istoku.

Granica sa Bugarskom je u dužini od 54 km. Granica sa Makedonijom je u dužini od 9 km. Sl.1. Karta Srbije

Na teritoriji opštine Bosilegrad hidrografsku mrežu čini reka Dragovištica sa

pritokama Brankovske, Ljubatske i Lisinske reke. Sve vodotokove sa ovog područja su usmereni ka Strumi odnosno Egejskom moru, sem Božičke, Lisinske i Ljubatske koje se preko Lisinskog jezera usmeravaju ka Vlasinskom hidroakumulacionom sistemu. Područje ove opštine je bogato podzemnim vrlo slabim mineralnim vodama. Okosnicu saobraćajne mreže na području opštine čine regionalni putevi P - 122 i P-239, preko kojih je Bosilegrad povezan sa jednom od važnijih evropskih saobraćajnica, sa Evropskim autoputem E-75. Opština Bosilegrad se prostire na krajnjem jugoistoku R Srbije prigranična, teritorijalno periferna, nerazvijena, od Beograda udaljena 400km a od Sofije 132km. Sam administrativni centar nalazi se na 620 metara nadmorske visine, a celu opštinu karakteriše brdsko-planinski predeo sa nadmorskom visinom od 600 do 1922m. Nepovoljna konfiguracija terena i struktura zemljišta uslovljavaju neizgrađenost putne mreže tako da su i osnovne saobraćajnice kojom je opština povezana sa unutrašnjošću a i prema R Bugarskoj su izuzetno slabog kvaliteta što direktno uslovljava razvijenost opštine. Konfiguracija terena opštine se deli na planinski, brdski i veoma malo ravničarski. Klima je umereno kontinentalna, odnosno planinska. Odlikuje se svežim letima i nešto dužim, hladnim i snežnim zimama. Na prostoru od 571 km² u 37 zajednica živi 9.931 stanovnika. Opština Bosilegrad pripada grupi 24 najnerazvijenih opština u Republici ima status I ranga prioriteta u razvojnoj politici Republike što je uzrokovano, kako izrazitim demografskim pražnjenjem teritorije, tako i veoma niskim opštim nivoom razvijenosti. U okviru prirodnih resursa ubrajamo rudno polje Blagodat gde se vrši eksploatacija olova i cinka, a identifikovana su, ali nedovoljno istražena nalazišta volframa i zlata. Geološkim istraživanjima utvrđena su rude metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina koje se u određenom trenutku u zavisnosti od ekonomskih uslova mogu eksploatisati. Do sada je eksploatisano oko 100.000 tona hidrotermalnog kvarca. Jedino ležište u jugoistočnoj Evropi fosfata je otkriveno 1959.godine na području zajednice Lisina sa rudnom rezervom od 82.422.139 tona, dolomit na području zajednice Izvor sa rudnom rezervom 1.760.000 tona, grafit sa rudnom rezervom od 204.709 tona na više lokaliteta, arhitektonsko građevinski kamen volfram i dr.


- 6 -

Pod šumama je oko 28% od ukupne teritorije opštine koji šumski fond predstavlja relativno značajan resurs pri čemu treba imati u vidu da su šume u velikom stepenu degradirane i malih produktivnih mogućnosti.

Opština raspolaže značajnim vodnim potencijalom. Postoji vodovodna mreža pijaće vode u samom administrativnom centru i zajednici Rajčilovci u državnoj svojini. Takođe postoje izgrađene vodovodne mreže pijaće vode u više zajednica u privatnom vlasništvu. Na području opštine postoje izvori slabomineralnih voda. Ležišta takvih voda su Veliki i Bezimeni izvor izdašnosti 16,40 l/s hidrokarbonatno-kalcijumskog tipa koja se može koristiti kao mineralna sirovina za flaširanje, stona pijaća voda i industriji bezalkoholnih pića. Drugi po izdašnosti je ležište Šopor i druga.

Kao resurs od bitnog značaja za razvoj opštine izdvajamo lekovite, aromatične, retke i zaštićene biljne vrste. Na području opštine na preko dvadesetak lokaliteta uspevaju preko 150 bilnih vrsta. Najveća koncentracija nalazi se na planini Rudina nedaleko od zajednice Izvor i Besne Kobile na zapadnoj strani opštine. Od šumskih plodova najviše je zastupljena pečurka-vrganj i lisičara, kao i borovnica. Turistički potencijali u globalnom smislu su skromni, međutim može se razvijati seoski, zdrastveno-rekreativni, sportsko-rekreativni, lovno-ribolovni, tranzitni turizam obogaćeni raznovrsnim kulturnim sadržajima. Na teritoriji opštine postoje više potencijalnih turističkih lokaliteta: Lisinsko jezero, seoska naselja, etno centri, zdrastveno-rekreativni centri, lovo-ribolovno područja i dr. Iz dosada iznetog mogu se uočiti neke komparativne prednosti opštine i to:

• geografski položaj: blizina granice, konfiguracija teritorije, • prirodni resursi: hidropotencijal, Lisinsko jezero, ekološki čista sredina, čista

voda, šumski potencijal • celo područje opštine: lekovito bilje, turistički potencijal i dr. 2. Kratka istorija

Bosilegrad kao administrativni centar opštine datira iz novijeg vremena, od kada je

prenešen iz današnje zajednice Izvor udaljena na 5km. Inače demografsko naseljavanje ovih prostora potiče još iz vremena turaka što dokazuju ostaci manastira i sakrilnih objekata, arheoloških nalazišta, preko 36 crkava, spomenici, objekti građanske arhitekture, objekti narodnog graditeljstva i dr. Spomenici kulture kao svedoci naše prošlosti su naša kulturna dobra.

Narod ovog kraja se je od davnina bavio poljoprivredom, zanatstvom, dunđerajom i trgovinom. U novije vreme mnogi su radili kao rudari, građevinari, trgovci i zanatlije. Zanatstvo je zastupljeno samo za potrebe stanovništva kao i poljoprivreda. U poslednjih dvadesetak godina stanovništvo je upošljavano u postojećim industrijskim kapacitetima. Od ranije a naročito posle drugog svetskog rata čitovo seosko područje je zahvačeno jakim migracionim procesom. Od 37 seoskih naselja 22 imaju manje od 200 stanovnika, među njima 8 ispod 100, odnosno 4 naselja beleže ispod 50 stanovnika sa tendencijom gašenja čitavih domaćinstava. Intenzitet odliva stanovništva je takav da se u narednom periodu može očekivati gašenje više od 5 zajednica pre svega u prigraničnom pojasu prema R Makedoniji i R Bugarskoj.

Evidentni problem opštine Bosilegrad predstavlja apsolutno smanjenje stanovnišva sa celog područja, osim iz sedišta opštine i prigradskog naselja Rajčilovci. Proces demografskog pražnjenja stanovništva može zaustaviti samo dinamični ekonomski razvoj.


- 7 -

3. Infrastruktura Putna mreža – Na teritoriji opštine putnu mrežu čine regionalni putevi i lokalni putevi koji su u lošem stanju. Prosečna brzina kretanja na regionalnim putevima je ispod 40km/h, a na lokalnim ispod 20km/h. Regionalni putevi su 70% asfaltirani od kojih preko polovine u lošem stanju. Takođe i signalizacija je nedovoljna.

Na celoj teritoriji opštine putnu mrežu čini sl.2.


- 8 -

Sl.3. Putna mreža teritorije opštine Bosilegrad Ulice u gradu – kako na urbanističkom tako i na neurbanom delu u zajednicama Bosilegrad i Rajčilovci ulice su nedovoljno uređene signalizacijom i trotoarom. Ne postoje uređena parkirališta i sve ovo upućuje na potrebu značajnih investicija. U toku 2004. i 2005.godine intenzivno se radi na uređenju ulica međutim evidentan je problem nedostizajućih finansijskih sredstava i odgovarajuća mehanizacija za izvođenje pripremnih radova. Vodosnabdevanje - gradskog područja i zajednice Rajčilovci je u nadležnosti javnog komunalnog preduzeća i relativno zadovoljava potrebe građana. Izdašnost izvorišta Izvor 17 l/s, Blat 11 l/s, sa kapacitetima rezervoara 200m³, odnosno 180m³. Prosečna potrošnja vode je 146 l/stanovniku, a vodovodna mreža je izgrađena 95% u naseljenim mestima Bosilegrad i Rajčilovci. Ispravnost uzoraka vode za piće je preko 98% i jedino se vrši hlorisanje. U pogledu poboljšanja vodovodne mreže započeta je rekonstrukcija zamenom azbestnih cevi te je preostalo za zamenu još 2,8km. U seoskim područjima izgrađeni vodovodi su individualni, nestandardizovani i o njima ne postoje konkretni podaci. Kanalizaciona mreža - na prostoru zajednica Bosilegrada i Rajčilovci u odnosu na izgrađenu vodovodnu mrežu, pokrivenost je 75%. Ukupna dužina mreže je 18km a dovršetak predstoi u zajednici Rajčilovci u dužini od 6km. Zapušenja nisu do sada evidentirana što govori o stabilnom sistemu.Predstoi izgradnj glavnog fekalnog kolektora, stanica za prečišćavanje otpadnih voda i izmeštanje ulivnih vodova u reku Dragovišticu. Seoska naselja nemaju kanalizacionu mrežu, pa se uglavnom koriste septičke jame što ima za posledicu zagađenja podzemnih voda, aktivnih bunara i lokalnih vodovoda iz kojih se stanovništvo snabdeva pijaćom vodom. Upravljanje čvrstim otpadom – Pokrivenost iznošenja smeća u zajednicama pomenute u prethodnom stavu je oko 85% i obuhvata 4.500 stanovnika, 60 radnji, 26 ustanova i preko 10 industrijskih, odnosno privrednih subjekata. U ostalim zajednicama na području opštine nije organizovano uklanjanje otpada. Ovaj sistem je u veoma lošem stanju jer ne poseduje odgovarajuće standardne posude za sakupljanje otpada, odgovarajuće vozilo pa čak i deponija je bez čuvarske službe, kapije, kućice, neograđena i sa lošim prilaznim putem. Otpad odnosno smeće se može uočiti pored reka i potoka, puteva i na drugim mestima koja predstavljaju divlje deponije. Navedene činjenice upućuju na urgentno reševanje ovog problema. Sistem grejanja – Industrijski objekti i ustanove sa velikim objektima imaju sopstvena grejanja, a kao pogonsko gorivo koriste ugalj i ogrevno drvo, odnosno Dom kulture dizel gorivo. Stambeni objekti se zatopljavaju individualno odnosno pećima na

PUTNA MREŽA

REGIONALNI PUTEVI (111km) LOKALNI PUTEVI (400km)

SAVREMENI TUCANIK ZEMLJANI TUCANIK ZEMLJANI

36 km 35 km 40 km 2.5 km 397.5 km


- 9 -

čvrsto gorivo i električnom energijom. Aerozagađenje se ne prati tako da se ne utvrđuju parametri vrednosti emisija štetnih materija. Mostovi – mostove možemo svrstavati u više grupa. Mostovi sagrađeni na regionalnim putevima, mostovi na lokalnim putevima, mostovi na nektegorisanim putevima i mostovi za premošćavanje ulica. S obzirom na stanje u kojem se nalaze pojedini mostovi potrebno je izvršiti sanaciju i rekonstrukciju, a radi rasterećenje mosta u gradu na regionalnom putu potrebno je izgraditi novi most na reci Dragovištica u reonu naselja Orište. Javna rasveta – u samom gradu postoji ulična rasveta koja je u relativno dobrom stanju, međutim nedovoljna je rasveta javnih objekata. Javna rasveta u zajednicama koje vodimo kao seoski centri je zadovoljavajuća, dok u više zajednica je neizvodljivo projektovati javnu rasvetu. Telekomunikacije – u oblasti telekomunikacija postoji analogna telefonska centrala u Bosilegradu, a ''PTT Srbija'' ima tri isturena odeljenja u tri seoska centra G.Lisina, D.Ljubata i Bistru. Pokrivenost mobilnom telefonijom, operater ''Telekom Srbija 064'' 70% pokrivenost, a operater ''Mobtel 063'' 40% pokrivenost teritorije opštine. Novembra meseca tekuće godine biće puštena u rad nova digitalna centrala i na taj način biće kvalitativno i kvantitativno poboljšana telekomunikacijska mreža na području opštine. U samom administrativnom centru i zajednici Rajčilovci prisutna je internet mreža preko PTT provajdera. Elektoenergetika – RJ Elektrodistribucije Bosilegrad pripada pogonu u Leskovcu koja pokriva celu teritoriju opštine na kojoj ima izgrađene: visokonaponski dalekovod u dužini od 241km, od kojih 6km podzemnim kablom, niskonaponska mreža od 495km sa 10km podzemnim kablom, vezane jednim trafom od 110/35 KW, četiri trafoa 35/10 KW i 130 trafoa 10/04 KW. Visokonaponska mreža je preko 96% vezana na čelično rešetkaste i betonske stubove, dok niskonaponska mreža je vezana preko 95% betonskim stubovima, a samo 5% preko drvenih stubova. Na području opštine je evidentirano 4125 potrošača i preko 300 pravnih lica – potrošača. Zbog konfiguracije terena i razjuđenosti zajednica, usled vremenskih neprilika dolazi do čestih kvarova pa je neminovna dogradnja visokonaponske mreže. Javne ustanove – na području opštine postoje iz svih oblasti međutim usled nedostatka finansijskih sredstava otežani su uslovi rada pa je čak potrebna rekonstrukcija i adaptacija prostorija i objekata koje koriste javne ustanove. U takvim uslovima javne ustanove nezadovoljavaju u potpunosti potrebe građana. Zgrada opštine – vršena je delimična adaptacija uz pomoć donacija proteklih godina, međutim ne nalazi se na zavidnom nivou, a naročito spoljna fasada zgrade Opštinske uprave. Objekti predškolskih ustanova, osnovnih i srednjih škola – objekti koji se nalaze u gradu i zajednici Rajčilovci su u relativno dobrom stanju, međutim u samim objektima a naročito u osnovnoj školi ne postoje kabineti te nemožemo u potpunosti govoriti o ispunjenosti normativnih uslova. U zajednicama stanje objekata je u lošijem stanju, a neki od njih nemaju ni osnovnu infrastrukturu. U zajednicama evidentan je mali broj dece.


- 10 -

Sportska dvorana – kao objekat zatvorenog tipa za okupljanjem i bavljenjem sporstsko-rekreativnim aktivnostima dece, omladine i odraslih ne postoji, tako da u zimskom periodu je nemoguće baviti se nekom od tih aktivnosti imajući u vidu trajanje zimskog perioda na području opštine. Pijace – postoji samo zelena pijaca koja nije dovoljno uređena i organizovana tako da ne zadovoljava osnovne uslove. Nema dovoljan prostor, nepostoji urađena elektoinstalacija, odgovarajući prateći objekti tako da je neophodna dalja investicija. Autobuska stanica – je u sastavu Autotransportnog preduzeća koja nema odgovarajuće izgrađene objekte za zadovoljenje građana. Ne postoje peroni, adekvatni prilaz, parking i svi ostali potrebni servisi. Urbanističko-projektna dokumentacija – i strateški planovi u oblasti urbanističkog planiranja su od vitalnog značaja za razvoj opštine i predstavljaju osnovu uspešnog organizovanja i funkcionisanja mnogih sistema od interesa za grad. Za ove aktivnosti postoji potpora u zakonskim propisima i odlukama SO Bosilegrad. Obimnost, kompleksnost i značaj njihove realizacije zahteva, dobru opremljenost i znatan ljudski-stručni resurs, da bi svi poslovi bili u roku i kvalitetno završeni. B: Populaciona i kadrovska struktura

1. Ukupan broj stanovnika – 9931.

0200400600800

100012001400

Broj

sta

novn

ika

0-9

10 1

9

20-2

9

30-3

9

40-4

9

50-5

9

60-6

9

70-7

9

80-8

9

90 i

više

Godina starosti

Starosna struktura stanovništva

0-9 godina

10-19 godina

20-29 godina

30-39 godina

40-49 godina

50-59 godina

60-69 godina

70-79 godina

80-89 godina

90godina i više nepoznato

931 1093 1221 1235 1278 1184 1364 1192 324 10 99


- 11 -

MESNE ZAJEDNICE NA TERITORIJI OPŠTINE BOSILEGRAD

2. Broj izbeglih lica – 164 3. Broj zaposlenih u zajednici - 1626

osnovna škola srednja škola visoka škola 298 1008 320


- 12 -

4. Broj i kvalifikaciona struktura nezapošljenih lica ²

² Podaci o broju nezapošljenih lica za period od 01.01. do 31.07.2005.god.

I i II stepen stručnosti III i IV stepen stručnosti V, VI i VII stepen stručnosti395 650 72

18%

62%

20%osnovna škola

srednja škola

visoka škola

35%

59%

6% I i II stepen stručnosti

III i IV stepenstručnosti

V, VI i VII stepenstručnosti


- 13 -

C. PRIVREDA 1. Lokalna industrija Ekonomsku bazu opštine činila je industrija koja je upošljavala preko 50%

stanovništva a ostvarivala više od 70% društvenog proizvoda privrede. Zbog smanjenja ukupne privredne aktivnosti poslednjih godina došla je do stagnacije privrednog razvoja opštine i pogoršanja razvojne pozicije. Izgrađeni privredni objekti sada predstavljaju samo početni oslonac daljeg razvoja odnosno slobodni privredni kapaciteti, tako da je sada naša realnost nikakva iskorišćenost industrijskih kapaciteta i prikrivena zaposlenost, u svim delatnostima a posebno u industriji. U toku je privatizacija DP ''Napredak'', DGP ''Izgradnja'', a privatizovana preduzeća trenutno imaju poremećaj u poslovanju te imamo paradoksalnu situaciju: stalno opada ukupan broj stanovnika a broj nezaposlenih raste. Zbog nerazvijenosti privatnog sektora, u kratkom i srednjoročnom periodu, smanjenje nezaposlenosti će biti ograničeno jer su za otvaranje novih radnih mesta neophodne pored domaćih i strane direktne investicije koje nema u očekivanom obimu. Pored nezaposlenosti i socijalnih tenzija trenutno stanje karakterišu nepostojanje razvojnih fondova, agencija, organizacija i strateških dokumenata.

2. Prosečni prihodi po stanovniku

3. Tržišta Bosilegradskim privrednicima je potpuno dostupno lokalno neorganizovano tržište. Domaće tržište nije marketinški obrađeno a inostrano nit ispitano, sem tržište u oblasti čaraparstva koje je ovladano od strane SPR ''Anitex''.

4. Proizvodi Industrija: čaraparstvo (dečji, ženski i muški program), nameštaj u manjim koločinama, europaleta i drugi poluproizvodi od drveta, tehnička građa, ogrevno drvo, konfekcija (odevni predmeti). Poljoprivreda: sir, jagnjad, junad, med, povrtarski proizvodi u manjim količinama, voćarski proizvodi i rakija.

• Nedovoljna tolerantnost, nagomilani od ranije problemi u pogledu imovinsko pravnih odnosa.

PROSEČNI PRIHODI PO GLAVI STANOVNIKA

DRUŠTVENI PROIZVOD NARODNI DOHODAK

28.829,00 din. 23.465,00 din


- 14 -

5. Proizvodnja U ovoj oblasti nedostaje proizvodni programi za postojeće kapacitete, nedovoljna inicijativa privrednih subjekata-potencijalnih proizvođača uslovljeni finansijskim mogućnostima. Nerazvijene menadžmentske sposobnosti pojedinaca i neprilagođavanje na savremenom domaćem i inostranom tržištu. Nepostojeći infrastrukturni objekti kao osnovni preduslovi za nove investicije a naročito neorganizovan granični prelaz Ribarci za uvoz odnosno izvoz roba. Potenciranje novih proizvodnih programa, kroz upotrebu postojećih kapaciteta i izgradnja novih. Stimulisanje potencijalnih proizvođača zdrave hrane implementacijom projekata u oblasti poljoprivrede. Iznalaženje mogučnosti za korišćenje, prerade i prodaje prirodnog potencijala opštine. Edukovanje i upošljavanje mladih u privredne aktivnosti subjekata na području opštine.

6. Usluge

Turističke: organizacija lovnog i ribolovnog turizma, organizovanje putovanja, izleta, đačkih ekskurzija. Ugostiteljske: kafane, restorani, kafići. Zanatske: za potrebe lokalnog stanovništva limari, auto-limari, mehaničari, bravari, farbari, krojači, obućari, berberi, staklorezaći i dr. Finansijske, osiguranje, agencijske, advokatske, trgovinske i dr.

7. Konkurencija

U određenim delatnostima imajući u obzir otvorenost tržišta postoji zdrava konkurencija, međutim zbog nedovoljno registrovanih privrednih subjekata za obavljnje određenih delatnosti može se govoriti da nema konkurencije u određenim delatnostima.

8. Skorašnje ekonomske i socijalne promene

Stvarnost privrednog života karakteriše proces privatizacije koji do sada nije dao željene rezultate. Porast broja nezaposlenih pojačava socijalni pritisak na lokalnu samoupravu, bez obzira na njenu nenadležnost u rešavanju pitanja zaposlenih u društvenim preduzećima. Impuls privrednom porastu nedovoljno daju privatna preduzeća i radnje s obzirom na njihovu profitabilnost i fleksibilnost u novim tržišnim uslovima. Nedostatak razvojnih projekata i realizacija istih usporeno menja i veoma sporo liberalizuje ukupnu privrednu strukturu.

a. Stanje privatizacije u opštini Ključna ograničenja razvoja leži u slaboj privredi, velikoj zaduženosti, nedovoljna kreditna sposobnost, sporim institucionalnim reformama, u sporoj privatizaciji, nedovoljne izgrađenosti infrastrukture i dr. Posmatrajući privatizaciju kao prodaju cele imovine ili samo jednog njenog dela mogu se uočiti dva metoda:

• javni tender, na kome se ponude javno prikupljaju • aukcija, gde potencijalni kupci javno učestvuju.


- 15 -

Poslovima privatizacije se bavi i Agencija za privatizaciju, preko regionalnog koordinatora sa sedištem u Nišu. Sva privatizovana preduzeća su prikazana u tabeli br.1.

Tabelarni prikaz privatizovanih preduzeća

broj radnika naziv preduzeća delatnost pre

privatizacije posle

privatizacijeDP ''Bor'' prerada drveta 120 50 DP ''Progres'' pekarstvo i uslužne delatnosti 25 8 DP ''Autotransport'' prevoz putnika i roba 78 78 Zdravlje Leskovac-RJ Bosilegrad prerada voća i povrća 4

DP ''Izgradnja'' gradjevinski poslovi 41 28 Tabela br.1.

I ako su ova preduzeća privatizirana iz ove tabele DP ''Autotransport'' i dalje posluje, DP ''Izgradnja'' delimično posluje, dok DP ''Bor'', DP ''Progres'' i Zdravlje Leskovac-RJ Bosilegrad više ne obavljaju svoje delatnosti. Preduzeće JUMKO iz Vranja u čijem je sastavu PC ''KOBOS'' iz Bosilegrada je privatizovano po ranijem Zakonu o svojinskoj transformaciji kada je imalo oko 500 upošljenih radnika, a sada broji 150 radnika i rade sa minimalnim primanjima. DP ''SLOGA'' koja je bila ranije nosilac brojnih razvojnih aktivnosti sa preko 200 upošljenih radnika, posle završenog stečaja upošljavala je samo jednog radnika. Kasnije na osnovu odluge agencije za privatizaciju imovina DP ''Sloge'' pripojena je imovini JP ''Usluge'' iz Bosilegrad DP ''Napredak'' je u fazi privatizacije i predala je dokumentaciju finansijskom savetniku, tek pokrenuta inicijativa za privatizaciju. Sama privatizacija i stečaj nose velike rizike i u dosadašnjoj praksi nisu dali željene rezultate u pogledu smanjenja nezaposlenosti pa i u pogledu razvojne klime na području opštine Bosilegrad.

9. Broj zanatlija – privatnih preduzetnika i vrsta delatnosti U opštini Bosilegrad je registrovano 354 radnji različitih delatnosti od kojih je 70% aktivno. Najzastuljene su trgovinske radnje kojih ima 98;

• trgovinske radnje prehrambenim i neprehrambenim proizvodima 91, • mesare 2, • apoteke 2, • ostale 3 • proizvođači hleba 4, • u oblasti građevinarstva 73, • prerađivačka industrija 23, • ostale 20


- 16 -

U samom Bosilegradu postoji zelena pijaca kao i nekoliko trgovaca na tezgama. Ostala trgovina se obavlja preko prodajnih objekata registrovanih preduzeća u privatnoj svojini.

U okviru pružanja ugostiteljskih usluga postoje dve podele: • posluživanje pića i napitaka gde kao barovi posluju 3 radnje i • posluživanje hrane gde posluju 13 restorana.

U okviru zanatstva i lične usluge posluju desetak od kojih stolari, berberi, limari, auto-limari, moleri, staklorezci i dr. Registrovanih taksista nema ali postoje i rade 28 radnji za prevoz roba u drumskom saobraćaju.

10. Društvena preduzeća, privatna preduzeća, zadruge, udruženja i organizacije

društvena preduzeća 4, privatna preduzeća koja se prvenstveno bave trgovinom 16, zadruge poljoprivredne 2, zadruga pčelarska 1, zadruge u oblasti građevinarstva-zanatstva 2, veterinarna stanica1, udruženja razna 6, NVO 2.

D: Poljoprivreda i prirodni resursi (potencijali)

1. Opis Poljoprivredno zemljište obuhvata oko 65% teritorije opštine od kojeg dominiraju

livade oko 25%, pašnjaci 52%, ostalo oranice i bašte što ukazuje na stočarski karakter ovog područja. Činjenica da je polovina ukupne teritorije opštine pod livadama i pašnjacima ukazuje na razvojni značaj ovog resursa koji omogućava intenziviranje stočarske proizvodnje, uspostavljanje tesne međusobne veze između biljne i stočarske proizvodnje u cilju očuvanja ekološke ravnoteže i stvaranja uslova i pogodnosti za izgradnjom prerađivačkih kapaciteta.

2. Površina koju zajednica pokriva - 571 km²

3. Površina obradive zemlje – 36459 ha


- 17 -

6769

944

8036

20710

0

5000

10000

15000

20000

25000

Oranice injive

voćnjaci livade pašnjaci

4. Stočni fond - grla stoke

broj konja broj goveda broj ovaca broj svinja živina 35 4315 11239 2973 11333

Broj konja0%

Broj goveda14%

Broj ovaca38%

Broj svinja10%

Živina38%

Broj konja Broj goveda Broj ovaca Broj svinja Živina

5. Izvori hrane i vode

Poljoprivredni proizvodi, stočarstvo, šumski plodovi, rečna korita i jezero. Sadašnje vodosnabdevanje je iz izvora zajednice Izvor.

6. Pašnjaci Površina pod pašnjacima je 20.710 ha Prednost bosilegradskih pašnjaka je u tome što se na njima nalaze preko 20 lokaliteta lekovitog bilja na kojima se pretežno vrši uzgoj krupne stoke tako da je kvalitet mleka i mesa na veoma visokom nivou. Za pašnjake se može dodati da se nalaze u oazi čiste i zdrave ekološke sredine.


- 18 -

7. Ostali prirodni resursi Šume se prostiru većim delom u brdsko-planinskom predelu i zauzimaju 15.642ha i o njima se može govoriti kako o drvnoj masi za preradu tako i o turističko lovnom sportsko rekreativnom potencijalu imajući u vidu brojne staze, uređena lovišta i čist vazduh.

Geološkim istraživanjima utvrđena su rude metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina koje se u određenom trenutku u zavisnosti od ekonomskih uslova mogu eksploatisati. Do sada je eksploatisano oko 100.000 tona hidrotermalnog kvarca. Jedino ležište u jugoistočnoj Evropi fosfata je na području zajednice Lisina, dolomit na području zajednice Izvor, grafit, arhitektonsko građevinski kamen volfram i dr.

E. Opis stanja po oblastima 1. Zaštita životne sredine Što se tiče opštine Bosilegrad nepostoji LEAP koji je vrlo bitan za dalji razvoj u tu oblast i treba pre svega izraditi i implementirati isti.. Isto takođe treba napomenuti da je neadekvatno uređen protor za odlaganje čvrstog otpada, uginulih životinja ili njihovih delova posle prerade te i nedostatak potrebnih i odgovarajućih vozila za odvoz istih i dr. Povodom toga treba uraditi plansku dogradnju infastrukturnih objekata, deponija za odlaganje otpadnih materija i uginulih životinja, ili njihovih delova posle prerade. Istim projektom obezbediti odgavarajuće vozilo, odgovarajuće kante za sakupljanje smeća i drugog otpadnog materijala. Zelene površine, kej na reci Dragovištici i kej na Dobrodolskom potoku su nedovoljno uređeni kao i nedovoljno zaštićeni, a nepostoje ni gradski parkovi. Pomenute površine neodržavaju se dovoljno i pravovremeno što nedoprinosi zaštiti životne sredine. 2. Zdravstvo

U ovoj oblasti zastarela je oprema i objekti, a nedostaju finansijska sredstva za nabavku nove i održavanje objekata. Iz ovih razloga potrbna je nabavka savremene opreme i to: rendgen aparat, vozila sanitetska 2, terensko jedno i putničko jedno, labaratorijska oprema, tri zubne jedinice jedna za školsku ambulantu, jedna za Dom zdravlja i jedna za terensku zdravstvenu stanicu, oprema za hitnu medicinsku pomoć. Što se tiče objekata potrebna je adaptacija i sanacija zgrada terenskih zdravstvenih stanica i ambulanti.

3. Obrazovanje

Na teritoriji opštine Bosilegrad postoji jedna matična osmogodišnja i četiri isturene osmogodišnje škole, kojima pripadaju 28 isturene četvorogodišnje škole sa oko 800 učenika, kao i Gimnazija koja je smeštena u zgradi sa relativno dobrim uslovima. Zbog nedostatka finansijskih sredstava za održavanje postojećih objekata isti su u vrlo lošem stanju. Potrebno je izvršiti rekonstrukciju fiskulturne sale pri matičnoj školi, adaptaciju i opremanje šest učionica-kabineta u matičnoj školi i doopremanje kabineta za informatiku nabavkom 10 kompjutera.


- 19 -

Pored ovoga treba rekonstruisati krovove zgrada u većini isturenih odeljenja odnosno u selima gde je stanje mnogo gore, mali broj dece, nastava se odvija u veoma starim zgradama u kojima nema čak izgrađene osnovne infrastrukture (vodovod, kanalizacija i dr). 4. Sociјalna zaštita

Usled brzih promena u starosnoj stukturi, odnosno povećanja kontingenta najstarijeg stanovništva, problemi socijalne zaštite postaju sve izraženiji. Glavni nosilac i realizator aktivnosti iz delokruga socijalne zaštite je Centar za socijalni rad u Bosilegradu, koji posluje kao samostalna ustanova. Centar je više funkcionalna ustanova socijalne zaštite, čije su osnovne funkcije:

- neposredno ostvarivanje socijalne zaštite građana i njihovih porodica,

- ostvarivanje funkcija organa starateljstva, - praćenje i proučavanje socijalnih potreba i problema, - preventivna delatnost, - planiranje i programiranje socijalne zaštite, - koordiniranje aktivnosti na sprovođenju socijalne zaštite i

socijalnog rada u opštini. Objekat u kojem su smeštene kancelarije Centra ne zadovoljavaju potrebe korisnika i zaposlenih za normalan rad. Pored uređenja objekta (otvaranje novih prostorija) za ovu ustanovu neophodno je nabaviti savremenu tehniku (kompjutere) i vozilo za obilazak terena. S obzirom da se poslednjih godina beleži konstantno povećanje broja korisnika materijalne pomoći, kućne nege, maloletničke delikvencije i zahteva za domski smeštaj, neophodno je obratiti posebnu pažnju kadrovskoj popunjenosti, organizacionoj funkcionalnosti i materijanoj snazi Centra za socijalni rad. U narednom periodu akcenat treba da bude na novim formama institucionalnog i vanistitucionalnog rešavanja problema socijalno ugroženih slojeva stanovništva:

- Obezbeđivanje prostora za rad Centra za socijalni rad; - Jačanje (organizaciono, kadrovski i materijalno) patronažne službe

i službe za negu starih i obolelih lica; - Nabavka terenskog vozila.

5. Kultura Delatnost kulture u opštini se odvija u Centru za kulturu u Bosilegradu i domovima kulture i u prostorijama zaduženih domova u selima Opštine. U Centru za kulturu u Bosilegradu postoje: bioskop i biblioteka i u nemu se održavaju kino-projekcije, pozorišne predstave, koncerti, izložbe i dr. Domovi kulture u sklopu zadružnih domova postoje i u Gornjoj i Donjoj Ljubati, Gornjoj i Donjoj Lisini, Donjem Tlaminu, Gložju i Brankovcima. Biblioteke se nalaze pri osmogodišnjim osnovnim školama i pri domovima kulture u Bosilegradu, Gornjoj i Donjoj Ljubati i G. lisini.


- 20 -

6. Informisanje - Mediji Čujnost i vidljivost radio i TV programa na teritoriji opštine Bosilegradje veoma slaba. Prvi i drugi program RTS-a pokrivaju 50%, odnosno svega 1/3teritorije opštine. Čujnost radio programa je na veoma niskom nivou i u čestom prekidu zbog dotrajale opreme i neredovnog održavanja radio repetitora. S obzirom na prigranični položaj opštine i mogućnost praćenja radio i TV programa Bugarske i Makedonije od strateškog je značaja izgradnja odgovarajućih radio i TV repetitora koji bi omogućili praćenje radio i TV programa RTS-a.

7. Turizam i ugostiteljstvo

Bogatstvo turistikog potencijala ovog jedinstvenog planinskog područja u Republici, sa prirodnim raritetima koji su obuhvaćeni posebnim režimom zaštite, kao što su: prirodni rezervat Jarešnik (32 ha), staro stablo crnog bora kao prirodna retkost, prirodni rezrvat Vardenik (11ha), Lisinsko jezero, Goleš (jedinstvena po lepoti planinska visoravan na 1829 m) i Bele Vode, blizina Vlasinskog jezera, Besna Kobila, brojna planinska izvorišta, Milevska planina, Ćustendilska kotlina i kulturno-istorijski spomenici u velikom je raskoraku sa njihovom valorizacijom, organizovanim uključivanjem prirodnih i kulturno-istorijskih potencijala u razvoj turizma i komletiranjem kroz turističku ponudu. Opština Bosilegrad, kao jedinstveni prirodni rezervat u Republici organizovanom kompleksnom valorizacijom bogatog turističkog potencijala (nezagađena prirodna sredina, prirodni rezervati, mnogobrojni čisti vodotoci, atraktivni punktovi brojnih vidikovaca i visokih planinskih travnatih terasa, bogata flora i fauna, geografski položaj, kulturno-istorijski lokaliteti lovno-ribolovnog, zimskog, zdravstveno-rekreativnog, tranzitnog, izletničkog seoskog i đačko-omladinskog turizma. Razvoj turizma i ugostiteljstva u opštini Bosilegrad, kao jedan od prioriteta programsko-razvojne orijenntacije opštine i u peridu posle 2006. godine težište aktivnosti treba usmeriti ka daljem razvoju zdravstveno-rekreativnog, seoskog, lovno-ribolovnog i tranzitnog turizma, obogaćivanju raznovrsnosti sadržaja boravka turista i njenom prilagođavanju širem krugu korisnika, u skladu sa trendovima na turističkom tržištu. Prioritet će i dalje imati sadržajnija ponuda lokaliteta Jarešnik i Vardenik i afirmacija graničnih prelaza, brža valorizacija i aktiviranje značajnih turističkih lokaliteta na celokupnom seoskom brdsko-planinskom području, sve u cilju kako razvoja turizma, tako i zadržavanja stanovništva na ovom području. Komletiranjem infrastrukture i edukacijom domaćinstava treba stvarati uslove za razvoj seoskog turizma. Poželjno bi bilo da se na seoskom području (Dukatu, Gornjem Tlaminu, Donjem Tlaminu, Gornjoj Lisini, Donjoj Lisini, Gornjoj Ljubati, Donjoj Ljubati i Bistru) osnuje etno-centar, u kome bi bio obezbeđen prostor za umetničku koloniju, stare zanate, domaću radinost i sl.


- 21 -

IV SWOT ANALIZA PREDNOSTI

• Geografski položaj (Bugarska, Makedonija i Srbija • Ljudski potencijal (postojanje stručnih timova iz različitih oblasti) • Dostupna je infrastruktura institucija • Postojeći infrastrukturni kapaciteti PTT, elektrosnabdevanje, kanalizacije,

vodosnabdevanje i putne mreže • Postojeći prirodni resursi (ruda, šume, divlje plodove...) • Veliki potencijal vodotoka, bogatsvo u vodama i veliki broj izvora • Postojeći, a neiskorišćeni kapaciteti za preradu voća i povrća, kapaciteti za obradu

drveta • Plodno zemljište za određene kulture • Veliki potencial za turizam - zdrava životna sredina i netaknuta priroda • Higijenski najispravnija voda po izveštaju higijenskog zavoda iz Vranja u

Pčinjskom okrugu u periodu 2004-2006 god. • Dobra i korektna saradnja i zajedničke aktivnosti između Opštinske uprave, javna

preduzeća i institucija SLABOSTI

• Nezapošljenost i nema nova radna mesta • Usitnjeni posedi, nedostatak mehanizacije i zastarelost postojeće • Neorganizovani tržišni nastup i nedovoljna razvijenost preduzetničkog duha • Opadanje stočnog fonda • Nepostojanje adekvatne razvojne strategije • Zastarelost opreme i nedostatak finansijskih sredstava za nabavku nove i održavanje

postojeće • Ekstenzivna upotreba prirodnih resursa • Kolaps postojećih proizvodnih kapaciteta • Slaba infrastruktura (putna infrastruktura, fekalne kanalizacije, atmosferske

kanalizacije, postrojenje za preradu otpadnih voda) • Nema vozilo za sakupljanje i iznošenje smeća kao i nedostatak sudova za smeće

(kanti i kontejneri) • Loša deponija (prilazni put loš, neograđena i neuređena bez ulazne kapije i čuvarske

kućice) • Nedostatak urbanističkih planova, neprimenljivost i zastarelost postojećih za

Bosilegrad i Rajčilovci, te je potrebno preispitivanje (potrebna izrada novih i preispitivanje starih)

• Nema prostorni plan posebne namene graničnog prelaza Ribarci • Nedostatak planske urbanističke dokumentacije • Nedostatak projektne dokumentacije za projekte koji bi bili finansirani i realizovani

od strane domaćih i stranih investitora i donatora


- 22 -

MOGUĆNOSTI

• Mogućnost izmene Zakona (bolja zakonska rešenja), poboljšanje saradnje sa ministarstvom i svim institucijama

• Mogućnost podnošenja projekata pri ministarstvu i raznim donatorima • Veća saradnja institucija između sebe i vraćanje poverenja u institucije • Brže uključivanje mladih u rad i stvaranje dohotka • Modernizacija infrastrukture (postojećih putnih pravaca, vodosnabdevanje,

kanalizacije, preradu otpadnih voda...) • Povećana tražnja za zdravom hranom i vodom • Uključenje u EURO Region • Uvećane aktivnosti različitih fondova i donatora • Povećanje «eko» proizvodnje, proizvodnja kultura pogodnih za naše klimatsko

područje (krompir, šargarepa, luk, maline, kupine i dr.) • Razvoj seoskog turizma • Pomoć međunarodnih donatorskih organizacija i od strane republičkih fondova • Razvoj graničnih prelaza prema Bugarskoj i Makedoniji što će privući investitore i

poboljšati infrastrukturu • Regionalni pristup rašavanja pitanja kao što je orto-foto snimanje

PRETNJE

• Opasnost od centralizacije Republičkih službi • Učestala promena Zakona • Nedovoljna aktivnost građana u rešavanju svojih problema • Brzo starenje stanovništva i njegovo smanjenje, velika migracija, pad nataliteta

zbog demografskog položaja opštine • Nemogućnost zapošljenja zbog slabe kvalifikacione strukture • Neadekvatna pomoć od strane Vlade • Nepovoljni uslovi za dobijanje kredita • Nelojalna konkurencija iz istočnih zemalja • Veoma slaba zainsteresovanost od strane mladih ljudi za ostanak na selu


- 23 -

V STEP ANALIZA-BOSILEGRAD

SOCIJALNI TRENDOVI

• Opadanje nataliteta • Migracija stanovništva ka selima

I ka većim centrima • Smanjenje broja stanovnika u

brdsko-planinskom delu a povećenje broja u ravničarskom delu opštine

• Starenje stanovništva • Nezainteresovanost mladih za

brak • Napuštanje i ostavljanje starih da

žive sami od strane deca • Postepeno umiranje selo • Sve teže snabdevanje seoskog

stanovništva • Porast broja nezapošljenih • Opadanje životnog standarda • Sposobnost prilagođavanje

svetskim standardima • Stradicionalno gostoprimstvo

TEHNOLOŠKI TRENDOVI

• Zastarela tehnologija u industriji

• Zastarela mehanizacija i prema

• Uvođenje nove agrotehnike I mehanizacije u poljoprivredi

• Uvođenje računarske tehnologije I korišćenje interneta

• Poboljšana infrastrukturno komunalne infrastruktura

• Poboljšana telekomunikaciona mreža (digitalna centrala) i povećan broj mobilnih telefona

EKONOMSKI TRENDOVI

• Porast broja malih i srednjih preduzeća

• Nizak nacionalni dohodak • Zarade ispod republičkog

proseka (drastično) • Privatizacija skoro završena • Pad proizvodnje • Povlašćen tretman države prema

opštini • Slabo prilagođavanje tržišnoj

ekonomiji • Povećanje zainteresovanosti polj.

proizvođača za povećanje polj. proizvodnja

• lakši pristup fondovima za investicije

POLITIČKI TRENDOVI

• Veliki uticaj politike na društveni i privredni život građana

• Zastupljenost nacionalnih I etničkih manjina u političkom životu

• Jačanje regionalne saradnje


- 24 -

VI V I Z I J A: Bosilegrad – grad nade bez prirodnih i državnih granica kao centar međunarodne granične saradnje

VII Strateški ciljevi:

1. Razvoj infrastrukture u cilju poboljšanja ekonomskog razvoja

P R I O R I T E T I : 1.1 Razvoj graničnih prelaza kao preduslov razvoja infrastrukture i privrede DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 1.1.1 Izrada urbanističkih planova za granične prelaze Ribarci i Goleš 1.1.2 Izrada Glavnih projekata – tehničke dokumentacije za granične prealze

Ribarci i Goleš 1.1.3 Izrada infrastrukture potrebne za moderno opremanje graničnih

prelaza 1.1.4 Izgradanja potrebnih objekata i opremanje graničnih prelaza po

Evropskim standardima 1.2 Poboljšati infrastrukturu u Bosilegradu i Rajčilovci kao podrška razvoju

ekonomije DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 1.2.1 Izrada projekta za ulice u užem centru grada sa njegovom realizacijom

(zamena donjeg stroja, gornjeg stroja, kolovoza, trotoara, ivičnjaka i atmosferske kanalizacije)

1.2.2 Poboljšati vodosnabdevanje Bosilegrada i Rajčilovce dovodom nove pijaće vode

1.2.3 Rešavanje uskih grla na međunarodnom saobraćajnom koridoru R-122 kroz Bosilegrad i Rajčilovci (mostovi i nove trase)

1.2.4 Izgraditi i održavati potrebnu infrstrukturu i objekte u cilju ekonomskog razvoja

1.3 Efikasno prostorno i urbanističko planiranje u cilju privrednog razvoja DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 1.3.1 Ortofotometrijsko snimanje opštine Bosilegrad kao deo regionalnog

projekta 1.3.2 Izrada planova detaljne regulacije za prostor obuhvaćen generalnim

planom (bosilegrad, Rajčilovci, Radičevci) 1.4 Poboljšati i zaštititi životnu sredinu kao preduslov kvalitetnijeg života i

rada ljudi DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET:


- 25 -

1.4.1 Dovršavanje kanalizacione mreže u Bosilegradu i Rajčilovci, izrada kolektora i prečistne stanice

1.4.2 Suzbijanje divljih deponija i modernizacija postojeće deponije, nabavka vozila – smećara i kontejnera i kanti

1.4.3 Uređenje zelenih površina u gradu, izrada novih površina (kod sportskog centra i bivše kasarne) kao i promovisanje zaštite životne sredine

2. Stvaranje uslova za razvoj ruralne oblasti i sela i omogućiti bolji život stanovništva

P R I O R I T E T I : 2.1 Unaprediti infrastrukturu u selima DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 2.1.1 Poravka, održavanje i modernizovanje lokalnih i nekategorisanih

puteva 2.1.2 Izrada i popravka lokalne vodovodne mreže i izrada kanalizacije u

centrima sela 2.1.3 Poboljšanje elektro-energetskog napajanja sela i zaseoka 2.1.4 Pokrivanje svih sela mobilnom telefonijom, radio i TV signalom 2.2 Poboljšanje uslova života u selima DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 2.2.1 Omogućiti socijalnu zaštitu u selu po gradskom uzorku 2.2.2 Poboljšati zdravstvenu zaštitu u selima i ruralnim oblastima 2.2.2 Razviti sela putem izrade planske dokumentacije za infrastrukturu

i ekonomski razvoj

3. Stvaranje uslova i klime za korišćenje prirodnih potencijala

P R I O R I T E T I : 3.1 Unapređena i profitabilna poljoprivredna proizvodnja DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET 3.1.1 Povećanje stočnog fonda-rasnim grlima (kroz donacije polj.fond.) 3.1.2 Gajenje poljoprivrednih kultura karakterističnih za ovo podneblje 3.1.3 Adekvatna povezanost između proizvođača i izvora potražnje 3.2 Unapređen tržišni nastup i promovisanje prirodnih potencijala DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET 3.2.1 Stvaranje brendova zasnovanim na proizvodima karakterističnim za

naše područje 3.2.2 Poboljšan kvalitet proizvodnje 3.2.3 Stvaranje informacioni sistem (reprezent. široj javnosti) 3.3 Stvaranje imidža Bosilegrada kao buduće turističke destinacije DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET


- 26 -

3.3.1 Promocija – geografskih istorijskih i kulturnih karakter. 3.3.2 Sređena turistička ponuda 3.3.3 Obuka turističkog osoblja

4. Omogućiti zapošljavanje radno sposobnog stanovništva

P R I O R I T E T I : 4.1 Razvoj malih i srednjih preduzeća DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 4.1.1 Otvaranje mini prerađivačkih pogona 4.1.2 Otvaranje mini proizvodnih pogona 4.1.3 Različite finansijske olakšice za sve privrednje preduzetnike koji ulažu u

proizvodnju 4.2 Unapređena proizvodnja DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 4.2.1 Zamena tradicionalne proizvodnje savremenim metodama 4.2.2 Proizvodnja novih proizvoda prema potrebama tržišta 4.2.3 Međusobna saradnja

5. Stvaranje boljih uslova za život

P R I O R I T E T I : 5.1 Podizanje nivoa znanja poboljšanjem obrazovnog sistema i orijentisnih

obuka DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 5.1.1 Obrazovanje kadrova za rad u privredi i prekvalifikacija zaposlenih 5.1.2 Modernizacija programa obuke i permanentno obrazovanje odraslih 5.1.3 Stvoriti bolje uslove u predškolskoj ustanovi i školama za uspešniji rad 5.2 Stvaranje boljih uslova za ugrožene grupe i njihovo integrisanje u društvo DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 5.2.1 Ukljčivanje radno sposobnih socijalno ugroženih lica na javnim

lokalnim radovima preko postojeće Odluke za jednokratnu novčanu pomoć

5.2.2 Stvaranje mogućnosti za zapošljavanje invalidnih i socijalno ugroženih grupa

5.2.3 Osposobljavanje roma za njihovo integrisanje u društvu 5.2.4 Izrada socijalne karte pojedinih ugroženih grupa 5.3 Poboljšanje socijalne infrastrukture DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET: 5.3.1 Stvaranje nove socijalne infrastrukture kao i modernizacija već

postojeće (Centar za socijalni rad, bolnice, škole, Dom kulture) 5.3.2 Modernizacija postojeće infrastrukture za ljude sa posebnim

potrebama 5.3.3 Sanacija napuštenih javnih objekata i promena njihove namene 5.4 Bolja saradnja lokalne samouprave sa javnim ustanovama DETALJNI CILJEVI ZA PRIORITET:


- 27 -

5.4.1 Uspostaviti bolju saradnju lokalne samouprave sa javnim ustanovama uz povećano učešće medija i NVO

5.4.2 Omogućiti brže i kvalitetnije usluge građanima

AkcijaProističe iz kog prioriteta/detaljn

og ciljaOčekivani rezultati Dugoročni uticaj

Vremenski okvir 2006-

2010 Ko

je

odgo

vora

n?

Izvori finansiranja (može biti više od jednog)

Iznos (procenjena vrednost) u

evrima

Izrada urbanističkog plana za granični prelaz Ribarci

1 Završen urbanistički plan za prelaz Ribarci

Omogućen dalji razvoj graničnog prelaza

2007-2009 Opština i Ministarstvo

Ministarstvo finansije

20.000,00

Izrada urbanističkog plana za granični prelaz Goleš

2 Završen urbanistički plan za prelaz Goleš

Omogućen dalji razvoj graničnog prelaza


Ministarstvo finansije i donatori

15.000,00

Izrada Glavnih projekata – tehničke dokumentacije za granične prelaze Ribarci

1 Završena tehnička dokumentacija za granični prelaz Ribarci

Obezbeđen prostor za unapređenje i izgradnju graničnoog prelaza Ribarci.



Izrada Glavnih projekata – tehničke dokumentacije za granične prelaze Goleš

2 Završena tehnička dokumentacija za granični prelaz Goleš

Obezbeđen prostor za unapređenje i izgradnju graničnog prelaza Ribarci.



Izgradnja objekta za policiju i vatrogasnu službu

1 Nova zgrada MUP-a Bolje funkcionisanje MUP-a

2007 Opština i Ministarstvo

Ministarstvo unutrašnjih poslova

600.000,00

Dovod TF mreže koaksialnim kablom do graničnog prelaza Ribarci

2 Bolje korišćenje TF mreže

2006-2007 "Telekom" "Telekom" 200.000,00

Modernizacija graničnog prelaza Ribarci - izrada terminala i kolske vage

1 Oživljavanje graničnog prelaza Ribarci - veći promet

Povećanje prometa na graničnom prelazu Ribarci


Ministarstvo finansija (NIP)

1.000.000,00

Izrada pratećih objekata (sanitarni čvorovi, špedicije, banke, pošte, ugostiteljski objekti i dr.)

2 Oživljavanje graničnog prelaza Ribarci - veći promet

Povećanje prometa na graničnom prelazu Ribarci



500.000.00

Izrada projektno tehničke dokumentacije za rekonstrukciju ulica i rekonstrukcija ulica u užem centru grada (ulica G.Dimitrov, M.Tita, 7. Juli, H.Botev, V.Levski, Kej Dobri Dol (leva i desna strana).

1 Veća i bolja bezbednost saobraćaja i putnika

Bolja komunikacija u užem centru grada


Opština, Ministarstvo za kapitalne investicije i donator

15.000.00

Izgranja ulice u užem centru grada (zamena donjeg stroja, gornjeg stroja, kolovoza, trotoara, ivičnjaka i atmosferske kanalizacije)

2 Poboljšan saobraćaj u gradu

Bolja komunikacija u užem centru grada


Opština, Ministarstvo za kapitalne investicije i donator

485.000.00

Dovod nove vode sa izvora "RODA" Milevci

1 Rešavanje problema vodosnabdevanja Bosilegrada i prigradskih naselja

Redovno i stabilno vodosnabdevanje


Opština Bosilegrad, Мinistarstvo PŠ i V Min. finansija i donatori

850.000,00

Vodosnabdevanje naselja Dobri Dol,izrada Buster stanice i rezervoara V 80 m3.

2 Rešavanje vodosnabdevanja naseljaDobri Dol

Vodosnabdevanje 2007 Opština i Ministarstvo

Opština Bosilegrad, Мinistarstvo PŠ i V i donatori.

80.000,00

Nabavka rovokopača za JP Usluga 3 Održavanje vodovodnih instalacija

Redovno i stabilno vodosnabdevanje


Opština Bosilegrad, Мinistarstvo i donatori.

60.000,00

Izrada projektne dokumentacije za AB most (kod benzinske pumpe) i izrade obilaznice na Regionalnom putu.

2 Rasterećenje od saobraćaja u tranzitu - otklanjanje "uskog grla".

Bezbednije i brže kretanje kroz Bosilegrad


Ministarstvo za kapitalne investicije i Republička direkcija za puteve

500.000,00

Izgradnje stočne pijace u Bosilegradu

1 Poboljšanje higijenskih uslova i uslova prodaje

Ekonomski efekti 2007 Opština Opština i donatori 50.000,00

Modernizacija gradske pijace u Bosilegradu.

2 Poboljšanje higijenskih uslova i uslova prodaje

Ekonomski efekti 2007 Opština Opština i donatori 80.000,00

Izrada AB mosta prema postojećoj projektnoj dokumentaciji na ulici Dušanovoj (kod sportskog centra).

3 Rasterećenje saobraćaja u delu grada kod sportskog centra

Lakši pristup s jedne na drugu stranu grada , pri tom izbeći centar grada


Ministarstvo za kapitalne investicije i Republička direkcija za puteve

400.000,00

Izgraditi i održavati potrebnu infrastrukturu i objekte u cilju ekonomskog razvoja 1.2.4

Izgradanja potrebnih objekata i opremanje graničnih prelaza po Evropskim standardima 1.1.4

Izrada projekta za ulice u užem centru grada sa njegovom realizacijom (zamena donjeg stroja, gornjeg stroja, kolovoza, trotoara, ivičnjaka i atmosferske kanalizacije) 1.2.1

Poboljšati vodosnabdevanje Bosilegrada i Rajčilovce dovodom nove pijaće vode 1.2.2

Rešavanje uskih grla na međunarodnom saobraćajnom koridoru R-122 kroz Bosilegrad i Rajčilovci (mostovi i nove trase) 1.2.3

Izrada urbanističkih planova za granične prelaze Ribarci i Goleš 1.1.1

Izrada Glavnih projekata – tehničke dokumentacije za granične prelaze Ribarci i Goleš 1.1.2

Izrada infrastrukture potrebne za moderno opremanje graničnih prelaza 1.1.3

AKCIONI PLAN

Izrada orto-foto snimaka opštine Bosilegrad

1.3.1 Završen orto-foto snimak Evidentirano postojeće stanje

2007-2009 Opština Opština, Geodetski Zavod i drugi donatori

Cena prema cenovniku RGZ

Skeniranje geodetskih podloga u razmer 1:1000 za Bosilegrad i 1:2500 za preostalu teritoriju

1.3.1 Kompletno pokrivanje katastarskim podlogama na OF snimcima

Izrada GUPa, evidencija bespravno sagrađenih objekata

2007 Opština Opština, Geodetski Zavod i drugi donatori

4.000,00

Izrada detaljnih urbanističkih planova i planova detaljne regulacijeza Bosilegrad sa prigradskim naseljima i Rajčilovci

1 Omogućiti legalizaciju objekata

Dugoročno saobraćajno i urbanistično rešenje Bosilegrada i prigradskih naselja

2007-2009 Opština Opština i donatori 50.000,00

Izrada glavnog fekalnog kolektora 1 Sprečavanje daljeg zagađivanja reke Dragovištice

Zagađenje reke Dragovištice

2008 Opština Opština Bosilegrad, Ministarstvo PŠ i V i donatori

500.000,00

Nabavka specijalnog vozila (cisterne) za čišćenje i ispiranje fekal. Kanalizacije.

2 Rešavanje problema održavanja kanalizacije

Sprečavanje zagađivanja

2008 Opština Opština i donatori 100.000,00

Izrada atmosferskekanalizacije za uži deo grada (od reke Dragovištice do Keja Dobri Dol) i rešavanjeatmosferskih voda koje se slivaju sa brda Risovice i Ramni del.

3 Poboljšanje higijenskih uslova u gradu

Stvaranje boljih uslova za život i rad građana

2007-2009 Opština Opština, JP "Srbijavode" i donator

100.000,00

Izrada postrojenja za mehaničku preradu otpadnih voda.

4 Očuvanje životne sredine Sprečavanje daljeg zagađenja reke Dragovištice

2008 Opština Opština Bosilegrad, Ministarstvo PŠ i V i donatori

1.000.000,00

Uređenje deponije po Evropskim standardima

1 Očuvanje životne sredine Sprečavanje daljeg zagađenja okoline

2010 Opština Opština, Ministarstvo životne sredine i donatori

1.000.000,00

Nabavka specijalnog vozila za smeće

2 Efikasno sakupljanje i odvoz smeća

Sprećavanje zagadjivanja

2007 Opština Opština, Ministarstvo životne sredine i donatori

60.000,00

Nabavka specijalnog vozila za čišćenje ulica u gradu (mini čistilica)

1 Čist grad Zaštita životne sredine 2007 Opština Opština i donatori 45.000,00

Nabavka multi kultivatora, kosilica, freza i druge priključke

2 Uređenje zelenih površina

Očuvanje i uređenje životne sredine

2007 Opština Donatori 15.000,00

Izrada nastavka regulacije reke Dragovištice kod sportskog centra u dužini od 200 m.

3 Uređena obala reke Poboljšanje higijenskih uslova, lepša i čistija obala reke

2007 Opština JP "Srbijavode" 200.000,00

Izrada brane sa tablastim zatvaračima za kupalište na reci Dragovištici kod sportskog centra.

4 Uređenija obala reke Dragovištice

Mesto mladima za druženje i rekreaciju u letnjem periodu

2007 Opština Opština i donatori 70.000,00

Rekonstrukcija i modernizacija Regionalnog puta Brankovci - Goleš u dužini od 25 km.

1 Poboljšanje saobraćaja na regionalnom putu

Bolja saobraćajna situacija na regionalnom putu


Ministarstvo za kapitalne investicije i Republička Direkcija za puteve

4.000.000,00

Rekonstrukcija i modernizacija Regionalnog puta "4. Kilometar - Dve reke"u dužini od 6 km.


Bezbednije odvijanje saobraćaja



800.000,00

Rekonstrukcija i modernizacija Regionalnog puta " Dve reke -Dukat - Zagranja"u dužini od 15 km.





3.000.000,00

Delimično asfaltiranje lokalnih puteva

4 Bezbednije odvijanje saobraćaja i pešaka



Ministarstvo za kapitalne investicije, Opština i donatori

600.000,00

Nabavka Grejdera 5 Poboljšanje saobraćaja na regionalim i lokalnim putevima

Održavanje puteva i bezbednije odvijanje saobraćaja


Ministarstvo za kapitalne investicije, Opština i donatori

110.000,00

Čišćenje i proširenje lokalnih puteva, nasipanje peskovito-šljunkovitim materijalom i izrada propusta.

6 Bezbednije odvijanje saobraćaja i pešaka

Održavanje puteva i bezbednije odvijanje saobraćaja

2007-2009 Opština i JP "Direkcija za GZP opštine Bosilegrad"

JP "Direkcija za GZP opštine Bosilegrad", mesni samodoprinos

200.000,00

Rekonstrukcija i modernizacija regionalnog puta "Dve reke -Ljubata - Kriva Feja" u dužini od 18 km.





3.500.000,00

Suzbijanje divljih deponija i modernizacija postojeće deponije, nabavka vozila – smećara i kontejnera i kanti 1.4.2

Uređenje zelenih površina u gradu, izrada novih površina (kod sportskog centra i bivše kasarne) kao i promovisanje zaštite životne sredine 1.4.3

Poravka, održavanje i modernizovanje lokalnih i nekategorisanih puteva 2.1.1

Ortofotometrijsko snimanje opštine Bosilegrad kao deo regionalnog projekta 1.3.1

Izrada planova detaljne regulacije za prostor obuhvaćen generalnim planom (Bosilegrad, Rajčilovci, Radičevci) 1.3.2

Dovršavanje kanalizacione mreže u Bosilegradu i Rajčilovci, izrada kolektora i prečistne stanice 1.4.1

Nabavka buldozera 8 Održavanje Održavanje puteva 2008 Opština i Ministarstvo

Opština i donatori 100.000,00

Popravka i izgradnja lokalnih vodovoda po selima

1 Bolje vodosnabdevanje Stvaranje boljih uslova za život

2007-2009 Opština Opština i donatori 100.000,00

Realizacija godišnjih Programa JP "Direkcije za GZP opštine Bosilegrad"

2 Bolja povezanost centralno gradskog područja sa svim mesnim zajednicama

Tekuće izvršavanje obaveza JP "Direkcije za GZP"

2007-2009 Opština i JP "Direkcija za GZP opštine Bosilegrad"

JP "Direkcija za GZP opštine Bosilegrad", opština i donator

300.000,00

Nabavka teretnog vozila 3 Održavanje Održavanje 2008 Donatori 75.000,00

Dovršenje 35 КV DV Bosilegrad - Donje Tlamino.

1 Poboljšanje energetskih uslova sekundarnih centara

Bolji uslovi za razvoj privrede


Ministarstvo za energetiku Elektrodistribucije

200.000,00

Dovršenje 35 КV DV Bosilegrad - Donja Ljubata.

2 Poboljšanje energetskih uslova sekundarnih centara

Bolji uslovi za razvoj privrede


Ministarstvo za energetiku Elektrodistribucije

80.000,00

Montaža telefonskih centrala u sekundarnim centrima za fiksnu telefoniju.

1 Bolje pružanje usluga Bolja komunikacija 2007-2009 "Telekom" "Telekom" 300.000,00

Proširenje telefonske mreže za Bosilegrad i Rajčilovci za novih 1000 broja

2 Zadovoljniji građani i meštani sela Rajčilovce za nove TF brojeve.

Bolja komunikacija sa svetom i mogućnost priključivanja na internet

2007-2008 "Telekom" "Telekom" 200.000,00

Prihvatna stanica za sve uzraste uz Dom za penzionere.

1 Zbrinjavanje 20-30 lica godišnje

Pomoć trenutno ugroženim licima

2006-2010 Opština, Opština i donatori 15.000,00

Pomoć u kući (starim osobama) 2 Pomoć najugroženijem delu stanovništva

Poboljšanje uslova za život starih

2006-2010 Opština, CSR, NVO i patronažna služba

Opština i participacija korisnika

10.000,00

Kupovina vozila lada "NIVA" za CSR 3 Poboljšanje uslova rada Poboljšanje uslova rada 2007 Opština Opština 9.000,00

Izgradnja otvorenih sportskih terena i dečijih igrališta u selima.

1 Uređen prostor za bavljenje sportom

Poboljšanje zdravstveno stanje



53.000,00

Kombi - sanitet sa pratećom opremom za reanimaciju

2 Hitno ukazivanje pomoći Poboljšanje zdravstvenih uslova

2007 25.000,00

Razviti sela putem izrade planske dokumentacije za infrastrukturu

1 Planska documentacija za infrastrukturu

Orijentisani razvoj2007-2009

Opština i Ministarstvo

Opština Bosilegrad i donatori. 5.000,00

Razviti sela putem izrade planske dokumentacije za ekonomski razvoj

2 Planska documentacija zaekonomski rayvoj

Orijentisani razvoj2007-2010


Opština Bosilegrad i donatori. 5.000,00

Kupovina rasnih grla 1 Povećanje obima proizvodnje

Profitnija proizvodnja 2007 Individu.proizvođač.

Opština, Min.polj. i donatori

15.000,00

Veštačko osemenjavanje 2 Povećan prirast i prinos mleka

Veći prihodi i zapošljenost

2008-2011 Individu.proizvođač.


30.000,00

Otvaranje mini farmi za tov junadi 3 Povećana proizvodnja mesa


2008-2011 Individu.proizvođač.i opšt.


70.000.00

Otvaranje mini farmi za krave muzare

4 Povećana proizvodnja mleka




80.000.00

Nabavka pčelinjih društava 5 Povećana proizvodnja meda i ostalih pčelinjih proizvoda

Jačanje ekonomije i smanjenje nezapošljenosti

2007 Udruženje pčelara


20.000,00

Sadnja medonosnih bilja 1 Povećanje prinosa od meda Razvoj pčelarstva 2007 Individu.proiz

vođač.i opšt.Opština, Min.polj. i donatori 2.000.00

Nabavka sadnica kultivisane borovnice

2 Organizovano gajenje i veći prihodi

Veća zapošljenost i proizvodnja


Opština, Min.polj. i donatori 2.000.00

Sadnja polj. kultura karakterističnih za ovo područje

3 Povećana produktivnost Pad cena na tržištu 2008-2011 Individu.proizvođač.


30.000,00

Edukacija za gajenje pečuraka i kultivisane borovnice

4 Podrška privatnoj inicijativi

Tržišno i izvozno orijentisana poljoprivreda

2008-2011 Opština i MZ Opština, Min.polj. i donatori

10.000,00

Adekvatna povezanost između proizvođača i izvora potražnje

1 Povećanje obima proizvodnje Veći prhodi

2007 Privatni preduzetnici Opština i privrednici

Bolja organizovanost tržišta 2 Stvaranje preduslova za povećanje proizvodnje


2008-2011 Opština i R Srbija


5.000,00

Otvaranje otkupnih stanica 3 Razvoj sakupljačkih aktivnosti Veći prhodi

2008-2011 Privatni preduzetnici i opština

Min. polj.,privatni preduzetn., i donator

30.000.00

Otvaranje stočne pijace 4 Povećanje proizvodnje Veći prhodi 2007 Privatni preduzetnici

Min. polj. i privatni preduz. I donator

7.000.00

Potpisivanje ugovora između proizvođača stoke i vlasnika mesarskih radnji

5 Sigurnost u plasmanu Veći prihodi i zapošljenost

2007 Privatni preduzetnici

Opština i privatni preduzetnici

Poboljšati zdravstvenu zaštitu u selima i ruralnim oblastima 2.2.2

Povećanje stočnog fonda-rasnim grlima (kroz donacije polj.fond.) 3.1.1

Gajenje poljoprivrednih kultura karakterističnih za ovo podneblje 3.1.2

Adekvatna povezanost između proizvođača i izvora potražnje 3.1.3

Razviti sela putem izrade planske dokumentacije za infrastrukturu i ekonomski razvoj 2.2.3

Izrada i popravka lokalne vodovodne mreže i izrada kanalizacije u centrima sela 2.1.2

Poboljšanje elektro-energetskog napajanja sela i zaseoka 2.1.3

Pokrivanje svih sela mobilnom telefonijom, radio i TV signalom 2.1.4

Omogućiti socijalnu zaštitu u selu po gradskom uzorku 2.2.1

Ostvarivanje saradnje između prerađivačke industrije iz unutrašnjosti sa individualnim proizvođačima

6 Veća proizvodnja i veći prihodi


2007 Privatni preduzetnici

Opština i privatni preduzetnici

Unapređen tržišni nastup i promovisan prirodni potencijal.

1 Modernizacija proizvodnje

Približavanje standardima EU

2008-2011 Opština i R Srbija


5.000.00

Izrada studije razvoja poljoprivrede na teritoriji opštine.

2 Povećanje obima proizvodnje

Profitnija proizvodnja 2008-2011 Opština Opština i nevlad. Organizacije

5.000.00

Stvaranje brendova 3 Modernizacija proizvodnje

Profitnija proizvodnja 2008-2011 Stručna služba


10.000,00

Poboljšan kvalitet proizvodnje 1 Sertifikovanje proizvoda karakter. za naše područje

Tržišno i izvozno orijentisana poljoprivreda

2008-2011 Proizvođ. stručna služba


30.000,00

Nabavka savremene opreme 2 Povećanje obima proizvodnje

Modernizacija proizvodnje

2008-2011 Proizvođ. stručna služba


20.000,00

Nabavka poljoprivredne mehanizacije


Modernizacija proizvodnje

2007 Proizvođ. stručna služba


20.000,00

Podizanje svesti o zdravoj hrani proizvedenoj u ekološki čistoj sredini

4 Plasiranje konkurentnih proizvoda na tržištu

Veći prihodi i osvajanje tržišta

2007 Opština Opština, Min.polj. i donatori

1.000.00

Stvaranje informacionih sistema 1 Upoznavanje šire javnosti


2008-2011 Proizvođ. stručna služba i lok. mediji


10.000,00

Organizovanje seminara 2 Razmena iskustava Bolji kvalitet veći prihodi 2007 Stručna služba i donatori


5.000,00

Organizovanje sajmova 3 Prezentacija široj javnosti

Povećanje proizvodnje, samim tim i prihoda

2008-2011 Stručna služba i donatori


20.000,00

Stimulisanje udruživanja preduzetnika

4 Bolja ponuda Sigurniji nastup na tržištu

2008-2011 Udruženje pred. I opština

Opština i donatori

Biznis inkubator centar 5 Bolja org.proizv. Tržišno i proizv.orijentisani pp.

2008-2011 Opština Opština i donatori 2.000.00

Stvaranje imidža Bosilegrada 1 Upoznavanje šire javnosti


2008-2011 Opština i donatori

Opština, Min.turizma i donatori

1.000.00

Promocija geografskih karakteristika područja

2 Podsticaj za razvoj turizma

Razvoj turiz. kao prof. grane

2007 Opština i donatori

Opština i donatori 1.000.00

Promocija kulturnih karakteristika područja

3 Povećan broj turista Veći prihodi i zapošljenost

2008-2011 Opština i donatori


Sređena turistička ponuda 1 Više posetilaca Razvijena turistička destinacija

2008-2011 Opština, Min.turizma i donatori


10.000,00

Obeležavanje turističkih destinacija 2 Razvoj turizma Izrada turističkih prosp.opš.

2007 Opština Opšt. I Min.finansija 3.000.00

Upis smeštajnih kapaciteta 3 Dovođenje turista Razvoj turizma 2008-2011 Privr.pred. Opš. I min.turizmaIzgradnja sportsko - rekreativnih terena

4 Uvećanje broja turista Razvoj turizma, a samim tim i veći prihodi

2008-2011 Opština Opština i min.sporta 60.000.00

Ponuda turistima domaća tradicionalna jela

5 Privlačenje potenc. Turista

Veći prihodi 2008-2011 Priv.pred. Privatni preduzetnici

Izrada i prodaja suvenira 6 Dobar mar. Opštine Veći prihodi 2008-2011 Priv.pred. I opština

Priv.pred. i opština 1.000.00

Mogućnost iznajmljivanja narodnih nošnji

7 Pružanje turistima više usluga

Centar kulture 2008-2011 Centar kulture Centar kulture i opština

1.000.00

Otvaranje turističkog centra 1 Više posetilaca Razvijena turistička destinacija



10.000,00

Obuka turističkih vodiča 2 Kvalitetno pružanje usluga Veći prihodi



5.000.00

Edukacija stanovništva o bavljenju turizmom u privatnom smeštaju

3 Bolja saradnja između stanovništva i pot.turis. Veći prihodi

2007 Opština, Min.turizma i donatori


5.000.00

Edukacija i uključivanje u saradnju Centra kulture iz Bosilegrada sa turističkim centrom

4Bolja ponuda potenc.turista Veći prihodi

2007 Opština, Min.turizma i donatori


5.000.00

Ponuda kulturno umetničkog programa

5 Bolja ponuda potenc.turista Veći prihodi



2.000.00

Organizovanje prevoza izletnika 6 Bolja ponuda potenc.turista Veći prihodi



Stvaranje brendova zasnovanim na proizvodima karakterističnim za naše područje 3.2.1

Poboljšan kvalitet proizvodnje 3.2.2

Stvaranje informacionih sistema (reprezent. široj javnosti) 3.2.3

Promocija – geografskih istorijskih i kulturnih karakter 3.3.1

Sređena turistička ponuda 3.3.2

Obuka turističkog osoblja 3.3.3

Otvaranje mini prerađivačkih pogona 4.1.1

Razvoj malih i srednjih preduzeća 1 Veća zapošljenost Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština, Min.priv. i donatori

Opština, Min.priv. i donatori

100.000,00

Otvaranje mini prerađivačkih kapaciteta voća (jabuka, kruška, šljiva, šipurak, borovnica i dr.)

2 Iskorišćavanje prirodnog potencijala

Veća zapošljenost, samim tim i razvoj opštine

2008-2011 Opština, Min.priv. i donatori


50.000.00

Otvaranje mini prerađivačkih kapaciteta povrća (šargarepa, luk,krompir i dr.)

3 Veća upošljenost Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština, Min.priv. i donatori


50.000.00

Renoviranje i otvaranje postojeće sušare voća

4 Veća upošljenost i iskorišćenje postojećih kapaciteta

Veći prihodi a samim tim i pozitivan razvoj opštine



10.000.00

Otvaranje mini pogona za preradu i konzerviranje pečuraka

5 Otvaranje novih radnih masta

Smanjenje nezaposlenosti i ostvarivanje većih prihoda



5.000.00

Otvaranje mini proizvodnih pogona 1 Veća zapošljenost Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Privatni preduzetnici

Opština, Min. priv.privatni preduzetnici i donatori

100.000,00

Adaptacija postojećeg preduzeća "Bor" za proizvodnju nameštaja


Iskorišćenje postojećih kapaciteta i veća zapošljenost

2008-2011 Opština, i agencija za privatizaciju

Opština i akcionari 10.000.00

Otvaranje mini proizvodnih pogona za nameštaj i dr. Proizvoda od drveta

3 Upošljavanje radnika i iskorišćavanje prirodnih resursa

Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Privatni preduzetnici


10.000.00

Otvaranje mini fabrike za flaširanje vode

4 Upošljavanje radnika i iskorišćavanje prirodnih resursa

Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština Opština i min.šumarstav i vodoprivrede

50.000.00

Otvaranje mini mlekare 5 Plasiranje mleka od strane individualnih proizvođača

Povećanje broja individualnih proizvođačamleka

2008-2011 Individualni proizvođači mleka

Opština, minist. Poljoprivrede i donatori

50.000.00

Iznalaženje mogućnosti za otpočinjanje sa radom postojeće mlekare u okviru DP "Napredak"

6 Iskorišćenje postojećih kapaciteta

Veći prihodi 2008-2011 Opština i individualni proizvođači mleka

Opština, minist. Poljoprivrede i donatori

20.000.00

Finansijske olakšice za privredne preduzetnike

1 Povećanje broja preduzetnika

Dugoročni razvoj opštine 2007-2009 Opština Opština

Finansijske olakšice za proizvođače koji se bave poljoprivrednom i stočarskom proizvodnjom


Dugoročni razvoj opštine 2008 Opština Opština, min.privrede i poljoprivrede

Druge nefinansijske olakšice priv. Preduzetnicima koji zapošljavaju veći broj zaposlenih


Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština Opština, min.privrede i poljoprivrede

Zaštita domaće proizvodnje 4 Sigurnost tržišta Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština Opština, min.privrede i poljoprivrede

Finansijska podrška zainteresovanim za poljoprivrednu proizvodnju od strane lokalne samouprave

5 Povećanje broja poljoprivrednih proizvođača

Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština Opština, min.privrede i poljoprivrede i donatori

10.000.00

Pomoć proizvođačima od strane lokalne vlasti putem dovođenja nevladinih organizacija i donatora

6 Povećanje obima proizvodnje i nabavka savremene opreme

Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština i donatori

Opština, min.privrede i poljoprivrede i donatori

1.000.00

Unapređena kadrovska struktura 1 Povećana produktivnost Dugoročni razvoj opštine 2008-2011 Opština i stručna služba


10.000,00

Zamena tradicionalne proizvodnje u pojedinim sferama - novim metodama

2 Veća produktivnost Profitnija proizvodnja i rast zapošljenosti

2008-2011 Privatni preduzetnici


50.000,00

Očuvanje tradicionalne proizvodnje brašna "vodenice potočare"

3 Stvaranje zaštićenih proizvoda

Preduslov za razvoj turizma

2008-2011 Opština Opština, Min. priv.privatni preduzetnici i donatori

5.000.00

Očuvanje tradicionalne proizvodnje rakije i njeno etiketiranje

4 Stvaranje preduslova za organiz. Kvalit.proizvodnju

Preduslov za razvoj turizma



5.000.00

Očuvanje tradicionalne proizvodnje pekmeza i njegovo etiketiranje

5 Razvoj turizma Razvoj turizma 2008-2011 Privatni preduzetnici


2.000.00

Proizvodnja novih proizvoda prema potrebama tržišta

1 Veća zapošljenost Profitnija proizvodnja i rast zapošljenosti



50.000,00

Iskorišćenje postojećih prirodnih resursa

2 Veća zapošljenost Dugoročan razvoj opštine

2008-2011 Opština Opština i min.RS

Otvaranje mini proizvodnih pogona 4.1.2

Različite finansijske olakšice za sve privrednje preduzetnike koji ulažu u proizvodnju 4.1.3

Zamena tradicionalne proizvodnje savremenim metodama 4.2.1

Proizvodnja novih proizvoda prema potrebama tržišta 4.2.2

Proizvodnja "eko hrane" 3 Osvajanje tržišta Dugoročan razvoj opštine

2008-2011 Opština Opština i min.RS 60.000.00

Unapređena kadrovska struktura 4 Poboljšan kvalitet proizvodnje

Veći prihodi 2008-2011 Opština Opština i min.RS

Međusobna saradnja 1 Bolji međuljudski odnosi Lakši pristup informacijama iz svih oblasti

2008-2011 Opština i MZ Opština 5.000,00

Saradnja preduzetnika i lokalne vlasti

2 Stvaranje preduslova za razvoj privrede

Dugoročan razvoj opštine

2008-2011 Opština i MZ

Opština

Saradnja sa međunarodnim nevladinim organizacijama


Dugoročan razvoj opštine

2008-2011 Opština i MZ

Međunarodne org. I opština

Posećivanje postojećih sajmova i seminara

4 Edukacija proizvođača Veća i kvalitetnija proizvodnja

2007 Opština i priv.preduz.

Opština i min.RS 2.000.00

Mogućnost izrade zajedničke strategije sa susednim opštinama iz pojedinih oblasti

5 Bolji nastup na tržištu Tržište izvozno orijentisano

2007 Opština i MZ

Opština i donatori5.000.00

Obrazovanje kadrova za rad u privredi i prekvalifikacija zaposlenih

1 Veća produktivnost i brže zapošljavanje Povećana produktivnost

2008-2011 Opština i donatori Opština i

Ministarstvo 3.000,00

Modernizacija programa obuke i permanentno obrazovanje odraslih

1 Poboljšanje Smanjenje siromaštva 2008-2011 Opština, Ministarstvo prosvete i sporta

Opština, Ministarstvo prosvete i sporta i donatori

10.000,00

Rekonstrukcija fiskulturne sale o.š. "Georgi Dimitrov" u Bosilegradu

1

Stvaranje boljih uslova učenika za redovno izvođenje nastave fizičkog vaspitanja

Korišćenje same sale kako za redovnu nastavu, slobodne sportske aktivnosti učenika i omladine Bosilegrada i Rajčilovci

2007-2008

Opština, Ministarstvo prosvete i sporta


80.000,00

Rekonstrukcija parnog grejanja o.š."Georgi Dimitrov" u Bosilegradu

2 Stvaranje boljih uslova za zagrevanje školskih prostorija

Korišćenje grejanja za zagrevanje školskih prostorija osnovne škole

2007-2008



100.000,00

Opremanje kabineta za informatiku i računarstvo

3 Poboljšanje nastavnog procesa iz informatike i računarstva i ostalih predmeta, osposobljavanje nastavnika za rad na računaru

Kabinet će koristiti učenici nižih i viših razreda škole, nastavnici informatike i ostali nastavnici za poboljšanje nastave iz svih predmeta

2007-2008



8.000,00

Rad na rešavanju asocijalnog ponašanja dece

4 Regulisanje protokola ustanova koje se bave asocijalnim ponašanjem dece

Smanjenje broja dece sa devijantnim ponašanjem

2008-2011 Opština, CSR, škole i NVO

Opština, donatori i NVO

5.000,00

Uključivanje radno sposobnih socijalno ugroženih lica na javnim lokalnim radovima preko postojeće Odluke za jednokratnu novčanu pomoć

1 Poboljšanje materijalnog položaja cocialno ugroženih lica

Smanjenje siromaštva 2008-2011 Opština, CSR Opština 20.000,00

Stvaranje mogućnosti za zapošljavanje invalidnih i socijalno ugroženih grupa

1 Zapošlavanje invalida i socialno ugroženih grupa

Zbrinjavanje ugroženih lica

2008-2011 Opština, NSZZ, CSR

Opština, NSZZ, Ministarstvo rada, zapošljavanje i socialne politike

10.000,00

Osposobljavanje roma za njihovo integrisanje u društvu

1 Poboljšanje materialni h uslova ROMA

Integracija Roma u društvu

2008-2011 Opština, NVO, ministarstvo prosvete i sporta


10.000,00

Edukacija dece i žena i dr. Od zlostavljanja

2 Smanjenje zlostavljanja, kućnog nasilja i zloupotrebe u porodici

Manji broj žrtava nasilja 2008-2011 Opština CSR i NVO


Izrada socijalne karte pojedinih ugroženih grupa

1 Evidencija ugroženih lica Smanjenje socialno ugroženih lica

2008-2011 Opština CSR Opština i donatori 10.000,00

Socijalna karta lica koja nemaju stalna primanja

2 Prevencija i praćenje broja najugroženijih lica

Stalno praćenje najsiromašnijeg dela stanovništva

2007 Opština, CSR Opština 2.000,00

rekonstrukcija D.Z.Bosilegrad 1 Opšta bezbednost Stvaranje boljih uslova rada



450.000,00

Garaže za sanit.vozila (montažna) kom 4. Za D.Zdravlje

2 Pravovremena zaštita os.sredstava

Duži radni vek vozila 2008-2011 Opština i Ministarstvo

Opština, Ministarstvo i donatori

8.000,00

Izgradnja zgrade Centra za socijalni rad

3 Regulisanje prostorija za rad CSR

Poboljšanje uslova rada CSR

2008-2011 Opština Opština 30.000,00

Međusobna saradnja 4.2.3

Obrazovanje kadrova za rad u privredi i prekvalifikacija zaposlenih 5.1.1

Modernizacija programa obuke i permanentno obrazovanje odraslih 5.1.2

Stvoriti bolje uslove u predškolskoj ustanovi i školama za uspešniji rad 5.1.3

Uključivanje radno sposobnih socijalno ugroženih lica na javnim lokalnim radovima preko postojeće Odluke za jednokratnu novčanu pomoć 5.2.1

Stvaranje mogućnosti za zapošljavanje invalidnih i socijalno ugroženih grupa 5.2.2

Osposobljavanje roma za njihovo integrisanje u društvu 5.2.3

Stvaranje nove socijalne infrastrukture kao i modernizacija već postojeće (Centar za socijalni rad, bolnice, škole, Dom kulture) 5.3.1

Izrada socijalne karte pojedinih ugroženih grupa 5.2.4

Izrada sportske dvorane u Bosilegradu

4 Nešto novo - za druženje i rekreaciju


Ministarstvo prosvete i sporta

600.000,00

Rekonstrukcija parnog kotla vrtića 5 Poboljšanje uslova rada Poboljšanje uslova rada 2007 Opština Opština 12.000.00

Rekonstrukcija električne instalacije vrtića

6 Poboljšanje uslova rada Poboljšanje uslova rada 2007 Opština Opština 6.000.00

Klubove penzionera u Mesnim Zajednicama

7 Poboljšanje uslova rada Poboljšanje uslova rada 2007-2008 Opština i udruzenje penzionera

Opština i udruzenje penzionera

7.000,00

Uređenje dvorišta vrtića 8 Poboljšanje uslova rada Poboljšanje uslova rada 2008 Opština Opština 15.000.00

Modernizacija postojeće infrastrukture za ljude sa posebnim potrebama

1Poboljšanje uslova invalidnim licima

Omogućavanje lakšeg života invalidnim licima 2007-2008

Opština, Ministarstva, ustanove i preduzeća

Opština, Ministarstva i preduzeća

5.000,00

Izgradnja Doma za stara i iznemogla lica u Bosilegradu.

2 Povećanje smeštajnog kapaciteta za stara lica

Povećanje smeštajnog kapaciteta u ustanovama. Smanjenje usamljenosti, pomoć starim i iznemoglim licima

2007-2009 Ministarstvo za rad, zapošlj.i socijal.politiku

Ministarstvo za rad, zapošlj.i socijal.politiku

300.000,00

Opremanje ordinacije za ortodonciju -nabavka inventara, pregrađivanje postojeće ordinacije i formiranje dve nezavisne ordinacije

1 Poboljšanje zdravstvenih uslova

Poboljšanje zdravstvenih uslova

2007-2009



2.500,00

Uspostaviti bolju saradnju lokalne samouprave sa javnim ustanovama uz povećano učešće medija i NVO

1 Dobra saradnja između indtitucija

Dobra saradnja između indtitucija

2007-2009

Opština Opština

2.000,00

3 računara + 3 laser printeraza Dom Zdravlje

1 Poboljšanje opremljenosti

Poboljšanje opremljenosti



2.200,00

Aparat za automatsko razvijanje filmova u Rentgen službi


Unapređenje uslova zdr. zaštite



7.200,00

Videokolposkop 3 Poboljšanje zdravstvenih uslova




6.000,00

Objekat za uklanjanje otpadnih materija -Sakupljanje i disponiranje zavisno od vrste -Posebni incenerator (za zarazne ili krvave otpatke, zavojni materijal i sl).

4 Poboljšanje higijenskih uslova

Poboljšanje higijenskih uslova

2007-2009



Nabavka biohemijskog analajzera i čitača trake za laboratoriju


Poboljšanje zdravstvenih uslova



30.000,00

Transportni inkubator 6 Poboljšanje zdravstvenih uslova




10.000,00

Modernizacija postojeće infrastrukture za ljude sa posebnim potrebama 5.3.2

Sanacija napuštenih javnih objekata i promena njihove namene 5.3.3

Uspostaviti bolju saradnju lokalne samouprave sa javnim ustanovama uz povećano učešće medija i NVO 5.4.1

Omogućiti brže i kvalitetnije usluge građanima 5.4.2

Documents

NACRT STRATEGIJE RAZVOJA 2006-2011centarzarazvoj.org/dokumenti/sr/9_248_Bosilegrad_SP_srpski.pdfobjekti narodnog graditeljstva i dr. Spomenici kulture kao svedoci naše prošlosti