ျဖတသနးမႈေတြထက စစညးမသမ နဒါနး တကယေတာ ဒအမတတရေတြက ကေနာ ျပနေရးၾကညခငတာၾကာၿပ။ တခါတေလ ကေနာေရးလကတာေတြဟာ အဖြ႔အစညးန႔ ပဂၢလေရး သေရာသလျဖစေနမလားလ႔ စဥးစားမၿပး မၾကာခန ေရးခငတလကက ရတသမးထားခရတာပါ။ ကေနာတ႔ျဖတသနးမႈေတြက အခလ အခနေတြၾကာလာေတာ ျပနေတြးၾကညတအခါ တခ႔အျဖစအပကေတြက ရစရာေလးေတြလျဖစေနတယ။ တကယေတာ အဒအခနတနးက ရစရာျဖစတအခါျဖစသလ တခါတေလကေတာလညး ရစရာတကယကမဟတျပနဘး။ ကေနာ ဆယတနး ႏစေလာကက ဖတခတစာအပေတြထမာ အႀကကဆးက ဘာသာျပန၀တေတြ။ ဘာလဆေတာ ကေနာတ႔ဖတရတ အေပါစား၀တေတြလ လးျခားပတလညလကေနတာမဟတပ ကြထြကလာတေရးဟနေတြန႔ ဇတလမးဆးရင ဘာျဖစမလဆတာ မနးဆလ႔မရတာက ႀကကတာ။ ေနာကၿပး စဥးစားစရာျဖစျဖစ၊ ဗဟသတအေနန႔ျဖစျဖစ တစခခကနခတယ။ စာအပက စၿပးကငကတညးက တစခမဟတတစခ ဘာျဖစမယဆတာကႀကသေနတယဆရင အရသာမရသလခစားရတယ။ ေနာကၿပး သဘာ၀မက၊ ယတမရတာေတြကလညး သပသေဘာမကေတာတာပါတာေပါ။ စဥးစားတတလာၿပေလ။ ေနာကၿပးေတာ ကေနာငယငယက ျပာေလာငကာတြနးစာအပေတြႀကကတယ။ တငေအာငနကာတြနးေပါ။ အဒါကေတာ တအမလး ကေနာ အေဖ၊ အေမန႔ ညအစကေမာငႏမေတြ အားလးလလႀကကၾကတာတတယ။ ကေနာစာအပငားလာၿပး လပစရာတစခခရလ႔ တငေအာငနကာတြနးက စားပြေပၚခနခထား၊ ျပနေရာကတအခါ စာအပမရေတာဘး။ လကရာရတာ လြယတယ။ အမမာ လကရာရငး နားစြငလက။ “ဟငးဟငးဟငး… အဟ… အဟားဟားဟား” ဆရင အဒါ အဖးႀကးအသလား၊ အေမလား၊ ည၊ ညမေတြလားသၿပ။ ကေနာတ႔ အၿမလဖတၾကတ ကာတြနးပါ။ အ… ကာတြနးတငေအာငန ကေနာတ႔ၿမ႔မာလာေနစဥက သ႔အမေလးက လမးမႀကးေဘးမာဘဆေတာ ကေနာတစခါႏစခါ အျပငက သြားေခာငးၾကညဖးတယ။ သအၾကမးဆြထားတကာတြနးေတြက အေရာငခယေနတ အမးသမးငယတစေယာကကအၿမတမးေတြ႔ရတယ။ ျပာေလာငဇတေကာငန႔ခပဆငဆငတတ မကမနန႔ ဥးတငေအာငနကလညး တစခါတစေလေတြ႔ရတယ။ ေနာကပငး ကေနာၾကားဖးတ ကဗာဆရာႀကး ဟသၤာတေမာငႏြယထြဋတ႔၊ အကႀကးေတြလခငရတ ကေမာငေမာငၾကညန႔ ကဗာဆရာအမၾကးတ႔၊ ရစဆယရစလပေဖာကငဖကျဖစလာၾကတ အမႊာညအကတ႔ သ႔ကာတြနးထပါလာတာေတြ႔ေတာ ကေနာလညး ကာတြနးထေရာကမာေၾကာကၿပး သ႔ရတေနရာသပမသြားရေတာဘး။ ကာတြနးတငေအာငနက ဘ၀က ဟာသအျဖစျမငၾကညတယ။ အရငဆးျပနၿပး မတဆကေပးခငတာက စာအပတစခထမာ သ႔ရဇတေကာင ကျပာေလာငက ေကာငမေလးန႔အဆငမေျပေတာ စတညစၿပး ဘာလပရမနးမသတာန႔ ရပရငသြားၾကညၿပး အဒရပရငကားမၿပးခငျပနထြကလာတယ။ အဒမာ ျပာေလာငေတြးတာက “ရပရငထမာ မငးသားက

မငးသမးက သခငးဆကခနၿပးလြမးေနသည” တ။ သၾကညလာတာကလားကားလ႔မေျပာဘး။ ဖတတလက လကစဥးစားရတယ။ ေနာကၿပးေတာ သ စားေသာကဆငတစခက၀ငၿပး ေဘးကခပရ႔ရ႔ေလးရပေနတ စားပြထးက “ဒေန႔ေတာအမးကေသာကပစမယ… ေတာက” ဆၿပး တကေတာင ေခါကလကေသးတယ။ မာထညလကေတာ “ဘယာတစလး ဆဒါႏစလး” တ။ စားပြထးက သ႔က အထးအဆနးလျပနၾကညေနတပန႔။ အ… ေနာကထပကာတြနးတစခမာလညး သကရြာတစရြာက ေကာငးပတရကမာ ေကာငးဆရာအေနန႔လပအားေပးသြားေတာ သတညးတအမရငရ သမးေလးက ႀကတၿပးသေဘာကေနတယ။ ဒါေပမယ ေကာငမေလးက သ႔ကဆရာလတေလးတစားဆကဆေနၿပး သႀကကေနတာက မရပမဘး။ သကလညး မခညးကပရဘးေပါ။ အဒါန႔ ဘာလလန႔ လပအားေပးရကျပညသြားေတာ ျပနရမယေန႔မာ သက သ႔ဟာသ ခစားေနတယ။ အဒအခနမာ အမရငအဖးႀကးက သ႔ကေမးတယ “ဘာလလန႔ ဆရာေလးလညး မနကျဖန ျပနရေတာမယေနာတ”။ အဒါ ငခငရကလကတ႔ျဖစသြားတျပာေလာငက ရပရငမငးသားေကာဟနးအကတငေလးန႔ “ကေနာ… လာတနးကလညးတစေယာကတညး။ ျပနေတာလညး တစေယာကတညးျပနရမာပါဥးရယ” လ႔ျပနေျပာတယ။ အဒါက အဖးႀကးစဥးစားၿပး သေဘာေပါကသြားပန႔ ဒအေတြးစာတမးေလးက အဖးႀကးေခါငးေပၚမာ ထညေပးထားတယ။ “ယပေတာငထက စာသားေတြပါလားတ”။ ေတြးၾကညေလ ရရေလပါ။ လ႔ဘ၀ထက ကယရ႔ကားယားျဖစေနတ ရစရာ၊ သေရာစရာ ဟာသေလးေတြက ကေနာတ႔ ဘ၀အေမာေျပ ရစရာေမာစရာေတြအျဖစ ဖနတညးထားခတ ဥးတငေအာငနကေၾကးဇးအရမးတငရမာပါ။ ကာတြနးတငေအာငနရ ကာတြနးေတြအျပင တစျခားကာတြနးေလးေတြတစခ႔ကလညး ႀကကတာေတြရပါတယ။ ဇ၀နဥာဏရတသေတြက ကေနာတ႔က တခါတေလ မြနးၾကပမႈေတြထက ေခၚထတသြားၾကေလရတယ။ ကေနာတ႔လညး မြနးၾကပမႈေတြကေမ၊ စတေျပာငးသြားၿပး ရယၾကေမာၾကရပါတယ။ ရယေသာသအသကရည၏တ။ ကေနာျဖတသနးမႈထက ၾကားခ၊ ႀကခတ ဟာသေလးေတြကလညး ဘ၀အေမာေျပ ေ၀ငလတဆႏၵန႔ ကေနာ ေဖာျပႏႈငစြမးရသေလာက ႀကးစားမႈက ဖတရႈခစားေပးၾကတာကလညး ေကးဇးအထးတငရပါတယ။ ကေနာရ အေရးအသားအားနညးခကေၾကာင တစစတစရာထခကသညဟခစားမပါက အႏးအညြတ ေတာငးပနအပပါတယ။ ေ၀ဖနအၾကျပမႈအားလးက ႀကဆလက။ ရေဘာျမတ

ျဖတသနးမႈေတြထက စစညးမသမ စြန႔စားမႈထက ကေနာတ႔ မစႏငရငဆငးရမည အခနက ၁၉၈၉ အာဏာသမးၿပးစ လအနညးငယအၾကာ။ အဒႏစမာ သြားေလသ အာဏာသမးစစေကာငစေခါငးေဆာင ဗလခပႀကးေစာေမာငက ဗမာတစႏငငလး ေရြးေကာကပြျပနလပေပးမယ။ စစတပက ဘယသႏငႏင အာဏာကလႊေပးၿပး စစသားေတြေနတ ဘားတကကျပနမယလ႔ လသရငၾကားေၾကျငာခတယ။ ကေနာအပါအ၀င ကေနာတ႔ၿမ႔ေပၚက လအနညးငယေလာက ေပာကသြားၾကတ ေကာငးသားေတြ တစဖြဖြေရ႔ဆငေနာကဆင ပနးေန ၾကတေနရာေတြက ျပနထြကလာၾကတယ။ ျပနၿပး စစညးမၾကတအခါ အဓကအေနန႔ ဆကမလပခငၾကေတာတသေတြကလြၿပး ကနဆကလပၾကမယသေတြက အပစသးခခြလကတယ။ ၈၈ လႈပရားမႈထမာ လသမားေနတသေတြက ပါတအဖြ႔၀ငေတြအေနန႔ ပါတရပေတြေအာကမာ ဆကၿပးလပၾကဘ႔။ အထးသျဖင အလၿခဆးက အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ NLD လ႔ ေရြးခယခၿပး တစခ႔လညး ၈၈ ေကာငးသားေခါငးေဆာငတစေယာကျဖစတ ကမးသးဇြနဥးေဆာငတ လ႔ေဘာငသစပါတက ၀ငခၾကတယ။ အ သပၿပးလသထငရားမဟတတ အထးသျဖင အလယတနး၊ အထကတနးေကာငးသားေတြလ လငယ ေကာငးသားေကာငးသေတြကေတာ ဗကသ (ေျမေအာက) အေနန႔ျပနစစညးၿပး ဖြ႔စညးေပးခၾကတယ။ ကေနာကအရင ၿမ႔နယေကာငးသားသမဂၢ ျပနၾကားေရးဌာနမာ အဖြ႔၀ငျဖစခတာရယ၊ တခါတေလ လၾကားထမာ တရားပြေတြ လညေဟာခတာေတြရယေၾကာင အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ (လငယ) NLD (Youth) က၀ငခတယ။ အဒအခနက စတ၀ငစားစရာ ထးထးျခားျခားေတြအေတာျဖစတယ။ ပါတေတြက တရား၀င စညးရးေရးလပဖ႔ ခြငျပထားတ တစခနတညးမာဘ ဘဏေတြမာ “မစႏငရငဆငးရမည” ဆတ စာတမးေတြ လကကပလာတယ။ အဓပၸါယက ေဒၚေအာငဆနးစၾကည (မစ) ေရြးေကာကပြမာႏငရင တစတငးျပညလးဆငးရတြငးကမယေပါေလ။ အဒါ ကေနာတ႔ထက တစေယာကက လအလစမာ ေနာကပစက ေနာကခေရာငတေဆးသတၿပး သြားဖကလကတယ။ အဒေတာ “မစႏငရငဆငးရမည” ျဖစသြားေရာ။ ဆးတာက ေနာကတစေန႔အရာရန႔တတ လတစေယာက အဒစာတမးက လကညးထးၿပး “ဘယမေအရးက လာၿပး လကကျမငးသြားတာလ။ ခခကျခငး ျဖတပစ” ဆၿပး ေဒါသေပါကကြေနတာက ကေနာတ႔ ခပလမးလမးက ကတရခၾကရတာ မတမေသးတယ။ အေမေၾကာင ကေနာတ႔ထမာ တငညြန႔သနးဆတ ခပႏြ႔ႏြ႔န႔ ေကာငးသားတစေယာကရတယ။ သအဖမးခရေတာ အေတာထးဆနးတယ။ အဒေန႔က ကေနာ ပသမဘကကေရာကေနတာ။ ကနတလေတြျပနေျပာျပလ႔

သရေတာ ငအားထကရယအားသန။ ျဖစပက အဒေန႔က ၁၉၈၉ ခႏစ မတလ (၁၂) ရကေန႔။ ကေနာတ႔ၿမ႔က ေကာငးသားေတြေနာကတစေန႔မာ ရစဆယရစသရေကာငး စကမႈတကသလေကာငးသား ကဘနးေမာကဆးတအထမးအမတ မတငခင အမတတရ ေၾကျငာခကစာေ၀မယဆၿပး ၿမ႔နယ သမ၀ါယမ မနေနဂာ ဥးစသနးအမက အခနးအခကလပၿပး သြားၾကတယ။ အဒအမမာဘ စၿပး စာေရး ဖေယာငးစကေဖာက၊ မးေခာငးန႔ စာလမန႔ ေလးငါးေယာကအလပရပေနၾကတာေပါ။ တငညြန႔သနးအေမႀကးက အသက ၆၀ ၀နးကင။ အသကႀကးၿပ။ အဒအခနသအမမာ ဆနျပာေနတနး ရေထာကလမးေရးတစေယာကေရာကလာၿပး သ႔သားကေမးပါေလေရာ။ အဒေတာ အဖြားႀကးက မသဘးေပါ။ ရကလညး အမးမးလညေမးၿပး မရေတာ ထြကသြားခါနး “ဘယလအေမလမသဘး။ ကယသားေတာငကယ ဘယေရာကေနမနးမသ။” လ႔ေျပာၿပးလညထြကတအခန အဖြားႀကးက “ဟ။ ေနဥး။ ငါနငက မေျပာခငလ႔ မေျပာတာေပါ။ ငါက အေမဘ။ ငါသားဘယမာရတယဆတာ သတာေပါဟ။ မနကကတညးက ကစသနးတ႔အမကသြားမလ႔လ႔ေျပာၿပး ထြကသြားတာဘ။” တ။ အဒေတာ ဟလေတြ ဥးစသနးအမေရာကေတာ မးေခာငးေတြ။ မငေတြ စာရြကေတြန႔အလပရႈပေနတ တၿပလး လကပးလကကပကမေတာတာေပါ။ အကနလး ေထာငရစလစကကနတယ။ ငါးလေကာေနရၿပးေတာ သတ႔ျပနလြတလာၾကပါတယ။ ေထာငအေတြ႔အႀကေလးေတြလညး ပါလာတာေပါ။ ေထာငထမာ ပစမႈႀကးႀကးေတြကးလြနၿပေထာငကလာတသေတြရတယတ။ တစခ႔က လသတ၊ မဒနးကငလမးေတြ အျပငမာပကပကစကစကေတြ လပၿပး အဖမးခရလ႔ ေရာကလာၾကတာ။ အဒလေတြထမာ တစခ႔က ေထာငထေရာကမ ေထာငေစတေရ႔မာ ဘရားေတြ အကယႀကးေအာရခး၊ ပတးေတြစတလပေနၾကေတာ။ မကေစေနာကတတစေယာကက ဘရားေရ႔နရမာ ဟလမသခင စာသြားေရးထားတယတ။ ဟလတစေယာက ဘရားရခး၊ ပတးစတၿပး ထထခငး အသထြကလာတယ။ “ဘယ.. မေအ… ငါ… မသားက လာေရးသြားတာလ။ ေခြးမသားေတြ….။……” ဆသေတြမးမႊနလ႔တ။ ကနတေထာငသားေတြက ဘယလျဖစတာပါလမဆၿပးသြားၾကညၾကေတာ ဘရားေရ႔နရက စာတမးကေတြ႔လကရေတာတယ။ အဒါက “ကယျဖစကယခ မေတာငးပနန႔။ သးလ႔ထြဋထား ငါဘရားသည။ မငးတ႔ထငသလ အခဥမဟတ။” တ။ စြန႔စြန႔စားစား အဒအခနက ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြၿပး ေနာကတစလ။ စစအစးရက ဖမးထလကတာလညး ေရြးေကာကပြမာ အႏငရတ အမတေတြပါပါေတာ ကေနာတ႔အတြက ျပညတြငးလႈပရားေရး လၿခမႈမရေတာဘး။ အဒေတာ လကနကကငေတာလနေရးလပေတာခဘ႔ ဘရေတာတယ။ ႏ႔မ႔ ကေနာတ႔ ျခငးထကၾကကေတြလ အခနမေရြးအဖမးခရၿပး ရနသ႔လကထမာေရာကသြားႏႈငတယ။ ဆကေနရငကနးေသ အဖမးခရမယအေနအထားေလ။ ကေနာတ႔အားလးေစာငၾကညခေနၾကရတယ။ အဒေတာ ကေနာတ႔ေတာခဘ႔ျပငၾကရေတာတယ။ ေမာလၿမငကေန ေရးၿမ႔ကသြားတ ရထားလမး ေဘးက လမငးဆတရြာကေရာကတယ။ အဒကေန

ေနာကတစရက လမးေၾကာငးအဆကအစပကသတ လကပ႔ေပးမယ ကေနာတ႔ၿမ႔က အဘးႀကး ဥးအနးသနးက ေစာငၿပး ခရးဆကခၾကတယ။ သ႔သား ကေနာတ႔လပေဖာကငဘကရေဘာ ေတာၾကကက ၈၈ ကတညးကေတာခသြားတာ။ ကေနာန႔အတတ သငယခငးလပေဖာကငဘကေတြျဖစတ အမႊာအႀကးေကာငေအာငေကာရယ၊ မငးေဇာဆတ တရတလမး ေကာငးသားတစေယာကလညးပါတယ။ လမငးရြာက ကေနာတ႔က လမးျပလကလပေပးမယသ တစေယာကထညေပးတယ။ ေယာကၤားလာလလအမးသမးဘ။ သက ဥးေဆာငၿပးသြားတယ။ ကေနာတ႔က ေနာကကလကေပါ။ တေနရာေရာကေတာ လယကြငးထမာ တျခားကရငလမးတစေယာကန႔ဆတယ။ အသက ေရ႔မာ ကရငစစသားရတယတ။ ကေနာတ႔ နနလန႔သြားတယ။ အဒါသ႔က ေသခာေအာင အဒါ ေကအငနယ KNU ကစစသားလား။ ဗမာစစတပ က စစသားေတြလားေပါ။ သက ေကအငနယက ဗလဂးလတ႔အဖြ႔လ႔ေျပာေတာမ စတသကသာရရေတာတယ။ ဒခရးက ကေနာတ႔လ စတေနာကကယပါ လကနကကငသပနထခငတ ေကာငးသားေပါကစေတြအတြက ေရ႔ဘာျဖစဥးမယဆတာ လးလးမသတ စြန႔စားမႈႀကးတစခပါဘ။ ကေနာတ႔ကလညး ေတာထမာလမးကဥးေလးေတြ တးသြားလက၊ ေတာငေတြတကလကန႔ လမးေတြေလာကေနရငး ကေနာတ႔ကယကေနာတ႔ အရမးတကကြေနတာေပါ။ အ… ကေနာတ႔ သးေလးရကေလာက လမးေလာကၿပး ေတာငတကေတာငဆငးေတြမားလာေတာ ကေနာတ႔ေနာကကေန ေရ႔ကသြားတ ရြာဆကလကပ႔တကငးသမားေတြက လကေအာရတယ ကေနာတ႔ကေစာငပါဥးေပါ။ ေဒသခကရငန႔ မြနလမးေတြက မနးကေလးေတြျဖစျဖစ ဒလေတာ၀ငေတာငတကလမးက ကြမးေနၾကၿပ။ ေလာကတာ ေအးေအးေဆးေဆးဘ။ ျမနတာလမေျပာန႔။ ရစဆယရစမာ “ေသမာမေၾကာကလ႔ ေပတရာေလာကခတ” ကေနာတ႔သာ ေနာကကေန ယကကနယကကနျဖစကနၾကတာ။ ေနာင ေတာထမာၾကာမသာ “အတကေျဖးေျဖး၊ အဆငးေျပး သအရ” က အေလအကငရသြားၾကတာ။ တကယဘ အဒအခနက ေတာငတကမာ အငျပညအားျပည တကခသြားၿပး။ အဆငးကေတာ ထနးဆငးၾကေတာ ဒးေတြပါ ဆတဆတတနၿပး ခရးမတြငျဖစကနၾကတအျပင။ ေနာကေန႔ခရးက ဆကသြားဘ႔ေတာင ေၾကာကလာၾကတယ။ ရြာတစရြာကထြကေတာ န၀တ စစေၾကာငးတစခလႈပရားေနလ႔ သတထားသြားၾကလ႔ မထြကခင ရြာသားေတြက သတေပးလကတယ။ အဒါန႔ ကေနာတ႔ ေရ႔ကလက မကေစမျပတသတထားၾကည သတ႔သြားသလလကသြား သတ႔လပသလ လကလပန႔ သတႀကးႀကးထားၿပး ခရးဆကၾကတယ။ ကငးသမားက ေရ႔ဆး သ႔ေနာကက ေအာငေကာ၊ အဒေနာကက ကေနာ၊ ကပလကက အဘးႀကး ၿပးေတာ မငးေဇာေပါ။ ေရ႔ကလရပရင ကယလညး သတန႔ ရပ။ ေရ႔ကလက ၀ပေနတာေတြ႔ရင ကယလညး ေနာကက လက၀ပ။ ေဘးကပရင ကယလညး ေဘးကပန႔ေပါ။ တစေနရာေရာကေတာ ေခာငးေလးထက ေရ႔ကလေတြဆငးရငး တစဘကက ဒလၾကမးေျပးတကသြားၾကတယ။ ဘာပါလမေပါ။ ကယလညး ေဘးဘေတာငေျမာက၀ယာၾကညၿပး ေခာငးထအသာဆငးလကတယ။ အဘးႀကးက ေနာကက။ ေခာငးလညေလာကေရာကေတာ ပားတတပါေလေရာ။ ေျပးလကရတာအေမာ။ ေနာကက ဆကထတာက ကေနာန႔ကပလက အဘးႀကးန႔ မငးေဇာတ႔ေပါ။ အဘးႀကးက အေပၚေရာကေတာ “ရး။ ေရ႔က ပားတတခရလညး ေအာသြားေပါ။ တတတတကေလး

ေျပးတကသြားရလား။” လ႔ ဟေကာငေတြက အျပစတငေတာ။ ေအာငေကာက “နာလြနးေတာ မေျပာႏႈငေတာဘးဗ႔။ လြတေအာငဘ ေျပးရတာ။” တ။ ေမာရတၾကားထ လေတြက အဖအပန႔ေတြပါ ခရးလကေဆာငထပရလာေသး။ အ ၁၃ ရကတစ၀ႀကးလမးေလာကအၿပးမာေတာ ကေနာတ႔ ကရငအမးသားအစညးအရး KNU တပမဟာ (၆) ရ ေစးကြကရြာႀကးတစချဖစတ အဇငး? တဘကကမးကေရာကလာၾကတယ။ ကယေရ႔မာ လေတြအမားႀကးဘ။ မးရြာလ႔ ေရျမတေနတ တတားက ျဖတေလာကေနၾကတာ။ ကေနာတ႔လညး အဒတတားကဘ ကးရမာေလ။ ျပနာက ေရျမတေနတတတားကက ေပါငလည ေလာကထေရေရာကေနတာ။ ပဆးေတြက မၿပး ေအာကက အတြငးခေဘာငးဘ မေပၚရတမည (အေပၚရငလညးေပၚမယ) ျဖတေလာကရမာ။ တဘကက ထငၾကညေနတလေတြလညးအမားႀကး။ ေရ႔က ကရငေကာငမေလးေတြေတာင ထမတ႔ စကပတ႔ ‘မ’ သြားေနေသးတာ ကယလညး ဘာျဖစလ႔ မသြားႏႈငရမလဆတ ရေဆးတငၿပး ကေနာတ႔ ပဆးက ခါးေလာကနးပါးထ ‘မ’ ၿပးျဖတၾကရတယ။ ဟဘကေရာကေတာ ဟဟဒဒလကၾကညမေနေသးတယ။ လတငးက ကယအလပန႔ကယဆေတာ ဒါက သတထားမပလညးမရပါဘး။ သတ႔က ရးေနတပ။ ဘာဘျဖစျဖစ လြတေျမာကနယေျမ (ေနာကပငးလေတြေခၚတအေခၚအေ၀ၚ) ေရာကၿပဆေတာ စတေအးရၿပေပါ။ ဒးပလာယာခရငရးရ ခရငဥကဌႀကး ဖးတာအ (ယခင ဗမာတပမေတာမ ဗလမးႀကးတငဥး) က ကေနာတ႔က ေႏြးေႏြးေထြးေထြးႀကဆခသလ သ႔ရးမာ ကေနာတ႔ ၂ လေလာက ေနခၾကတယ။ အခ သမရေတာၿပ။ အဒကမတဆင ကေနာတ႔အစအစဥက ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမား ဒမကရကတစတပဥး (ေကာငးသားတပမေတာ) ျဖစသည ABSDF က ခရးဆကရနသာ။ ကေနာန႔ပါတ ေအာငေကာတ႔၊ မငးေဇာတ႔က လ႔ေဘာငသစပါတအဖြ႔၀ငေတြျဖစလ႔ ကမးသးဇြနန႔သၿပးသားဆေတာ ျပညတြငးမာကတညးက ကမးသးဇြနက ေတာခသြားၿပး ဥကဌျဖစေနၿပျဖစၿပဆတာ ၾကားခၿပးသား။ ကေနာတ႔ကလညး ဒအတငးေတာမရဘး လကနကကငေတာလနေရးလပမျဖစေတာမယဆတာက ယၾကညၿပးသားဆေတာ မာနယပေလာအေျခစက ေကာငးသားတပမေတာက မေဆာကကတဆင ေျခလမးဆကခၾကတယ။ မေဆာကက ဖနတစေထာငးေထာငးန႔ ခရးဆကခရၿပး ကမးသးက ကေနာတ႔က လာေတြ႔ၿပး ေကာငးသားတပမေတာ ဗဟဌာနခပအတြက ခရးစဥက မေဆာကတာ၀နခေတြကတစဆင စစဥေပးခတယ။ ဗဟေကာမတ၀င ကစငးျမငသန႔ ကားတစတန၊ ေလတစတန ခရးဆကၿပးတအခါ ေတာလနေရးဌာနခပ မာနယပေလာေဒသက ေကာငးသားတပမေတာကေရာကခၾကပါတယ။ ဗဟဌာနခပ ဌာနခပမတဆက

ေရာကၿပးတာန႔ ဗဟဥးေဆာငေကာမတ၀င ဥးေအာငထးန႔ေတြ႔တယ။ ဌာနခပက ဗဟေကာမတ၀ငေတြန႔ ဆရာဥးေအာငထးက ဥးေဆာငၿပး မတဆကေပးခတယ။ ေနာကၿပး ကေနာတ႔အတြက အေျခခစစသငတနးက အရငက ဗမာတပမေတာကေန ရစဆယရစအေရးေတာပအၿပး ေကာငးသားေတြန႔အတ ေတာခလာခၾကတ ဆရာကၿငမးန႔ ကေအာငေအာငတ႔ႏစေယာကေပါငးၿပး ေပးၾကတယ။ ခလးေသးေသးေလးေတြေပၚမာ ခရာမႈတတငး ဒငဗငထးရတာေလးငါးခါေလာကရေတာ တေတာငေတြ၊ ဒးေတြေပါကၿပကနၿပး ေနာကထပခရာသၾကားရမာ ေၾကာကေနၾကရေသးတယ။ တစခနထမာဘ ႏငငေရးအေတြးအေခၚန႔ တျခား အဌာရသ (၁၈) ရပထက တပအပတပညာေတြလညးပါတာေပါ။ ေန႔လညဘက ထမငးစားၿပးတအခန ပငပနးလြနးေတာ အပငကၾကတယ။ သငတနးဆရာေတြ ညျငငမာစးလ႔ မနက မကလးကၿဖထားၾကရတယ။ အဒအေျခခစစသငတနးက သးပတေလာကၾကာမယထငတယ။ ကေနာတ႔ ေတာလနေရးစစသားေတြျဖစၿပ။ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး (ေကာငးသားတပမေတာ) ABSDF ရဌာနခပက မာနယပေလာန႔သပမေ၀းတ ပေလာငကနးလ႔ေခၚတ ေလာကြားလေဒသ ေသာငရငးျမစနေဘးမာ။ အဘငႀကးက စားဖကင။ ဟတတာမဟတတာ အပထား အဒအခနက အဘငႀကးခကေကြးသမကဘစားရေတာ အဘငႀကးလကရာအေကာငးဆး။ မားေသာအားျဖင ငရပသးမႈန႔ ပါေလဟနျဖးထားတ ငါးပေရကန႔ ျမစအျပင တစျခားအရြကေတြပါတဟငးခ။ ဗဟက ရေဘာေတြက အဆငးလက အဘငႀကးန႔ အလညက၀ငၿပး စားဖတာ၀နယေပးရတယ။ အ သ႔အခစေတာေခြးက အေမႊးဖြားေလး။ နာမညကေတာ ေအာငဟနးတ။ ေအာငဟနးဆတာက ကေနာတ႔ထြကမလာခင ABSDF က ဘ႑ာေရးမးလပရငး အဖြ႔ပငေငြေတြက မသြားၿပး ေလယာဥန႔ ျပညတြငးက ခး၀ငရငး ေရႊတြလြ၊ ေငြတြလြအဖမးခခရတလရ နာမညေလ။ အဒမာ ကမးသးဇြနက KNU ဥကဌ ဗလခပႀကးျမ လကေဆာငေပးထားတ ၾကကဆငႀကး သးေလးေကာငလညးရရ။ ဗဟဌာနခပရးက ကနးျမငေပၚမာရၿပး။ ကေနာတ႔က ေအာကတညတည ေလာကမာရတ ဘားတကတစခမာ တပရငးအသစတစခဖြ႔ဘ႔ ေရာကေနႏငတ ရေဘာေတြန႔အတ ေနၾကရတယ။ ေပာေပာေနတတတသေတြလညးပါေတာ ကေနာတ႔ မပငးရဘး။ ဒၾကားထ ဗဟအတြက အလတငတစခ လပရမယဆလ႔ လကသမားဆရာတျဖစလ BZK ကေအာငသနးေနာက ရေဘာေတြအမားႀကး ေခာငးရးအတငး သေတြ႔ထားတ သစပငေျဖာငကခတၿပး သြားထမးၾကရတယ။ ဗဟက လ ၁၅ ေယာက အေယာကႏစဆယ ကေအာငသနးေနာကလကၿပး အဒ ေဘာလးသာသာရတ သစလးရညႀကးက ဟရမးဒရမးန႔ ေခာငးရးတစေလာက နာရ၀က မနစေလးဆယေလာက ၀ငးထမးလကၾကတာ ညေန အေတာေလး ထမငးစားေကာငးသြားတယ။ ကေအာငသနးက ဒသစလးက အလတငေျဖာငေျဖာငျဖစဖ႔အတြက ေရထမာဘယႏစရကထားရမယ၊ ေနပဘယႏစရကလမးရဥးမယန႔ အရညႀကးရငးျပခၿပး ေနာကအလတငျဖစသြားေတာလညး ခပေကာကေကာကပါဘ။ အေလး… ျပ

ဥကဌလညးျပနေရာကေနတ တစေန႔ မနကပငး ထးစအတငး ကေနာတ႔ကယတင ထမးထားခရတ အလတငေရ႔မာ တနးစၾကတယ။ တာ၀နမးက ကထြနးထြနးေအာင။ ခရာမတၿပးတနးစဖ႔ ေခၚတယ။ အားလးတနးစေနၾကတအခန ဗဟေကာမတ၀ငေတြက ရေဘာေတြတနးစတေရ႔ ဘယဘကေဘး ေနရာမာ တာ၀နမးဘကက မကႏာမၿပး အလန႔ေဘးတက ေနရာယလကၾကတယ။ ဥကဌျဖစသ ကမးသးဇြနဆငးလာတယ။ သ႔က ကရငအရာရတစေယာကလကေဆာငေပးထားတ ေျခာကလးျပး က သ႔ေသနတထကႀကးတ ေသနတအတန႔ေရ႔မာ ခတဆြထားတယ။ ကေနာၾကညမေတာ ကမးသး စစသားပမေပါကဘး။ ၀တထားတယနေဖာငးရယအားလးၿခလကရင သက စစပထက ရပပထြကေနတယ။ ထးစအတငးလစၿပး တာ၀နမးက အေလးျပသစၥာအဓဌာနဆဘ႔မလပခင ဘာေျပာစရာရေသးလလ႔ေမးတယ။ တစေယာကက လကေထာငၿပးရပါတယတ။ တာ၀နမးနနစတတသြားပရတယ။ အသလညးကယလာၿပး “ဘာလ” လ႔ေမးလကတယ။ ဟရေဘာက “အလတငေရ႔လညးၾကညပါဥးတာ၀နမးရယ” တ။ အဗာ.. ေခြးေအာငဟနးက အလတငေရ႔မာ အေလးျပခမယပန႔ ငတတတ။ ေရႊဗနးနနကလညး လမးၾကညတလတငးက ေနာကေနသလ။ အဒါန႔တာ၀နမးလညး ေခြးေမာငးတအလပပတစခထပရသြားတယ။ ခေကာကၿပး ေခြးကလကထေတာ ေခြးလညး တျခားဘကက ထြကေျပးသြားတယ။ ကရငးၿပေပါ။ အေလးျပဘ႔စေတာမယ။ အဒါလညးမၿပးေသးဘး။ ဒါေပမယတာ၀နမးလညး ဒါေတာမတတႏႈငၿပ။ အလတင၀နးကငမာေရာကေနတ ၾကကဆငႀကးေတြက အသငယတတတယ။ အသကယကယ ၾကားရင သတ႔လညး လန႔ေအာတယေလ။ အဒေတာ အဒတာ၀နမးအသန႔ ၾကကဆငသ တပါတညး ၾကားရတာက.. “တပဖြ႔ ေရ႔ၾကည” “ကလြကလြ”… “တပဖြ႔ သတ” “ကလြကလြ” “ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး ခြပေဒါငးအလေတာအားအေလးျပ” “ကလကလကလကလ”။ တနးထက ရေဘာေတြကလညး ရခငတာက ေအာငအးၿပး အေလးျပအစအစဥက အဒၾကကဆငႀကးေတြက ဥကဌဆမာ ခြငေတာငးၿပး ခကစားခြငရတေန႔အထ ဒကၡခၿပး လပၾကရတယ။ ပြမ၀ငခင ကေနာတ႔ ေတာခစဥက ၁၃ ရကလမးေလာကခတေနရာေတြက အရငက ဖကဆစဂပနေတြ ေခၽြးတပဆြေဖာကခတ နာမညႀကး ထငးျမနမာ ရထားလမးေနရာေတြေလ။ လမးမာ မၾကာခန ရထားလမးပကေတြက ဟတစပငး ဒတစစေတြ႔ခၾကတယ။ နာမညႀကးငကလညး ကေနာတ႔န႔အတ ပါလာတာေပါ။ ဗဟေရာကခါစက ကေနာဟကမလာတ ဘရားသးဆငကဖားရယ၊ အ ဌာနခပက ဖာပြနငကရယ ႏစခေပါငးၿပးကေနာ ခနခန ဖားၿပးလေနတာမားတယ။ ငကဖားအေတြ႔အႀကမရတ အျပင ရလာတငကဖားေတြကလညး ျပငးေတာ အေတာထတယ။ ေနာက ဗမာတပမေတာက အၿငမးစားယထားတ ဒ-ဗလမးႀကးေအးျမင (အဘ) ကေနာတ႔ဆကေရာကၿပး။ ဗဟမာ မြနးမသငတနးေပးတယ။ မနကပငး ၅ နာရခြေလာက အားလးထတနးစ မာနယပေလာက ရြာတနးေတြဘကက အပစလကေျပးၾကတယ။ သငတနးဆရာန႔ ကေနာတ႔ စညး၀ါးည ေအာေျပးၾကတာေပါ။ “ဘယညာဘယညာ ဘယညာဘ” “ဘာလပေနလ” “ေလကငေနတယ” “ဘယသ႔အတြကလ” “ျပညသ႔အတြကပ” “ဘာလပဖ႔လ” “တကပြ၀ငဖ႔” “အမတစဥ၊ အမတစဥ၊

အမတစဥ ဆ” “ေလကငေရးမာ ေခၽြးထြကမားမ ေသြးထြကနမည။ ေကာငးသားတပမေတာ။ ေကာငးသားတပမေတာ။ ေကာငးသားတပမေတာ”။ ကေနာတ႔ အသေတြန႔ စေနခတာေပါ။ အျပနကေတာ လမးေဘး ကရငရြာစက အမေတြထမာ သေဘၤာသးမညေတြ သြားေတာငးစားၾကတယ။ သတ႔က အဒသေဘၤာသးမညေတြ မစားဘး။ ၀ကေကြးပစတယ။ ကေနာတ႔က မနကေစာေစာ ေမာလာတအခန သေဘၤာသးမညေအးေအးေလးေတြစားရေတာ ေမာသမေတြ ေပာကသြားၿပး အငျပညအားျပညျပနျဖစလာတယေလ။ အ.. ေနာကပငးကေတာ ကရငရြာသားေတြက ကေနာတ႔လကခကန႔ သတ႔၀ကစာေကြးမယ သေဘၤာသးေတြကနလာေတာ တစလးက ထငးေငြ ၁ ဘတန႔ေရာငးတယ။ သငတနးဆရာေတြ ၀ယေကြးရငေကြး၊ သတ႔ ပကဆမရလ႔ မေကြးႏႈငရငလညး ပကဆရတ ရေဘာက ထတေပါ။ အဒေန႔က ကေနာမနကကတညးက ဖားခငသလျဖစေနတယ။ ဒါေပမယ အဘက ကေနာတ႔က ရနသန႔ေတြ႔ရင မထခကေအာင ေစတနာန႔ အပငပနးခၿပး သငေပးတသငတနးျဖစတာေၾကာငေရာ၊ ကယတငစတ၀ငစားတာေၾကာငပါ ေဆးနားမယဘ လကသြားတယ။ အဒသငတနးအပတစဥမာ ကေနာတ႔ ေနာကပငး လကေတြ႔ေတာငကနးေတြေပၚမာတကၿပး လကေတြ႔စမးသပ တပစတကစစေလကငခနးေတြ ေလကငရတယ။ တပစလက ရနသစခနးသမးတကပြေလကငခနးေပါ။ ေနာကဆးအဆငက ပါးစပက “ကား” လ႔ေအာၿပး လစြပထးသမးရတာ။ ေရ႔က ရေဘာေတြေျပးတကသြားတအတငး ေနာကကေန ေျပးလကတကတယ။ ခရာသၾကားရၿပ။ “ကား…….အား..အား”။ အ… ကေနာ ဘယေရာက ေနပါလမ။ “သတရလာၿပ” “ေဟလ သတရၿပလား”။ ကေနာက ရေဘာေတြ ၀ငးၾကညေနၾကပါလား။ “ခငဗား ေဆးရမာေရာကေနတာေလ” ခငေမာငေအးရအသ။ ေဘးမာ မဂၤလာဒသားေတြျဖစတ ကခငထြနးၾကညန႔ ေအာငေငြဥး။ “အင… ဘယေလာကၾကာၿပလ” ကေနာအေမးက ကခငထြနးၾကညက “မငး ၃ ရကတတေမေနတာကြ” လ႔ေျဖတယ။ ငကဖားပး ေခါငးထေရာကၿပး ပထမဆး ေမေနတာ။ သတ႔ျပနေျပာျပတာက အဒေန႔က အားလး ေဇာန႔ စခနးသမးတကပြေလကငၾကတယ။ အေပၚေရာကလ႔ လျပနစစေတာ တစေယာကေပာကေနပါေလေရာ။ အဒေတာ အဘန႔ သငတနးဆရာေတြက “က… မငးတ႔ရေဘာတစေယာကေပာကေနတယ။ ကသြားၿပလား။ ျပနရာၾက” ဆလ႔ သတ႔ျပနရာေတာ ကေနာက ၿခပတတစခထမာ အျမပေတြထြကၿပးတကေနတယတ။ အ… ကေနာတ႔ ရေဘာေတြၾကားမာ ဒအေၾကာငးက ျပနေျပာျဖစေနၾကသလ။ ေလကငတာေတာင ကသြားတ ရေဘာရေသး။ အဒါကလညး ကေနာ။ ငကဖားေခါငးထေရာကတသေတြက ေသရငေသ၊ မေသရင ရးသြားတာမးရတယ။ ကေနာက မေသလမေသ၊ အ.. ရးလား၊ မရးလားေတာ ကယကယကယ မကနးေသေသးဘး။ ကယကယကယေတာ အဒေလာကမဆးေသးဘး ထငတာဘ။ အဒအခနက မတမေနတာေနာကတစခရေသးတယ။ ခဏခဏႏာေစးေခာငးဆးျဖစတ ရေဘာႀကးေတြထက တစေယာကႏစေယာက ေဆးရက ခပသြကသြက ေဆးမးဆရာမေလးေတြဆမာ ခနခနေဆးသြား ေတာငးတာ။

ေကာငးထငသစန႔ ေန၀နးနန ဗလခပေန၀ငးအာဏာသမးၿပးကတညးက ေထာငေတြ၊ တစကၽြနးေတြေရာကသြားၾကတ နရသန အကဥးစတ႔ရ ေတာလနေရးသခငးေတြက ဗဟမာအသသြငးေတာ ကေနာက သခငးဆဘ႔ ေရြးခယခၾကတယ။ အဒါေၾကာငလညး ကေနာတပရငးက ရေဘာေတြေရ႔တနးထြကတ စစေၾကာငးန႔ ကေနာလကမသြားရဘး။ ေတာလနေရးအဆေတာလပရျပနတယ။ ကေနာတစေယာကထ မဟတဘး တျခားတပရငးေတြက ဗဟမာတာ၀နထမးေဆာငေနၾကတ မမငးမငးေထြးငယန႔၊ မစမးစမးျမငတ႔လညးပါတယ။ သတ႔လညး ကေနာလဘ အေရးေပၚအဆေတာေတြေပါ။ ဗေတြဆငးေတြက စန၀ငးၿမငေတာလနေရးဇတအဖြ႔က ပပးတယ။ ျမနမာသခငးသစဥေတြေပါ။ အသသြငးတ စတဒယသာေျပာတာ ဘားတကထမာ တငေတြက ေစာငေတြပတၿပး ျပနၾကားေရးဌာနအလခရထားတ Four track recorder န႔ေပါ။ အရငဆးသခငးေတြတက။ ေနာက အဆအတးကလာေတာ အသသြငးၾကရတယ။ တစၿပငတညး တခါတညးအသသြငးရတာဆေတာ။ အတးမားရငရပ အစကျပနဆ။ အဆမားရငရပ အစကျပနဆ။ အ… သခငးဆေနတနး။ ေအာကက ေသာငရငးျမစထက ေလျဖတသြားရငရပၿပး ျပနဆရျပနတယ။ စတဒယက အသမလလ႔။ တစေန႔ ကေနာန႔အတ တြၿပးသခငးဆရတ ရေမႏစေယာကထက မစမးစမးျမငဆရင အသပါမထြကေတာလ႔ အဒေန႔အသသြငးတာရပလကရတယ။ ဒါရကတာက ဗဟဥးေဆာငေကာမတ၀င ကခငေမာင၀ငး။ သက တျခားလေတြအႀကေပးထားတအတငး သခငးသြငးမယေန႔ေတြမာ အနးပြငကေပာပြလပၿပး လမငးတငထားတယ။ မတမသေလာကဆရင အနးသးေပၚမာ ဖေယာငးတငထြနး။ ပြေဘးမာ ဆနနနန႔ ထငးဘတေငြ ၂၀ လညးထညထားတယ။ တရက ကေနာတ႔ ညေနပငး ေနာကအဆေတာ တစေယာကျဖစတ မမငးမငးေထြးငယ သခငးအလညမာ ဘယလမ သခငးက အသသြငးလ႔မရျဖစ ေနတယ။ ေနာကဆး အားလးအဆငေျပေနေတာ မးစကရပသြားတယ။ ခနေနေတာ ကခငေမာင၀ငး ေဒါသသႀကးထြကလာတယ။ “ဟေကာင ဆနးလငးလကခကပ။ ခနေလးတငေတြ႔ေနတာ”။ ပြတငထားတ ေငြ ၂၀ က တပရငး (၂၁၀) တပရငးမးကဆနးလငးမသြားၿပး မာနယပေလာက လၻကသတဆငလစသြားတာ။ ယခငယမယခငေန အဒေန႔က မမငးမငးေထြးငယတစေယာက ကေနာက စကားလာေျပာတာေတာင အသက မေပာကရတမယဘကနေတာတယ။ သခငးေခြထြကေတာ “ဘ၀တကသလမ.. ေန၀နးနန” ဆတေခါငးစဥန႔ ေနရာေဒသ အႏ႔ျဖန႔တယ။ ေနာကပငးျပနၾကားရတာ ေရ႔တနး ရနသ႔လကေအာကခရြာတစရြာက ဘနးႀကးျပနတစခမာ ေလာစပကာ Loud speaker န႔ဖြငေနတနး ပထမေတာ နားေထာငေကာငးေနမာေပါ။ ေနာကတျဖညးျဖညးန႔ “သပတသပတေမာကေမာက” “မးတတမးတတရ႔ရ႔” တ႔ပါလာေတာ စစတပကလကဖမးလ႔ ရြာဥးေကာငးဆရာေတာသစလညး ထြကေျပးေနရတယတ။ ၀မးသာရမာလလ၊ ၀မးနညးရမာလလ။ ဒကထးသမား

ဗမာတပမေတာက သစၥာေဖာကၿပး လမးေပၚမာေတြ႔သမလပစခတႏမနငးၿပး အာဏာသမးလကလ႔ ေကာငးသားေတြက လကနကကငေတာလနေရးလပဖ႔ ထြကလာၾကတာ။ ကေနာတ႔အထမာ အေစာပငးက စစန႔ပါတသကၿပး လးလးမသနားမလညတ ေခါငးေဆာငေတြ ရေဘာေတြ ေတာထက ေရာကလာၾကတာ။ အရငေရာကေနႏငတ ရေဘာေတြထက ရေဘာတစေယာကဆက ၾကားတာေျပာ ဥးမယ။ ေတာထက ေကာငးသားေတြအစလကအၿပလကေရာကလာ။ ေခါငးေဆာငေတြေရြး၊ တပပစတညေဆာကၾကေတာ အသစကပခၽြတတပရငးတစခမာ တပမးလပတသတာ၀နမးက မနကပငးတနးစတရေဘာေတြက အမန႔ေပးတယ။ “ကက ေရ႔ၾကညဗာ” “သတဗာ” ဆေတာ တနးစေနတအထက အသတစခထြကလာတယ “ဟတကဗာ” တ။ အဒေနာက တာ၀နမးက “မေနာကန႔ဗာ” တ။ အဒလ။ ဗဟကေရာကလာတ ရေဘာေတြက ေဒသေပါငးစက၊ သ႔ေဒသအလက တပရငးေတြစဖြ႔ေတာ စစေရးျပပစေတြက တစမးစ။ မြနျပညသစပါတဘကေရာကတသေတြက မြနေတြရ စစေရးျပစတငက မြနေလကငေရးက ေပးလကတယ။ ကရငဘကေရာကတ တပတစခ႔က ကရငအမးသားအစညးအရး KNU ကေန စစေရးျပသငတနးတကလာၾကေတာ။ ဘယလည၊ ညာလည၊ ေနာကလညတ႔က ေစြ႔ကန ခနခနလညသြားၾကတာ။ ကေနာတ႔က ေတာခလာတ တပမေတာသားေဟာငးေတြက သငေပးထားၾကေတာ ဗမာတပမေတာရစစေရးျပပစန႔တတယ။ ဗဟမာက ေန႔တငး ပဟငး၊ ဒါမမဟတ အသးအရြကဟငးေတြခညစားၾကရတယ။ တခါတေလလ တပတတခါေလာကေတာ အသားဟငးစားရတယ။ ကရငေတာလနေရးေန႔တ႔၊ ဗလခပျမေမြးေန႔တ႔ေရာကတအခါ ေကာငးသားတပမေတာသားတ႔ KNU ဗဟမာ အငအားသြားျပရငး အစားအေသာကေကာငး စားရေလရတယ။ တစရကေတာ ကေနာတ႔ဗဟက မာနယပေလာကြငးထမာ ရေဘာေတြယနေဖာငး အျပညန႔ စစေၾကာငးပစျပည တနးစၿပးေနရာယရမယဆေတာ အားလး ကယစတကးန႔ကယ ယနေဖာငးအသစေလးေတြန႔ ‘သ’ ေနၾကတာေပါ။ ကြငးထေရာကေတာ ေဖာငးႀကး၊ ခရာ အျပညအစ၀တထားတ ဗဟဌာနခပက စမတကတ အကႀကးတစေယာကက တနးစၿပးေနရာယခငးတယ။ အားလးေနရာယအၿပး “ေရ႔ၾကည” “တပဖြ႔ သတ” “ညာည” “သကသာ” “ေအးေစ” ဆတ အမန႔ေတြအထ ေအးေအးေဆးေဆးဘ။ ေနာကသက ဘယလည၊ ညာလည၊ ေနာကလည အမန႔ေတြေပးေတာ သငတနးေပါငးစက ရေဘာေတြ တစေယာကတစမးစျဖစကနပါေလေရာ။ ခနက ေျပာသလ ေစြ႔ကနခနလညတသန႔။ တစႏစသး အမတစဥေရၿပး လညၾကတသေတြန႔ တကယက က႔ရ႔ကားယားေတြျဖစကနတယ။ သစတဆးၿပး မငးတ႔ဘယလလပေနတာလ ဘာညာန႔ ဆပါေလေရာ။ ကေနာတ႔လ အေၾကာငေၾကာင။ ထပလပခငးေတာလညး မညမညာဆေတာ အကနလးကြငးထမာ ဒကထးရမယလ႔ အမန႔ေပးေတာ တစေယာကမကႏာတစေယာကၾကညၿပး မထးေတာပါဘးဆၿပး ဒကထးလကၾကရတယ။ ေနာကတစေန႔ မနက ဗဟဌာနခပမာ တနးစၾကတအခါ ဒကစၥက ရေဘာတစေယာကက မေၾကမနပ ေျပာတာကစၿပး ရေဘာအေတာမားမား၀ငေဆြးေႏြးၾကတယ။ ဟတတယ အရငကတညးက ဇတတကထားတာမဟတဘ မဟာမတေတြၾကားထမာ မျဖစရေကာငးလားဆၿပး အပစေပးတာ

အဖြ႔အစညးကထခကတယ၊ ဘာညာေပါ။ မနကကမ ေရာကလာတ ဗဟေကာမတတစေယာကက လညး ျဖစစဥက မသဘ ၀ငရငးေတာပရႈပကနတယ။ အဒအခန ကေနာတ႔ထက ၆ ႏစ ၇ ႏစႀကးတ ရေဘာႀကး တစေယာကက သလညး ေျပာစရာရတယလ႔ လကေထာငလာတယ။ အဒါန႔ တာ၀နမး ကထြနးထြနးေအာငကလညး ေျပာစရာရရင ျမနျမနေျပာေပါ။ အဒါန႔ အဒရေဘာႀကးက ကယကယကယ ယၾကညမႈအျပညအ၀ရေနတပစန႔ သ႔ေဘာငးဘထက စာရြကရညႀကးတစရြကက ႏႈကလကတယ။ ေနာကေတာ သစဖတတယ။ “ကေနာတ႔က ႀကတငေလကငမႈလပမထားဘ မဟာမတန႔ အျခားဧညသညေတြေရ႔မာ ဒလအပစေပးတာဟာ အဖြ႔အစညးကထခကေစတာျဖစတယ။ ဒါေၾကာင ရေဘာ…….. မာအျပစရတယ” “တပရငးအရာရေတြပါ စစေၾကာငးထမာပါတအတြက အဖြ႔ဂဏသကၡာကဆငးေစတယ။ အဒါေၾကာင ရေဘာ……… မာအျပစရတယ” “............................................... ဒါေၾကာင ရေဘာ…… မာ အျပစရတယ” တနးထက ရေဘာေတြ၊ ဗဟေကာမတေတြ၊ ဌာနခပရးအဖြ႔၀ငေတြအားလးက စာရြကဖတျပေနတ ရေဘာႀကးက မသကမသာန႔ ၾကညလကေတာ သက ခပတညတညန႔ဆကဖတေနတယ။ စာရြကကလညး သ႔ခါးပတနားေလာကအထေရေတာ ဘယေလာကေတာင ဆကေျပာဥးမလေပါ။ “................... လပခေတာ ………… ထခကေစတယ။ ဒါေၾကာင ရေဘာ…………..မာ အျပစရတယ” အဒအခန တနးစေနတရေဘာေတြရေနာကဖကက အသေသးအသေၾကာငတစခက အေျခအေနအားလးကေျပာငးျပစလကတယ။ အားလး ၀ါးကနပြၾကသြားၿပး ဗဟကလႀကးတစေယာကက ေျပရာေျပေၾကာငး၀ငေျပာၿပး လပစရာရတာေတြ ဆကလပၾကတာေပါ။ ထြကလာတအသက “သတပစ” တ။ ေကြးေၾကာသမားန႔ စစည ေနာကပငး အမးသားညြန႔ေပါငးအစးရေခၚ အေ၀းေရာကအစးရက ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြမာ အႏငရထားၾကတ လႊတေတာအမတအမားစန႔ ဖြ႔စညးအၿပး မာနယပေလာဟာ တငးရငးသားေတာလနေရးအဖြ႔အစညးေတြ၊ ေကာငးသားေတြအပါအ၀င ဒမကေရစေရး တကပြ၀ငေနၾကတ အဖြ႔အစညးေတြအမားစရ စစညးရာ ေတာလနေရးဌာနခပျဖစလာတယ။ ကရငေတာလနေရးေန႔တစခမာေပါ။ ကေနာတ႔န႔အတ၊ ကရငရြာေတြက ရြာသားေတြပါတ၊ လရာန႔ခတ စစေၾကာငးေတြ စစေရးျပကြငးက ေၾကြးေၾကာသေတြန႔လညၾကတယ။ ကေနာတ႔က စာရြကေတြန႔ ဘာေတြက ေအာရမယဆတာက ကယအဖြ႔တြငး လကေ၀ထားၾကတယ။ “စစအာဏာရငစနစ…. ျဖတခပစ၊ ျဖတခပစ” “ဥကဌႀကး ဗလခပႀကးျမ…. သကေကာရာေကာရညပါေစ” “ဒမကေရစေတာလနေရး… ေအာငရမည” “အေရးေတာပ… ေအာငရမည” ေပါ။ ဘယရမလ… ရစေလးလးအေရးေတာပကတညးက ေကာငးသားေတြက လမးေပၚမာေအာခတာဘ။ ကြငးထမာ ကေနာတ႔အသေတြ ဟနးေနတာေပါ။ ရြာသားေတြက ပထမေတာကြကၾကညၾကညန႔၊ ေနာကေတာ သတ႔ကေနာတ႔စစေၾကာငးက တျဖညးျဖညး အငအားျဖည၀ငလာၾကတယ။ သတ႔ကေနာတ႔န႔လကေအာရတာေပာေနၾကတာေပါ။ သတ႔ကလညး စာရြကေလးေတြေ၀ေပးလကတယ။ အဒေနာက ေရ႔က ေအာတအကႀကးက ပမနအတငး “ဥကဌႀကး ဗလခပႀကးျမ” လ႔တငေပးလကေတာ၊ ကရငရြာသားေတြဆက “ျဖတခပစ၊ ျဖတခပစ”

ဆတအသႀကးက ခၽြနထြကလာတယ။ ေရ႔က အကႀကးမကလးျပးၿပး “ေဟလေတြ ခငဗားတ႔ စာဖတၿပးေအာေလ ျပနာတကေတာမာဘ” တ။ ရြာသားေတြက “မသဘးေလ၊ ခန နငတ႔ေအာသလေအာလ႔ရမယမတလ႔” တ။ ကြငးဟဘကေလာကမာ လႀကးေတြမၾကားရတေနရာမာ မ႔လ႔ေပါ။ ႏ႔မ႔ မနညးရငးရမယ။ ရေဘာတ႔န႔တေပာေပာ ဗဟမာရေနတအခနမာ ကေနာက သ႔ညအရငးလ အရမးခငတ ကတကဂါး ဆတာ လာလာလည ေလရတယ။ သက သ႔ဆမာ စားစရာရတငး ကေနာက မေၾကြးတယ။ သက ျမနမာလကေ၀႔ထးတာလညး ၀ါသနာပါတယ။ မာနယပေလာမာ ပြေတြလမးေတြရတအခန လကေ၀႔ပြေတြရၿပဆရင သက လကေ၀႔သြားထးၿပး ကေနာက လၻကသတလက၀ယေကြးတယ။ လၻကရညလညးတကတယ။ အ… တစခဘ.. သလကေ၀႔ထးၿပးကေနာဆ၀ငလညေတာ “ေဟ… တ႔ေတြ မာနယပေလာမာ လၻကရညသြားေသာကၾကရေအာင၊ ငါလကေ၀႔ထးလာေတာ ပကဆနနရလာတယကြ” လ႔ေခၚတယ။ ကေနာသ႔မကႏာက ၾကညလကေတာ အထးခထားရတာ အဖအပန႔ေတြန႔။ မကလးတစလးကလညး ပတေတာမယ။ ဟာဗာ… ခငဗားၾကညတာန႔တင ခငဗားေကြးတာမစားရကေတာဘးလ႔ျပနေျပာျဖစေတာ သက “ညေလးကလညးကြာ အဒါေတြခနေန ေပာကသြားမာပါတ”။ တကယေတာ ကယအေပၚမာ အဒေလာကေကာငးတ ရေဘာညအကေမာငႏမေတြ အမားႀကးေတြ႔ခတာ ကေနာအတြက အျမတပါဘ။ ရစရာေျပာတတတရေဘာေတြထမာ မဒဘကက ကစးလြငတစေယာကရတယ။ သ႔က ႀကးမကလ႔ ၀ငးေခၚၾကတယ။ ႀကးေလ မကလာေလဆတသေဘာေပါ။ သကလညး ေကေကနပနပ ခယပါတယ။ သငယခငးရေဘာေတြနာမညေျပာငေပးတအခါ ေကေကနပနပမျဖစတာက ကေနာတ႔ၿမ႔မာေမြးၿပး ရနကနမာႀကးတ ကသက။ ကသကက ႀကးေတြ၊ အပေတြ စေဆာငးထားေလရတယ။ ကေနာတ႔ စစအကၤ ဘကတဆပေတြက အပေပာက တကယက ေသေသသပသပခပေပးႏငတ သလညးျဖစတယ။ ေကာပးအပ၊ ဖနပကအစ သ႔ရဣစၦာသရအပထက အပေတြႀကးေတြန႔ခပ ေပးေလရတယ။ အဒေတာ ရေဘာေတြက ထးခပတယ၊ ဖနပခပတယဆၿပးသ႔က နာမညလလေလး၀ငးေပးလကတယ။ ကလားႀကး။ သ႔က ကလားႀကးလ႔ေခၚရင သျပနေျပာေလရတာက “ရး..ကလားႀကးပါလား” တ။ ကစးလြငေျပာေျပာေနတ ရစရာထမာက အမတတရ တစခရတယ။ မြနအဖးႀကးန႔ မြနမေလးတစေယာက စကဘးခငးတကမၾကတယတ။ ဂနးကန တကအၿပး ေကာငမေလးက “ဘႀကးလပ၊ တစခကမဟတ၊ ကမ စပတ… ျပတ” လ႔ မေကမနပေျပာတယ။ ဘႀကးလပတာန႔ ကမစကဘးက စပတတငေတြျပတကနၿပလ႔ေျပာတာေလ။ အဘးႀကးက ကနးထလာၿပး ေဒါသတႀကးျပနေျပာလကတာက “နငစပတျပတ၊ အေၾကာင.. မဟတ…၊ ငါေဂြး…လမ” တ။ နငစပတတငျပတတာကစၥမရဘး ငါစကဘးေဂြလမသြားၿပလ႔ ေျပာတာ။ မြနသန႔ထြကေျပာၾကညရင အရမးရရတယ။

ကေနာတ႔တပရငးက ရေဘာအမားစက KNU ရ နာမညႀကး ၀မခခစစအေတြ႔အႀကရၾကတယ။ ရနသပစလကတ လကနကႀကးကညဆတစလးက ဆနအတ ၁၂ အတဖးေလာကရတာဆေတာ ဂနးဆၿပးဟဘကက အသထြကလာတငး ခစစထကလေတြ သြားျပနၿပး ဆနအတ ၁၂ အတ လ႔ေျပာေလရၾကတယတ။ သတ႔က လကနကႀကးသကနားေထာငၿပး အဒလကနကႀကးသက ကယအနားကကမယ လကနကႀကးလား အေ၀းကေကာၿပး သြားကြမာလားဆတာက သၾကတယ။ ကယတင လကေတြ႔ႀကမ သတ႔ေျပာတာ မနတယလ႔လကခရတယ။ ေလခၽြနသလ ရႊးဆတအသရညက ေခါငးေပၚေရာကတအထ မေပာကေသးရင ၀ပကငးေပၚတကၿပး ထမငးေတာငေအးေအးေဆးေဆး စားလ႔ရေသးတယတ။ အဒရႊးဆတအသက အနားအေရာက ရပကနေပာကလ႔ကေတာ နးရာ ကငးထ ဒငဗငထးေပေတာတ။ ဒအေတြ႔အႀကက ေစာထခစစမာ လကေတြ႔စမးခြငရတယ။ သတ႔ ၀မခအေတြ႔အႀကမာ တဘကရနသက ထလကတ လကနကႀကးကည (အသး) တစခက ေခါငးေပၚက ၀ါးရမာ ညပၿပး တ၀း၀းလညေနေတာ ပနးတလပနး၊ ၀ပတလ၀ပန႔ ေနာကေတာ အဒါႀကးက အရနေသၿပး ဗတကန ေျမႀကးေပၚျပတကလာတယတ။ မကြဘး။ တခ႔လကနကႀကး ကညေတြလ မကြဘ ေျမႀကးထ၊ ရႊ႔ထမာ ဖြတကနလာစကေနတာလညးရတယ။ အဒေတာ ကေနာတ႔ရ ရေဆးျဖစတ “ေသနတဆတာ ပစတငးထတာမဟတဘး” ဆတ အဆက မနတာေပါ။ အဒါန႔ တၿပငတညး ေနာကထပအဆတစခလညး ရေသးတယ။ “ထမယေကာငဆရငလ ကညဆမာ ကယပငနပါတန႔က လကလာတာတ”။ ဟင…. ေကာငးေရာ။ ဒါေၾကာင “ပမေနစမးပါန႔ကြာ၊ ဘာမမျဖစရင၊ ဘာမမျဖစလ႔ဘ” ဆတ စကားႀကးထြကလာတာျဖစမယ။ ေလာကြားလက ဗဟရးရ ညာဘကခပလမးလမးမာ စစရးရတယ။ တစရကေတာ အဒစစရးဘကက ဗဟရးေရ႔က လမးေလးအတငး လေတြ တ၀နး၀နးေျပးဆငးလာတာေတြ႔ရတယ။ မတမသေလာက ဥးရထြနး၊ ကတတႀကး၊ စစဥးစးခပကေကာထငရယ၊ ေနာက ဗဟ ဆကသြယေရးတပဖြ႔၀င တစခ႔ရယ။ ၾကညရတာ ေနာကၾကညေနာကၾကညန႔ ေျပးဆငးလာၾကေတာ တစခခေတာ ေနာကမာ အႏရာယရတသေဘာ။ ေအာကက လေတြကလညး ထြကေျပးရမာလလ။ ဘာလဟ။ ရနသေရာကလာတယလ သတငးမၾကားပါဘးေပါ။ ေနာကမ သတ႔ထက တစေယာကကေျပာတယ။ KNU KE (လကနကထတလပေရးတပ) က ဒးကညတစခက မးရႈ႔ၿပးစမးပစၾကညတာ ဒးကညက တညတညမသြားပ ေကြ႔ၿပး သတ႔ေနာကျပနလကလာလ႔တ။ ေတာေသးတာေပါ သတ႔ ဒနးကညက ကြသလမၾကား ဘယကသြားမနးမသလ႔။ နဂကမ ဗဟမာ ေန႔တငးလလ ညာဥးထး (ငါးပ) န႔ခညလလ စားၾကရလ႔ အဟာရက မျပညရတအထ သတ႔ေနာက လကေျပးတသေျပးေနရေသးတယ။ အဒငါးပေတြေၾကာငလား မသဘး ကေနာတ႔လကေခာငးေတြ ခနခန၀ေပါကၿပး ကတေနၾကရတယ။ ၀ကတရတာလ တစခါတစေလ ဇမကသား။ ပထမဆးေရ႔တနးခရး

KNU တပမဟာ (၃) တပရငး (၇) ေရႊကငနယျဖစတ ေကာကႀကးဘကက ေကာကႀကး စခနးဘကက ကေနာတ႔ ပထမဆးစညးရးေရးဆငးတအဖြ႔န႔ ပထမဆးေရ႔တနးထြကျဖစတယ။ စညးရးေရးက အေနအထားသြားၾကညတာမးဆေတာ ကေနာတ႔ အဒမာ ႀကမခတ၊ ၀ါးခတ၊ ေရႊတး လပေနၾကတ သေတြရ စခနးအေပၚဖက ဘရားကနးမာ ယာယေနရာယၾကတယ။ ကေနာတ႔ သးေလးေယာက ေသနတမပါဘ ၆၂ မမ ေလာငခာကညဆေတြက၊ ခပတညတညန႔ သငအႀကးန႔သငးၿပး ေနာကေကာမာ လြယသြားၾကတယ။ အမနက သ႔ေသနတန႔သထညပစရတာ။ တပရငးမာ ၆၂ မမ ေသနတက မရေသးဘ အဒကညဆေတြဘရေနတာဆေတာ တစခခအသး၀ငေကာငးရလ႔ စဥးစားၿပး သယသြားၾကတာ။ ရြာသားေတြက ကေနာတ႔ကေတြ႔ၿပး ေကာငးသားေတြမနးသသြားၾကတယ။ ကေနာတ႔ ေမာငးျပနေသနတေတြအျပင လကနကႀကးေတြေတာင တစေယာကတစလက ကငထားႏႈငတ ေကာငးသားေတြက အထငႀကးသြားတာေပါ။ ဒါႀကးေတြက တကယတနးေျပာရရင ထပတကသာတကပြျဖစ ကေနာတ႔ ဘယလပစရမနးသတာမဟတဘး။ အဒါက ေရ႔တနးပထမဆးအေတြ႔အႀကသာဆတယ ကေနာတ႔ တကပြတစပြမ မတကခရဘး။ ရနသက ရြာသားေတြဆက သတငးအရ လကနကအငအားေတာငတ ေကာငးသားေတြေရာကေနတအျပင ေနာကခနအငအားေတြဘယေလာကမားရလညးမသဘးလ႔ ထငေနေတာ။ လာမစမးေသးတာလညးျဖစႏႈငတယ။ သတ႔ဆက ကေနာ ေနာကတနးကျပနလာတအခန ရနသ႔လႈပရားစစေၾကာငးတစခ ၀ငလာတယ။ ၆၂ ေတြသးခြငရသြားတယ။ ကနခတရေဘာထက တစေယာကက ၆၂ အသးေတြ (ကညဆ) က ၀ါးျခမးျပားထထည ဓာတခေျခာကလးန႔ေရာရကၿပး ပစတယ။ အနားမာ ရြာသားတစေယာက ႏစေယာကရတယဆဘ။ ရြာသားလကညးထးျပတ ရနသျပနထြကသြားတလမးက ခနၿပးပစထလကတာ ထြကသြားတာက တျခားဘကကတ။ ေနာကတစေန႔ ရြာသားသတငးအရ လမးေၾကာငးေျပာငးၿပးဆတသြားတ ရနသ႔စစေၾကာငးထကကကြတာ အရာရေတြေတာင ဒဏရာရကနတယဆဘ။ ပစတသက မထဘးဆၿပးသေဘာထားသလ သ႔ကသလန႔သျဖစတာလ႔ ေျပာရမယ။ ေကာငးသားတပမေတာက ေကာငးသားေတြရ ေခတေပၚလကနက ပၿပးနာမညႀကးဖ႔ ျဖစလာျပနတာေပါ။ ကေနာတ႔ ေနာကပငး အဒေဒသကအေျခခၿပး ရေဘာသစေတြအမားႀကး စေဆာငးလ႔ရခတယ။ အဒေနာက ၉၁ ေႏာငးပငး KNU တပမဟာ (၃) နယေျမဘကက ေနာကထပႏစေခါက ေရာကခေသးတယ။ ပထမအႀကမေတာ ေနာကတနးကေနၿပး အေရ႔မာေရာကေနၾကတ ရေဘာေတြအတြက ပစၥညးေတြသြားပ႔ရငး။ ေရ႔တနး၀နးကင စညးရးေရး သေဘာပါ။ ကေနာ ေတာမခခငက ရစဆယရစအေရးေတာပအၿပး အစးရကဖြ႔ေပးထားတ ရေဘာေဟာငးမားအဖြ႔ရ ေလေသနတကြငးမာ ေလေသနတသြားကငေလရတယ။ ကေနာရယ ေအာငေကာရယက အရနရလာေတာ ေလေသနတ အေတာေလးေျဖာငလာတယ။ ကေနာတ႔ေနာကလကေနၾကတ ရေထာကလမးေရးေတြန႔ ေလာငးေၾကးစားေၾကးပစရင ကေနာတ႔ခနခနႏငတယ။ အဒေတာ ကေနာ ေရ႔တနးမာေရာကေနတနး ကေနာတ႔စခနးထကေန ကနခတတ ရြာသားေတြရ တစကျဖတၿပး အမလကေလရတယ။ တကယေတာ ေအာငေကာက အေပၚမာ လႈပရားေနတ ပစမတေတြျဖစတ၊

ရဥ႔တ႔ ငကတ႔က ထတယ။ ကေနာ တစခါမမထဘး။ ငါးမားတာကလြရင အကသလန႔ အကးမေပးတာလားမသ။ ညေနေစာငး အသာေလး ေသနတလြယ ေတာတး၊ တစနာရ တစနာရခြေလာက ျပနထြကလာ။ အ ဘာေကာငမမရေတာ ကေနာ အျပနမာ လမးေဘးက ဍရငေကာကရြကလ႔ ေခၚတအရြကေလးေတြက ဟငးခခကေသာကဖ႔ တစေပြ႔ခးခးၿပး ျပနခေလရတယ။ ရြာသားေတြလညး ရငးႏးလာၿပဆေတာ တစရက ကေနာေတာ ညေနေစာငး ထးစအတငးေသနတေလးလြယၿပး ေတာထအ၀င ကေနာက ဗလႀကးဍရငေကာကပစ သြားမလ႔လား တ။ ကေနာလညး မထးေတာပါဘးဆၿပး ရကရကန႔ ေအးဗာကေနာသြားပစတငး ဍရငေကာကပရတယလ႔ သြားၿဖးျပနေျဖရငး ကတေခာငးကတေခာငးျပနလစခရတယ။ ဒတယပငကဆးဒဏ ေနာကတစေခါကေရ႔တနးကလကေတာ လမးမာမးမလာလ႔ ဖားေနတၾကားက အတကအဆငး တစနာရခြေလာကရတ ပတလားေတာငထပက ရနသတကလာမယသတငးၾကားလ႔ အေပၚမာရၿပးသား တပရငးမးန႔အဖြ႔ဆကလကရငး ရနသျပနဆငးသြားၿပၾကားတာကတစေၾကာငး ကနးမာေရးအေျခအေနကလညး မေကာငးေတာ ေနာကေန႔ျပနဆငးလာခတၿပး ေရ႔တနးေနာကထင စခနး ႏြားေလးခက လ႔ေဘာငသစရေဘာေတြဆအေရာက ကေနာ ေနာကသးရက ထပၿပး သတေမသြားျပနတယ။ အဒအခနက ေရ႔တနးကေရာကလာတ အသကသခငေကးဇးရင ညြန႔ေပါငးအစးရ ျပနၾကားေရး၀နႀကး ဥးလေဖ (ေပာဘြယလႊတေတာအမတ ၁၉၉၀) သာ ေဆးေတြအတငး သြား၀ယခငးန႔ အခနမမကယခရင ကေနာဇတလမးက ၿပးၿပ။ ျပနေကာငးသြားေတာ ဗဟက ေနာကထပ ေတာလနေရးသခငးေတြ၊ စစခေတးေတြက ဆေပးဖ႔အေၾကာငးၾကားလာတာန႔ ဗဟကျပနမယအဖြ႔တစဖြ႔န႔ ျပနလကခရတယ။ ကေနာရ တနဖးရတ ေတာလနေရးကာလ ေျခာကရကက ငကဖားစားသြားတယ ေျပာရမလား။ အၾကပႀကးႏငအတ ဗဟအေရးေပၚတပဖြ႔တအခနေတြမာ ကေနာက ေနာကတနးမာရေနတအခနေတြလျဖစေတာ ကေနာ ခနခနပါတယ။ တစခါက ဥသထဘက ရနသပစထားတ လကနကႀကးေတြက ေတာငေၾကာေပၚမာ ကငးႀကးေတြျဖစေနေတာ ကေနာတ႔စစေၾကာငး ပတေလာကရတယ။ သတတႀကးထားသြားေနၾကရတာေပါ။ ရနသရ လကနကႀကးတစကမးမာ ေရြ႔လားေနရတာ မဟတလား။ တပရငး ၂၁၀ က ကၾကငသနးဥးက ေသနတက ေဇာထမးထမးၿပး “သားမားၿပ…. မားၿပေမေမရ” လ႔ သခငးဆေတာ အားလး ေမာေမာန႔ ေ၀ါကန ပြကသြားတယ။ သက အရမးရစရာ ေျပာတတတယ။ သက ပခးတငး ေကာကႀကးၿမ႔နယ န႔သာကြငးသား။ ဘယေနရာေရာကေရာက သန႔က ရစရာေတြခည။ တစရက ကေနာတပရငးကေန ဗဟဖကက သြားမလထြကလာေတာ ကၾကငသနးဥးန႔ သတ႔တပရငးက တျခားရေဘာတစေယာကတ႔ တပရငး ၿခစညးရးမာ

ငတတတထငေနၾကတာေတြ႔တယ။ ကေနာက ဘာေတြလပေနၾကတာလလ႔ေမးေတာ သက အရကေသာကေနတာကြ။ သငယခငးလာ ဆၿပးေခၚတယ။ ကေနာက ေဟလ ခငဗားက တပရငးအရာခဗလျဖစၿပး တပရငးမာ အရကေသာကေနရလား။ အခပထေရာကေတာမာဘလ႔ သ႔က ေျပာလကေတာ သက ခကျခငး “အာ… ငါတ႔က တပတြငးမာ အရကမေသာကရဆလ႔ ကယလညး အရကေသာကလ႔ရ တာ၀နလစဟငးမႈလညးမျဖစေအာင ၿခစညးရးေပၚထငေသာကေနတာေလကြာ” တ။ ၿခစညးရးေပၚမာဆတာ အမန႔က တပတြငးမေသာကရန႔ ကငးလြတတယေပါ။ အဒလလ။ သတ႔တပရငး ေရ႔တနးတစေနရာ လႈပရားစစသြားၾကေတာ န႔သာကြငးရြာသားတစေယာကန႔ျပနဆတယ။ ဟာ.. ၾကငသနးဥးႀကး မငးက ယနေဖာငးႀကးန႔ဆေတာ မတေတာငမမတမဘးဘာညာန႔ သတ႔ အခငးခငး ရြာမာကနခတသေတြေမးၾက ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစေတြေျပာၾကန႔ေပါ။ အေတာေနေတာ ရြာသားက ျပနရေတာမယအခနေရာကေတာ ျပနဘ႔ျပငေနရငးက.. အ ေမေတာမလ႔။ အခမ သတရတယ။ အရငတေလာက တ႔ရြာမာ နတပြႀကးခမခမသလပေတာ ကႀကးေကာနတ၀ငလာၿပး ကတာခနတာ နားေတာ အဒါ သက “ေဟ… ဒါန႔.. ၾကငသနးဥးတစေယာကေကာကြ။ ငါသ႔က မေတြ႔ပါလား” ဆၿပးေမးပါေလေရာ။ ရြာသားေတြကလညး ကငသနးဥးေတာခသြားတယဆတာက ၾကားထားၾကေတာ မကေစမကႏာပက၊ ေၾကာကေၾကာကလန႔လန႔န႔။ သဒရြာမာ မေနေတာဘးဖရာ လ႔ တစေယာကက ၀ငေျဖေပးတယ။ ကႀကးေကာက “ေဟ… ဟတလား။ ဒါဆ အဒ ၾကငသနးဥးတစေကာငန႔ေတြ႔ရင ေျပာလကစမးပါကြာ။ ငါဆမာ အေကြေစေတြမားေနၿပ။ ၾကကေတြလညး အမားႀကးျဖစေနၿပ။ ျပနလာခဥးလ႔”။ သတ႔ေျပာဆေနတာကနားေထာငေနတ ကနတရေဘာေတြက နားမလညဘးျဖစေနေတာ ကၾကငသနးဥးက ဘာျဖစလ႔လလ႔ ေမးၾကတယ။ ကၾကငသနးဥးက မကရပျပၿပး မေျပာဘး။ ဟလသြားေတာမ ကၾကငသနးဥးက ရြာမာေနတနးကအေၾကာငးက ေျပာျပတယ။ ကၾကငသနးဥးက သ႔ရြာမာ ဒလဘ ညေနေစာငးလာရင နနခတယ။ အရကေသာကတာကေျပာတာေနာ။ ဒလန႔ တစညေနေတာ သလညး အရကေသာကစရာ ပကဆမရတာန႔ ႀကမႀကရာ တစခစဥးစားမၿပး ရြာထက ခပပနပန ခပစတစတ ၾကကတစေကာငကဖမးၿပး ရြာထပက ကႀကးေကာနတကြနးက သြားတယ။ နတကြနးေပၚမာ ရြာသားေတြ ကးထားတ ပကဆအေကြေစေလးေတြရသလ နတကြနးေဘး၀နးကငက ရြာသားေတြရေကာငးမႈ ၾကကတစအပလညးရေနတယ။ သက နတကြနးေရ႔မာရပ၊ လကထက ၾကကကေျမာကျပၿပး.. “ကႀကးေကာ။ ကေနာ ခငဗားန႔ ၾကကလာတကတာ။ ကေနာႏငရင ကေနာ ကႀကးေကာရ ေငြကယမယ။ ၾကကလညး တစေကာငႏစေကာငယမယ။ ခငဗားႏငရင ကေနာၾကကကယ။” လ႔ေျပာတယ။ ေနာက သ႔လကထက ၾကကက ကႀကးေကာနတကြနးနားက ၾကကတစေကာငန႔တညေပးလကေတာ ၾကကေတြထခြပၾကတာေပါ။ သက အႀကန႔ေလ။ တစခကဘ လႊတေပးၿပး သ႔ၾကကက ျပနေကာကရငး “ကကေနာႏငၿပ” ဆၿပး နတကြနးေပၚက ေငြတစခ႔က အရကေသာကဘ႔န႔ ၾကကႏစေကာငသးေကာငေလာကက အမညးလပဘ႔ ယတယ။

သျပနေျပာတာက အကနလးယလကရင ရြာသားေတြရပမသြားမာစးလ႔တ။ အဒါက သက ဘငျပတတငး ကႀကးေကာနတကြနးမာ ေနာကပငးသြားသြားလပေလရတယတ။ ေၾသာ… ဒါေၾကာင သ႔က ရြာသားေတြတြငသာမက နတကေတာင သတတရရေနၾကတာပါလား။ အ သ႔က အၾကပႀကးလ႔ နာမညေပးရေလာကေအာင သမားေတြက ၾကပတတတာလေျပာရဥးမယ။ သတ႔တပရငးမာ အသကအႀကးဆးထက လပရေဘာအကႀကး ရေတာ အဒအကႀကးက နယကေန ခရစၥမတေန႔မာ ေစးလာေရာငးတ ေကာငမေလးငယငယတစေယာကက ႀကကေနတယ။ ျဖစခငေတာ ဟေကာငမေလးကလညး ဘာမတန႔ျပနမလာတာန႔ သက မငးငါကျပနမႀကကဘးဆရင ကယကယကယသတေသမယ။ ဒည ၁၀ နာရ ပြေစးက ဘယေနရာလာခဆတာမး ခနးစာေရးၿပး ေပးခလကတယ။ အဒါက ရေဘာေတြကတစဆင ကၾကငသနးဥးက သေနၿပ။ ခနေနေတာ ရေဘာသးေလးေယာကန႔တငပငၿပး အစအစဥခေတာတယ။ ရေဘာတစေယာကက က…. ဆကသြားၿပး အကႀကးမငလခညလား ဘယလျဖစေနတာလ ဘာညာန႔သြားအစေတာ ဟက သအသကြမေလာကခစားေနရတာေတြက ရငဖြငေတာ အဒရေဘာက “ဟာ… ကႀကးကလညး။ ကယအနား၀နးကငမာ အဒါမးက လပေပးလ႔ရတဆရာရေနရသားန႔။ မသဘးလား” လ႔ေမးတယ။ အစကႀကးမကလးေတြအေရာငေတာကလာၿပး ေဟေကာငရငးရငးေျပာစမးပါကြာ.. ဘယသလ။ ဘယလကမာလေပါ ေမးတယ။ အဒါန႔ အဒရေဘာက ကၾကငသနးဥးေလ သက ဆရာဘ။ ဒကစၥမး ယၾတာေတြဘာေတြ လပတာအရမးေကာငးတာ။ သ႔ကေမးၾကညပါလားဆေတာ။ ဟာ မငးကလညး ဟတလ႔လားကြာေပါ။ အဒအခန ညထားတအတငး ေနာကတစေယာကက ျဖတသြားသလန႔ ၀ငးထ၀ငလာၿပး ကၾကငသနးဥးက သတတတာက သလၿပးေနတအေၾကာငး ကယတငသြားအကအညေတာငးမ ေပးတာျဖစေၾကာငးေျပာတယ။ ဒါန႔သက ေတြ႔မယကြာ အခက သြားေတြ႔မယဆၿပး ကၾကငသနးဥးရတ ေနရာကသြားေတာ လမးမာ တျခား ရေဘာတစေယာကက ေၾသာ အကႀကး ဆရာၾကငသနးဥးဆက သြားမလ႔လားလ႔ေမးေတာ သက ကၾကငသနးဥးဟာ တကယဆရာဘလ႔ ပယသြားေတာတာေပါ။ အဒါန႔ သကၾကငသနးဥးတကေရာကေတာ ဟလက အကႀကး လာလာ။ ဒကမလာစဖး အလာထးေတာ အပရေနလ႔ဘျဖစမယ။ အငး အမးသမးတစေယာကန႔ပါတသကေနတကစၥမဟတလားလ႔ ေမးတယ။ သက “ဟာ။ ဟတပါတယဆရာ (ကၾကငသနးဥးက သ႔ထက အမားႀကးငယတယ)။ ဆရာက တပအပသေနပါလား။ ကေနာ အရငက ဆရာၾကငသနးဥးက ဒါေတြသတ ဆရာမဟတဘးထငလ႔ပါ ဆၿပး မကႏာငယေလးန႔ သ႔ကစၥက အကအညေတာငးေတာတယ။ ကၾကငသနးဥးက အမး.. ကစၥအျမနဆး ေအာငျမငေအာငဆရငေတာ ေဆးဖေယာငးတငထြနးရမယ။ ေဆးဖေယာငးတငန႔ လအပတပစၥညးေတြက ဆရာကယတင စမေပးရမယ။ အဒါ ဘတေငြငါးရာေလာကကမယဆေတာ ဟအကႀကးက “ဟာ။ ရပါတယဆရာ။ သ႔အတြကဆရင ကေနာမာရတာေတြကနသြားပါေစ။ ကေနာ လပပါမယ” ဆၿပး ေငြကခကခငးထတေပးလကတယ။ ေငြလကထေရာကေတာ ကၾကငသနးဥးက သ႔ရေဘာေတြန႔ ထငးဘကကမးကကး။ ဖေယာငးတင တစထပ၀ယၿပး တစေန႔လး အရက ထငေသာကေနတာ ညေနေလာကမ တပရငးကျပနေရာကတယ။ ဟလႀကးကေတာ တစေမာေမာ ေပါ။ ကၾကငသနးဥးတက ဆရာျပနေရာကၿပလားဆၿပး လာလာၾကညရတာလညးအေမာ။ ညေန အေတာေစာငးေတာမ သေမာေနတဆရာျပနေရာကလာတယ။ ဆရာအေျပာအရ ည ၈ နာရအတမာ

ေဆးဖေယာငးတငထြနးမာဆေတာ အခနမပါဘ။ ည ၈ နာရေရာကေတာ အကႀကးက ၀တစျဖစငၾကယ၀တ ကၾကငသနးဥးက ေျခရငးဖကမာ ထငခငးထားၿပး ပါးစပကလညး ပါဋလလ၊ ဘာေတြမနးမသတာေတြ ရြတဖတၿပး ဖေယာငးတငထြနးေပးလကၿပး ေအာငၿပ၊ ေအာငၿပ၊ ေအာငၿပ သးခါဟစေကြးၿပးတအခါ ေဆးဖေယာငးတင မၿငမးမခငး ဘယကမထြကမသြားဖ႔န႔ ဖေယာငးတငၿငမးတာန႔ ေကာငမေလးရတေနရာက သြားၿပး ေတြ႔တာန႔လကဆြၿပး အေျဖေတာငးဖ႔ ညႊနၾကားလကတယ။ ဟလႀကးလ ဖေယာငးတငေရ႔မာ တကကြတမကလးေတြန႔ ထငေစာငေနလကတာ သ႔ဖေယာငးတငက ၉ နာရခြလညး မၿငမး၊ ဆယနာရေကာလညး မၿငမးတအတြက ၁၁ နာရနးပါးအထ ေစာငၿပး ဖေယာငးတငၿငမးတာန႔ ၀နးကနထၿပး ေကာငမေလးကခနးထားတ ပြေစးကေျပးေတာတယ။ ပြေစးကေရာကေတာ ေစးသမးၿပ။ ဘယသမမရတာမ ေခြးတစေကာငေၾကာငတစၿမးေတာင မရေတာ။ ေကာငမေလးရတအမကလညး ညသနးေခါငႀကးသြားမႏႈးရန႔၊ ဘာလပရမနးမသတာန႔ တပရငးကပ ျပနလာခရေတာတယ။ ေနာကတစေန႔ အေစာႀကးထၿပး ေကာငမေလးေနတအမကေရာကေတာ ေကာငမေလးက သ႔ရြာက ျပနဆငးသြားၿပ။ အဒါ မၿပးေသးဘး… ကၾကငသနးဥးက သ႔ကေတြ႔တအခါ “ေဟလ။ ဘယလလ ကေနာေဆးဖေယာငးတင။…” စကားေတာငမဆးေသး အကႀကးဆက အသထြကလာတယ “ေတာေတာ။ မင ေသာကဖေယာငးတငအေၾကာငး” တ။ ဟလႀကးက ရကတာန႔ ေနာကပငး ထြကေျပးသြားပါေလေရာ။ အဒေလာကထ ႀကႀကဖနဖန ၾကပတတတာ။ ကၾကငသနးဥးလညး ဆးရာၿပ။ ေဒါငးဂြငဌာနခပဆသ႔ ဇာဇာအမတတရ ဒါးဂြငဘကကမေရာကခင တပရငးေနာကတနးရပေငြအတြက လကသမားကၽြမးကငတ ႏႈတခမးေမႊးကေဇာ၀ငးႀကးန႔ အတ သလြငျမစေစာငး သစစကေတြက လႊငပစထားတ ကၽြနးသစအျပငသား (ပကာစ) ေတြန႔ စားပြ၊ ကလားထင၊ ပကလကကလားထငေလးေတြ လပၿပး ထငးဖကကမးကကးၿပး သြားေရာငးၾကတယ။ ထငးႏငငဖကျခမးက ေသာလထေစးမာေပါ။ ေနာကတနးရေဘာေတြအတြက ရကၡာကအစ တစဘကတစလမးက အေထာကအကျဖစခပါတယ။ ၉၁ ေနာကပငး ကေနာတ႔တပရငးအမတ (၂၁၂) က ဒါးဂြငဘကကေရႊ႔ရတယ။ သလြငျမစဆ (သလြငျမစန႔ေသာငရငးျမစတ႔ဆတေနရာ) ရ ဟး အထကဘကေပါ။ ကေနာကလညး တပရငးရ တပေရးအရာရ (ေနာကတနးမး) အျဖစ တာ၀နေပးထားတယ။ အဒအခနက ေနာကတနးျပနလည တညေဆာကေရးကာလလ႔ ေျပာရမယ။ ပထမထငးဖကျခမးမာ ယာယ၀ငေနၾကတယ။ အဒအခနက ဇာဇာရတနာဆတ အေျခာကရေဘာကေတြ႔ရတယ။ သက အေတာသတရတယၾကားဖးတယ။ ရစဆယရစကတညးက သေတာထကေကာငးသားေတြန႔အတ ေရာကေနတာ။ တကပြျပငးထနေနတ တကပြၾကားထမာ သက သ႔ရ၀ပကငးထကေန အေပၚက မၾကာခဏ ခနတကၿပး ရနသဘကက

“သားတ႔ေရ၊ အေမကမထေသးဘးဟ။ ထေအာငပစၾကေလ” လ႔ သ႔တငပါးက ပတပတၿပး ေအာတယတ။ သထလကရငလညး ဖငမာခည မနတယၾကားဖးတယ။ သက ကေနာအေမအရြယ ေလာကရတယ။ ကေနာတ႔က ဇာဇာလ႔ဘေခၚၾကတယ။ ကေနာတ႔ၿမ႔က နတကေတာေတြက သအကနသတယ။ ဆပငညပတာသပေကာငးတယ။ ကေနာတ႔ ဆပငညပခငတအခါ ဇာဇာရာ ကေနာကဒအတငးပပစထားေတာမလား။ အေမသား ဆပငဘတသကန႔ ဒကၡေရာကေနတာလ႔ ေျပာလကရငသက “ဟငး၊ ေျပာခငဘး။ နငတ႔ ငါကခငးခငတအခါကေတာ လာလာခၽြေနတာ။ သပါတယေနာ” လ႔ျပနေျပာေလရတယ။ ကယကလညး ဒအေမသားေတြဘရတာ အေမမလလပပေလးေတြျဖစေအာင လပမေပးရင ဘယသ လပေပးမလဆေတာ “သြား၊ ဘယမာလ၊ ကပေၾကးန႔ ဘးယခ” ျဖစလာေရာ။ သ႔အေၾကာငးေလးေတြက ေျပာရင ညစပတတ စကားေတြ အသးအႏႈနးေတြပါေနလ႔ ဆကမေျပာေတာပါဘး။ ဒါေပမယ အဖြ႔အစညးန႔ ရေဘာေတြအေပၚမာ သေယာဇဥႀကးၿပး သစၥာရတ ရေဘာႀကးတစေယာကပါ။ သလညး မရရာေတာၿပ။ ကေကာငးလ႔ ဟဘကျမနမာႏငငအျခမးမာ သလြငျမစကျဖတၿပး တပရငးမတညခင ကႀကးေဇာ၀ငးရ အမးသမး ရေမ၀ငးေဌးက တစေန႔ ေတာထမာ မႈကငးေတြ႔လာတယ။ မႈခငေပါင ခကစားၾကတယ။ ဟငးကလညး တစကယစားေကာငးတယ။ ထးစအတငး အသားအေနန႔ကေတာ ငါးပရညကေပါ။ စားေကာငးေကာငးန႔ ေနာကတနးကနရေဘာ ဆယငါးေယာကေလာက စားထညလကၾကတာ။ ခနေနေတာ တစေယာကၿပး တစေယာက တေ၀ါေ၀ါန႔ ထးအနကနတယ။ ကေနာလညး မးေနာကေနာကျဖစလာၿပး အနတယ။ ဆကတကပ မရပေတာဘး။ အစာအဆပျဖစတာ။ အားလး ယာယဘားတကေပၚမာ ၀မးလားေမာက ေခါငးေလးေတြထတၿပး အနေနၾကတာ။ ဗဟက ေဆးမး ကထြနးထြနး၀ငးအေျပးေရာကလာေတာ အကနလး ဖငေလးေတြလနၿပးတနးစေဆးထးခၾက။ အဆပေျပေအာငစားဖ႔ သလမးမာခးလာတ ကနဇြနးရြကစမးေတြက ဒအတငးစား၊ ေနာက ခနၾကာမ အားလး ထထေထာငေထာငျပနျဖစေတာတယ။ ကေကာငးလ႔။ အ ကေကာငးလ႔ဆမ ကယဖတဖးတ ေမာငရးကာတြနးေလးတစခက ျပနသတရလာတယ။ ေမာငရးက တစေန႔ ျမငးတစေကာင၀ယဖ႔ သြားၾကညတယ။ ျမငးေတြက ခပေတာငေတာငေတြ ေစးေမးၾကညေတာ ျမငးပနတစေကာငက တစျခားျမငးေတြထက ပေစးႀကးေနတယ။ အဒါန႔ ေမာငရးေမးေတာ ေရာငးတသက ဒျမငးက ထးျခားတယ။ သ႔က “ကေကာငးလ႔”လ႔ ေျပာရင သက ဒနးစငးေျပးေရာ ဘယျမငးမ လကမမဘးတ။ “ေအာငမေလး” လ႔ေျပာမ သကရပတယေပါ။ ေမာငရး သေဘာကၿပး အဒျမငးက ၀ယလကတယ။ သက “ကေကာငးလ႔” လ႔ေျပာလကေတာ ျမငးက ဒနးစငးၿပးေျပးတာ ျမငးေပၚက ေမာငရးရငတဖဖန႔ ပါသြားပါေလေရာ။ ေမာငရးေရ႔က လမးၾကညလကေတာ အသတရာနကတ ေခာကကမးပါးေစာငး၊ ျပတကေတာမယ။ ေမာငရးလညး ဘယလရပခငးရမယဆတာေမသြားၿပး ေၾကာကအားလန႔အားန႔ “ေအာငမယေလး၊ လပၾကပါဥး၊ ျပတကေတာမယ” လ႔ေအာလကတယ။ ေအာငမယေလးသၾကားသြားတျမငးက ေခာကကမးပါးေစာငးမာ မကရတစမယ ထးရပသြားတယ။ ေမာငရးရငေအးသြားၿပး

“ေတာေသးတာေပါ။ ငါအခနမ ေအာမေပလ႔။ ႏ႔မ႔ရင ေခာကထကေတာမာ။ ကေကာငးလ႔” တ။ ျမငးက ရတတရက ေခာကကမးပါးေစာငးကေန ၀နးကနခနခလကတယ။ ကေကာငးလ႔ဆတအသ ၾကားသြားလ႔။ နတျပစားျခငး ကေနာတ႔ တပရငးအသစေနရာ ဒါးဂြငေဒသမာ တပရငးသစေတြ၊ စခနးသစေတြ ေဆာကၾကရတယ။ ကေနာတ႔တပရငး၊ သလြငျမစအထကဘက ဘယဘကမာ ဗဟသငတနးေကာငး၊ ေနာက ညေနာငတပရငးျဖစတ တပရငး (၂၁၀)ကေန ဗဟအထေပါ။ တပရငးေနရာက အရင သစစကေဟာငးေနရာေပါ။ ကငးေတာေတြက ဓားန႔ဆငးခတတာလကေတြေပါကၿပကနတယ။ ေနာကေတာ လကန႔ဆြႏႈတတအခါကေတာ လြယလြယကကဘ တျဗတျဗတန႔ပါလာတယ။ အဒကမ အကနလး ဒလမနးသရင အပငပနးခၿပး ဓားန႔လကခတမေနပါဘး ျဖစကနတယ။ ကနးေလးေပၚမာ တပရငးရးေဆာက။ စားဖန႔အမသာ အၿပးေတာ ရေဘာေတြရ ဘားတကေပါ။ အဒအခနက တပရငးမး ကေရာဘတ (ကသန႔ဇငဥး) က ေရ႔တနးကျပနေရာကၿပး မာနယပေလာကသြားေနတယ။ ကေနာတပရငးက လညပတၾကညလကေတာ တပရငးကေန ေအာကဖက သလြငျမစကဆငးမယ လမးေပါကတညတညမာ အရငသစစကလပတနးက ထားခတ ေျခတရညနတစဥေလးတစခရေနတယ။ ကေနာ အေတာမကေစေနာကသြားတယ။ ကေနာက အဖးအဖြားန႔ႀကးခတာဆေတာ ကေနာအေဖဘကက အဖးက နတအယအၾကညမရဘး။ ကေနာတ႔ကလညး နတေတြက မယဖ႔ အၿမေျပာခတယ။ တစခါ သ႔အမမာ ဘယသက အမတြငးမငးမဟာဂရ နတအနးက သ႔ေဆြမးတစေယာကက မသလ႔ သြားဆြထားတာေတြ႔ေတာ အနးသးက ေျခေထာကန႔ အျပငကကနထတၿပး သက ရတနာသးပါးက လြၿပး ဘာမမယဘးလ႔ေျပာခဖးတယ။ ကေနာတပရငးသစအလယေခါငက နတစဥႀကးကေတြ႔ေတာ ဒါႀကးန႔ေတာ စစတပ၀ငးလပရတာ မနတပါဘးဆၿပး ကေနာရေဘာႀကး က၀ငးဗလန႔ ကသေခာငးတ႔က ေခၚလကတယ။ သတ႔ႏစေယာကက သတ႔က ေကာကႀကး၊ သရသမနဘကက ရြာသားေတြ ကေနာက ဗလႀကးလ႔ပ ေခၚၾကတယ။ မားေသာအားျဖငေတာ နာမညေရ႔မာ ‘က’ တတၿပးေခၚေလရၾကတာ။ “ကသေခာငးန႔က၀ငးဗလ။ ကေနာဒနတစဥေရ႔မာ စကားေျပာမယ။ အဒါၿပးရင ခငဗားတ႔နတစဥက ဆြႏႈတလကေတာ။” လ႔ေျပာေတာ က၀ငးဗလက “ဗလႀကးက ျဖစပါမလား” တ။ ရပါတယဗာ လာစမးပါဆၿပး “က…။ ဒေနရာက တပရငးေနရာျဖစေနၿပ။ တပရငးမာ စစသားပရတယ။ ဘာမလာေနလ႔မရဘး။ အဒေတာ ခငဗားလညး ဒမာမေနန႔ေတာ” လ႔အမန႔သန႔ ေျပာၿပး သတ႔က ဆြႏႈတဘ႔မကရပျပလကတယ။ တဆကတညး နတစဥမာေထာငထားတ ေလခါးေလးက ကေနာျဖတယလကတယ။ သတ႔လညး မရတရ ဆြႏႈတၿပး ကေနာေနာကက လကလာၾကတယ။ ကေနာ သလြငျမစေစာငးက ဆငးၿပး “ခငဗားအခအခနကစၿပး၊ ေရာကတေနရာမာ တကေနလ႔ရၿပ” ဆၿပး ေလကားေလးက တဟနထးစးေနတ သလြငျမစထက လႊငပစလကသလ က၀ငးဗလတ႔ကလညး လႊငပစခငးလကတယ။ ၿပးၿပေပါ။ ကေနာ စးရမေနတ ရေဘာေတြရမကလးေတြက မသဟနေဆာငၿပး တပရငးေပၚက ရငေကာတကခတယ။ တပရငးမးကေရာဘတ ေနာကထပ ၁၀ ရကေလာကအၾကာ မာနယပေလာက ျပနလာေတာ

ကေနာကဆပါေလေရာ။ တကတကဆငဆင ျဖစခငေတာ အဒရကထ သ တတေကြးထျဖစတာ တစပတေလာက ဆနျပတေသာကေနရတယ၊ ဟဟာႀကးက သြားၿပးႏႈတတ ကေနာ လကခကတ။ ေဒါကတာျမတ ေဆးမးေတြအားလး ေရ႔တနးပါသြားၿပး ေနာကတနးမာ အသအသနျဖစတာကလြလ႔ တပရငးမာရတ ပါရာစတေမာ၊ တကထရာဆကကလငးန႔ အျခား ငကဖားကာကြယေဆးေတြေလာကန႔ ကယဟာကယ စခနးသြားေနတအခန ထငးဘကကမးက ကရငအမးသားတစေယာက အမးသမးတစေယာက ေလန႔ကးလာၿပး သတ႔ရ ညတစေယာက ဗကေအာငေနလ႔ ေဆးဆရာရလား ဆၿပးလာရာၾကတယ။ ကေနာက လကၾကညမယဆၿပး လကသြားတယ။ လမမာက အေတာေအာငေနပရေပမယ သပဆးဆးရြားရြားျဖစေနတပမေပၚဘး။ ကေနာလညး အဆငယသြားတ တပရငးရရသမေဆးထက ထးစအတငး သာမနဖားနာရငေသာကတ ေဆးေတြျဖစတ ပါရာစတေမာ ၂ လးန႔ တကထရာဆကကလငး ၂ လးစ သးခြကစာ ၄ နာရျခားတကခငးထားၿပး (ဒါဘရတာကး) မနက အေျခအေနက လာျပနေျပာဖ႔မာခတယ။ ေနာကေန႔ကေတာ အဒကရငရြာသားေတြ ေလန႔လာၿပး သတ႔လမမာက ခကျခငး ေကာကရသလ ေနေကာငးသြားၿပဆၿပး ငကေျပာသးတစခငန႔၊ အမၾကကမႏစေကာငက လာၿပး ကနေတာသြားတယ။ သတ႔ျပနသြားေတာ တယဟတတငါပါလားဆၿပး ဘ၀ငေတာငျမငသြားေသးတယ။ ေနာကပငး ဗဟက လႀကးတစေယာကဆမာ ပကဆေလးနနေတာငးၿပး ၾကကဖႀကးတစေကာင ၀ယလကေတာ ကေနာတ႔ၾကကေတြမားလာတယ။ အေကာငေလးဆယ၀နးကငေလာက မေရာကမျခငး ရေဘာေတြရအျငစခၿပး ေမြးလကေတာ ၾကက အေကာင ၆၀ ေကာေလာကမာ တပရငးၾကကၿခေဆာကၿပး ေမြးျမေရးလပလကတာ။ ဒါးဂြင ရနသ႔လကမကခငအထ ကေနာတ႔တပရငးမာ ၾကကအေကာင ၁၅၀ ေကာ ၂၀၀ ေလာကထျဖစလာတယ။ ဇးလး ကေနာက တပရငးမာ တာ၀နရတယဆေပမယ ေနာကပငးကာလေတြမာ စစရးခပကလညး လအပတ ေရး၊ ေထာက ကစၥေတြန႔ ၀ငတြရတာေတြရတယ။ စစဥးစးခပျပနျဖစလာတ ကထြနးဥး (ဇးလး) န႔ အေတာေလး တရငးတႏးျဖစလာတယ။ ကထြနးဥးက စကမႈတကသလေကာငးသား။ အသားမမ အရပပပ ပနပနေသးေသးေလး။ ABSDF ရ ဗလခပေတြထမာ သအေသးဆး။ တခါတေလ ကေနာတ႔စဥးစားတာက လေကာငေသးေတာ ေတာရ ေသနတမနမာမဟတဘးေပါ။ အ သက ေျမပေတြန႔ တြကခကလပရတအလပေတြက နားလညတယ။ တစခါ ေရ႔တနးတစေနရာမာ သက ၈၁ မမ ေမာတာ န႔ ရနသရတ ကနးက လမးပစတ တပက ကြပကတယ။ ရနသ႔စခနး န႔ သရေနတ ေတာငကနးရၾကား ေတာငစြယတစခမာ သ႔က ‘Observation Post’ - အပေပးတသ (ရနသ႔ဆက ပစလကတ ကယရလကနကႀကးထေရာကမႈရမရ သတငးပ႔ရတသ) KNU ရေဘာက သ႔က ကညတယ။ အပသမားက ေ၀ၚကေတာက (စကားေျပာစကန႔) သလမးေမးၿပး ပထမတစလး ပစတယ။ စကထက အပေပးတရေဘာက နေနတယေျပာတယ။ ထပပစတယ။

ဂနးကနကသြားအၿပး ကရငရေဘာဆက အသသ႔စကထမာထြကလာတယ။ “ေယာကဖ ေကာငးတယ။ သတ႔ကနနေကာသြားတယ။ ျပနခနၿပးပစ” တ။ ကထြနးဥးက စဥးစားၿပး ျပနတြကတယ။ အေသအခာျပနခနၿပး လမးပစတယ။ အလယက အပေပးတလရအသေပာကသြားတယ။ ကထြနးဥးက စကထကေန “ေယာကဖ ၾကားရလား၊ ၾကားရလား)” ေခၚတယ။ အေတာေနမ ဟဘကက အသထြကလာတယ။ “ၾကားတယၾကားတယ”။ ဘယလလ ေျမပညႊနးေနရာက ကရလားလ႔ ကထြနးဥးေမးေတာ ဟ အပသမားဆက “ကတယ။ တညတညက ကတယ။ ငါ ေသခာေအာငအျပင ထြကၾကညေနတာ။ အခ ငါတမရေတာဘး။” တ။ ကထြနးဥးန႔ဆလ႔ တစခါတစေလ ကေနာက ကထြနးဥးက အရမးလကတညတယလ႔ နာမညႀကးတာပလ႔ စကားစလကရင။ ေဟလေတာေတာ။ အဒါဟလေတြ ကေနာကနာမညဖကေနတာလ႔ေျပာေလရတယ။ တ႔အလလေတမလ႔ အေစာပငးက ထမငးထတေတာငက လကနကႀကးလၿခေရးတကရတာ တစခါရတယ။ ထးစအတငး ဗဟ အထးတပေပါငးစေပါ။ ကေနာတ႔ ၇၅ မမ အေျမာကႀကးက လၿခေရးယေပးရတာေပါ။ အေပၚေရာကေတာ ဗဟရေဘာေတြျဖစတ ရခငလမး BZK ကေအာငသနး၊ ကသန႔ဇငတ႔ ေပြးတြငးေတြ႔လ႔ ေပြးသြားတးၾကတယ။ ေပြးအႀကးႀကးတစေကာငက ခကစားၾကၿပး အဒကငးထက ရလာတ ေပြးေပါကကေလးေတြက သတ႔ ကငးတစခတးၿပး သတ႔တနားမာထားတယ။ ေပြးေသးေသးေလးေတြက အရမးခစစရာေကာငးတယ။ အဒေတာ သတ႔လညး ေပြးေလးေတြက သြားသြားၾကညၾကတာေပါ။ ေန႔ခငးဘက ၾကညရတငမကဘး ညဘကေတာင အခနရရင ဖေယာငးတငထြနးၿပး ၾကညၾကတယ။ အဒေန႔က ေညာန႔ရပါတယဆၿပး ဘယကလာတာပါလမေပါ။ ညကငးေစာငရငး လကရာေနတအခန သတ႔တက မးခးေတြစထြကလာတယ။ ေနာက မးညြန႔ေတြထြကလာတယ။ ျဖစခငေတာ ေကာငးသားတပမေတာ စစဆငေရးပငးဆငရာမာ ရာထးအႀကးဆး အတြငးေရးမး (၂) န႔ စစဥးစးခပ ကထြနးဥးတ႔ လာၿပးအားေပးတအခန။ ကေအာငသနးတ႔တထမာ လကနကႀကးကညေတြန႔ M-16 အမ (၁၆) ကညေဘာကေတြ ထားထားတယ။ အဒအခန အတြငးေရးမး (၂) ေျပးတကလာၿပး ကေအာငသနးက လမးေအာေမးတယ။ “ေဟ။ ဘာျဖစတာလ” ဆေတာ ကေအာငသနးက “ကေနာတ႔တ မးေလာငေနတယ” တ။ အဒေတာ အတြငးေရးမး (၂) က အထမာဘာေတြရလလ႔ထပေမးေတာ ကေအာငသနးက အသး၊ အသးေတြတ။ အတြငးေရးမး (၂) လ “အသး၊ နငေဖကလႊား” ဆၿပး ေလာကေျမာငးထ ဒငဗငထးဆငးသြားတာေတြ႔လကရတယ။ ေတာေသးတာေပါ ကေနာ သရေကာငးလပၿပး ကထြနးဥးတ႔တထမာ ကနခတ ပစၥတေတြ၊ အေရးႀကးစာရြကစာတမးေတြ တကဆြတာ ေနာကဆးအေခါက M16 ေသနတကည တစခ႔ေလာကပ တဘတဘတန႔ ေခါငးေပၚေကာကလ႔။ လကထပါလာတာ အကနလး ပနးကငးနားအထေရာကေအာင ပစထတၿပး အျမနဒကဗငထး၀ငလကရတယ။ တေတြအားလးက ယာယတေတြေလ။ အေပၚေရာကမ အေရးေပၚ ေကာကထးထားတာဆေတာ အမးအကာေတြက အလြယတကမးေလာငႏႈငတ ေကာကရးေျခာကန႔ တတဟာေတြ။ ကေအာငသနးတ႔ ညဖက ဖေယာငးတငန႔ ခစစရာေပြးေပါကစကေလးေတြ

လနၾကညေနတနး။ အဒကငးေပၚအပထားတ သစရြကေျခာကေတြကေနစၿပး တပါ မးေလာငတာ။ လကနကႀကးကညေတြကေတာ တစလးမထမေပါကဘး။ ေတာေသးတာေပါ တ႔အလလေတတြားၾကေတာမလ႔။ ၾကားဖးတယမဟတလား။ ငယငယကဖတဖးတ သမနေပါသြပကာတြနးတစခထမာ သမနေပါသြပက သငယငယတနးက ေလာကစာလးပစကစားေတာ အႏငကငထားတေကာငက ျပနခမယဆၿပး။ ေတာငေပၚတက သငးကငတယ။ ႏစေတြအမားႀကးၾကာၿပး သပညာစသြားေတာ မတဆတေမႊး ပါးသငးေမႊးရညေတြန႔ ေတာငေမႊးတစေခာငးကငၿပး ရြာထပကေန “ေဟေကာင… တတႀကး (နာမညကအတအကမမတမပါ)။ ထြကခ။ မငး ငယငယက ငါေလာကစာလးေတြလသြားတာ မတမေသးလား။ ငါအခမငးန႔ခဖ႔ ျပနလာၿပ။ ထြကခစမး” ေပါ။ ရြာထပမာထငကစားေနတ ကေလးတစေယာကက “ဘႀကးကလညး ေနာကေနျပနၿပ” ဆေတာ၊ သမနေပါသြပက ခာတတက သတကယပ ဟေကာငကျပနခဘ႔ ပညာစေအာငေလကငၿပး ျပနခဘ႔ လာၿပး စနေခၚတယဆတာက ရငးျပတယ။ ကေလးက “ဘႀကးကလညးဂာ…. ဥးတတႀကးက တ႔အလလေတတြားဘဂ” တ။ ကေနာတ႔ ေတာခၾကေတာ လကနကကငေတာလနေရးဆတာ လြယလြယပစဥးစားၿပး အငး ေျခာကလတစႏစဆရင ေတာလနေရးႀကးေအာငၿပး အမက ရငေကာျပနမယေပါ။ တကယတမးကေတာ တစႏစလညးမၿပး၊ ေျခာကႏစလညး မၿပး အမလညးျပနမေရာက အၾကာႀကး ၾကာလာကေတာ ကေနာတ႔ တစခါတစေလ တကတကကြကြလပေနၾကတ ရေဘာေတြကေတြ႔ရင “သပလပမေနပါန႔ကြာ။ ဗလခပသနးေရႊက တ႔အလလေတသြားမာပါ” လ႔ လမးေနာကၾကေလ ရတယ။ အ တစခ႔ေခါငးေဆာငေတြရ မကႏာတညတညႀကးေတြန႔ လမးၾကညၾကတာေတာ ခရတာေပါ။ စားဖလမးႀကးကဘနး ဗဟဌာနခပဖကက ကေနာ မၾကာခနေရာကျဖစေတာ ေဒါငးဂြငဌာနခပ အေစာပငးမာ ေဆးလပတစခခန႔ တပရငး (၂၁၁) ၀မခက ဗဟဆကသြယေရးမာ တာ၀နကတ ကေနာထက အနညးဆး ေလးငါးေျခာကႏစႀကးတ ဆကသြယေရးရေဘာႀကးကဘနးကေတြ႔တယ။ သက အရမးသေဘာေကာငးတယ အပငပနးခၿပးး ရေဘာေတြက ကယတငခကျပတေကြးေလရတယ။ တစရက ကေနာေရာကေရာကခငး သ႔က ေျမႀကးေပၚမာ မးခးတအအန႔ မးေမႊးခကျပတေနတာေတြ႔ေတာ ကေနာက ကဘနးကဘာေတြခကေနတယဆတာက ေမးေတာ သက ေတာထက ‘၀ဥ’ ေတြတးၿပး ရေဘာေတြစားဖ႔ ခကေနတာလ႔ေျပာတယ။ ၀ဥက မခကတတရင ယားတယ။ ကေနာလႀကးတစေယာကန႔ စစရးေပၚမာေတြ႔ၿပး တစခကျပနဆငးလာေတာ သတ႔ စားေသာကၿပးကနၿပ။ ကဘနးကေတာ ေဆးလပတစဖြာဖြာေပါ။ ရေဘာ ၂ ေယာက ၃ ေယာက က ကဘနးဆက သြားၿပး “ကဘနးခကတ ၀ဥဟငးက စားေကာငးေကာငးန႔စားၿပး။ ပါးစပေတြယားေနၿပ” ဆေတာ သက “ေဟ… ဟတလား” တ။ ဟရေဘာေတြက “ဟတတယေလ။ ကေနာတ႔အားလး ယားကနတာ၊ ခငဗားၾကညရတာ ဘာမမျဖစသလပ” ဆေတာ ကဘနးက “ဟတတယေလ။

ကေနာက ဘာမမျဖစဆ စားမမစားတာတ”။ ရႈ႔မၿပး ေဒါကနေနၾကတရေဘာေတြက ထငၾကညၿပးဟားေနရတယ။ ကယေစတနာ တပရငးမာ ခကျပစားလ႔ရေအာင တစႏငစကပးေရးအေနန႔ ပေတာငရညတငေထာငတ႔၊ ေထာပတ ခရမးပငတ႔ စၿပးစကၾကတအခန။ အနားပတ၀နးကငမာလညး မစေတာင လြယလြယကက တးစားစရာ သပမရေတာ ေန႔တငး ဗဟက တပရငးရာရငေပးထားတ ငါးပက ပစၿမးစန႔ စားေနၾကရတအခန။ တခါလာလညးငါးပ၊ တခါလာလညးငါးပဆေတာ ကေနာတ႔ ရေဘာေတြ အနားပတ၀နးကငက ထြကရင စားလ႔ရတ အပငေလး၊ အရြကေလးေတြက ခးခးၿပးျပနလာၾကတာ ေတြ႔တယ။ ကယလညး ဗဟကေနအျပန လမးမာ ပေတာငရညလမရညေပမယ ပေတာငရညလမး ျဖစေနတ ပသးစမးစမးေလးေတြကေတြ႔ေတာ ၀မးသာအားရန႔။ ကြပကြပအတန႔ ခးထည၊ ျပနေရာကေရာကခငး စားဖက၀ငၿပး ေရေဆးလးခၽြတန႔ ေနာကတနးမာရတရေဘာေတြက ေၾကာေကြးမလ႔ စတပါလကပါလပေနမတာ အနားက တစေယာကေရာကလာၿပး “ဗလႀကး၊ ဘာလပေနတာလ” ဆတအသၾကားလ႔လညၾကညေတာ က၀ငးဗလ ကေနာေဘးကေရာကလာတယ။ ကေနာလညး ဟငးစားပါလာတယဆေတာ ရငေကာၿပး “ကေနာ ခနက လမးမာ ပသးေတြေတြ႔လ႔ ခငဗားတ႔စားဖ႔ခးခတာ။ ဒညေန စာအတြက ပသးေၾကာန႔ ငါးပေပါဗာ” လ႔ေျပာေတာ သက ကေနာ တစ၀ကေကာေကာေလာက လးထားတ ပသးအပက လာၾကညၿပး “ဟက.. ဗလႀကး၊ မလပန႔ေလ” လ႔လာေျပာတယ။ ကေနာလညး ဆတကနျဖစသြားတယ။ သဆကေျပာတာက “အဒါ ေခြးလားသးေတြေလ၊ ဗလႀကးကလ ဒကၡပါဘ” တ။ ကေနာကလညး ေခြးလားသးျမငဖးတာမဟတေတာ သေျပာတ ပသးန႔တတအသးေတြဟာ ေခြးလားသးေတြပါလားလ႔ သလကရတယ။ အဒေတာမ ရေဘာေတြက ေစတနာန႔ ေခြးလားသးခကေကြးမယ အစအစဥကဖကလကရေတာတယ။ ေတာၾကာ စားၿပးတစခချဖစေနရင ဒကၡ။ က၀ငးဗလတစေယာကလညး မၾကာေသးခငက အေနာကႏငငတစခမာ ကငဆာေရာဂါန႔ ဆးရာၿပတ။ အငဥရာေဖြေရးစမခက တပရငးရ ဘယဖကမာ စစသငတနးရေတာ စစသငတနးနညးျပေတြျဖစတ ဗမာတပမေတာစစသားေဟာငး ကေကာေဆြ (ရမဘ) န႔ ဥးႀကးဥးတင၀ငးအျပင ကတငလ၊ ဥးမတႀကးတ႔န႔ပါ ခငမငခြငရခတယ။ သတ႔ ရေဘာသစေတြက စစသငတနးေပးေနတာကလညး သြားသြားၾကညျဖစတယ။ တစေန႔ေတာ သတ႔လညး ရေဘာေတြက တနးစခငးၿပး ေတာငေပၚကတကၿပး အငဥ ခးမယအစအစဥက ရငးျပေနတာၾကားရတယ။ ကေကာေဆြက “က အခတ႔ေတာငေပၚကတကၿပး အငဥခးၾကမယ။ တခေတြပါလပခၾက” ဆေတာ ရေဘာေတြလညး ငါးပအျပင အငဥပါစားရေတာမယဆၿပး တကတကကြကြန႔ ၀ါးလးေတြလကရာ တခေတြလပၾကန႔ ေပာစရာႀကးေပါ။ အေတာေနေတာ ပါးစပကပြစပြစ မေၾကမနပေျပာရငး လကထမာ

အငဥထပေတြကငၿပး ဆငးလာၾကတ ရေဘာသစေတြကလမးျမငရတယ။ “အစကတညးက ေျပာတာမဟတဘး။ ဆရာေကာက တကယေနာကတယ။ ကေနာတ႔က အဟတမတလ႔ ၀ါးလးေတြလကရာၿပး တခေတြ လပေနတာ။ ဟေရာကေတာ အငဥက ေျမႀကးေပၚမာ လကတးရတာမား” တ။ ဒါေပမယ ဆရာေကာေဆြလညး ကေနာတပရငးက အဒအခနက ေဆးမးလပေနတ ကလေဌး ဒဏကေတာ အေတာခရတယ။ အားတ ေန႔လညေန႔ခငး Scrabble စခေရဘယဆက ကစားၾကေတာ ကလေဌးက ကေနာဆကထားတ စာလးကၾကညၿပး “ဟာ…။ ဆရာေကာ။ ဒလခနခန လပေနတာမားေနၿပ။ ခနကလညး မဖမးျဖစလကဘး။ ၾကညပါဥးဗာ စ.. အ… အမ… အး… COME ကးမးတ။ ဆရာဒါ ေဒရငနယရထမာမရႏႈငဘး။ ဆရာက သ႔အထကကဆေတာ ဖမးဗာ” လ႔ေျပာတယ။ ကေကာေဆြႀကးကလညး ေအးေလ ဒစကားလးမရႏႈငဘး ဖမးတယဆၿပး ထဖမးလကတာ။ သ႔အမတေတြ ျပနအႏႈတခလကရတယ။ “ေဟလေတြ ခငဗားတ႔ ကေနာက ညာမခန႔” တ။ အဒလ ကလေဌးက သ႔က အတညေပါကန႔ ခနခန သြားသြားေနာကတတတယ။ ပြေတြ႔ေကာငးသား ၉၂ အေစာပငးေလာက ဒ-ရငးမးကခငထြနးၾကည ဇးေျပာငးတကပြမာ ကယအခငးခငးမားပစမၿပး ေျခေထာကမာဒဏရာရေတာ ကေနာ ရေဘာ ေလးငါးေယာကန႔ တကၿပးႀကတယ။ ဟေရာကေတာ ကခငထြနးၾကညက လနးလနးဆနးဆနးေတြ႔ရတယ။ ငါေပါငမာမနတာပါကြာ။ ငါတ႔က ျဖစျဖစခငး တစဟနထးတကသမးပစလကတာ။ အဒါ တေပၚကဆငးလာေတာ ေနာကက တကလာတ မဟာမတရေဘာေလးက လမားၿပးပစလကတာေလ။ ငါတ႔ကလညး တကထရကယနေဖာငးန႔ ဂနးဂဟက ႀကကေတာ လမားတာေပါတ။ ဟတတယ ကေနာတ႔က တကထရကက ေရစရငလညး ခနန႔ေျခာကတယ။ ပအကတရာသမာလညး ေအးတယဆေတာ တကထရကစစစမးေရာင ယနေဖာငးေတြကႀကကၾကတာ။ တစခါတစေလ ရြာေတြက ကေနာတ႔ေကာငးသားစစေၾကာငးက ရနသ စစတပစစေၾကာငးန႔မားၿပးထြကထြကေျပးကနၾကလ႔ ထမငးငတၾကရတာလညး အႀကမႀကမ။ ေဆးရကလနာေတြထမာ အသကႀကးႀကးအဖးႀကးတစေယာကကေတြ႔ေတာ ႏႈတဆကၿပး၊ အလာပသလာပေျပာလကဥးမယဆၿပး အဘက ေနမေကာငးဘးလား၊ ဘာျဖစလ႔ေဆးရတကေနလ ဆေတာ ကေနာကမကေမာငကတၾကညၿပး တဘကကလညသြားတယ။ ဟာ… ဒအဖးႀကး မာနႀကးလခညလားေပါ။ ဒါန႔ ေနာက တျခားလနာတစေယာကကေမးၾကညေတာ ဒအဖးႀကးက ညေနေစာငး သစပငေပၚမာပားအေတြ႔လ႔ ပားတကဖြတတယတ။ အဒါက ျဖတသြားတ ကရငရေဘာ တစေယာကက လမးၾကညေတာ ၀က၀ႀကးပားဖြတေနတာကျမငတယ။ အဒါန႔ပစခလကတာ “အား” ဆတအသၾကားမ သတရၿပး သြားၾကညေတာ ခါးမာ ေသနတမနထားအဖးႀကးျဖစေနတာတ။ ညအစကမသတသအခန ေတာေမာကတယဆတာ ဒါဘျဖစရမယ။ သက သ႔အျဖစက သစတတေနတာ ကေနာက သြားေမးမေတာ ေဒါကနၿပး ျပနမေျဖတာေနမာ။ ကတငေပၚမာလေနရေပမယ ကခငထြနးၾကညက ေဟ.. မငးလညး တကပြအေတြ႔အႀကတစခါမ မရေသးဘးမဟတလား၊ ဒမာေရာကတနး ဟအေရ႔က ဆကလကသြားပါလား။ ငါအတြကမပန႔၊ ဒက

ကရငတပမးေတြက ငါျပနတကဖ႔ ဆငစစဥထားတယဆလ႔ သ႔အနားမာ တစရကေလာကပေနၿပး ကေနာေရ႔တနးရေဘာေတြဆက ဆကၿပးဆငးခတယ။ တပမဟာ (၃) ဘကကဆငးရတယဆေပမယလညး။ တကယေတာ KNU တပမဟာတစ သထဘးလငးဘကမာ စစေၾကာငးလကရတာပါ။ အဒအခနက ေကာငးသားေတြက အၿမတနးမကႏာသာေပးတ ကရငဗလ ဗလမးျမငသနးရ စစေၾကာငးန႔ ပးတြလႈပရားစစေၾကာငးန႔လကၾကရတာ။ ေကာငးသားေတြလညး သ႔ရအထးလႈပရားစစေၾကာငးမာ ရာန႔ခၿပးပါတယ။ အဒအခန န၀တ စစေၾကာငးေတြက မာနယပေလာတစ၀ကက ေခြးအပေတာငက စစသားေတြအမားႀကး အဆးရႈးခၿပး ထးစစဆငေနတအခန။ ေအာကဘကမာ မဟာမတ (ကရင၊ေကာငးသားပးတြ) စစေၾကာငးႀကးရတယဆတာ ရြာေတြကေတာင သပမရပမဘး။ တကပြႀကးေတြ အေတာျဖစတယ။ တစရက ကေနာတ႔ ကနးတစခေပၚက ေမာေမာပနးပနးန႔ စစေၾကာငးဆငးလာေတာ ေအာကကရေဘာေတြ ၀ရနးသနးကားန႔ ျပနေျပးတကလာတာေတြ႔ေတာ ကယလညး ေနာကျပနလညတကရမာလား။ ဘာလ ရနသလားေပါ။ ေနာကမ အဒါေအာကက သစဆြတ ဆငန႔ပါလာတ ဆငေပါကတစေကာငက ကငးရေဘာေတြ သြားစတာ အဒဆငက ထလကလ႔တ။ ေတာေသးတာေပါ ဆငထမးပါလာလ႔။ တစခါတစခါ အဒလ အေၾကာငေၾကာငေတြႀကရတာ။ အေျမာကသစနသ ဗးသေတြၾကား ေနာကတစခါ ေကာကေတာငကနးတစခကေန စစေၾကာငးအဆငး ကေနာတ႔ ေရ႔ကရေဘာေတြန႔ ရနသစစေၾကာငးန႔ထပတကတးၿပး ရနသဖကကစၿပး ပစပါေလေရာ။ ကေနာတ႔လညး အျမနဆးေနရာယၾကေပါ။ အ ျပနာက ေကာကတးေတြ ျပညေနတေနရာမာ ထး၀ပဖ႔ အရမးခကေတာ ျဖစသလေနရာယၿပး ျပနေဆာၾကရတယ။ ကေနာတကစတမးက ေခါငးျဖလ႔ ေနာကၿပးေခၚၾကတ ကတငလြငဥး။ ၁၅ မနစ မနစ ၂၀ ေလာကရေတာ ေခါငးျဖက ေရ႔က အငယေလးက လမးၿပးဆတယ။ “ေဟေကာင.. အငယေလး မငးအေသအျခာ၀ပေလကြာ။ ဖငကမနေတာမယ” တ။ ကေနာလမးၾကညလကေတာ အငယေလးထး၀ပတေနရာက ေကာကတး တစခေပၚမာဆေတာ ဖငႀကးေထာငထားသလျဖစေနတာ။ သလညး အဆငေျပသလ ပစေနပရပါတယ။ အငယေလးက “ေဟ.. ဖငထခငထပေစ။ ေခါငးလာမမနရငေတာၿပ” လ႔ျပနေအာတယ။ အဒလႀကႀကဖနဖနအျဖစေတြဟာ ေနာကပငး ရစရာျပနေျပာစရာေလးေတြ ျဖစလာတာေပါ။ အငယေလးလညး တကပြမာ ဒဏရာရဖးတယ။ အဒတကပြအၿပး အေျပးဆတျပနဆတခၾကတယ။ မနစေလးဆယေလာက ေျပးၿပး ၀ါးေတာေတြထမာ လခြၿပး နားၾကတယ။ အဒမာ ထမငးခကစားႏႈငတယဆတ အမန႔က စစေၾကာငးမးဆကရေတာ ကေနာတ႔ အနားပတ၀နးကငက သစေျခာက၀ါးေျခာကေတြန႔ မးေမႊးၿပး ထမငးခကၾကတယ။ ထမငးခကလ႔ ကကခါနးအခနကမ “တ” ကန အသတစသထြကလာတယ။ အကနလး လႈပလႈပရားရားျဖစသြားၾကတယ။ တစေယာကမကႏာတစေယာကၾကညရငး ဘာလဟ၊ အဒါ ၄၀ မမ (M79 Grenade Launcher) အသလားေပါ။ ဟးေရ႔က ကရငရေဘာေတြက ကေနာတ႔ထက တစေယာကက မကရပျပ လမးၿပးေမးေငါၿပး ေမးတယ။ ေနာကေတာ အကနလးထေျပးၾကေတာ

ကေနာတ႔လညး ထမငးအးပပႀကးက ႀကဖနမၿပး သယေျပးၾကရတယ။ ေနာကမ ထြကသၾကားၿပး ကၿပးကြသလမၾကားပါလားဘာလား ျပနစစမးေတာ ၀ါးပငက ေနပလြနးလ႔ ထေပါကတာတ။ ၀ါးေပါကတအသကလညး ဘယႏယလပၿပး လကနကႀကးသန႔လာတေနရတယမသဘး။ တကပြပပေႏြးေႏြးျဖစၿပးကာစ ထပၿပးေလာကၿပးေျပးေနရတာ လာပါထြကတယ။ ကေနာက လကထက အမဆယေျခာက M-16 ေသနတေလးက အၿမတမးသထားတယ။ ေသနတေမာငးတနးေတြဘာေတြဆလညး မၾကာခနစစၾကညၿပး အၿမအသငျဖစေနေအာင တကခၽြတထားတယ။ ကရငအမးသားအစညးအရး KNU န႔ ေကာငးသား ပးတြမဟာမတစစေၾကာငးေတြမာ နယေျမကၽြမးကငတ ကရငဗလေတြက ဥးေဆာငၾကတာမားတယ။ တစခ႔ေနရာေတြမာလညး ေကာငးသားဖကက ဥးေဆာငတာေတြလညးရတယ။ တစရက စစေၾကာငးေလာကလာၿပး ခနနားေတာ ကေနာလညး ေသနတေမာငးတနးက တစစစျဖတ ေသနတတကဆထတၿပး ေသနတတကေနတနး “ကေတာ” ဆတ အသငျပငလ႔ ကရငလေျပာသၾကားရတယ။ စစေၾကာငးခကျခငးထထြကေတာ ကေနာလညး တစစစျဖတထားတ ေသနတက ပဆးထထညထတၿပး လမးမာ လမးေလာကရငး ေသနတျပနဆငသြားရေတာတာေပါ။ ကသကက အဒအေၾကာငးျပနျပနေျပာၿပး ကေနာကရတယ။ “ဒေကာင ေသနတတစသသန႔ လပေနတာ အဒကမမတကေရာ၊ ပဆးထအျမနေကာကထညသြားရတာ မကေစထျမငေသး..” တ။ ရးသားတတငးရငးသားမား ကေနာတ႔ျမစ၀ကၽြနးေပၚက ကြငးျပငေတြန႔ ျမစေရျပငကယေတြန႔ တစမးလသလ ကရငျပညနယက စမးလနးတ ေတာေတာငေတြအျပညန႔န႔ အရမးလတယ။ ကရငလမးေတြက ရးသားၾကသလ၊ သေဘာလညးေကာငးတယ။ ျမနမာစကားက တတၾကတယဆေပမယ သတ႔က သတ႔နားလညသလ ေျပာၾကတာ။ တစခ႔ေျပာႏႈငၾကေပမယ မားေသာအားျဖင ျမနမာျပညအလယပငးကလေတြလ စကားက လးေစပတေစ ေျပာႏႈငၾကတာမဟတဖး။ ကေနာတ႔ေရ႔တနးစစေၾကာငးတစခက ကရငရြာတစရြာကေရာကေတာ ကရငအဖြားႀကးတစေယာကက သမားထားတ ငါးေသးေသး သးေလးေကာငန႔ ဆန၊ ဟငးရြကတစခ႔န႔၊ မစပါတ ကရငတာလေပါဟငးန႔ သ႔ေတာငယာထကခးၿပး လတလတဆတဆတေထာငးထားတ ျငပသးစမးေထာငး ခကေကြးတယ။ ရေဘာေတြလညး အရမး ခတြငးေတြ႔ၿပး ေခါငးေတာငမေဖာႏႈငေအာငျဖစကနၾကေတာတာေပါ။ အဖြားႀကးက ေကာငးသားရေဘာေလးေတြ အဒလအားရပါးရစားေနတာက ၀မးသာလ႔ ၿပးၾကညၿပးေတာ “ဖးခြား… အားမနာဘးလား၊ စားေလ” “ဖးခြား… အားမနာဘးလား၊ စားေလ” လ႔ေျပာေတာ အကနလးစားေနတာေတြ ဂလဆၿပးရပသြားၾကၿပး အဖြားႀကးက ျပနၾကညေတာ သက ဘာမမျဖစသလ ကေလးေတြက စားေစခငလ႔ ၀မးသာအားရေျပာေနပျဖစတာ ေတြ႔လကရတယ။ အဒေတာမ အကနလး တစဟားဟားန႔ရၿပး ဆကစားျဖစၾကတယတ။ သက “သားတ႔ အားမနာန႔ စားၾက” လ႔ေျပာခငပ ရပါတယ။

ေတာငေပၚသေလးေတြက အပစကငးစငၿပး လနးဆနးတအလေတြက ပငဆငထားၾကတယ။ သငတငးျဖန႔ အပမေလးေတြကလညး ဟနားဒနား ေတြ႔ခၾကတယ။ တငးရငးသားေတြ သေဘာေကာငးပေျပာေနရငး တစခ သတရလာၿပ။ ေတာငေၾကာတစခေပၚမာ ေနၾကတ ကရငအဖြားႀကးန႔ သ႔သမးကရငမေလးဆက အနား၀နးကငမာ စခနးလာခတ န၀တစစေၾကာငးက တပၾကပတစေယာကက သြားသြားပတေနတယ။ အဒါ တစေန႔ေတာ အဒရနသ႔တပၾကပက ခါတငးေခၚသြားေနၾကရေဘာက ထားခၿပး သတစေယာကတညး အႀကန႔တကသြားတယ။ ဟေရာကေတာ အဖြားႀကးက ဆနေထာငးေနတာကေတြ႔ေတာ “အမး… နငသမးေကာ၊ မေတြ႔ပါလား” လ႔ေမးလကတယ။ အဖြားႀကးက “ဖးမ ေတာငယာထသြားေနတယ။ နငဘာလပမလ႔လ” လ႔ျပနေျပာေတာ ဟလက ေကာငမေလးကမေတြ႔ရတအထ ေမးခြနးျပနအထတခေနရေတာ စတခဥေပါကေပါကန႔ “ဘြတစမေပးမလ႔” လ႔ေျပာထညလကတယ။ ဒါေပမယ အဖြားႀကးထပေျပာလာတစကားကၾကားၾကားခငး အဒငန ခကျခငးထၿပး ျပနလစသြားေတာတယ။ အဖြားႀကးက “အမးက ေပးထားခေလ၊ ဖးမျပနလာရင ျပနေပးလကမယ” တ။ ကတရား KNU တပမဟာ (၁) ဂြငထက တကပြတစခမာေပါ။ ဒငးဒငးဒငး…. ဒကဒကဒကန႔ အတြလကေတြရနသဖကက စပစေတာ ကေနာတ႔ အားလး အျမနေနရာယၿပး ျပနပစၾကတယ။ အဒါေတြက “ဒငးဒငး” ဆတ ကယဆက အာပဂ-၇ RPG-7 လကနကႀကးသက ဖနးသြားတယ။ လကနကငယ၊ လကနကႀကးအသစသြားတယ။ တကပြအေတာေလးၾကာတယ။ ကေနာ ေသနတက ယမးန႔ေတြန႔ေညာေနေရာ။ “၀နး” ကန ကေနာေဘးက ကကြတ လကနကႀကးသေၾကာင တစကယလးထကငသြားတယ။ ေနာကၿပးေတာ နားထမာလညး စစစစ အသေတြဘရေတာတယ။ အနားပတ၀နးကငက ဖနေတြ၊ ေျမမန႔ေတြကလညး ကေနာအေပၚမာ။ ကေနာတစဟြတဟြတန႔ ေခာငးဆးၿပး ကယဘာျဖစသြားေသးလညး ျပနစစဖ႔ သတရတယ။ ကေနာကယကေနာ ရရျပနမၾကညရဘး။ အဒါန႔ ေခါငးက ေနာကဖကေၾကာေပၚေကာၿပး တစေျဖးေျဖးလည၊ ေျခေထာကပငးက ျပနၾကညတယ။ အေကသားဘ။ ေျခေထာကေတြက ျပနလပၾကညတယ။ ရၿပ.. ဘာမမျဖစဘး။ လက…၊ လကေတြေကာ။ လကေတြကလညး ေျဖးေျဖးခငးလပၾကညတယ။ ေနာကၿပး ေခါငးဘယညာလညၿပးၾကညရတယ။ လကေျခာငးေလးေတြက အဆတအျဖန႔လပၾကညအၿပး လကေတြလညး အေကတာေသခာတယ။ အ.. ပခးက စပဖဥးဖဥးန႔ စစအကၤထက လကလၿပး စမးတယ။ လကထတၿပးျပနၾကညတယ။ လကမာ ေသြးပါမလာဘး။ အာ.. ဒါ အကြစမန႔ ပြနးတာဘ ဆၿပး ကယဟာကယ ဘာမမျဖစတာေသခာတာန႔ ေသနတျပနေကာကၿပး ျပနပစရတယ။ ကေနာေဘးက ကရငရေဘာတစေယာကေတာ တညတညကၿပး တစစစလြငစငသြားတယ။ သ႔အတြက စတမေကာငးျဖစရတယ။ ခနကေလးတြငဘ သန႔ စကားေျပာေနေသးတာ။ ဆႏၵ

တပမဟာ (၁) ဘကမာက သထ-ဘးလငး ကားလမးမက ဟဘကက ျဖတလက၊ ဒဘကက ျဖတလကခတကၾကၿပး ရနသ႔စခနးေတြ တပေတြက ေျမျပငသတငးအသာစးယၿပး တကၾကတတကပြေတြပါ။ အဒကားလမးက မျဖတခင တပစတ ႏစစတေလာက ဟဘကဒဘက ကငးရညထတၿပးေတာမ စစေၾကာငးရေဘာေတြက အေျပးျဖတၾကရတာ။ တစရက စစေၾကာငးခနနားၾကတနး ကရငရေဘာေတြန႔ စဖြ႔ၿပး စကားစမညေျပာၾကေတာ ေတာလနေရးၿပးရင ဘာလပမလဆတေမးခြနးက တစေယာကတစလညေျပာၾကတယ။ အမျပနမယ၊ မနးမယမယ၊ စကပးေရးေလးဘာေလးလပစားၿပး ေအးေအးေဆးေဆးေနေတာမယန႔ တစေယာကတစမးေျပာေနၾကတအခန ကရငရေဘာတစေယာကအလညေရာကေတာ သကေျပာတယ။ “ေတာလနေရးၿပးရင ဒဘလငးကားလမးမႀကးေပၚမာထငၿပး ညာသအ၀ေသာကပစမယ” တ။ ညာသဆတာက ကရငေဆးလပေသာကေဆးေလ။ သတငးစာန႔ ဒါမမဟတ ငကေပာရြကေျခာကလအရြကတစမးမးန႔ လကျဖစလပေသာကရတယ။ ဟတသားဘ ဒကားလမးေပၚျဖတတငး ကေနာတ႔ျဖတခညေျပးေနရတာ၊ သက ေအးေအးေဆးေဆးထငခငမာေပါ။ ကေနာစပါမငး ကေနာတ႔ တကပြအၿပး ေနရာေရႊ႔ၾကေတာ စစေၾကာငးခတကရမယ လမးက လတစဖကနးပါးေလာက သစလးေပၚကေန အားလး ဟဖကေၾကာကေရာကေအာငကးရမာ။ မးကလညး တစဖြဖြဆေတာ ကေနာတ႔ မးကာစေတြက ပခးေပၚမာ ခညၿပးသြားၾကရတာ။ ကေနာက မကေစသပမေကာငးရတအထ တပမဟာ (၁) မာ စစေၾကာငးသြားရင ေရေလးစပစပရတ ေခာငးတစချဖတလက၊ ေနာကထပမနစ ေလးဆယ၊ တစနာရေလာက ေနပထမာေလာကလက၊ အဒလ ေတာကေလာကသြားေနရတာဆေတာ ပတစန႔လပထားတ စစဘနပ၀တထားတ ေျခေထာကက စလက၊ ေျခာကလက၊ ေျခာကၿပးရငျပနစလကေပါ။ အဒါ မကေစက အေတာထခကတာေလ။ ကေနာ မကေစမေကာငးေတာဘး။ အဒညေန သစလးတစတားက ျဖတေတာ သစျမကက ခလတတကၿပး ကေနာ အဒသစလးတတားေပၚက ျပတကပါေလေရာ။ ေပႏစဆယေကာေလာကျမငတယ။ ကေနာလ ေျခလြတလကလြတျပတကတာဆေတာ အကမနာေအာင ေျခေထာကက သတထားၿပး ျပငထားတယ။ ေအာကမာက ခါးလညေလာကရတ ေခာငးတစခရေနလ႔သကသာတာ။ ေရထက ၀နးကနကၿပး မးကာန႔လးေထြးေနတာက ျပနျဖညၿပး အေပၚက ျပနတကခရတယ။ မးကာက ပခးမာခညရကတနးလနးပါလာတာဆေတာ ကေနာ ကနတလေတြကေတာ ငါျပတကတာ စပါမငးန႔ မတဘးလားလ႔ ရစရာျပနေျပာျဖစေသးတယ။ ကေနာမကေစအျမငက အေတာဆးသြားတယ။ ကယလလား ရနသလား မခြျခားႏႈငေတာတအေနအထားျဖစလာေတာ စစေၾကာငးထမာ မသငေတာဘး။ ခနေတာ ေရ႔တနးအထငစခနးမာ ျဖစျဖစ ျပနၿပး အနားယမရမယဆၿပး တပစမးလပေနတ ကသကက ျပနခငးတယ။ ကေနာလညး တျခားတပရငးက ေဆးနားရေဘာႏစေယာကန႔အတ စစေၾကာငးကေန ျပနထြကခၾကတယ။ ေနာကကတေျခေထာက သစၥာေဖာက

ေတာငေၾကာေပၚကဆငးတာန႔ အမေျခ ၁၀၀ ၀နးကငေလာကရတ ကၽြနးပင၀ငး ရြာႀကးက လမးျမငရတယ။ သႀကးက ကေနာတ႔ေရာကလာတယဆတာအေၾကာငးၾကားေတာ သႀကးအဖြားႀကးက ကေနာတ႔က တစျခားကရငအဖြားႀကးတစေယာကရအမမာ ေနရာခေပးတယ။ အဒေန႔က ကေနာတ႔လညး ေန႔တစ၀ကေလာကလမးေလာကခၾကရေတာ အရမးပငပနးၿပး ဗကဆာေနၿပ။ ကေနာန႔ပါတ ရေဘာႏစေယာကကေတာ ေရာကတာန႔ အမေရ႔ခနးမာ အထတအပးခၿပး ေခြေနၾကၿပ။ ကေနာမာ ပါလာတကလားပက ဟနးေကာထထညၿပး ပဟငးခကဖ႔န႔ ထမငးပါ တစခါတညးတညဖ႔ လပရတယ။ ကေနာအမအတြငးခနးထမာ ခကျပတေကာငးေနတနး ဖတဖတဖတဖတန႔ေျခသေတြၾကားရတယ။ ကရငလ တစေယာကန႔တစေယာကေအာေျပာေနသေတြလညးၾကားရတယ။ ဒါန႔ ကေနာ အျပငကဘာမားပါလမဆၿပးထြကၾကညတယ။ ကေနာ ဂလာနရေဘာႏစေယာက မရေတာဘး။ အမေရ႔မာ အမရငအဖြားႀကးက ကေနာကေတြ႔ေတာ “ဖးခြား၊ ဘာလပေနတာလ။ သတ႔ ပေယာ (ဗမာစစတပ) လာတယလ႔ေျပာတယ။ ေျပးေလ” ဆေတာမ အသေတြက သသကြကြၾကားရတယ။ “ပေယာ ဟလး။ ကလး။ ကလး” ဗမာလာၿပ ေျပးေျပးေပါ။ ကေနာလညး ကယေသနတန႔ ပစၥညးပစၥယေတြအျပင ဟဆရာေတြကနခတ ေကာပးအတန႔ ဟားဗားဆဒေတြကပါ မၿပး အမေပၚက ခနခေျပးရတာ စစဖနပကေတာင ျပနစြပခနမရလကဘး။ ေရ႔ကေျပးေနတရြာသားတစေယာကက အကအညေတာငးၿပး ကယအကြစမန႔ကယျပနစြပ၊ ေကာပးအပျပနလြယၿပး သ႔က အနးဆး ရြာျပငက ေျမာငးတစခကေခၚသြားဖ႔ေျပာရတယ။ ေနာကဖကမာ ေသနတသေတြအျပင၊ လကနကႀကးသေတြပါၾကားရတယ။ သတ႔ရြာက ပစၿပး၀ငတာပါလား။ လားလား… ေတြ႔ၿပ၊ ေရ႔မာ ကေနာရေဘာႏစေယာက ကေနာတ႔ သတ႔က ခနေလးန႔မလာတယ။ ကေနာတ႔က ေျမမာေပၚမာေျပးေနၾကတာ။ အဒဆရာႏစေယာကကေတာ ေၾကာကၿပး သေတာထသြားေျပးေနၾကတာကး။ ကေနာလညး မေနသာေတာဘ “မငးတ႔အဒသေတာထမာ ဘာသြားလပေနၾကတာလ။ မငအေဖေတြပစတဟာေတြ ဖငထေရာကလာလမမယ” လ႔ေအာေျပာေတာမ သတရၿပး လမးေပၚျပနတကလာၾကတယ။ ဒလ အသအသနအခနေတြမာ ကေနာတ႔ စကားက ယဥေကးေအာငေျပာလ႔မရဘး။ အခနလမရဘးေလ။ ေတာေသးတယ သတ႔ထြကလကမလာၾကလ႔။ ကေနာတ႔ ေျမာငးကေရာကေတာ အရငႀကေရာကေနတ KNU က ရေဘာေတြန႔ေတြ႔တယ။ ကေနာတ႔သတ႔န႔ ေနာကတစေနရာကထပေရႊ႔ၿပး၊ အဒတစညလးလလ အတရေနၾကတာ။ ေနာကတစေန႔မ ကေနာတ႔ ေရ႔တနးအထငစခနးက ဆကသြားၾကရတာ။ ေနာကပငးကေနာ မကေစျပဖ႔ ေနာကတနးကျပနမယအဖြ႔န႔ ျပနလကခရတယ။ မကမနလညး လပလကရတယ။ တပရငးမာေတာ ထးစအတငး ေနာကတနးတာ၀နေတြန႔ အခနကနရတာေပါ။ ေစာထခစစ ၉၂ အကနေလာက တပရငးကရေဘာေတြအမားစေရ႔တနးလႈပရားစစေၾကာငးန႔ အတရေနတအခန ဗဟက အေရးေပၚအထးစစေၾကာငးအတြက လလတယဆၿပးေခၚျပနတယ။ အဒအခန ကယတပရငးက တပစတတစစတေတာငလမျပညလ႔ တပရငးမးက ကေနာပါလကသြားမယလ႔

ခြငေတာငးေတာသကခြငျပတယ။ တပရငး ၂၁၀ တပရငးမး ကဆနးလငးန႔အတ ကကငသနးဥးန႔ ရေဘာသစေတြပါ ပါလာတယ။ အထးတပသာျဖစတာ အားလးေပါငးမ လ ၄၀ ေတာငမျပညဘး။ ကေနာမတမသေလာက ကေနာတ႔ ၃၆ ေယာကပရတယ။ ေစာထေဒသဖကက ႏြားသယတေလႀကးန႔တကသြားၿပး ကမးကပတာန႔ ေနာကေကာဖကက ေတာငေပၚကခကခငးတကၿပး ေနရာယရေတာတယ။ ေစာထရြာထက ရြာသားေတြကေတာ ထငးဖကကမးက တစေရြ႔ေရြ႔ေရႊ႔ေနၾကၿပ။ ရနသစစေၾကာငးတစေၾကာငးေပာကေနတယလ႔ ရမးတပေတြက ကရငက သတငးပ႔ထားတယတ။ ကဆနးလငးလညး ကေနာတ႔က သ႔ရေဘာသစေတြကပါ ညပၿပးထမးေပးဖ႔ ေမတာရပခတယ။ ကေနာတ႔ သေဘာတတယ။ ကေနာတ႔ေရာကလ႔ ၀ပကငးေတြတး၊ ထမငးစားၿပး ဘာမမၾကာလကဘး၊ အဒညေန ရနသတပတကလာတယ။ ကေနာန႔အတ တစကငးထ တာ၀နကတ ထား၀ယသားကလသနးက ကျမတရနသတကလာၿပတ။ ကေနာက ဘယမာလေမးေတာ။ သက ဟမာေလ ပဆးစလြယသငးန႔တကလာတာတစေယာကေတြ႔တယတ။ ကေနာ ဟအထကဖကက ကငးမာရတ ရေဘာေတြက သတေပးဖ ခလးေသးေသးေလးေတြ ေကာကၿပး လမးပစလကတယ။ သတ႔ေခါငးေထာငၾကညတယ။ ကေနာတ႔ ေအာကဖကက ေမးေငါျပေတာ သတ႔လညး သေဘာေပါကသြားၾကတယ။ ရယဒေပါ။ ေနာက ရနသေတြ အၿပလကေျပးတကလာတယ။ တကပြကၾကမးတယ။ ေအာကမာ ရနသေတြက အမားႀကး မမမမ ဟေျပးဒေျပးန႔ ကေနာတ႔က ပစကြငးအရ အသာစးက။ ေနာကပငး လကနကႀကးကတ အေနအထားကၾကညၿပး ဒစစေၾကာငးက စစေၾကာငးႀကးတစခဘလ႔ နားလညလကတယ။ ကေနာတ႔ ကညကေခၽြတာၿပး ပစရတယ။ အခနဆြၿပးထမးထားတသေဘာ။ ေနာကက တပခြမး ရမးႀကးကေကာေဇာကေနာက ကျမတဆတမယဆမ ကေနာေရ႔ကလမးၾကညေတာ အငယေလးက ေသနတကခါးေစာငးတငၿပး တကပစေနတာေတြ႔တယ။ သ႔ကလေနာကကေန ခေသးေသးန႔လမးေပါကေတာ ဘာလတ။ ဆတမယဆတာ လကဟနေျခဟနျပၿပး သကေနာက ေကာၿပးဆငးအသြား။ ကေနာကငးထက ထထြကလကတယ။ ထြကထြကျခငး သစကငးတစခန႔ ခလတတကၿပး ေရ႔က ဟပထးဆငးသြားတယ။ ကညဆတစခ႔ေခါငးေပၚက ရႊးကနရႊးကန ျဖတသြားတယ။ လက ဖနးကနေတာငျဖစသြားတယ။ ကေနာတ႔အဒ ပထမပြမာ တစေယာကမအထအခကမရဘး။ ေတာငေပၚကေနေလာခၿပးဆတေတာ ၂၁၀ က ရေဘာတငးေကာေတာ ဖငမာငတစးတယ။ အဆးရြားႀကးမဟတပါဘး။ ကေနာတ႔ေတာငေအာကက သးစကြၿပးေရာကသြားတယ။ အဒအခန အေတာေမာငေနၿပဆေတာ ရနသလညး ဆငးလကမာမဟတေတာဘး။ ကေနာတ႔ ေမာငထမာ ေနရာေရႊ႔ၿပး ရနသ႔ကညလြတရာ သလြငျမစကမးနေဘးမာ ေနရာယၾကတယ။ ကေနာၾကားလကတာက ကေနာတ႔ အဒေတာငကနးမာ တစနာရေကာေကာေလာက ထမးေပးထားႏႈငေတာ ေနာကဖကက KNU စခနးထငရးအဖြ႔အပါအ၀င ရြာသားေတြ တမးေရာငဖ႔ အခနရသြားတယ။ ကေနာတ႔က KNU ဗဟက ဂဏျပလႊာတစခပ႔ေပးလကတယလ႔လညး ကဆနးလငးဆက ၾကားတယ။ ေနာကတစေန႔ အရငေတာငန႔ အျမငအတနးပါးေလာကရတ ေနာကထပေတာငကနးတစခက ျပနတကၿပးေနရာယၾကတယ။ မနကပငး ေအးေအးေဆးေဆးဘ။ တကပြျဖစတငး

ေကာငးသားတပမေတာကြ၊ ေသရရငတကခလ႔ ေအာေတာ တစဘကကနးက ရနသေတြဆက ေန႔လညပငးအသထြကလာတယ။ “ေဟး… ေကာငးသားေတြလား” တ။ ဒဘကကလညး ဟတတယ ဘာျဖစလဆေတာ သတ႔က “သစၥာေဖာက ဒဗလမးႀကးေအးျမငက မယန႔” “ျမနမာျပညမာ ဒမကေရစရေနၿပကြ၊ ျပနလာၾကညဥး” တ။ ေနာကပငးဟေအာဒေအာ အျပနအလနေအာေနရငးက သတ႔က ထမငးစားၿပးၿပလား ငါတ႔ေတာ ၀ကသားန႔စားတယ၊ မငးတ႔ဘာဟငးန႔စားလတ။ ကယဖကက တစေယာကက ေအး ငါတ႔ေတာ ထးစအတငး ငါးပတ႔စရာေပါကြာ၊ ငကေပာဖးေတာ ရတယ၊ တ႔စားဖ႔ယမလားလ႔လမးေအာေမးတယ။ အဒေတာသတ႔က မလပန႔ဥး၊ မလပန႔ဥး ငါတ႔ထမငးစားဥးမယတ။ ငကေျပာဖးက အာပေဂ RPG ကညဆသးန႔တတယေလ။ အဒညေန ေတာ သတ႔တကမလာခင သတ႔စစေၾကာငးက အေပၚစးကေန သြားေနတာေတြ႔ေတာ ခန႔မနးေျခ လအငအား ၅၀၀ ေကာေလာကရတယလ႔ ကလသနးကေျပာတယ။ ဟာ ဒါဆစစေၾကာငးတစေၾကာငးထမ မဟတဘလ႔ ကေနာကေျပာေတာ ကေကာေဇာက အဒါ တစျဗဟာတကထးတာျဖစမယတ။ အဒညေန သတ႔ ကေနာတ႔ကနးက တကလာၾကတယ။ ျဖစတာန႔ ထးစအတငး ဂနးဂြမးဘ။ ကေနာအေျခအေနက တကၾကညလကေတာ ကေနာမကႏာန႔ တညတညမာ ဒကငထားတ အာပေဂ ဖငႀကးက တညတညႀကးဆေတာ “ေဟ.. မငအဘ၊ ငါမကႏာန႔တညတညႀကး” လ႔လမးေအာေတာ သလညၾကညတယ။ သ႔က ဘယဘကကပစရမယ ဆတာက ၾကညၿပးေျပာေတာ သညာဘကက ေရႊ႔သြားတယ။ အဒေနာကကေနာ ေနာကဖကက လညၿပး ျပနလာတနး ဂနးကနသ႔အနားက ရနသ႔လကနကႀကးတစလးကတယ။ ဖေတြၾကားထမာ မနၾကညယရတယ။ ဟား… ဒက အဒေနရာမာပါလား။ ကေနာေျပးတကသြားေတာ ကကငသနးဥးလညး တဘကက ေျပးတကလာတယ။ “ေဟ… ဒ၊ ရလား” ကကငသနးဥးရ စးရမတစႀကးေလသ။ ကေနာ ဒေဘးေရာကေတာ သက “ရပါတယ။ ဘာမ မျဖစ…” စကားကတ၀ကတျပက။ ေနာကသကေနာဖကက သ႔ေခါငးကသျပနစမးရငး ယငဆငးလာတယ။ ဟာ… ေခါငးကထထားတာကး။ ကေနာေသနတက အျမနလြယလကၿပး သ႔က လကတစဖကက ဆြထမးထား၊ ေနာကတစဖကက သ႔လကထက ကညထညၿပးသား အာပေဂက ဆြၿပး။ အာပေဂက ကကငသနးဥးက လႊေပးလကၿပး။ ဒကလညး ေဆးမးဆက တြၿပးပ႔ေပးလကရတယ။ လကနကႀကးအစစငလ႔ ေခါငးကရပထတာေလ။ အဒပြအၿပး ဆတမန႔အရ ထပၿပးဆတၾကေတာ ရနသက ကေနာတ႔ရေဘာသစေတြက ရေအာငထမးၿပး သလြငျမစဖကက ဆတခၾကရတယ။ အေပၚက ေနရာအသာစးရသြားတ ရနသကလညး ညာတယမထငန႔ ပြငဖက လ႔ေခၚတ ေလယဥပစစစေသနတႀကးန႔ ေတာငေပၚကေနကေနာတ႔က လကပစတယ။ ဟေကြ႔ဒ၀ကန႔ ဆတလာၿပး ကမးစပက ေလတစစးမ မလာရေတာ။ သတ႔ေလရတေနာကက စစေၾကာငးတစခလး တေ၀ါေ၀ါစးေနတ သလြငျမစေဘးက ေကာကေတာငေတြက တြယဖကသြားၿပးလကၾကရတယ။ ျဖစခငေတာ ေရေကာငးေကာငးမကးတတတ ဘရားစးျမစ၀ကၽြနးေပၚသားကေနာ လမးကငလကတ ေကာကတနးကပၿပး ေရထက ကၿပးေရနစပါေလေရာ။ ရေဘာတစေယာကကမးေပးတ ေသနတဒငက လမးဆြလကလ႔ သကသာရာရတာ။ စတမေကာငးျဖစရတာက ကေနာကငေနၾက ေအအာရ-၁၅ AR-15 (အမ-၁၆ န႔ပစတ) ေသနတကေလး ေရထမာထားခရတယ။ ကေနာအဒေသနတက ပထမ မလႊတဘး။ ဒါေပမယ ကေနာဆမာကနေနတ အကြစမန႔ထက ကဥဆ ၇၀ ေကာရယ၊ ေကာပးအတ၊ ဖနပေတြရယက ကေနာက ဆြခေနၿပ။ အေပၚက တပခြမး

ရမးႀကးကေကာေဇာက ကျမတ ေသနတက လႊတခလက ေနာကမ ျပနေကာကမယဆတ အသက ၾကားလ႔။ ဟဖကကမးကေရာကေတာ ထငးကရငရြာထက ဗးသးတစလးလကေဆာငရတာက ေသနတအစားထမးၿပး လကခရတယ။ ေနာကတစေန႔ ၁၆ တစလက အစားျပနထတေပးပါတယ။ ေနာကပငးအဒေစာထေတာငေၾကာတစခေပၚမာ ကေနာ၀မးကက ၀မးေလာျဖစတယ။ အထကလနေအာကေလာ လ႔ေခၚၾကတယ။ ၀မးကလညးေလာ၊ အနကလညးအနေပါ။ ဗဟန႔ ေနာကတမးကခကၿပးပ႔လကတ ထမငးထတေတြက ေတာငေၾကာေပၚအထေရာကေအာငသယပ႔ေပးၾကေတာ ကေနာတ႔လကထေရာကၿပး စားမယအခနမာ ထမငးက နနသးန႔ထြကေနၿပ။ ဒါဘရတာဆေတာ အဒထမငးေတြန႔ပ ေလႊးေနၾကရငး ၀မးေရာဂါျဖစၾကတာ။ ႏးေခြသြားတကေနာ ေနာကတနးက ျပနဆငးခရေတာတယ။ အဒေနာက ကေနာတ႔ေတာငေပၚမာရတအခနက ရေဘာႀကးေတြရ ေသာကေရဗးေတြအမားႀကးက လြယၿပး အတကအဆငး ၄၅ မနစခရးက သြကသြကလကလက သြားခပေပးတတတ ၂၁၀ က ရေဘာသစ ညေလး ရေဘာေဇာ၀ငးက ကလသနးလကထမာ ကဆးခတယလ႔သရတယ။ ေနာကထပ တကပြၾကတရေဘာေတြရသတငးေတြထပၾကားေပမယ ဘယသဘယ၀ါ မမတမေတာ။ ေတာပါေသးရ အဒေနာကပငး ကေနာ တပမဟာ (၃) ဖကက စစေၾကာငးဆက တာ၀နတစခန႔ ထပဆငးရျပနတယ။ အဒတနးက ကေနာ ရေဘာႀကး ဖးရခင၊ ကသေခာငးအပါအ၀င ရေဘာ ေလးငါးေယာကကေနာန႔အတပါတယ။ ကေနာတ႔ေလ ကမးေျခကကပေတာ အထက ေစာထဘကမာ ေသနတသေတြ တစခကတစခက ညေနတနး။ လကနကႀကးသေတြကလညး ျပနၾကားလာရတယ။ ေအာကဖက ေတာငေၾကာတစခကေန ျဖတမဆငးခင အရပ၀တန႔ KNU ရေဘာ ၂ ေယာကေလာကက သတ႔လညး ကေနာတ႔န႔လကတကၿပး သတ႔တပေတြဆကသြားေပါငးဖ႔ရတယဆေတာ တစခါတညးေခၚခတယ။ လမးမာ ရညငေပါ တစေကာင သစကငးေပၚမာျဖတေျပးတာက ကေနာ အလြယေကာကလြယခတ ခပစတစတ ေအေက AK-47 ေခါကဒငက ယၿပး သတ႔ထက တစေယာကက ထးပစထလကတာ ရညငေပါျပတကလာတယ။ ေတာေတာ လကတညတလလ႔ မတခကေပးမတယ။ တစနာရေကာ ခရးေလာကသြားၿပး တစဘကေၾကာက ဆငးလာေတာ ေအာကမာ မဟာမတ ကရငတပဖြ႔ KNU တစခ႔န႔ေတြ႔တယ။ သတ႔သပမမားဘး ၾကညရတာ အဒပတ၀နးကင လၿခေရးတာ၀နကေနၾကတာ ျဖစမယ။ ကေနာတ႔ အဒေတာငေျခက ခေနာခန႔၀ါးတေလးေပၚ တငပလငေခြထငၿပး ထမငးစားေနၾကေတာ ကရငရေဘာ ငယငယေလးတစေယာကက စကားစတယ။ “နငတ႔ဘယလမးက လာတာလ” တ။ ကေနာက “အဒတ႔အချမငေနရတ ေတာငကေပါ။ တ႔ဆငးလာတာ မေတြ႔ဖးလား” လ႔ျပနေျဖလကတယ။ သက “အား.. နငတ႔အဒက ဆငးလာတာ။ ငါတ႔အဒေတာငေၾကာမာ မငးေတြအမားႀကးေထာငထားတယ” တ။ ကေနာက “ငါ လမးမာ လာတနးက ေတြ႔သားဘ” လ႔ ခပတညတညန႔ေျပာတယ။ သကမယသလန႔ “မဟတပါဘး…” လ႔ေျပာတာက ကယက “နငမေတြ႔ဘးလား။ ငါတ႔ အားလး ၈ ေယာကေလာကလာတာ။

ဘာမမျဖစဘးေလ” လ႔ေျပာေတာ သကကေနာက အႏရာယကငး အေဆာငရလားလ႔ေမးတယ။ ကယလညး ၿဖးလကစန႔ “ဟ.. ရတာေပါ” ဆေတာ သက “မယပါဘး…” လ႔ ရၿဖၿဖန႔ေျပာတအခါ ကေနာလညး “နငလကထမာ ေသနတရေနတာဘ၊ မယရငပစၾကညေပါ” လ႔ေျပာၿပးတာန႔ သဘာလပမလ မကေျခမျပတလကၾကညရတယ။ သက မယ႔တယန႔ လညၾကညလညၾကည ထြကသြားေတာမ သကျပငးႀကတခရတယ။ တကယလ႔ ခနသ႔က ပစခငးတနးက သသာ တကယ ပစဖ႔ ေသနတေျမာကလာရင ကေနာ တေပၚက ဆငးေျပးေတာမာ။ တပရငးမးကေရာဘတန႔ ကေနာတပရငးက ရေဘာအမားစန႔ ေရ႔တနးမာေတြ႔ၿပး စစဥစရာေလးေတြ တစခ႔စစဥအၿပး ကေနာေနာကတနးက ရေဘာတစခ႔ေခၚၿပး ျပနတကဖ႔ လပရတယ။ ရေဘာေတြဆက ေရ႔တနးဇတလမးေလးတစခ႔က ၾကားရေသးတယ။ တစခါ သတ႔စစေၾကာငးက ရနသစစေၾကာငးန႔ လတစရပေလာကျမငတ ၿခေတြၾကားထမာ ဟဘကဒဖက ဆန႔ကငဖက ခတကေနၾကတယတ။ အဒအခနမာ ရနသစစေၾကာငးေနာကဆးေလာကက စစသားန႔ ကယရမဟာမတတပက ကရငစစသားတ႔က ၿခဟဖကမာ အသၾကားသလဘဆၿပး တစၿပငတညး ၿခၿဖၿပး ေခာငးၾကညၾကတယ။ မကႏာခငးဆငသြားတးၿပး ဘကတဆပေတြေတြ႔ေတာ ေသနတေတြ လၿပး ထပစၾကတယ။ အဒေတာ စစေၾကာငးႏစေၾကာငး ဟဘကဒဘက ေနရာယၿပးတကပြျဖစၾကတာေပါ။ ေနာက တကပြၿပးသြားလ႔ လေတြျပနစစၾကညေတာ ကယဘကက ကရငရေဘာက ရနသကငတ ဂသရး G-3 ေသနတႀကးန႔ျဖစေနတယ။ စစေၾကာငးမးက ဘယလျဖစတာလ နငေသနတက ဘယေရာကသြားရတာလ ေမးေတာ။ ကရငရေဘာက “သတ႔ မကႏာခငးဆငတးေတာ ၀ရနးသနးကား တစေယာကေသနတက တစေယာကလလာၾကတာတ” သလညး ကညေဘာကတစေဘာကကနေအာငပစၿပး ကညဆထပထညစရာက ေအေက AK-47 ကညေတြခည သ႔ဆမာရေနတာဆေတာ ဆကပစလ႔မရေတာ ဒအတငးကငထားတာတ။ ဟ.. ရနသစစသားလညး အဒလဘျဖစေနမာ ကနးေသတယ။ ေနာကေတာ ကယဆက ရေဘာေတြအားလး စဥးစားမၾကတာက။ ဒက ကယရေဘာကေတာ ကယေသနတဆးေပမယ ရနသ႔ေသနတတစလက အစားျပနရလာေသးေတာ စစေၾကာငးမးဆတာေလာကဘ ခရမာ၊ ဟဘကက ရနသစစေၾကာငးက စစသားက အဒလ ေအေက AK-47 န႔ တနးစလာရင အဒေကာင ဘယလျဖစမလမသဘးေတြးၿပးေတာ ဟားေနၾကတာေပါ။ လမးကရြာတစခမာ ကရငမဂၤလာေဆာငတစခန႔တးေတာ ဒညငးသးန႔၀ကသား ေခၚေကြးလ႔ ကသလျဖစ သြားၿဖနားၿဖ၀င စားလာၿပး ေရ႔ ၁၀ မနစခရးေလာကလမးေလာကၿပး တစကယလး ဖငးဖငးဖငးဖငးန႔ အဖအပန႔ေတြထြကလာတယ။ ကလသနးက “ကျမတ၊ ဘာမတြန မားမားေသာကခလက၊ ေပာကသြားလမမယ။ ေသာကရလားတ” ကေနာက ဘာမတြနက ၂ လးအထက တစခါမေသာကဖးတာမဟတဘး။ ဘာဘျဖစျဖစ ျဖစခငတာျဖစ စမးၾကညမယဆၿပး သထတေပးတ ဘာမတြန ၁၅ လးေလာကက ေရန႔တစခါထေသာကထညလကတယ။ ေနာကေတာ ရေဘာတစေယာကရ ေယာကၡမ အမးသမးႀကးရ တမာ ၀ငၿပး ေန႔လညပငး တစေရးအပအၿပး လက ထထပပျဖစေနတာကလြရင အဖအပန႔ေတြအားလး မရေတာဘး။ အခနမရေတာလ႔အဒေနရာမာဘ ၀ငအပလကရတယ။

ရနသေတာလေနၿပ ေနာကတစေန႔ခရးဆကျဖစေတာ ၀ငးေမာငးရြာႀကးက ဆကေရာကလာတယ။ အဒကေန ေနာကတစေနရာက ခရးဆကေတာ ထးစအတငး တအမ ႏစလးသးလးေလာကန႔ တစစျဖစေနတ ေနရာေလးမာ တစေထာငနား ထမငးစားၾကတယ။ အဒမာ ကရငတပက တပေထာကအရာရ အဖးႀကးတစေယာကန႔ ဆၾကတယ။ စကားေျပာလညး ေကာငးသလ ေဖာေရြမႈကလညး မျပညေပါ။ ကေနာတ႔ ေတာလနေရးအေၾကာငး၊ န၀တ အေၾကာငးေတြက အေတာေလးၾကာေအာင ေျပာျဖစ ေဆြးေႏြးျဖစတယ။ ကေနာတ႔ မျပနခင သက အားေပးစကားေျပာတယ။ “က… ကျမတေရ။ ရနသကေတာ လေနပါၿပကြ” တ ကေနာ အေတာသေဘာကသြားတယ။ သ႔ဆက ေနာကဆကတြ စကားက မၾကားရခငအထေပါ။ သဆကေျပာတာက “ငါတ႔က မထႏႈငေသးလ႔ပါကြ” တ။ ေကာငးေရာ ႏစေယာကစလးလေနတာပါလား။ ဟားဟား။ အဒလ။ အထးသငတနးမး ဆရာမတႀကး ၉၃ မာ တပရငးအရာရေတြရယ စစဆငေရးဌာနဆငရာေတြက အရာရေတြအားလးလလ အဘ (ဒ-ဗလမးႀကးေအးျမင) ဥးေဆာငၿပးေပးတ စစဥးစးသငတနးအပတစဥ ၁/၉၃ ကတကၾကရတယ။ အဒသငတနးမာ ခနကေျပာတ ဗမာတပမေတာက စစသားေဟာငးႀကးေတြပါပါလာတယ။ ႏႈတခမးေမႊးရပရမယဆရင စစသငတနးမတကဘးတ႔ဘာတ႔ အကန႔အသတေတြက ညႏႈငးၿပးတအဆး သငတနးစတယ။ တပမးေတြတပအပတ ပညာေတြဆေတာ တကယ ပညာရပါတယ။ အ.. နားတအခနေတြမာဆရင အခငးခငးေနာကၾကေျပာငၾကန႔ ေပာစရာပါ။ ဆရာမတႀကးက အဒသငတနးမာ ကေနာတ႔လ သငတနးသားအေနန႔ သငတနးတကတာ။ ကမတႀကး (ဆရာမတ) က တစေန႔ စစေရးျပနားတအခန ေသနတန႔ “မငးတ႔မသေသးဘး။ ငါ ၾကားေပာက သငတနး ေကာငးေကာငးေပးလ႔ရတယ” လ႔စကားစၿပး တစဆကထ သ႔ဘာသာအမန႔ေပး၊ သ႔ဘာသာ တစႏစသးေလးဆတအမတစဥေတြက ရြတၿပး လပျပတယ။ “ေသနတထမး” တစႏစသးေလး..တစ။ ေသနတပခးေပၚက ပမနအတငးထမးတငတယ။ “ပစခတရနအသင” တစႏစသးေလး… တစ။ ေသနတက ပခးေပၚမာ အရညလကေနာကျပန ပစခတဘ႔ပစ ယလကတယ။ ေနာကၿပး ေသနတေမာငးကြငးထက ေျပာငးျပနကငထားေတာ လကညးအစား လကမထညထားတယ။ “ေနာကလည” တစႏစသးေလး… တစ။ ပမနအတငး ေနာကဖကကလညတယ။ “ပစ” ပါးစပကပစလ႔ေျပာၿပးတာန႔ သေသနတေနာကျပနထမးပစရငး ထြကေျပးေနတယ။ ခငဗားဟာက ထြကေျပးတာႀကးဘဆတ ရေဘာတစေယာကရအေျပာက ဆရာမတႀကးက ငါေျပာသားဘ ‘ၾကားေပာက’သငတနးပါဆ၊ ၾကားတာန႔ တခါတညး ေပာကသြားရမာေလတ။ ဆရာမတႀကးကလညး အၾကပႀကးေတြထကတစေယာကေပါ။ ဓားဂြငမာ သ႔အၾကပမခရတသမရသေလာကပ။ ဆရာမတအလည

ေနာကပငးဗဟေဆးရမာ ကခငလြတေျမာကေရးတပမေတာ KIA က ရေမေတြတစခ႔ ေဒါကတာျမငခဆမာ သငတနးလာယၾကတယ။ ေခာေခာေလးေတြမားတယ။ ၀၀ႀကးလညး တစေယာကပါတယ။ ၀၀အမးသမးရနာမညက မဒါ တ။ ရေဘာေတြက ေခာေခာေလးေတြနားမာ မေယာငမလညလပရငး ခးခးၾကညေနၾကတယ။ ၀၀ႀကးလား။ သ႔ကေတာ အဆငမသငရင ကငေပါကခရမာစးလ႔လားမသဘး ဘယသမရရမၾကညၾကဘး။ အဒရကထ ဗဟက ျမစဆ၀နးကငမာ အေရးေပၚစစေၾကာငးထတဖ႔ ဆငေတာ။ ဗဟပတ၀နးကငက တပရငးတပဖြ႔ေတြအျပင ဗဟလၿခေရးတပကရေဘာေတြပါ ထတၿပး တပစႏစစစာေလာက ေရ႔တနးက လႊတလကၾကတယ။ ဆရာမတလ ပါတာေပါ။ သတ႔ေရ႔တနးေရာကေနတအခန ဆရာမတႀကးကေတာ တစခါတစခါ အေၾကာငးကစၥေလးေတြန႔ ဗဟက ျပနျပနေရာကလာေလရတယ။ ေရ႔တနးျပနေရာကတအခါ ဗဟကအေျခအေနအျပင ေဆးရမာရေနတ ကခင ေဆးမးေကာငမေလးေတြအေၾကာငးကလညး ေဖာကသညခေလရတယတ။ သက ဗဟကျပနခါနးၿပဆရင ေဆးရဘကက အၿမလည၀ငတတၿပး ေကာငမေလးေတြန႔ ရငးႏးေအာငေပါငးထားတယ။ ေရ႔တနးေတာငကနးေပၚက ရေဘာေတြအတြက စတဓာတျမငတငေရး အစအစဥအေနန႔ ေရ႔တနးကရေဘာေတြက သဗဟက ျပနဆငးရေတာမယဆရင ႀကၿပး “ေဟေကာငေတြ။ ငါမနကျဖန ဗဟကသြားမာေနာ မငးတ႔မာစရာရရငမာ ေပးစရာရရင အခထက ႀကျပငထား။ ေဆးရကလညးေရာကမယ။ စာေရးခငရင အခေရးထားေနာ။ ေနာကမ ေနာငတမရန႔” ဆၿပးေျပာေလရတယ။ ရေဘာေတြလညး စတ၀ငစားတ ေကာငမေလးေတြက စာေရးတသကေရးေပါ။ ဆရာမတကေတာ တကယရေဘာေကာငးႀကး စာေတြက ေကာငမေလးတစဥးခငးစက လကေပးတအျပင “မငးတ႔ စတကးမလြန႔။ ငါတ႔ရေဘာေလးေတြ ေရ႔တနးမာ တကယဒကၡေရာကၾကတာ။ ဥးမတ သဘကခါေလာကျပနမယ။ သတ႔အတြက ေပးစရာရရငေပးလက” န႔ တကယက ကညရာတယ။ တစေန႔ ေရ႔တနးကသြားခါနး သ႔တပရငးက ရေဘာတစေယာကက ဆရာမတ ကေနာက ဒစာေလးက ဟ၀၀န႔ မဒါႀကးက ေပးေပးပါလား။ ကမတက ဟာ… ေကာငးတာေပါ။ သလညး ခစစရာေကာငးပါတယကြ။ နန၀လ႔ပါဆၿပး အဒစာကယသြားတယ။ ထးစအတငး စာေတြေပးအၿပး ေကာငမေလးေတြအားလးက ေရ႔တနးရေဘာေတြရ ပငပနးဆငးရခ႔တမႈေလးေတြက ထးစအတငး မေမာႏႈငမပနးႏႈင ေျပာျပတယ။ အ… ေရ႔တနးက ျပနတကမယလပေတာ သက ထးစအတငး ေဆးရဖကလညၿပး ေကာငမေလးေတြက ကေနာအချပနေတာမာ ေပးစရာရရင တခါတညးထညေပးလက မာစရာရရငလညး မာလကေပါ။ ကနတေကာငမေလးေတြေတာ စာေတြေပေတြပါးလားမပါးလား၊ အမာစကားေတြပါးလားမပါးလားမသဘး။ မဒါက ဆရာမတေလေပၚတကခါနးေနာကကလမးေခၚတယ “ဆရာမတ” “ဂရစကသြားေနာ” တ။ ဆရာမတလညး ဟတကဟတကဆၿပးေလေပၚတကလာၿပးမ သျပနစဥးစားတယ။ မဒါက ဒါမး သ႔က တစခါမ မမာဖးပါဘး။ ထးထးျခားျခားေပါ။ ဟေရာကေတာ ေပးစရာရတာေတြေပး။ ေျပာစရာရတာေတြေျပာၿပးတအခါ။ မဒါအတြကစာပါးလကတ ရေဘာက ဆရာမတႀကး။ ကေနာေပးခငးလကတ စာကေပးျဖစလားတ။ ဟာကနးေသေပးတာေပါ ဆေတာ အဒရေဘာက ဒါဆ မဒါက ဆရာမတႀကးက မျပနခင ဘာေျပာေသးလတ။ အင… သေျပာေတာေျပာတယကြ။ ေနဥး အ..

ငါေလေပၚမတကခင ဂရစကသြားဖ႔မာတယေလ။ အဒေရ႔တနးရေဘာေတြ တဟားဟားထရယၾကတယ။ တကယေတာ အဒရေဘာေပးလကတစာက မဒါအတြကရးစားစာေတာမနတယ။ ေအာကက ဆငးထးထားတာက မတႀကးတ။ ေနာကေတာမ ဆရာမတႀကး ႏပခခလကရၿပဆတာ ရပမသြားၿပး မေအေပးေတြ ငါပါေဆးရမသြားရေတာဘး။ လႀကးကေနာကစရာလား။ လခြးတ။ ေဆးေသာကတလနာေစာင တပရငးမာ ငကဖားခပျပငးျပငးထထားတာ ကေနာတြငမဟတဘး ကေနာထကဆးတ ရေဘာေတြလညး ရေသးတယ။ ကေနာထက ေလးငါးႏစႀကးတ ကေအာင၀ငးႀကးရယ၊ ကေနာထက အသကႀကးတ စစတပကေသနတန႔အတေျပးလာတ ရေဘာသေခာငးရယေပါ။ ၀မခခစစအေတြ႔အႀကရတ ကေအာင၀ငးန႔ ကေနာေရ႔တနးကျပနအတက တစလမးလးဖားလာတ ကသေခာငးက တစခါတစခါ ေၾကာငေနတတၾကတယ။ ကေအာင၀ငးက တပရငးမာ ညညမအပဘန႔ ဘားတကေအာကမာ တစညလးရပၿပး အျပငဘကက ၾကညၾကညေနတာ ေလးငါးရကျဖစလာေတာ ဗဟေဆးရကပ႔လကရတယ။ ကေနာလညး ေနာကတနးမာ လနာေစာငလႊတဘ႔ အဆငအေျပဆးျဖစတာက ကသေခာငးက ကေအာင၀ငးအတြက လနာေစာငအေနန႔ ထညေပးလကတယ။ ေဆးရမာ ကေအာင၀ငးအတြက အာရေၾကာန႔ ပတသကတေဆးေတြေပးတယ။ အခနန႔ေသာကရတေဆးေတြျဖစလ႔ လနာမေသာကမာစးလ႔ ေဆးမး အမးသမးရေဘာေတြကယတင လကၿပးတကၾကတယ။ ထးစအတငး ကေအာင၀ငးက ညေရာကရင သ႔ရလနာကတငကထၿပး မအပဘ ေဆးရနရကေန တစညလး အျပငကၾကညေနတာေပါ။ ပထမ တစရကႏစရကေတာ ကသေခာငးက လနာကတငေပၚကေခါငးတငၿပး ထငခပေပၚမာအပတယ။ တစရက ကေအာင၀ငးကၾကညလကေတာ မအပဘအျပငက ထြကေငးေနျပနေတာ သလညး လနာအပတ ကတငေပၚတကၿပးအပေတာတာေပါ။ ဟတတယေလ။ လနာက အပမမအပတာ။ အပခငးလ႔လညး မရဘးတ။ အ…. ေနာကတစေန႔ မနက ၈ နာရေလာက ဆရာ၀နေတြ ေဆးမးေတြ ေရာငးလညလာေတာ လနာေတြက ေဆးလကတကရငး ကတငေပၚမာ အပေနတ ကသေခာငးကေတြ႔ေတာ ႏႈးၾကတယ။ ကသေခာငးက ဘာလလ႔ျပနေမးေတာ ေဆးမးတစေယာကက “ေဆးေသာကရမယ” လ႔ေျပာတယ။ ကသေခာငးက “ဘယမာလ၊ ေပး…” ဆၿပး ေဆးေတြယေသာကပစလကေတာ ေဆးရထမာရေနတ တျခားလနာေတြ၊ လနာေစာငေတြအားလး ၀ါးကန၀ငးရၾကတယ။ သကခပတညတညဘ ျပနေတာငအပေနလကေသးတယတ။ တကယလနာျဖစတ ကေအာင၀ငးက အဒအခနအထ မအပေသးဘ အျပငက ေငးၾကညေကာငးေနတနး။ ကေနာေနာကတစေန႔ ေဆးရေရာကေတာ ေဆးမးရေမတစေယာကက ကျမတတ႔တပရငးက ရေဘာေတြက ဘယလေတြလ၊ လနာေစာငဖ႔ တစျခားလမရေတာဘးလားန႔ စကားစၿပး ျဖစပကျပနေျပာျပမ ျပနသရတာ။

မားတအခါလညး KNU တပမဟာ (၃) မာ အထးေဒသအေနန႔ တပရငးေတြေပါငးထားတ ေကာငးသားအထးစစေၾကာငး အငအား ၈၀ ေလာကန႔အတ ေရ႔တနးကဆငးရျပနတယ။ အဒအခနမာ အဒေဒသေရ႔တနးေတြမာ ABSDF က စစေၾကာငးတစခ႔ စလႈပရားေနၾကၿပ။ အရငက လႊတထားတ စညးရးေရးစစေၾကာငးေတြက မားေသာအားျဖင အသကႀကးႀကးသမားေတြဆေတာ ကေနာတ႔ ေကာငးသားတပမေတာရ ႏၿပတရေဘာေလးေတြက ေဒသခလထက ေခၚျပျဖစသြားတာေပါ။ ႏ႔မ႔ တစခ႔ကရငအဖြားႀကးေတြေရ႔တနးမာ ကေနာတ႔အထက သကႀကးပငးရေဘာႀကးေတြက လာၾကညၿပး မတခကေပးသလ အၿမျဖစေနေတာမာ။ အဒါက “တ႔က ေကာငးသားဆလ႔လာၾကညပါတယ။ ႏႈတခမးေမႊးေတာငျဖေနၿပတ”။ ဒါက ၈၈ အၿပး ဖြ႔စညးလကတေကာငးသားတပမေတာရထးျခားမႈ။ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး (ေကာငးသားတပမေတာ) မာ အသပညာရငအတတပညာရငေပါငးစ၊ အသကအရြယေပါငးစ၊ လတနးစားေပါငးစန႔ လမးဘာသာေပါငးစပါတယ။ ေကာငးသားနာမညေအာကမာ အားလးဟာ ႏပတကကြေနၾကတယ။ ကေနာန႔ပါလာတ အငအားက ေကာကႀကးေဒသက ေဒသခရြာသားေတြက ပထမလ႔၀ကထားတ အေနန႔ ေရာကေရာကျခငး အနး၀နးကငက ေတာငေၾကာတစခေပၚမာ ေနရာခေပးထားတယ။ ကေနာန႔သတ အနး၀နးကငကရြာသားေတြက ေကာကႀကးက ဆငးလညဖ႔ဖတေတာ ကေနာ ရြာသားေတြန႔ လကသြားၿပး သတ႔န႔အတထမငးစားျဖစတယ။ ကေနာကသၾကတ ရြာသားေတြ ရေဘာေတြက သတငးမၾကားဘာမၾကားေရာကလာတ ကေနာက ၀မးသာအားရႏႈတဆကၾကတယ။ အထးစစေၾကာငးန႔အတရေနတ တပရငး ၂၀၉ တပရငးမး ကသနးဆနးန႔ေတြ႔ေတာ သ႔အဖြ႔အတြက ယခတ ၄၀ မမ ေလာငခာေသနတက သ႔ကလႊေပးလကတယ။ ကေနာအဒမာရေနတနး လၿခေရးအတြကကငထားဖ႔ ေမာငးခလတတတန႔ ကညငါးေတာငသာ ထညပစလ႔ရတ ၃၈ မမ စပယရယ ေအးဂင ေသနတအတကလညး ကသနးဆနးက ကေနာကေပးထားတယ။ ေနာကတစေန႔မနကပငး ရနသစစေၾကာငးတစခ ၀ငလာတယၾကားရတယ။ ဂနးကန မငးကြသလညး ၾကားလကရတယ။ သတ႔က ႏြားအပကေတြ႔ေတာ ေရ႔ကေမာငးၿပးတကလာတာ ႏြားတစေကာငမငးထသြားတာ။ ကေနာလညး အဒေဒသက ဗဟဥးေဆာငေကာမတ၀င ကစငးျမငသရ လၿခေရး တာ၀နယရမယ အဖြ႔ထပါတာဆေတာ အေနာကဖက လၿခတေနရာက ဆတၾကရတယ။ တစၿပငတညး အလပလာလပစားၾကတ ရြာသားေတြကလညး ေဘးကငးရာ ပ႔ေပးၾကရတယ။ ေနာကၿပး တပေတြအားလး ရနသလာႏႈငေလာကတ လမးေၾကာငးေတြမာ ေနရာခြၿပး ေနရာယထားၾကတယ။ ညေနအေတာေစာငးသြားတအထ ေသနတသလညး မၾကားဘာမၾကားဆေတာ ကျမငသက သ႔အနားက ၂၀၉ တပရငး ရေဘာႏစေယာကက အေျခအေနသြားၾကညခငးလကတယ။ အဒေနရာက ေကာကခတနးေကာကခေတြမားတယ။ အပင ပငစညေသးေသးေတြလ ဟနားဒနား ေပါကေနတာရတယ။ ၆ နာရ၀နးကငဆေတာ ေမာငေနၿပ။ သတ႔ျဖညးျဖညးခငးကပသြားၾကရငး အပငစရေအာကမာ မးဖၿပး စကားေျပာေနၾကတအသက ၾကားရတယ။ အေသအခာနားစြငၾကညေတာ ဗမာလေျပာေနၾကတာ။ ရြာသားေတြက

ေျပးခငးထားတာ ဒေနရာမာ ရြာသားေတြရတာ မျဖစႏႈငဘး၊ ရနသဘျဖစရမယဆၿပး ကေနာတ႔ရေဘာထက တစေယာကက လကထက ၄၀ မမ ေလာငခာေသနတန႔ ထထလကတယ။ လေျပးသေအာသေတြလညး ၾကားတယ။ သတ႔လညးပစၿပးတာန႔ ရနသ၀ရနးသနးကားျဖစေနၿပဆၿပး အသာေလး ျပနဆတလာၾကတယ။ အဒတစညလးေအးေအးေဆးေဆးပါဘ။ မနကကေတာ ရနသက ရြာကလမးၾကညေတာ အရမးတတဆတေနေတာ မသကၤာျဖစၿပး ျပနဆတသြားတယလ႔ သတငးရတယ။ အဒါက ျပနာမဟတဖး ေန႔လညကေတာ ရြာသားတစခ႔က ကေနာရြာထဆငးတ အခနလာၿပး ေျပာတယ။ ေရႊကငဖကက ေလျဖတေနတလတစေယာကက ထမးေရႊ႔ဖ႔ မလြယလ႔ ရြာသား ၂ ေယာကေလာက အဒညေနက သစပငမာ ပခကဆြၿပး မးဖေပးေနတနး စစတပက ၀ငၿပး လကနကႀကးန႔ထတာ ေလျဖတေနတလပါထေျပးသြားတာ ရြာကျပနအေရာကပတ။ အဒ ေလျဖတတလပါ အလန႔တၾကားထေျပးရငး ျပနေကာငးသြားတယဆဘ။ ကေနာလညး အဒါကေနာတ႔ ရေဘာေတြလပတာလ႔ ေလာကေျပာၿပး ေကးဇးတငခဖ႔မလပေကာငးတာန႔ ဟတလားဆၿပး ဆပဆတဆတေနရတယ။ ေနာကေတာ ကျမငသ အရမးလပလာတ သ႔ရေဘာေတြက တတတတ ကတဆပါေလေရာ။ ကေနာတ႔ၾကားထမာ အလြေတြလပမတငး ေခတစားတစကားတစခရတယ။ အဒါက “မားတအခါလညး မားေပမေပါ” တ။ သတယမဟတလား ကာတြနးေအာငရနရ ဇတလကေကာႀကး ဥးရစားရ လကသးစကားက ျပနလညဆနးသစထားတာေလ။