View
435
Download
23
Embed Size (px)
Citation preview
1
UNANG MARKAHAN
Pang-abayNa Pamanahon
Mga Aspekto ng Pandiwa
MODYUL1
I. Pamagat: Pang-abay na Pamanahon
II. Ang Mga Mag-aaral na Gagamit
Ang pagtuturo-pagkakatutong ito ay inihanda para sa mga
mag-aaral na nasa ikawalong baitang na nais magkaroon ng kaalaman sa mga
pang-abay na pamanahon at kung paano at kailan ang mga ito gamitin sa isang
pangungusap.
III. Lagom-pananaw
Ito ay makakatulong sa mga mag-aral upang mas lalo nilang maunawaan
ang mga pang-abay na pamanahon at ang silbi nito sa isang pangungusap.
IV. Layunin
Pagkatapos mabasa at mapag-aralan nang mabuti ang modyul na ito,ikaw ay
inaashang:
1. nalalamanang kahulugan ng pang-abay na pamanahon at ang dalawang
2
MODYUL1
uri nito.
2. natutukoyang gamit ng mga pang-abay na pamanahon.
V. Panuto o Instruksyon sa mga Mag-aaral
Basahing mabuti na may pag-unawa ang tungkol sa pang-abay
na pamanahon. Suriin ang mga halimbawa sa bawat uri nito. Pagkatapos
basahin ay mayroong mga katanungan na kailangang sagutin na may pag-iingat.
Upang malaman ang mga kasagutan sa mg tanong, tingnan lamang ang Mga
Kasagutan.
VI. Mga Kakailanganing Kagandahang Asal
Bago pa man mabasa ng mga mag-aaral ang modyul na ito ay
mas makakabuti na may nalalaman na sila tungkol sa pang-abay na pamanahon
nang sa gayon habang binabasa ang modyul na ito ay matutulungan at
magagabayan sila sa pag-unawa at mas lumawak at madadagan pa ang
kanilang kaalaman.
Kinakailangan ding mabilis ang kanilang pag-iisip sa pagsagot sa mga
inihandang pagsusulit at masagot ang mga ito nang may kawastuhan.
3
VII. Alam Ko Pa ba?
Panuto: Isulat sa patlang bago ang bilang ang pang-abay na pamanahon na
gamit ng pangungusap sa bawat aytem.
__________1. Nagtungo si John Carlosa Gaisano Central kahapon.
__________2.Tuwing linggo ay lagi akong nagsisimba.
__________3. Bukas na luluwas sa Cebu si Jasmine.
__________4. Linisin mo Christian ang kwarto ko mamaya.
__________5. Simula Nobyembre18 aymaghanap ka na ng mga materyales
para sa inyong proyekto.
__________6.Nagkita kami ni Dexter sa 578 Emporium kamakalawa.
__________7. Titignan ko lang sandali ang anak ko sa kwarto.
__________8.Noong bakasyon ay nagtapat siya ng pagmamahal saakin.
__________9. Hanggang Mayo na lang ang palugit ko sa'yo para makabayad ka
ng utang mo.
__________10.Nakita ko si KC kanina sa plaza.
4
Pang-abay na Pamanahon
XIII. Mga Kasagutan
1.kahapon
2. tuwinglingo
3. bukas
4.mamaya
5. simula Nobyembre 18
6.kamakalawa
7.sandali
8. noong Pebrero 14
9. hanggang Mayo
10.kanina
IX. AHA! - lamin Natin!
Ang pang-abay na pamanahon ay nagsasaad kung kailan naganap o
magaganap ang kilos na taglay ng pandiwa. Napapangkat ang ganitong uri ng
pang-abay: (1.) may pananda at (2.) walang pananda.
May Pananda
Gumagamit ng nang, sa, noong, kung, tuwing buhat, mula, umpisa, at
5
hanggng bilang mga pananda ang pang-abay na pamanahon.
Mga halimbawa:
1. Kailangan ka bang pumasok nang araw-araw?
2. Inaasahan tayo roon sa gabi, hindi sa araw.
3. Noong Lunes siya nagsimula sa kanyang bagong trabaho.
4. Kapag Mahal na Araw ay sinisikap niyang mag-ayuno.
5. Tuwing pasko ay nagtitipon-tipon silang mag-anak.
Walang Pananda
May mga pang-abay na pamaanahon na walang pananda tulad ng kahapon,
kanina, ngayon, mamaya, bukas, sandali, at iba pa.
Mga halimbawa:
1. Pitong pangunahing alagad ng sining ang tumanggap kahapon
ng"National Artist AWard" buhat sa pangulo.
2. Manonood kami bukas ng pambansang pagtatanghal ng dulang
Pilipino sa CCP.
3. Magsisimula pa mamaya ang kumbensiyon tungkol sa pagpapabahay
sa mahihirap.
4. Ipinagdiriwang ngayon ng Makati ang ika-262 anibersaryo ng
6
kaarawan ni Gabriela Silang.
5. Pangunahing pandangal mamaya ang bagong pangulo sa
pagkakaloob ng GantipalangTOYM.
X. Tanong ko, Sagutin mo!
PANUTO: Lagyan ng (♥) kung ang nakasalungguhit ay pang-abay
na pamanahong may pananda at parisukat (■) naman kung walang pananda.
_______1.Sa gabi pumapasok si Leo sa kanyang trabaho.
_______2. Bukas darating si Pope Francis sa Tacloban upang magsagawa ng
misa at bisitahin ang mga naslanta ng bagyong Yolanda.
_______3. HIntayin mo na lang si Jade, maya-maya ay darating din iyon.
_______4. Nico, lutuin mo ngayon ang sitaw na bili ko.
_______5.Sa makalawa na ang alis ni Ken papuntang Amerika.
_______6. Manonood kami ng sine mamaya sa Robinson's Mall.
_______7.Sandali na lamang ay masasaksihan na natin ang engrandeng
"Fireworks Display"dito sa plaza.
_______8. Hanggang DZR Tacloban Airport ang lalakarin ng mga kalahok ng
Alay Lakad 2015.
7
_______9. Tuwing madaling araw ay napapagising ako dahil sa sakit ng tiyan.
_______10.Nagbago ang mundo ko at palaging masaya ang bawat araw ko
nang makikilala kita.
XI. Mga Kasagutan
1. ♥
2. ■
3. ■
4. ■
5. ♥
6. ■
7. ■
8. ♥
9. ♥
10.♥
XII. Panukatang Sangguniang Pagsusulit
PANUTO: Tukuyin at salungguhitan ang pag-abay na pamanahon
na makikita sa bawat pangungusap ng bawat aytem. Isulat ang PPMP kung may
pananda at PPWP naman kung walang pananda. ILagay ito sa patlang bago ang
bilang. (Dalawang puntos bawat aytem)
8
__________1. Dapat pumunta sina Rey at Val sa beach party mamaya.
__________2. Ngayon ay ipinagdiriwang ang kaarawan ni John Michael.
__________3. Hinahanda na ni Joy ang gagamitin niyasa kanyang pag-uulat sa
klase bukas.
__________4. Kung may lakad si nanay ay ako lagi ang nagbabantay ng bahay.
__________5.Kapag maulan ay binabaha agad ang lugar namin.
XIII. M Mga Kasagutan
1.PPWP ; mamaya
2. PPWP; ngayon
3. PPWP; bukas
4. PPMP ; kung may lakad
5. PPMP ;kapag maulan
XIV. Pagpapahalaga
9
1. Nakatulong ba ang modyul na ito sa pag-unawa sa aralin?
2. May maganda bang naidulot nang matapos mong mabasa ang modyul na
ito?
3. Napalawak ba ng modyul na ito ang iyong kaisipan at kaalaman higgil sa
paksang tinalakay?
10
MODYUL2
I. Pamagat: Mga Aspekto ng Pandiwa
II. Ang mga Mag-aaral na Gagamit
Ang pagtuturo-pagkatutong ito ay inihanda para sa mag-aaral na
nasa ikawalong baitang na nais magkaroon ng kalaman tungkol sa mga aspekto
ng pandiwa at matutuhan kung paano at kailan gagamitin ang mga ito sa
pangungusap.
III. Lagom-pananaw
Ito ay mahalaga sa mga mag-aaral upang sila’y magkaroon ng kaalaman
sa mga aspekto ng pandiwa at magamit ang kaalamang ito sa pag-unawa sa
pagbabasa ng mga teksto nang sa gayon ay mabatid ng malinaw ang mga
ideyang nakapaloob.
IV. Layunin
Pagkatapos mabasa at mapag-aralan nang mabuti ang modyul na ito,ikaw ay
inaashang:
1.nakikilala ang mga aspekto ng pandiwa.
2.natutukoy ang gamit ng pandiwa ayon sa aspekto nito.
11
V. Panuto o Instruksyon sa mga Mag-aaral
Basahing mabuti na may pag-unawa ang mga aspekto ng
pandiwa. Suriin ang mga halimbawa sa bawat uri nito. Pagkatapos basahin ay
mayroong mga katanungan na kailangang sagutin na may pag-iingat. Upang
malaman ang mga kasagutan sa mg tanong, tingnan lamang ang Mga
Kasagutan.
VI. Mga Kakailanganing Kagandahang Asal
Bago pa man mabasa ng mga mag-aaral ang modyul na ito ay mas
makakabuti na may nalalaman na sila tungkol sa mga aspekto ng pandiwa nang
sa gayon habang binabasa ang modyul na ito ay matutulungan sila sa pag-
unawa at mas lumawak at madadagan pa ang kanilang kaalaman.
Kinakailangan ding mabilis ang kanilang pag-iisip sa pagsagot sa mga
inihandang pagsusulit at masagot ang mga ito nang may kawastuhan.
VII. Game Ka Na Ba?
PANUTO: Suriin at bilugan ang mga pandiwa na ginamit sa bawat
12
pangungusap na nasa ibaba.
1. Nagsuot si John ng formal attire para sa kanilang pakitang-turo.
2. Nasa kusina si Lourdes nang biglang kinagat siya sa kanyang daliri sa paa ng
malaking daga.
3. Kauusap ko pa lamang sa kanya sa telepono.
4. Masayang dumating si Ana sa kanilang bahay sapagkat natapos na ang
kanilang gawain sa paaralan nila.
5. Hihingi si Aling Maria ng talbos ng kamote kina Otep.
6. Sina Ken at Darryl ay pupunta sa Baguio sa makalawa.
7. Hindi binibigay ni Christian ang panyo ni Jet.
8. Maglalaro ng jackstone sina Dora at Diego sa labas ng kanilang bahay.
9. Kakakain pa lamang ni LIno ng spaghetti at burger sa canteen ng kanilang
paaralan.
10. Nasa labas ako ng bahay at kabibigay lamang niya ng laptop sa akin.
VIII. Mga Kasagutan
1. Nagsuot
2. Kinagat
3. Kauusap
4. Dumating
13
5. Hihingi
6. Pupunta
7. Binibigay
8. Maglalaro
9. Kakakain
10. Kabibigay
IX. AHA! - lamin Natin!
Mga Aspekto ng Pandiwa
1. Perpektibo - ito ay nagsabi ng kilos na natapos na ang sinimulang kilos.
Tinatawag din itong panahunang pangnagdaan o aspektong naganap.
Halimbawa:
Nagpaalam kami sa nanay mo nang kami'y umalis.
Nagprito ng isda si Mang Kulas sa bahay nila Aling Rosa.
2. Imperpektibo - ito ay nagsasaad ng kilos na laging ginagawa o kasalukuyang
nangyayari. Tinatawag din itong panahunang pangkasalukuyan o aspektong
nagaganap.
Halimbawa:
14
Hayan at umuulan na naman.
Naglalaba ng mga damit si Aling Bining sa ilog.
3. Kontemplatibo - ito ay nagpapahayag na ang kilos ay hindi pa nasisimulan o
naisasagawa. Ito ay gagawin pa lamang. Tinatawag din itong panahunang
panghinaharap o aspektong magaganap.
Halimbawa:
Magagawa mo ba ang bagay na ito?
Magbibigay ng pagsusulit ang guro bukas ng hapon?
4. Aspektong Katatapos - nangangahulugan itong katatapos pa lamang ng kilos
ng kilos o pandiwa. Nabubuo sa pamamagitan ng paglalagay ng panlaping ka at
pag-uulit sa unang pantig ng isang salita.
Halimbawa:
Magbigay Kabibigay
Mag-ayos Kaaayos
Mag-usap Kauusap
15
X. Kayang-kaya Yan!
Basahin ang diyalogo ng mag-ina sa ibaba at tingnan at unawain ang panuto
pagkatapos mabasa ang pag-uusap para sa isang pagsusulit.
" Ang Matanong na si Jasmine "
Jasmine: Mama, bakit wala pa si papa?
Mama: Si papa mo, nandoon pa sa airport nagtratrabaho.
Jasmine:Magtatagal ba siya doon mama?
Mama: Oo baby, kasi marami ang ginagawa niya doon. Baka mamayang hapon
pa siya babalik.
Jasmine: Yay! Bakit mamaya pa? (nalulungkot). Magdadla ba siya mama ng
burger? Gusto ko kasi 'yun eh.
Mama: Hindi ko alam. Bakit?Sinabi ba niya nabibili siya ng burger para sa'yo?
Jasmine:Opo mama.Tinanong ako ni papa kung ano ang gusto kong
pasalubong tapos sinabi ko na burger na lang.
Mama: 'Yun ba ang sinabi ng papa mo?
Jasmine: Opo. Mama, gusto ko nang kumain ng burger (naiiyak)
Mama: Bakit? HIndi ka ba kumain kanina? Teka nasaan na ba sila tito mo?
Jasmine: Kumain po pero konti lang. Kaalislang nila tito. Maybibilhin daw.
16
Mama: Sige. Magbihis ka muna. Tingnan mo 'yung damit mo marumi na.
Kabibihis mo pa lang, marumi na agad 'yan.
Mama: Sige po. Hintayin mo lang ako mama.
PANUTO:Tingnan ang binasa kanina at pansinin ang mga pandiwang
nakasalungguhit. Ilagay ang mga ito sa kahon batay sa kanilangaspekto.
Aspektong
Perpektibo
Aspektong
Perpektibong
Katatapos
Aspektong
Imperpektibo
Aspektong
Kontemplatibo
XI. Mga Kasagutan
Aspektong
Perpektibo
Aspektong
Perpektibong
Katatapos
Aspektong
Imperpektibo
Aspektong
Kontemplatibo
Sinabi Kaalis nagtratrabaho babalik
Kumain Kabibihis nanonood magdadala
17
Tinanong nagugutom bibili
magtatagal
XII. Panukatang Sangguniang Pagsusulit
1. (maglalaba, kalalaba, naglalaba) si Maribet bukas ng kanyang
mga damit.
2. Habang ako'y naglalakad, nakikita kong (lumbas, lumalabas, kalalabas) sa
isang iskinita si Tyrone.
3. (sasabihin, sinabi, kasasbi) ko pa lamang kanina na huwag kaynng maingay
kapag wala ako.
4. Kahapon ay (namasyal, namamasyal, mamamasyal) sila Chris at Neneth sa
Plaza Miranda.
5. (kukunin, kinuha, kakukuha) ni aling Nora ang kanyang naiwang gamit sa
bahay ni Aling Rosa bukas.
6. Nasa paaralan noon si Beboy nang siya'y (tinawagan, katatawag, tatawagan)
ni Dexter para sa importanteng bagay.
7. Araw-araw niyang (nakita, nakikita, makikita) si Susan sa kanilang lugar.
8. (kararating, makakarating, nakarating) pa lamang ni Leo nang niyapos siya ni
Kenito ng mahigpit.
9. (aalis, umalis, kaalis) na si Rhea mamayang hapon papuntang Antipolo.
18
10. Noong nakaraang pasko ay (binigay, ibibigay, binibigay ni Lance ang
kanyang regalo para sa kanyang minamahal.
XIII. Mga Kasagutan
1. maglalaba
2. lumalabas
3. kasasabi
4. namasyal
5. kukunin
6. Tinawagan
7. nakikita
8. kararating
9. aalis
10. biniga
XIV. Pagpapahalaga
1. Malinaw ba sa’yo ang paksa?
2. Alam mo na ba kung anu-ano ang mga aspekto ng pandiwa at pagkakaiba
nila sa isa’t isa?
3. Mayroon ka bang hindi naintindihan sa paksa?
19
20
IKALAWANG
I.Pamagat: Mga Pahayag na Pagsang-ayon at Pagsalungat
II. Ang Mga Mag-aaral na Gagamit
Ang pagtuturo-pagkatutong ito ay nakalaan para sa mga mag-
21
IKALAWANG
Mga Pahayag naPagsang-ayon at Pagsalungat
MODYUL1
aaral na nasa ikawalong baitang na nais magkaroon ng kaalaman hinggil sa mga
pahayag na pagsang-ayon at pagsalungat.
III. Lagom-pananaw
Sa modyul na ito, ang mga nag-aaral ay madaragdagan ang kaalamang
magagamit nila sa pang-araw-araw na pakikipagtalastasan sa iba't ibang tao.
Matututo silang malaman ang mga emosyon sa mga pahayag ng bawat
indibidwal at magagabayan sila nito sa kung anong tugon ang maaari nilang
ibigay nang wasto sa kanilang kausap.
III. Layunin
PagkatSapos mabasa at mapag-aralan nang mabuti ang modyul na ito,ikaw
ay inaashang:
1. nalalaman ang pagkakaiba ng mga pahayag na pasalungat at pasang-
ayon.
2. nagagamit nang wasto ang bawat pahayag.
V. Panuto o Instruksyon sa mga Mag-aaral
Basahing mabuti na may pag-unawa ang tungkol sa pang-abay
na pamanahon. Suriin ang mga halimbawa sa bawat uri nito. Pagkatapos
22
basahin ay mayroong mga katanungan na kailangang sagutin na may pag-iingat.
Upang malaman ang mga kasagutan sa mg tanong, tingnan lamang ang Mga
Kasagutan.
VI. Mga Kakailanganing Kagandahang Asal
Bago pa man mabasa ng mga mag-aaral ang modyul na ito ay
mas makakabuti na may nalalaman na sila tungkol sa pang-abay na pamanahon
nang sa gayon habang binabasa ang modyul na ito ay matutulungan at
magagabayan sila sa pag-unawa at mas lumawak at madadagan pa ang
kanilang kaalaman.
Kinakailangan ding mabilis ang kanilang pag-iisip sa pagsagot sa mga
inihandang pagsusulit at masagot ang mga ito nang may kawastuhan.
V. Hanapin Mo Ako!
Basahin ang mga pahayag sa ibaba at hanapin ang mga pasang-
ayon at pasalungat na pahayag. Isulat lamang ang letra ng tamang sagot.
A. Ang baho naman ni Richelyn
B. Sadyang malinis tingnan ang tubig nila ngunit duda pa rin akos na mula sa
23
balon iyan.
C. Hindi ko matatanggap ang kapatawaram mo!
D. Naniniwala ako sa mga sinabi mo.
E. Tama ka nga Edmond.
F. Ayaw kong maging sunud-sunuran sa'yo.
G. Tila napakadilim ng kapaligiran.
H. Lumilitaw ang isang imahe sa salamin.
I. Mali ka diyan sa mga inaakala mo.
J. Hindi! Sa akin nararapat ang posisyon na iyan.
K. Nagustuhan ko rin ang mga sinabi ni Lukas.
L. Nahulog ang mangga sa kanal.
M. Nais kong maging masaya ka sa iyong kaarawan.
N. Napakaganda talaga ng iginuhit mo Marta.
VIII. Mga Kasagutan
1. B
2. C
3. D
4. F
5. J
6. M
7. E
8. I
9. K
10. N
24
IX. AHA!-lamin Natin!
Mga Pahayag ng Pasang-ayon at Pasalungat
Mahalagang aspekto ng dula ang mga manonood. Dahil itinatanghal ito,
nalalaman ng mga nagtatanghal (at mga taong nasa likod nito) ang reaksiyon ng
mga nanonood. May mga dula pa ngang interaktibong nakikibahagi ang mga
manonood sa pagtatanghal. Kahalintulad sa dula, nakapagbibigay din sa ibang
anyong pampanitikan ang mga tao ng kanilang naranasan, nakita, napanood,
narinig, at nabasa ngunit hindi nga lamang ito direktang nakikita ng mga
manlilikha. Ang mga reaksiyon naman ay kadalasang pagsang-ayon o
pagsalungat.
Isang paraan ang pagsang-ayon o pagsalungat upang maging
kapakipakinabang ang pakikilahok sa anumang usapan o pagbibigay ng mga
pala-palagay, opinyon, ideya o kaisipan. Sa paraang ito, mahalagang malaman
natin ang mga pananalitang dapat gamitin sa pagpapahayag ng pagsang-ayon at
pagsalungat. Sa pagpapahayag ng pagsang-ayon at pagsalungat ay
makabubuting pag-aralan o pag-isipan munang mabuti at magkaroon ng
25
malawak na kaalaman tungkol sa isyu.Iwasang gumawa ng desisyong hindi
pinag-iisipan at maaaring dala ng desisyong itinutulak ng nakararami.
1. Pahayag na karaniwang nagsasaad ng pagsang-ayon
Mga Halimbawa:
Sang-ayon ako.
Iyan ang nararapat.
Pareho tayo ng iniisip.
Ganyan din ang palagay ko.
2. Pahayag na nagsasaad ng pagsalungat
Mga Halimbawa:
Hindi ako sang-ayon.
Mabuti sana ngunit...
Ikinalulungkot ko ngunit...
X. Subukan Mo!
PANUTO: Lagyan ng tsek () kung ang pangungusap ay PASANG-AYON at
ekis () naman kung ito ay PASALUNGAT.
26
1. Tinatanggap ko ang desisyon mo hinggil diyan.
2. Sa tingin ko mali ang mga sagot niya.
3. Hindi ako nakukumbinse sa mga paliwanag niya.
4. Sang-ayon ako sa batas na ipinatupad.
5. Tama nga naman ang mga detalyeng ibinigay niya.
6. Ayaw ko talaga na iniiwan lang nila ako lagi sa bahay.
7. Oo nga magkamukha sila.
8. Nagustuhan ko ang mga sinabi ni Jade sa akin.
9. Botong-boto ako sa mapapangasawa mo.
10. Nararapat lang iyan sa kanya para magsisiya siya.
XI. Mga Kasagutan
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
27
XII. Panukatang Sangguniang Pagsusulit
PANUTO: Punan ang nawawalang tamang salita sa bawat pangungusa na nasa
ibaba upang mabuo ang diwa nito at tumutugma sa uri ng pahayag (pasang-
ayon at pasalungat) na hinihingi. Salungguhitan ang iyong sagot.
(Pasang-ayon) 1._____ko rin ang ganyang damit Marilyn. (gusto, ayaw, hindi)
(Pasalungat) 2._____ si Baste sa kanyang mga paliwanag kanina.
(mali, tama, sigurado)
(Pasang-ayon) 3._____ katotohanan ang iyong mga ikinukwento sa amin.
(mayroong, walang, ayaw)
(Pasalungat) 4._____ naman ang kanilang ipinakitang presentasyon sa klase
tungko sa mga iba't ibang hayop sa Manila Zoo. (maganda, napakapanget,
kasiya-siya)
(Pasang-ayon) 5._____ akong makakayang manalo ang partido natin. (sigurado,
wala, baka)
(Pasalungat) 6._____ rin ako sa mga asal na ipinapakita niyo sa amin mga bata
(natutuwa, naiinis, nasisiyahan
(Pasang-ayon) 7. Ang mga sinabi naman ni Lorenzo sa akin ay_____lahat kaya
naniniwala ako sa kanya. (totoong, kasinungalingan, panlolokong)
(Pasalungat) 8._____ko papayagang makasal si Darryl kay Erica. (hindi, nais,
gusto)
28
(Pasang-ayon) 9. Siya _____ang kumuha ng aking pitaka sa lood ng aking
maleta. (ba, nga, sana)
(Pasalungat) 10._____siya ang kumuha ng wallet ni Nova. (oo, tama, hindi)
XIII. Mga Kasagutan
1.gusto
2.mali
3.mayroong
4.napakapanget
5. sigurado
6.naiinis
7.totoong
8.hindi
9.nga
10.hindi
XIV. Pagpapahalaga
1. Naging malinaw bas a iyo ang pagtalakay sa mga pangungusap na
pasang-ayon at pasalungat?
2. Nakikilala mo na ba ang mga pahayag ng pagsang-ayon at pagsalungat.
29
3. May iba ka pa bang alam na mga halimbawa sa bawat uri ng pahayag
maliban sa mga kabilang na natalakay kanina?
I. Pamagat: Antas ng Wika
II. Mga Mag-aaral Na Gagamit
Ang pagtuturo-pagkakatutong ito ay inihanda para sa mga mag-
aaral na nasa ikawalong baitang na nais magkaroon ng kaalaman sa iba't ibang
30
MODYUL2
antas ng wika at lubos na maunawaan ang pagkakaiba ng bawat isa.
III. Lagom-pananaw
Ang mga mag-aaral ay magkakaroon ng kaalaman hinggil sa kaantasan ng
wika at ito'y magsisilbing gabay nila sa pang-araw-araw na
pakikipagtalastasan.Mauunawaan at mapapahalagahan nila ang mga salitang
ginagamit ng isang indibidwal at magkakaroon ng pagkakataong magamit ang
mga salita o wika ayon sa antas nitosa tamang pangungusap, tao, at lugar.
IV. Layunin
Pagkatapos mabasa at mapag-aralan nang mabuti ang modyul na ito,ikaw ay
inaashang:
1. Nalalaman ang iba’t ibang antas ng wika.
2. Natutukoy ang mga salita batay sa antas ng wikang kinabibilangan.
V. Panuto o Instruksyon sa mga Mag-aaral
Basahing mabuti na may pag-unawa ang mga iba’t ibang antas
ng wika. Suriin ang mga halimbawa sa bawat antas nito. Pagkatapos basahin ay
mayroong mga katanungan na kailangang sagutan na may pag-iingat. Upang
malaman ang mga kasagutan sa mg tanong, tingnan lamang ang Mga
31
Kasagutan.
VI. Mga Kakailanganing Kagandahang Asal
Bago pa man mabasa ng mga mag-aaral ang modyul na ito ay mas
makakabuti na may nalalaman na sila tungkol sa mga antas ng wika nang sa
gayon habang binabasa ang modyul na ito ay matutulungan sila sa pag-unwa at
mas lumawak at mdadagan pa ang kanilang pagbasa.
Kinakailangan ding mabilis ang kanilang pag-iisip sa pagsagot sa mga
inihandang pagsusulit at masagot ang mga ito nang may kawastuhan.
VII. Hanapin Mo Ako
PANUTO: Hanapin ang mga salitang hinhingi sa ibaba sa loob ng
kahon at bilugan ang mga ito.
F B P S A D G P U N
C P B O G T N C D W
X Z X O G A O X P T
D T P X N P R F J W
32
O K R J O R O Z G T
S W P I B E L U A A
U O R B I L G M W K
P K V W K M R O H F
A S A W A E J Z F I
K V R N A U P U P Y
ErmatErmatJowaKapusodAsawa
LibroBonggaUpuanGugmaLorong
VIII. Mga Kasagutan
F B P S A D G P U N
C P B O G T N C D W
X Z X O G A O X P T
D T P X N P R F J W
O K R J O R O Z G T
S W P I B E L U A A
U O R B I L G M W K
P K V W K M R O H F
A S A W A E J Z F I
K V R N A U P U P Y
33
IX. Tara! Basa Na!
Mga Antas ng Wika
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang kategorya sa antas na ginagamit ng tao
batay sa kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan, lugar na
tinitirhan, panahon, katayuan at okasyong dinadaluhan.
A. Pormal - Ito ay antas ng wika na istandard at kinikilala/ginagamit ng
nakararami.
1. Pambansa - Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at
pambalarilapara sa paaralan at pamahalaan
Halimbawa:
Asawa; Anak; Tahanan
2. Pampanitikan o panretorika - Ito ay ginagamit ng mga malikhain
manunulat.Ang mga salita ay karaniwang malalim, makulay at masining.
34
Halimbawa:
Kahati sa buhay
Bunga ng pag-ibig
Pusod ng pagmamahalan
B. Impormal - Ito ay antas ng wika na karaniwan, palasak, pang araw-araw,
madalas gamitin sa pakikipag-usap at pakikipagtalastasan.
1. Lalawiganin - Ito ay gamitin ng mga tao sa particular na pook o lalawigan,
makikilala ito sa kakaibang tono o punto.
Halimbawa:
Papanaw ka na ? (Aalis ka na?)
Nakain ka na? (Kumain ka na?)
Buang! (Baliw!)
2. Kolokyal - Pang araw-araw na salita, maaring may kagaspangan nang
kaunti,maari rin itong refinado ayon sa kung sino ang nagsasalita. Ang
pagpapaikli ng isa,dalawa o higit pang titik sa salita.
Halimbawa:
35
Nasan, pa`no,sa’kin,kelan
Meron ka bang dala?
3. Balbal - Sa Ingles ito ay slang. Nagkakaroon ng sariling codes, mababa
ang antas
na ito; ikalawa sa antas bulgar.
Halimbawa:
Chicks (dalagang bata pa)
Orange (beinte pesos)
Pinoy (Pilipino)
X. Yakang-yaka Yan!
PANUTO: Basahin ang bawat pangungusap sa ibaba at piliin ang
letra ng tamang sagot. Isulat ang sagot sa patlang bago ang bilang.
_____ 1.Ito ay gamit o instrumento ng indibidwal sa kanyang pang-araw-araw na
pakikipagtalastasan.
36
a. wika b. salita c.pangungusap
_____ 2. Ito ay ginagamit ng karaniwang manunulat sa aklat at pambalarilapara
sa paaralan at pamahalaan.
a. pambansa b. pampanitikan c.pormal
_____3.Sa Ingles ito ay slang.nagkakaroon ng sariling codes, mababa ang
antas.
a. impormal b. lalawiganin c. balbal
_____ 4.Ito ay gamitin ng mga tao sa particular na pook o lalawigan.
a. impormal b. lalawiganin c. balbal
____ 5.Ito ay ginagamit ng mga malikhaing manunulat at tinatawag ding wikang
panretorika.
a. pampanitikan b. pormal c. balbal
______ 6. Ang mga sumusunod ay halimbawa ng mga salitang pambansa,
MALIBAN sa isa.
a. nobyo b. nasira c. balbal
_____ 7. Ang mga salitang nasa ibaba ay halimbawa ng mga salitang Gay lingo
na isang uri rin ng babal MALIBAN sa isa.
a. churva b. bongga c. kagimbal-gimbal
_____ 8. Alam niyo, ang tawag pala ng mga Taclobanon sa upuan ay
lingkuaran? Anong antas ng wika nabibilang ang nakasalungguhit na salita?
a. lalawiganin b. balbal c. pampanitikan
37
_____ 9. Hay, naku! Nakaka-lerki talaga kanina sa opisina.
a. pormal b. impormal c. balbal
_____ 10. Natutuwa ako lagi sa aking bunsong kapatid.
a. pambansa b. lalawiganin c. balbal
XI. Mga Kasagutan
1. a
2.a
3. a
4. b
5. a
6.c
7.c
8.a
9.c
10.a
XII. Panukatang Sangguniang Pagsusulit
38
PANUTO: Punan ang bawat hanay ng tamang salita na kukumpleto sa mga
halimbawa ng bawat antas ng wika.
Pampanitikan Pambansa Lalawiganin Balbal
ilaw ng tahanan Ina 1. _____ ermat
haligi ng tahanan 2. _____ Itang 3. _____
4. _____ Baliw 5. _____ praning
alagad ng batas 6. _____ Pulis parak
Salapi Pera Kwarta 7. _____
8. _____ Maganda Mahusay adnagam
sasakyang pang-lupa
9. _____ Awto tsikot
may-bahay Asawa bana 10._____
XI. Mga Kasagutan
39
inang pulis
ama datung
erpat marikit
nasisiraan ng bait kotse
buang was-wit
1.inang
2.ama
3.erpat
4.nasisiraan ng bait
5. buang
6.pulis
7.datung
8.marikit
9.kotse
10.was-wit
XIV. Pagpapahalaga
1. Napalawak ban g modyul na ito ang iyong kaisipan hinggil sa
mga antas ng wika?
2. Naintindihan mob a ng mabuti ang pagtalakay sa paksa?
3. Sa anong bahagi ng paksa ka nagkaroon ng kahirapan sa pag-unawa?
40
41
IKATLONGMARKAHAN
Mga Konseptong May Kaugnayang Lohikal
I. Pamagat: Mga Konseptong May Kaugnayang Lohikal
II. Ang mga Mag-aaral na Gagamit
Ang pagtuturo-pagkatutong ito ay inihanda para sa mga mag-
aaral na nasa ikawalong baitang na nais magkaroon ng kaalaman sa pag-
uugnay ng dalawang magkaibang ideya o pangungusap gamit ang tamang pang-
ugnay sa mga salita.
III. Lagom-pananw
Sa araling ito, ang mga mag-aaral ay mabibigyan ng kaalaman sa tamang
paggamit ng mga pang-ugnay at kung paano mapag-uugnay-ugnay ng wasto
ang mga pangungusap o konsepto.
IV. Layunin
42
Mga Paraan ngPagpapahayag
MODYUL1
Pagkatapos mabasa at mapag-aralan nang mabuti ang modyul na ito,ikaw ay
inaashang:
1. Nalalaman ang iba’t ibang gamit ng pag-ugnay.
2. Natutukoy ang pang-ugnay na ginamit sa pangungusap.
V. Panuto o Instruksyon sa mga Mag-aaral
Basahing mabuti na may pag-unawa ang mga aspekto ng
pandiwa. Suriin ang mga halimbawa sa bawat uri nito. Pagkatapos basahin ay
mayroong mga katanungan na kailangang sagutin na may pag-iingat. Upang
malaman ang mga kasagutan sa mg tanong, tingnan lamang ang Mga
Kasagutan.
VII. Mga Kakailanganing Kagandahang Asal
Bago pa man mabasa ng mga mag-aaral ang modyul na ito ay mas makakabuti
na may nalalaman na sila tungkol sa pang-abay na pamanahon nang sa gayon
habang binabasa ang modyul na ito ay matutulungan at magabayan sila sa pag-
unawa at mas lumawak at madadagan pa ang kanilang pagbasa.
Kinakailangan ding mabilis ang kanilang pag-iisip sa pagsagot sa mga
inihandang pagsusulit at masagot ang mga ito nang may kawastuhan.
43
VII. Sagutin Mo Na Ako!
PANUTO: Basahin ang bawat pangungusap at tukuyin ang tamang pang-ugnay
na bubuo sa ideya nito. Salungghuhitan lamang ang salita ng tamang sagot.
1. Masarap ang inihaing pagkain ni Inay (kaya naman, dahil, marahil) maraming
nakain si Ken.
2. (upang, dahil, kaya) makapasa sa pagsusulit, nag-aral si Ken ng mabuti.
3. Sumakit ang ngipin ni Ken (dahil, ngunit, upang) mahilig siyang kuma4n ng
kendi.
4. (kung, dahil, upang) nakinig ka lang sa payo ng iyong magulang, sana'y hindi
ka nagkamali.
5. (upang, sapagkat, dahilan) makamit ang minimithing pangarap, magpursigi ka
sa buhay.
6. Binaha ang kalsada (sapagkta, upang, ngunit) malakas ang ulan kagabi.
7. Nahuli si Gino sa kanyang unang klase (dahil, para, ngunit) tanghali na siya
nagising.
8. Nag-eensayo sila araw-araw (bunga nito, para, marahil) naging matagumpay
ang dula-dulaan.
9. Bumagsak si Korra sa pagsusulit (kasi, upang, para) hindi siya nag-aral ng
mabuti.
44
10. (kapag, ngunit, dahil) kasama ka, wala akong pangamba.
VIII. Mga Kasagutan
1. kaya naman
2. upang
3. dahil
4. kung
5. upang
6. sapagkat
7. dahil
8. bunga nito
9. kasi
10. kapag
AHA!-lamin Natin!
Mga Konseptong May Kaugnayang Lohikal
May mga konseptong higit na nagiging makahulugan kapag pinag-ugnay o
pinagsama. Halimbawa nito ang mga konseptong nagpapahayag ng relasyon o
kaugnayang lohikal tulad ng dahilan at bunga, layunin at paraan, paraan at
45
resulta, kondisyon at bunga o kinalabasan.
1. Dahilan at Bunga/ Resulta
Nagpapahayag ng sanhi o dahilan ng isang pangyayari.Nagsasabi naman ng
bunga o kinalabasan ang resulta nito.
Tingnan ang halimbawang mga pangungusap na nagpapakita ng relasyong
dahilan/sanhi at resulta/bunga. Pansinin ang mga pang-ugnay na ginamit, gayon
din ang padron ng pagsusunod-sunod ng mga konsepto. (nakaturo sa resulta
ang arrow o palaso)
a. Nag-aaral siyang mabuti kaya/kaya naman natuto siya nang husto.
(dahilan + pang-ugnay + resulta)
b. Nag-aaral siyang mabuti. Dahil dito/Bunga nito/Tuloy natuto siya nang
husto.
(dahilan + pu + resulta; may hinto sa pagitan ng dahikan at resulta)
c. Sapagkat/Pagkat/Dahil nag-aral siyang mabuti, natuto siya nang husto.
(pu + dahilan + resulta; may hinto pagkatapos ng dahilan)
46
d. Natuto siya nang husto sapagkat/pagkat/kasi/dahil nag-aaral siyang
mabuti.
(resulta + pu + dahilan)
Makikitang maipahahayag ang relasyong dahilan at bunga sa iba't ibang
paraan. Ginagamit ang mga kawsatib na pang-ugnay na sapagkat, dahil, dahilan
sa, at kasi sa pagsasabi ng dahilan o sanhi samantalang naghuhudyat ng resulta
o bunga ang mga pang-ugnay na kaya, kaya naman, dahilan dito at bunga nito.
2. Paraan at Layunin
Ipinakikita ng relasyong ito kung paano makakamit ang isang layunin o
naiisipan sa tulong ng isang paraan. Tingnan ang halimbawa. Pansinin ang mga
pang-ugnay, pati na ang padron ng pagpapahayag ng relasyon. (Nakatuon sa
layunin ang arrow o palaso)
a. Upang/Para matuto nang husto, nag-aaral siyang mabuti.
(pu + layunin + paraan; may hinto pagkatapos ng layunin)
b. Nag-aaral siyang mabuti upang/para/nang sa ganoo'y matuto nang husto.
47
(paraan + pu + layunin)
Sa relasyong ito, ginagamit ang mga pang-ugnay na para, upang o nang sa
ganoon upang maihudyat ang layunin.
3. Paraan at Resulta
Nagpapakita ang relasyong ito kung paano nakukuha ang resulta. Sa mga
halimbawa, nakaturo sa resulta ang arrow.
a. Sa matiyagang pag-aaral, nakatapos siya ng kaniyang kurso.
(paraan + resulta)
b. Nakatapos siya ng kaniyang kurso sa matiyagang pag-aaral.
(resulta + paraan)
Mapapansing walang ginamit na pang-ugnay sa relasyong ito. Inihuhudyat
ng sa ang paraang ginamit upang makamit ang resulta.
4. Kondisyon at Bunga o Kinalabasan
48
Maihahayag ang relasyong ito sa dalawang paraan: Una, tumbalik o salungat
sa katotohanan ang kondisyon. Tingnan ang halimbawa kung saan nakaturo sa
bunga o kinalabasan ng arrow.
a. Kung nag-aaral ka lang nang mabuti, sana'y natuto ka nang husto.
(pu + kondisyon + bunga)
b. Natuto ka sana nang husto kung nag-aral kang mabuti.
(bunga + pu + kondisyon)
At ikalawa, haypotetikal ang kondisyon; tulad nito:
a. Kapag/Sa sandaling/Basta't nag-aral kang mabuti, matututo ka nang
husto.
(pu + kondisyon + bunga)
b. Matututo ka nang husto Kapag/Sa sandaling/Basta't nag-aral kang mabuti.
(bunga + pu + kondisyon)
Sa unang paraan (salungat sa katotohanan ang kondisyon), ginamit ang
pang-ugnay na kung at karaniwan itong sinamahan ng sana upang maipakitang
salungat nga sa katotohanan ang bunga o kinalabasan. Sa ikalawa, ginamit ang
49
kapag, sandaling ... o basta't upang ipahayag na maaaring maganap ang isang
pangyayari kung isang pangyayari kung isasagawa ang kondisyon.
X. Psst! Patulong Naman!
PANUTO: Bilugan lamang ang letra ng sagot upang mabuo ang
bawat pangungusap sa ibaba.
1. Lumaking mabait si Ian ___ sa pangangaral ng kanyang mga magulan.
a. upang b. dahil c. kaya
2. ___ nagbasa ka lang ng mabuti, sana'y naiintindihan mo ang nilalaman ng
aklat.
a. dahil b. kung c. sapagkat
3. Maraming dayuhan ang tumulong sa nasalanta ng bayo ___ nakabangon
agad sila.
a. upang b. dahil c. kaya naman
4. Mag-aral nang mabuti ___ makapagtapos ng pag-aaral.
a. upang b. sapagkat c. kasi
50
5. Manalo siya ng gintong medalya ___ nagsanay siya ng mahigpit.
a. sapagkat b. upang c. kaya
6. Madaling natuyo ang kanyang mga sinampay ___ sa tindi ng sikat ng araw.
a. kasi b. dahil c. kahit
7. ___ kumain ka lang nang marami, sana'y hindi ka madaling magutom.
a. sapagkat b. dahil c. kung
8. ___ makamit mo ang kanyang pagmamahal, gawin mo ang mga bagay na
makapagpapasya sa kanya.
a. upang b. bagamat c. kundi
9. Masarap ang tindi niyang bibingka ___ madali itong maubos.
a. kaya naman b. sapagkat c. marahil
10. ___ binuksan mo ang gripo, dadaloy ang tubig.
a. upang b. kapag c. ngunit
XI. Mga Kasagutan
1. b 2. b
51
3. c
4. a
5. a
6. b
7. c
8. a
9. a
10.b
XII. Panukatang Pagsusulit
Si Mark Dave ang hinirang na bagong presidente 1.______ sapagkat siya ay
may paninindigan at ideolohiya. 2.______ nag-aral ng husto, nakapagtapos siya
sa kursong Abogasya. 3.______ magsusumikap sa buhay, makakamit ang iyong
mga pangarap", payo niya.
Maganda ang kanyang mga plataporma, 4.______ nakuha niya ang suporta
ng mamamayan." 5.______ umunlad ang bayan, pagkakaisa at pagtutulungan
ang kinakailangan", wika ng bagong presidente.
52
basta’t sapagkat bunga nito
para dahil
kaya naman dahil bunga ito
upang sapagkat
Si Rhea ay isang magandang dilag 6.______ maraming kalalakihan ang
nagkakagusto sa kanya. Mabait at maunawain din siya.7.______ng tamang
pagpapalaki sa kanya ng kanyang mga magulang. 8. ______ siya ay masipag
mag-aral, palagi siyang nangunguna sa klase. 9. ______ matuklasan ang
kanyang pag-aaral, nagtatrabaho siya sa karenderya tuwing gabi. Malapit na
siyang makapagtapos sa kolehiyo 10. _______naging matiyaga siya sa buhay.
XIII. Mga Kasagutan
1. sapagkat
2. dahil
3. kung
4.bunga nito
5.para
6.kaya naman
7.bunga ito
8.dahil
9.upang
10.sapagkat
53
XIV. Pagpapahalaga
1. Naintindihan ba ng mabuti ang paksa?
2. Nakatulong ba sa’yo ang modyul na ito sa paglinang ng inyong kaisipan
hinggil sa patalakay sa paksa?
3. May kahirapan ba sa pag-unawa ng paksa?
4. Naging madali ba ang pagsagot mo sa mga pagsusulit na ibinigay?
54
MODYUL2
I. Pamagat: Mga Paraan ng Pagpapahayag
II. Ang Mga Mag-aaral na Gagamit
Ang pagtuturo-pagkatutong ito ay nakalaan para sa mga mag-
aaral na nasa ikawalong baitang na nais magkaroon ng kaalaman sa mga
paraan ng pagpapahayag.
III. Lagom-pananaw
Sa modyul na ito, ang mga mag-aaral ay matututo ng iba't ibang
pamamaraan upang mas epektibong maibahagi o maipahiwatig ang kanilang
mga mensahe o reaksiyon hinggil sa isang isyu o paksa.
IV. Layunin
Pagkatapos mabasa at mapag-aralan nang mabuti ang modyul na ito,ikaw ay
inaashang:
1. nalalaman ang iba't ibang paraan ng pagpapahayag
2. natutukoy ang tamang saloobin ng bawat pahayag.
55
V. Panuto o Instruksyon sa mga Mag-aaral
Basahing mabuti na may pag-unawa ang mga modyul na ito na ang paksa ay
tungkol sa mga paraan ng pagpapahayg. Suriin ang mga halimbawa sa bawat uri
nito. Pagkatapos basahin ay mayroong mga katanungan na kailangang sagutin
na may pag-iingat. Upang malaman ang mga kasagutan sa mg tanong, tingnan
lamang ang Mga Kasagutan.
VI. Mga Kakailanganing Kagandahang Asal
Bago pa man mabasa ng mga mag-aaral ang modyul na ito ay
mas makakabuti na may nalalaman na sila tungkol sa paraan ng pagpapahayag
nang sa gayon habang binabasa ang modyul na ito ay matutulungan at
magabayan sila sa pag-unawa at mas lumawak at madadagan pa ang kanilang
kaalaman.
Kinakailangan ding mabilis ang kanilang pag-iisip sa pagsagot sa mga
inihandang pagsusulit at masagot ang mga ito nang may kawastuhan.
56
VII. Sige Nga Kung Kaya Mo!
PANUTO: Piliin ang tamang saloobin na nais ipahayag ng bawat pangungusap
sa ibaba. Hanapin ang tamang sagot sa kahon at isulat sa patlang bago ang
bilang.
1. Nais ko mang sumama, ngunit marami pa akon dapat asikasuhin.
2. May katotohanan ang iyong mga sinasabi.
3. Pero mali ka sa pagkakakilala mo siya.
4. Sayang, hindi ako tumama sa lotto.
5. Maari pa kaya akong lumahok sa paligsahan.
6. Mahal pa rin kaya niya ako hanggang ngayon.
7. Sana'y hindi ko siya iniwang nag-iisa.
8. Mag-ingat ka sa iyong mga sinasabi patungkol sa kanya.
9. Hindi mo dapat siya sinasaktan kung mahal mo siya.
10. Ngunit hindi ako ang kumuha ng tirang pagkain sa hapag.
VIII. Kasagutan
57
1. pagtanggi
2. pagsang-ayon
3. pagsalungat
4. panghihinayang
5. pag-aalinlangan
6. pag-aalinlangan
7. panghihinayang
8. pagbibigay-babala
9. hindi pagpayag
10. pagtanggi
IX. AHA! – lamin Natin!
Mga Paraan ng Pagpapahayag
Isa pang mahalagang aspekto ng dokumentaryong pampelikula ay ang
Komunikatibong Paggamit ng mga Pahayag o Mga Uri ng Pagpapahayag. Sa
tauhan sa paraan ng kaniyang mga pananalita.
Lalo na sa wikang Filipino, ang bawat pahayag na ating sinasabi ay
tumutugon sa anumang layunin at pangkomunikatibong pahayag gamit ang wika
upang epektibo nating maiparating ang ninanais na mensahe o reaksiyon.
Pansinin mo ang sumusunod na pangungusap.
58
A. Pagpapahayag at pag-alam sa kaisipan at saloobin
1. "Taos-puso kong tinatanggap ang iyong mga ipinayo." (pagtanggap)
2. "Maaari kayang mangyari ang kaniyang mga hinala?" (pag-aalinlamgan)
3. "Nakalulungko isipin, ngunit hindi ko kailanman sinabi ang mga pananalitang
yaon." (pagtanggi)
4. "Talagang sumasang-ayon ako sa iyong mga suhestiyon." (pagsang-ayon)
5. "Ikinalulungkot ko, tahasan akong sumasalungat sa iyong mga pahayag."
(pasalungat)
B. Pagpapahayag at pag-alam sa angkop na ginagawi, ipinakita at
ipinadarama.
1. Pagbibigay-babala
"Mag-ingat ka sa lahat ng iyong mga lakad."
"Huwag kang magpabigla-bigla sa iyong mga desisyon."
2.Panghihinayang
"Sayang, tama sana ang aking kasagutan."
"Kung naipagtapat ko lamang sa kaniya ang lahat, hindi sana nagyari yaon."
3. Hindi Pagpayag
"Hindi yata sapat kung ganoon lamang ang inyong gagawin."
59
"Bahala na kayo sa anumang hakbang na nais n'yong isagawa."
X. Saan Kaya Ako Nabibilang?
PANUTO:Itapat ang bawat pangungusap ng Hanay A ang mga
tamang sagot nito na nasa Hanay B.
1. Malugod kong tinatanggap a. pasasalamat
ang iyong regalo b. pagtanggap
2. Lubos kong ikinagagalak ang c. pagtanggi
iyong pagbisita sa akin. d. pagbibigay-babala
3. Huwag kang magkamaling e. pagsang-ayon
lapitan siya f. pagsalungat
4. Sayang, maganda pa naman g. hindi pagpayag
sana siya. h. paghihinayang
5. Kailanman hindi ko nagawang i. pag-aalinlangan
ipagkalulong ang aking mga j. pagpapatawad
60
magulang.
6. Gusto ko sana siyang kausapin
kaninapero nag-alangan ako.
7. Kung iyan ang mas makabubuti,
sumasang-ayon ako sa iyong plano.
8. Tinatanggap ko na ang paghingi mo
ng paumanhin sa akin.
9. Hindi ako sumasang-ayon sa
iyong ideya.
10. Bahala ka na kung dadalo ka
sa pagtitipon.
XI. Mga Kasagutan
1.b
2.a
3.d
4.h
5.c
6.i
61
7.e
8.j
9.f
10.g
XII. Panukatang Pagsusulit
PANUTO: Basahin ang bawat pangungusap at salungguhitan ang
aking saloobin na ipinapahayag.
1. Mag-ingat ka sa iyong pag-uwi. (panghihinayang, pagbibigay-babala,
pagtanggap)
2. Nakakahiyang aminin, tinatanggap kong ako ang nagkamali. (pagtanggap,
pasalungat, pasasalamat)
3. Kung ginising ko siya ng maaga, hindi sana siya nahuli sa klase.
(paghihinayang, pagtanggi, pagaalinlangan)
4. Oo naman, masaya ako sa piling mo. (pagsalungat, pagtanggi, pagsang-ayon)
5. Magustuhan kaya niya ang hinanda kong surpresa. (pag-aalinlangan,
pagsang-ayon, pagpapatawad)
6. Nakalulungkot isipin, pero magkaiba tayo ng pananaw tungkol sa usaping ito.
(pagsang-ayon, pasalungat, pagtanggi)
7. Kailanman ay hindi ko ninais na saktan ang kanyang damdamin. (pagtanggi,
pagsang-ayon, pagtanggap)
62
8. Sayang, hindi ko pinanindigan ang aking mga sinabi. (pagtanggi,
panghihinayang, pagbibigay-babala)
9. Malugod kong tatanggapin ang inyong mga paratang niyo. (pagtanggi,
pagtanggap, pagpapatawad)
10. Huwag kang magpabigla-bigka sa bugso ng iyong damdamin.
(pagbibigay-babala, pagtanggi, pagtanggap)
XIII. Mga Kasagutan
1. pagbibigay-babala
2. pagtanggap
3. panghihinayang
4. pagsang-ayon
5. pag-aalinlangan
6. pasalungat
7. pagtanggi
8. panghihinayang
9. pagtanggap
10. pagbibigay-babala
XIV. Pagpapahalaga
1. Naunawaan mob a ng mabuti ang paksa?
63
2. Nakikilala mo na ba ang mga paraan sa pagpapahayag maging ng mga
emosyong nakaatang ditto?
3. Maraming beses ka na bang sumalungat sa isang ideya ng iba o sumang-
ayon din dito?
TALAAN NG NILALAMAN
Pamagat Pahina
UNANG MARKAHAN
Modyul 1 : Pang-abay na Pamanahon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
64
Modyul 2 : Mga Aspekto ng Pandiwa . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 11
IKALAWANG MARKAHAN
Modyul 1 : Mga Pahayag na Pagsang-ayon at Pagsalungat . . . . . . . . 22
Modyul 2 : Mga Antas ng Wika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
IKATLONG MARKAHAN
Modyul 1 : Mga Konseptong May Kaugnayang Lohikal . . . . . . . . . . . . . . 43
Modyul 2 : Mga Paraan ng Pagpapahayag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Sanggunian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Pamantasang Normal ng Leyte
Tacloban City
Modyul Para
Sa
65
BAITANG 8 - Wika
Isinumite ni:
KENNETH B. REANDINO
Isinumite kay:
DR. ALVIN ROM DE MESA
Sanggunian:
Panitikang Pilipino (Filipino Kagamitan ng Mag-aaral) http://teksbok.blogspot.com/2010/08/antas-ng-wika_6470.html
66
67
Ang mga sumusunod ay ang mga tao sa likod ng aking tagumpay sa
paglikha ng modyul na ito na lubos kong pinasasalamatan mula sa kainuturan ng
aking puso:
Unang-una sa ating Poong Maykapal na laging nariyan upang gabayan ako
sa bawat desisyon na aking ginagawa at pagpaparamdam sa akin na kaya kong
matapos ang lahat ng ito.
Sina Mama at Papa sa kanilang pagpapakita ng buong suporta sa akin at sa
pagbibigay nila ng pera upang matustusan ang pangangailangan ko sa pagbuo
ng awtput na ito.
Si Dr. Alvin Rom De Mesa sa kanyang mga payo upang maging maayos at
wasto ang bawat nilalaman ng aking modyul.
At sa aking kuya Beboy na walang humpay rin ang suporta at paggabay at
maging sa pagpapalakas ng loob ko na makakaya kong matapos ito at maipasa
sa tinakdang panahon.
68
Pasasal