Mobilność i internacjonalizacja studiów.

Plusy i minusy studiów za granicą

Marek Frankowicz marek.frankowicz@gmail.com

Zespół Ekspertów Bolońskich & Centrum Badań nad Szkolnictwem Wyższym UJ

Spotkanie informacyjne „Polskie uczelnie

w Europejskim Obszarze Szkolnictwa Wyższego. Nowe warunki, możliwości i perspektywy

zawodowe dla absolwentów” Kraków, 19 kwietnia 2012

Europejski Obszar Szkolnictwa Wyższego

Marionetka? Robot?

Dziecko!!!

Internacjonalizacja w Europejskim Obszarze Skolnictwa Wyższego

• FORMA: Wprowadzenie studiów trójstopniowych, wprowadzenie Europejskiego Systemu Transferu i Akumulacji Punktów ECTS, łatwo czytelne i porównywalne stopnie (dyplomy), wprowadzenie europejskiej ramowej struktury kwalifikacji

• TREŚĆ: Propagowanie europejskiego wymiaru w szkolnictwie wyższym, rozwój studiów interdyscyplinarnych, rozwój kształcenia przez całe życie, wspieranie mobilności studentów i pracowników

• JAKOŚĆ: Współdziałanie w zakresie zapewniania jakości kształcenia, wprowadzenie europejskiego systemu akredytacji

• PROMOCJA: Propagowanie atrakcyjności Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego poza

Europą

Ramy kwalifikacji • Europejskie Ramy Kwalifikacji dla

Uczenia się przez Całe Życie (EQF)

• Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego (QFHE)

• Krajowa Rama Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego

• Polska Rama Kwalifikacji

Nowe Prawo o Szkolnictwie Wyższym

Krajowe Ramy Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego - opis, przez określenie efektów kształcenia, kwalifikacji zdobywanych w polskim systemie szkolnictwa wyższego

Kwalifikacje - efekty kształcenia, poświadczone dyplomem, świadectwem, certyfikatem lub innym dokumentem wydanym przez uprawnioną instytucję potwierdzającym uzyskanie zakładanych efektów kształcenia

Efekty kształcenia – zasób wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych uzyskanych w procesie kształcenia przez osobę uczącą się

EQF LLL KRK (dyplom,

świadectwo)

QFHE

8 Doktor Doctor

7 Magister Master

6 Licencjat, Inż. Bachelor

5 ???(trwa dyskusja) Short cycle

4 Matura

3 ZSZ

2 Gimnazjum

1 Szkoła podst.

8

7

6

5

4

3

2

1

ERK B

7

6

5

4

3

2

1

Model – Tomasz Saryusz - Wolski

10

9

8

7

6

A

5

4

„Tłumaczenie” kwalifikacji

7

O mobilności słów kilka

• Mobilność – ważna od zarania dziejów – przymusowa (wygnanie Adama i Ewy z Raju)

– dobrowolna (Abraham do Ziemi Obiecanej)

– Motyw „homo viator”

• Mobilność podstawą systemów kształcenia – wędrówki czeladników

– mobilność studentów i uczonych

Janusowe oblicza internacjonalizacji

• „Plusy dodatnie” – Zwiększenie

elastyczności studiów

– Nowa polityka językowa

– Standardy międzynarodowe

– Skutki psychologiczne

• „Plusy ujemne” – Drenaż mózgów

– Nieuczciwa konkurencja

– Koszty

– Skutki psychologiczne

Student nowej generacji: „Novum Trivium”

• 3 typy kompetencji: – Dziedzinowe – Umiejętność przeżycia w innym kulturowo

środowisku – Przedsiębiorczość

• Absolwent powinien umieć napisać – Pracę/raport ze swojej dziedziny – Esej wyrażający swoje myśli i uczucia – Biznes plan

Henry Etzkowitz, Newcastle University Business School

Mobilność podczas studiów Studia • program ERASMUS (od 1987)

– Karta Uczelni Erasmusa – Learning agreement – Koszty, stypendia – Życie po Erasmusie

• programy krajowe: Vulcanus, DAAD, CIMO, NORDPLUS

Praktyki • program ERASMUS • IAESTE, BEST, AIESEC, ELSA, EESTEC

Wolontariat

Program ERASMUS • Program pilotażowy: 1981-86

• ERASMUS (European Region Action Scheme for the Mobility of University Students) – uruchomiony w 1987

• Od 2007 – składowa Programu „Uczenie się przez Całe Życie”; uczestnictwo ponad 30 krajów

• Fenomen kulturowy (np. film „Smak życia”)

Program ERASMUS - fenomen kulturowy

• Film „Smak życia”

• Umberto Eco feels that the benefits of the Erasmus programme of student exchanges among European universities are as much “sexual”, as directly cultural. Speaking at a conference in Bilbao, Spain, the Italian superstar semiologist said Erasmus encouraged bilingual relationships and mixed marriages across Europe's national frontiers.

Program ERASMUS - problemy • Opowieść o pingwinku w Australii i

kangurku na Antarktydzie

• Syndrom wstrząsu poerazmusowego („Post-Erasmus Syndrome”)

Z grubsza: 3 powody mobilności studenckiej

• Wzbogacenie programu studiów – ERASMUS, MOST

• Zdobycie doświadczenia zawodowego – staże zawodowe

• Ciekawość „życia na gorąco” – Rozwój osobowy, poznawanie innych

kultur etc.

Walorów edukacyjnych było wiele, poczynając od poznania procesu produkcyjnego, pisania i czytania w nowym języku, czy wreszcie uczenia się zupełnie odmiennej kultury, co niekiedy nie bywało specjalnie łatwe. Podsumowując, po powrocie zostaje świadomość, że skoro pracowałem niemal na końcu świata (kilkadziesiąt km dalej ludzie żyli dokładnie tak jak przed tysiącami lat, polując przy użyciu bambusowych łuków i strzał), to wszędzie będę w stanie pracować, niezależnie od firmy czy warunków pracy.

(student AGH po praktyce w Indiach)

Opinie studentów – jasne strony mobilności (badania luty 2006)

+ Nabieranie doświadczeń, które zaowocują w kraju + Uczenie się języka + Poznawanie innych kultur, partnerskie związki

międzykulturowe + Promocja własnego kraju, kultury + Kształtowanie tolerancji, otwartości + Sprawdzenie się w samodzielności + Sprawdzian dla trwałych związków + Łatwiejszy dostęp do rynku pracy (postrzeganie osoby

mobilnej jako gotowej na zmiany, nie bojącej się ryzyka) + Możliwość korzystania z programów edukacyjnych w innych

krajach,

Opinie studentów – ciemne strony mobilności (badania luty 2006)

- Koszty/Problemy finansowe - Bariera językowa - Przerwanie realizacji planów i drogi rozwojowej w miejscu

zamieszkania/Utrata więzi - Tęsknota - Problemy z akomodacją po powrocie - Możliwość utraty ludzi, którzy wyjechali i nie chcą wrócić/

Napędzanie obcej koniunktury - Zatrata własnej kultury - Poczucie alienacji w obcej kulturze/Brak akceptacji - Różnice programowe/Problemy z realizacją programu

studiów - Brak opiekuna, koordynatora

Mobilność – czynniki sukcesu

• Traktowanie mobilności jako integralnej części procesu dydaktycznego (a nie jako „nakładki”)

• Przygotowanie do mobilności: – Uczelnia wysyłająca (administracja,

kadra dydaktyczna) – Uczelnia przyjmująca

(administracja, kadra dydaktyczna) – Student mobilny (powinien wiedzieć,

po co jedzie)

• Mechanizmy reintegracji po powrocie – Uznanie okresu mobilności – Docenienie i wykorzystanie nowych

kompetencji

Mobilność

Uczelnia

Kompetencje studentów

i pracowników

Uczelnia sprzyjająca mobilności:

Przejrzysta, aktualna i wyczerpująca informacja o studiach,

zgodna ze standardem ECTS

Zintegrowany system obsługi toku studiów (zapewniający też

właściwą obsługę studentów mobilnych), mechanizmy uznawania

kompetencji nabytych poza uczelnią macierzystą

Elastyczne programy studiów

Atrakcyjna oferta dydaktyczna w językach obcych

Systemowe rozwiązania promujące mobilność studentów i kadry,

w tym doradztwo i mechanizmy integracji & reintegracji

Faktyczna, a nie formalna partnerska współpraca międzynarodowa

Zintegrowane mechanizmy ewaluacji i poprawy efektywności

studiów, mobilności, współpracy międzynarodowej i rozwoju

kadry

OKIENKO MOBILNOŚCI („mobility window”)

• Przy projektowaniu programów studiów należy wprowadzać rozwiązania sprzyjające mobilności, typu: – „semestr mobilny”

– „rok mobilny” (brytyjskie „sandwich courses”)

• W Polsce już istnieja przykłady dobrej praktyki, np. „European project semester” w Centrum Kształcenia Międzynarodowego Politechniki Łódzkiej

Semestr/rok mobilny • Semestr/rok mobilny to wpisany do programu

studiów obowiązkowy semestr/rok nauki realizowanej na uczelni partnerskiej (najczęściej zagranicznej).

• W zasadzie może ono przypadać na którykolwiek rok czy semestr nauki. Jednak przyjmuje się powszechnie, że przed uczestnictwem w mobilności student powinien uczyć się co najmniej przez rok w uczelni macierzystej.

• Semestr lub rok , w którym otwarte jest „okienko mobilności” zależy od celów kształcenia za granicą.

• Cele mobilności mogą być związane z rozwijaniem umiejętności językowych, kulturowych lub innych umiejętności ogólnych lub dotyczyć określonej wiedzy tematycznej.

Mobilność wirtualna • Definicja mobilności wirtualnej:

Wykorzystanie technologii informacyjnych w celu osiągnięcia tych samych korzyści, jakie można uzyskać dzięki mobilności fizycznej, ale bez konieczności podróżowania

• Projekt TEACAMP: utworzenie „wirtualnego kampusu”, przedyskutowanie uwarunkowań legislacyjnych etc.

Mobilność przez całe życie „Lifelong Mobility” (LLM)

• Dwie podstawowe umiejętności, aby przeżyć w XXI wieku – Umiejętność uczenia się

– Umiejętność „twórczej adaptacji” do warunków zewnętrznych

• Obok „uczenia się przez całe życie” – „mobilność przez całe życie”

Navigare necesse est, vivere non est necesse Żeglowanie jest koniecznością, życie nie jest koniecznością;

Żeglowanie jest ważniejsze od życia

http://www.animepaper.net/gallery/wallpapers/tagged/item20259/

The Mobile Student