Upload
tania-wauters
View
215
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Miljoenennota 2012
Ruurd VerdamSeptember 2011
Economisch dieptepunt ligt achter ons . . .
. . maar de rekening komt nog!
Openingszinnen Miljoenennota
Op het dieptepunt van de kredietcrisis, toen de economie met 3,5 procent kromp, voelden de Nederlanders daar weinig van.
Integendeel, de koopkracht steeg met bijna 2 procent!
Dat gebeurde omdat de overheid de klap opving door extra geld te lenen.
De rekening kan echter niet blijven worden doorgeschoven!
De situatie
Economische crisis voorkomen
Dankzij impuls door overheden
Overheden moeten nu bezuinigen . . .
Rekening gaat naar particulier
. . . terwijl nieuwe crisis voor de deur staat !
Crisis ?
VS: haperende groei
Azië : groeit hard maar remt af
Europa : tjaaa . . . . .
Haperend beeld in de VSAfzwakkende groei Werkloosheid blijft hoog
Huizenprijs daalt nog Consumentenvertrouwen daalt
Azie: de groeimotor van de laatste decennia
stijgend aandeel in wereldecnomie1990
2010
Maar hoge groei leidt tot hogere inflatie
industriële productieconsumentenprijzen
Opkomende landen hebbenfinanciën beter op orde
Staatsschuld ontwikkelde en opkomende economieën (% BNP)
. . . en dat geldt niet voor Europa !
Ondanks Euro geen convergentie
Geen economische convergentie:• Sterke landen bleven lonen matigen en
structurele hervormingen doorvoeren• Zwakke landen lieten lonen oplopen, maar
konden nu niet meer devaluerenToestroom van kapitaal maskeerde zwakte
Geen budgettaire discipline• Duitsland en Frankrijk negeerden als
eersten stabiliteitspact• Toestroom van kapitaal maskeerde zwakte
Zuidelijke landen prijzen zich uit de markt
Kosten per eenheid product (1999=100)
Gr
NL
Port
Ita
Ier
Dld
Markten schieten door
Nederland Griekenland SpanjeSource: Reuters EcoWin
98 99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Pe
rce
nt
0,0
2,5
5,0
7,5
10,0
12,5
15,0
Rente op 10 jaars Staat
Euro stimuleert kapitaalstromen
Tekort en Schuld in mondiaal perspectief
Tekort en schuld vs EMU-norm S
taat
ssch
uld
in %
BB
P
Begrotingssaldo in % BBP
60
0
120
-9 -6 -3 0
Spanje
Italië
3
NL
Griekenland
Frankrijk
Lux
Eurozone
België
Finland
Duitsland
Ierland
Slowakije
Euro stimuleert kapitaalstromen
Grote stappen noodzakelijk
Maar achterban wil niet
Probleem landen nemen wel maatregelen
Hoe crisis op te lossen
Drastischer oplossingen
Drastischer oplossingen
Onzekerheid leidt tot aarzelende groei
2009 2010 2011 2012
Wereld - 1,0 4,8 3 1/2 3 1/2
Verenigde Staten - 3,5 3,0 1 3/4 1 3/4
Japan - 6,3 4,0 - 3/4 2
Azië excl. Japan 6,0 9,3 7 1/2 7
Eurozone - 4,1 1,7 1 3/4 1
Nederland - 3,5 1,7 1 1/2 1
Groeivertraging in Nederland
Groei export hapert Investeringen stagneren Werkloosheid loopt op
Cons vertrouwen daalt Cons bestedingen dalen Econ groei stokt
In lijn met Europa
Als een crisis maar uitblijft
Minder groei in % Meer werkloosheid Extra Staatsschuld
Financiële crisis Eur schuldencrisis Mondiale econ crisis
Vergrijzing kwetsbaar punt van NLgroei uitgaven agv vergrijzing 2007 – 2060 (in % BNP)
Maatregelen zijn onvermijdelijk
Uitgangspunten kabinet
Concurrerend blijven in veranderende omgeving
• Overheidsfinanciën op orde brengenColl uitgaven weer > 50% BNPDe les van Europa
• Economie versterkenInvesteren in onderwijs en infrastructuur
• Kleinere dienstbare overheidRuimte voor eigen initiatiefNiet concurreren op arbeidsmarkt
Opbouw pakket maatregelen € 18 mrd
Oplopend tot € 18 mrd in 2012
De maatregelen in 2012 (totaal – 6,5 mrd
Afschaffen eigen bijdr zorg + 0,3 mrdInvesteringen (ZZP’ers, Justitie/Politie, Ond etc) + 2,0
Lastenverzwaring 1,0 mrdBesparingen in mln Ontwikkelingssamenw 840 mln Bevriezen doelgroep zorg 600 Inzet Defensie, minder JSF 400 Korting 3000/stud + coll geld 370 Overig (Wahjong, kinderopv, inburg, etc etc)
Totaal besparingen 7,9 mrd
Effect begrotingstekort - 6,7 mrd
Ontwikkeling uitgaven categorieën
Bron: CPB
Staatsschuld (rechts)
Rente
Onderw+C+W
Just+Veiligh
Defensie
Gem+Prov
Infr+Milieu
BiZa+Kon
EZ+Landb
Buitenl (EU)
Totaal inkomsten € 235 miljard
Totaal uitgaven € 255 miljard
Tekort terugdringen moeilijk
EMU-saldo Nederland (in % BBP)
Staatsschuld (rechts)
. . . En dus nog oplopende staatsschuld
Staatsschuld Nederland (in % BBP)
Bron: CPB
Staatsschuld (rechts)
Staatsschuld groeit vooral door tekorten
Ontwikkeling garanties Overheid
Bron: CPB
Staatsschuld (rechts)
Oude garanties
Euro crisis
Banken
Verdeling economische groei
2012: mager jaar voor burgers en bedrijven
Bedrijfswinsten onder druk
0
2
4
6
8
10
12
14
16
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012
Solvabiliteit Rentabiliteit
Werkloosheid blijft relatief laagmede dankzij ZZP’er en deeltijdwerkers
Conclusie
• Wereldwijd haperende economieënEn grote problemen die aan vertrouwen knagen
• Schuldenposities moeten worden afgebouwdOverheidsfinanciën moeten op ordeRegering is daarin strak in de leer
• De rekening komt nu ook bij burgersOver hele linie koopkrachtverliesBij bedrijven staat winst onder druk
• Positie NL niet slecht
Goede concurrentiepositie en lage werkloosheid
En dan wordtallesweer
zoals het was ?
Nog steeds extreem hoge schulden
in Nederland en internationaal
Productie
Het blijft nog even billenknijpen