"Nauczyciel przedmiotów zawodowych w zakresie organizacji usług gastronomicznych i hotelarstwa oraz architektury krajobrazu - studia podyplomowe"

projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego.

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu ul. C.K. Norwida 25/27, 50-375 Wrocław, tel.: +48 (0)71 320 5108, fax: +48 (0)71 320 5137, email:

sekretariat.ri@up.wroc.pl

Mgr Sylwia Mgr Sylwia Mgr Sylwia Mgr Sylwia OparkaOparkaOparkaOparka

Dydaktyka przedmiotowa

METODYKA NAUCZANIASylwia Oparka

2009-03-28

„ POWIEDZ, A ZAPOMNĘPOKAŻ, A ZAPAMIĘTAMPOZWÓL WZIĄĆ UDZIAŁ, A ZROZUMIEM”(chińskie przysłowie)

2009

-03-

28

Termin "metoda" pochodzi od greckiego słowa methodos

oznaczającego badanie, sposób badania, ale i sposób postępowania i dochodzenia prawdy.Pojecie metody często utożsamiane jest ze sposobem podawania wiadomości. Takie ujecie zmienia i upraszcza sens procesu kształcenia. Należy zauważyć, że każda metoda jest sposobem działania, natomiast nie każdy sposób postępowania zasługuje na nazwę metody. Na różnice w określeniu analizowanego pojęcia uwagę zwrócił Tadeusz Kotarbiński, który stwierdził, że "metoda tym różni sie od sposobu, że przez metodę rozumie siezwykle sposób z góry obmyślany dla zastosowania go w licznych a podobnych przypadkach". W dalszej części ten sam autor stwierdza, że "metoda wiąże sie nierozerwalnie z pojęciem planu, to zaś z pojęciem celu działania".

2009

-03-

28

Co należy rozumieć pod pojęciem metody nauczania?

Według W. Okonia jest to taki sposób pracy nauczyciela z uczniem, który umożliwia uczniom przyswojenie sobie wiadomości, umiejętności i nawyków oraz możliwości poznawczych, pobudza zainteresowania. Nauczyciel wykonuje w procesie nauczania określone czynności aby osiągnąć założone cele m.in.- opracowanie nowej lekcji- realizacja tej jednostki- utrwalenie wiadomości i nawyków- kontrola i ocena postępów w nauce.- kształtowanie postaw- oddziaływania wychowawcze

2009

-03-

28

Klasyfikacja metod nauczania

Według W. Okonia do niedawna preferowane były cztery grupy metod nauczania:

Podające – uczenie się przez przyswajanie,Problemowe – uczenie przez odkrywanie,Waloryzacyjne – uczenie się przez przeżywanie,Praktyczne – uczenie się przez działanie

Zmodyfikowany podział metod podałF. Szostek. Rozszerzył grupę metod problemowych o metody

aktywizujące.

Metody aktywizujące wpływają na cały system pracy dydaktycznej, powodują zmianę w myśleniu edukacyjnym, niosą konsekwencje w takich obszarach pracy dydaktycznej jak: struktura zajęć, sposoby

zakończenia pracy, zakładane cele oraz rola nauczyciela i rola

ucznia.

2009-03-28

2009

-03-

28

Nauczyciel przedmiotów zawodowych powinien tak ułożyć swój warsztat pracy aby przez właściwie dobrane metody pracy wykształcić u uczniów postawy przedsiębiorcze.Stwarzać takie sytuacje dydaktyczne, w których uczniowie mają możliwośćpodejmowania odpowiedzialności za swoje kształcenie, dokonywania wyborów bez obawy o popełnianiu błędów. Metody pracy powinny zachęcaćuczniów do samodzielnego rozwiązywania zawodowych problemów. Uda sięto wtedy, gdy zintegrujemy wiedzę umiejętności zawodowe. Do najchętniej stosowanych w nauczaniu przedmiotów zawodowych metod można zaliczyć:Z zakresu podających: wykład informacyjny, pogadanka, opis.Z zakresu problemowych: wykład konwersatoryjny, dyskusja dydaktyczna panelowa, metoda problemowaZ zakresu eksponujących: film dydaktyczny z omówieniem, pokaz z objaśnieniem

2009

-03-

28Z zakresu programowanych: z użyciem komputera, maszyny dydaktycznej, podręczników do programowania.Z zakresu praktycznych: pokaz, ćwiczenia przedmiotowe, laboratoryjne, produkcyjne.Nauczyciel powinien dobierać we właściwych proporcjach różne metody pracy:· podające – gdy wprowadza nowe zagadnienia o dużym stopniu trudności· problemowe – gdy zakłada , że uczniowie powinni sami poszukiwaćinformacji i rozwiązań zagadnień zawodowych· eksponujące – jeżeli kształci wrażliwość i system wartości u uczniów· programowane – gdy wdraża uczniów do umiejętnego korzystania z komputera i innych maszyn dydaktycznych· praktyczne – jeżeli zakłada ,że uczniowie powinni wdrażać wiedzęteoretyczną do wykonywania zadań praktycznych

2009-03-28

2009-03-28

METOD INTEGRACYJNYCH UŻYJ gdy chcesz, aby uczniowie.............· czuli się dobrze i bezpiecznie w grupie,· potrafili myśleć twórczo,· dzielili się swoimi doświadczeniami,· byli aktywni i chętni do pracy,· potrafili negocjować, współpracować,· akceptowali siebie i kolegówMETOD TWORZENIA I DEFINIOWANIA POJĘĆ użyj, aby twoje dzieci............· rozumiały podstawowe pojęcia,· wyodrębniały cechy istotne i nieistotne,· potrafiły analizować,· potrafiły negocjować,· potrafiły definiować pojęcia, zasady.UŻYJ METOD HIERARCHIZACJI, gdy chcesz aby twoje dzieci· potrafiły analizować i klasyfikować,· porządkować w relacji wyższości – niższościMETOD TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW użyj, gdy chcesz aby dzieci.......· potrafiły dyskutować,· potrafiły myśleć krytycznie,· potrafiły łączyć wiedzę z doświadczeniem,· wyrażały własne poglądy,· myślały twórczo,· potrafiły rozwiązywać problemy

Wybór metod z punktu widzenia potrzeb ucznia

2009-03-282009-03-28

Wybór metod z punktu widzenia osiągnięć ucznia

2009

-03-

28

11

Zastanawiając się jakie metody stosować,warto mieć na uwadze, że:

ZapamiZapamięętujemy:tujemy:

10% tego, co czytamy 20% tego, co słyszymy 30% tego, co widzimy

50% tego, co słyszymy i widzimy

70% tego, co sami mówimy 90% tego, co sami

robimy

2009-03-28

2009

-03-

28

SŁUCHOWCY – ucząc się wolą informacje związane z dźwiękiem- lubią dialog i rozmowy- powtarzają głośno to, co napisali- rozmawiają ze sobą- lubią słuchać- lubią wykłady- lubią długie wypowiedzi własne- lubią muzykę- wolą mówić o dziełach sztuki niż je oglądać- dobrze pamiętają imiona, twarzeWZROKOWCY – ten typ nastawia się w czasie nauki na wizualizację, zarówno przy przyjmowaniu wiedzy, jak i przy jej opracowywaniu- lubią demonstracje lub pokazy- lubią wykresy i tabele- lubią opisy- pamiętają twarze, imiona- lubią patrzeć, rysować- preferują sztuki wizualneCZUCIOWCY ( kinestetycy ) – pomocne dla nich w procesie nauczania są chwytanie, dotykanie, czucie.- uczą się przez wykonywanie i bezpośrednie zaangażowanie- lubią emocje, ruch- nie lubią czytać- pamiętają to – co sami wykonali- muszą się poruszać, wiercić, coś trzymać- tupią, gestykulują- nie lubią słuchać

2009

-03-

28ŚRODKI DYDAKTYCZNE

Środki dydaktyczne – to wszelkiego rodzaju przedmioty

oddziałujące na zmysły uczniów, których zadaniem jest ułatwienie poznawania rzeczywistości. Środki dydaktyczne

skracają proces nauczania, pozwalając w krótszym czasie

przekazać więcej wiadomości. To materialny przedmiot biorący udział w procesie kształcenia i wychowania. Środki

dydaktyczne często są utożsamiane z pojęciem pomocy naukowych, chociaż nie jest to porównanie prawdziwe.

2009-03-28Podział środków dydaktycznych:

1) Środki naturalne takie jak okazy z otoczenia przyrodniczego, kulturowego, społecznego, które bezpośrednio przedstawiająrzeczywistość2) Środki techniczne, które pokazują rzeczywistość w sposób pośredni:a) wzrokowe:- przeźrocza;- film;- rysunki;- fotografie;- ilustracje z czasopism, folderów itp.;b) słuchowe:- nagrania magnetofonowe, płytowe;- audycje radiowe;c) wzrokowo – słuchowe:- programy telewizyjne, - multimedialne programy komputerowe.d) automatyzujące:- maszyny dydaktyczne,- komputery.

2009-03-28ELEGANCJA I ESTETYKA

UBIORU PERSONELUwww.hotel-warminski.com.pl

2009-03-283. Środki symboliczne, przedstawiające rzeczywistość za pomocą słowa żywego i drukowanego (w tym podręcznik szkolny), znaków, rysunków technicznych, grafów, map.

W procesie kształcenia zawodowego, a szczególnie w praktycznej nauce zawodu, występuje ogromna ilośćzróżnicowanych środków dydaktycznych, które jednocześnie są środkami pracy, przy pomocy których uczeń wykonuje określone zadania szkolne, praktyczne, ćwiczenia, doświadczenia. W kształceniu zawodowym wśród środków dydaktycznych można wyliczyć równieżmateriały dydaktyczne. Stanowią one grupę środkach dydaktycznych, które zawierają treści nauczania. W praktycznej działalności nauczyciela istotne znaczenie mają również plany metodyczne (często traktowane jako konspekty do zajęć) i scenariusze zajęć.

2009-03-28„Lepiej straty za talara, niż wstydu za grosz”To jest naprawdę dobry hotel. Czysto w nim i schludnie, przyjezdnych nie zadręczają zbędne formalności, pracownicy recepcji są bardzo profesjonalni i uprzejmi. Do tego – dobre położenie w zabytkowej dzielnicy Krakowa i śniadania serwowane w pięknie odrestaurowanych wnętrzach. To jest zupełnie przyzwoity hotel, więc dlaczego profesor N. z Florencji uznał, że od lat nie mieszkał w gorszym miejscu? A może nasz florentyńczyk jest po prostu marudą, zgryźliwym dziadem, który wszędzie szuka dziury

w całym? Może jest nadzwyczaj rozkapryszony albo nie lubi zimnej Polski? Nie, po trzykroć nie!

Profesor N. jest bardzo miłym, normalnym człowiekiem, który darzy nasz kraj wielką sympatią. No

więc, co mu tak bardzo zalazło za skórę?

Po pierwsze nie podobało mu się to, że hotel – liczący sobie słono za każdą ze swych trzech

gwiazdek – nie dysponuje windą. Tak, są takie budynki, gdzie dźwigu nie da się zainstalować, no ale

można, a nawet należy to rekompensować pomocą udzielaną gościom przez portiera albo boya

hotelowego. Niestety, starszy pan z Florencji i jego żona musieli sami wciągać swoje walizy na

trzecie piętro, zamiatając wywieszonymi językami schody.

Po drugie – goście z Italii zostali zakwaterowani w pokoju o wymiarach klasztornej celi kamedułów.

Jak to określił profesor N. – nawet jako jedynka byłby to pokoik zdecydowanie za ciasny. Drugie

łóżko najwyraźniej wciśnięto tam na siłę. W dodatku dostawka została tak ulokowana, że profesor

N., przekazując żonie pocałunek na dobranoc, wpadał w szczelinę między posłaniami. Ciasnota w

numerze Włochów była tak wielka, że w żaden sposób nie dało się przesunąć krzesła, więc jego

oparcie zasłaniało ekran telewizora, co zresztą nie było żadną tragedią, bo telewizor i tak pokazywałwyłącznie coś w rodzaju stałej transmisji z opadów śniegu z deszczem. Przed snem odpadało także

czytanie, bowiem w oknie brakowało zasłon i żona profesora N. czuła się skrępowana czujnym

wzrokiem sąsiadów z domu po przeciwnej stronie wąskiej uliczki. Kłopot w tym, że i zasnąć nie było

łatwo, ponieważ poduszki ze sztucznego tworzywa okazały się tak cienkie jak chustki do nosa i

wsuwały się łatwo za kołnierz piżamy.

2009-03-28

I jeszcze jedno – niby drobiazg, ale wymowny. Podczas czterodniowego pobytu w

hotelu, mimo że opłaty wcale nie malały, nie dostarczano nowych pojemniczków z

mydłem pod prysznic ani buteleczek z wodą mineralną. Zapewne jedna flaszka wody i

jeden mały pojemniczek z mydłem miały charakter wyłącznie powitalny.

W krakowskim hotelu widać było na każdym kroku prawdziwą pasję oszczędzania: na

wyposażeniu, wodzie, przestrzeni, naprawach i personelu, który powinien pomagaćgościom, na przykład przy wnoszeniu bagaży. Pasja, która w życiu społecznym czasem

godna jest podziwu, w niektórych sytuacjach, zwłaszcza w usługach, bywa wszakże

zabójcza. No bo czy oszczędzanie na klientach nie przynosi przypadkiem znacznie

więcej strat niż korzyści? Przecież profesor N. skreślił opisywany tu hotel raz na zawsze

ze swojej podróżnej listy, a w dodatku będzie do tego miejsca zniechęcał wiele innych

osób jadących do Polski. No i jest jeszcze coś niezwykle ważnego, choć trudno

przeliczalnego na pieniądze, coś, co zawiera się w staropolskim przysłowiu: „Lepiej straty

za talara, niż wstydu za grosz”.

Specjaliści od psychologii obsługi klienta wiedzą, że człowiek płacący za usługę zwraca

uwagę na drobiazgi. Stąd – w przypadku hotelu – nie wystarczy starać się o wysoki

standard budynku, łazienek, restauracji, recepcji itp. Liczą się też wszystkie pozornie

drugorzędne szczegóły. One są solą i pieprzem w całej hotelowej potrawie. Dlatego

prawdziwie samobójczą wydaje się być strategia skąpienia paru złotych na mydło,

zasłony czy poduszki. To tak, jak gdyby maratończyk, który przebiegł ponad czterdzieści

kilometrów, nagle usiadł przed samą linią mety. Czy nie uważacie Państwo, że naprawdępowinien zrobić jeszcze jeden mały krok, aby cały jego dotychczasowy wysiłek nie

poszedł na marne? Marek Stokowski

2009

-03-

28

Funkcja środków dydaktycznych sprowadza się:� upoglądowienia procesu kształcenia, tj. do rozszerzenie

zasięgu kontaktów uczącego się z rzeczywistością;� ułatwienia procesów myślowych;� pomocy w wykonywaniu przez uczniów ćwiczeń i

zdobywaniu sprawności praktycznego działania;� eksponowania materiałów wywołujących przeżycia

uczniów.

Recepcja – procedury obsługi gościa

Sylwia Oparka

WYBRANE METODY NAUCZANIA PODAJĄCE

Wykład

Słuchanie nie jest czynnością automatyczną, jest wysiłkiem.

2009-03-28

2009

-03-

28

Główne cechy charakterystyczne

Obszerne i pełne przedstawienie materiału, metoda skoncentrowana na wykładowcy

Zakres zastosowania Wprowadzenie nowych dziedzin oraz podsumowanie bloków tematycznych, metoda stosowana w trakcie całego szkolenia lub wymiennie z metodami interaktywnymi

Zalety Nieograniczona liczba uczestników, oszczędne w czasie przekazywanie wiedzy zwłaszcza w dużych grupach, możliwość zastosowania różnorodnych pomocy

wizualnych

Wady Brak informacji zwrotnej od uczestników i w konsekwencji możliwość fałszywej oceny

odbioru prezentowanego materiału, nie uwzględnia indywidualnych potrzeb, duże obciążenie fizyczne lub psychiczne uczestników zwłaszcza w przypadku materiału

obszernego lub trudnego

2009

-03-

28Przepis na dobry wykład

1.Metoda 3 A - Atrakcyjny mówca, Atrakcyjny sposób przekazu, Atrakcyjny temat2.Powiedz na początku o czym będziesz mówić, wskazując kolejne zagadnienia naprzygotowanej wcześniej mapie mentalnej. Uwaga! Jeżeli mapę rysujesz w czasie mówienia,pamiętaj, aby nie mówić tyłem do słuchaczy! (Jeżeli omawiasz temat, w których ważna jestchronologia zdarzeń zastosuj linię czasu). Powiedz wszystko po kolei wskazując, gdzie sięaktualnie znajdujecie. Mów w dość szybkim tempie, dynamicznie. Przy najważniejszych sprawach zmieniaj ton głosu (aby zastosować prawo kontrastu i umożliwić skupienie uwagi). Rób przerwy po wygłoszeniu spraw trudniejszych, dziwniejszych pozwól na refleksję.Kiedy omawiasz coś trudniejszego, coś co wymaga większej uwagi — zmień pozycję ciała,np. zrób dwa kroki w lewo. Wybrany ruch wykonuj systematycznie. Po pewnym czasieuczniowie „odkryją”, że zmiana pozycji w czasie wykładu zwiastuje coś innego i odruchowoprzygotują się do tego (np. bardziej wyostrzając uwagę).Naucz się w trakcie wykładu pisać lub rysować najważniejsze, kluczowe słowa lub symbole— tak, aby odzwierciedlało to strukturę wykładu.3. Dygresje stosuj oszczędnie4. W czasie wykładu odwołuj się do wszystkich zmysłów5. Nie dyktuj6. Pozwalaj zadawać pytania i przerywać7. Obserwuj jak reagują, utrzymuj kontakt wzrokowy8. Nie wprowadzaj pojęć niezrozumiałych i nie definiuj pojęć niezrozumiałychprzez inne tak samo obco brzmiące uczniom9. Pamiętaj o podsumowaniu

WYKŁAD MOŻE BYĆ PRZEPLATANY RÓŻNYMI TECHNIKAMI INTERAKTYWNYMI

2009

-03-

28

Sieć - na kartkach zapisane są kluczowe pojęcia, dotyczące określonego

zagadnienia. Każdy z uczestników losuje jedna z kart. Następnie dowolny

uczestnik wyjaśnia swoje pojecie, kontynuuje ten z uczestników, który uważa, że

jego pojęcie ma związek z poprzednim i nawiązuje do nich. Technika ta może

być wykorzystana do podsumowywania i uporządkowywania wiedzy oraz

rozpoczęcia nowego zagadnienia przez ujecie w całość wiedzy zdobytej

uprzednio.

Technika rundy – polega na tym, że poszczególne osoby w grupie

w ustalonej przez wykładowcę kolejności wypowiadają się na temat sposobu

rozwiązania problemu, zagadnienia, oceny zjawiska. Wykładowca po

zapoznaniu sie z wypowiedziami słuchaczy dokonuje ostatecznego

podsumowania. W rundzie mogą brać udział wszyscy słuchacze lub tylko

wyznaczone wcześniej przez wykładowcę osoby. Schemat graficzny tej

techniki przedstawia poniższy rysunek.

2009

-03-

28POGADANKA

Główne cechy charakterystyczne Metoda oparta na wykładzie i na zadawaniu pytań, dialog

dydaktyczny kierowany i sterowany przez wykładowcę, otwarta na

informacje zwrotne od uczestników

Zakres zastosowania Wykorzystywana przy nowym materiale, jak i w celu uzupełnienia,

usystematyzowania materiału, przy odwołaniu się do posiadanej przez uczestników wiedzy, w celu przygotowania pracy w grupach

Zalety Może odbywać się w dużych grupach, silnie koncentruje się na

temacie, podnosi motywację poprzez odwoływanie się do posiadanej przez uczestników wiedzy

Wady Niewielki stopień interakcji pomiędzy uczestnikami , brak

uwzględnienia indywidualnego tempa uczenia się oraz potrzeb uczestników, możliwe poczucie niepewności wśród uczestników

2009

-03-

28Pytanie jest formą aktywnego odniesienia się do pewnego obszaru rzeczywistości.1. Pytania są odpowiednie dla fazy początkowej lekcji —wtedy koncentrują uwagę, weryfikują posiadany zasób wiedzy i umiejętności w punkcie startowym, identyfikują uczniowskie ścieżki myślenia, skojarzenia. Innymi słowy – pytania te otwierają sytuację edukacyjną, przygotowują uczniów do odbioru tematu (także metodynauczania):- - z czym wam się to kojarzy?- - co wam to przypomina?- - jak to będzie działać?- - co się stanie dalej?-- co to znaczy?2. Pytania są także właściwe dla etapowej diagnozy „przyrostu”wiedzy; ewentualnie ponownie koncentrujące uwagę (na wybranym aspekcie rzeczy). W tej fazie warto stosować pytania naprowadzające i prowokacyjne — sprawdzające stopieńpewności i przyswojenia materiału (A co by było, gdyby...?).

2009

-03-

28

3. Pytania odgrywają też wielką rolę w fazie podsumowującej lekcjęlub kilku lekcji zamykających pewną całość tematyczną.W tym przypadku chodzi o właściwe zamknięcie sytuacji edukacyjnej.Pytamy się więc na przykład o to:- co było najciekawsze na tej lekcji?- co było najtrudniejsze?- co uczniowie chcieliby jeszcze poznać, o czym się jeszcze dowiedzieć się?- jakie są ich reakcje i stosunek do wprowadzanych treści?- jakie to wszystko ma znaczenie, zastosowanie (pytania wspomagające stawianie hipotez itransfer wiedzy na inne obszary – gruntujące doświadczenie).

WYBRANE METODY EKSPONUJĄCE

Film, sztuka teatralna

2009-03-28

2009-03-28Metody eksponujące służą do kształtowania postawy

społeczno - moralnej czy estetycznej, polegają one na

stwarzaniu takich sytuacji, gdzie uczestnicy będą sami

wytwarzać lub odtwarzać pewne wartości, zatem wyrażaćsiebie poprzez ich odtwarzanie; np. udział uczniów w

szkolnym przedstawieniu z podziałem na poszczególne role

- aktorów, reżyserów, scenografów itd.; innymi przykładami

wartościowych prac zespołowych lub indywidualnych mogąbyć:

•namalowanie obrazu

•stworzenie rzeźby

•nakręcenie filmu krótkometrażowego

•organizacja wystawy prac uczniów

•inscenizacja pewnych wydarzeń historycznych

•happening

•psychodrama ;

te oraz inne formy eksponowania wartości ułatwiają proces

utożsamiania się ich uczestników z przekazywanymi

wartościami lub odrzucenie wartości negatywnych.

Telewizja dydaktyczna oraz filmy dydaktyczne pełniąistotną rolę w procesie nauczania, ponieważ eksponująone dane zjawiska, wydarzenia oraz procesy wielokrotnie w różnym czasie.

WYBRANE METODY PROGRAMOWANE

Komputer

2009-03-28

2009-03-28

Komputer prawidłowo stosowany w praktyce szkolnej może usprawnić proces uczenia się i umożliwić uzyskanie lepszych wyników nauczania. Dostarcza uczniom bodźców oddziałujących na ich zmysły, ułatwia poznanie rzeczywistości i praw niąrządzących, służy opanowaniu różnego rodzaju umiejętności.

2009-03-28Prawidłowe wykorzystanie komputera wymaga od nauczyciela znajomości

pewnych zasad :

ˇ z komputera należy korzystać wtedy, gdy jest potrzebny do spełnienia

określonych funkcji dydaktycznych - wychowawczo,

ˇ treści przekazywane lub utrwalane przez komputer powinny wiązać siębezpośrednio z celami lekcji,

ˇ czas pracy przy komputerze powinien być prawidłowo zaplanowany,

ˇ należy stosować programy mające wielopoziomową strukturę dostosowanądo różnych umiejętności intelektualnych uczniów,

ˇ powinno się łączyć komputer z innymi środkami dydaktycznymi (pamiętać o

tym żeby nie przeładowywać ich ilością),

ˇ sprzęt komputerowy i planowane do wykorzystania programy powinny byćsprawdzone i przygotowane przed lekcją.

WYBRANE METODY PRAKTYCZNE

Metoda projektów, symulacja

2009-03-28

2009-03-28

Jest to metoda, w której uczniowie, w oparciu o dotychczasową wiedzę i dłuższym czasie. Podczas pracy nad projektem uczni wie mają możliwość planowania, poszukiwania, dyskutowania. Mamy dwa rodzaje projektu:Projekt badawczy – polega na zebraniu dużej ilości informacji na dany temat i prezentacji na forum klasy.Projekt działania lokalnego – polega na podjęciu jakiegoś przedsięwzięcia na rzecz środowiska i prezentacji go na większym forum. Realizacja projektu przebiega w fazach:

1. Zainicjowanie i wybór projektu.Określ obszar tematyczny do tworzenia projektu. Za pomocą burzy mózgów ustal tematy do opracowania. Uczniowie sami wybierają tematy zgodnie z ich zainteresowaniem, tym samym dzielą się na grupy. Ustal ramowy przebieg projektu: rozpoczęcie, opis projektu, plan pracy grup, wykonanie, prezentacja.

2. Opis projektu i spisanie kontraktu.Uczniowie sami dokonują opisu projektu wg planu:a) temat projektub) jego celec) przewidywane formy realizacjid) przewidywane sposoby prezentacjie) plan pracy grupyWszyscy wybierają najlepszy plan, ustalają poprawki. Uczniowie zobowiązują się do jego realizacji, a nauczyciel będzie doradzał, wspierał.

3. Realizacja projektu.4. Prezentacja projektu.Oceny dokonaj wg przyjętych zasad. Wspólne podsumowanie i wyciągnięcie wniosków.Po upływie określonego czasu poszczególne grupy prezentują projekt na forum klasy, czy szkoły.

5. Ocena projektu.Jego realizacja wymaga wykorzystanie różnych źródeł informacji, pomocy, form pracy.Przykłady projektów badawczych:Moja rodzina ( zbieranie informacji o dziejach rodziny na podstawie dokumentów, wywiadów, prezentacja w postaci albumu, drzewa genealogicznego, linii czasu )

2009-03-28

Kryteria oceny 1 2 3 4 5

Czy byłem zaangażowany w układanie planu

pracy przez grupę?

Czy byłem wówczas pomocny grupie?

Czy starałem się wpływać na decyzje grupy?

Czy zastanawiałem się nad argumentami

zgłaszanymi przez inne osoby?

Czy wywiązałem się z przyjętych w grupie

zobowiązań?

Czy byłem zaangażowany w pracę grupy?

W jakim stopniu to, co do tej pory zrobiłem w

grupie odpowiada moim możliwościom?

Narzędzie do samooceny wkładu w pracę grupy:

2009-03-28

Ocena prezentacji

Kryteria oceny Tu wpisz

ocenę w skali

od 1 do 6

Czy prezentacja miała wyraźne wprowadzenie, rozwiniecie i

zakończenie?

W jakim stopniu członkowie grupy byli zaangażowani w

prezentację?

Czy język prezentacji był dla ciebie zrozumiały?

Czy stosowane środki audiowizualne i inne pomoce wspierały

prezentację?

Czy prezentacja skupiła twoją uwagę i wywoływała

zainteresowanie?

Narzędzie do oceny prezentacji:

2009-03-28

Symulacja ...zaczyna się w momencie, kiedy odgrywamy

konkretne role w konkretnej scenerii, bardzo zbliżonej do rzeczywistości, po to, aby opanować konkretne, często bardzo złożone umiejętności. Zastosowanie metody symulacji pozwala szkolonym uczniom na wykonanie określonego zadania praktycznego po raz pierwszy, na zobaczenie jak należy to robić, na przedyskutowanie ewentualnych wątpliwości, wypracowanie optymalnego algorytmu wykonywania czynności oraz skonfrontowanie różnych doświadczeń zawodowych, teoriii praktyki. Zadanie w ramach symulacji może być wykonywane wielokrotnie, przy zmieniających sie warunkach. Symulacja uczy myślenia, wpływa na doskonalenie umiejętności związanych z różnymi sytuacjami zawodowymi. Prawidłowy przebieg symulacji wymaga wcześniejszego jej przygotowania przez prowadzącego oraz przestrzegania określonej chronologii zajęć, w której wyróżniamy następujące punkty:

2009-03-28- przedstawienie celu, struktury i organizacji zajęć,- rozbudowanie motywacji słuchaczy wokół celu,

- prezentacja scenariusza symulacji (scenki),

- wyznaczenie osób odgrywających role (aktorów),

- przekazanie zadań aktorom i obserwatorom,

- objaśnianie ewentualnych wątpliwości dotyczących zadań,

- prezentacja pomocy dydaktycznych (rekwizytów do symulacji),

- przygotowanie miejsca na potrzeby symulacji,

- symulacja właściwa, - udzielanie głosu aktorom - pierwsze szybkie wypowiedzi

związane z odgrywanymi rolami,

- udzielanie głosu obserwatorom - wypowiedzi dotyczące zaobserwowanych

zachowań aktorów w czasie odgrywania ról, a także własnych rozwiązańrozpatrywanego problemu,

- wartościowanie i wybór optymalnego rozwiązania problemu na forum grupy,

- ocena stopnia realizacji założonych celów lekcji,

- zapowiedź tematu następnych zajęć.W trakcie omawiania i oceny realizacji symulacji można wykorzystać ocenętrójczłonową. Polega ona na tym, że symulacje oceniają po kolei odgrywający

poszczególne role, obserwatorzy i prowadzący zajęcia wykładowca. Taka technika

pozwala na zaktywizowanie większej grupy uczestników co może skutkowaćwartościowaniem i wyborem najlepszego rozwiązania określonego problemu.

WYBRANE METODY PROBLEMOWE

Wykład problemowy, metody aktywizujące

2009-03-28

2009

-03-

28

Wykład problemowy ma budowę bardziej złożoną od

poprzedniego. Jest ilustracją jakiegoś problemu naukowego lub praktycznego, jego pojawienia sie, kierunków i sposobów jego rozwiązania, a także konsekwencji wynikających z takiego rozumowania. Wykładowca prowadzący zajęcia ta metoda stawia sobie i słuchaczom wcześniej przygotowany problem - pytanie, który następnie w toku wykładu sam rozwiązuje. W ten sposób wskazuje słuchaczom drogę dojścia do rozwiązania. Wykład problemowy może składać sie z jednego lub kilku problemów do rozwiązania.

Sylwia Sylwia OparkaOparka

Sytuacje konfliktowe pomiędzy gościem a

hotelarzem

2009-03-28

Szczegółowy podziałmetod aktywizacyjnych:I.Metody integracyjne – odprężają, relaksują, wprowadzająw dobry nastrój i życzliwą atmosferę, zapewniają bezpieczeństwo w grupie, gwarantują poczucie tożsamości, uczą efektywnej komunikacji np.: „pajęczynka”, „wrzuć strach do kapelusza”, „graffiti”, „krasnoludek”, „kwiat grupowy”.II.Metody definiowania pojęć – celem jest nauka analizowania i definiowania pojęć, ale też negocjacji i przyjmowania różnego stanowiska: „burza mózgów”, „mapy pojęciowe”, „kula śniegowa”.III.Metody hierarchizacji – uczą klasyfikowania i porządkowania wiadomości w relacjach niższości i wyższości np.: „piramida priorytetów”, „diamentowe uszeregowanie”.IV.Metody twórczego rozwiązywania problemów – uczą krytycznego i twórczego myślenia i łączenia wiedzy z doświadczeniem np.: „kolorowe kapelusze”, „rybi szkielet”, „dywanik pomysłów”, „6, 3, 5”.V.Metody pracy we współpracy – ucząwspółpracy i akceptacji indywidualnych różnic, pracy w grupie, razem z grupą np.: „zabawa na hasło”, „układanka”.VI.Metody diagnostyczne – polegają na zbieraniu informacji o przebiegu i wynikach określonego stanu rzeczy np.: „metaplan”, „obcy przybysz”, „procedura U”.VII.Metody dyskusyjne – uczą dyskusji, prezentowania własnego stanowiska np.: „debata za i przeciw”, „dyskusja panelowa”, „dyskusja punktowana”, „akwarium”.VIII.Metody rozwijające twórcze myślenie – ucząmyślenia twórczego i odkrywania swoich predyspozycji, swoich zdolności np.: „słowo przypadkowe”, „fabuła z kubka”.IX.Metody grupowego podejmowania decyzji – preferują efektywne uczestnictwo w dyskusji o i ucząodpowiedzialności za swoje i grupowe decyzje oraz podejmowania decyzji na podstawie faktów np.: „drzewko dyskusyjne”, „pustynia”, „6 par butów”.X.Metody planowania – pozwalają uczniom planować rzeczywistość, fantazjować, marzyć i planowaćurzeczywistnianie swoich marzeń np.: „gwiazda pytań”, „planowanie przyszłości”.XI.Gry dydaktyczne – uczą przestrzegania reguł, właściwej radości z wygranej i umiejętnościprzyjmowania przegranej np.: „magiczny kalkulator”, „dziwne powiedzonka”.XII.Metody przyspieszonego uczenia się – szybkie przyswajanie wiedzy np.: „techniki szybkiego czytania”, „haki pamięciowe”, „łańcuchowa metoda skojarzeń”.XIII.Metody ewaluacyjne – pozwalają dokonywać oceny siebie, innych, uczą przyjmowania krytyki np.: „termometr uczuć”, „smile”, „kosz i walizeczka”, „tarcza strzelecka”.

METODA TWÓRCZEGO ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW – RYBI SZKIELET

2009-03-28

2009-03-28

Rybi szkielet nazwa tej techniki pochodzi od kształtu przypominającego „rybi szkielet”. Służy do identyfikacji czynników odpowiadających za powstanie problemu. Na plakacie lub tablicy przygotowujemy model przypominający „rybi szkielet”, w głowie którego wpisujemy dowolny problem. Uczniowie za pomącą „burzy mózgów” ustalają główne czynniki, które mogą stanowić powód takiego skutku i wpisująje w tzw. „ości duże”. Dzielimy klasę na tyle grup ile jest „dużych ości”. Każda grupa otrzymuje jedną „ość” i próbuje odnaleźć przyczyny, które mają wpływ na czynnik główny. Następnie przedstawiciele poszczególnych grup wpisujączynniki szczegółowe w „ości małe”. Z zebranej listy danych wybierają najistotniejsze, wyciągają wnioski i problem jest rozwiązany. Należy ustalić limit czasu na wykonanie zadania.

2009

-03-

28

Metoda przypadkówStosując tę metodę nie podaje sie słuchaczowi nowego

materiału lecz przedstawia sie sytuacje problemowątkwiącą w życiu. Zadaniem uczniów jest rozpatrzenie na podstawie opisu i załączonych do niego pytań przypadku,

rozwiązanie podstawowych problemów lub wyjaśnienie zdarzenia. W dalszej kolejności słuchacze formułująpytania związane z sytuacją, a wykładowca udziela

wyjaśnień. W tym momencie następuje właściwy proces poszukiwania odpowiedzi na pytania. Odbywa się to w

toku dalszej dyskusji, gdy zostaje ustalony problem główny i warunki determinujące jego rozwiązanie.

W sytuacji braku poprawnego rozwiązania lub ustalenia kilku możliwych wariantów, zadaniem wykładowcy jest

przedstawienie prawidłowego rozwiązania problemu.

2009-03-28Używane dla celów nauczania przypadki mają być, przede wszystkim interesujące

dydaktycznie. Tematem przypadku może być dowolne zjawisko, czy wydarzenie. M.

Eugene Gilliom (1977) rozróżnia dziewięć fundamentalnych typów przypadków:

Epizody bez zakończenia (open-ended episodes). Zadaniem studentów jest

przewidzieć konsekwencje znajdujących się w opisie wydarzeń. Mają przeanalizowaćmożliwe do podjęcia w danej sytuacji decyzje i wybrać najlepsze. Innymi słowy mają oni

dopisać zakończenie do sytuacji opisanej w case'ie.

Eseje (interpretive essays). Główną cechą tego typu case'ów jest tendencyjność i

manipulacja informacją. Są one (np. artykuły prasowe) używane, aby pokazać techniki

wpływania na nasze myślenie i pokazać w jaki sposób interpretacja faktów zależy od

sposobu ich prezentowania.

Cases oparte o dokumenty. Ten typ case'ów dominuje w analizach naukowych.

Dokumentami mogą być zarówno raporty, listy, biuletyny, protokoły, schematy, rozkazy,

jak i dokumenty organizacyjne, takie jak zamówienia, raporty, wnioski pokontrolne i

regulaminy (patrz Yin, 1984).

Pamiętniki. Pamiętniki są rejestracją faktów, wydarzeń i decyzji. Zwykle zawierają także

oceny, oczekiwania i interpretacje dokonywane przez autora.

Kroniki. Kronika, to formalny, chronologiczny zapis faktów, wydarzeń i decyzji . Często

pozwala na zrekonstruowanie przebiegu wydarzeń i pokuszenie się o wnioski dotyczące

zależności przyczynowo-skutkowych. Niektóre dokumenty, takie choćby jak dzienniki

pokładowe statków i samolotów, przybierają postać kroniki.

2009-03-28

Zeznania świadków (eyewitness accounts). Są to zwykle krótkie teksty pisane po wydarzeniu. W zależności od pozycji autora, case'y takie zależąod dostępnych mu faktów. Zawierają także klimat wydarzenia. Zwykle sąjedynym źródłem szczegółowej informacji o tym, co się wydarzyło. Różniąsię od kronik tym, że autor sprawozdający wydarzenie znajdował się bliżej wydarzenia.Dokumentacja sądowa (court cases). Rdzeniem tych case'ów są wyroki sądowe oraz dokumentacja wydarzeń, które do nich doprowadziły. Ten rodzaj case'ów odgrywa szczególną rolę w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii, a więc krajach, w których obowiązuje prawo oparte o precedensy. Przyjmują się także w Polsce jako metoda kształcenia prawników.Opisy (narratives). Case powinien opierać na autentycznych wydarzeniach. Istnieje jednak gałąź literatury, określana mianem "literatury faktu", w której tylko rdzeń opiera się na faktach. Zarówno postacie, jak szczegóły mogąbyć zupełnie fikcyjne. Ta kategoria case'ów może być użyteczna i inspirująca. Należy sobie jednak zdawać sprawę z częściowej ich fikcyjności.Winietki (vignettes). Ten rodzaj case'ów prezentuje epizody lub osoby, a prezentacje nie pretendują do tego, aby dać wyczerpujący opis. Dramatyzują rzeczywistość, skupiając się na najważniejszych aspektach opisywanego zjawiska.

2009-03-281. Szwedzka policja znalazła w pokojach hotelu

Radisson SAS zużyte i zakrwawione strzykawki. Cztery lata temu w pokoju hotelowym w Łodzi znaleziono 14 gramów amfetaminy. Czy właściciel hotelu może być za to pociągnięty do odpowiedzialności? Zgodnie z polskim prawem karnym?

2. W jakich okolicznościach hotelarz może zgodzić sięna przeszukanie pokoju?

3. Czy funkcjonariusze policji muszą prosić o zgodę, by sprawdzić kto mieszka w hotelu?

4. Czy hotelarz może udostępnić dane osobowe gościa hotelu policji?

5. Jeśli na Sali restauracyjnej stoi zwykły wieszak, to w myśl prawa jest to zaproszenie do zawarcia umowy przechowania?

Praktyczne wskazówki

2009-03-28

Właściciel hotelu nie ponosi odpowiedzialności za

posiadanie: 1.Narkotyków lub innych środków odurzających przez gości hotelowych,

2. Bójki lub pobicia na terenie hoteluNatomiast ponosi odpowiedzialność za:

1.Niepowiadomienie organów ścigania o popełnieniu przestępstw narkotykowych na

terenie hotelu,

2.Szkody lub krzywdy wynikłe wskutek pobicia gościa przez jednego z pracowników hotelu

3.Szkody na rzeczach gości powstałe w wyniku bójki lub pobicia zaistniałych na terenie hotelu

4.Niezapewnienie bezpieczeństwa gościom

2009-03-28PIRAMIDA FAKTÓW

2009-03-28

Piramida faktów przedstawia nauczycielom strukturalny sposób analizowania informacji

tak, aby kierowali proces nauczania w stronę ważnych informacji – tj. tych niewielu

faktów i pojęć, które chcemy, aby uczniowie zapamiętali na długo.

Wiedza niezbędna – to taka, która człowiek zapamięta na długo – jeśli pamiętasz tylko jedna rzecz z lekcji lub rozdziału, to właśnie jest ta wiedza. Niezbędną wiedzęzachowujemy przez wiele lat. Reprezentuje ona “sedno” lekcji i została ona

umieszczona na szczycie piramidy.

Informacje krótkoterminowe – składają sie z wiadomości potrzebnych do nauki pojęć na poziomie bardziej zaawansowanym, są jednak wraz z upływem czasu

zapominane. Informacje te wypełniają większość wykładów i dyskusji toczących sie w

klasie oraz są składnikiem kluczowego słownictwa i głównych elementów lekcji, ale

ostatecznie nie są ważne same w sobie. Uczniowie posługują się informacjami

krótkoterminowymi, aby dogłębniej zrozumieć pojęcie lub myśl. Informacje

krótkoterminowe pozwalają nam generalizować i wyciągać wnioski, które później

zostaną zapamiętane. Ponieważ służą one jedynie jako baza stopniowo odpływają z

naszej pamięci.

Wiadomości pomocnicze – obejmują informacje bardziej szczegółowe, które ukazują głębie tematu i służą do lepszego zrozumienia materiału. Nie ma potrzeby

uczyć się ich dla samego uczenia. Oczywiście, kiedy tekst jest bogatszy w treść, nie

wystarczy tylko zrozumienie tytułu i wybranego słownictwa. Wiadomości pomocnicze

służą wtedy do objaśniania znaczeń znajdujących sie w tekście, rozwinięcia ich, podania

przykładów wspierających jego rozumienie. Wiadomości pomocnicze mogą stanowićatut podręcznika, lecz nie mogą odwracać uwagę uczniów od głównych pojęć.

2009-03-28INNE METODY NAUCZANIA

Wycieczka zawodoznawcza Przygotowanie wycieczki

Realizacja wycieczki

Opracowanie zgromadzonych materiałów

Omówienie wycieczki

Giełda zawodów Praca przygotowawcza:

gromadzenie wiadomości o zawodzie, przedstawienie

formy prezentacji danego zawodu, przygotowanie opisu

zawodu

Przeprowadzenie giełdy zawodów:

powołanie jury, przedstawienie zawodów, podanie

wyników giełdy

Spotkanie z przedstawicielem zawodu Zapoznanie się z materiałami związanymi z danym

zawodem i określenie celu spotkania

Przygotowanie teczek zawodoznawczych z pytaniami

Podziękowanie zaproszonemu gościowi

Krótki opis spotkania

Lekcja zawodoznawcza Opis pracy: czynności, narzędzia, warunki pracy

Wymagania stawiane w zawodzie

Miejsce pracy

Droga do zawodu

Zawody pokrewne

2009-03-28Metody warsztatowe

W trakcie zajęć realizowanych metodą warsztatową wykorzystuje sie takie

techniki jak:

- mini wykład - najbardziej pasywna forma,

- praca w podgrupach - daje uczestnikom poczucie pewności siebie,

umożliwia wzajemną konsultację,

- burza mózgów - najbardziej dynamiczna forma, sprzyjająca tworzeniu

nowych pomysłów,

- dyskusje,

- odgrywanie ról.

BURZA MÓZGÓW 2009

-03-

28

Nazywana jest również;- metodą Osborna

- giełdą pomysłów

- jarmark pomysłów

Polega ona na postawieniu uczącym sie jednego i tylko jednego problemu do

rozstrzygnięcia. Zadaniem uczących sie jest znalezienie jak największej liczby

różnorodnych często niekonwencjonalnych pomysłów jego rozwiązania.

Pomysły mogą być zaskakujące, co stwarza atmosferę swobody i

współzawodnictwa. Warunkiem podtrzymania atmosfery pełnej swobody jest

uwzględnianie nawet najbardziej niedorzecznych propozycji. W celu właściwej

realizacji zajęć metoda burzy mózgów niezbędne jest przestrzeganie poniższych

zasad:

- pomysły powinny być zgłaszane śmiało, nawet jeśli proponowane rozwiązanie

"na pierwszy rzut oka" wydaje sie absurdalne i niedorzeczne,

- proponowanych pomysłów w momencie ich zgłaszania nie należy uzasadniać,- zgłaszane pomysły nie powinny być komentowane przez prowadzącego

zajęcia i uczestników,

- wszystkie pomysły muszą być skrupulatnie rejestrowane,

- jednocześnie można zgłosić tylko jeden pomysł .

2009-03-282009-03-28

1. Cz. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, PWN, Warszawa 1988.2. Z. Krygowska, Zarys dydaktyki ogólnej, tom 1-3, Warszawa 1980.3. Z. Nowakowski, Dydaktyka informatyki w praktyce - wybrane zagadnienia,cześć 1 i 2, MIKOM, Warszawa 1996.

4. Baraniak B. (red.): Dobór treści kształcenia zawodowego. IBE–ITE,

Warszawa – Radom, 1997.

5. Francuz W. M., Karpiński J.: Metodyka praktycznego nauczania zawodu.

WSiP, Warszawa 1998.

6. Francuz W. M.: Dydaktyka przedmiotów zawodowych. Politechnika

Krakowska, Kraków 1993.

7. Goźlińska E., Szlosek F.: Podręczny słownik kształcenia zawodowego. ITE,

Radom 1997.

8. Janowski A.: Pedagogika praktyczna. Fraszka Edukacyjna, Warszawa 2002.

9. Niemierko B.: Pomiar sprawdzający w dydaktyce. PWN, Warszawa 1990.

10. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. PWN, Warszawa 1997.

11. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITE, Radom 2000.

12. Szlosek F.: Wstęp do dydaktyki przedmiotów zawodowych. ITE, Radom

1998.

LITERATURA

2009-03-28