Lunduyan ng Sinaunang Kultura

1. LUPAIN SA BAYBAY – DAGATmay matabang lupain sa dakong hilaga at timog Africasa loob ng kontinente ang malawak na disyerto ng Sahara at Kalaharinagsisimula ang rehiyong savanna sa mga hangganan ng disyerto at nagtatapos sa masukal na kagubatan

2. DISYERTO

tigang at hindi maaaring panirahan ng mga tao

binubuo ng sand dunes ang dakong silangan at kanluran ng disyerto.

ang madamong disyerto ay maaaring pagtaniman at pastulan ng mga hayop ng mga BEDOIUN

Sahara – pinakamalawak na disyerto sa buong daigdig

Kamelyo ang ginagamit sa paglalakbay. “barko ng disyerto”

Oasis - pook na may tubig na nagsimula sa mga bukal sa ilalim ng disyerto.

malaki ang kinikita ng mga mangangalakal kahit mahirap at mapanganib maglakbay

asin, tela at tanso mula sa hilagang Africa patungo sa Niger at pagbabalik, mga kalakal na ginto, garing at katad ang ipinagbibili sa mga pamilihan sa Mediterranean.

itinigil ang pangangaso sa disyerto ng Kalahari dahil naubos ang mga nahuhuling hayop.

3. SAVANNApananahan ng maraming tao

lupaing sakahan sa Africamadalas umulan sa rehiyong ito

mahirap mamuhay dahil sa suliranin sa komunikasyon at transportasyon

4. MGA ILOGApat na ilog ang dumadaloy sa

savanna at kagubatan.

a. Niger Riverb. Nile Riverc. Zambezi Riverd. Congo River

itinayo ang mga bayan, lungsod at pamilihan.

ginawang lupang sakahanpinagkukunan ng kita ng mga

mangingisdamaraming bangka at barkong

nagdadala ng produkto at kalakal mula sa kagubatan at savanna ng Africa patungo sa mga bukana ng ilog.

Ang Lambak ang Nile ang ipinalalagay na unang pook na sakahan sa kontinente. (trigo at barley)

200 BC – natutong mag-alaga ng hayop (kambing, baka at tupa) ang mga Aprikano sa Silangang Africa kaya naging lipunang pastoral.

500 BC – natutong gumamit ng bakal

450 BC – natatag sa gawing timog ng Egypt at umunlad hanggang 150 BC

750 BC – sinakop ang Egypt at nabawi noong 630 BC

inabot ng Panahon ng BakalMERVE – matatagpuan ang

maraming kasangkapan, sandatang bakal, alahas at sistema ng pagsulat na hawig sa hieroglyphics.

hiwaga pa rin ang sanhi ng pagbagsak ng at tuluyang pagkawala ng kaharian ng Merve.

PUNDASYON NG PAGLINANG NG KABIHASNAN NG AFRICA

1. paglaganap ng paggamit ng bakal

2. pag – unlad ng paraang pagsasaka

3. pagdami ng bunga ng pananim

4. pagsulong ng kalakalan

PAMAHALAAN AT SAMAHANG PANLIPUNAN ugnayang pampamilya

ang tao ay kabilang sa isang angkan, nakikilala ang katayuan ng isang tao sa lipunan binubuo mga pangkat.

pinuno: ninunong lalaki o babaebinibigyan ng salapi at pagkain ang

nangangailanganinaalagaan ang mga biyuda, ulila,

matatanda at maysakitiginagalang din ang nakatatanda

MGA UNANG TAO

Africa ang pinaniniwalaang pinagmulan ng sinaunang tao.

1967, nahukay ang isang piraso ng panga (limang milyong taon na ang nakalipas) ng sinaunang tao sa Kenya ng mga taga-Harvard University.

PAMUMUHAY NG SINAUNANG TAO

pagsasaka, pangangaso, pangingisda at pangangalap ng pagkain.

PAMUMUHAY NG SINAUNANG TAO

ama, asawa, mga asawa at mga anak na wala pang asawa ang bumuo ng ilang angkan ang isang pamayanan.

PAMUMUHAY NG SINAUNANG TAO

ang bawat sambahayan ay may sariling sakahan

bayanihan kung panahon ng anihan o pagtatayo ng isang bahay

PAMAHALAAN AT RELIHIYON

PARI, may mahalagang katungkulan, nagdarasal upang umulan at maging sagana ang ani.

PAMAHALAAN AT RELIHIYON

PARI, may kontrol sa distribusyong ng lupain at nagtatakda ng panahon ng pagtatanim at uri ng pananim.

PAMAHALAAN AT RELIHIYON

sa NYAMWEZI, TANZANIA, higit na makapangyarihan ang PINUNO kaysa sa PARI.

PINUNO, nangongolekta ng buwis, nangangasiwa ng hukbo, nagpapasya ng usapin.

ang batas ay sinang-ayunan ng mga miyembro ng pamayanan ngunit hindi nakasulat.

KASAYSAYAN AT SINING

GRIOT – western Africatagapag-ingat ng mga

dokumento, historyador, tagapayo ng mga pinuno ng mga kasapi nito.

KASAYSAYAN AT SINING

GRIOT – western Africasanggunian tungkol sa

kasaysayan ng lipunan at ng isang angkan.

KASAYSAYAN AT SINING

laganap sa Africa ang pagliliok sa kahoy ng mga hugis tao hayop noong sinaunang panahon.

400 BC – natatag sa isang pook na malapit sa pamilihan ng ginto.

pangangalakal at pagsasaka ang pangunahing hanapbuhay.

Ang HARI NG GHANA, banal, tanging may karapatang makipag-usap sa diyos, maghirang ng mga opisyal, namamahala sa kalakalan, may-ari ng minahan ng ginto sa Wanggara, nagpapataw ng buwis sa kalakalan.

Ang hari ay may malaking kayamanan ng ginto.

1. malaginto ang larawan ng paligid ng kuta

2. gintong armas ng mga sundalo3. ginto ang kasuotan ng prinsipe

at tagapayo4. ang kabayo ay may kumot na

gintong tela at ang aso ay may ginto at pilak na kwelyo

Ikapitong siglo – nakarating ang Islam pero nanatili sa sinaunang paniniwala ang mga Aprikano.

Ika - 11 siglo – sinalakay ng Almoravid at sinakop ng mga Muslim sa loob ng 10 taon

nabawi ang trono ngunit hindi na naging dakila ang imperyo ng Ghana dahil mahina ang mga pinunong namamahala sa bansa kaya napilitang umalis ang mga mangagalakal dito

Ang Mali ay isang lalawigan lamang ng Ghana.

Sumikat ito sa ilalim ng pamamahala ni SUNDIATA

nabigo ang mga haring nagtangkang magpabagsak sa kanya

1235 – pinalawak ang kapangyarihan ng Mali. Sinakop ang mga minahan ng ginto at asin at kinontrol ang kalakalan.

MANSA – tawag sa mga hari ng Mali.

MANSA MUSA – pamangkin ni Sundiata. Nakarating sa Mecca noong 1324.

bumaha ng ginto nang makarating sa Cairo (Egypt) sa dami ng kanyang pinamigay

Yumaman ang Mali dahil sa pakikipagkalakalan ng ginto. Naging tagapagtustos sila ng ginto sa Europe.

LUNGSOD NG TIMBUKTU – sentro ng kultura sa Mali. Dinarayo ng mga iskolar mula sa mga bansang Muslim.

ayon sa IBN BATTUTA, nagkaroon ng pagbabago sa sistemang panlipunan.

matatag ang sistema ng katarungan.

mabilis ang paglapat ng kaparusahan sa mga nagkasala.

ang mga babae ay malaya at pantay ang karapatan sa mga kalalakihan.

humina ang kapangyarihan ng Mali sa pag-alis ni Mansa Musa sa trono. Isa sa mga pinuno ng lalwigan ang nagkaroon ng pagnanasang masakop ng Mali at mapamahalaan ang buong imperyo.

SUNNI ALI, hari ng Songhai sa loob ng 35 taon. Sumalakay sa Timbuktu noong 1468. Hindi nagtagumpay na pinuno.

ASKIA, pumalit kat Sunni Ali, mabuting pinuno, pinaunlad ang ibang bayan. Islam ang naging relihiyon ng imperyo.

kinainggitan ang kaunlaran ng Timbuktu

1590 – sumalakay ang mga Moroccan sa Songhai.

Natalo ang mga Songhai dahil higit na epektibong sandata ang baril kaysa pana at espada.

nagkawatak – watak ang imperyong Songhai kinalaunan.

120 BC – nagsimula sa Silangang Africa ang kalakalan sa pagitan ng mga mangangalakal na Indian, Arabe at Aprikano.

nalikha ang kultura na may aspeto ng kulturang Islamiko, Asyano at Aprikano.

Africa – ginto, garing mula sa elepante at bakal

Asyano at Arabe – bulak at kasangkapang porselana galing sa China.

KILWA – isa sa pinakamagandang lungsod sa Africa; palasyo, moske, kalsada, arko, bahay, plasa at inuman

Ang bawat lungsod – estado ay may sariling pinuno, pamahalaan, batas, sistema ng pagbubuwis at pangangalaga sa kaayusan.

maluwag ang pamumuhay at malaya ang tao na sumamba sa anumang relihiyon.

Nagmula sa angkan ng mga marunong gumawa ng kasangkapang bakal ang mga tao sa Zimbabwe.

ika – 11 siglo, tumawid sa Ilog Zambesi ang mga SHONA, mula sa pangkat ng BANTU

Nagmina sila ng ginto at ipinagbili sa mga lungsod-estado sa East Africa. Ang kapalit ng ginto ay tela, tanso at porselana.

1450, nagsimula silang nakipagkalakalan sa mga Portuges.

Hari ang namumuno sa Zimbabwe.

banal na tao ang hari Magbibitiw kapag

nagkasakit

Ang hari ay nakatira sa isang palasyong bato kasama ang mga asawa, tagapayo at pinuno ng pamahalaan.

Isang libong tao ang nakatira sa palasyo. Sa paligid nito, nakatira ang mga alipin, magsasaka, katulong, sundalo at kani-kanilang pamilya.

800 BC, natatag ang kaharian sa dakong silangan ng Lake Chad.

Si HARING SAIF ang unang hari ng dinastiyang tumagal sa loob ng isang libong taon.

masigla ang kalakalan sa buong kaharian at ipinapalit ang asing nagmumula sa hilaga ang produktong tela at katad.

1400, sumalakay ang mga taga-Silangan kaya lumipat ang kaharian sa kanluran ng Lake Chad.Tinawag itong KANEM – BORNU. (bahagi ng Chad at Nigeria ngayon)

1580-1670, pinamunuan ni HARING IDRIS ALOOMA ang bagong kaharian.

1580-1670, pinamunuan ni HARING IDRIS ALOOMA ang bagong kaharian.

1. itiginaguyod ang Islam2. inarmasan ang hukbo ng

kabayo at baril3. kinilala ng maraming

estado ang kapangyarihan ng Kanem - Bornu

nabigo ang mga sumunod na kay HARING IDRIS ALOOMA na panatilihin ang kapangyarihan sa kaharian.

1846 – nabuwag ang kaharian at namatay ang huling hari

natatag sa dakong hilaga ng NIGERIA

Hanapbuhay:pangangalakalProdukto: garing, katad,

kola

1800 – sinalakay ni UTHMAN DAN FODIO ang Hausa at ginawang kabisera ang Soloto na naging maunlad na lungsod noong ika-19 na siglo.

1472 – dumaong ang mga barkong Portuges sa Benin, South Africa

natuklasan ng mga Europeo ang Africa sa kanilang paghahanap ng mga bagong pamilihan

PORTUGES – ang unang pangkat na nakarating sa Africa at nakipagkalakalan sa mga Aprikano.

OBA – namumuno sa Benin.1. OBA EWEDO– namuno noong ika-14 na siglo2. OBA EWARE THE GREAT – nagpalakas ng hukbong militar.

1500 – nakarating ang mga mangangalakal na Pranses, Olandes at Ingles sa Benin.

ipinakilala ang mga bagong pagkain; mais at bungangkahoy.

naging pangunahing pagkain ang mais sa ilang bahagi ng Africa

ALIPIN – kalagayan sa buhaySino ang mga alipin?1.Bihag na labanan

ALIPIN – kalagayan sa buhaySino ang mga alipin?1.Bihag na labanan2. May utang

ALIPIN – kalagayan sa buhaySino ang mga alipin?1.Bihag ng labanan2. May utang3. Kriminal

Bakit nagkaroon ng bentahan ng mga alipin?

kailangan ng manggagawa at alipin sa plantasyon ng tubo at minahan.

Bakit nagkaroon ng bentahan ng mga alipin?

kailangan ng manggagawa at alipin sa plantasyon ng tubo at minahan.

nangalap ang mga Europeo ng mga alipin sa Africa.

Saan naganap ang kalakalan ng mga alipin?1. Benin , 2. Dahomey, 3. Asante

Paano naganap ang kalakalan ng mga alipin?

1. Isinasakay ang mga alipin sa barko patungong America1

Paano naganap ang kalakalan ng mga alipin?

2. Ang iba ay ipinagbibili kapalit ng baril at iba pang armas

Hanggang kailan tumagal ang kalakalan ng mga alipin? hanggang ika – 19 na siglo

itinatag nina OSER TUTU at OKOMFU AKOKYE

1670 – napag-isa nila ang maliliit na kaharian sa kagubatan ng Asante.

Maunlad ang kalakalan at may malakas na hukbo.

Kita mula sa pagbili ng ginto, kola at alipin

Pinipili ang opisyal ayon sa kakayahan, hindi sa katayuan sa buhay

May departamento para sa koleksyon ng buwis, kalakalan, komunikasyon, transportasyon at iba pang gawain ng pamahalaan.

1896, sinakop ng mga Ingles.

hindi lubusang bumagsak ang kaharian

hanggang ngayon, may isang hari na namumuno sa mga Asante sa Ghana

www.wikipedia.orgwww.google.com/imagesMicrosoft Student with EncartaKasaysayan ng Daigdig, pp. 106 - 115

http://www.slideshare.net/jaredram55E-mail: jaredram55@yahoo.com

all is well

all is well,all is well,

all is well,all is well,all is well

THANK YOU VERY MUCH!