Metody wielokryterialnej oceny wariantów inwestycji transportowych

Mgr inż. Wojciech Godlewski

Konferencja: Polityka Przestrzenna a Transportowa

- Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych

Warszawa 17.12.2012

Analizowane metody Metody oceny wariantów inwestycji infrastrukturalnych: HDM-4 - Highway Design and Management, ver.4 „Blue Book” – Niebieska Księga dla oceny

transportowych inwestycji infrastrukturalnych przygotowana przez inicjatywę Jaspers

Metody z wyliczaniem średniej ważonejAHP (Analytic Hierarchy Process) Metody eliminacji wariantów słabszych

Metody oceniono na podstawie wyników analizy wariantów lokalizacji Centralnego Portu Lotniczego

Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.20122

Analizy ekonomiczne / wielokryterialneMetody: HDM-4, „Blue Book”, „IBDiM”

(Instytut Badawczy Dróg i Mostów)Zalety:

Jednoznaczność wyniku Sprecyzowane kryteria

Wady: Nie uwzględniają wielu kryteriów

Metody: oparte o wyliczanie średniej ważonej, AHP, eliminacji wariantów słabszych

Zalety: Uwzględniają dowolną liczbę kryteriów

Wady: Kryteria są definiowane w każdym

przypadku odrębnie (są nieporównywalne) Wynik często nie jest jednoznaczny

3

Studium przypadku – dojazdy do lotnisk Badania ruchu- źródła i środki transportu

4

Ustalenie wag kryteriów na podstawie badań ankietowych

5

Porównanie metod – zróżnicowanie wyników

6

Metoda BB AWK1AWK2 AHP BAWS BANWW0 10 10 2 2 10 9W1 2 5 2 4 3 4W2 1 2 1 1 1 1W3 5 3 1 6 4 3W4 4 1 1 3 2 2W5 6 4 2 5 5 5,5W6 8 7 1 9 9 10W7 9 9 2 10 8 5,5W8 7 6 2 7 7 8W9 3 8 2 8 6 7

Metoda BB AWK1 AWK2 AHP BAWSW0 250,6 0,485 5,94 0,66 4,1W1 40,9 0,650 5,54 1,28 10W2 19,5 0,700 8,00 2,18 35,6W3 60,4 0,708 4,89 1,2 10,7W4 57,9 0,699 5,46 1,31 13,2W5 67,3 0,690 5,03 1,02 6,6W6 97,6 0,648 4,16 0,69 2,7W7 112,6 0,552 2,39 0,83 6,6W8 72,6 0,602 4,51 0,85 8,2W9 57,5 0,613 4,10 0,98 5,4

Wskaźniki charakteryzujące warianty przy różnych metodach oceny

Uszeregowanie wariantów przy różnych metodach oceny

Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012

Porównanie metod

7

Metody porównano za pomocą współczynnika korelacji

Analizowane metody porównywano za pomocą 4 ocen:

Współczynniki korelacji: • między wynikiem uzyskanym daną metodą i wszystkimi innymi• między wynikiem uzyskanym daną metodą i wynikami badań ankietowychPorównanie 2 wartości:•Wskaźników charakteryzujących warianty wyliczone za pomocą poszczególnych metod•Uszeregowanie miejsc wariantów według analizowanych metod

Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.2012

Dlaczego należy eliminować warianty wyraźnie słabsze?10 wariantów 9 wariantów (bez wyraźnie słabszego)

Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.20128

Podsumowanie

Wnioski z analizy porównawczej: Analizy wielokryterialne dają możliwości uwzględnienia

większej liczby czynników W pierwszej fazie należy wyeliminować warianty

wyraźnie słabsze, ponieważ zaburzają one ocenęWartości różnych kryteriów, ale wyrażone w tych samych

jednostkach, należy dodać i przypisać im łączną wagę.W przypadku inwestycji infrastrukturalnych należy

obejmować analizą cały system dróg obciążanych ruchem związanym z daną inwestycją. Dotyczy to także fazy budowy. Nawet krótkotrwałe obciążenie dróg dojazdowych ruchem ciężkim powoduje wyczerpanie kapitału zmęczeniowego i uszkodzenia, których koszt także należy uwzglęnić

Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.20129

Zakres zastosowań - wnioski

Polityka Przestrzenna a Transportowa - Ewaluacja Inwestycji Infrastrukturalnych 17.12.201210