ANTONII MfiSMER M a r i s b u r g ( e n s i i A c r o n . S u e v .

A. A. LL. & PhiL Do£h

D I S S E R T A T I O PHYSICO - MEDIC A

DE

PLANETARUI4INFLUXU. Quam

AUTHORITATE ET CONSENSU Iiluftriflimorum,, Perilluftrium > Magnificorum,

Sptiiabilt'um, Clarililmorutn Virorum, REVERENDISSIMI AC MAGNIF1G1 HOMWt

UNIVERSITATIS RECTORIS; RevmndiJJimi» lllujtrijf., ad' amplify Uamhii .

UNIVERSITAXIS CANCFXLARII; lUttftriJJimi, tengnifici» ac Clarijf. Inch tit Facul* M*dic#

D O M I N I P R i E S I D I S ; Terilhijifis ac Magvtifici Indyta Facultatis Medic* DOMINI VICE - PRiESIDIS;

VtriUuJith>Magnifi ac Spetfab. Inclyt, Facul. Medic# D O M I N I D E C A N I ;

D«.D/Sacrs, Ctrfarco-Regiae, ApoftolicaequcMaj«-fiatis Coniiliariorum, ac Archiatrorum

Nec non CLAR1SSIMORUM DD. PROFESSORUM;

yenerafc'V^wiu Scnioris, atque totius atnpliffimi fpdti. MEDICORUM COLLEGII;

pro Do&oracus Laiirea Summisque in Medicina Honpribus, & Privilegiis

legitime impetrandis . public# difquijitiom fubmittit.

Difputabittir in Palatio Univerfitatis Die Menfis Maii MDCCLXVI.

VIKDUBONili# T^pis^GhclcaUim.

Multa renafcentur, qua jam ceciderc cadentque

Que nunc fuiy: in honore, . . .

Horat.de an. Poet.

PRiEMO N I T UM.

Eruntfoftaffe nonnuJli, qui front em contra-hant, qiiorumqiie re-

prehenfionem incur ram, cum ex titulo qiialiscunque hujus Dip-fertathinctilce videant, j)0/£ calafttis , appetita celeberrimi Meadiir tentamina, me hominem tantulum nihilominus conari in-fiuxumAJirormn a Medica difci-plina Magnorum Virorum jujfu diu exidantem poji liminiorevo-care, eidemqae Medicorum pa-trocinhm Jiudia rurfus concu Mare. Qiioram ammos ut minus averfos ini t io redder em, monendum duxi, non eurn mihi

A 2 pro-

propofitum ejje, Ajlrontm infill* xum tueri\ quern AJirologi olim defendebant 3 it a nempe 5 ut ex eo&fiituros reritm eventus, bo-minumque fata divinari pojfe ja-. Parent, & eomm fimul crume-nas Jplendidis mendaciis emunge-rent. Venim iUiiddimtaxatpirce oculis habuij demonjirandi nem-pe3 Corpora Cwlejiia in Tellnrem n'ojlram, contentaque omnia in ea corpora agerey illaqnemove-re, agitareimmntare, corpora proinde nqfira iisdem imprejjio-nibus Jiibjacere. Qu'odjievicero>, manifejiefeqidtur, Aftrorim in no* mfiuxwn dari,eumque Me-dicorum attentionem, &gratiam non mereri tantum>fedflagitare. Nmn autem illttd confeaitus Jimx

quod mibi. propofiieram, iUorum judfcio relinquam, qui injiidims

ferendis non antiqiiis prceconce.-ftis opinionibusfe abripi Jimint, vel quorumdam authoritati plus •minium tribmint, fed qui cando-rem injudicandt) afferunt \ inge-nuoque bellce veritatis amore da-\cuntiir. NdmiUi merito contem-nendi jimt, qiii eo conjjlio alio-rum fcriptaemlmmt, ?/£ eacar* pant i nodumque, nt dicitur, Scirpo queer ant. St.cui veri hcec cogitata nojlra probabun-tur, plus , ac mibi, ingeniiquefit, # longe magisrem prove here*, dilatare poterit,

qui prcecife morbi ab AJlro-rum inflexu exoriantur\ demon-Jlrare, quodque iitilius, optabilius eft, qiiapotifflmnm ra-tione &via iUismedendiimjit&c.

Ad me, quodattinet, dabo ope­rant, ut continuis experiments

A 3

obfervationibus hcinc 'Spar-tam, prout tenuitas viriiim meet• rum feret, promoveam, quid" que inde Medic a Difciplim pro* ficere poffit, plenius cognofim.

Quod fi res minime ex wto cejjerit, Honejli, bene irijli-tfiti homines fait em, quampra-fsietulibonam voluntatem lau-dabunt. Si vero conatus meos fortunaverit Deus, turn me in-gentem, omnique prcetio majo-rem5 opera, lab or unique mer-cedem retulijje putabo.

m

DE PL ANETARUMINFLUXU.

Planetarum influxiri ex conftanti obfervatione omni retro state tan-

tus honos a mortalibus habitus eft, ut Agricultura, ars Nautica, Medi-cina plurimum eorum imperio tri-buerent, donee Aftrologi fuperve-iierunt, qui innumeris \ vanisque

A 4 com-

8 D E P L A N E T A R U M

commentis fuis veritatem hauc foe-dum in inodum corruperunt, acde-formarunt.

Verum recentiores Philofophi eradicandis veterum praejudiciis lau-dabiliter occupati fuperftitiofas Aftrologorum quisquilias tam foli-

demumprofligarunt, utvix am-plius illis fuburranae plebeculae, de-liraeque anus patrocinium relinqua-tur.

Surrexit turn Magnus Newto-nus, qui veras Naturae Leges geome-trice perfecutua, ipfam Mundi fa-bricam contemplation! noftras fiib-jecit, legesque AtiraBionis, quibus lilachina Univerfi gubernatur, con-

di-

I N F L U X V . 9

didit. Etli cognits attra&ionis ve-ftigia omni fere state apud clariili-mos vi^os inveniantur, Newtono nihilominus fumma laus debetur, quod earn .omnium maxinie illuftra-verit, innumerisque experiments, & obfervationibus citffa omnem du-bitationem apud asquos rerum asfli-matores collocaverit; turn prasci-pue, quod eandem feliciffim£ adhi-buerit, ad phaenpnienorum prafer-tim caeleftium explicationem. Vi-deamus quatenushoc Syftema ratio-ni certe, & experiential confenta-iieum fcopo noftro. accQriiodari queat.

Omnia corpora fefe mutuo pe-tunt, aut fefe mutuo verfus ten-

A 5 dunt,

i p D E P L A N E T A R U M -

dunt* viyquae fingulis particulis ma-teriae in fingulas particulas compe-tit; &.vis, qua corpus in Jilia agit, efficitur ex omnibus viribus conjun­ct is partieularuni, ex quibus corpus conftat; ideo • vis haec crefcit in ra-tione , in qua Materiae quantitas au-getur, & immutabilis eft in fingulis particulis, ad eandem diftantiam temper eadem. , aufta autemdiftan-tia decrefcit, ut quadratum diftan-tias augetur. Effe&us hie reciprocus:

Gravitatis yel Attraftionis* noinine. infignitur, & pro Lege Naturae uni-yerfali, infallibili habetur, quae tri-. plici hac propofitione exponitur : i. Omnia corpora in fe mutuo gravia funt. 2. Gravitas bcec materia quan-titati Qroportionalis eft. x. M huequa-

I N F L U X U . it

les diftantias eft inverfe, ut quadra-

tum diftantiie; Gravitatem hanc re-veradari inSyftemate noftro Plane-tario, ex Phzenomenis probandum venit*

Planetae a Sole ad diftantias vrtrias-impetui prims proje&ioius, & rnaf-fe proportionatas femel projefili, re-volvuntur circa omniumcorporum Syftema componentium commu­ne Centrum Gravitatis, quod pro­pter Solis ingentem niagnitudinem, qujv reliqua corpora longk fuperat, parum ab eodem diftat.' In motibus fuis lineas ellipticas defcribunt. Sin-gulorum Planetarum primariorum orbitaj difponuntur, utfocorum al­

ter cadat in centro Solis, unde Pla­ne*

it D E P L 4 S E T A R U M

jneta in iingulis revolutionibus femel adSolemaccedit, femelque recedit. Foci diftantia a centro figurae variat, pendetque a celeritate & dire6tione primae proje&ionis, major eft. in re-motioribus, prope Solem exigua eft excentricitas. Planeta non asquali celeritate in omnibus punfilis orbi-tas Gix fertnr, quo minus a Sole di-ftat, eo celerius movetur; £3 tem-pom , -in quibus arcus variiprbitee per-curruntur, funt inter fe, ut arete li-tieif ad centrum folis determinate. Quadrat a tetnporum periodicorum Jin-gularum orbiiarum funt inter fe, ut cubi diametrorum maximarum. . Saga-ciffimo Keplero has motuum csele-jftium leges deprehenfae primum funt, obfervationibusque pofterio-

rum

I N F L U X 17, 13 - ' 1 . . • — 1 1 •

rum quoque A ftronomoruni confirm mate.

Quas proin motnum phaenomena, propria efle corporibus} quae ita cir-v ca aliud moventur, ut a vi in foco exiftente in orbita fua retineantur, demonftratuni eftMathematicis (a) quaeque veritates illis adeo luculen-tse funt, ut reciproce unarn ex al­tera inferant: in omni enim corpo­ra , quod per lineam curvani moye-tur, duae fpe&andje funt vires m-definenter in illud agentes, quarum una & feraita curvilinea per tangen-tem corpus retrahitur, altera ad all* quod pun£tum veluti centrum im~ pellitur , ex quibus fimul agentibus

nio-(») Newton Sc&t 2. & 3. princip. Maths»*

1 4 D £ P L A N E T A H U M

motus curvilineus inde fit. Datur itaque Vis, qua Planet® Soleni ver-fus trahuntur cum autem aftioni eontraria Temper & aequalis lit rea-6tio , > Sol ab ipfis Planetis attraha-tur,- necefle eft,* & quidem ea ra-tioneadfingulumquae eft inter ho-rumilliusque maffam; fequitur Soleni motuiquafi antagonifte fubji-ci, motu licet exiguo agitari, dum Planetse orbes fuos defcribunt ;• at-que ha»c Solis agitatio obfervationi-bus comprobatur.

Cum fecundarii motu communi fimul una cum primariis circa Solem volvantur, Jiquet eandem Vim, qua hi ad Solem.feruntur&illos eun-

,dem Verfus agere* Se-

I N F L U X U ; i s

Secundariorum iriregularitates, quae refpefilu Lunas admpdum fenfi-biles funtconfifmant hanc quoqtie fecundariorum gravitatem in Solem.

Non minus primarios in fe mutuo agere ex eo vel maxime conftat, quod fefe in motibus turbent nota-biliter. Obfervarunt Aftronomi, Saturaum a via paululura deflefite-re, ubi Jovi Planetarum maximo eft proximus: ita, ut Jbvem* & Satttr-numinfe mutuo -graves effe imme,-diatis obfervationibus conftet. Hunc quippe ex Legibus Attra&ionis lu-pra allegatis operbfiore computatiQ-ne deducunt perturbationum calcu? lurii: Ex aftione Jovis in Saturnum, acceffus ejus augetur ad ioleni ^

a£tio-

i 6 D E P L A N E T A R U M

A6tione Saturni in Joveni 3VOT mi-nuitur gravitas Jovis in Solem. Gra-vitas Martis in Solem TITTS aflione Jovis JIM proximi rainuitur. Praste* rea ex a&ione mutua Planetarum fe-quitur lineas ellipticas lentiflime transferri, utearumaxes variasfucr 7 9 ceflive refpiciant plagas, hi enini immobiles effent, fi in Solem tantum graves effent. Saturnus obfemnr te Flamftedio turbat motum fatelli-tum Jovis, hos paulialum ad fe tra-bens i quod probat & hos fecunda-rios in Saturnum, & hunc in ipfos

t

gravitare.

Ex ha&enus di£tis evidenter pa-tet, feptemdecim Syftema Planeta-tarium componentia corpora in fe

mu-

I N F L U X U . . i 7 '•*

rnutuo gravitare. Cometarum tno-tus quoque a lege gravitatis-pende-re, ex obfervationibus innotuit , & liorum refpe£tu,'ut circa Planetas, Solis gravitas praevalet, hacque gra­vitate a femita re&a defledtuntur: Viae auteni curvaturam ab hac ea-dem gravitate etiam pendere, ex eo iequitur, quod corpus ex hac gra­vitate delcribat Ellipfim, ant Para-bolam , aut Hyperbolara, incujus foco eft Sol.

Licet extra fcopum hujus operis fit computum Lunas tradere, neceffe tamen duxi, breviter exponere, quse Telluri & Lunae ex mutua gra­vitate inter fe, & Solem contingant phenomena; ut eo facilius effica-ciaiu. generalem viriunt .CQncipia^

B mus,

18 D*£ PLANETAR UM

mus, quo exa&ius earum novimus effedtus. Quoniam pnetereairre-gularitates, quibus Luna obnoxia eft, funt omnino fimiles illis, quae in reliquis Planetis contingunt, ean-demque caufam agnofeunt, fas eft , ut cun&a de Luna dicta, illis quo-que fuo modo applicentur.

Luna circa Tellurem in Ellipfi movetiir; cujus< focoruni alteram-occupat Telluris centrum, . a quo tuns diftantia media eftfemidiame-' trorum T elluris 60 §• Lun# ternpus periodicum circa Tellurem eft 27, dierum & 7. hor. 43. min. circiter: Et exa&iflime in eodem tempore circa axem rotatur.

Orbitae excentricitas fingulis re-volutionibus, varias fubitmutatio-

nes;«

I N F L U X U . 1 9

aes; augetnr,! dum Lima. SLzygias-

tranfit, minuitur, dum in quadratu-

ris verfatur; eft vero excentricitas

'omnium maxima polita linea Apfi-

dum in Sizygiis. Vis'enim turbans

in Sizygiis eft dupla vis turbantis in

quadraturis 5 excentricitas media eft

iemid: 3 f.

Planum orbitae cum piano Eccli-

ptics efficit angulumcirciter 5. gr.

Sed non conftans pariter eft hsec in­

clination ubi ad SLzygias pervendre

Nocfi, inclinatio plane eft omnium

minima ; maxima in quadraturis.

Prieterea in motu Lunas circa Tel-

lurem non motu parallel© feruntur,

neque Linea Apfidum, neque No-

dor um-, fed hasc in antecedents, ilia

in confequentia fertur, prima in 9. B, a cir-

2 0 D E P L A N E T A R U M

circiter ahnis revolutionism peragit; fecunda in 19. circiter. Oinnes, quoshic pofuimus, errores inmotu Lunas paululum major'es funt, in conjunflione quani oppolitione.

Ergo motuLunae generaliter con-liderato minuitur gravitas Luns in Tellurem acceflu Solis; eademque cum minus a Tellure trahatur, ' ab hac magis recedit, quam recederet, fi talis gravitatis diminutio nbn dar retur; augetur ergo in hoe cafu Lu-nse diftantia, etiam tempus perio-dicum, & tempus hoc maximum eft, ut & diftantia Lunae, caeteris paribus, maxima, verfante Tellure in Perihelio, quia omnium , minime a Sole diftat.

Con-

1NFL U X U.

Confideratis ita motuum Phamo-menis,. quas abattraftione Luna» ao cidunt; difpiciendum pariter venit, quae ex eadem caufa in: fuperficie Telluris contingent mutationes.

Tellus ut & omnia corpora in fiu-jus fuperficie in. Lunam gravitaht (qua vi, Telius retinetur in orbita circa commune 'centrum gravitatis hujus & Lunae) ideo particulae aqueae in hac fuperficie , quse ad centrum Telluris, aut hujus Viciniam ten-dunt, Lunam verlus quoqueferun-tur, & a gravitate fua amittunt; quoniam autem cum reliqua Tellu­ris mafia minus; coherent, eadenl vi a fuo centro avertuntur, adrefti-tuenduin aequilibrium cum reliquis Lunam verfus attolluntur.. . Quarn

Bg ob

2 2 D E P L A N E T A R V M

ob rem a<5lione Lunae aqua adipifci-tur figuram fphaeroides formatara ex revolutione ovalis circa axem ma­jor em, qui continuatus per Lunam tranfiret. Manifeftum itaque ell aquam magis attolli> in Meridiano, in quo. linea datur, & > in Meridiano. oppofito, quam in locis intermediis* Ex motu circa axem fingulis diebus lunaribus loca fmgula per Meridia-num Lunae-, & Meridianum oppofi-turn tranfeunt, id eft bis ilia trans-eunt, ubi aqua ex a£tione Lunae ats tollitur, & bis, ubi ex eadera a&io-ne deprimitur; & fic in die lunari , mare' bis attollitur , bis deprimitur in loco quocunque.

Quae de Luna demonftrata funt, adSolem applicari poffunt, ideo ex

afilio-

I N F L U X t J . a

aftione Solis a»que finguUs diebus naturalibus bis attollitur mare, bis deprimitur. Agitatio hasc multo mi­nor eft propter imnienfam diftan-tiam, quam, quffi a Luna pendet: iisdem. tamen legibus fubjicitur, a6lione Lunze ad 10. ped, a&ione So* lis ad 2. ped. aititudinem communis ter attollitur mare, .

Non diftinguuntur motus ab a&io-ne Luns & Solis pendentes > #fed confunduntur, & ex hujus a£tione tantuni mutatur maris fluxus luna* ris. Quae mutatio fingulis diebus variat, propter inasqualitatem in­ter diem naturalem, & diem luna* rem: dies lunaris naturalem 51. mini, fuperat.

B 4 la

24 D E P L A N E T A R U M

Jn-Sizygiis ex araborum lumina-rium a&ionibus concurrentibus at-tollitur aqua, & ideo magis attolli-tur. Minus 'afcendit mare in qua-. Qratufis; nam ubi aqua Lunse a&io-ne attollitur, ibi deprimitur ex a-tftione Solis & vice verfa.. Idcirco duni Luna k Sizygia ad quadraturanx tranfit afcenfus quotidiani de die in diem minuuntur: augentur contra in fnotu Lunas a quadratura ad Si-zygiaiii. In Novilunio etiam cete­ris paribus agitationes majores funt, quani in PlenUunio.

Si Luminaria ex iEquatoris piano recedentia confideremus, videmus agitationem niinui, &. minorem da-ri pro majori Luminarium . decli-natione. Quod clare patet, fi hasc

1 N F L U X U . 2 5 1»—."—, | • — ; | • ' • •

in Polls concipiamus; tunc enini axis figurae Sphaeroidis cum axe Tel-luris coincidit; &; omnes Se&iones ad jEquatorem parallelae ad axem Sphaeroidis funt perpendiculares, ideoque circulares. Ita, ut aqua in fmgulis circulis latifudinis ubique eandem habeat - altitudinem, quae motu Telluris non mutatur in locis peculiaribus.

Si ex Polo recedant luminaria, agitationem continuo niagis ac ma-gis augeri facile videriius, donee omnium lit maxima, revoluta Sphae-l'oide circa lineam ad axem fuam per-pejidicularem , pofito Sphaeroidis axe in piano iEquatoris.

Hinc liquet, quare in Sizygiis prope aequino&ia, a~fhis omnium

B 5 m a-

A6 T>E PLJNETARUM

maximi obferventur, ambobus lu-minaribus in^Equatore, aut props huncVerfantibus. A&iones Lunae &Solis eo niajores funt, quo minus* liasc corpora a Tellure diftant; ciim auteni minor Soils diftantia detur, hoc verfante in lignis Auftralibus > fepe atnbo iEftus maximi asquino-&iales in illo fitu Solis obfervantur; id eft ante iEquino&ium vernum & poft autamnale; quod tamen non fmgulis annis obtinet; quia ex fitu orbitae lunaris &; diftantia Sizygiaa ab iEquino&io, variatio dari poteft.

Haec cum ita .fine, facillimo ne-gotio fit applicatio totius hujus do» 6trinK adAtmofphajram, atque infti-tuta proportion© aeris ad aquam, quae circiter eft i. ad iqoo. novi-

mus

, t , i - - T i u i i -

I N F L V X U . j - 7

mus atmofphaeram JEftus tempore decies aut duadecies millies altio-rem fieri. Hue omnia Phenomena confpirant, quas projbarent fluxum & refluxum in aere eodem prorfus modo fieri, ac in aqua. - Conftans eft obfervatio flatus Cceli maximS" ventofos incidere in iEqumo&iutn vernuni, aut autumnale. Notum etiameft, pacatum alioquin aerem Ventorum vi plus minus agitari, plerumque meridie, aut media no-6te, Idem pariter contingere liquet, cum intumefcit maxime maris a?ftus; hoc eft Luna fummum Coeli Verti-cem, aut Wc oppofitum locum te-nente, Novam denique plenamque Lunam "Cceli tempeftates plerum­que, Ventis coortis commutare,

ne-

2 8 D E P L A N E T A R U M

nemini nonperfpe&um eft. Ifti funt eifeiStus-, qui non aliain agnofcunt caufam, quamLunae, Solisque gra-

vitatem in Tellurem ; quae cum baud abludat, ut diximus, ab ilia, quae inter omnia-&fihgula reliqua Coele-ftia Corpora datiir, conjicere licet, non levioris quoque momenti eo-rum a&ionem effe in Tellurem.

Ab orimi aetate compertum fuit, graviffimos Naturae erentus circa iEquino&ia turn maxime accidifie, ubi Novilunium, aut Plenilunium, conjun£tiones Planetarum, Ecclip-fes, Coraetaruni apparitiones in ea-dem coincidere. Hasc enim nun-quam non magnas in Terra revolu­tions caufarunt, & ihtimjf. etiani

6jus vifcera commoverunt. Pli-

I N F L U X U .

Plinio jam notatum, Terrae mo-tus Vere^ & Autumno folemnes; Id quod recentiores Phjdici certifli-mis obfervationibus cotifirraarunt; Celebris Ternatae Vulcanus regu-iariter Menfe Aprilis & Septembris fevit. Baglivius fuae astatis gravif-fimos terrae motus obfervavit eore-6le tempore, ubi notabiiiores con-tigere Planetarum conjun&iones. Tiphonum furor circa Plenilunium, & Novilunium nautis formidabilis eft. Infignis obfervationum nume-rus comprobat, Cometarum appari-tiones terribilia quaeque Naturae phenomena: feroces montium igni vomorum eruptiones, diros terras

motus , inundationes, peftes, por-tendifle.

His

3 ® D E P L A N E T 4 R U M

Hisita perpenfis, fatis luculentef apparet, mutationes in Cceleftibus Corporibus vix ullas evetiirfc , quitt & fluida, & folida Telluris. noftrae inconfenfum inde trahantur. EG-

•*

quis itaque inficias ibit > fabiicam Animalem quoque ab iisdem caufis haud mediocriter commoveri ? & animal eft pars Telluris & fluidis & folidis conftans, quorum proportio & Equilibrium infenfibilitermutata, fenfibiliffimos produnt efifeftus. Aer Elementum eft , in quo vivi-mus, cujus varium Regimen corpo­ris organici Harmoniam. turbat;-

Quem enim latet', aerem calidumy frigidum, ficcum, humidum, motum, ftagnantem, variis inquinatum par-

tiewlis animantia cun&a afficere? Si Lu-

I N F L U X U , 31 " " ' • " " • 1 1 1 1 1 m . 1 ' 1 r ' 1 1 I I I ' r n f c ,

Luna nos in Atmofphaera decies mii-lies altiore fepelire, fi circa circuni exhalationes toto Horyjzonte diffu-fas e variis plagis colligere, & fupra cervices noftras accmnulare valeat ? fi ergo poteft elTe caufa ventorum, caloris, frigoris, nubium, nebularum, tempeftatum &c. quisquaefa! non evidenter videt, hujusSideris in nos dominatum?

Nec tamen quis credat> effeftus-JEftus aerei ex mutata aerisprelfione. dire&e pendere; nam etfi columna aerea in tantara molem intumeat, ea utpote a Luna attra<5ta,&tque fuften-. tata inipeditur, quominus effe&um ullum fui pendens exferat in partes fubje&as. Neque etiara huic atmo-iphajj-s ele vationi refpondetBarome-

trum obfervante Clarif. Rama^zin.

j a D E P L J N E T J R U M

Nifi forte quandoque, quatenus di6ta induxit Meteora. Manifeftus igitur eft hie Lunaeinfluxus, ut fu-per vacanettm videatur, huic ulterius exponendo infiftere.

Eft porro alia influxus fpecies in corpus animale, quae nonabillisvul-garibus Atmolphaerae qualitatibus pendere videtur; fed potius imme­diate ab ilia vi, quae per vafta Coelo-rurn lpaitia effufa, intima cujuscun-que materiei penetralia afficit, in-gentes Sphaeras in orbitis fuis retinet, a vero tramite in vario fitu abftrahit, turbat, quae eft univerfalis Gravity tis caufa, quaeque probabilius eft fun-damentum omnium Proprietatuni corporearum; quippe, qu« in parti-culls minimis fluidorum, folid©rum-

que

1 N F L V X U , 3 3

que noftrse Machinae, intendit, re? mittit,, turbat j Cohasfionem, Elafti-citatem, Irritabilitatem, Magnetic fmum, Ele&ricitatem; atque etiam hpc intuitu Gravitas Animalis nuncu? pari haud immerito poflet. Quem iam fugit? affe&iones noftri corpo­ris maximi momenti fieri per fub-» ftantias tales j quas prae fubtilitate in eorpof um clafiem referre, fere ambi-gimus. Inftantia lit materia lumiho-fe, cujus tamen elficacia ad corpus animale niutandum nenunem latet; Exigua fane univerfi iyftematis ner-vqfi portio eft, quae in Machine ani­mal! exponitur, ut recipiat impref-fiones a materia lucis, quar tamen fufficit ad earn totam commoven-dam, ad excitandas iniras corporis 3c

C ani-

34 DE PLANE TAR UM

jffiinii mutationesi- Nota eft illa-aeris modificatio, qua* folis lis nervis, qui in auditus organo ordinanttfr, ap-plicatur, & totum tanien animal con-cutit. De materia odorifera, & fapi-da idem dicendum foret. Si jam po-namus Botentiam aliquam; exiftere, quajutpote in cun&a Corporis pun-<5ta fe infinuans, univerfe nervorum Compagi, Senforio, ipfi fluido ner-veo immediate applicetur; quis.jam mirabitur, fi qual'escunque ejus alte-rationes, totam fabricam aifligant ?

His itaque confideratis,:minime paradoxum videbitur, fi ^ftum aeqiie in corpore humano .fieri; contenda-IHUS, fi iisdem viribus, quibus mare una cum atmofphaera intumefcit, & Humores tioftri in fuis vafis commd-

vean-

I t i F L U X U . 3 5

veantur varie> turbentur, attdllan-tur,ac caput verfus rapiantur copio-fius. ln plantis manifefta eftfuceo-Him elevatio in Plenilunio.

Neque aliud quid edocemur e va-riis morberum Hiftoriis: Comitialis morbus nova imprimis plenaque Lu-ija recurrere folet, unde pailim Lu~

mti'cus dicitur, „ Regit, inquit Ga-lenus. „ Luna epilepticis periodos (£). Nautas. quidarn in nofocomio Divi Thoniae Londini. novam, ple-napique Lunam ntorbi hujus acceflu indicabant. (T)}

Puella Epileptica faqiem habuit maculis diftinSfami, qus pro varia Lunas Phafi varium prasbeb'ant.afpe-6hum ex Bartholin. Qc). Nuc refer-

C 2 ri .'.(a). Dejdicb. crir.iib-.LIIv {b) Mead., dc imper.

Sol.&iiw, (c) Hiftw. anatom. centuf.17

3.C DE PLANET J RUM

ii meretur cafus fingularis JKerkrin-gio xecenfitus 00 Gallae matronae, quas tempore plenikmii facie prasdi-ta erat rotunda, & fane quam for-mofa, fed deerefcente Luna, ocu-lus, nafus, & os in unam partem yer-tebantur, ita, utdeformis admodura in publicum prodire. non fuftineret., donee crefcente iterumiidere. redi-ret, fc ipfa ad furon Plenilunium & formse fuse Venuftatem.

Hyiterici &Hypochondriaci afie-6tus periodos fuas. fortiuntux, idque teftantur plures a Pitcarmp notati cafus, (e)

Vertigines, Paralifes, ut & Tie-mores periodica non raro. obiera-

runt

(d) ObC antt.92, (e) de morbis aiero^ceUar, obfer*. 37,

I N F L U X U . 57

runt Medici ,, quorum cafe Pifone recenfentur.

Maniacorumfiirores adLunae cir-•cuitum revertentes in Vulgus noti funk Menfes muliebres k Luna coTiritHri noir ex opinione vana, fed fedula obfenvatione comperta re a£-firniarunt vetenes, & recurrerent fi­ne dubia uuwerfis ferainis eadem cert& lege bsrpurgationes, mfi fide-ris bujus viribus tntereederent varia, ftngukrum vi<5tirs, vitasqueratio, in­finitum temperamentorum difcri-men, & mcerta plunmorum cafuum vis, &eificientia; accedit, quod iit regiauibus iEquatari propioribus, ubi validiflimanv efle lunarem a£Ho^ neiu fupra innnimusr copicrfius fluant menfes,. imminicmtin: autemea, qua Polos vergunt proportioned

38 D E P L A N E T J # U M

Ex eadem caufe Efemorrhagise pe-jiodi viris quoque acciddrecafum jiivenis per feiquiannum fanguinis fputo laborantis, quod cum nova Lu-na conftanter redibat; ut & viricu-jusdam, e cujus pollice finiftro plena femper Luna fanguis profluxit, no-tavit Mufgrave (T).

Caupo quidam Hibernus ab anno astatis quadragefimo tertio ufque ad quinquagefmium quintuhi effufio-nem fanguinis exindice digito ma-mis dextrae, fingulis fere menfibiis recurrentem, ad libras circiter qua-tiior habuit,- initio fa&o a Plenilunio, iEquino&io: vernoproxime fucce-daneo (g).

Nequepraetermittendum eft Saii-6torii experimentum ftatieum; quo

(f) Phil, transafi N. 277* (g) IdefriN* 2^7«

I . N F L U X U . 3 9

edochis f uit corpora virorum fana & moderatiflimo vi6lu utentia, fingulia menfibus fieri 'folito ponderoiiora "unius fcilicet, duarumque libraruni pondere, & redire ad confuetum pondus - circa finetn menfis adinftar mulierum, fed fafta crili per urinatn paulo copiofiorem vel turbidiorem (h). Ulcera quaedam humoris asftus certalege fortiuntur:(i') Bagliv.me-minit viri alicujus fiftula in cold in-teftino aflfe&i, qua ingentem ftercp-ris copiam. crefeente Luna exeerne-re folebat, qua? eadem decrefcente regulariter minuebatur ; huic cafui CI. Mead. (Y) fubjungit Hiftoriam adolefcentis, qui ex lue venerea Ul­cus contraxit, fingulo Plenilunio

C 4 Icho-(h) Med. ftat. Se&. i. aphor. 65. (i) Bagliy-ilc

cxper...circa fang. (k) Loc. cit.

4 0 D E P L A N E T A R U M

Ichoreni plorans, fupprefFo conti-nuo poft feptimanam fluxu^ eoque revertente Plenilunio femper reftk tuto fpontfc.

Renum dolorcs per lunaria inter-valla reciprocantes animadveitit Tulpius 0), Spiritus diijkultates, menftruosi^pe recurfus habere Hel-montius & Floyerus obfervarunt. Typtiqap iJlam morborum acuto* rum Naturam, qua aegrum plerum-§ue liberat died feptimusquartus decimus. j. aut unus h vieeiimus in Lunse efficaciam conjecit Galenus;

Epidemics annerum conftitutio-jies in hunc cenfura referri meren-tufquae-ebfervante folertiiiimo Sy­denham© Cm) jton eomniunem cum

re-(npbf tm 11.^43 . (m) dedLel} .de-

cre.t/MbiryU»

I NFL U X V . 41

reliquis febribus caufam agnofcunt; quippe qui. animadvertitannos, quo­ad manifeftam aeris temperiem fibi plane confentientes, difpari admo-dum morborutn agmine infeftari, & vice" verfa/ Conftitutiones varias, quae neque calorifrigido, lion fic-co, humidove ortum fuum debent , fed ab occulta potius, & inexplica-biliquadam alteratione in ipfis'terrae vifceribus pendent, unde aer ejus-ftiodi effluviis contaminatur, qu®s humana corpora* huic aut illi Mor* bo addicunt, determinantque, ftan« te, fcilicgt, praefatse coiiftitutionis praedominio, quae exa&o demurii aliquot annorum curriciilo, faceflit, atque alteri locum cedit. Renihanc illultrabunt adhuc. magis, quasicri-

C 5 pfii,

4 2 D E P L A N E T A R U M

pfit, Cl.Ramazzin. (n) in civitate, &agro Mutinenfi. tribus illis annis continuis fasviebat illic febris pete-chialisvalde peftifera,, obfervatione, inquit, digrium fuit, qUod poft pie-Dilunium, ac multo magis filente Luna, ferociebathasc febris, qua? poftea ad nonim. ejusdem; Lumen mitefcebat;' nec.mea tantum, fed alipruni quoque Profefforum con-Hans fuit obfemti'o , quod non pa-rum contulit ad hujus febris progno-iim & curationem. Alio loco habet : Admirandum certe fuit, quod 21. Januarii .1693. contigit: fafta enim per no6tem lunari Ecclipfi major pars «grotantium obiit, & eadem hora, qua nimirum Luna laborabat;

quin;

(n) Comment. He conftit. Anno 1692.

1 N F L U X U . 4 1

quin& nonnullirepeiitinamorte oo cubuere.,, Apofitiflima etiarn in hanc rem eft, narratio quaedanvBellonii (o) qui convenifTe, ait: „ Medicos aliquot Parifienfes, ut de falutelllu-ftris cujusdam faeminae deliberarent, dum confulitur inftabat Solis defe-6tus; abeunt ab aegra, ut coelum contemplentur, nihil turn imniinen-tis mali praevidentes, imo nefiifpi-cantes quidem; illico vero ad illam revocantur eo ipfo temporis pun-6to, quo defecit Sol, anima deficien-tem. Et mirabantur omnes, earn non ante ad fe rediiffe, quam Aftro redierat luminis fui fplendor. „Non minus memoratu dignum eft Baco-nem Verulamium, qu.oties Luna de-

lice-

(o jEpidem. lib. p. 48.

44. D E. PL./1NET/I.R U M

fieeret,' animi deliquium femperpaf-

fiini, ut nonnili reftxtuto fiderihimi-

ne rediret ad fe.

Peftem virtutem fcanclnnarera. fen-

titeetianx dgprehenfom eft: Diemer-

broekiui (jxj qui niotbi hujiis anno

1636/Notfiom'agi grafFantis indolem

progrefius diligentiflim ̂ defcri-

pfitVcirca na-vam plenamque Lunafti

exacerbatatfi l'emper fuifie, illosque

Jferebmnes occubtiiffe.

Hscfant, quas exveteruin monii-

nientis pro Lunae & Solis in homi­

nes facilitate adferr6 licuit exempla,

&effentlane innirmera, nifiprajcoct

nimis judicio ataiito tempore hancce

veritatein explofiflent Medici; Verb

tateni, qus fi rite perpendatur,miii-tas

(p) de'peftc.

I N F L V X V . 45.

tas alias in Pbyiicis & Medicinahp dubitatas, poft fe relmquit. Tarn* etfi verd Planetarum potentias non valeamus explanare ex Morborum biftoriis, non.tamen levioris mo-, nienti eosdem effe in corpore no-ftro, faltem ex eo conjicere licet, quod ratione limime analoga, eis^ dem prorfus caufis aliorum corpo-rum actionem experiantor, eadem-quemutent, ac deLuna, Tellure, &Sole dx6tum.

Nequeporro opinandum, univer-lam afiroruminnos eflicaciam Mor­tis folis circumfcribi. Adrairan-dus. eft iarum Spbseramm inter fe cgncentaSj & ineflabilis. GRAVI-TATIS UWIVEHSAUS effeaus, quo corpora jaoitra ia confenfum

tra-

+ 6 D E P L A N E T 4 R V M

trahuntur non aeque & indifferenter omnia; fed-, quemadmodum in in-.ftrumentq miilico pluribus chordis inftructo., ille prgecife tonusrefonat, qui cum dato quopiam uiiifqnus eft; ita pariter ea tantum moveritur cor­pora, qua? ratione fexus, aetatis, temperamenti, fingularis difpofitio-nis&c. certam,. determinatamque ad ; datam conftellationem harmo-niam habent.

Quae cum ita fe habeant quotus-quisque Medicorum erit, qui ftarim ipfe per fe noa intelligat, influxus Elanetaruni non levem in re medi-ca habendam eflerationemj eumque improvidei, imprudenterque faftu-runv, a quo negligatur? Quot enim

alia funt mJMedicina longe. minoris mo-

I N F L U X V . 47

momenti, quae tamen ipfius Do6to-res diligentiflime fpeetant, ac con-templantur ? porro etiamfi remota qu?edam fufpicio animos Medicorum puifaretv aliquid in Natura efle, quod aequabilem hurnani corporis Oeco-nomiam turbare, atque immutare poffet, multisque morbis aut cau-fani, aut remedium praebere ; hoc asdepol !. fatis efiet, ut earn ad rem oculos, mentemque converterent, ejus.que cognofcendae caufa nihil in-tentatum relinqtiereht. Cum ita-que.non vana, tieque longius accer-fita fulpicio, fed evidens ferme de-liionftratio certum, utreor, faciat, corpora humana . a corporibus ccele-fiibus pro ipforum motuum varieta-te vehementer concuti , diverfisque

affe-

48 BE PL4NET4RUM INFLUXU.

affe&ionibus fubjici; quanto aequius eft, plenumque falutaris confilii, Medicos in hoc Aftrorum influxu expiorando curani, folicitudinem-que t haud mediocrein collocare ? Quaniobreni ego ita cenfeo, eum medicae difciplinse multum Lucis allaturum^ ab hujusque Doctoribus pluriinam gratiam initurimi, qui mar­gins ingenii, etuditionis, patientiae fuccenturiatus prasfidiis adhanc Pror

vinciam copiofius. illuftrandam ferio amraum adjiciet.