Upload
morag
View
55
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Merytoryczne i metodyczne przygotowanie ucznia zdolnego do konkursu. Opracowanie: Teresa Kozioł Konsultant LSCDN Oddział w Chełmie. Głównym celem edukacji jest nie nauka, lecz rozbudzenie ducha. – Ernest Renan Jak to osiągnąć?. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
Merytoryczne i metodyczne przygotowanie ucznia zdolnego do
konkursu
Opracowanie: Teresa KoziołKonsultant LSCDN Oddział w Chełmie
Głównym celem edukacji jest nie nauka, lecz rozbudzenie ducha. – Ernest Renan
Jak to osiągnąć?
Przygotowanie merytoryczne i metodyczne
Przygotowanie merytoryczne - znajomość treści, wybór konkretnych zagadnień, które są niezbędne. W trakcie tego przygotowania nauczyciel określa, jakie treści, w jakim celu i w jakim porządku będzie realizował (autorzy zadań-programy w regulaminie).
Przygotowanie metodyczne – jak poprowadzić zajęcia, jakie zastosować metody nauczania i środki dydaktyczne.
Co zawierają programy merytoryczne ?
1. Cele edukacyjne.2. Zakres treści nauczania (wiedza, umiejętności,
treści PP, kompetencje).3. Zakres wymaganej wiedzy do poszczególnych
etapów konkursów…4. Rodzaje zadań i formy sprawdzania (rodzaje
testów, część ustna). (Na każdym z trzech etapów konkursu, arkusz
zawierać będzie różne typy zadań zamkniętych i otwartych.
5. Literatura (dla nauczyciela i ucznia).
Cele konkursów – rodzaje:aksjologiczne - poznawcze, estetyczne, rozwijanie uzdolnień i zainteresowań uczniów, rozszerzenie wiedzy i umiejętności, edukacja twórcza, pobudzanie myślenia dywergencyjnego,(wiele
możliwych rozwiązań, nowatorskie idee, dywergencyjne myślenie psychol. proces myślowy zakładający wiele punktów widzenia i obejmujący liczne możliwości problemu, bez troski o "logiczny" układ),
rozwijanie pamięci, kształcenie wyobraźni i kreatywności zarówno ucznia jak i nauczyciela,
rozbudzanie wrażliwości estetycznej i kulturowej,promowanie uczniów utalentowanych,
Cele specyficzne, związane z przedmiotemNp. kształcenie postawy szacunku wobec tradycji i
przeszłości, kształtowanie umiejętności całościowego odbioru
świata przyrody i zachodzących w nim zjawisk, budzenie świadomości językowej i uwrażliwianie na
bogactwo i piękno ojczystego języka,kształcenie umiejętności dostrzegania i przewidywania
wpływu substancji chemicznych na środowisko naturalne i zdrowie człowieka.
Cele etyczne, wartości uniwersalne
uświadomienie poczucia własnej wartości, kształcenie nawyków szlachetnej rywalizacji,kształcenie umiejętności spędzania wolnego czasu, Radzenie sobie z niepowodzeniami - odporność na
stres towarzyszący sukcesom, porażkom (10 miłych sytuacji, zdrowy perfekcjonizm (jest pozytywny i pozwala pchać do przodu nasze wizje i plany), wizualizacja),
wyrabianie systematyczności, pracowitości i wytrwałości, refleksji.
Czy zawsze cele zostają osiągnięte? Czy celem konkursów jest: osiągnięcie tytułu laureata? Cele edukacyjne – realizacja może zakończyć się uzyskaniem
przez ucznia miana finalisty, laureata (również etapu szkolnego)Cele wychowawcze – realizacja może zakończyć się sukcesem,
tj. zmianą postawy ucznia, pogłębieniem zainteresowań („zaszczepienie” nowym pomysłem).
Należy pamiętać: Konkursy dostarczają wielu przyjemności, wzruszeń, radości i
umacniają wzajemną komunikację, ale też wywołują obawy, lęki, niezadowolenie, złość a nawet rozpacz.
Kiedy cele zostają osiągnięte?
Droga do osiągnięcia celów, rozwinięcie zainteresowań ucznia, poszerzenie jego wiedzy i umiejętności, przejście przez etap szkolny – już są znaczącym osiągnięciem.
Już samo podjęcie decyzji wiążącej się z nowym wyzwaniem znacznie wzbogaca każdego człowieka. Efektem przystąpienia do konkursu nie jest tylko uzyskanie miana laureata.
Znacznie ważniejsze jest wyrabianie nawyku systematycznej nauki, pogłębiania wiedzy i zainteresowań, nawiązywanie i rozwijanie wielkiej wartości – wzajemnej sympatii – ucznia i mistrza i wreszcie propozycja twórczego sposobu spędzania czasu, bo przygotowania do konkursu zazwyczaj odbywają się poza zajęciami lekcyjnymi.
Z jakimi uczniami pracuje nauczyciel przygotowując ich do konkursów ?
Regulamin konkursów przedmiotowych mówi: Konkursy są skierowane do uczniów szczególnie uzdolnionych, wykazujących zainteresowanie związane z wybranym przedmiotem.
KTO TO JEST UCZEŃ ZDOLNY?
E. Gondzik[1] scharakteryzował ucznia zdolnego w sposób następujący: „Uczeń zdolny (...) wyróżnia się wysokim poziomem sprawności intelektualnej, specjalnymi zdolnościami i łatwością uczenia się, a także możliwościami osiągnięć twórczych, szerokimi zainteresowaniami (...) samodzielnością, twórczą wyobraźnią”.
[1] E.Gondzik, Wybrane problemy z dydaktyki kształcenia uczniów zdolnych, „Oświata i Wychowanie” 1976 nr 6.
DIAGNOZA UCZNIA ZDOLNEGOW toku obserwacji uczniów nauczyciel musi
kierować się m.in. następującymi kryteriami:sprawnością uczenia się i działania ucznia,wzmożoną aktywnością intelektualną i motywacją,niezależnością, wyrażającą się w
samodzielnych sądach i poleganiu na sobie,
gotowością ucznia do żarliwej obrony własnego stanowiska.
Diagnozowanie uczniów zdolnych
Obserwacja,diagnozowanie klas przez wychowawcę
(ankiety dla uczniów,rodziców, rozmowy z rodzicami),
diagnozowanie przez nauczycieli uczących, psychologa –testy na inteligencję,-założenie karty ucznia zdolnego,
pomiar , który polega na analizie prac i wytworów dziecka
oraz analizie jego osiągnięć szkolnych.
Cechy pomocne w prawidłowym rozpoznawaniu i wyławianiu uczniów zdolnych
sprawność językowa (rozumienie szerokiego zakresu słów, łatwe dysponowanie potrzebnymi słowami oraz giętkość i umiejętność dobitnego wyrażania myśli),
zdolność skojarzeniowa, umiejętność ogarniania wielu idei i wiązania większej ilości faktów,
wyjątkowy zasób energii umysłowej i fizycznej, a nawet poczucie humoru.
ROZWIJANIE ZDOLNOŚCI – typy działań
Cztery zasadnicze typy działań nastawionych na rozwijanie zdolności: 1. Przyspieszanie rozwoju uczniów
zdolnych (akceleracja).2. Wyposażanie ich w większy zasób
wiedzy.3. Umożliwienie im uzyskania wiedzy
o wyższym poziomie trudności zgodnie z poziomem ich rozwoju intelektualnego, poziomem zdolności
i uzdolnień.4. Kształtowanie u uczniów zdolnych
myślenia twórczego i rozwijanie oryginalności.
Akceleracja ( przyspieszenie)
Może przybierać różne formy: • wcześniejsze rozpoczynanie nauki, • podwójnej promocji ( przeskakiwania klas ) • szybszego przerabiania materiału • systemu nauczania bezklasowego, • wcześniejszego kończenia szkoły i
przechodzenia na następny szczebel nauczania. Te formy pracy są odpowiednie dla dzieci
dojrzałych emocjonalnie, społecznie i fizycznie.Dobrze jest obejmować przyspieszeniem grupy
dzieci, a nie pojedynczych uczniów ( ze względu na zaistniałe w grupie więzi ).
Przyspieszanie tempa nauki uczniów zdolnych można osiągnąć m.in. poprzez indywidualizację nauczania, polegającą na:
różnicowaniu tempa uczenia się, różnicowaniu treści kształcenia – w
odniesieniu do różnych uczniów.
Indywidualny tok uczenia powoduje jednak częściowe zerwanie ucznia z systemem klasowo – lekcyjnym, co niekorzystnie wpływa na jego rozwój społeczny.
Ad 2. Poszerzanie treści programowych i pozaprogramowych jest znacznie lepszym rozwiązaniem.
Najbardziej radykalną metodą wzbogacania treści są specjalne programy dla uczniów zdolnych. Realizacja ich bywa połączona z organizowaniem dodatkowych zajęć w szkole.
Ad 3. Różnicowanie poziomu trudności polega na takim kształtowaniu procesu nauczania, aby był on szybki, a zarazem wzbogacony o dodatkowe treści.
Wzbogacenie pionowe: zwiększa się intensywność pracy, poszerza zakres wiedzy.
Wzbogacenie poziome: nauczyciel dostarcza w trakcie nauki większą ilość zadań o tej samej trudności.
Kształcenie wielopoziomowe jest realizowane w różnych wariantach, m.in.
- tworzenie w klasach kilku poziomów grup przy zróżnicowaniu poziomu trudności i zakresu materiału nauczania dla poszczególnych grup,
praca w grupach, w których uczniowie uzdolnieni pełnią rolę liderów, a praca może być formą konkursów,
organizowanie zajęć pozalekcyjnych dla uczniów o podobnych uzdolnieniach,
praca indywidualna nauczyciela z uczniem.
Ad 4. Inspirowanie uczniów zdolnych do aktywności twórczej i oryginalności myślenia
m.in. – nauczanie problemowe. (rozwija operacje myślowe, jak analiza, synteza, porównywanie i uogólnianie oraz płynność i giętkość myślenia). ◦metody aktywizujące, gry dydaktyczne, ◦demonstrowanie indywidualnych osiągnięć
uczniów,◦ dobre, własne materiały oraz umiejętne ich
wykorzystanie,◦opracowywanie zadań i problemów w oparciu o
dodatkową literaturę,◦prowadzenie gazetki szkolnej – metoda rozwijania
zainteresowań uczniów.
Inspirowanie do pracy samodzielnej
• Ważnym aspektem jest praca samodzielna, niezależna oraz w różnym stopniu indywidualna. (np. metoda projektu edukacyjnego) Uczniowie otrzymując zadania do zrealizowania pracują w czytelni, prowadzą eksperymenty, zbierają potrzebne im materiały. Nauczyciel powinien być cały czas do dyspozycji uczniów, radzić w razie jakichkolwiek wątpliwości, służyć pomocą, być w stałym kontakcie z uczniem, prowadzić konsultacje.
Rola nauczyciela w pracy z uczniem zdolnym
Ważny jest osobisty kontakt nauczyciela z uczniem, omawianie nurtujących go problemów i kontrola wyników jego pracy.
Zdolny uczeń ma prawo oczekiwać od nauczyciela zaangażowania w rozwój swojego talentu oraz szerokiej pomocy w rozwiązywaniu problemów.
Formy pracy z uczniami uzdolnionymi - przykłady:
zadawanie uczniom zdolnym dodatkowych zadań podczas prac klasowych i domowych,
korygowanie przez uczniów zdolnych błędów kolegów, prowadzenie przez uczniów zdolnych fragmentów
lekcji,(czasami przygotowanie całej lekcji), pełnienie funkcji asystenta nauczyciela, zachęcanie do czytania czasopism związanych z danym
przedmiotem, zwiększanie wymagań, co do ścisłości i precyzji ich
wypowiedzi, organizowanie konkursów dotyczących działów
materiału, samodzielne poznawanie przez ucznia zdolnego
nowego materiału (ewentualne niejasności konsultuje z nauczycielem),
przekazywanie pod opiekę stałą lub doraźną uczniów słabych uczniom zdolnym,
powierzanie przewodnictwa w pracy grupowej.
Zajęcia pozalekcyjne
Zajęcia pozalekcyjne odbywają się w czasie wolnym, powinny więc wychodzić naprzeciw czterem funkcjom:
-regeneracja sił fizycznych i psychicznych,
-rozrywka, -rozwój zainteresowań i uzdolnień
indywidualnych, -szukanie swego miejsca w
społeczeństwie, co wiąże się z kształtowaniem postaw moralno-społecznych.
ZASADY ORGANIZACJI ZAJĘĆ POZALEKCYJNYCH
zasada dobrowolności uczestnictwa w zajęciach (ucznia nie można zmusić do uczęszczania na zajęcia pozalekcyjne, bo brak chęci z jego strony nie przyniesie w pracy żądanych rezultatów), w pozyskiwaniu uczestników warto sięgnąć do motywacji sukcesu;
zasada atrakcyjności – tylko zajęcia atrakcyjne w treści i sposobie prowadzenia mogą liczyć na względnie stałych uczestników.
Należy zwrócić uwagę na inne aspekty:Pracę z uczniem zdolnym w oparciu o
program autorski .Tworzenie klubów czy kół zainteresowań.Wystąpienie o ITN, IPN (indywidualny tok
lub program nauczania).Udzielanie serdecznego wsparcia w
rozwoju pasji, zainteresowań.Organizowanie obozów naukowych czy
przedmiotowych.
Pomoce techniczne, środki dydaktyczne
Starsze klasy szkoły podstawowej, gimnazjum:
- Komputer z odpowiednim oprogramowaniem, - filmy, audycje, - tablica multimedialna, - komputerowe programy edukacyjne, - wykorzystywanie internetu w poszukiwaniu informacji rozwijających
zainteresowania, opracowanie bazy danych (zasoby internetowe dla przedmiotu).
ROZPORZĄDZENIEMINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1)z dnia 30 kwietnia 2013 r.
w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach,szkołach i placówkach
§ 9. Zajęcia rozwijające uzdolnienia organizuje się dla uczniów szczególnie uzdolnionych oraz prowadzi się przy wykorzystaniu aktywnych metod pracy. Liczba uczestników zajęć nie może przekraczać 8
"Jest tylko jeden sposób nauki - poprzez działanie”.
- Paulo Coelho
LITERATURA:Karwowski, M. (red.) (2009). Identyfikacja
potencjału twórczego, Teoria. Metodologia. Diagnostyka. Warszawa:
Wydawnictwo APS.Nęcka, E. (2003). Inteligencja. Geneza, Struktura,
Funkcje. Gdańsk: GWP.Przybylska, I. (2007). Inteligencja emocjonalna a
uzdolnienia twórcze i funkcjonowanie szkole młodzieży. Katowice:Wydawnictwo UŚ.
Rimm, S.B. (1994). Bariery szkolnej kariery. Dlaczego dzieci zdolne mają słabe stopnie?. Warszawa: WSiP.
Dziękuję