Materijali Predavanja Sistemi Za Kvalitet 2013 2014 Prv Test

7/23/2019 Materijali Predavanja Sistemi Za Kvalitet 2013 2014 Prv Test

http://slidepdf.com/reader/full/materijali-predavanja-sistemi-za-kvalitet-2013-2014-prv-test 1/74

Универзитет ,,Св. Кирил и Методиј” - Скопје

Машински факултет - Скопје

ПРЕД!" П# ПРЕДМЕ$#$

С%С$ЕМ% & К!'%$Е$ % С$&ДРД%

Проф. д-р Миколај Кузиновски

Скопје, ()*+-()*

1



Доколку во едно производно претпријатие не постојат пропишани парвила,

проедури и упатства за наинот на производство на еден тип на производ, и секој од

вра/отените ра/оти по свое у/едува0е, то1аш не2иновна е појавата на производство на

производ со разлини карактеристики. !о такви околности на пазарот 3е се појават

производи со неизеднаен квалитет, што директно 3е влијае врз задоволството на

клиентите.

2



!оведува0ето на пропишани парвила, проедури и упатства за наинот на

производство на еден тип на производ, и секој од вра/отените ра/оти по тие пропишаи

правила, овоз2о4ува до/ива0е на производи со изеднаен квалитет.

Пропишаните парвила, проедури и упатства за наинот на производство, се

са2о дел од еден ор1анизиран систе2 кој се нарекува систе2 за квалитет.

Клиентот 2но1у пове3е 2у верува на производот произведен во претпријатие сововеден систе2 за квалитет.

3



Постепеното подо/рува0е на сите2ите за квалитет води кон производство на

исти тип на производ со изеднаен квалитет /ез разлика на операторот, 2естото и

вре2ето на производство. !аквата состој/а е 2ошне знаајна за ко2паниите кои

произведуваат сло4ен производ составен од по1оле2 /рој на ко2поненти произведени

во разлини по1они, физики одвоени едни од дру1и.

4



Развојот на една ко2панија5фа/рика е невоз2о4ен /ез еловре2ена посветеност и

анализа на ,,триа1олникот”6 ,,7адоволство на клиентите 8 Квалитет - Конкуренија”

7а да 2о4е еден производ успешно да се продава на пазарот потре/но е клиените

9купуваите: да /идат задоволни од не1о 9од не1овиот дизај, функионалност, истрајност

и сл.:. Мо4е/и во 2о2ентот на купува0е на производот тие не 2о4ат да 1о ка4ат својот

став 92исле0е: за производот, но со тек на вре2е и не1ова употре/а, тие во елос 1о

осознаваат производот. Доколку кај нив се стекне уство на задоволство и си1урност од

производот, во иднина не са2о што 3е /идат редовни клиенти туку 3е /идат и до/ра

рекла2а за дру1ите клиенти.

7а да се стекнат што е 2о4но по1ле2 /рој на задоволни клиенти, не2иновно е на

нив да и2 се понуди квалитет 9квалитетен производ:. Квалитетот не тре/а да /иде са2о

2о2ентален, туку потре/но е тој да /иде постојан и дол1ороен.

5



;идејки 4ивее2е во пазарно опшество со отворени еконо2ии, не2иновна е

појавата на конкуренија 9понуда на исти производ од пове3е производители:.

Успешната ко2панија тре/а да ја прифати конкуренијата како наин 9средство: кој ја

наведува ко2панијата на постепено з1оле2ува0е на квалитетот и /ројот на задоволни

клиенти, а не како закана за пропаст. 7наи конкуренијата овоз2о4ува подо/ар

квалитет, додека подо/риот квалитет овоз2о4ува задоволни клиенти.

#д 1оре наведеното станува јасно дека ,,триа1олникот”6 ,,7адоволство на клиентите-

Квалитет - Конкуренија”, е елосен и неделив.

6



!о периодот од *<)) до *<=) 1одини, не 2о4ело да се з/орува за вистинска

конкуренија. Пред се во наведениот период во ра2ките на др4авата> и2ало 2ал /рој

на производни по1они што 1о произведуваат производот. $аквата состој/а е одраз на

степенот на развој на те?никата. Клиентот ,,/ил принуден” да 1о користи она што 2у се

нуди.

>-тер2инот др4ава овде и во останатите текстови, не се однесува експлиитно на

Репу/лика Македонија, туку е употре/ен со општо знае0е.

7



!о периодот после !тората светска војна 9*<=)-*<@) 1од.:, е за/еле4ан за/рзан

те?нолошки развој. !аквиот развој овоз2о4ил з1оле2ува0е на /ројот на производни

по1они што произведуваат еден исти производ, што директно овоз2о4ило појава и

порас на конкуренијата. !о истиот период, за/еле4ани се и о/иди за пласира0е напазарот на ист производ кој е произведен надвор од 1раниите на др4авата. &ајесто

овие о/иде завршувале неуспешно, пред се заради неусо1ласените /ара0а кои

произле1уваат од законски акти, правилнии и сл. што владелее во разлините др4ави.

!аквата состој/а не 2ора да се однесува за сите производи.

8



!о периодот од *<@) до *<<) 1од. за/еле4ано е се по1оле2о усо1ласува0е на

/ара0ата кои призле1уваат од законските акти, правилнии и сл., по2еAу др4авите.!аквата ситуаија овоз2о4ила непреен плас2ан на производи во дру1и др4ави од

др4авата на производство, што довело до знаително з1оле2ува0е на конкуренијата.

9



Денешната состој/а на пазарот пока4ува дека ве3е клиентот се по2алку се

интересира за 2естото на производство на произодот, туку пред се во не1овиот фокус се

карактеристиките на производот и не1овата ена. $ака на пазарот 2о4е да се најдат

производи кои се произведени /уквално од сите континенти во светот. Клиентот сепове3е 1о перепира светот како,,1ло/ално село”, затоа што електорнскиот наин на

купува0е на производите 1о овоз2о4ува тоа.

10



Поради тоа што /ројот на ко2пании 9внатрешни или надворешни: кои нудат на

пазарот еден исти тип на производ расте, не2иновна е појавата на пад на прода4/ата на

една ко2панија. Ко2панијата тре/а /удно да ја следи прода4/ата, и спасот од ваквата

ситуаија да 1о /ара во иноваија и подо/рува0е на производот.

!еке спо2енав2е дека конкуренијата 1о подо/рува квалитетот на производот, но

исто така конкуренијата 2о4е да /иде и 1лавна приина за неуспе? и затвара0е на

една ко2панија.

11



!о продол4ение, преку раз1овор со од1оворните луAе 9директор52енаBер: од

успешна и неуспешна ко2панија е направен пресек на нивното ра/оте0е.

12



C$# Е К!'%$Е$ % КК# СЕ #;Е7;ЕДУ!

!о секојдневниот 4ивот з/орот DК!'%$Е$” најесто асоира на некој извонреден

производ или во 2ашинството на некој дел со стро1и толерании и сл.

&о ко1а се з/орува за квалитетот не тре/а да се 2исли са2о на квалитетот на

2атеријалот 9суровина, полупроизвод, производ и сл.:, туку тре/а да се 2исли на

квалитетот на проесите, операиите, квалитетот на ра/от0ето, ор1анизира0ето, а се

раз/ира и на квалитетот на 4ивее0ето.

Дефинира0ето на пои2от DК!'%$Е$” 2ора да се до/ие исклуиво од купуваот,

потоно од /ара0ата на купуваот, кои несо2нено тре/а да /идат исполнети од страна

на испораателот - фир2ата.

13



Постојат 2но1у разлини дефиниии за квалитетот, од кои на ова 2есто 2о4е да се

спо2ене6

*. Квалитет е усо1ласеност со /ара0ата на клиентот.

(. Квалитет е степен на исполнува0е на оекува0ата на клиентот.

+. Квалитет тоа е з/ир на карактеристики и осо/ености на производот или

услу1ите поврзани со спосо/носта за задоволува0е на потврдените и

предидуваните потре/и.

. Квалитет тоа е одушевува0е на клиентот.

Cто се однесува до о/ез/едува0ето на квалитетот, ва4ека уло1а и1раат

стандардите EFG <))), во ии ра2ки правилно се поставени основите за из1радува0е на

систе2от за 2енаB2ент на квалитет во една фир2а.

&о, да не се до/ие по1решна слика за овие стандарди, 2ора да се на1ласи, дека

стандардите не ка4уваат DКК#” да се из1ради и воспостави систе2от за 2енаB2ент на

квалитет во една фир2а, /идеј3и не постои универзален 2одел на систе2от за за

2енаB2ент на квалитет.

Систе2от за 2енаB2ент на квалитет се 1ради според дејноста на фир2ата, споредор1анизаионата и кадровската структура, според те?ноло1ијата на производство,

според те?никата опре2еност, според 2атеријалните 2о4ности и дру1о.

14



15



16



17



18



19



20



21



22



23



24



25



26



Hенеза на стандардите од серијата EFG <)))Стандардите кои се однесуваат на системите за менаџмент со квалитет (СМК од

сери!ата "С# 9001 имаат осо$ено дол% &ат на настанува'е )ие се &роизвод на стекнатите

искуства во авионската* косми+ката и нуклеарната индустри!а и се резултат на еволу,и!а на

стандардите кои се &оврзани со воените &отре$и за -.)#

/аедни+ките на&ори &ревземени од страна на +лениките на -.)# во &ериодот на втората

светска во!на &ротив зем!ите на оската о$вистини $ро!ни &ро$леми кои &роизле%уваат %лавно

од разликите &омеу армиите на соодветните зем!и #$ез$едува'ето на ком&ати$илноста

вроди ус&еност на заедни+ките активности /а таа ,ел донесени се одлуки за воведува'е на

воени стандарди #д &омо во оваа насока е конституира'ето во 1946 %одина на

меународната ор%аниза,и!а за стандардиза,и!а (: ;<= > ?@@=A

?;* +ии акроним е твор$а од %р+киот з$ор BB )аа е до денес невладина ор%аниза,и!а со

седите во Cенева* и &ретставува мреDа од на,ионални институти за стандардиза,и!а од

околу 147 зем!и -е!зина зада+а е создава'е и униEика,и!а на стандардите во ,елиот свет

)аа не се занимава се&ак ниту со вериEика,и!а на едини,и* ниту &ак со издава'е на ?;сертиEикати

Fо+ето,ите на ра$отите усмерени кон стандардиза,и!а на активностите за квалитет

датираат од 1955 %одина* ко%а комитетот на екс&ерти на -.)#* &ознат &о кодираниот назив

GHI25* &ревзема ра$оти за квалитет на &роизводите и на+ините за о$ез$едува'е на

квалитетот во наменското &роизводство во 15 зем!и +ленки на -.)# Fрвите Eормални

системи за о$ез$едува'е на квалитет усвоено е да се создаваат врз основа на стандардот на

де&артаментот за од$рана на С.J од 1959 %одина KLMANA9858O* K Pара'а на &ро%рамата за

квалитетO #во! стандард &окасно е усвоен како стандард на -.)# K QR G::@ NS:T

GBBSU VSW:UBO (GNGV X &у$лика,и!и кои се однесуваат на о$ез$едува'е на

квалитет Jокументите GNGV содрDатрадикално нов &риод во однос на квалитетот во

секторот на вооруDува'е Yо документитете GNGV се содрDани за&иси* во кои во основа

од%оворноста за квалитет е ло,ирана во &рв ред во у&равата Yоедно во тие документи

&ретставена е кно,е&,и!ата за надзор на раководството врз сите ра$оти кои имаат вли!ание на

квалитетот на &роизводот како и на &рин,и&ите за ,елосна од%оворност на до$авува+ите ко!а

се однесува на ус&еноста на Eунк,ионира'е на системите за квалитет Yо овие документи

о&иан е и &ро,есот на &роверка (аудитира'е на системот

27



Zазво!от на нуклеарните &ро%рами е &ри+ина за усво!ува'е во С.J на нуклеарни

стандарди за квалитет [NG1* како и на стандарди за системот за квалитет на меународната

а%ен,и!а на атомската енер%и!а 50AHANG

Yо 1965 %одина врз основа на документите GNGV* -.)# на&рави уедна+ува'е на

$ара'ата кои се однесуваат на двострано &ризнаваната контрола на на$авките* +ии &рин,и&и

о&иани се во документот ?Q[GN 4108 Yо сите зем!и +ленки на -.)#* во ор%аниза,иите

кои се занимаваа со на$авки за &отре$ите на во!ската Eормирани се изврни тела за

о$ез$едува'е на квалитет Yо тоа време во .н%ли!а документите GNGV се трансEормирани

во з$ир на стандарди од од$рана

Yо 1971 %одина &рвите Eирми се о,енувани и ре%истрирани како Eирми кои %и

ис&олнуваат стандардите за од$рана\ создадени се воедно &осто!ани ре%истратори на такви

&редмети Yо колку Eирмите од наменската $ранDа $рзо %и им&лементираа идеите кои се

однесуваат на о$ез$едува'ето на квалитет* во толку едини,ите кои %и ре&резентираа

секторите на ,ивилното сто&анство не +увствуваа сеуте &реси!а на &азарот во однос на

квалитет и не се $рзаа со ада&та,и!а на тие идеи за своите &отре$и

Yо 1972 %одина .н%лискиот институт за стандардиза,и!а (]? %о о$!ави стандардот ]?

4891 KYоди+ во о$ласта на о$ез$едува'е на квалитетO Fосле мно%у измени во 1975 %одина

воведен е стандардот ]? 5179* ко! е на&иан во кате%ори!ата на нео$врзува+ки* односно

условен* како &ре&орака -е%овата &одо,неDна новелиза,и!а во 1979 %одина* ]? 5750

&рерасна во системски стандард во о$ласта на квалитетот* моDен за &римена во ,елото

сто&анство )оа $ее стандард за менаџмент на квалитет и &ретставувае &атоказ за

современите ?; стандарди од сери!ата 9000

Сли+ни &ро$и на ре%улира'е на критериумите кои се &оставувани &ред до$авува+ите се

&ревземани истотака и во дру%ите дрDави )ака стандардите кои се однесуваа на системско

о$ликува'е на квалитетот се &о!авуваа во ^ран,и!а ([_` 50A121* во Канада (H?Ga 299I0A

86* во С.J (G[?IG?NHI090A1987* во Pел%и!а ([]b ?cA5002* во .н%ли!а (]? 5750d 79* во

eва!,ари!а* fермани!а и во дру%ите дрDави

Yо &оловината од осумдесетите %одини во .н%ли!а се оEорми на,ионален совет за

акредита,и!а за сертиEика,иони тела ( [: GUU@ HSU: > H>U ]@B*

а воедно се создаде и се акредитирани &овеgе ор%аниза,и!и за сертиEика,и!а

Министерството за од$рана %и отста&и &о%олемиот $ро! од своите активности &оврзани

со о,енува'ето на Eирмите на .н%лискиот институт за стандардиза,и!а ( ]BR ?@@

BS A NG

28



Кон кра!от на седумдесетите %одини се &о!ави &отре$ата за создава'е на заедни+ки

систем на стандарди за квалитет во меународни рамки Fовиканиот во 1979 %одина

теhни+киот комитет ?;IQH 176 (Менаџмент на квалитет и о$ез$едува'е на квалитет

за&о+на активности за уедна+ува'е на $ара'ата &оставувани &ред системот за о$ез$едува'е

на квалитет врз основа на стандардот ]? 5750 Zезултат на ра$отата на комиси!ата $ее

&редлоDениот во 1985 %одина &роект за ?; сандард од сери!ата 9000 од о$ласта на

системите за о$ез$едува'е на квалитет* ко! $ее разра$отен во 1986 %одина* а &риEатен во

март 1987 %одина од страна на меународната ор%аниза,и!а за стандардиза,и!а (?; #вие

стандарди всуност се од%овор на досе%аните &ро$и за вос&оставува'е на уедна+ени

критериуми на &овеgестрана о,ена на EормитеA до$авува+ите Jодека во ноември истата

%одина &ревземени се истите од евро&ските ор%аниза,и!и за стандардиза,и!а Hi[ и

Hi[iMiH* како евро&ски стандарди i[ од сери!ата 29000* и во неизменета Eорма

&у$ликувани #вие стандарди &ретставуваа еден од %лавните Eактори* кои &ридонесуваат за

уедна+ен разво! на &азарот во евро&а Yо &одо,неDните &ериоди вклу+ени се тие во

Eамилиите на на,ионалните стандарди ijk и i_QG* а следствено и во С.J* а во 1991

%одина исто и во lа&они!а Yо &олска &риEатени се тие во 1993 %одина како Fолски стандарди

со озна+ува'е V[Ai[ 29000

?; на&рави новелиза,и!а на стандардите од сери!ата 9000 во 1994 %одина* а

новелизираната верзи!а на тие стандарди е воведена во &олскиот систем на стандардиза,и!а

во 1996 %одина со озна+ува'е V[A?; 9000 #вие стандарди се в$ро!увани во така наре+ените

стандарди од третата %енера,и!а* ,елосно разли+ни од K воо$и+аенитеO индустриски

стандарди* кои се однесуваат на &ример на едини,ите мерки* методите на ис&итува'е*

карактеристиките на &роизводите

-ивните &рет&оставки се усмерени во из%рад$а на кон,е&,и!а за стандардизира'е на

одредени о&ти методи од менаџерската &ракса* дава!gи о$острана корист истовремено на

до$авува+ите* како и на ис&ора+ателите

Стандардот ?; 9001d 2000 е воведен на ден 15122000 %одина )о! замени три дото%а

&рименувани стандарди* издадени во 1994 %одинаd

A ?; 9001 (модел на о$ез$едува'е на квалитет во &роектира'ето* разво!ните &ланови*

&роизводството* монтаDата и во сервосит*

A ?; 9002 (со исклу+ок на &роектира'ето*

A ?; 9003 (ко! вклу+ува исклу+иво контрола и заврни ис&итува'а

Fри &роектира'е на &рет&оставките од ово! стандард &о%олем ак,ент е даден на

сатисEак,и!ата на клиентот* а воедно и на ,елосната о,ена на &ро,есите кои &роизле%уваат

во EирматаA така наре+ен &ро,есен &риод

29



#$врзува+ката од 2000 %одина Eамили!а на стандарди ?; 9000 се состоее од +етири

основни стандардиd

A ?; 9000d 2000* NS:T m<m BTBmB X _S@m:B @ nUWS:T (Системи за

менаџмент на квалитетA Fоими и терминоло%и!а

A ?; 9001d 2000* NS:T m<m BTBmB X opSmB ( *A ?; 9004d 2000* NS:T m<m BTBmB X kS@:B > q>mU mqnmB ( *

A ?; 19011d 2002* kS@:B NS:T @I inm: L<m ?TBmB

GS@< ( *

како и стандарди* теhни+ки с&е,иEика,ии и теhни+ки изветаи кои %и до&олнуваат

основните стандарди* кои содрDат инEорма,ии кои се однесуваат на с&е,иEи+ни зада+и во

рамките на системите за менаџмент на квалитет

Стандардот ?; 9000d 2000 во 2005 %одина е новелизирана Fромените $еа &овеgе

несутински и се однесуваа само на терминоло%и!ата -е се воведени &ромени воо&иува'ето на основите на системот за менаџмент на квалитет во однос на стандардот ?;

9000d 2000 Jо&олнети се и &роменети неколку деEини,ии* некои деEини,ии се &роирени

или до&олнети се со за$елеки од ас&ект на доо$!аснува'е* со ,ел да се земаат во &редвид

на!новите документи од Eамили!ата на стандардите ?; 9000d 2005 Како &римери моDе да се

наведатd теhни+ки екс&ерт* $ара'е* ком&етен,ии* до%овор* аудитор* тим од аудитори* &лан на

аудитот* о$ласт на аудитот fлавните &ромени &роизле%уваа &ред се како резултат на

о$!авува'ето на стандардите ?; 19011d 2002 и ?; 10012d 2003 и &риEаgа'ето во тие

стандарди терминоло%и!а ко!а се однесува на аудитот и о$ез$едува'ето на квалитет на

мерните &ро,еси

"мено* стандардот ?; 9000d 2005 содрDи освен терминило%и!а &рименувана во о$ласта

на ситемите за менаџмент на квалитет* и осум &рин,и&и на менаџмент на квалитет и 12

основни &раа'а* со кои вреди да се за&ознаеме &ред от&о+нува'е на &ро,есот на

воведува'е на систем за менаџмент на квалитет

/а од$елеDува'е е исто така и Eактот дека $ара'ата* какви тре$а да ис&олнува Eирмата*

за да до$ие сертиEикат* содрDани се само во стандардот ?; 9001 Со дру%и з$орови

сертиEикат моDе да се до$ие само за усо%ласеност со им&лементираниот систем за квалитет

со стандардот ?; 9001* а не на &ример со ?; 9000 или ?; 9004

-а$елеDува'ата* односно &ре&ораките* односно $езусловното ис&олнува'е на $ара'ата

кои се однесуваат на усоврува'ето на системот за менаџмент на квалитет содрDани се

во%лавно во стандардот ?; 9004* а воедно и во ?; 9001 и ?; 19011

Стандардите ?; 9001 и 9004 со+инуваат така наре+ена ком&лет* односно се со сли+на

структура* и тре$а да се &рименуваат во &ар* $иде!gи се однесуваат на исти ас&екти од

системот за менаџмент на квалитет

30



Yо та$ела 11 &ретставен е разво!ниот &ро,ес на создава'е на стандардите од о$ласта

на квалитетот

$а/ела *.*. Развој на стандарди од о/ласта на систе2ите на квалитет од *<=< 1одина.

Hодина Стандард Др4ава 7а/елешки

*<=< IEJ-K-<L=L

СД

;ара0а од про1ра2ата за

квалитет на2енети за

до/авуваите на

а2ериканската ар2ија

*<M+ IEJ-K-<L=LN

9новелизаија:

*<ML &$# NKNO СД Cто повисоки /ара0а за

потре/ите на PNQG*<@* NPFE-P=-( МеAународна

а1енија за

ато2ска

енер1ија- ENRN

;ара0а кои се однесуваат на

про1ра2ата за о/ез/едува0е

на квалитет за нуклеарните

електрани

*<@L N STUV TW OXYSZ[SV

=)-\-KN

*<@ ]F =*@< н1лија Стандарди од о/ласта на

о/ез/едува0е на квалитет

како и од о/ласта на

2енаB2ент на квалитет

*<@L \FN +-^(<< Канада


*<@< ]F =@=) н1лија*<LM EFG L)( EFG5Q\ *@M

_ел свет

МенаB2ент на квалитет и

о/ез/едува0е на квалитет.

$ер2иноло1ија

*<L@ EFG <)))

RP (<)))

EFG5Q\ *@M \RP

_ел свет5 европа

`а2илија на стандарди кои се

однесуваат на систе2ите на

квалитет

*<<* EFG *))** _ел свет Стандарди кои се однесуваат

на проверката на систе2ите

на квалитет

*<<+ OP-RP (<)))

OP-RP =)))

Полска !оведува0е на серија

стандарди RP (<))) и RP

=))) во состав на полските

стандарди


*<< EFG <)))6 *<< _ел свет Прва новелизаија на EFG

стандардите од серијата <)))

*<<M OP-EFG <))) Полска

aУС-EFG <))) С`Рaу1ославија

МКС-EFG <))) Репу/лика

Македонија())) EFG <)))6 ())) _ел свет !тора новелизаија на EFG

стандардите од серијата <)))

31



())* OP-RP EFG <)))6 ())*

aУС-RP EFG <)))6 С`Рaу1ославија

МКС-RP EFG <)))6 Репу/лика

Македонија


())( EFG *<)**6 ())( _ел свет &овелизаија и инте1раија

на стандардите за проверка на

систе2ите за 2енаB2ент на

квалитет и систе2ите за

2енаB2ент на 4ивотната

средина

())+ OP-RP EFG *<)**6 ())+ Полска

aУС-RP EFG *<)**6 С`Рaу1ославија

МКС-RP EFG *<)**6 Репу/лика


())= EFG <)))6 ())= _ел свет &овелизаија на стандардите

EFG <)))

())M OP-RP EFG <)))6 ())M Полска

aУС-RP EFG <)))6 С`Рaу1ославија


МКС-RP EFG <)))6 Репу/лика


())L EFG <))*6 ())L _ел свет $рета новелизаија на EFG

стандардите од серијата <))*

())< OP-RP EFG <))*6 ())< Полска

aУС-RP EFG <))*6 С`Рaу1ославија

МКС-RP EFG <))*6 Репу/лика


Стандардот ?; 9001d 2008 е &ланиран така да е ком&ати$илен со останатите стандарди

кои се однесуваат на системите за менаџмент &риEатени во меународни рамки

Ком&ати$илноста озна+ува дека заедни+ките елементи од стандардите моDат да се

им&лементираат на исти на+ин* во ,елост или во делови* $ез да има &отре$а за ду&лира'е

или создава'е на с&ротвиставени $ара'а Ком&ати$илноста не озна+ува дека текстот на

заедни+ките елементи од стандардите мора да $иде иденти+ен* но &о моDност тре$а да се

стремиме кон тоа )оа озна+ува дека стандардот ?; 9001d 2008 е &рила%оден кон стандардот

?; 14001d 2004 со ,ел да се з%олеми ком&ати$илноста на двата стандарди Yо ово! стандард

не се содрDани с&е,иEи+ни $ара'а наменети за дру%и системи за менаџмент* но и дозволува

на Eирмата да извре инте%ра,и!а на сос&ствениот систем за менаџмент на квалитет со

$ара'ата на дру% сли+ен систем за менаџмент или &рила%одува'е кон не%о "зведените

модиEика,ии на зна+аен на+ин %о смени!а досе%аниот кон,е&т на ?; стандардите од

сери!ата 9000 #сновната измена се однесува на тоа да во стандардите &овеgе не се з$орува за

системи за о$ез$едува'е на квалитет* туку за системи за менаџмент на квалитет fледа!gи

hронолоки на разво!от на Eамили!ата стандарди кои се однесуваат на квалитет* моDе да се

за$елеDи дека за&о+нува то! со контрола на квалитет* &реку о$ез$едува'е на квалитет* &а се

32



до менаџмент на квалитет Следна ета&а кон ко!а стандардите gе се стремат да %и

трансEормираат системите на квалитет во Eирмите* тоа е QNL Се&ак тоа е во денено

време тека зада+а за $рза реализа,и!а и тре$а да се има во &редвид дека таквиот &ро,ес gе

&оминува низ &овеgе новелиза,ии на стандарди

Следна новелиза,и!а на стандардот ?; 9001 датира од 15112008 %одина Fромените и

новите $ара'а* какви донесе новиот стандард ?; 9001d 2008 се d

A &отен,ира'е дека &ретставникот на раководството тре$а да е +лен на раководството

на Eирмата*

A за!акнува'е на зна+е'ето на &одизведува+ите и мно%у &о рестриктивен &риод во

однос на &ро,есите* во кои земаат у+ество &одизведува+ите*

A &о%олем ак,ент на &отврдува'ето од страна на Eирмата ко! воведува систем за

менаџмент на квалитет дека се &ридрDува на законските &ро&иси*

A нови $ара'а кои се однесуваат на активностите на Eирмата &о доставува'е на

&роизвод на клиентот или &осле става'е на таквиот &роизвод во екс&лоата,и!а одстрана на клиентот*

A воведува'е на зна+ително &о%олема од%оворност на &роизводителот за &роизводот*

A $ара'а за воде'е на &ре%ледите за &ревземените коре%ира+ки и &ревентивни

активности

"зле%ува'ето на стандардот ?; 9001d 2008 &ридонесе исто така да се &о!ават &овеgе

мали измени* кои &ома%аат &одо$ро стандардот да се раз$ере и да се &реведе на дру%и !ази,и

.ктуелната Eамили!а на стандарди ?; 9000 (&осле новелиза,и!а се состои од 4

основни стандардиd

A ?; 9000d 2005 NS:T m<m BTBmB X _S@m:B @ nUWS:T (Системи

за менаџмент на квалитетA Fоими и терминоло%и!а

A ?; 9001d 2008 NS:T m<m BTBmB X opSmB ( *

A ?; 9004d 2000 NS:T m<m BTBmB X kS@:B > q>mU mqnmB

( *

A ?; 19011d 2002 kS@:B NS:T @I inm: L<m ?TBmB

GS@< ( *

како и стандарди* теhни+ки с&е,иEика,ии и теhни+ки изветаи кои %и &от&ома%аат

основните стандарди* во кои се содрDани инEорма,ии кои се однесуваат на с&е,иEи+ни

зада+и во рамките на системите за менаџмент на квалитет

Кон ироко раз%ледуваната Eамили!а на ?; стандарди моDе во денено време да се

в$ро!ат следните стандарди и документиd

A ?; 10002d 2004 NS:T m<m X HSBm BB>U X kS@:B >

Umq:B R@:< <=B ( *

A ?; 10005d 2005 NS:T m<m BTBmB X kS@:B > pS:T q:B ( *

A ?; 10006d 2003 NS:T m<m BTBmB X kS@:B > pS:T m<m

qrUB ( *

A ?; 10007d 2003 NS:T m<m BTBmB X kS@:B > U><S

m<m ( *

33



A ?; 10012d 2003 LBSm m<m BTBmB X opSmB > mBSm

qUBBB @ mBS< pSqm ( *

A ?;IQo 10013d 2001 kS@:B > pS:T m<m BTBmB @USm ( *

A ?; 10014d 2006 NS:T m<m X kS@:B > :=< >U: @ UmUB

W>B ( *

A ?; 10015d 1999 NS:T m<m X kS@:B > < ( *

A ?;IQo 10017d 2003 kS@:B BBU: URpSB > ?; 9001d2000 ( *

A ?; 10019d 2005 kS@:B > R B:U > pS:T m<m BTBm UBS:B

@ SB > R BnUB ( *

A ?;IQ? 16949d 2002 NS:T m<m BTBmB X VUS: pSmB >

qq:U > ?; 9001d 2000 > Smn q@SU @ :n BnU q

<=B ( *

A ?; s@Wtd ?; 9001 > Bm:: WSBBB X jR @ X G@nU >m ?;IQH 176 ( *

?; стандардите од сери!ата 9000 се &риEатени од &реку 160 дрDави од ,елиот свет

Yо денено време стандардите ?; 9000 &ретставуваат единствен &ризнат во толку %олеми

размери з$ир на $ара'а* кои &ретставуваат солидна основа за системите на квалитет и

системите за менаџмент на квалитет во Eирмите

34



СF#ZuJP. -. С)ZvК)vZ.). -. С).-J.ZJ")u ?; 9000d1994 " ?; 9000d2000

35

?; 8402

?; 9000A1

?; 9001

?; 9002

?; 9003

?; 9004A1*2*3*4

?; 10011

#снови и терминоло%и!а

?; 9000

Pара'а

?; 9001

Смерни,и кои се донесуваат на

усоврува'ето на Eунк,ионира'ето

?; 9004

FроверкаAаудит

?; 19011

"здание

1994"здание

2000



Придо/ивки од воведува0ето систе2 на квалитет со1ласно со EFG <))*

"м&улс за воведува'е и &одо,на сертиEи,ира'е на систем за менаџмент на квалитет

&ретставува за Eирмата воо$и+аено $ара'ата на клиентот* ко! сака &отврдува'е од независна

страна дека Eирмата со ко!а сора$отува влоDува секакви на&ори за да му ис&ора+а &роизвод

со%ласен со не%овите $ара'а Се раз$ира &осто!ат и &редуслови внатрени ^ирмите сакаат

&отврдува'е од трета страна дека нивниот систем за менаџмент Eунк,ионира ус&ено

Yоведува'ето и сертиEи,ира'ето на систем на квалитет овозмоDува Eирмата да се стекне

како со надворени (&азарни &ридо$ивки* така и со внатрени &ридо$ивки

Кон внатрените &ридо$ивки моDе да се в$ро!атd

A &одо$рува'е на менаџира'ето* $ла%одаре!gи на &римената на &ро,есниот &риста&*

то овозмоDува да се идентиEикува &ротокот на вредноста во &ро,есите и &омеунив*

A создава'е на внатрена довер$а кон со&ствениот систем за менаџмент* &реку

&отсредува'е на внатрената структура* &одел$ата на ком&етен,ии* од%оворности и

овластува'а*

A редук,и!а на внатрени троо,и за квалитет* во тоа и троо,и за ло квалитет и

идентиEикува'е на изворите за нивно настанува'е*

A &одо$рува'е на &ротокот на инEорма,ии* то е нео&hодно за $рзи и ис&равни

одлуки*

A овозмоDува'е континуирано &одо$рува'е* а &реку тоа &одо$рува'е на квалитетот

на &роизводите* &ораст на еEективноста и &родуктивноста како и смалува'е на

$ро!от на на&равените %реки*

A о$ез$едува'е на временските и &осто!аните ис&ораки*

A у&ростува'е на &ро,едурите за воведува'е на ново вра$отените ли,а во &ро,есите

во Eирмата и задрDува'е во Eирмата на високо квалиEикувани и вредни ра$отни,и*

A редук,и!а на за+естеноста и о$ласта на &роверките од дру%а страна* $ла%одаре!gи на&оседува'ето сертиEикат ко! &отврдува висок квалитет на системот за менаџмент

издаден од страна на независна сертиEика,иона ор%аниза,и!а

36



Кон надворените (&азарните &ридо$ивки моDе имено да се в$ро!атd

A из%рад$а на довер$а ка! клиентите* $ла%одаре!gи на &осто!аното ис&олнива'е на

нивните $ара'а* то од дру%а страна !а &оди%нува вредноста на Eирмата во о,ената

(мисле'ето на клиентот и %и олеснува тр%овските контакти* стекнува'е на нови

клиенти и задрDува'е на досе%аните*

A смалува'е на $ро!от на реклама,ии и &ораст на довер$ата кон Eирмата*

A з%олемува'е на &родаD$ата &ри на!мали со&ствени троо,и*

A &ости%нува'е на &оси%урна &ози,и!а на &азарот $ла%одаре!gи на &одо$риот имиџ на

Eирмата*

A &одо$рува'е на сора$отката со до$авува+ите*

A з%олемува'е на конкурентноста $ла%одаре!gи на &оседува'е на сертиEикат со ко! се

&отврдува усо%ласеност на системот со $ара'ата во стандардот ?; 9001*

A меународно &ризнание на системот (&одо$ри услови за склу+ува'е на до%овори и

на до%овара'е на ,ените* $иде!gи усо%ласеноста на системот со &ре&ораките во ?;

стандардите е се &о+есто $арана од страна на дрDави и меународни влади*

оси%урителни и Eинансиски ком&ании и како и од Eирми

Маркетинко искористува'е на сертиEикатот и стекнува'е &оврзана со тоа

конкурентска &редност и нови клиенти е зна+а!но во зем!ите или на &азарите каде

&оседува'ето на таков сертиEикат не е уте секо!дневна &ракса

"мено* ко%а одрDува'ето на сертиEи,ираниот систем не !а истакнува Eирмата &омеу

дру%ите Eирми кои нудат сли+ен &роизвод* то%а %лавната &ридо$ивка од &оседува'ето на

еEективен систем за менаџмент на квалитет е о$ез$едува'ето на соодветен и ста$илен

квалитет на &роизводите* то овозмоDува &ости%нува'е ло!алност (&риврзаност на

клиентите

"знаоа'ето на нови клиенти е зна+ително &оска&о одколку задрDува'ето на старите

Fраксата на континуираното усоврува'е* како и &оместува'ето на теDитето во

насока на из$е%нува'е на %реките е &отен,и!ален извор за намалува'е на квалитетот* а со

тоа и на троо,ите воо&то

)роо,ите за &роектноA а&ликативните активности за системот* како и &оврзани со

не%овата сертиEика,и!а како и одрDува'ето и усоврува'ето се +есто зна+ителни* но &ри

адекватно &роектиран и над%ледуван систем секо%а gе $идат &омали ( и стално намалувани*

одколку троо,ите за за%у$ите како резултат на ло квалитет %енериран &ред воведува'ето

на системот

37



FридрDува'ето кон $ара'ето за ориента,и!а кон клиентот* овозмоDува!gи на то!

на+ин то+но рас&ознава'е за не%овите &отре$и* е Eактор ко! %о стимулира разво!от*

усоврува'ето и &рила%одува'ето кон &роменливите $ара'а

СертиEи,ираниот систем моDе да &ретставува зна+а!но олеснува'е во ситуа,ии* ко%а

Eирмата е во уло%а на до$авува+ на своите &роизводи во дру%ите Eирми Yо такви услови

о$и+но се &о!авуваат +ести* &ро$лемати+ни и ска&и &роверки во рамките на &оста&ките за

квалиEикува'е на до$авува+ите Fреку соодветно до%оворно усо%ласува'е на сатвовите

моDе то%а* врз основа на &оседува'ето на сертиEикатот* да се из$е%нат или зна+а!но да се

о%рани+ат со тоа &оврзаните недоследности и троо,и

СертиEи,ираниот систем моDе исто така да !а &окаDе сво!ата &рименливост и во

слу+аеви на &оста&ува'а во рамките на од%оворноста за &роизводот

#+и%ледна &редност од сертиEика,и!ата на системот е моDноста за ра,ионализа,и!а

на Eунк,ионира'ето на ,елата Eирма* $иде!gи таа $ара од раководството &омеgу дру%ото

декларира'е на &олитиката на квалитет* о&ределува'е на ор%аниза,ионата структура* на

&ро,есите* о$ез$едува'е на соодветни средства и ком&етентен &ерсонал за &ости%нува'е на

декларираните ,ели

)ре$а се&ак да се &отен,ира* дека сите &ретставени &ридо$ивки се возмоDни за

&ости%нува'е само то%а ко%а системот за менаџмент на квалитет е третиран како систем за

менаџмент со Eирмата* со единствена ,ел да о$ез$еди соодветен квалитет на &роизводите и

услу%ите Мно%у Eирми се&ак %о третира системот на квалитет како одделна твор$а во

Eирмата ко!а нема мно%у заедни+ко со &роизводството* ко! %енерира единствено троо,и* ко!

се за$елеDува &реку $ирократи!ата и изнервираните вра$отени од изведуваните &роверки* за

време на кои тие мораат да о$разла%аат ра$оти кои тие не %и раз$ираат и не %и ак,е&тираат

"мено* системот за менаџмент на квалитет не се одрDува за &роверува+ите Yра$отените не

ра$отат за системот* туку системот е за вра$отените* а тие се за да се задоволат &отре$ите

($ара'ата на клиентите

Zеението е зна+и во соодветниот &риста& кон системот за менаџмент на квалитет*

не%овото раз$ира'е и ак,е&та,и!а

38



Системите за менаџмент со квалитет озна+ува реализа,и!а на Eинк,ии* кои $и тре$ало да

&ретставуваат систем на однесува'е на сите вра$отени во селата ор%аниза,и!а со ,ел

з%олемува'е на еEективноста за &ости%нува'е на &ланираните ,ели Квалитетот во таа

смисла озна+ува ис&олнува'е на $ара'ата и о+екува'ата на клиентите* но исто така и на

,елото о&тество* до$авува+ите* у+есни,ите и вра$отените во ор%аниза,и!ата /а

&ости%нува'е на ус&еh од страна на Eирмата осо$ено ваDно зна+е'е има на+инот на ко! е

истата за$елеDувана од клиентитеA сора$отни,ите Yо услови на конкурен,и!а* менаџментот

со квалитет станува стратека ,ел на Eирмата* а нивото на квалитет на услу%ата на клиентот

и нивото на троо,и &ресудуваат за суд$ината на &роизводителите

39



Fри реализа,и!ата на менаџментот со квалитет изведуваме о&ределени активности

користе!gи &ритоаd &рин,и&и* методи и алатки* кадеd

1 Fрин,и&ите на менаџмент со квалитетA %о о&ределуваат односот на Eирмата и

вра$отените кон о&то &ознатите и раз$раните &ро$леми за квалитет* вли!ани!ата врзквалитетот се дол%отра!ни* !а о&ределуваат страте%и!ата на разво! на Eирмата* имаат

вли!ание и нивното вли!ание е и надвор од Eирмата* не резултираат со о&еративни

директиви* резултатите од &римената е теко за тековна о,ена Како &римери на

&рименувани &рин,и&и моDе да се на$ро!атd &рин,и&от на cm<* &рин,и&от на

континуирано &одо$рува'е на &ро,есите (w=* &рин,и&от на нула деEекти и

&рин,и&от на тимска ра$ота

2 Методите за менаџмент на квалитет X се карактеризираат со &ланирани* &овторливи и

$азирани на нау+ни основи на+ини на &оста&ува'е &ри реализа,и!а на зада+ите

&оврзани со менаџментот на квалитет* вли!ани!ата врз квалитетот се во средни

термини* дозволува да се оEормува квалитетот на &роектира'е и квалитетот наизра$отка "нEорма,иите кои &отекнуваат од &азарот и кои се изразени со !азикот на

клиентите се трансEорнираат на теhни+ки !азик* кои се &рименува во Eирмите од

страна на &роектантите Се дозволува деEинира'е (усво!ува'е на о&ти* теhни+ки

&араметри на &роизводот и не%овите делови* а следствено и на &араметрите на

&ро,есите* во кои &оедините делови се изра$отувани Како &римери на &рименувани

методи моDе да се на$ро!атd методот N_c* вредностна анализа* _LiG на &роизводот*

конструк,и!ата и &ро,есот* статисти+ка контрола на квалитетот* статисти+ка контрола

на &ро,есот* c;i* метод на ?R

3 .латките за менаџмент со квалитетA слуDат за со$ира'е и трансEорма,и!а на

&одато,ите &оврзани (кои се однесуваат со разли+ните ас&екти на менаџмент со

квалитет* &ри то вли!ани!ата врз квалитетот се краткотра!ни (о&еративни

Fретставуваат алатки за надзор и ди!а%ности,ира'е на &ро,есите на &роектира'е*

изра$отка* контрола* монтаDа* како и на секакви дру%и де!стви!а кои се &о!авуваат во

,иклусот на &остое'е на &роизводот Zезултатите од &римената се видливи скоро

ведна* но еEективно нивно искористува'е $ара &оврзува'е со методите за

менаџмент на квалитет Yо %ра&ата на овие алатки с&ааатd тради,ионалните алатки

(ал%оритамска анализа* ди!а%рам на BRtx* V ди!а%рам* hисто%рами* контролни

Eормулари* ди!а%рам на корела,и!а* контролни карти и %ру&а од новите алатки за

менаџмент на квалитет

Менаџментот со квалитет не е самостална нау+на дис,и&лина* о&раgа Dивотен ,иклус на

&роизводот од изведува'е на маркетинки истраDува'а &а се до &родаD$а како и во

екс&лоата,и!а #во! вид на менаџмент о&Eаgа секакви зада+и и активности на раководството

на Eирмата и на ,елата раководна структура нео&hодна за воведува'е (а&лика,и!а на

&олитиката за квалитет и ,елите кои &роизле%уваат од неа

Менаџментот со квалитет во Eирмите $азира на осум &рин,и&иd

1 #риента,и!а кон клиентот #р%анизи,иите се зависни од своите клиенти и затоа се

&ре&ора+ува* да се раз$ираат се%аните и идните &отре$и на клиентот* за да се

40



ис&олнуваат $ара'ата на клиентот* за да се &ред'а+и &ред не%овите о+екува'а )оа е

&риродна ра$ота* на клиентот да му се доделува ,ентрално место и внимание во секо!а

ор%аниза,и!а Yо услови на сло$одно* &азарно ориентирано сто&анство неот&овикливи

де!стви!а на ор%аниза,иите се &ре&ознава'е и раз$ира'е на клиентите* нивните

&отре$и и о+екува'а

2 Менаџментот Менаџментот деEинира единство на ,елите и &рав,и на де!ствува'е на

ор%аниза,и!ата Се &ре&ора+ува* да создаваат тие и одрDуваат внатрена средина* во

ко!а луето gе моDат во ,елост да се ан%аDираат за &ости%нува'е на ,елите на

ор%аниза,и!ата Yо секо!а ор%аниза,и!а моDе да се &о!ави &ро$лем со изнаоа'е на

менаџер ко! gе %о реализира ово! &рин,и&* ко! gе &оседува визи!а за иднината

адекватно $азирана на реалноста на однесува'ето на сто&анството* во какви де!ствува

Eирмата* а до&олнително уте $и имал с&осо$ност за &ренесува'е и мотивира'е на

вра$отените со сво!ата EилозоEи!а и &рав,и на де!ствува'е

3 .н%аDира'е на вра$отените Yра$отените на сите ниво &ретставуваат сутина на

Eирмата и нивното ,елосно ан%аDира'е овозмоDува искористува'е на нивнитес&осо$ности за до$рото на ор%аниза,и!ата -е сите менаџери и од%оворни ли,а за

Eирмата !а сEаgаат ра$отата дека вра$отените на сите нивоа во Eирмата &ретставуваат

не!зина на!зна+а!на составна ком&онента #во! &рин,и& моDе да се реализира само од

менаџер ко! е свесен за ова* ко! се одликува со соодветни осо$ености* ко! !асно знае

дека надоместокот не е единствен елемент ко! %о з%олемува ан%аDира'ето на

вра$отените

4 Fро,есен &риста& #+екуваниот резултат се &ости%нува со &о%олема еEективност

то%а ко%а де!стви!ата (активностите и &оврзаните со нив ка&а,итети се менаџирани

како &ро,ес Fро,есниот &риста& се &ре&ора+ува &о%отово и во стандардите кои се

однесуваат на системите за менаџмент на квалитет Со%ласно со деEини,и!ата* ситевзаемно &оврзани или взаемно вли!ателни ективности* кои %и трансEормираат

влезните до$ра во излезни до$ра со з%олемена вредност &ретставуваат &ро,ес Се

усво!ува дека секо!а Eирма ко!а изведува &роизволна активност моDе да се раз%ледува

како &ро,ес* на ко! влез се &о!авуваат о&ределени &одато,и ( о&ределен влезен &акет

на инEорма,ии* следствено трансEормирани во о&ределени излезни &одато,и

( о&ределен излезен &акет Yо секо!а Eирма ово! о&т &ро,ес се состои од мно%у

&оврзани со се$е &ро,еси и &от&ро,еси Yоо$и+аено излезот на еден од &ро,есите

&ретставува влез за дру% &ро,ес

5 Системски &риста& во менаџира'ето "дентиEикува'ето* раз$ира'ето и

менаџира'ето на взаемно &оврзаните &ро,еси како систем &ридонесува конз%олемува'е на ус&еноста и еEективноста на Eирмата во &ости%нува'ето на ,елите

Fознато е дека активностите на секо!а Eирма се составени од неколку до неколку

десети,и &ро,еси #вие &ро,еси* и &окра! тоа то се внатрени &ро,еси на

Eирматасе &одлоDни на вли!ани!ата кои доааат од надвор* односно од вли!ани!ата на

дру%и &ро,еси "мено* не се слу+ува &ро,есите да се &омеу се$е независни и

взаемно не &оврзани -а&ротив* на!+ество се сретнува состо!$а* ко%а имаме взаемни

&оврзува'а и взаемни вли!ани!а Yо о&ределени слу+аеви резултатот од еден &ро,ес

моDе да &ретставува влез во дру% &ро,ес -а местото на &оврзува'е на &ро,есите

&остои воо$и+аено на!%олема веро!атност за &о!ава на &отен,и!алните &ро$леми #д

ова &роизле%ува дека Eирмата тре$а да реи зна+а!на зада+аA да %и идентиEикува овие

вли!ани!а и &оврзува'а на на+ин ко! gе овозмоDи свесно менаџира'е со &ро,есите на

системски на+ин и да моDе да се &редвидат и а&ли,ираат &ревентивните де!стви!а или

коре%ира+ките

41



6 Континуирано &одо$рува'е Се &ре&ора+ува континуираното &одо$рува'е на

Eунк,ионира'ето на ,елата Eирма да &ретставува &осто!ана ,ел на Eирмата #во!

&рин,и& е реален заклу+ок кои &роизле%ува од анализата на состо!$ата на &азарот во

денените времи'а -иедна Eирма не моDе да си %о дозволи луксузот Kстое'е во

местоO и +увство на задоволство од &ости%натиот ус&еh )аквата Eирма си%урно во не

така дале+ни временски интервали gе остане назад или дури и gе !а снема од &азарот

)аквиот &риста& на континуирано &одо$рува'е озна+ува континуирано &одо$рува'е*

кое &рименувано системски и &ерманентно овозмоDува &осто!ан у&еh на Eирмата и

силна* ста$илна &ози,и!а на &азарот* моDе дури и да има уло%а на лидер на &азарот

7 vс&ени (&равилни одлуки Fравилните одлуки $азираат на анализа на &одато,ите

)оа е следен о+и%леден &рин,и& на$елеDан Eормално во стандардите од сери!ата "С#

9000* ко! %о зема во &редвид донесува'ето на одлуката во Eунк,и!а од до$ро

со$раните и веродосто!ни инEорма,ии )оа озна+ува дека во Eирмата тре$а да се

создадат услови за со$ира'е на инEорма,ии* идентиEикувани како нео&hодни како и

услови за нивно одрDува'е* актуализира'е* анализира'е* доста&ност во соодветна*&рила%одена кон &отре$ите на Eирмата* во о$лик и во кра!на ета&а за нивно

искристува'е во одлу+ува+ките &ро,еси

8 Fоврзува'а со до$авува+ите ̂ ирмата и не!зините до$авува+и се &омеу се$е зависни*

а меусе$ните корисни &оврзува'а !а з%оелемуваат с&осо$носта на двете страни за

создава'е на з%олемени вредности #д &раксата &роизле%ува дека дури во услови на

се &осилна конкурен,и!а не е така лесно да се на!де до$ар* ста$илен економски*

од%оворен* времески од%оворен до$авува+* ко! %арантира не&роменлив квалитет на

своите &роизводи /атоа &осле изведува'е на из$ор на до$авува+и* Eирмата $и

тре$ало на а&ли,ира (воведе активности кои имаат за ,ел од една страна ан%аDира'е

на до$авува+ите во активностите на Eирмата* а од дру%а страна ан%аDира'е наEирмата во разреува'е на &ро$лемите на тие до$авува+и* за кои на Eирмата и

зна+ат Jо$авува+ите тесно &оврзани со ор%аниза,и!ата* кои %о &рименуваат не!зиното

знае'е* искуства и &омо* а осо$ено мотивирани за воведува'е на систем за

менаџмент со квалитет* и &окра! нео&hодноста за влоDува'е на %олеми на&ори*

деEинитивно gе %и &о+уствуваат користа од таквата сора$отка "стовремено со

&ридо$ивки gе се стекне и самата Eирма

/ада+а на у&равата е усво!ува'е на &олитиката за квалитет како и ,елите на квалитет

Fолитиката на квалитет $и тре$ало да е усо%ласена со внатрените &олитики на Eирмата и

да се однесуваат на секое ниво од Eирмата Fротокот на инEорма,ии $и тре$ало да

&роизле%ува од тимовите за квалитет* а &олитиката $и тре$ало да се однесува за секо! сектор

во ор%аниза,и!ата /а &ониските нивоа во Eирмата $и треало да се о&ределат ,елите на

квалитет така да клиентот &ости%не о+екувана сатисEак,и!а

42



ПР#_ЕСЕ& ПР%С$П С# 7ЕМ"Е !# ПРЕД!%Д & ДЕМ%&H#!%#$ КРУH &

К#&$%&У%Р&# П#Д#;РУ!"Е & `У&К_%#&%Р"Е$# & _Е'$

`%РМ

Како еле2ент кој се истакнува и е 1лавно о/еле4ие на /ара0ата во стандардитеод серијата EFG <))*6 ())) претставува проесниот пристап. &е1овиот 2одел е

прика4ан на подолу наведените слики. !о нив е прифатено, дека најва4ната уло1а при

определува0ето на излезните инфор2аии во систе2от за 2енаB2ент на квалитет, а

секако и во елата фир2а и1раат клиентите и останатите страни 9акионерите,

внатрешните клиенти, општеството: кои се заинтересирани со активностите на

фир2ата.

$ековниот 2ониторин1 на задоволството на клиентите и останатите

заинтересирани страни претсатвува за фир2ата извор на инфор2аии со кои се оенува

дали се исполнети оекува0ата на клиентите.

ПР#_ЕС% !# С%С$ЕМ#$ 7 МЕ&bМЕ&$ & К!'%$Е$

43

FZ#yuС" Y# Мu-.zМu-)#) I С"С)uМСК"

(ор%аниза,иски* &оврзани со менаџментот

f{.Y-" FZ#yuС"

(Zu.{"/.y"l. -.

FZ#"/Y#J")u

Pара'а на

клиентите

/адоволство

на клиентите

F#М#e-" FZ#yuС"

(&оддрка на дру%и &ро,еси во ор%аниза,и!ата

Yлезни "злезни

&одато,и &одато,и



М#ДЕ' & ПР#_ЕСЕ& ПР%С$П !# МЕ&bМЕ&$#$ & К!'%$Е$

%скуствата стекнати во етапите на воведува0е на систе2ите за 2енаB2ент на

квалитет и во проесите на аплиира0е и одр4ува0е овоз2о4уваат да се констатира

дека /ара0ата во стандардите се така дефинирани да истите 2о4е лесно да се вклуатво Де2ин1овиот кру1 Oc\N 9 O: 8 c 8 \RUt 8 NU : за континуирано подо/рува0е на

функионира0ето на елата фир2а, што е претставено на подолу наведената слика.

Систе2атизаија на /ара0ата од стандардот EFG <))*6 ())) во ра2ките на

Де2ин1овиот кру1 Oc\N

O: 8Планирај

=.+. Политика на квалитет

=..*. _ели за квалитет

=..(. Планира0е на систе2от за 2енаB2ент на квалитет

@.*. Планира0е на реализаијата на производот

@.+.*. Планира0е на проектира0ето и на развојните активности

@.=.*. &адзор на производството и о/ез/едува0е на опслу4ува0ето

44

#д%оворност на

раководството

Мере'е* анализа*

усоврува'еМенаџмент со

ресурси

Zеализа,и!а на

&роизводот

/ . " - ) u Z " С " Z . - " С

) Z . - "

P а р а ' а

/ . " - ) u Z " С " Z . - " С

) Z . - "

С а т и с E а к , и ! а

К#-)"-v"Z.-# vС#YZevY.|u -. С"С)uМ#) /.

Мu-.zМu-) -. КY.{")u)

Fроизвод



L. Мере0е, анализа и усовршува0е

c 8 %зведувај

.*. #пшти напо2ени

.(. ;ара0а за доку2ентаијата

=.*. н1а4ира0е на раководството

=.(. #риентаија врз клиентот


=.=.*. #д1оворност и овластува0а

=.=.(. Претставник на раководството

=.=.+. Ко2уникаија внатре во ор1анизаијата

M.*. #/ез/едува0е на ресурси

\RUt 8 Проверувај

=.M. Пре1лед изведуван од раководството

@.+.. Проверка на проектира0ето и развојните активности@.+.=. !ерификаија на проектира0ето и развојните активности

@.+.M. !алидаија на из2ените во проектира0ето и развојните активности

@.=.(. !алидаија на производните проеси и о/ез/едува0е на опслу4ува0ето

L.(.*. Сатисфакија на клиентот

L.(.(. !натрешни проверки

L.(.+. Мониторин1 и 2ере0е на проесите

L.. нализа на податои

NSZ - Дејствувај


@.+.@. Проверка на из2ените на проектира0ето и развојните активностиL.(.+. Мониторин1 и 2ере0е на проесите

L.+. &адзор врз неусо1ласен производ

L.=.(. Коре1ираки активности

L.=.+. Превентивни активности

45

O: 8

Планирај

c 8

%зведувај

\RUt 8

Проверувај

NSZ 8

Дејствувај



d%ЕРРd%СК С$РУК$УР & Д#КУМЕ&$_%a$ !#

С%С$ЕМ#$ & К!'%$Е$

#&еративно ниво

46

%нструкии

Проедури

Прираник за

квалитет

Политика на

квалитет

7аписи и дру1и доку2енти

d%ЕРРd%a !#

МЕ&bМЕ&$#$

Jирек,и!а

Менаџерски и

среден надзор

Jиректни изврители

&%!# &

С%С$ЕМ#$

Стратеко

)акти+ко ниво



47



48



49



50



51



52



53



54



При2ер на содр4ината на прираникот за квалитет

*. #ПC$% &П#МЕ&%

*.*. $а/ела на из2ени

*.(. Сертификати, 2исле0а за спосо/носта на производството

*.+. #/јаснува0а на скратении

(. ПРЕ7Е&$_%a & `%РМ$

(.*. #пшти инфор2аии

(.(. 'окаија

(.+. %сторијат на фир2ата

(.. Производна про1ра2а

(.=. Дости1нува0а

(.M. #р1анизаиона структура

+. !#!ЕД % $ЕРМ%&#'#H%a

. С%С$ЕМ 7 МЕ&bМЕ&$ & К!'%$Е$

.*. #пшти напо2ени

.(. ;ара0а за доку2ентаијата

55



.(.*. #пшти напо2ени

.(.(. Прираник за квалитет

.(.+. &адзор врз доку2ентаијата

.(.. &адзор врз записите кои се однесуваат на квалитет

=. #ДH#!#Р&#С$ & РК#!#ДС$!#$#

=.*. н1а4ира0е на раководството

=.(. #риентаија врз клиентот

=.+. Политика на квалитет

=.. Планира0е


=..(. Планира0е на систе2от за 2енаB2ент на квалитет

=.=. #д1оворност, овластува0а и ко2уникаија

=.=.*. #д1оворност и овластува0а

=.=.(. Претставник на раководството=.=.+. Ко2уникаија внатре во ор1анизаијата


M. МЕ&bМЕ&$ С# РЕСУРС%

M.*. #/ез/едува0е на ресурси

M.(. eовеки ресурси

M.+. %нфраструктура

M.. Ра/отна средина

@. РЕ'%7_%a & ПР#%7!#Д%$Е

@.*. Планира0е на реализаијата на производот

@.(. Проеси поврзани со клиентот

@.(.*. #пределува0е на /ара0ата на клиентот

@.(.(. Пре1лед на /ара0ата во однос на производот

@.(.+. Ко2уникаија со клиентот

@.+. Проектира0е и развојни активности

@.. &а/авка

@.=. Производство и о/ез/едува0е на опслу4ува0ето

@.=.*. &адзор на производството и о/ез/едува0е на опслу4ува0ето

@.=.(. !алидаија на производните проеси и о/ез/едува0е наопслу4ува0ето

@.=.+. %дентификаија

@.=.. Сопственост на клиентот

@.=.=. #си1урува0е на производот

@.M. &адзор на 2ерните алати и за 2ониторин1

L. МЕРЕ"Е, &'%7 % УС#!РCУ!"Е

L.*. #пшти напо2ени

L.(. Мониторин1 и 2ере0е

L.(.*. Сатисфакија на клиентот

L.(.(. !натрешни проверки

L.(.+. Мониторин1 и 2ере0е на проесите

56



L.+. &адзор врз неусо1ласен производ

L.. нализа на податои

L.=. Усовршува0е

L.=.*. Континуирано усовршува0е

L.=.(. Коре1ираки и превентивни активности

ПР%'#7%

57



58



59



60



61



62



63



64



65



66



67



68



69



70



71



72



73



74

Documents

Materijali Predavanja Sistemi Za Kvalitet 2013 2014 Prv Test