Nar. umjet. 24, 1988, sIr. 207 - 275, PRIKAZI

245

pripada casopisima "omladinskog dab a",odnosno idejama Ujedinjene omladine srpske,kojoj je upoznavanje tradicije sopstvenognaroda bio programatski stay. Zahvaljujuci uprvom redu naporima Stojana Novakoviea(1824-1915), zasluznog istaricara i filologa,zbirka usmenoknjizevnih tvorevina koja jeobjavljena u ovom casopisu predstavIja jedanod najznacajnijih poduhvata ove vrste nakonVuka. "Sa Vilom je zavrSen period pasivnogpraeenja Vukovog dela, cak i u nacinu prikup-ljanja i prezentiranja etnografske grade, izapocet je proces planskog popunjavanjaprazninakoje Vuk nije stigao da ispuni iIi ih nijeni bio svestan, bilo da je rec 0 krajevima ukojima do tada nije sakupljana usmena grada,bilo da su u pitanju specificne forme na koje suVuk i njegovi savremenici sarno ukazali iii ihsasvim izgubili iz vida" - kaze se u predgovorudr Miodraga Matickog.

Zbirku zagonetki, koja je takode prvopublikovana na stranicama Vile, Stojan No-vakovie objavio je kao posebnu knjigu. Imadokaza, posrednih i neposrednih, da je to istonameravao da ucini i sa zbirkom pesama.

Sada je ta zbirka od 224 pesme pub-likovana u celosti, na nacin koji zadovoljavavrlo visoke naucnc standarde. Pesme su pode-Ijcne u tri grupe (lirske narodne pesme, pesmena medi /romance i balade/ i epske narodncpesme), au posebnom dodatku publikovani suoblici koji se ni.sumogli razvrstati na uobicajennacin (pripevi, igra, brojenice i dr.).

Knjiga je snabdevena instruktivnim iznalacki pisanim predgovorom dr MiodragaMalickog Usmena knjizevnost u Vili StojanaNovakovica. U ovoj studiji razmatra sc cclok-upan odnos casopisa prema folkloru(objavljivanjc prikaza novoizaslih zbirki,komentari prevoda), a pesme se komentarisuposebno. To, uz uobicajenu naucnu aparaturu(napomene uz pes me, registri sakupJjaea,pocetnih slihova, imena Ijudi i naroda u pes-mama, geografskih imena u pesmama, recnikmanje poznatih reci), cini knjigu uzomom usvakom pogJedu.

MARlJA KLEUT

Ljubomir Zukovic, 0 na1lem usmenompjesnistvu, Studije i ogledi, Svjetlost, Sarajevo1985, 399 str.

U ovoj knjizi nalazi se deset vee ranijepublikovanih radova, relativno sirokog temat-skog raspona. Sa izuzetkom prvog inajobimnijeg (Prilog tumacenju snova u nasimnarodnim umotvorinama), ti se radovi ticudveju oblasti usmene knjizevnosti: epskog ilirskog pesnistva. U prvoj skupini preovladujuradovi 0 odnosu poezije i istorije (Istorijskikral) Marko i epski kraljevic Marko, Istorijskiokvir usmene tradicije 0 Cmojevicima, Isto-rijski Podgorican i epski Podgorica Ivo) te in-terpretacije pojedinih pesama Hinjihovih skup-ina (Od Novakovog budaka do ustanicke kukei motike, Narodna pjesma "Tri serdara",Neshvacena Hasanaginica). U drugoj su skup-ini radovi koji se tieu pojedinih vrsta usmenelirike (Tuibalice, Svadbena Jirika, Partizanskanarodna pjesma).

Ovom knjigom Ljubomir Zukovie pred-stavlja se kao autar odredenih koncepcija iodredenih karakteristika. Nekolike od njih vrlosu uocljive: sklonost ka "velikim temama" (0tome govore vee i navedeni naslovi), od kojih 0mnogima postoji nemala literatura, teprevashodna okrenutostka zapisima VukaStef.Karadziea (kad god je to tema omogueavaIa),koja izvire iz uverenja da "izmedu epskih pjes-ama slo su ostale izvan Vukovog sakupJjaekogpoduhvata mogle bi se, tako reei, na prsteizbrojiti one koje bi svojim prisuslvom moglcuvceali ljepolu i vrijednost cak i njegovomzborniku junacke poezije".

Radovi u ovoj knjizi napisani su u prvomredu za one koj i narodnu poeziju vole iii koji scnjomc pocinju baviti. Otuda, valjda,neobavcwa i ncobavezujuea upotreba termina,ponescni i zaneseni lon, te mestimican nemarprema citiranju literature, kako radova pre-lhodnika, tako i publikacija iz kojih su preuzetislihovi.

MARIJA KLEUT