1

คมอการใชและบารงรกษารถขด

ประเภทรถขด ทใชในการกอสรางและบารงรกษา ซงประกอบดวยรถขดหลายชนด เพอใชงานตามความเหมาะสมกบลกษณะงานทจะทา ซงจะไดอธบายถงชนดของเครองจกรตาง ๆ ดงน

MB รถขดไฮดรอลคโปะเหลกบงกตกเขา

DL-TM รถขดปนจนชนดลอยางตดอปกรณยกตดบงกขดได

MD รถขดไฮดรอลคโปะเหลกบงกลาก

2

HB-WM รถขดไฮดรอลคชนดลอยางบงกตกเขา

DL-CM รถขดตนตะขาบบงกลาก

HB-CM รถขดไฮดรอลคชนดตนตะขาบบงกตกเขา

3

DL-CM รถขดตนตะขาบบงกลาก

HB-LR รถขดไฮดรอลคชนดตนตะขาบบงกตกแขนยาว

1. รถขดแบบปงกลาก (DRAGLINE EXCAVATOR) มชนดตาง ๆ คอ

1.1. ชนดตนตะขาบ (CRAWLER DRAGLINE MOUNTED )

1.2. ชนดรถบรรทก (TRUCK MOUNTED DRAGLINE ) 1.3. ชนดตนเปด (WALKING DRAGLINE ) 1.4. ชนดโปะเหลกหรอสะเทนนาสะเทนบก (MARSH DRAGLINE)

4

2. รถขดไฮดรอลกปงกตกเขา (HYDRAULIC BACKHOE EXCAVATOR) มชนดตาง ๆ คอ

2.1 ชนดตนตะขาบแขนมาตรฐาน (STANDARD BOOM ) 2.2 ชนดตนตะขาบแขนยาว (LONG BOOM )

2.3 ชนดลอยาง (WHEEL MOUNTED ) 2.4. ชนดโปะเหลกหรอสะเทนนาสะเทนบก (MARSH BACKHOE )

3. รถขดปงกเสย (SHOVEL EXCAVATORS) 4. รถขดปงกงบ (CLAMSHELL EXCAVATORS)

รถขดแบบปงกลาก (DRAGLINE EXCAVATOR)

5

รถขดปงกลาก เปนเครองจกรขดดนแบบหนงทใชสาหรบขดคลอง ลอกคลองธรรมชาต,ขนยายดน,ตกดนใสรถยนตและชวยงานกอสรางตาง ชวยงานบารงรกษา เปนตน รถขดประเภทนสามารถขดคลองไดลกและกวาง ตามขนาดความยาวของบม (BOOM) และบางครงสามารถเปลยนแปลงเพมเตมอปกรณเปนรถยก (CRANE) ปงกเสย(SHOVEL) หรอปงกงบ (CLAMSHELL)

งานกอสรางบางโครงการอาจใชรถขดแบบปงกลาก หรอแบบปงกเสย ไดตามความเหมาะสม แตบางครงในบางโครงการ รถขดปงกลากจะทางานไดผลดกวา เพราะสามารถขดดนไดโดยไมตองไปอยในบอ เพราะวารถขดแบบนไมไดขดดนโดยการตกดนแตมนจะขดดนไดโดยการยนบนพนทราบธรรมดา และขดดนทตองการเปนบอซงไดเปรยบมากถาเปนการขดดนจากบอ หรอขดคลอง หรอแองทมนาขง ถาเปนการขดดนไปทงในแองใกลเคยงกสามารถตอบมใหยาวออกไปพอทจะทง ณ ทตองการไดโดยไมตองมรถรบดนไปเท

ลกษณะตวรถประกอบดวยสวนสาคญ 3 สวน คอ 1. สวนบนหรอสวนทหมน (ROVOLVING SUPERSTRUCTURE) ซงจะประกอบดวยเครองยนต สวนของระบบถายทอดกาลง ระบบควบคมการทางานของอปกรณและหองพนกงานขบเคลอน 2. สวนทสอง กคอ สวนทรองรบสวนทหมนของชดแทนหมนโดยมลกลอเลก ๆ รองรบและสวนทใชในการเคลอนท (MOUNTING OR TRAVEL UNIT) มเพลาศนยกลางรบแรงสงกาลงขบเคลอนทาใหแทนบนหมนไดรอบและสงกาลงจากเครองยนตทไปยงชดลอตนตะขาบ , ยายได 3. สวนทสามกคอสวนททางานขดตกซงตดตงเขากบสวนบนหรอสวนทหมน(ATTACHMENT) ประกอบดวยแขน , แขนตอ ปงกและเปนตวบงคบทศทางการขดของปงก การทางาน จะใชนาหนกของปงก ปงกจะมรปรางคลายซองเปดดานทจะดงเขาทางตวรถจะมลวดสลงสองเสนตอเขากบปงก เพอทาหนาทในการยกและดงเขาหาตวรถ การขดตกกระทาโดยการเหวยงปงกออกไปยงทตองการขดตก การเหวยงเกดขนจากการดงปงกเขามาตกกบแขนแลวปลอยใหปงกแกวงออกไปเหมอนกบลกตมนาฬกา เมอปงกถกปลอยไปยงทตองการขดแลว กจะกวานลวดสลงทใชลากดงปงก ปงกจะทาการขดตกวสดเขาในปงกจนเตม จากนนกจะกวานลวดสลงยกปงกขนหมนสวนบนของตวรถไปเทวสดตามตองการ รถขดชนดปงกลากนจะทางานไดเมองานตากวาระดบตวรถ ความแมนยาในการขดมนอย เหมาะกบงานขดในทลกและไกล เชน คลองขนาดใหญ บอใหญ คลองธรรมชาตขนาดใหญ บรเวณกวางขวาง เปนตน

6

รถขดปงกลาก (DRAGLINE EXCAVATOR) แบงตามลกษณะการขบเคลอน ออกเปน 4 ชนด คอ 1 ชนดตนตะขาบ(CRAWLER DRAGLINE MOUNTED) ใชตนตะขาบขบเคลอนขณะเคลอนยาย โดยมตนตะขาบ อย 2 ชนด คอ

- แบบ TUMBLER TYPE - แบบ TRACTORS TYPE 2 ชนดรถบรรทก(TRUCK MOUNTED) แทนลางเปนรถบรรทก แทนบนจะตด

อปกรณแบบรถขดตนตะขาบ รถแบบนดดแปลงมาจากเปนรถยก (TRUCK CRANE) ซงสามารถเคลอนทไดเรว รถชนดนจดประสงคใหญของผผลต ผลตมาเพอเปนรถสาหรบยกของ (CRANE) ทตดตงมาบนตวรถบรรทก (TRUCK) ซงมขดจากดในการยกของไดหนก 25 ตน โดยมตะขอ (HOOK) เปนตวเกยวของขณะยกและกางขา OUT RIGGER ใหยดอกเพอชวยรบนาหนกแทนลอในขณะทางานยกสงของ แตเนองจากเปนรถบรรทก สามารถวงเคลอนยายไปไหน ๆ ไดสะดวก ทางฝายรถขดจงไดนาปงกมาตดแทนตะขอ เพอนาไปขดแทนในบางกรณ เชน ชวยในงานกอสราง งานดนแตละจดทไมมากนก เพราะสะดวกในการเคลอนยายและไมมตนตะขาบซงทาใหถนนลาดยางเสยหายได

3. ชนดตนเปด (WALKING DRAGLINE) ออกแบบเปนแบบตนเปด ซงเปนรถขนาดใหญ ความจปงก 6 ลบ.หลา เคลอนทไดชามาก โดยใชตนเปดทงสองขางเปนตวยกใหตวรถเคลอนท

4. ชนดโปะเหลกหรอสะเทนนาสะเทนบก (MARSH DRAGLINE) เหมาะสาหรบทางานบนพนทดนโคลนและในนา แทนลางจะเปนโปะลอยนา สามารถเคลอนทไดทงในนาและบนบก(ระยะใกลๆ) ปจจบนนยมใชในงานบารงรกษาขดลอกคลองธรรมชาต หวย หนอง ชายทะเลทรถขดชนดอนไมสามารถทางานได รถขดชนดโปะเหลกปงกลาก (MARCH DRAGLINE) ลกษณะตวรถแทนบน (UPPER MACHINE) มหลกการทางานคลายกบรถขดตนตะขาบปงกลาก (DRAGLINE) เพยงแตนาระบบไฮดรอลคมาใชแทน สวนแทนลางทาแปนโปะ (PONTOON) เพอใหลอยนาไดในขณะปฏบตงานขดสามารถเคลอนยายไดดวยตวเอง โดยมโซเปนตวขบแผนตนตะขาบ เดนหนาและถอยหลงไดอยางอสระเหมอนรถขดทวไป เหมาะสาหรบนาไปใชขดลอกคลองธรรมชาต หนองบง หรอบรเวณทมนาขง พนทดน ออนนม ซงรถขดตนตะขาบธรรมดาไมสามารถลงไปทางานได

7

ขนาดของรถขดปงกลาก(DRAGLINE EXCAVATOR) มขนาดเรยกตามความจของปงกเปน ลบ.หลา เชน 5/8 , ¾ , 1½ , 2 ½ , 3½ และ 6 ลบ.หลา เปนตน และมนาหนก 17 – 223 ตน ทงนขนอยกบขนาดตวรถขดและความยาวของบม (BOOM) ในรถขนาดเดยวกน ถาใชบมสนสามารถตดปงกขนาดใหญได แตถาใชบมยาวออกไปตองลดขนาดปงกลง รถขดปงกลากสามารถทางานไดประหยดกวาการใชเพาเวอรโชเวล แตรถขดปงกลากสามารถทางานไดเพยง 75 – 80 % ของงานททาไดจากรถเพาเวอรโชเวลทมขนาดเทากน ปรมาณงานททาได ของรถขดปงกลาก DRAGLINE จะขนอยกบองคประกอบตาง ๆ ดงน

1. ชนดของดน 2. ความลกของการทางาน 3. มมเหวยงของปงก 4. ขนาดและชนดของปงก 5. ความยาวของแขน (BOOM) 6. เงอนไขและปญหาในการทางาน 7. เงอนไขและปญหาในการจดระเบยบการทางาน (Management Condition) 8. ความชานาญและประสบการณของผปฏบตงาน 9. ลกษณะของเครองจกรกล

รถขดไฮดรอลคปงกตกเขา (HYDRAULIC BACKHOE EXCAVATOR)

8

รถขดไฮดรอลคปงกตกเขา (BACKHOE) ในปจจบนจะเปนแบบททางานโดยระบบ ไฮดรอลคลวนทงการขบเคลอน การหมนสวนบน และการทางานของอปกรณขดตก จงนยมเรยกกนวา HYDRAULIC EXCAVATOR ซงจะมทงแบบลอยางทขบเคลอนดวยตวเองและแบบตนตะขาบ แตสวนใหญจะเปนแบบตนตะขาบ เพราะสามารถทางานไดดในทลมและมการทรงตวทดในขณะทาการขดตก

โครงสรางของรถขดตก (HYDRAULIC BACKHOE) 1. สวนบนหรอสวนทหมน (ROVOLVING SUPERSTRUCTURE) ซงจะประกอบดวยเครองยนต สวนของระบบถายทอดกาลง ระบบควบคมการทางานของอปกรณและหองพนกงานขบเคลอน 2. สวนทสอง คอ สวนทรองรบสวนบนทหมน และเปนสวนทตดตงระบบเคลอนท (MOUNTING OR TRAVEL UNIT) แบบลอยาง (RUBBER TIRE CARRIER MOUNTING) และแบบตนตะขาบ (CRAWLER MOUNTED)

3.สวน ทสามคอส วน ท ทางานขดตก ซง ตด ตง เข ากบสวนบนหรอส วน ทหมน(ATTACHMENT) โดยทวไปประกอบดวยบม (BOOM) แขนตอ (ARM) และปงก (BASKET) ซงจะทางานไดตามตองการควบคม (OPERATE) ของชางขด

สมรรถนะของรถขด BACKHOE จะถกกาหนดโดยขอบเขตของการทางาน (WOLKING RANGE) แรงของฟนขด (FOOTH FORCE) และขนาดของปงก (BASKET SIZE)

รถขดไฮดรอลคปงกตกเขา (HYDRAULIC BACKHOE EXCAVATOR) แบงออกเปน 4 ชนด คอ 1 ชนดตนตะขาบแขนมาตรฐาน (STANDARD BOOM ) เปนรถขดทใชงานขด – ตก ไดอยางแขงแรงมประสทธภาพและสมรรถนะสง เพราะบม, อารมไดออกแบบมาเพอใชงานหนก (HEAVY) การปฏบตงานสามารถทจะขดดนทอดแนนหรอมหนเปนสวนผสมไดดพอสมควร ขดดนดาล ดนลกรง รอซาก อาคาร ฯลฯ

- ใชงานขดดนจากบอยมใสรถบรรทกเททาย เพอลาเลยงไปยงบรเวณกอสราง - ขดบอ , ขดสระนา , ขดรองแกน , ขดคลอง - ใชงานบารงรกษาได - เปลยนอปกรณเพอใชงานอน ๆ ได เชน เครองเจาะ คอนกรต เปนตน

9

2 ชนดตนตะขาบแขนยาว (LONG REACH ) รถขดชนดตนตะขาบไฮดรอลคปงกตกเขาแขนยาว เปนรถขดไฮดรอลคทว ๆ ไป แตเปลยนเสาปนจน (BOOM) แขน (ARM) ใหยาวขนและลดขนาดของปงก (BUCKET) ใหเลกลง เพอใหสามารถทจะขดตกดนวสดตาง ๆ ไดอยางคลองตวและมประสทธภาพสง สามารถขดตกไดลกและไกลขน ใชในงานขดลอกคลองธรรมชาต ขดคลอง ขดบอกวางๆ ปจจบน ไดนารถขดชนดน เขาทดแทนรถขดปงกลาก (DRAGLINE) บางแลว และรถขด LONG REACH นมความคลองตวสง สามารถปฏบตงานขดลอกและกาจดวชพชไดอยางมประสทธภาพ การควบคม (OPERATE) ตองใชชางขดทชานาญงานเขาทาการปฏบตงานพรอมดภมประเทศ ,ลกษณะงานและแบบทกาหนดไว

3 ชนดลอยาง (WHEEL MOUNTED ) รถขดลอยาง (HYDRAULIC WHEEL MOUNTED) โดยทวไปเปนปงกตกลากเขาพา

ตวรถแลวขบเคลอนดวยลอยาง ควบคมการทางานดวยระบบไฮดรอลคใชในงานขดตกดนหรอวสดอน ๆ เชนเดยวกบรถขดไฮดรอลคขบเคลอนดวยตนตะขาบ มขารองรบ (OUT RIGGER) เพอใหรถขดมการทรงตวดในขณะปฏบตงาน มความคลองตวสง สามารถเดนทางออกปฏบตงานจากจดหนงไปยงอกจดหนงทหางไกลไดรวดเรวและวงบนถนนหลวงได เหมาะกนงาน ขดคลอง ขดลอกคลองธรรมชาต คลองระบายนาขนาดเลก ขดรองแกน ขดดนใสรถบรรทกทงดนออนดนแขง และงานฝงทอตาง ๆ ทตองเคลอนยายบอย ๆ

4. ชนดโปะเหลกหรอสะเทนนาสะเทนบก (MARSH BACKHOE ) รถขดโปะเหลกไฮดรอลคปงกตกเขา (MARSH BACKHOE ) ลกษณะตวรถเสา

ปนจน (BOOM) แขนทอนบน (ARM) มลกษณะเชนเดยวกบรถขดไฮดรอลคตนตะขาบ แตแทนลางทาเปนโปะ (Pontoon) เพอรองรบตวรถขณะลงไปปฏบตงานในลาคลอง หนอง บง หรอชายทะเล ททมนาทวมขง แทรกสามารถทจะปนปายตลงไดเดนทางไดในระยะสน ๆ แตควรจะเดนในททมนาหรอเลนจะดกวาเดนบนพนแหง การทางานการขบเคลอนจะเหมอนกบรถขดไฮดรอลคตนตะขาบ รถขดชนดนจงเหมาะสาหรบใชงานในพนท ทเปนทลม มนาขงตลอดเวลา เชน ขดลอกคลองธรรมชาต หวย หนอง ชายทะเล และงานกาจดวชพช ซงเครองจกรธรรมดาไมสามารถทางานได

รถขดปงกเสย (SHOVEL EXCAVATORS) รถขดปงกเสย (SHOVEL EXCAVATORS) มลกษณะตวรถประกอบดวยสวนสาคญ 3 สวน เชนเดยวกบรถขดปงกลาก (DRAGLING) แตเสาปนจน (BOOM) ตองรบแรงจากการขดของปงก

10

เตมท ตวเสาปนจนยาว อาจทาใหรถขดเสยการทรงตวไดงาย ซงตองจากรถขดปงกลาก (DRAGLINE) โดยนาหนกจากตวรถจะรบแรงการขดของปงกสวนเสาปนจน จะรบเพยงนาหนกการยกของปงก ในการทางานกโดยการใชปงกตกเสยขนจนเตม และเทดวยการเปดฝาทางกนปงก ในการตกวสดมกตกจากวสดทกองอยทเชงเขา หรอวสดทกองหรอในลกษณะทเปนเนน รถขดปงกเสย (SHOVEL EXCAVATORS) เหมาะสาหรบการขดดนแขงหรอหนสามารถทางานไดสมบกสมบนกวารถขดปงกลาก ปจจบนแทบจะไมมใชแลว แตบางหนวยงานกยงคงมความจาเปน เชน เหมองถานหนแมเมาะ เปนตน

รถขดปงกงบ (CLAMSHELL EXCAVATORS) รถขดปงกงบ (CLAMSHELL EXCAVATORS) กคอรถขดไฮดรอลค (HYDRAULIC EXCAVATOR) ทเปลยนจากปงก (BUCKET) เปนปงกแบบงบ (CLAMSHELL) ทางานขดตกโดยการคบวสดเขาหากน เหมาะสาหรบการขดตกวสดทไมจบตวกนแนน โดยจะขดตกและเทในแนวดง ปงกจะทาเปนปากงบคบ เมอจะขดตกกจะเปดอาปากออก แลวปลอยปงกลงบนกองวสดหรอพนทจะขดตก หลงจากนนกจะดงใหปากงบเขาหากนอมเอาวสด หรอดน , ทรายเขาไวแลวจงดงปงกขนและหมนตวรถไปเทวสดออก โดยการเปดปากของปงกออก วสดกจะรวงลงยงจดทเราตองการทง การใชงานทถกตองสาหรบรถขดไฮดรอลคปงกตกเขา เนองจากรถขดชนดนในปจจบนมใชกนอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในงานกอสราง การใชใหถกตองไดประสทธผลสง อายการใชงานยาวนาน สรปดงน 1. ความปลอดภยในการทางานเปนสงจาเปนมากในการปฏบตงาน เชน การควบคมเครองจกรดวยคน ๆ เดยว พยายามหลกเลยงการเดนรถใกลไหลถนน ระวงอยาใหผอนเขาใกลบรเวณททางาน กอนลงมอทางานตองแนใจวาไมมคนหรอสงกดขวางอยรอบตวรถ เปนตน 2. เมอตองการหยดรถบนเนนลาด หรอจอดทงไว ใหหนนตนตะขาบ , ลอ ดวยขอนไมเพอปองกนรถไหล 3. กอนตดเครองยนตควรตรวจสอบระบบตาง ๆ เชน ระดบนามนเครอง นามนเชอเพลง นาหลอเยน นามนไฮดรอลค และดความเรยบรอยตาง ๆ 4. เมอตดเครองยนตแลว กอนลงมอทางานควรตรวจสงตาง ๆ เชน ระดบนามน ไฮดรอลค ตรวจรอยรวของนามน และนามนหลอลน รวมทงเกยวดตาง ๆ และฟงเสยงวาปกตหรอไม

5. ขณะทางานใชปงกขอดนไมควรเดนรถ เพราะจะทาใหกนแรงเครองยนตและจะทาใหเกดการชารดเสยหายได

11

6. ไมควรใชปงกแทนฆอน หรอใชปงกกระแทกกบดน 7. ไมควรใชบมหมนพรอมกบการใชดานหลงปงกปรบพนใหเรยบ หรอดนกอนหน

เพราะจะทาใหบมและแขน (DIPPER ARM) เกดการชารดเสยหายได 8. ควรระวงหนตกลงมาขณะขดหนาผาหรอทสง ทาใหชารดเสยหายหรอไดรบอนตรายได

9. การเดนรถขดในทขรขระควรลดความเรว และควรคลายความตงของสายพาน ตนตะขาบใหหยอนลงเลกนอย

10. ควรอานคาแนะนาจากคมอการใชงานและการบารงรกษาเพอใหการใชงานไดอยาง ถกตองและมประสทธภาพ

ความปลอดภยในการปฏบตงาน อบตเหตเปนสงทไมไดเกดขนเอง จะตองมสาเหตทาใหเกดขนเสมอซงอาจแบงแยกไดเปนกรณ 2 กรณ คอ 1. อบตเหตทปองกนไมได จะเกดขนเพยง 2 % ของอบตเหตทงหมด เปนสาเหตมาจากภยธรรมชาต เชน พาย ฟาผา นาทวม ฯลฯ 2. อบตเหตทปองกนได การปองกนอบตเหตนนจะทาไดกตอเมอไดทราบถงสาเหตททาใหเกดอบตเหต อาจแบงสาเหตของอบตเหตออกเปน 3 ประการ คอ 2.1 สภาวะทไมปลอดภย เปนสาเหตททาใหเกดอบตเหตประมาณ 10% ของอบตเหตทเกดขนทงหมด ทมาของสาเหตอาจจะมาจากองคประกอบ 3 ประการคอ 2.1.1 เครองจกรกลอยในสภาพทไมปลอดภยเชนไมมอปกรณชวยความปลอดภยการออกแบบผดพลาด เครองจกรมสภาพชารดระบบเบรคไมสมบรณ การจอดในตาแหนงทไมถกตอง ฯลฯ 2.1.2 สภาพพนททางาน อยในลกษณะทไมปลอดภย เชน บรเวณใกลขอบบอ ใกลหนาผาทอาจจะมวสดหลนใส พนทเปนหลมโคลน แสงสวางไมเพยงพอ 2.1.3 ตวบคคล ไมสวมใสอปกรณชวยความปลอดภยตอรางกาย สวมใสเสอผาไมรดกม สวมเครองประดบ มอาการมนเมา ฯลฯ 2.2 การปฏบตงานทไมปลอดภย เปนสาเหตททาใหเกดอบตเหตประมาณ 88% ของอบตเหตทเกดขนทงหมด ซงถอวาเปนสาเหตใหญททาใหเกดอบตเหตขน มาจากองคประกอบ 3 ประการ คอ

12

2.2.1 ขาดความร เปนสาเหตรายแรงมากททาใหเกดอบตเหตขน เพราะผปฏบตงานขาดความรเกยวกบความปลอดภยในการทางาน

2.2.2 เสยง การทผปฏบตงานมความรเรองความปลอดภยดแตชอบปฏบตงานดวยความเสยง เชน ใชเครองจกรโดยไมมหนาททไดรบมอบหมาย ทางานเรวเกนสมควร ไมเชอคาเตอน ทางานในขณะทไมปลอดภย เชน ซอมเครองจกรขณะเครองยนตหมน 2.2.3 ทศนคตไมถกตอง เชน มความรสกตออบตเหตวาเกดขนเพราะโชครายเคราะหราย ดวงไมด ฯลฯ วธการทางานทปลอดภย

- ใชเครองมอและทางานใหถกวธ - หามใชเครองมอชารด - ใหพนกงานทางานตามหนาททกาหนด - ในการเคลอนยาย ควรผกมดใหแนนหนา - ใชอปกรณปองกนความปลอดภย - ในการยกของ ควรยกใหถกวธ - อยาใหคนงานอนกดขวางขณะททางาน - อยาซอมบารงรกษาเครองจกรขณะเคลอนไหว - อยาหยอกลอเลนกนในบรเวณงาน - อยาใหมการดมของมนเมา

ความปลอดภยในการปฏบตงานรถขด HYDRAULIC BACKHOE

1. ควรตดตงแผงปองกนหองพนกงานขบสาหรบการปฏบตงาน ทอาจมอนตรายจากหนหลนใส

2. ในขณะทรถขดทางาน โดยเฉพาะยนบนขอบบอหรอคลอง ควรวางตนตะขาบในลกษณะทเอาดามมอนเตอรตวเดนรถไวดานหลง

3. การยนรถขด ขณะทางานบนชานชาลาทางเทาตองมฐานรองรบทมนคงแขงแรง

4. ปองกนไมใหเครองจกรโดยเฉพาะบมไปแตะสายไฟแรงสง ตองพจารณาหรอคาดคะเนใหแนนอนขณะยกบมหรอเดนลอดสายไฟแรงสง

13

5. กอนจะนาเครองจกรไปทางาน ตองตรวจสอบความเรยบรอยใหดเสยกอน 6. เนองจากรถขดไฮดรอลค ออกแบบมาเพอใชกบงานขดและตกดน ดงนน

ตองไปใชยกของจะไมปลอดภย ตองใชดวยความระมดระวง 8. เมอเลกใชรถขด ตองจอดเขาทเกบ และกอนจากไปตองคานงถงความ

ปลอดภยทจะเกดกบบคคลอนตองการ - อยาหอยปงกไว ควรวางกบพน - ดบเครองยนต ปดประตรถทกบาน พรอมทงลอคกญแจใหเรยบรอย 9. ตองระมดระวงในการยนรถขณะทางานทลาดชน

- เมอจะจอดรถบนทลาดชน ตองวางปงกจกพนดน , ดบเครองยนตและใสลม หรอขอนไมหนนตนตะขาบไว เพอปองกนรถไหลลง

- เมอดบเครองยนตและวางปงกกบพนแลว ดนบงคบตองอยในตาแหนงวาง (ตาแหนงกลาง)

10. ตองระมดระวงอยเสมอ ในขณะทางาน - ตองสนใจสงแวดลอมหรอสงทอยรอบดานดวย เมอจะตดเครองยนตหรอ

ขณะทางานอย ควรมการใหสญญาณ เชน บบแตรเพอใหคนภายนอกร - ขณะทางานตองแนใจวา ไมมสงกดขวางรอบๆ ตวรถ เชน พวกวตถตาง ๆ คน และอน ๆ

11. พยายามเอาใจใสอนตรายทจะเกดขนแกคนในเรองตอไปน - การขนหรอลงจากตวรถขณะมฝนกาลงตากหรอขณะทางาน - การขนหรอลงจากตวรถโดยไมมบนไดขนและไมมมอจบ

12. ขอควรระวงในขณะทางานตรวจสอบหรอซอมรถ - ตองแนใจวาดบเครองยนตแลว - ควรมปายเขยนแจงไวทประตหรอคนบงคบตวรถ - ขณะยกตนตะขาบใหลอยขนดวยแขนของบม จงอยาไปอยใตรถ - เมอจะทาการตรวจสอบหรอการซอม ควรหลกเลยงการยกตวรถ

ดวยแขนและบมคาไว ควรมสงรองรบ 13. เมอเครองยนตหรออปกรณไฮดรอลคเกดชารดควรนาไปซอมในโรงซอม

- เนองจากจะไดมโอกาสปรบแตงและแกไขไดสะดวก

14

- ระบบไฮดรอลคและระบบลม ควรมการตรวจสอบและปรบขนตนจากโรงงาน รวมไปถงการถอดซอมดวย ไมควรทาในสนาม

14. ขอควรระวงในการขนยาย - เมอจะทาการขนยายรถขดดวยเทลเลอร ตองแนใจวาไดลอคสลงกนรถ

หมนเรยบรอยแลว มลมขดและใชลวดมดอยางแนนหนาแลว 14. อยาใหปงกแขวนอยในอากาศ เมอหยดการทางานควรวางปงกกบพน 15. ไมควรทางาน ซอมหรอนงเลนใตตวรถ ในขณะทตวรถหรอตนตะขาบ

ถกยกดวยบมหรออารม 16. ในขณะทเครองยนตดบกระทนหนบนทลาดชน ควรวางปงกไวทพน แลt

คนบงคบอยในตาแหนงวาง

รถดนดนหรอรถแทรกเตอร รถแทรกเตอรเปนรถทใชกนแพรหลายมากทสดประเภทงานกอสราง ซงมวตถประสงคเพอ ใชในการดงและดนและเพอเปนตวรถสาหรบตงอปกรณในการทางานตางๆ เชน ตดตงอปกรณตก กจะทาหนาทเปนรถตกตดตงใบมดหนากจะทาหนาทเปนรถดนดนและตดตงแขนยกดานขางกจะทาหนาทเปนรถวางทอรถแทรกเตอรทนยมใชกนมอย 2 แบบ คอ รถแทรกเตอรตนตะขาบ และ รถแทรกเตอรลอยาง

15

รถแทรกเตอรตนตะขาบ

รถแทรกเตอรตนตะขาบกคอเครองจกรท เปลยนกาลงของเครองยนตใหเปนกาลงขบเคลอน โดยสงกาลงจากเครองยนตไปหมนลอเฟอง (SPROCKET) เพอไปขบสายพานตนตะขาบใหเคลอน ทไปและทาใหแผนตนตะขาบซงตดอยกบชดสายพานตะกยไปบนพน ทาใหตวรถเคลอนไป ขอดของรถแทรกเตอรตนตะขาบเมอใชงานกอสราง คอ 1. สามารถใชกาลงขบเคลอนไดสง เนองจากไมเกดการลนไถลไดงาย โดยเฉพาะอยางยงทางาน บนพนท ทไมแนน 2. สามารถทางานบนพนททเปนดนบรเวณทมหนแหลมคมได เพราะหนทแหลมคมไมสามารถ ทาให สายพานชารดไดงาย 3. สามารถทางานในพนทผวขรขระไดด จงทาใหลดคาใชจายในการเตรยมพนทในการทางาน 4. สามารถทางานในพนทลมไดด เพราะมการลอยตว (FLOATATION) ดหรอความดนทกด ลงบน พน (GROUND PRESSURE) ตานนเอง

ขนาดของรถแทรกเตอรตนตะขาบนยมกาหนดดวยนาหนกของตวรถและกาลงของเครองยนต ซงนาหนกของตวรถจะมตงแตขนาดเลก คอประมาณ ตน จนถงขนาดใหญสด ประมาณ 140 ตน สวนกาลงของเครองยนต จะมกาลงตงแตประมาณ 40 แรงมา จนถงประมาณ 1150 แรงมา สาหรบสมรรถนะของรถแทรกเตอรตนตะขาบจะกาหนดโดยแรงฉดลาก ( DRAWBAR PULL ) ทรถแทรกเตอรสามารถทาไดทความเรวในการเคลอนท และเมอใชเกยรตางๆ

16

เทคนคการทางานของรถแทรกเตอรตนตะขาบ การดน การดนตรงกน ถาหากใบมดขดลงในดนและทาใหทายของรถแทรกเตอรยกขนเรายกใบมดขนเพอทจะทาการปรบหนาดนใหสมาเสมอตอไปเมอตองดนดนมากๆ จะทาใหความเรวของรถลดลง ดงนนเราจงตองเปลยนมาใชเกยรตาหรออาจจะยกใบมดขนเลกนอยกได เมองานเสรจเรยบรอยแลวหรองานปรบระดบเรยบรอยแลวนนใบมดโหลดเตมททจะควบคมไดงายเทาทมดดนโหลดเพยงบางสวนชนพนท ปรบเรยบรอยแลว การดนเซาะรอง การดนแบบนทาใหรถดนดนทอยขางหนาไปไดมากขน การทาแบบนจะทาโดยการทาใหดน สมกองและจะชวยใหเราดนดนไดมาก การใชรถ 2 คนดนขนานกน เราจะใชวธนเมอเราตองการเคลอนยายวสดทรวนหรอชารด ทสญหายไดงายเปนจานวนมาก ทาโดยเราใหใบมดทง 2 อนอยใกลๆ กนและใหแทรกเตอรขนานกน การขดรอง (โดยเอยงใบมด) เอยงใบมดและใชดานทเอยงตาลงในการขดรองโดยขดไปตามแนวเสนกงกลางของรองทตองการ การขดรอง(โดยใบมดแนวตรง ) เมอเราขดและทาใหรองเปนรปตว V แลวสาหรบกองขนาดใหญเราใชใบมดตรงดนเปนมมฉากกบเสนกงกลางของรอง เมอไดความลกตามตองการแลวคอยปรบรองใหเรยบ

17

การถม โดยการเอยงใบมด แทรกเตอรตองวงขนานไปกลบรองทจะถม การถม (โดยอาการดนตรงๆ)

ใชแทรกเตอรดนเปนมม 90 องศากบรองทจะทาการถม การบกเบก .א

การขดเอาตนไมออก 1. เอากงไมหรอเศษไมทตกอยขางๆ ออก จากนนตดรากของตนไมในตาแหนงตรงกน

ขามกบทตนไมจะลม 2. ตดรากของตนไมอกดานโดยตดในดานทขนานกบทตนไมจะลม 3. เขาหาตนไมอยางชาๆ ใชใบมดดนใหตนไมลมในตาแหนงทตองการโดยใหใบมดอย

สงไวถาตองการใหใบมสมผสกบตนไมสงขนเราจะตองทาเนนดนชวยในการดนของรถ 4. อยาขบรถขนไปบนตอไมขณะทตนไมลม

ขอควรระวง ถอยหลงกลบทนทเมอตนไมเรมทจะลม การเคลอนยายพมไมใหญและตนไมขนาดกลาง ใหใบมดสมผสตนไมทระยะ 12-16 นว (300-400 มม.) เหนอดนแลวเคลอนรถไปขางหนาขณะทใบมดกาลงยกขน การเคลยรพมไม ลดใบมดตาลงในดนซก 1-2 นว และกเคลอนรถไปขางหนายกใบมดหลงจากทรากของพมไมหลดออกจากดน การเอาตอไมออก ใหยกใบมดไวขณะทดนตออย

การตดดานขางของเนนเขาเตย ๆ

18

เรมทาการปรบดนดานขางเนนใหลงมาจนถงระดบทตองและถนนททา ควรทาใหเอยงเขาดานในของเนนเขา การดนของใบมดนนควรดนใหมเนอทพอทตวรถจะวงไปไดดวย

การดนกอนหน

การใชใบมดแบบตรง ใหใบมดดนกอนหนโดยใชดานขางของใบมดดานในดานหนง

การใชใบมดแบบเอยงได ใหใบมดดนกอนหนโดยใหกอนหนอยตรงกลางของใบมด

ขอควรระวง ควรใชขอควรระวงพเศษสาหรบงานการทาทางแยกตามเนนเขา การทาสนถนน การลากซง และการขดรอง

การใชดนรถสแครปเปอร 1. ใหดานลางสดขอใบมดอยเหนอพนดนเลกนอย 2. รถดนไมควรทจะวงเรวกวารถสแครปเปอรโดยตองไมเกน 3 ไมล/ชม.ขณะทกาลงดนอย 3. รถดนตองดนใหเตมพนทสมผสทางดานหลงของรถสแครปเปอร อยาใหใบมดหรอสวนถกดน

ของ สแครปเปอรไปถกลอยาง 4. อยาไปยกดานหลงของรถสแครปเปอรใหพนจากพน 5. เมอสแครปเปอรบรรทกเตมทแลวรถทใชดนจะตองเพมกาลงดนโดยการเปลยนเกยรเพอทจะ

ไดชวยสแครปเปอรใหวงออกไป 6. ในกรณทเราใชรถดน 2 คน คนแรกตองตดตง tamdem push lever

การใชรปเปอร โดยสวนมากแลวเราตองการทจะใหรปเปอรนนเจาะลก ไปมากทสดเทาทจะทาได แตบางครงนนจะเปนการดกวาทจะเจาะลกลงไปเพยงบางสวนและกเอาสงทตองการจากชนของดนหรอหนนน ๆ พยายามใหดนหรอหนทถกเจาะกระจายอยบนสวนทยงไมถกเจาะพอประมาณเพอทจะทาให

19

เครองยนตของเรามการยดเกาะกบพนใหดขน ในเมอเราตองการใหวสดของเราคอนขางเลกเรากควรเจาะในทใกลเคยงกน ขอควรระวง

- หามเลยวหรอถอยหลงแทรกเตอรขณะทรปเปอรยงอยในชนดน เพราะจะทาใหตวรปเปอรและปลายรปเปอรเสยหายได ตรวจสอบปลายรปเปอรอยเสมอ

- ใชเกยร 1 สาหรบการทางานของรปเปอรเสมอ จะเปนการดถาเราใชรปเปอรหลายอนซงทาไดสะดวกกวาการทเราจะเพมความเรวของรถ

- ใชรปเปอรตวกลางเสมอเมองานตองการรปเปอรตวเดยว ถาหากวาวสดถกขดแตกเปนทนาพอใจเราอาจใชรปเปอรหลายตวได

- จะทาการเจาะใหผานทเราเจาะหน (ลกษณะคลายกากบาท) เมอจาเปนเทานน - เมอเราใชรปเปอรเพอจะใหสแครปเปอรตกดน เราควรเจาะในทางทสแครปเปอรวง - ใชรปเปอรทางานโดยใหรถวงจากทสงมาทตา - ในกรณของพวกดนอดแขง ดนเหนยว ดนดาน กรวด หนทเกาะกนแนนเราใชรปเปอร

3 ตวหรออาจใชมาเทาทจะทาไดทจะใหวสดทตองการแตกออกตามขนาดทตองการดดยไมทาใหเครองหยด

- พวกหนทมรอยราว ชนหนหรอดนทแตกตวงาย เราใชรปเปอรเพยง 2 ตว กจะทาใหหนแตกออกเปนกอนเลก ๆ และเครองกทางานอยางสบาย ในกรณทเครองจกรเรมตนหยดหรอสายพานหมนฟรใหใชรปเปอรตวกลางเพยงตวเดยวเทานน

- พวกหนแขง พวกหนแกรนต (หนทยากในการใชรปเปอร) - ใชรปเปอรเพยงอนเดยวและใหยตรงกลางโดยหนจะถกทาใหแตกเปนกอนใหญ ๆ - พวกถนนราดยางมะตอยเจาะแลวยกรปเปอรเพอทาใหถนนแตก

20

รถแทรกเตอรลอยาง (WHEEL TYPE TRACTORS)

รถแทรกเตอรลอยางจะมวตถประสงคเพอใชงานประเภทเดยวกบรถแทรกเตอรตนตะขาบและสวนประกอบทสาคญกมเหมอนกบรถแทรกเตอรตนตะขาบ ยกเวนจะใชยางแทนเครองลาง และระบบถายทอดกาลงจะเปนแบบ direct drive หรอ power shift สวนแบบ hydrostatic ยงไมเปนทนยม

ขอดของรถแทรกเตอรลอยางเมอใชงานกอสราง คอ 1. สามารถเคลอนทไดรวดเรว 2. ไมตองใชรถบรรทกเมอจะเคลอนยายไปทางานทอน เพราะสามารถขบเคลอนไปได

ดวยตวเอง 3. ขบเคลอนสะดวกกวา และพนกงานขบเคลอนจะไมเหนอยลามาก 4. สามารถเคลอนทไปไดบนถนนสาธารณะไดโดยไมทาอนตรายตอผวถนน รถแทรกเตอรลอยางจะมทงแบบขบเคลอนทง 4 ลอและขบเคลอน 2 ลอ สวนแบบของ

ระบบการเลยวจะมทงแบบเลยวลอ แบบเลยวโดยหกลาตว และแบบ skid steer รถแทรกเตอรลอยางนเปนทนยมใชสาหรบงานเกษตรกรรมเปนอยางมาก

21

รถตก (Front-end loader)

รถตกทใชในงานกอสรางในปจจบน สวนใหญจะเปนรถตกทตดตงบงกไวดานหนาของตวรถซง

เรยกวารถตกดานหนา (front-end loader) รถตกจะใชในงานเคลอนยายวสดโดยการตกวสดทขดรวมกองไวแลว หรออาจขดตกวสดในสภาพเดมทจบตวกนไมหนาแนนนก เมอตกเสรจกจะยกบงกขนและเคลอนยายวสดไปเทในททตองการ รถตกดานหนาทใชนยมใชกนมอย 2 แบบ คอ รถตกดานหนาแบบตนตะขาบและรถตกดานหนาแบบลอยาง เทคนคการทางานของรถตกลอยาง ทว ๆ ไป

1. นาพาบงกทมวสดใหตา เพอทจะใหพนกงานขบเหนทางและการทรงตวของรถด 2. จงใชเวลาในการทจะทาใหบรเวณททางานสะอาดและอยในระดบเสมอ 3. ใหถอยหลงในขณะทนาพาบงกทมวสดลงทลาด และใหเดนหนาในขณะทไตขนจงใหบงกตา

ทสดเทาทจะตาได

การดน เมอตองการจะดนใหบงกตอนลางขนานกบพน อยาดนในขณะทบงกอยในตาแหนงเท

22

ขอควรระวง เมอไรกตามทแขนของตวยกบงกอยใกลหรอตากวาแนวระดบมนเปนไปไดททาใหกระบอกควาหงายบงกยดออกสดกอนทจะสมผสกบตวหยดบงก แบบนอาจทาใหกระบอกชารดถามแรงมากระทา กบกระบอกหรอบงก

ขอสงเกต เมอไรกตามทกระบอกควาหงายยดออกสด ลกสบจะสมผสกบทางดานหนาของกระบอกควาหงาย ถากระบอกควาหงายตองยดออกสด การชารดของกระบอกสามารถจะปองกนได โดยเราตอง เชอแนวาลกสบสมผสกบทางดานหนาของกระบอกอยางนมนวล

การขด 1. จงหลกเลยงการกดลงทมากบนบงก เพอปองกนการสญเสยแรงตะกย 2. ใชฟนของบงก เมอทางานในททมวสดแขง

การตกวสดทกองเอาไว 1. ตงบงกใหขนานและเบยดกบพน 2. ใหขบเดนหนาเขาสกองวสด บงคบใหบงกเขาไปในกองวสด 3. ใหดนบงคบควาหงายบงกทางานไปมา เพอชวยใหมแรงเกาะทบงก 4. หงายบงกกลบอยางเตมทเมอวสดเตมบงก 5. ยกบงกประมาณ 15 นว หรอใหสงเพยงพอทจะนาวสดไปได และเขาเกยรถอยหลง 6. กอนทจะถงทเท ใหเลอนคนบงคบบงกไปในตาแหนง “ยก” เมอถงความสงทตงไว ตวบงคบ

การยกจะกลบมาอยในตาแหนงวาง

บรรจวสดทรถขนยาย 1. ใหรถขนยายอยในมมทจะบรรจวสด โดยการทลดระยะทางการวงและการเลยวของรถตกระยะ

การวงควรจะยาวเพยงพอทจะทาใหบงกยาสงสด โดยปราศจากการเบาเครอง 2. ใหรถตกทจะทาการเทวสดอยในตาแหนงกงกลางของรถขนยาย ถารถขนยายมตวรถ 2 ชวง

หรอความยาวมากใหเทจากขางหนามาขางหลง 3. ดงคนบงคบควาหงายบงกไปในตาแหนงทเท

23

4. ถาจะบรรจหนใหญ ใหเอาหนเลกเทลงไปในรถขนยายกอน อนนจะปองกนไมใหพนของรถขนยายกระทบกบวสดทใหญ

5. ในการบงคบการเทใหบงคบการเทในชวงสน ๆ แลวใหกลบมาในตาแหนงวา ทาเชนนหลาย ๆ ครง จนกระทงบงกวางเปลา

6. เขยาบงกเพอใหวสดทตดบงกออก เลอนคนบงคบควาหงายไปมาอยางเรว ทาใหขาของบงกไมหยด 7. ถาเปนไปได ใหลมพดมาจากทางดานหลงของทานในการทจะเท จะทาใหฝนไมเขาตาและทา

ใหฝนพดออกไปจากตวเครองยนต 8. หงายบงกกลบ แลวใหบงกตาลงอยในตาแหนงทจะตกในขณะทเคลอนเครองจกรเขาหาวสด

ตกวสดจากฝง 1. เรมตนจากฐานของฝง และเรอยขนไปตามผว 2. ใหเลอนออกสงเกนไป และระวงวสดทไหลลงมา

การตกดน 1. วางบงกลงกบพนและใหอยในตาแหนงทมมของการขดนอยเพมมมของการขดเพอทจะชวย

ใหมแรงเกาะในพนผวทแขงแรง 2. เพมแรงกดใหกบบงกในขณะทรถเรมตนเดนหนาใหคนบงคบบงกกลบมาอยตาแหนงวางเมอ

การเกาะนนมนอย 3. ใหระดบการตกอยคงทในขณะเคลอนเดนหนา โดยการยกหรอวางบงกดวยคนบงคบ 4. หงายบงกกลบจนหยดเมอบรรจเตมบงก นาพาวสดโดยยกบงกสงประมาณ 15 นว เหนอพน

ในขณะทเคลอนทไปยงพนททจะเท

24

การขดของรถตก

การเทวสดลงบนกระบะรถบรรทก

25

รถสเครเปอร (Scraper)

รถสเครเปอรเปนเครองจกรทสามารถทางานไดมากมายหลายอยางอกชนดหนง คอสามารถขด ขน ทง และเกลยดนไดดวยตวเอง โดยอาศยกระบะแบบเปดทอง และมใบมดชวยในการขดดน เพอบรรจในกระบะเพอขนยายดนไปทง ยงสามารถเทดนลงในลกษณะเกลยดน ซงทาใหงานเกลยดนของ รถแทรกเตอรนอยลง รถประเภทนไมเหมาะกบการทางานในพนทดนออนเกนไปจะทาใหจมได การบงคบเลยวทาไดในวงแคบ เพราะเปนแบบหกเลยวกลางลาตว และสามารถทางานไดในพนทขรขระ และตะกรยดนทด ปจจบนมใชงานอย 2 แบบ คอ

1. แบบทางานโดยใชรถแทรกเตอรตนตะขาบดนทายขดดนเขากระบะ 2. แบบทางานดวยตวเอง คอขดดนใสกระบะโดยใชหมนพวงมาลยใบมดชวย (Elevator)

26

รถบรรทก (Truck)

รถบรรทก (Truck) จะทาหนาทในการเคลอนยายวสดและอปกรณในงานกอสราง เชน จะใชงานรวมกบรถตกในการเคลอนยายดนไปเทในทไกล ๆ หรอลาเลยงวสดมาใชในการทาถนน หรอใชในการขนวสดมาใชในการกอสราง หรออาจจะใชในการขนสงเครองจกรกลไปยงททจะทาการกอสราง รถบรรทกทใชในงานกอสรางทสาคญ ๆ กจะม

1. รถบรรทกกระบะ (Truck) จะใชในการลาเลยงวสดไดแก หน ทราย ซเมนตและวสดทใชในการกอสรางอน ๆ โดยทวไป

จะใชขนาด นาหนกบรรทก 6 ตน แบบ 4 x 2 (6 ลอขบเคลอนสองลอกลาง) หรอแบบ 6 x 4 (10 ลอ

27

ขบเคลอนสลอหลง) สาหรบสวนทสาคญของรถบรรทกกระบะจะประกอบดวยเครองยนต นยมใชเครองยนตดเซลขนาด 120 แรงมา ถงประมาณ 300 แรงมา ระบบถายทอดกาลงโดยทวไปจะใชคลตชแบบแหงแผนเดยวหองเกยรเปนหองเกยรแบบธรรมดา ระบบเบรคจะเปนแบบนามนโดยใชลมชวยหรอเปนแบบเบรคกลมมเบรคไอเสยชวย กระบะอาจจะเปนกระบะไมหรอกระบะเหลกกได

2. รถบรรทกเททาย (Rear truck) สาหรบงานกอสรางจะแบงออกเปน 2 ชนด ชนดทใชบนถนน (Highway Dump Truck) จะม

สวนประกอบเชนเดยวกบรถบรรทกขยะ ยกเวนตวกระบะตดตงอปกรณเพอใชยกระบะขนเพอเทวสดออกทดานทาย ซงจะควบคมดวยระบบไฮดรอรค โดยใช กระบอกไฮดรอรคยกกระขนลงสวนกระบะเททายอกชนดหนงคอ ชนดไมใชบนถนน (Of f-highway dump truck) รถกระบะเททายแบบนไมใชบนถนนเนองจากมขนาดใหญและนาหนกมากเกนกวาทจะวงบนถนนได จะมนาหนกบรรทกตงแต 20 ตน ถงประมาณ 200 ตน เครองยนตทใชจะมขนาดตงแต 200 แรงมา ถงประมาณ 2,000 แรงมา ระบบสงกาลงนยมใชทอรคอนเวอรเตอรกบหองเกยรทนยมใชนามนชวย สาหรบรถขนาดตงแต 150 ตนขนไป ระบบถายทอดกาลงอาจจะเปนแบบใชไฟฟากได นอกจากนระบบบงคบเลยวยงอาจใชเปนแบบหกลาตวกได

3. รถบรรทกนา ( Water tank Truck) รถบรรทกนา (Water tank ) เปนเครองจกรทใชลาเลยงนา จากแหลงนามายงพนทกอสราง

รถบรรทกนาจะประกอบดวยปมนาและทอดดนา ปมมหนาทดดนาจากแหลงนาทางทอดดมายงถง บรรจนา และลาเลยงไปยงบรเวณกอสราง และปลอยนาใหความชมชนแกดนโดยทาง Valve นา ดานลางทายรถหรอฉดออกมายงทสงโดยปม เพอใหรถเกลยทาการคลกเคลาดนกบนาใหเขากนและ รถบดยาตอไป

หนาทของรถบรรทกนา - บรรทกนาจากแหลงนามายงบรเวณกอสราง ฉดนาใหมความชนตามมาตรฐานเพอการบดยา

28

รถเกลยดน (GRADER)

รถเกลยดน เปนเครองจกรกลอกประเภทหนงของเครองจกรกลงานดน ซงจะใชงานขด เกลย

และตบแตงผว สาหรบงานสรางถนนหรองานปรบระดบพน รถเกลยจะเปนเครองจกรลอยางแบบขบเคลอนดวยตวเอง มทงแบบ 4 ลอ ขบเคลอน 2 ลอ และ 4 ลอ แบบ 6 ลอขบเคลอน 2 ลอ 4 ลอ ขนาดของตวรถซงนยมกาหนดดวยขนาดของเครองยนตมใหเลอกตงแตขนาด 50 แรงมา จนถง 350 แรงมา

29

การวางตาแหนงใบมดในรถเกรด

ลกษณะการทางานของรถเกลย ลกษณะของงานทรถเกลยดนสามารถทาไดนนมหลายลกษณะแตทสาคญ ๆ นน ไดแก 1. การกระจายกองวสด (SPREADING A PILE) สามารถทาไดโดยการเลอนใบมดออกดานขาง แลวเขาไปดนใหกองวสดกระจายออกทละนอยซงลอของรถเกลยจะไมปนกองวสด และในขณะทดนกองวสดออกกคอย ๆ ยกใบมดขนเพอจะเกลยดานหนาของใบมดใหกระจายและลอดออกไดใบมด 2. การปรบระดบพนทขรขระ เชน การซอมลกรงหรอถนนดนประเภทอน การปรบระดบสามารถกระทาไดโดยการขดผวพนเดมทขรขระออก ซงในการขดนนใบมดของรถเกลยจะลดลงและเอยงใหวสดทถกขดออกไหลไปกองไวดานขางหลง จากนนกจะเกลยกองวสดมายงบรเวณทถกขดออกอกและปรบใหไดระดบ 3. การตดรองนา (CUTTING GUTTER) โดยทวไปแลวในการสรางถนน ขอบของถนนจะตดเปนรองนา ซงรถเกลยจะทาการตดรองนาโดยการกดใบมดดานทจะตดลง และยกใบมดอกดานหนงขนพรอมกบเอยงใบมดเพอใหวสดทถกตดออกมากองดานขาง การตดนจะคอย ๆ ทา หลาย ๆ ครงจนไดความลกและความกวางตามตองการ ซงการตดอาจกระทาสลบกบการเกลยกองวสดทถกตดออกขนมาบนพนถนน

30

อปกรณทตดตงเพมเตมของรถเกลย นอกจากอปกรณมาตรฐานของรถเกลยคอใบมดทตดตงตรงกลางแลว รถเกลยยงสามารถตดตงอปกรณเพมเตมเพอเพมขดความสามารถในการทางานไดอก ซงทสาคญ ๆ กคอ 1. คราดขนาดเลก (SCARIGIER) ซงสามารถตดตงไดทงขางหนาและขางหลงของตวรถแตทนยมใชกนจะเปนแบบทตดตงไวดานหนาของใบมด ใชในงานซอมบารงถนนซงจะทาหนาทขดพนทถนนเดมออกแลวใชใบมดเกลยออกดานขางทาใหสามารถขดพนทแขงได 2. ใบมดหนา (FRONT BLADE) 3. คราดขนาดใหญ (RIPPER)

เทคนคการทางานของรถเกลยดน ปรบระดบดานขวา 1. ตงเฟองทเลอนวงเดอนออกทางขางใหรทเฟองทางดานซายอยทางดานซายของเพลาขบยกใบมด 2. ตงใบมดใหไลดนออกทางดานนอกขอลอหลงซาย 3. ตงใบมดในแนวนอนทความลกทตองการจะตด 4. เอยงลอไปทางซายเพอเอาชนะการกวาดทางดานขาง 5. ใหตงใบมดอยในตาแหนงปกต 6. ภายใตสภาพทดใหไลวสดจากขางหนงสอกขางหนง 7. วสดทเปนหลมเปนบอหรอไมเรยบจะราบเรยบ 8. ใหกระจายวสดทยงหลงเหลออยบนพนทราบเรยบ ในการทางานระดบปกต ใหไลวสดออกไปขางนอกลอหลงเพอใหพนททลอหลงเหยยบนนราบเรยบเมอทางานยนออกทางดานขาง จงเฝาดและแนใจวาตวเฟองไมหลดออกจากตวขบ

ปรบระดบทางดานซาย

1. ตงเฟองทเลอนวงเดอนออกทางดานขาง ใหปลายทางดานซายของเฟองเสมอกบปลายทางดานซาย ของแครเรยร 2. ตงใบมดเพอทจะกวาดวสดออกไปทางดานนอกของลอหลงขวา 3. ตงใบมดในแนวนอนทความลกทตอการตด 4. เอยงลอไปทางดานขวา ทาลกษณะเดยวกบทางดานขวา

31

ตดรองรปตว “ ว “ ทางดานขวา 1. ตงเฟองทเลอนวงเดอนออกทางดานขาง ใหรทเฟองทางดานซายอยทางดานซายของเหลาขบยกใบมด 2. ตงใบมดใหปลายทางดานขวาของใบมดอยในแนวเดยวกบของดานนอกของยางหนาขวา 3. ยกขาทยกใบมดทางดานซายใหสง ทามมใบมดเพอเอาวสดออกระหวางลอ 4. วางขายกใบมดดานขวาลง เพอตงปลายของใบมดใหอยในความลกทตองการตด 5. เอยงลอไปทางดานซาย ใหลอหนาขวาอยทสวนลางของรอง 6. ใหทาเครองหมายทผานไปแลวตดรองตอไปจนไดความลกทตองการ

ตดรองรปตววดานซาย 1. ตงเฟองทเลอนวงเดอนออกทางดานขาง ใหปลายทางดานซายของเฟองเสมอกบปลายทางดานซายของแครเรยร 2. ตงใบมดใหปลายทางดานซายของใบมดอยในแนวเดยวกบขอบดานนอกของยางหนาขวา 3. ยกแขนทยกใบมดทางดานขวาใหอยในตาแหนงทสง 4. วางแขนยกใบมดทางดานซายลง เพอทจะตงปลายของใบมดใหอยในความลกทตองการตด 5. เอยงลอไปทางขวาเพอใหยางดานซายอยทสวนลางของรอง 6. ใหทาเครองหมายทผานไปแลวตดรองตอไปจนไดความลกทตองการ

การเกบวสดทไหลดานขวา 1. ตงเฟองทลอวงเดอนออกทางดานขาง จนกระทงปลายเฟองทางดานซายอยระหวางโบลท 2

ตวแรก ทางดานซายของแครเรยร 2. ตงใบมดใหปลายทางดานขวาอยในแนวเดยวกบขอบนอกของลอดานขวาและวสดถกเกบอย

ระหวางลอ 3. วางแขนใบมดทง 2 ใหใบมดอยในแนวนอนทความลกทตองการตด 4. เอยงลอไปทางดานซาย

การตดรองทางลาด 1. ควาใบมดไปทางดานหนา 4 ชอง จากแนวตง 2. ตงเฟองเลอนวงเดอนไปทางขวาใหเหลอฟน 2 หรอ 3 หน เปนอยางนอยทปลายดานซายของเฟองตวขบ 3. ตงแขนตอยกใบมดทางดานซายไปทรลางสด

32

4. ตงแขนตอยกใบมดทางดานขวาไปทรบนสด 5. หมนวงเดอนไปทางซาย 6. วางแขนยกใบมดทางดานซายขณะหมนวงเดอน 7. ตงปลายของใบมดไปทางดานหนาของลอหลงขวา 8. วางแขนยกใบมดดานขวาเพอตงองศาของทางลาด 9. เอยงลอไปทางดานทางลาด (ขวา) สาหรบการตดทหนก 10. เอยงลอหางจากทลาด (ซาย) สาหรบการตดทเบา

การเกบวสดทรองทางดานขวา 1. ตงเฟองเลอนวงเดอนเพอใหปลายทางดานซายเสมอกบปลายทางดานซายของแครเรยร (CARRIER) 2. ตงปลายมดทางดานขวาใหอยทางดานหลงของลอหนาขวา 3. วางแขนยกใบมดทางดานขวาเพอทจะตงใบมดใหไดความลกของรอง 4. ตงแขนยกใบมดทางดานซายเพอจะนาเอาวสดออกโดยปราศจากการตด 5. เอยงลอหนาไปทางดานซาย 6. นาวสดบนทางลาดและบนไหลออก กระจายวสดออกและกวาดใหเรยบเปนครงสดทาย

การเกบวสดทรองทางดานซาย 1. ตงเฟองทเลอนวงเดอนออกทางดานขาง ใหรทเฟองทางดานซายอยทางดานซายของเหลาขบยกใบมด 2. ตงใบมดใหปลายทางดานซายอยทางดานหลงของลอหนาซาย 3. วางแขนยกใบมดทางดานซายเพอทจะตงใบมดทความลกของรอง 4. ตงแขนยกใบมดทางดานขวา เพอทจะนาวสดบนทางลาดออกโดยปราศจากการตด 5. เอยงลอหนาไปทางขวา 6. นาวสดขนจากทางลาดและออกสไหล กระจายวสดออกและกวาดใหเรยบเปนครงสดทาย

การตดรองพนรองเรยบ 1. ควาใบมดไปทางดานหนา 4 ชอง นบจากแนวตง

33

2. ตงเฟองทเลอนวงเดอนออกทางดานขาง ใหปลายของเฟองอยระหวางโบลท 2 ตวแรกทางดานซายของแครเรยร

3. ใหลอหนาขวาอยทสวนลางของรองแบบว 4. ตงใบมดใหปลายทางดานขวาอยทางดานในของลอหนาขวาทความกวางของพนรองเรยบ

ดานลาง 5. วางแขนยกใบมดดานขวา ตงใบมดทความลกทตองการตด 6. ยกแขนใบมดขางซายในตาแหนงทสง 7. เอยงลอหนาไปทางซาย ตดรองรปตววครงท 2 เหมอนกบความลกทตดครงแรก 8. ตดพนเรยบดานลาง ตงแขนยกใบมดดานขวาไปทรลางสด 9. ตงแขนยกใบมดซายไปทรตาสด 10. ตงเฟองทเลอนวงเดอนเพอใหปลายของเฟองทางดานขวาอยเหนอกบเฟรมทางดานบนเลกนอย 11. เรมตนใหลอหนาขวาอยดานลางของรองแบบวอนแรก 12. ตงปลายดานขวาของใบมดใหอยทสวนลางของทางลาด 13. วางแขนยกใบมดทางดานขวา เพอใหจดของใบมดอยบนขอบของรอง 14. วางแขนใบมดทางดานซายใหอยในความลกทตองการตดเอยงลอหนาไปทางซาย 15. ตงใบมดทมมแหลม เพอเอาวสดออกจากทางลาดขวารอง 16. การกระจายวสดออกและปรบแตงครงสดทายใหเรยบ

การเกบวสดทมากทางดานขาง 1. ตงแขนยกใบมดทางดานขวาใหอยในตาแหนงทยาวทสด 2. ยดแขนใบมดทางดานซายออก และทาใหขาตอทเลอนวงเดอนออกทางดานขางสนลง 3. ใหเลอนใบมดและเลอนวงเดอนออกทางดานขวาใหมากทสด 4. วางใบมดทความลกทตองการ และตงมมเพอเอาวสดออกทางดานลาง

การตดดนทฝงสง ๆ ถนนทเปนฐานของการตดจะตองอยในแนวระดบ 1. ตงขาตอเลอนวงเดอนออกทางดานขางใหอยในตาแหนงทสนทสด และขาตอยกใบมดทางดานขวาเพอทางลาดรอนแรก 90 องศา และแปรผนไปจนถงรท 5 สาหรบทางลาดทเรยบกวายดแขนยกใบมดทางดานขวาออก ควาใบมดไปทางดานหนา

34

2. เลอนใบมดไปทางดานขวาใหมาก และเฟองเลอนวงเดอนออกไปทางขวา 3. หมนวงเดอนและวางแขนใบมดทางดานซาย 4. เลอนรถและคอย ๆ ตดทละนอย 5. วางแขนยกใบมดทางดานซาย เพอทจะตงปลายของใบมดใหอยสวนลางของทางลาดและกงกลางของลอหลง 6. ลอหลงขวาควรจะวงอยบนฐานของทางลาดรปตวว 7. วางแขนยกใบมดทางดานขวา เพอทจะตงองศาของทางลาดใหไดตามตองการ 8. สาหรบการตดทหนก ใหเอยงลอหนาไปยงทางลาด (ทางขวา) 9. สาหรบการตดทเบา ใหเอยงลอหนาหางออกจากทางลาด (ทางซาย)

รถบดอด (COMPACTOR)

ในการกอสรางชลประทาน เชน เขอน ฝาย ทานบกนนาตาง ๆ ทมการนาวสดมาถม เพอทาเปนฐานจาเปนตองมการบดอด เพอใหสามารถรบแรงไดโดยไมมการทรดตว การบดอดสามารถทาไดหลายลกษณะ โดยเครองบดอดชนดตาง ๆ ซงการเลอกใชขนอยกบ ชนด ประเภท และคณสมบตของวสดใหไดขนาดตามมาตรฐานทไดออกแบบไว

ประเภทของการบดอด การบดอดคอ การใชแรงกดลงบนวสดเพอทาใหชองวางระหวางอนภาคของวสดหรอดนนอยลงซงมผลทาใหความแนนของวสดหรอดนเพมขน วธการบดอดดนทใชกนอยม 4 วธ คอ

35

1. การบดอดโดยการกดดวยนาหนก (STATIC WEIGHT) 2. การบดอดโดยการนวด (KNEADING ACTION) 3. การบดอดโดยการกระแทก (IMPACT) 4. การบดอดโดยการสนสะเทอน (VIBRATION) รถบดอดทใชกนอยปจจบน จะทาหนาทบดอดตามวธตาง ๆ ขางตนหนงวธ หรอมากกวาสามารถแบงไดหลายแบบเชน

- แบบขบเคลอนดวยตวเอง (SELF PROPELLED) - แบบลากจง (TOWCD TYPE) - แบบถอหรอควบคมการทางานดวยมอ (WALK BEHIND)

สาหรบเครองบดอดแบบขบเคลอนดวยตวเอง จะประกอบดวยเครองยนตโดยทวไปจะเปนเครองยนตดเซล และระบบถายทอดกาลงซงอาจเปนแบบใชคลตซและหอเกยรธรรมดา หรอใชทอรคคอนเวอรเตอร และหองเกยรแบบธรรมดา และจะขบเคลอนลอหลงเปนค ๆ ซงนยมขบเคลอนผานชดขบเคลอนทายแบบใชโซ ขนาดของรถบดลอยางจะมขนาดตงแต 5-35 ตน ใชในการบดอดวสดทตองการใหผวหลงจากการบดอดเรยบ เชน การบดอดแอสฟตทใชเปนผวถนน และการบดอดผวถนนลกรง เปนตน

เครองบดอดตนแกะ เครองบดอดตนแกะหรอตนหนาม เปนเครองบดอดทปรบปรงมาจากเครองบดอดลอเหลกโดยจะเพมตนเขาไปโดยรอบลกกลง เพอใชในการบดอดวสดหรอดนทออน และจบตวกนคอดน ทมสวนผสมของดนเหนยว การบดอดจะเปนการบดอดดวยการกดและการนวด โดยจะบดอดดนทอยชนลางกอนแลวบดอดชนบนเมอกลงกลบไปกลบมา การบดอดดวยเครองบดอดตนแกะนจะบดอดไดดสาหรบชนของการบดอดระหวาง 25-30 เซนตเมตร เครองบดอดตนแกะจะมทงแบบลากและแบบขบเคลอนดวยตวเอง มขนาดตงแต 2-20 ตน สาหรบแบบลากจะมสวนประกอบเชนเดยวกบเครองบดอดลอเหลกแบบลาก โดยจะใชลกกลงตนแกะหรอตนหนามแทนลกกลงผวเรยบ ดตามรป

36

เครองบดอดตนแกะแบบลาก

เครองบดอดลอเหลกแบบไมสนสะเทอน เครองบดอดแบบนจะใชการบดอดโดยวธการกดดวยนาหนกของลกกลงเหลกผวเรยบ ลกษณะทรงกระบอก เครองบดอดลอเหลกจะแบงออกเปน 2 ชนด คอ ชนดลาก (TOWED TYPE) และชนดขบเคลอนดวยตวเอง (SELF PROPELLED TYPE) เครองบดเหลกชนดลากจะประกอบดวยลกกลงผวเรยบ มเพลาทรองรบทปลายทงสองดวยแบรงทยดตดกบโครงทใชในการลาก โดยโครงลากจะทาทไวใสนาหนกถวง

รถบดลอเหลกแบบ 3 ลอ

กรณทตองการแรงในการบดอดสงดวย สวนเครองบดอดชนดขบเคลอนดวยตวเองหรอรถบดอด

ลอเหลกจะมทงแบบ 3 ลอ (THREE-WHELL ROLLER) และแบบ 2 ลอ ในแนวเดยวกน (TANDEM

37

ROLLER) ตามรปเปนรถบดอดลอเหลกแบบ 3 ลอ มขนาดนาหนกตงแต 5-15 ตน โดยลอหนาจะเปนลอเดยว สวนลอหลงเปนลอคทมขนาดใหญกวาลอหนา สวนประกอบทสาคญกจะประกอบดวยเครองยนตโดยทวไปจะเปนเครองยนตดเซล และระบบถายทอดกาลงซงอาจเปนแบบใชคลตซและหองเกยรแบบธรรมดาหรอใชทอรคคอนเวอรเตอร และหองเกยรแบบธรรมดา หรอเปนระบบการถายกาลงแบบไฮโดรสแตตกกได โดยจะขบเคลอนควบคมการทางานโดยกระบอกไฮดรอลค สวนระบบเบรคจะรวมอยในระบบถายทอดกาลง รถบดอดลอเหลกแบบ 2 ลอ ในแนวเดยวกน มขนาดนาหนกตงแต 1 ½ -20 ตน ลอหรอลกกลงทงหนาและหลงจะมความกวางเทากน แตลอหลงหรอลอทขบจะมขนาดเสนผาศนยกลางใหญกวา ลอหนา สวนประกอบทสาคญจะประกอบดวยอปกรณตาง ๆ เชนเดยวกบรถบดอดลอเหลก 3 ลอ

รถบดลอเหลกแบบ 2 ลอ สาหรบรถบดอดลอเหลกผวเรยบทงสองจะมอปกรณเพมเตมคอ แผนขด (SCRAPER BLADES) เพอทาหนาทขดวสดทตดขนมากบลกกลง และระบบฉดนาของลกกลงเพอทาหนาทฉดนาลงบนผวลกกลงเมอทาการบดอดแอสฟสตหรอวสดประเภททตดกบลกกลงไดงาย เครองบดอดลอเหลกดวยทวไป จะใชในการบดอดวสดทตองการใหผวหลงจากการบดอดเรยบ เชน การบดอดแอสฟสตทใชเปนผวถนน และใชในการบดอดดนประเภททไมจบตวกน ไดแก กรวดทราย เปนตน

เครองบดอดลอยาง เครองบดอดลอยางจะใชการบดอดโดยวธการกดดวยนาหนกและการนวด (KNEADING ACTION) ซงเกดจากการแกวงของลอ (OSCILLATING WHEEL) และการออนตวของยางตามรป เครองบดอดลอยางจะมทงชนดลากและชนดขบเคลอนดวยตวเอง เครองบดอดลอยางชนดลากประกอบดวยลอยางโดยทวไปจะมมากกวา 2 ลอ เรยงเปนแถวเดยว โครงของเครองบดอดจะทารปรางเปนกลองใชสาหรบใสวสด เชน ทรายหรอหน เพอใหแรงทกดลงบนพนของยางเพมขน

38

เรอขด

เรอขดเปนเครองจกรกล สาหรบขดลอกดน ตะกอน สนดอน หรอทาการขดตงคลอง

ใหมขนมา รบผดชอบในเขต สชป. ตางๆ ทวประเทศ ทวทกแหลงนา สามารถเขาไปปฏบตงานไดทวทกพนททกสถานการณเพราะฝายเรอขด มเครองจกรเครองมอหลายลกษณะหลายรปแบบทพรอมนาไปปฏบตงานขดลอกและงานกาจดวชพชเพอพฒนาแหลงนาและพฒนาคณภาพของนาใหดขน จดแบงออกเปน 3 ประเภท คอ

1. เรอขดหวสวานใชทอสงดน (Cutter Dredge) 2. เรอขดแบบปตกไมใชทอสงดน (Hydraulic Backhoe Dredge) 3. เรอกาจดวชพช (Weed Cutter Boat) เรอขดหวสวานใชทอสงดน (Cutter Dredge) เรอขดชนดหวสวานไฮดรอลค เครองยนตดเซล จดแบงออกเปน 3 ขนาด คอ 1 เรอขดขนาดเลก ทอสงดนขนาด Ø 6” - 8” สงดนไดไกล 200 – 400 ม. ทางานขด

ลอกได 6,000 - 20,000 ม3/ด. ขดไดลก 5 –6 ม. กวาง 8 – 16 ม.

39

2. เรอขดขนาดกลาง ทอสงดนขนาด Ø 12” - 14” สงดนไดไกล 400 – 1,000 ม. ทางานขดลอกได 25,000 - 35,000 ม3/ด. ขดไดลก 7 –9 ม. กวาง 16 – 30 ม.

3 เรอขดขนาดใหญ ทอสงดนขนาด Ø 14” - 22” สงดนไดไกล 400 – 800 ม. ทางานขดลอกได 35,000 - 70,000 ม3/ด. ขดไดลก 8 – 14 ม. กวาง 30 - 50 ม.

เรอขดแบบปตกไมใชทอสงดน (Hydraulic Backhoe Dredge) แบงเปน 2 ขนาด

คอ 1 เรอขดแบบปตกขนาด 0.4 ม3 สงดนไดไกล 6 -15 ม ทางานขดลอกได 15,000 - 20,000 ม3/ด.

2 เรอขดแบบปตกขนาด 0.7 ม3 สงดนไดไกล 6 -12 ม .ทางานขดลอกได 20,000 - 25,000 ม3/ด.

เรอกาจดวชพช (Weed Cutter Boat) เชน เครองจกรกลทใชกาจดวชพช จดแบงเปน 5 ขนาด คอ

1 เรอกาจดวชพชชนดตกเกบทงชายฝง Aquamarine Harvester 2 เรอกาจดวชพชชนดฟนยอย Hydraulic Cutter 3 เรอขดแบบปตก Backhoe Dredge 4 เรอกาจดวชพชชนดปงกงบทงชายฝง Hydraulic Clamshell 5 เรอกาจดวชพชชนดตดฟนและเกบทง Mowing – Cleaning Boat เรอขดหวสวานไฮดรอลค เครองยนตดเซล (Cutter Dradge) ลกษณะของเรอขดหวสวานและการทางาน ตวเรอขด (Center Hull) จะตองเปนสวนทตองแขงแรงทสด เพราะจะตองรบ

นาหนก , แรงสนสะเทอน , แรงดง , แรงบด ฯลฯ ในตวเรอประกอบไปดวย ปมสงดน ซงขบดวยเครองยนตดเซล , ปมไฮดรอลคขบดวยเครองยนตดเซล เครองกาเนดไฟฟากระแสสลบ 220 V ใชงานแสงสวางและงานซอมบารงและงานบรการตาง ๆ ดานหนาจะมสะพานสวาน ยดตดกบผนงหนาตวเรอขดดวยหสะพานสวาน (Trunnions) ทปลายสะพาน

40

สวานจะมหวสวาน (Catter Head) ขบดวยมอนเตอรไฮดรอลค (Hydraulic Motor) ผานเกยรทด (Reducer Gear) หมนหวสวานเดนหนา (Forward) ถอยหลง (Reverse) ทดานลางของสะพานสวานจะมทอทางดดผานเขาตวเรอขดสปมสงดนเพอทจะดดและสงมลดนออกไปทงยงจดทเราตองการดวยทอสงดนทเพลาสวาน (Catter Shaft) ประกอบไปดวย แบรงรองรบเพลาสวาน (Catter Bearing) จะมทอนาทสงมาจากปมนาบรการ (Service Water Pump) เพอไลตะกอน , ทรายทจะเขาไปทาอนตรายหอเพลาสวานออกไป สะพานสวานสามารถทจะยกขน (Raise) ทงลง (Lower) ดวยกวานยกสะพานสวาน (Ladder Winch) โดยใหสวดสลงผานรอก ยกสะพานสวานตวลางขนไปยงรอกยกสะพานสวานตวบนทตดกบปนจนหนาเรอ (A – Frame) ยดดวยลวดสลงคจากปนจนหลง (Gantry Frame) ทาใหสามารถทจะรองรบการกวานยกสะพานสวางขนมาได

ตวเรอดานหนาขางบนจะเปนหองควบคมการขด (Deck House or Control Room) โดยผควบคมการขด จะทาการควบคมทกระบบของเรอขดไดดวย คนคอนโทรลและมเตอรตาง ๆ จะเปนตวรายงานสภาพการณและสภาวะพรอมทงภาระตาง ๆ สวนขางลางลงมาจากหองควบคมการชดจะเปนชดกวาน ซงจะทาการเหซาย (Port Swing) เหขวา (Starboard Swing) ยกสะพานขน – ทงสะพานลง ใหสมพนธกบการกาวของเสาทาย (Spud) เรอขดทาใหเกดการกาวหนาของเรอขด มมลดนผานเขาสปมและสงออก ตามสภาพของการขด

ดานหลงตวเรอขดจะมชด ปนจนยกเสาทายซงมแขนคายน และรงไวดวยลวดสลง 2 เสน กบปนจนหนา พรอมทงปลอกเสาซาย – ขวา เสาทายจะถกยกและทงลงดวยกระบอกไฮดรอลค ซงไดออกแบบใหมระยะยกไดเปน 4 เทา ของความยาวกระบอกไฮดรอลค สามารถทจะควบคมใหสมพนธกบการขด

ตวเรอขด (Center Hull) จะอยกลางและมตวชวยพยงเรอขด (Side Hull or Pantoons)

ซาย - ขวา พอนทนขางจะยดตดกบเรอขดดวยสกรหนา – หลง , และดานลางจะยดดวยขอเกยว พอนทนขางจะแบงเปนหอง ๆ เพอจดประสงคทจะเกบวสดอปกรณตาง ๆ เพอเกบนามนเชอเพลงและเพอใสนาสาหรบปรบตวเรอขดใหมสภาพสมดลย ไมใหหนาหรอหลงจมหรอลอยกวากนมาก

41

วธการควบคมการทางาน เรอขดหวสวาน (Cutter Dradge) เมออยในหองชดใหหนหนาไปทางหนาเรอ เรอขดหวสวาน ใชระบบไฮดรอลคเปนตวควบคมการทางาน หรอบางแบบทพฒนาขน

มากจะใชระบบลมเขามา และถาพฒนามากขนกจะใชระบบไฟฟาเขามาชวยเปนการพฒนาจาก

1.)ใชระบบไฮดรอลคอยางเดยว 2.)ใชระบบไฮดรอลคกบระบบลม 3.)ใชระบบไฮดรอลคระบบลมระบบไฟฟารวมกน 3 ระบบ แตอยางไรกตามการทางาน

ของเรอขดจะอาศยหลกใหญ ๆ เหมอน ๆ กน จะแตกตางกนกเฉพาะรายละเอยดปลกยอย ในทนจะขอพดเฉพาะเรอขดระบบไฮดรอลค เปนตวควบคมการทางานเรอขดจะมเสาทายอย 2 ตน ตดตงอยางแขงแรงอยทายเรอขด ความกวางระหวางเสาทายประมาณ 2.70 เมตร เสาทายนน สามารถทจะยกขน(Raise) และทงลง (Lower) ไดดวยกระบอกไฮดรอลคยกเสาดวยคอลโทลภายในหองขด ปกตเสาทายดานทอยทางทอสงดนจะเปนเสาทใชยนขณะทางาน (Working Spud) สวนเสาทตรงกนขามจะเปนเสาทใชกาวเดน (Walking Spud) สาหรบใหเรอขดเดนกาวหนาเพอทาใหการขดไดระยะทางเพมขน ปรมาตรดนผานปมสงดนเพมขน

กวานเทจะมอตราทด 3 อตรา ความเรวจะแปรผนตามอตราทดซงเราเลอกไดจากการใชอตราทดของเกยรตามลาดบ คอ เกยร 1 รอบ จะตาแรงดงจะสง เกยร 2 รอบจะสงขนมาแรงดงกยงสงอย สวนเกยร 3 รอบจะสงขนแตแรงดงจะตาลงในสภาวะการขดดนแตละประเภท เราควรเลอกอตราทดใหเหมาะสมกบงานนน ๆ ลวดเทจะออกจากโลนกวางเทตรงออกไปหนาเรอขดผานรอกเททตดอยดานขางของสะพานสวานออกดานขางเพอกวานเรอขดใหเหไปตามตองการทงฝงซายและฝงขวาการเทไปทางซาย (Port Swing)ลวดสลงซายจะถกดงดวยกวานเหซายซงทาใหสะพานสวานเทหวสวานขดมลดนมาทางซายในลกษณะแนวโคง (Arc) ซงแนวโคงนเกดจากการทเสาทายตนทยนทางาน (Working Spud) เปนจดหมนในการเหไปในทศทางฝงตรงขาม คอทางขวามอ (Starboard Swing) ลวดเหขวาจะถกดงดวยกวานเหขวาซง

42

จะทาใหสะพานสวานเหไปทางขวาหวสวานกทาการขดมลดนไปทางขวาในแนวโคงในลกษณะเดยวกบทางซาย เพราะเสาทายตนทยนทางานเปนจดหมนเหมอนกน

เมอเรอขด ขดมลดนไดความลก ความกวานตามกาหนดแลวจาเปนจะตองเดนกาวไป

ขางหนา ในการกาวเดนของเรอขด นน ลกษณะคลายการกาวเดนของคน แตจะเปนลกษณะเดนเกงกางคลายเดนไปบนไมตอขา เรมจากการทเราเทเรอขดไปทางขวา ในขณะทเสาทายเรอขดตนททางานยงเปนจดหมนอย ใหเลยกงกลางคลองไปโดยประมาณในลกษณะทขดแลว ดนทเราขดจะไมลนหวสวานมาจนถงคอสวาน แลวจงทงเสาตนทยกไว (Walking Spud) และยกเสาตนทยนทางาน (Working spud) แลวทาการเทเรองขดมาทางซาย โดยใหเสาตนทเราทงทเรยกวา เสาดน (Walking Spud) เปนจดหมน จนกระทงเรอขดเลยกงกลางคลองไปพอประมาณ แลวทงเสาตนทางานใหทาหนาทตอไป แลวยกเสาตนทใชกาวขนแขวนไว แลวทาการขดในพนทใหมตอไป

ขอควรระวง อยาทาการเท หรอดงเรอขดในลกษณะใดลกษณะหนง โดยทยงปกเสาทายอยทงสอง

ตน เพราะ จะเปนผลทาใหเสาทายเสยหายได การขดกวางทสดไมควรเกน 900 จากศนยกลางคลอง

มลดน ทหลนไปขางลางในขณะททาการขด เรอขดสามารถทจะทาการขดขนมาได

ดวยการทงหวสวานใหลกลงไปจากระดบชดอกนดหนวยเมอเกบดน ทเราเรยกกนในเทยวสดทายของการขดในพนทนวา “เกบดนตก”

การเหซาย – เหขวา การยกสะพานสวานขน – ทงลง การยกเสาทายขนทงเสาทายลง การลมเสาทาย - ตงเสาทาย การควบคมการหมนของปมสง ดน การควบคมรอบเครองยนตตนกาลงขบปมสงดน , ขบปมไฮดรอลค สามารถควบคมไดดวยคอนโทรลภายในหองขด

43

วธการควบคมการทางาน คนคอนโทรลซงตดตงอยบนแทนคอนโทรล จะสามารถปฏบตงานไดอยางตอเนอง

เรมจากดานขวา (Starboard) ไปทางซาย (Port) คนควบคมกวานเห - เหขวา ดงคนบงคบมาดานหลง - เหซาย ดนคนบงคบไปดานหนา คนควบคมกวานเหชวยหะเรยฝด - เมอดนคนบงคบไปดานหนาการหะเรยของลวดสลงจะลดลง (ไมคลายลวด ฝงตรง

ขามกบทเราตองการเห) - เมอดงคนบงคบมาดานหลงการหะเรยของลวดสลงจะเพมขน (คลายลวดออกเพอให

ฝงตรงขามตามทเราตองการเห ทางานได) คนบงคบกวานบรการ - ดงคนบงคบมาดานหลงเพอกวานขน - ดนคนบงคบไปดานหนาเพอหะเรยลวดออก คนบงคบยกเสาขวา - ดงคนบงคบมาดานหลงเพอยกเสาดานขวาขน ดนคนบงคบไปดานหนา เพอทง

เสาทายดานขวาลงดนบงคบสะพานสวาน - ดงคนบงคบมาดานหลง เพอยกสะพานสวานขน ดนคนบงคบไปดานหนา เพอ

ทงสะพานสวานลง คนบงคบยกเสาซาย - ดงคนบงคบมาดานหลงเพอยกเสาดานซายขน ดนคนบงคบไปดานหนา เพอทง

เสาทายดานซายลง คนบงคบใหหวสวานหมน - กดคนบงคบลง หวสวานหมน ตามเขมนาฬกา ยกคนบงคบขน หวสวาน

หมน ทวนเขมนาฬกา

44

แปนบงคบความเรวรอบของกวาน - บดคนบงคบ ตามเขมนาฬกา ทาใหกวาน ชาลง - บดคนบงคบ ทวนเขมนาฬกา ทาใหกวาน เรวขน แปนบงคบความเรวรอบของหวสวาน - บดคนบงคบ ตามเขมนาฬกา ทาใหหวสวาน ชา - บดคนบงคบ ทวนเขมนาฬกา ทาใหหวสวาน เรว ในขณะทาการขดเมอทาการเหไปดานขวาใหใชแปนบงคบความเรวรอบทางกวานชวย

ถาเหไปทางดานซายใหใชแปนบงคบความเรวรอบของสวานชวย เกจนทางดดและทางสงจะตดตงอยบนแทนคอนโทรลมนจะเรมแสดงสถานะในระบบตงแตเรมทาการขด ซงผททาการควบคมการขดจาเปนจะตองอานเกจนเพอจะไดทราบสถานะในชวงนเปนอยางไร จะไดปรบลกษณะการขดใหพอเหมาะพอด ในการขดมลดนใหผานเขาปมและสงออกอยางมประสทธภาพ

เรอขดหวสวานเหมาะทจะทาการขดลอกดน , เลน , ทราย ในแหลงนา คลอง หนอง,บง,

แมนา,อางนา คลองขด , คลองธรรมชาต , ปากแมนา , ปาชายเลน ซงตองจดเครองจกรเครองกลขนาดของเรอขดใหเหมาะกบขนาดของงานและความยากงายของงานดน งานขดลอกทจะเขาไปดาเนนการขดลอก

ตารางหลอลนและบารงรกษา 250 ชม. 500 ชม. 2,000 ชม. 1. เครองยนตดเซล ** ** ** ** 2. เกยรทดขบหวสวาน ** ** เปลยน เปลยน 3. คลทช ** ** ** ** 4. ลกปนรบเพลาปม ** ** ** เปลยน 5. เกยรกวาน ** ** เปลยน เปลยน

45

6. กวาน ** ** เปลยน เปลยน 7. ลกปนกวาน หลอลน หลอลน หลอลน หลอลน 8. รอกเห หลอลน หลอลน หลอลน หลอลน 9. ลวดสลงทงหมด ทานามน ทานามน ทานามน ทานามน 10. สลกหสะพานสวาน หลอลน หลอลน หลอลน หลอลน 11. ปมนาบรการ ** ** ** ** 12. นามนไฮดรอดลค ** ** เปลยน เปลยน 13. กรองไฮดรอลคทางกลบ ** เปลยน เปลยน เปลยน 14. กรองแมเหลก ** ** ลาง ลาง 15. ปมสงดน ** ปรบแตง ปรบแตง ปรบแตง 16. สายพานปมสงดน ** ** ปรบแตง ปรบแตง 17. ซลเกยรทด ** ** ปรบ ปรบ 18. สกรยดเรอ ** ** ** ** = ตรวจ ชวโมง วน ตรวจโดยการบารงรกษา ตรวจเชคประจา

ตามลาดบ

46

ลาดบ

จานวนชวโมงหลงจากเครอง

ทางานครงแรก

จานวน

ชวโมงตอมา

ความ

ตองการ ปมสงดน (Dredging

Pump Unit)

1. กวดสกรแทนลกปนรบเพลาปมสงดน

2 ทกๆ 50 -

2. กวดสกรยดฝาปดลกปนรบเพลาปมสงดน

2 ทกๆ 50 -

3. กวดสกรยดฝาหลงปมสงดน 2 และ 10 ทกๆ 250 - 4. กวดสกรยดแทนเครองยนต

ดเซล 8 ทกๆ 250 -

5. ตรวจเชค Stuffing Box Packing และ

อดการน

8 ทกๆ 10 -

6. ตรวจเชค สายพานปมนาบรการ

8 ทกๆ 100 -

7. กวดสกรยดแทนปมนาบรการ 2 ทกๆ 50 - 8. ตรวจเชคศนยระหวางปมสง

ดนกบเครองยนตดเซลขบ 1 เมอมการ

ปรบแตงระยะในพดปมหรอ 500 ชม.

ทกครงทมการเปลยนปมหรอใบพดโม

สะพานสวาน

(Dredging Ladder)

47

1. กวดสกรยดมอรเตอรไฮดรอลคขบหวสวาน

2 ทกๆ 250 -

2. กวดสกรยดแทนเกยรทดขบหวสวาน

2 ทกๆ 250 -

3. กวดสกรยดขอตอ (Cqupling) เพลาสวาน

2 ทกๆ 50 -

4. กวดนดตวเมยยดหวสวาน * * 2 ทก 2 ชม. สาหรบ

8 ชวโมงแรก

-

* * หลงจากทาการซอมแลวทาการขดผานไป 8 ชวโมง ใหทาการกวดนอตใหแนนแลวเชอมเพอกนการคลาย ตรวจเชค ทก ๆ 50 ชม.

กวาน (Winch

Unit)

1. กวดสกรยดขาแทนกวาน ตรวจ ทกๆ 250 - 2. กวดสกรยดเกยร , มอเตอรไฮ

ดรอลค 2 ทกๆ 250 -

เครองยนตดเซลชวยระบบปฏบตงานเรอขด (Auxiliary

Diesel Engine Unit)

1. กวดสกรยดขาเครองยนต , 2 ทกๆ 250 -

48

แทน 2. กวดสกรยดขาปมไฮดรอลค 2 ทกๆ 50 -

การบารงรกษา ตรวจเชคประจา ตามลาดบ

ลาดบ จานวนชวโมงหลงจากเครอง

ทางานครงแรก

จานวนชวโมงตอมา

ความตองการ

ระบบไฮดรอลค

(Hydraulic System)

1. ทาความสะอาดกรองแมเหลก 100 ทกๆ 250 - 2. เปลยนกรองทางกลบ 100 ทกๆ 250 เมอ

แสดงวาตน อน ๆ (Miscellancous) 1. ถอด , เปลยนสาย กราไฟท (Graphite) ทก ๆ 6

เดอน วดรอบเครองยนต ขอแนะนา ในการซอมและบารงรกษาใหศกษาจากคมอซอมของบรษท ผผลต เครองยนตดเซล , ปมนาบรการ , ปมสงดน กวาน มอรเตอร ฯลฯ

49

เรอขดแบบปตกไมใชทอสงดน (Hydraulic Backhoe Dredge) เรอขดแบบปตก เปนอกรปแบบหนงของงานขดลอกในนา เปนการ

พฒนาขนมาเพอแกไขปญหาไมมททงดนอยางไดผล ไดประโยชนตองานขดลอกทางนา และเปนประโยชนตอแหลงนา ตอประชาชน ในพนทขางคลอง หนอง บง แหลงนาทงหลาย เพราะการปฏบตงานขดลอกจะไมใชพนทรบมลดนทขดขนมา กระจายตวไปในวงกวางไมกนพนทททงดนและดนเหลานนกจะไมมนาผสมมาก สามารถทจะใชในการถมทาประโยชนไดอยางด

เรอขดแบบปตก กคอการเอารถขด (Hydraulic Backhoe Dredge)

ลงไปไวในโปะ (Pontoon) และยดตวรถใหแนนดวยคานยดกดแทรคดานหนาและหลงตวรถใหแนน และถอดสายไฮดรอลคชดเดนแทรคซาย – ขวา ยายไปใสในชดกระบอกไฮดรอลคยกเสาซาย – ขวา ของเรอขดแทน โดยใหถกดานในขณะทาการขดเพอจะไดยกเสา – ทงเสาไดสะดวกไมสบสน ในชดกระบอกยกเสานควรใสเบรควาลวเขาไปในระบบดวยเพราะเสาทาย , มนาหนกมาก เมอยกขนไปแขวนไว โอกาสทจะตกลงมาเองมมาก

การปฏบตการขดลอก 1. ตองเลอกเครองจกรเครองมอใหเหมาะสมกบงานทจะไปทาการขดลอก 1.1 คลองกวาง 8 –12 เมตร ใชเรอขดแบบปตกขนาดปงก 0.7 ม3 ยนกลางคลอง สามารถสงดนขนตลงได 2 ฝง 1.2 คลองกวาง 16 –20 เมตร ใชเรอขดแบบปตกขนาดปงก 0.7 ม3

ขด 2 เทยว คอฝงซาย 1 เทยว ทงมลดนฝงซาย ฝงขวา 1 เทยวทงมลดนฝงขวา 1.3 คลองกวาง 25 – 30 เมตร ใชเรอขดแบบปตกขนาดปงก 0.4 ม

3 ขด 2 เทยว คอฝงซาย 1 เทยว ทงมลดนฝงซาย ฝงขวา 1 เทยวทงมลดนฝงขวา ถาใชเรอขด ปตกขนาดปงก 0.7 ม3 จะตองถายดนทขดแลวอก 1 เทยว (การถายดนอก

50

1 เทยวปรมาตรคงเดม การสนเปลอง เชอเพลง , เวลา เพมขน) 1.4 การขดในคลองสถานทเปนชมชนเปนตลาด ทปลกตดรมคลองหรอในบง

ใหญๆ จาเปนจะตองขนยายดนดวยเรอบรรทกดน ลากจงดวยเรอยนต ภาระคาขดลอก จะสงขน วธการขดลอก 1. ใหชางสารวจของโครงการ เจาของพนท ปกแนวทจะขด , ชททงดน 2. ใหเจาหนาทของโครงการฯ ตดตอชาวบานขางคลองเรองยนยอมใหทงดน ยนยน

เปน หนงสอทางราชการ 3. ใหโครงการฯ ถายระดบนาในคลองทเราจะขดเพอจะไดทราบขณะน ระดบนาทะเล กลาง (รทก.) เทาไร เพอจะไดทราบวาจะตองขดลกลงไปถงระดบตามแบบทให

ขด 4. วดระดบนาหนาเรอขด หาระดบการขด ขดใหไดระดบความลกตามแบบกาหนด 5. ใหชางขดทาการตรวจสอบระดบการขดใหอยในพกดไมใหตนหรอลกเกนแบบ ในขณะขดเปนระยะๆ 6. ควบคมการขดใหไดตามแบบทองคลองสมาเสมอ โดยปรบการขดจากงานจรง ท

ชาง ขดควรมองเหนงานกนคลองดวยเทคนคและทกษะของชางขด (ใชจนตนาการเขามา ชวย) การตรวจสอบกอนการปฏบตงาน 1. ตรวจเครองยนต , อดจารบตามจดหลอลนตาง ๆ 2. ตดเครองยนตเดนเบา , ฟงเสยง , บรหารอปกรณและระบบกอนการปฏบตงานจรง 3. ตรวจสอบมเตอร , เกจนตาง ๆ 4. ลงมอปฏบตงานขดลอก

51

ความปลอดภยในการปฏบตงาน 1. ควรตดตงแผงปองกนหองพนกงานขดเพราะอาจมอนตรายจากกงไม ตนไมหลนใส 2. ในขณะทาการขดตองแนใจไมมคน , อปกรณสงกดขวางการหมนของตวรถ 3. ปองกนไมใหบม , อารมไปแตะสายไฟแรงสงขณะปฏบตงาน

4.. เมอหยดปฏบตงาน ควรวางปงกลงกบพน 5. เมอตรวจสอบหรอปรบแตง ควรดบเครองยนต 6. เมอนาเรอขดปตกไปยกของ ตองใชดวยความระมดระวง 7. ในขณะลมเสาและตงเสาตองระมดระวงอยางมาก 8. รางกายตองมความพรอม เมอปวยตองหยดปฏบตงาน 9. ตองระมดระวงทอประปาขางคลอง บรเวณงานททา 10.ไมทงนามนเสยลงในแหลงนามน การดแลบารงรกษาเครองยนตดเซล รายการตรวจเชคประจาวน 1. ตรวจเชคระดบนามนเครอง 2. ตรวจเชคนาใบหมอนารงผง 3. ตรวจเชคสายพานพดลมปมนา , ไดชารจ 4. ตรวจเดนนาในกรองดกนา ระบบนามนเชอเพลง , ลม 5. ตรวจการรวซมของระบบตาง ๆ 6. อดจารบตามจดทตองอด 7. ฟงเสยงเครองยนต หากผดปกตใหหาสาเหต เพอ การแกไข 8. ตรวจเกจนวดระบบตาง ๆ ของเครองยนต 9. ตรวจเชคกรองอากาศ รายการตรวจเชคตามวาระ 250 ชม. 1. เปลยนถายนามนเครองพรอมกรอง 2. เปลยนใชกรองนามนเชอเพลง 3. เปลยนไสกรองตวดกนา

52

4. ทาความสะอาดหรอเปลยนกรองภายในฝาวาลวถงนามนดเซล 5. ทาความสะอาด หรอเปลยนกรองอากาศ 6. อดจารบปมนา มเลยพดลม , ลกปนไดชารจ ลกปนมอรตอรสตารท 7. ทาความสะอาดรงผง หมอนา 8. ตรวจเชคความตงสายพาน 9. ตรวจเชคคนเรง สายคนเรงของแมปมโซลา การบารงรกษาระบบไฮดรอลค 1. ตรวจดระดบนามนไฮดรอลค 2. ตรวจดเขมชบอกกรองตนและควรเปลยนกรองเมอกรองตนหรอเมอถงระยะเวลา ทกาหนด 3. ตรวจดสงของนามนไฮดรอลความนาหรอสงอนเจอปนหรอไม 4. ตรวจดจดเชอมตอตาง ๆ อยาใหรว ถารวใหทาการแกไข 5. ตรวจดเกจนแสดงการทางานของระบบไฮดรอลค 6. ฟงเสยงผดปกตในระบบไฮดรอลค เสยงทผดปกตควรวเคราะหหาทางแกไข 7. ตรวจดระบบระบายความรอนนามนไฮดรอลค 8. ตองเปดวาลวนามนไฮดรอลค กอนตดเครองยนตขบปมไฮดรอลค 9. เมอนามนไฮดรอลค พรองลงเมอจะเตมใหมใหไดระดบใชงาน ใหใชนามนเกรด และยหอเดยวกนเทานน เรอกาจดวชพช (Weed Cutter Boat) เรอกาจดวชพช เปนเครองจกรกลทใชควบคมวชพชนาไดอยางมประสทธภาพ ใช ปฏบตงานไดทกแหลงนา ทกสภาพของวชพชทกภมภาพของประเทศ เรอกาจดวชพช

ของเรามหลายแบบ แตละแบบกจะเหมาะสมกบลกษณะของวชพชแตละประเภท การปฏบตงานกาจดวชพชจะใหไดผลด ควรจะตองใชเรอใหเหมาะกบลกษณะของวชพช

53

54

55

56

57

58

59

60

61

62

63

64

65

66

67

68

69

70

71

72

ลกษณะของวชพชทเกยวของกบการแกปญหาโดยวธกลแบงออกเปน 4 ประเภท คอ 1. ประเภทลอยนา (Floating Weeds) เชน ผกตบชวา จอกหหน 2. ประเภทอยใตผวนา (Submerged Weeds) เชน สาหรายหางกระรอก , สาหรายพง ชะโด ,สาหรายไฟ 3. ประเภทโผลเหนอผวนา (Emersed weeds) เชน ทรงกระเทยม , แพงพอย 4. ประเภทชายนา (Marginal Weeds) เชน โสนคางคก , หญาขน , พญาไซ เรอกาจดวชพชทใชในภารกจกาจดวชพชของเรามอย 5 ชนด คอ 1. เรอกาจดวชพชชนดตดเกบ ทงชายฝง Aquamarine Harvester สวนประกอบทสาคญของเรอแบงออกไดเปน 4 สวน พรอมอปกรณชวย เสรมการ

ขนยาย (1.5 – 1.7) 1.1 ตวเรอ (Hull) 1.2 เครองตด (Cutter) 1.3 ยงเกบวชพชและอปกรณขนถาย (Store & Conveyor) 1.4 เครองยนต และระบบบงคบ (Engine & Control System) 1.5 เรอบรรทกขนถาย (Transport Barge) 1.6 รถบรรทกขนยาย (Trailer Conveyor) 1.7 สายพานลาเลยง (Shore Conveyor) ลกษณะเรอกาจดวชพชตดเกบทงชายฝง ตวเรอ (Hull) เปนตวเรอปดระวาง ภายในแบงเปนหองอบเฉา หวทายเผนขน

ดานหนาม ตะแกรงยนออกไป พรอมกบมตะไกรสาหรบตดวชพชนา กลางตวเรอดานลางจะเปน

ชดตะแกรงกลาง สาหรบเกบและสงวชพชไปใหตะแกรงทายเรอ ดานบนเหนอชดตะแกรง

73

กลางตดตงเครองยนตระบบไฮดรอลค ชดควบคมการทางานหองขด ดานขางของตวเรอจะตดใบพดขบเคลอน (Paddle Wheel) ทง 2 ขาง เพอขบเคลอนเรอเขาไปปฏบตงาน

การปฏบตงาน ปฏบตงานไดทงในนาลกและตน บรรทกนาหนกเตมทได 5 – 8 ตน ใหผปฏบตงาน

คนเดยว เหมาะกบวชพชชนดลองลอยอสระ เชน ผกตบชวา ดอกหหน วชพชทไมเหมาะสม

ใหเรอชนดนเขาไปทาการกาจด ไดแก วชพชทขนชายตลง เกาะเกยวกนพรอมหยงราก และพวกทเนาเปอยทบถมกนหลายๆ ชน

เรอกาจดวชพชชนดตกเกบทงชายฝง เปนเครองจกรกลทเหมาะสมกบงานกาจดวชพชในแหลงนาทกวาง อาง , บง , กวาน และเปนวชพชลอยนา ไมหนาแนนจนเกนไป ปฏบตงานไดทกฤดกาล แมในททนาตนมาก ๆ ไดอยางมประสทธภาพ

ลกษณะเรอฟนยอย เปนเรอเหลกหนาตรง ทายตดเปดเผนขน ตวเรอ (Center Hull) ไมมโปะขางตวเรอ

เปด ตลอดไมมหองอบเฉา ทายเรอมถงนามนดเซล 2 ขาง ตรงกลางเปนถงนามนไฮดรอลค

ดานหนามใบตด (Cutter) 2 ชด ยกขนหยอนลง ดวยกระบอกไฮดรอลคอยในรางเฉพาะ ใบตดตดตงอยกบเพลารองรบดวยตกตา 2 ตว ความยาวของเพลาไมเทากน หมนดวยมอเตอรไฮดรอลค

การทางาน ใหดนคนควบคมหมนใบตวขวา – ซาย ไปขางหนาทงค จะทาใหใบตดขวา หมน

ซาย , ใบตดซาย หมนขวา ตวเรอจะเดนหนาเขาไปตดฟนวชพชเองโดยทผควบคมจะตองยก

– หยอนชดใบตด เรง – เบา รอบใบตดใหพอเหมาะแกการปฏบตงาน เหมาะทจะนาไปใชตดฟนวชพชทหนาแนนมาก ๆ

74

ทเรอตกเกบทงชายฝงไมสามารถเขาไปปฏบตงานได โดยทางานพรอมกนไดอยางเหมาะสม หรอถาเปนแหลงนาไหลตดแลวใหไหลไปตามลานาได แตถาเปนแหลงนาทไมเคลอนไหว การตดฟนจะทาใหนาเสยได

เรอขดแบบปตก (Hydroulic Backhoe Dredger) เรอขดแบบปตก (Hybraulic Backhoe Dredge)เปนเครองจกรกลผสมผสาน

ระหวางเครองจกรกลเรอขด (Dredge)ทปฏบตงานในนากบเครองจกรกลงานดนบนบก “รถขดแบคโฮ” โดยมทงแบบนารถเตมตวลงบรรทกบนโปะตวเรอ (Hull) และแบบตดเองเฉพาะครงบน ไมเอาชดเฟรม , แทรค ไปยดกบตวเรอขดดวยการเชอมยดอยางแขงแรงและมโปะพยง (Pontoons) พยงไว มเสาขด (Spud) ยกดวยกระบอกไฮดรอลค เพอยดตวเรอในขณะทาการขด , กาจดวชพช โดยเพอประกอบกบตวเรอเสรจเรยบรอยแลวจะถอดสายเดนแทรคไปตอเขากระบอกไฮดรอลคยกเสาซาย – ขวา การเดนเรอจะใชบม – อารม – ปงก เดนเขาไปทางานเมอจะลมเสา – ตงเสา กใชบม – อารม เปนตวยกเสาขนไปตงและปดลอคเสาดวยประกบเสาทาย “ฝกมะขาม” (Spud Wells หรอ Keeper)

เรอขดแบบปตกน เปนเรอทใชงานกาจดวชพชไดดทสด สาหรบวชพชททบถมกนหลายชน หนาแนน หยงราก , หรอเปน กอสนน ทเกอบเปนดนมตนไมใหญขน นาหนกตอตารางเมตร หรอจะตองเรยกวา ตอปรมาตรเมตร (ม3) หนกถง 500 กโลกรม อยางมประสทธภาพประสทธผลสงสด มความแขงแรงสงทนทาน บารงรกษางาย สรางงานอยางตอเนอง คาใชจายในการปฏบตงานตา

เรอกาจดวชพชชนดปงกงบทงชายฝง (Hydroulic Clamshell)

75

เรอกาจดวชพชชนดปงกงบทงชายฝง (Hydraulic Clamshell) เปนเรอทสรางโดย กรมชลประทาน ในป พ.ศ. 2536 โดยนายวระ ศรพนธ หวหนา

งาน ปฏบตการกาจดวชพชสมยนน เปนเรอทออกแบบไดอยางด อปกรณตางๆ วางไว

อยางเหมาะสม ทาใหการทรงตวของเรอดมาก เปนผลทาใหเรอมประสทธภาพสง ลกษณะเรอกาจดวชพช Clamshell ตวเรอ (Center Hull) เปนลกษณะสเหลยมผนผาเปดระวาง วางกงและกระดกง

(Keel) ไป ตลอดลาเรอ กระดกงจะเปนตวรองรบแทนเครองยนตและแทนสวงของชดขด ตองทา

ใหแขงแรง เพราะจะตองรบแรงสนสะเทอนของเครองยนต ปม, มอรเตอร ไฮดรอลค และรบแรงดงแรงกด แรงบดตวของแทน สรง ดานหนาจะวางแทนสรง ดานหลงจะวางแทนเครอง การวางจะตองใหสมดลนาหนก หองเครองจะมหลงคาปดทงหมด ดานทายจะมราวเทยน 3 ดาน การเดนสายไฮดรอลคจะเดนสายแขงตดผนงเรอไปเปนระเบยบ

โปะพยง (Pontoons)จะมทงสองขาง มฝาปดดานบน (Man Hole) ใหลงไปตรวจดภายในโปะได จะมรเสาอยประมาณกงกลางโปะ ขางละ 1 ร เพอใหเสา (Spud) ใชปกยดตวเรอขณะทางาน หว – ทาย โปะดานนอกจะตดมมเฉยง เพอใหเดนเรอไดด และเขาปฏบตงานไดสะดวก ยดตวโปะกบตวเรอดวยสกร ดานหนา – หลง ลงไปตามความลกตวโปะ ดานบนยดดวยสกรเชนเดยวกน

แทนขด (Swing Dredge) ใชของ Royal Model TMC 6000 เปนบรษทของไทยเราเองแขงแรง ทนทาน ใชงานงาย หมนรอบตวเอง 390 – 410 องศา ประสทธภาพการยกนาหนก 11 ตน – เมตร ยดแขนไกลสด จากจดหมน 7.50 เมตร

เครองยนต ใชเครองยนตยหอ Cummin Model 4 BT 3.9 – G 2 89 แรงมา ระบบหลอเยน ใชระบบ Keel Cooled บรรจนาประมาณ 200 ลตร ประสทธภาพ

การหลอเยนด ขนาดความจปงก 0.75 ม3 สามารถเปลยนไดหลายแบบประสทธภาพการทางาน 7 ชวโมง ประมาณ 160 ตน หรอ 2 ไร

76

หองขด (Control Room) จะอยบนแทนสรงหมนไปพรอมกบการสวงทศนวสยการมองชดเจนด ใชผควบคมการทางาน 1 คน ชางนามน 1 คน มเตอรเกจนตางๆ จะอยบนแทนขด ตวเรอและอปกรณตางๆ สามารถถอด – ประกอบไดโดยงาย มความคลองตวในการทางาน มความแขงแรง สามารถทจะตกวชพชหยงราก ทบถมหลายชน หรอเปนกอใหญๆ สงขนบนตลงยงจดทตองการทงอยางมประสทธภาพ

เรอกาจดวชพชชนดตดฟนและเกบทง (Mowing – Cleaning Boat) ลกษณะเรอ “Berky” เปนตวเรอเปดระวางดานหนา เผนขนเลกนอยทายตดตรง

แบงตวเรอเปน 3 ตอน ตอนหวเรอจะเปนหองควบคมตวเรอ และอปกรณตางๆ ของเรอทงหมด เลยออกไปดานนอกจะเปนชดตะแกรง (Cutter & Conveyor Belt) ตะแกรงขบดวยมอรเตอรไฮดรอลค ตะไกร 3 ดาม ขบดวยมอรเตอรไฮดรอลค มกระบอกไฮดรอลคยกขน – หยอนลง 2 กระบอก ใตหองควบคมตวเรอจะมตวฟนยอย หมนดวยมอรเตอรไฮดรอลคความเรวสง ตดฟน วชพชใหขาดละเอยดเปนชนเลก ออกไปเกบในตวเรอ ตวเรอตอนกลางจะปเหลกพนทบกงตลอด เจาะรกงใหนาไหลไปรวมกนได เพอเวลาสบนาทง ตอนทายจะเปนทตดตงเครองยนตตนกาลงขบไฮดรอลคเพอสงกาลงออกไปใชงานตามสภาพหนาท ดานขางตวเรอตรงกบผนงกนระหวางหองเครองยนตกบตอนกลางตวเรอ จะตดตนชางเพอยด – พยงเรอไวขางละ 1 ตว ยกขน – ทงลงดวยกระบอกไฮดรอลค ดานบนหองเครองยนตคอนดานทาย เปนทตดตงแทนสรง เหไปดานซาย – ดานขวา เกอบไดรอบตว ดวยมอรเตอรไฮดรอลคขบผานเกยรทด ยก-หยอนบมดวยกระบอกไฮดรอลคค , บนแทนสรงมชดควบคม , กนดวยรมกนแดด ดานหลงผควบคมมถงถวงนาหนกใหสมดลย ดานนอกหวเรอออกไป จะมใบจกรเดนทางของเรอขบดวยมอเตอรไฮดรอลค จานวน 2 ชด มกระบอกไฮดรอลค ทางานได 2 ทาง – 1 กระบอก เปนตวควบคมใหใบจกรทง 2 ชด ทางานขนานกนไป

การสมดลของตวเรอ จะไมคอยดเทาทควร เพราะวาไมมโปะขางชวยพยง เมอทาการเทแทนขด หรอถอนตนชางขน ขณะทเรอบรรทกนาหนกมาก ตวเรอจะเอยงไปมาก คนกลบมาทรงตวไดชา การทรงตวของเรอจะถงขนวกฤตเมอมนาอยประมาณ 30 % ของตวเรอ จาเปนจะตองสบนาออกตลอดเวลาของการทางาน เมอตกวชพชเกบในทองเรอ ตองลางตวเรอ ทองเรอใหสะอาดหลงเลกงาน พรอมทจะใหสบนาในทองเรอออกไดขณะทาการจอด

77

เรอและเมอเวลาฝนตกลงมาใสทองเรอ ในการจอดเรอใหนาดานทายเรอ ดานแทนขด ใชปงกแทะยดตลงไว และกดตนชางประคองเรอไวดวย

เรอ “Berky” เปนเรอกาจดวชพชทออกแบบมาเพอใหทาหนาทไดหลายหนาท เพอใชเหมาะสมกบสภาพวชพชทเราจะเขาไปกาจด

เรอกาจดวชพชชนดตดฟนและเกบทง (Mowing – Cleaning Boat) การทางาน 1. ในลาคลองแคบๆ วชพชไมหนาแนนมาก เปนวชพชลอยนา ตด , ตกขนทง

ชายฝงโดย ใชตะแกรงหนาตววชพชใหแตมตะแกรง แลวนาไปทงรมตลงดวยการทางานของ

ตะแกรงหนาอยางเดยว ในรอบหนงๆ ใชผปฏบตงานคนเดยว 2. ในลาคลองแคบ วชพชหนาแนน หยงรากทบถม นานงหรอนาไหลใชตนชาง

ยดตวเรอใหแนน ใชปงกแบคโฮ อยางเดยว ตกวชพชทงรมตลงใชผปฏบตงานคนเดยว 3. ในคลอง กวาง แหลงนา หนอง บง วชพชไมหนาแนนมาก จาเปนตองเกบวชพช

ลงในทองเรอใหไดเตมลา แลวจงนาไปทง ใช ตะแกรงหนาตกชอนขนสายพาน ลาเลยงใหไหลลงทองเรอ แลวใชปงกแบคโฮดงวชพช ใชผปฏบตงาน 2 คน ตะแกรงหนา 1 คน แบคโฮ 1 คน

4. ในคลองกวาง แหลงนา หนองบง วชพชหนาแนนมากเปนกอตองฟนยอยเกบวชพชในทองเรอ ใหไดเตมลา แลวจงนาไปทงชายฝง ใชตะแกรงหนาตดชอนขน สายพาน ลาเลยง ใหไหลลงไปทตวฟนยอย ตวฟนยอยจะฟนวชพชเปนชนเลก กระเดนไปเกบในทองเรอจนเตม ใชผปฏบตงาน 1 คน หรอ 2 คน กได

78

ตารางรปแบบ การทางาน

ดบท ลกษณะแหลงนา ลกษ

ณะวชพช อปก

รณรวมปฏบตงาน

จดทเกบ

วชพช

อปกรณ

ตกทงวชพช

จานวน

ผปฏบตงาน

คลองแคบ ลอยนา , ใตนาไมหนาแนน

ตะแกรงหนา

คะแกรงหนา

คะแกรงหนา

1 คน

คลองแคบ หนาแนน หยงราก ทบถม รมตลง

ปงก แบคโฮว

- ปงก แบคโฮว

1 คน

คลองกวาง หนอง , บง, อาง

ลอยนา , ใตนาไมหนาแนน

ตะแกรงหนา ปงก แบคโฮ

ตะแกรงหนา

ในทองเรอ

ตะแกรงหนา ปงก แบคโฮ

2 คน

คลองกวาง หนอง , บง, อาง

หนาแนน เปนกอ

ตะแกรงหนา ตวฟนยอย

ตะแกรงหนา

ในทองเรอ

ตะแกรงหนา ปงก แบคโฮ

1 คน หรอ

2 คน

ตารางหลอลนและบารงรกษาเรอกาจดวชพช 250 ชม. 500 ชม. 2,000 ชม. 1. เครองยนตดเซล ** ** ** **

79

2. เกยรขบปม Hyd (Funk Gear) ** ** เปลยน เปลยน เปลยนนามนเกยร

3. ยอยตอเกยร (Univeral Joint) ** ** ** อดจารบตามสมควร 4. ลกปนรบเพลาใบฟน ** ** ** ** อดจารบตาม

สมควร 5. รางสะพานยกขน -ทงลงใบฟน ** ** ** ** ทาจารบทก

สปดาห. 6. สกรขมใบฟน ** ** ** ** ตรวจทกวน 7. แทนตกตาใบฟน ** ** ** ** 8. ปมนาบรการ ** ** ** ** อดจารบ,อดการนต

ตามสมควร 9. นามนไฮดรอดลค ** ** ** เปลยน 250 ชม. 500 ชม. 2,000 ชม. 10. กรองไฮดรอลคทางกลบ ** ** เปลยน เปลยน หรอเมอกรอง

ตน 11. กรองแมเหลก ** ** ลาง ลาง 12. แทนเครอง ** ** ** ** ทางานครบ 8

ชวโมงแรก 5

ชวโมงตอมาและตามลาดบ และทกครงทมการถอดซอม 13. เชคศนยเครองเกยรปม ** ** ** ** ขอแนะนา ในการซอมและบารงรกษาใหศกษามาจากคมอซอมของ

บรษทผผลต ** = ตรวจ ชวโมง วน

80

ตรวจโดย กฎความปลอดภย 1. แตงกายใหรดกม 2. จดจออยกบงานตลอดเวลา 3. ไมหยอกลอกบในขณะทางาน 4. หามถอดทกาบง (การด)ออก 5. อยาทางานกบเครองจกรเมอปวย 6. อยาทาการปรบเครองจกรกลเมอทานยงไมเขาใจอยางถองแท 7. ยกของหนกใหถกวธ 8. ระวงการลกไหม , ระเบดของสารไวไฟสารเคม 9. ใชเครองมอใหถกตอง 10. รกษาวนย ตงใจปฏบต ปลอดภยไวกอน

SAFETY FIRST

81

เครองจกรกลสบนา

ปมนา หรอ เครองสบนา หมายถง เครองมอกลททาหนาทเพมพลงงานใหแกของเหลว (ในทน

หมายถงนา) เพอใหของเหลวเหลานนไหลผานระบบทอปดจากจดหนงไปยงอกจดหนงไดตามความ

ตองการ สวนพลงงานทนามาเพมใหแกของเหลวจะไดมาจากเครองยนต มอเตอรไฟฟา แรงคนหรอ

พลงงานจากแหลงอน ซงในสวนฝายเครองจกรกลสบนาจะหมายถง เครองสบนาทขบดวยเครองยนต

เทานน

- รายละเอยด ประเภท ชนด ขนาด ของเครองสบนา

เครองสบนาทมใชอยทว ๆ ไปมหลายประเภท หลายชนด และหลายขนาด ใหเลอกหาเลอกใชทงน

แตละประเภทแตละชนดยอมมความสามารถในการใชงานทแตกตางกนออกไป ซงโดยทวไปจะแบงเปน

ประเภทใหญ ๆ ไดดงน

Centrifugal Pump เปนปมททางานโดยอาศยแรงเหวยงหนศนยของใบพด (Impeller) ทไดรบ

กาลงจากเครองยนต โดยความกดดนหรอแรงเหวยงจะมคามากเมออยหางจากศนยกลางใบพด ซงเมอ

ใบพดซงหมนอยในภาชนะปดเรวมากพอความกดดนทจดศนยกลางจะตากวาบรรยากาศ ดดเอานาทเขามา

ตรงจดศนยกลางและเหวยงไปผนงเสอปมจนไปออกททอทางออกปมเพอนาไปใชงานตอไป มขอดคอ ให

ปรมาณนามากแตสารถสบยกนา (Head) และแรงดนนา (Pressure) ตา แบงยอย ๆ ได 6 ชนดคอ

1.1 ชนดหอยโขง (Volute Type) เปนแบบพนฐานของปมประเภทอาศยแรงเหวยงหนศนย

โดยมทศทางการไหลแนวเดยว(ขนาน) กบแกนเพลา แลวไหลออกโดยทามม 90 องศากบแกนเพลา เปน

แบบทใชกนอยในฝายเครองจกรกลสบนา สานกเครองจกรกล กรมชลประทาน

1.2 ชนดมครบผนนา (Diffuser Type) จะเหมอนกบแบบแรกแตจะมครบผนนาตดกบเรอน

ปมเปนชอง ๆ เพอบงคบใหนาไหล เปนเสนโคงสผนงเสอปมไดมขน ทาใหเสยพลงงานนอย และม

ประสทธภาพด

82

1.3 ชนดเทอรไบน (Turbine Type) ใบพดของปมชนดนจะเปนแผนแบนกลม ครบของ

ใบพดจะเปนเสนตรงสน ๆ ทงสองดาน เมอนาไหลเขามาทจดศนยกลางจะถกเหวยงออกไปตดผนงเสอปม

และจะยอนกลบเขาศนยกลางอกหนงและจะโดนเหวยงออกไปอก จะซาอยอยางนจนถงทาทางจาย

แรงอดและปรมาณนาจะมากขนหากจานวนครบมากขน และ จานวนครงของการเหวยงออกเหวยงเขามาก

ขน

1.4 ชนดสบนาแนวตง (Vertical Turbine Type) ผลตขนมาเพอสบนาบาดาลบางครงจง

เรยกวาปมนาบาดาล (Deep Well Turbine Pume) มใบพดและเรอนปมหลายชดตอเขากนเปนชน ๆ (Stage)

แลวปลกดนนาออกทางจายดานบน มทงแบบดานกาลงอยดานบนและตอแกนลงไปหมนปม (Vertical

Turbine) และแบบมอเตอรจมอยในนาใตดน (Submersible Pump)

1.5 ชนดผสม (Mixed Flow Type) เปนปมทผสมผสานแบบหอยโขง (Volute) และแบบม

ครบผนนา (Diffuser) แตทอทางจายของนาจะไมตงฉาก (90 องศา) กบแกนเพลาแตจะมมมทอทางจายนา

ออก 45 – 80 องศา

1.6 ชนดสบนาไหลตามแกน (Axial Flow) ของเหลวทไหลเขาและออกจากใบพดมทศทาง

ขนานกบแกนของเพลา ใบพด (Propeller) จะทาหนาทผลกดนนาทศทางเดยวใหไหลไปตามแกนซงอยใน

ทอปด จนกระทงไปออกททอทางจาย เครองสบนาชนดนจะเหนใชคอนขางมากในหมเกษตรกรบานเรา

เพราะใชงาย ไมตองลอนา และราคาถก ตวปมจะเปนทอเหลกกลม 4 – 8 นว ดานหนงมหวกะโหลก

กบขยะและเศษไมตาง ๆ ทจะไหลเขาใบโดนใบพดดานหนงจะตอแกนและตดตงพเลยเพอรอยสานพาน

จากเครองยนต

2. ปมโรตาร (Rotary Pump) เปนปมทผลกดนนาใหไหลโดยชนสวนทหมน (Rotor) ในทศทาง

ตงฉากกบแกนเพลา แบงเปน 4 ชนด

2.1 ปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump Type) ทางานโดยใชเฟองเกยร เกยร 2 ตวขบกนในหอง

สบขบนาไปออกททอทางจาย

83

2.2 ปมโรตารแบบครบ หรอ แบบใบสลด (Vane Pump Type) ทาโดยเมอแกนเพลาหมนจะ

สลดเอาครบกวาดนาไปตามผนงเสอปมไปออกทาทางจายนา

2.3 ปมโรตารแบบลอน (Lobe Pump Type) ทางานเชนเดยวกบแบบเฟอง แตตวโรเตอรม

ลกษณะเปนลอนพ สองถงสลอน ซงแบนและกวางกวา ดงนนอตราการสบจงสงกวาแบบเฟอง

2.4 ปมโรตารแบบสวาน (Serew Pump Type) ทางานโดยโรเตอรซงมลกษณะเปนเกลยว

คลายรองดอกสวานหมนอดนาไปกบผนงเสอสบ

ปมแบบโรตารจะไมเปนทนยมนามาใชกบงานสบนามากนก เพราะลกษณะของปมเหมาะ

กบการสบของเหลวทมความเหนยวหรอความขนมากกวา

3. ปมแบบลกสบชก (Recipocating Pump) เปนการทางานโดยการขบเคลอนลกสบเพอขบ

หรออดของเหลวใหออกไปททอทางจาย แบงออกเปน 3 ชนด

3.1 แบบขบดนโดยตรง (Direct – Acting Type) ทางานโดยการขบลกสบไปขบหรออดนา

โดยตรง ทอทางดดและทอทางสงจะมวาลวเปดสลบกน คอ เมอลกสบเลอนออกวาลวทอดดจะเปดใหนา

เขาขณะททอทางสงจะปดและเมอลกสบอดเขามาวาลวทอทางดดจะปดลกสบจะอดหรอดนเอานาให

ออกไปทอทางสงซงวาลวจะเปดออกพอด การสบจะเปนจงหวะเชนนเรอยไป ซงปจจบนไดปรบปรงการ

ทางานใหทางานไดทงลกสบเลอนเขาและเลอนออกเรยกการทางานเชนนวา แบบอดสองจงหวะ (Double

– Acting) ซงทาใหอตราการไหลหรอความดนสมาเสมอดยงขน นยมใชแพรหลายตามบานเรอน ให

ปรมาณนานอยแตมแรงดนสง

3.2 แบบไดอะเฟรม (Diaphragm Pump Type) ทางานโดยการยดหยนตวของแผนโลหะ

หรอแผนยางซงตอกบกลไกทาใหเกดการดงและการดง เหมาะกบงานทมอตราการสบนา ๆ มใชงานบาง

เลกนอย

3.3 ปมลกสบหมน (Rotary – piston Pump Type) ทางานโดยการกดหรออดลกสบจากการ

หมนของแกนซงจะมแผนเอยงตดอยตอนปลาย แผนเอยงจะทาใหเกดการกดและคลาย (คลายคอมเพส

เซอรรถยนต) มใชงานนอยมาก

84

4. ปมนอกแบบชนดพเศษอน ๆ (Special) เปนปมทอยนอกเหนอจาก 3 แบบขาตน และมใช

งานบางเลกนอย ซงจะไมขอกลาวในรายละเอยด เชน Jet Pump, Air – lift Pump, Hydraulic Ram

เปนตน

สรป เครองสบนาทมขายอยในทองตลาดนนมมากมายหลายชนด สวนการจะเลอกใชแบบ

ไหนกขนอยกบวตถประสงคการใชงานเปนหลก และเนองจากเครองสบนาทใชในงานชลประทานและ

การระบายนาซงตองการปรมาณมากและแรงดนไมสงมากนก สวนใหญจะเปนแบบ Centrifugal Pump

ดงนตอไปถากลาวถงเครองสบนากจะหมายถงเครองสบนาแบบหอยโขงเทานน

* เครองสบนาชนดหอยโขงทมใชงานอยตามฝายเครองจกรกลสบนา ของศนยปฏบตการตาง ๆ ยง

แบงเปนประเภทยอย ๆ ตามลกษณะการตดตงตวเครองสบนาไดอก ซงกคอเครองสบนาหอยโขงชนดหนง

นนเอง คอ

1. รถนาค เปนเครองสบนาชนดหนงซงขบดวยเครองยนตดเซลและตดตงอยบนรถยนต สวน

สวนมากจะเปนเครองสบนาขนาดประมาณ 12” เหมาะสาหรบการสบนาตามทาสบทมทาง

ลาเลยงหรอถนนเขาถงทาสบไดสะดวก มความพเศษคอ สามารถเคลอนยายไดอยางรวดเรว

เนองจากไมตองยกประกอบตดตงตวเครองสบนา เพยงแตตอทอดดและทอสงเลกนอยเทานน

สามารถสบนาเพอชวยเหลอนาป นาปรง ทมพนทมากกวา 1,000 ไร / ฤดกาล

2. เรอนาค เปนเครองสบนาชนดหนงขบดวยเครองยนตดเซล และตดตงอยบนเรอยนตดเซล สวนมากจะเปนเครองสบนาขนาดกลางถงขนาดใหญ เหมาะสาหรบการสบนาในแมนา ลาคลอง ขนาดใหญเขาสคลองสงนาสายใหญตามเขอนทดนาตาง ๆ มความพเศษ คอ สามารถตดตงและเคลอนยายในแมนาลาคลองไดสะดวก เพยงแตตอทอสงคลองสายใหญกสามารถสบนาไดทนท เนองจากทอดดตดตงอยกบเรออยแลว สามารถสบนาชวยเหลอนาป นาปรงในเขตพนทชลประทานทมพนทมากกวา 1,000 ไร / ฤดกาล

3. เครองสบนาขบดวยเครองยนตดเซล เปนเครองสบนาหอยโขงทถกขบหรอฉดดวยเครองยนตดเซล มตงแตขนาดเลกถงขนาดใหญ ( 6” – 30”) สามารถสบนาชวยเหลอนาป นาปรงไดตงแต 300 - 3,000 ไร / ฤดกาล ตองใชรถยกเพอทาการประกอบและตดตงททาสบ ตองใช

85

คนงานจานวนหลายคนในการตดตงเครองสบนา ทงนแลวแตขนาดของเครองสบนานนเอง มขอดคอ สามารถเขาถงทาสบตาง ๆ ทรถนาค เรอนาคเขาไมถง และราคาประหยด

- ลกษณะงานทจะขาดาเนนการ เครองจกรกลสบนาในความควบคมของฝายเครองจกรกลสบนา ศนยปฏบตการเครองจกรกล ตาง

ๆ นน จะเขาดาเนนการสบนาเพอการชลประทานเปนหลก ไดแก การระบายนา สนบสนนโครงการกอสรางทางชลประทาน การสบนาเพออปโภค – บรโภค และการสบนาชวยเหลอพนททางการเกษตร ซงประกอบดวยการสบนาชวยเหลอนาปตนฤด ชวยเหลอนาปรง และสบนาชวยเหลอนาปปลายฤดนน จะดาเนนการโดยทชาวนา ชาวสวน จะเปนผรองขอความชวยเหลอผานทาง อบต. , อาเภอ , จงหวด มายงโครงการชลประทานจงหวดตาง ๆ จากนนโครงการชลประทานจงหวดจะทาเรองถงสานกชลประทานเพอทราบ และสานกชลประทานจะประสาน ศนยปฏบตการเครองจกรกลตาง ๆ และศนยปฏบตการเครองจกรกลจะประสานและสงการใหฝายเครองจกรกลสบนาออกไปประสายงานและตรวจสภาพพนทเพอดาเนนการสบนาตามคารองขอของราษฎรตอไป โดยมหลกเกณฑคราว ๆ ตามลกษณะงานทจะเขาดาเนนการ ดงน

1. การสบนาเพอชวยเหลอการทานาป หรอพชไรในฤดฝน 1.1 อยในเขตพนทชลประทาน 1.2 ตนกลา ตนขาวขาดนาจนเขาขดอนตราย และมพนทตดตอกนเกน 300 ไร 1.3 เปนทนาทราษฎรไมสามารถไถหวาน ปกดา เพอทานาปได เนองจากขาดแคลนนา ตงแต

ตนเดอนสงหาคมเปนตนไป (ระดบตนเดอน พฤศจกายนเปนตนไป สาหรบจงหวดสราษฎรธานลงไป) และมพนทตดตอกนเกน 300 ไร

2 การสบนาเพอชวยเหลอการทานาปรง หรอ พชไรในฤดแลง 2.1 อยในเขตพนทชลประทาน 2.2 เปนพนททานาปรง หรอ พชไรฤดแลง 2.3 มพนทตดตอกนเกน 300 ไร

3 การสบนาเพอชวยเหลอการเพาะปลกชดเชยนาป หรอ พชไรทไดรบความเสยหายจากภยธรรมชาต 3.1 อยในเขตพนทชลประทาน

3.2 พชนนเสยหายจากภยแลงหรอนาทวมในฤดนาป 3.3 มพนทตดตอกนเกน 300 ไร

86

4 การสบนาชวยเหลอนาทวม หรอ เพอสาธารณะประโยชน 4.1 เปนพนททมตนขาง พชไร และตนผลไมถกนาทวมตองสบนาออกโดยดวน

4.2 มพนทตดตอกนเกน 300 ไร 5 สบนาเพอการอปโภค หรอ บรโภค 5.1 ตองเปนแหลงชมชน

ขาดแคลนนาอปโภค หรอ บรโภค โดยลกษณะงานตาง ๆ ทจะเขาดาเนนการนนจะตองมขอมลอนเปนปจจยพนฐานทจะตองทราบ

กอนทจะนาเครองสบไปตดตง คอ 1. ลกษณะและสภาพของแหลงนาทจะสบ เชน ปรมาณนา หวย หนอง คลอง บง หรอบอ

ตาง ๆ ระดบนาสงสดและระดบนาตาสดทจะสบได ระดบปกต อตราการไหล ความเรวในการไหล และสงทจะลอยมากบนา เปนตน

2. ลกษณะทตงของสถานสบนาและแนวทอ (ทาสบ) เชน ความลาดของตลง ความสง รปตดความยาวตลอดแนวทา คาระดบความสง และเฮดทตองการทจดใชนาทงนเพอจะไดเลอกใชขนาดและลกษณะของเครองไดเหมาะสมนนเอง

3. ระยะเวลาทจะดาเนนการใหแลวเสรจ ทงนเพอจะกาหนดขนาดและจานวนเครองสบนาใหแลวเสรจทนระยะเวลาทกาหนดนนเอง

สวนประกอบทสาคญของเครองสบนา 1. ตวปมนา (Body) 2. เพลาหรอแกนปมนา 3. ลกปนปมนา 4. ซนปมนา 5. ใบพดปมนา 6. ยอยโซหรอยอยยาง 7. เครองยนตตนกาลง

การทางาน

87

เมอเราทราบของมลพนฐานเพอจะดาเนนการสบนาในงานในลกษณะตาง ๆ ใหเหมาะสมกบเครองแลว เชน ปรมาณนา เฮดทตองการสบใชงาน ระยะดดยกทจะไมทาใหเกดฟองอากาศระเบดใบปม (Cavitation) ความเรวจาเพาะ แหลงนาทจะสบ และทาสบแลว กจะกาหนดตวเครองสบนาทเหมาะสมกบทาสบนาใหมากทสด จากนนจงจะนาเครองสบนาทกาหนดไดไปตดตงททาหรอบอสบแลวแตลกษณะงาน โดยการตดตงเครองสบนาจะตองคานงถงสงตาง ๆ ดงน

1. การตดตงเครองสบนาและเครองยนตตนกาลง 1.1 การตดตงเครองสบนาตองแขงแรง มนคง ไมเอยง ไมทรดตว จากการทางาน และ

ตดตงเครองยนตไดศนยกบปม 1.2 การตดตงเครองสบนาควรใหอยใกลระดบนามากทสดเทาทจะทาได แตตองแนใจวาสง

กวาระดบทปลอดภยจากนาทวมฉบพลน 1.3 ควรอยในตาแหนงทสามารถเขาตรวจสอบ บารงรกษา ซอมแซม หรอสงนามนและ

อะไหลไดสะดวก 2. การตดตงทอดดและอปกรณ มขอทควรพจารณาดงน

2.1 ศนยกลางปมควรจะอยใกลผวนาทสด 2.2 มอปกรณทอ เชน ของอ ขอตอ นอยทสด 2.3 ความยาวทอดดควรจะสนทสด แตระยะระหวางขอลดจากปมถงของอลงนาควรจะสนท

สดแตไมนอยกวา 6 เทา ของเสนผาศนยกลางทอเพอใหการไหลสมาเสมอ 2.4 ปลายทอดดควรมฟตวาลว (FOOT VALVE) และหวกะโหลกกรองนา 2.5 ทอดดควรโตกวาขนาดหนาจานดานดดของปม (อยางนอยเทากบหนาจานดานดด) หา

ใชทอขนาดเลกกวาหนาจานดานดดเดดขาด 2.6 ขอลดควรใชทอลดแบบคางหม (Eccentri Reducer) ไมควรใชขอลดแบบธรรมดา

(Coneemtric Reducer) เพราะจะทาใหมโพรงอาการขนในทอ 2.7 มเสาหรอโครงรองรบนาหนกทอดดเพอมใหเกดแรงกดบนหนาจานเครองสบนา 2.8 ของอทใชควรเปนประเภทรศมโตหรอใชทอโคง 2.9 ปลายทอดดไมรวมหวกะโหลกและฟตวาลวตองอยตากวาผวนาไมนอยกวา 4 เทา ของ

เสนผาศนยกลางทอ และอยสงกวาพนบอไมตากวาเสนผานศนยกลางทอดด 2.10 หวกะโหลกควรมตระแกรงกรองสวะเและเศษสงปฏกลเขาอดตนปมสบนา 2.11 ทอดดควรเอยงประมาณ 1 : 50 ( 1 เมตรลดระดบลงประมาณ 2 เซนตเมตร) โดยให

ดานเครองสบนามระดบสงกวา เพอปองกนโพรงอากาศ

88

2.12 ไมควรใชเชควาลว (Check Valve) และประตนาดานทอดด แตปากบอสบอยสงกวาจะตดตงประตนาตองอยหางปมไมนอยกวา 6 เทา ของเสนผาศนยกลางทอดด

2.13 ทอสญญากาศทตดตงเพอลอนาควรอยหางทอดด ไมควรอยทอจายเพราะเมอปมทางานแรงดนจากนาอาจพงเขาไปสเครองยนตได

3. การตดตงทอสงนา สวนใหญจะไมมปญหามากนกเนองจากทอสงไมยาวมากนก และเปนระบบเปดทไมมแรงดนมาก ซงไมจาเปนตองตดตงอปกรณความปลอดภยตาง ๆ เชนเดยวกบงานสบแรงดนสง เชน ระบบประปา แตมขอควรพจารณาดงน

3.1 ทอสงควรใชทอแขง เชน ทอเหลก PVC หรอทอ AC เพราะแรงดนนาจะไม ทาใหทอสายได

3.2 การตดตงของอควรจะมสมอยด (Anchoring) ปองกนการเคลอนหรอหลดของทอจายทเกดจากแรงทไมสมดลทบรเวณของอ เชน สมอปนหรอเหลก

3.3 การตดตงประตนาในทอจายควรใชประตนาแบบปดชา เชน Gate Valve ไมควรใชประตนาทปดเฉยบพลนเชน Ball Valve หรอ Knife Valve เพราะจะทาใหเกดแรงดนในระบบทาลายปมและอปกรณ ทเรยกวา Water Hammer ได

โดยสรป การตดตงเครองสบนาอาจมปญหาและอปสรรคทควรรอย 2 อยางคอ 1. ตดตงเครองสบนาโดยไมใหเกดฟองอากาศทางดานดด ซงฟองอากาศทเขาไปจะแตกตว

เปนแรงระเบดทาลายใบพดเครองสบใหเปนหลมหรอแตกหกได (ปรากฎการณนเรยกวา Cavitation) เชน ระยะดดยกทเปนจรง Net Positive Suction Head Avariable (NPSHa) ตองนอยกวาระยะดดยกทตองการ (ความสามารถของเครอง) Net Positive Suction Head (NPSH) หรอขจดปญหาทจะเกดวงนาวนและรอยรวตาง ๆ หรอ ไมควรใชความเรวรอบใบพดสงเกนกาหนดมาก กจะแกปญหานได

2. การตดตงทอสง ตองปองกนปรากฎการณความดนในทอเปลยนแปลงอยางรนแรงและเฉยบพลน โดยมความดนเพมขนและลดลงจากความดนเดมในลกษณะเปนคลนขนลงสลบกน (Water Hammer) ซงปองกนโดยการเพมเวลาปด – เปดหระตนา หรอ ปลอยใหนาไหลออกจากทอบางขณะมแรงดนมาก ๆ หรอการตดตง Pressure Relief Valve (เพอระบายอากาศอดในทอ) หรอ ตดตง Air Inlet – Relief Valve เพอระบายใหอากาศใหเขาทอขณะทแรงดนในทอตากวาแรงดนบรรยายกาศ กจะแกปญหาได

89

4. การเดนเครองสบนา

ขนตอนในการเดนเครองใหปมทางานนนขนอยกบชนดและการตดตงใหปมทางาน ขนตอนตอไปนเปนขอแนะนาสาหรบปมเซนตรฟกอลทเพลาอยในแนวนอน เมอจะเรมเดนเครองใหปฏบตดงน คอ

4.1 ปดประตจายนาทางดานทอจาย โดยเฉพาะอยางยงเมอเรมเดนเครองนนไมมนาอยในทอเลยทงนเพอปองกนมใหอตราการสบสงมากจนมอเตอรทางานเกนกาลงเนองจากในขณะททอแหงนนความฝดจะนอยมาก ถาไมปดประตนาดานจายไวเสยกอนกอาจจะทาใหอตราการสบสงกวาทจดใหประสทธภาพสงสดมากทาใหมอเตอรทางานเกนกาลง เกดวอเตอรแฮมเมอรในระบบทอขน และเกดคาวเตชนขนได

4.2 ทาการลอนาใหนาเขามาหลอเลยงหองสบจนเตม กอนจะเดนเครองตองแนใจวามนาในหองสบทงนเพราะวาปมสวนใหญตองการนามาหลอลนและระบายความรอน ถาเดนเครองโดยไมมนาหลอเลยงเปนเวลานาน แหวนกนสก รองลน และกนรวจะสกกรอน ไหม หรอชารดได

4.3 ในกรณทกนรว (Packing) ออกแบบไวใหมนาหรอของเหลวอนมาหลอเลยงกใหเปดกอกใหนาหรอวสดหลอลนเขามาหลอเลยงไว

4.4 เมอทกอยางพรอมแลวกกดปมเดนเครองสบนาได 4.5 หลงจากเรอยนตหมนไดรอบเตมทและความดนในหองสบหรอหนาประตนาขนถง

ระดบทกาหนดแลว กคอย ๆ เปดประตจายนาทละนอยจนกระทงสดหรอไดอตราทตองการ

สาหรบปมบางแบบ บรษทผผลตจะยอมใหมการรวรอบ ๆ เพลาไดบางเลกนอยเพอใหแนใจวากนรวทเพลานนมนาหลอลนอยเพยงพอในขณะทปมทางาน

5. การหยดเดนเครอง

ขนตอนในการหยดเดนเครองปมกคลายกบการเรมเดนเครองแตยอนขนตอนกน กลาวคอเมอตองการจะหยดสบนาใหปฏบตดงน

5.3 ปดประตจายนาอยางชาง ๆ อยาปดอยางรวดเรว หรอหยดเดนเครองโดยไมมการการปดประตนาอยางชางเสยกอน ทงนเพราะวาอาจจะเกดวอเตอรแฮมเมอรขนได ในกรณทตน

90

กาลงเปนเครองยนตกอาจใชวธลดความเรวลงทละนอยจนไดความเรวตาสด แลวจงคอย ๆ ปดประตนา

5.4 เมอปดประตนาสนทแลวจงปดสวทชหยดเดนเครอง 5.5 ปดกอกจายนาหรอของเหลวไปหลอเลยงกนรว

ในกรณทปมหยดเดนเครองเองเนองจากเครองยนตปดประตจายนาทนทเพอปองกนมใหนาไหล

ยอนกลบมาทาความเสยหายแกปม ถามเชควาลวอยกไมจาเปนตองปดประตจายนาเพราะเชควาลวจะปดเมอความเรวของนาในทอเปนศนย

- ความปลอดภยในการทางาน

นอกเหนอจากการเดนเครองสบนา การหยดตามปกต ซงจะตองปฏบตตามขนตอนและใหความสนใจเปนพเศษแลว ยงมขอทควรตองระมดระวงในขณะทใชงานดวยดงนคอ

1. การปรบอตราการไหล โดยปกตแลวผออกแบบใหปมทางานทจดซงจะใหประสทธภาพสงสด แตในบางครงมการเผอไวมากเกนไปทงทางดานอตราการไหลและเฮด จงมผลใหเลอกปมทมขนาดโตกวาทตองการมากจนจาเปนตองมการปรบชองเปดของประตนาใหเลกลงจนกระทวไดอตราการไหลทตองการ การกระทาดงกลาวนจะทาใหมการเสยเฮดขณะทนาไหลผานประตนามาก ในบางครงจดทปมทางานใหมนตองการแรงมามากวาแรงมาเครองยนตทใช ซงจะเปนผลใหตนกาลงรอนและสนเปลองมาก เนองจากทางานเกนกาลงและอาจเกดการเสยหายได ดงนน ถาจาเปนตองมการปรบอตราการไหลใหลดลงเปนระยะนาน ๆ ตดตอกน ควรจะไดตรวจสอบกบกราฟแสดงลกษณะการทางานของปม (Pump Characteristic Curves) หรอคานวณดเสยกอนวาจะไมเกดการทางานเกนกาลง อยางไรกตาม การปรบอตราการไหลจะตองไมเกน 50 เปอรเซนตของอตราการไหลทจดซงใหประสทธภาพสงสด ถาตองการลดอตราการไหลใหมากกวานเปนระยะเวลานานควรเปลยนไปใชปมขนาดเลกจะประหยดและปลอดภยกวามาก

2. การเดนเครองในขณะทประตจายนาปดสนท การเดนเครองในขณะทประตนาดานจายปดสนทนนจะเปนพลงงานบางสวนจากตนกาลงแปรสภาพไปเปนพลงงานความรอนแลวถายเทใหกบนาและเรอนปม เมออณหภมมากขนขอบนอกบางสวนของฝาประกบใบพด (Shoud) กบเรอนปมอาจขยายตวมาชดและเสยดสกน ทาใหอณหภมสงขนอและอาจทาความเสยหายอยางรายแรงใหแกปมได โดยทว ๆ ไป ถามความจาเปนตองปดประตนาขณะเดนเครองไมควรจะปดไวนานกวา 10 นาท และในขณะทปด

91

ประตนาอยนนจะตองคอยสงเกตอณหภมของปมตลอดเวลาดวย สาหรบกรณทเปนปมเซนตรฟกอลแบบ Axial Flow ยงไมควรจะปดประตจายนาเลยเพราะจะเปนสาเหตใหเกดคาวเตชนได

3. อาการผดปกตขณะเดนเครอง ในขณะทใชงานควรจะไดสงเกตดวยวาปมแสดงอาการผดปกตหรอไม ขณะทปมทางานระดบความดนของนาในทอและเสยงเครองยนตทใชควรจะคงทสมาเสมอ ดงนน ถาปมแสดงอาการผดปกต เปนตนวา ความดนของนาในทอแปรปรวน เกดอาการสน หรอมเสยงดง กควรจะหยดเดนเครองแลวหาสาเหต เพอปองกนมใหเกดการเสยหายอยางรายแรงขนได

4. กาหนดแนวทอจายใหเปนเสนตรงและสนทสด หลกเลยงใชขอตอ ของอจานวนมาก 5. การวางทอตดแนวถนน ตองทาสญญาณเตอนหรอตดตงไฟสองสวางในตอนกลางคน

หรอทาทางขามทางลาลอง เพอความปลอดภยดวย 6. การเปลยนทศทางทอควรใชอปกรณทมรศมโคงยาวเพอลดการสญเสยพลงงานขณะ

ทางานเมอมเสยงดงผดปกตภายในปมตองหยดทางานและตรวจหาสาเหตทนทซงอาจเกดจากเพลาคดหรอเยองศนย , ขอตอชารดหรอสก , ใบพดชารดหรอมสงแปลกปลอมแทรกอย , การเกดคาวเตชน , ใบพดไมเหมาะสมกบเรอนปม และความปนปวนของนาทเกดจากการทปมทางานทอตราการสบหรอเฮดแตกตางจดทใหประสทธภาพาสงสด เปนตน

7. หลกเลยงการเลยนขนาดทอกระทนหนเพราะจะเกดการสญเสยพลงงานและ Water Hammer ได

- การบารงรกษาเครองจกรกลสบนา

เครองจกรกลสบนาจะทางานดหรอไม และมอายการใชงานนานเพยงใด สงเหลานขนอยกบการใชและการบารงรกษาทถกวธ เครองจกรกลสบนายหอเดยวกน ขนาดเดยวกน ลกษณะเดยวกน การทางานเหมอนกน แตเครองจกรกลสบนาเครองหนงเดนไดเรยบ และมเหตขดของนอยกวาอกเครองหนง เหลานขนอยกบการดแลเอาใจใสของผควบคมเครอง รวมทงผเกยวของ เชน หวหนางาน ชางซอมสนาม ตองใชคาแนะนาดแล และแกไขขอบกพรองตาง ๆ ของเครองจกรกลสบนาเมอเกดการชารดหรอเสยหาย ดงนน ผควบคมเครองทดควรจะสงเกตขณะเครองฯ ทางาน หากเกดผดปกตขน จะตองแจงชาง

ซอมสนามเพอดาเนนการแกไข และไมปลอยใหเครองจกรกลสบนาทางานโดยปราศจากการควบคม หรอ

ใหผทไมมความรดานนมาควบคม ซงเปนสาเหตททาใหเครองจกรกลสบนาชารด หรอเสยหายกอนอาย

การใชงานอนสมควร

92

การทาความสะอาดเครองจกรกลสบนาอยเสมอ จะทาใหสามารถทราบถงจดรวซมตาง ๆ ของ

เครองจกรกลสบนาไดอยางด เราสามารถทจะแกไขจดบกพรองตาง ๆ ได กอนทจะเกดการเสยหายหนก

ตามมา

การตรวจสอบและซอมบารงตามกาหนดเวลาเปนปจจยหนงทสาคญของบรษทผผลตเครองจกรกล

สบนาตาง ๆ บรษทฯ จงไดกาหนดถงกาหนดเวลาในการตรวจสอบ และซอมบารงตามกาหนดเวลาของแต

ละบรษทฯ ได เราในฐานะผใชเครองจกรกลสบนาควรจะสนใจปฏบตตามขอเสนอแนะของบรษทผผลต

เครองจกรกลสบนานน ๆ เพอใหเกดการประหยดในการซอมแตละครง รวมทงเครองจกรกลสบนาจะม

อายการใชงานทยาวนาน ซงมสงทจะใหความสนใจเปนพเศษ ดงน

1. อดจาระบทเพลาปมนาทก ๆ 50-60 ชวโมง

2. ตรวจนามนเกยรทตวปม บางยหอ ถามอยาใหขาดระดบทกาหนดไว

3. ปะเกนคอเพลา ถาหมดประสทธภาพควรเปลยนใหม อยากวดขนฝาปะเกนมากเกนไป จะทา

ใหหกหรอแตกได

4. ตรวจดนอต-สกร ทตวปมและทใบพดอยเสมอ

5. อยาใหปลายทอดดลงไปใกลกบพนทรายมากเกนไป จะทาใหใบพดปมนาสกหรอเรว

6. ตรวจดยอยโซหรอยอยยางไมใหหลวม หรอใหตวมากเกนไป

สงตาง ๆ ทกลาวมาน ถาหากขาดตกบกพรองไปขอหนงขอใด จะทาใหชนสวนของปมนาสก

หรอเรวกวาทควรจะเปน สวนอปกรณตาง ๆ ของเครองจกรกลสบนาทสาคญ เชน หมอนา แบตเตอร

มอเตอร สตารท ไดนาโมชารจ ฯลฯ ควรจะไดรบความสนใจและเอาใจใสในการทาความสะอาด ตรวจ

ซอมบารงอยเสมอ ดงน

หนาทของแบตเตอร แบตเตอรทาหนาทใหญ ๆ 3 ประการ คอ

1. จายกระแสไฟฟาใหแกมอเตอรสตารท และระบบจดระเบดในเครองยนตเบนซน

93

2. รกษาแรงเคลอนในระบบไฟฟาทงหมดใหสมาเสมอ

3. จายกระแสออกชวยเจนเนอเรเตอร เมอความตองการของระบบไฟฟาเกนกวาการจายกาลงดนออกของ

เจนเนอเรเตอร

อายการใชงานของแบตเตอร ขนอยกบการออกแบบและการนาไปใช ตลอดจนการระมดระวงในการใช

และการใหบรการ ซงอยางนอยแบตเตอรควรจะไดรบบรการเดอนละครง ซงถาแบตเตอรไดรบการดแล

และใชงานอยางถกตอง จะสามารถใชงานไดประมาณ 2 – 3 ป

การบารงรกษาและบรการแบตเตอร

1. ตรวจมองดภายนอกของแบตเตอรวาเกดรอยรวทฝาหมอ หรอเปลอกหมอแตกราว มขเกลอ หรอจกปด

หลวมหรอไม

2. ตรวจระดบนายาทกเซลล ตามปกตระดบนายาในเซลลแบตเตอรจะอยสงกวาแผนธาตประมาณ ½”

3. เมอระดบนายาตาลงจะตองเตมนากลนใหไดระดบตามทกาหนดอยเสมอ

4. ทาความสะอาดขเกลอและสงสกปรกรอบ ๆ ขวทงสอง และฝาหมอแบตเตอร โดยใชนาอนทาความ

สะอาด และใชจาระบทาทขวบาง ๆ เพอชะลอการเกดขเกลอ

5. ตรวจสภาพของแบตเตอร โดยเครองมอทดสอบไฮโดรมเตอร ทดสอบความถวงจาเพาะของนายา ซง

แบตเตอรทมไฟเตมจะอานคาได 1.26 – 1.29

6. นาแบตเตอรไปชารจไฟเมอแบตเตอรมไฟนอย

ขอควรระวงในการใชแบตเตอร 1. เวลาใสขวแบตเตอร อยใชโลหะหรอของแขงตอกอดลงไป เพราะจะทาใหแบตเตอรชารด และแผนธาตภายในหลดรวง เกดการชอตในชองแบตเตอรได ควรใชมอกดหมดลงไป และขนนอตใหแนนพอสมควร แลวทาจาระบบาง ๆ เพอปองกนซลเฟตเกาะทขว

94

2. เวลาถอดขวสายแบตเตอรออก หามใชไขควงหรอของแขงงดออก เพราะจะทาใหฝาแบตเตอรชารดเสยหายได 3. อยาสตารทเครองยนตใหนานเกนควร หรอสตารทตดตอกนนานเกน 10 วนาท 4. ใหเปดฝาตรวจดระดบนายาในชองแบตเตอรแตละชองทกสปดาห ถาลดลงใหเตมเฉพาะนากลนเทานน และควรสงทวมแผนธาตประมาณ 1 ซม. 5. อยาปลอยแบตเตอรไวโดยไมไดใชงานเปนเวลานานเปนอนขาด ตองนามาชารทไฟอยางนอย 15 วนตอครง ครงละไมนอยกวา 30 นาท 6. ไมควรชารจแบตเตอรดวยกระแสไฟทสงเกนไป เพราะจะทาใหแผนธาตทาปฏกรยากบนายาอยางรวดเรว เกดความรอนสง ทาใหอายของแบตเตอรสนลงกวากาหนด 7. หมนฝาปดนายาใหแนน และรระบายอากาศตองไมอดตนเพอระบายแกส ขณะแผนธาตทาปฏกรยากบนายาในแบตเตอร 8. หมนขดและทาความสะอาดบนฝาครอบแบตเตอร อยาใหมสงสกปรก เชน ฝน นามน และความชน หรอใชนาอนลางถามซลเฟตเกาะทขว 9. อยาวางเครองมอทเปนโลหะบนหมอแบตเตอร เพราะอาจจะทาใหเกดลดวงจร ขวแบตเตอรชารดเสยหายได 10. การตดตงแบตเตอร ตองตดตงกบแทนยดทแขงแรงและแนน ไกลจากความชนและอณหภมทสงเกนไป 11. การเคลอนยายแบตเตอรใหใชวธยก อยาลากหรอดง หรอปลอยกระแทกกบพนแรง ๆ จะทาใหเปลอกหมอแบตเตอรชารดได 12. แบตเตอรจะมอายการใชงานและมประสทธภาพดทสด แบตเตอรนนจะตองไดรบการประจ หรอชารจไฟเตมอยตลอดเวลา 13. แบตเตอรทวไปมอายการใชงานระหวาง 6 เดอนถง 2 ป ซงขนอยกบการใชงาน และบารงรกษาทถกวธ

การบารงรกษารงผงหมอนา

รงผงหมอนา ทาหนาทควบคมการระบายความรอนจากหองเผาไหมเครองยนต ใหอยในอณหภมใชงาน (Working Temperature) ระหวาง 160-180 ฟ. มลกษณะบอบบาง และราคาแพง หากไดรบการกระทบกระเทอนอยางแรง หรอถกวสดแขงเพยงเลกนอย รงผงหมอนากจะชารดเสยหาย

95

โดยเฉพาะอยางยงการขนสงเครองสบนาไปปฏบตงานในทองถน หากไมไดรบการเอาใจใสดแลจากผทเกยวของแลว รงผงหมอนามกชารดเสยหายกอนทจะนาเครองสบนาไปใชงาน ทาใหเกดความยงยากเสยเวลาในการซอมแซม แตอยางไรกตามหากผทเกยวของมความรบผดชอบกสามารถปองกนแกไขมใหรงผงหมอนาเกดการชารดเสยหายได

ขอควรระวง

1. ตองตรวจดระดบนาทก ๆ ครงกอนตดเครองยนต ปกตระดบนาตองอยระหวาง คอหมอนา 2. ควรเตมนาทสะอาดลงไปในหมอนาเทานน เพอปองกนมใหหมอนา หรอทางเดนของหลอดรงผงหมอนาเกดการอดตน 3. ตรวจดรอยรวตามทตาง ๆ เชน ทอยางหมอนา รงผงหมอนา ปมนา ฯลฯ หากมรอยรวซมใหทาการซอมแซมแกไขทนท 4. ตรวจดสายพานอยาใหหยอนหรอตงเกนไป ปกตตองอยระหวาง ½” – 1” 5. ตรวจดครบทรงผงหมอนาอยาใหพบงอปดชองทางลม หรอสกปรก เตมไปดวยดนโคลนและคราบนามน เพราะจะทาใหระบายความรอนยาก เครองยนตจะรอนจด หากครบพบงอใหใชใบเลอยหรอโลหะบาง ๆ ดดใหตรง ถาครบสกปรกใหทาความสะอาด ใชลมหรอไอนารอนทมความดนสงพนยอนทศทางลมเขาไป 6. พดลมระบายความรอนตองอยในสภาพทด ไมแตกหก หรอบดงอ เสยศนย จะทาใหปมนามนชารด 7. อยาตดเครองยนตโดยมไดปดฝาหมอนาเปนอนขาด เพราะจะทาใหเกดตะกรนในรงผงหมอนา และภายในเครองยนต เนองจากนาในรงผงหมอนาระเหยออกไดงาย เครองยนตจะรอนจดเพราะระบายความรอนยาก 8. เกวดความรอนตองอยในสภาพทใชงานได หากเสยใชการไมไดใหจดการเปลยนใหม 9. อยาเปดฝาหมอนาเพอตรวจเชคระดบนาในขณะทเครองยนตมอณหภมสง หรอกาลงทางานอย เพราะกาลงดนของไอนาจะทาใหเกดอนตรายได 10. หากนาในหมอนาเกดแหงลงในขณะทเครองยนตกาลงทางาน และมอณหภมสง อยาดบเครองยนตและเตมนาในทนท ใหตดเครองเดนเบาสกระยะหนง พอใหอณหภม เครองยนตลดลงแลวคอย ๆ เตมนาทสะอาดลงไปทละนอยดวยความระมดระวง

96

11. ถายนาทง เมอเหนวานาในหมอนาสกปรก เชน มสนม หรอคราบนามน การถายนาใหตดเครองเดนเบา พรอมกบนานาสะอาดมาเตมทหมอนาใหเตมอยเสมอ ในขณะทกอกถายนากาลงเปดอย การทาเชนนเพอใหนามการหมนเวยนถายสงสกปรกทงไปตามนาดวย

การบารงรกษาสายพาน สายพานเปนชนสวนทสาคญชนดหนงของเครองยนต กลาวคอ สายพานทาหนาทสงกาลงไปยงสวนตาง ๆ เชน ไดนาโมชารท ขบปมนาหลอเยน และพดลมระบายความรอนของหมอนา หรอขบพดลมระบายความรอนของเครองยนตทหลอเยนดวยอากาศ เปนตน ดงนน สายพานจงมความสาคญตอเครองยนต ถาใชสายพานไมถกชนดและขนาดแลว อาจจะนาความยงยากมาสเครองยนตได เชน เครองยนตอาจจะมความรอนจด ระบบไฟอาจจะชารจนอย หรอไมชารจเลย ฉะนน สายพานจงตองมการบารงรกษาเปนอยางด จงจะมอายการ ใชงานทยาวนาน

ขอควรระวง

97

1. ควรตงความตงของสายพานใหถกตอง ไมหยอนหรอตงเกนไป ปกตในเครองยนตท

98

99

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

100

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

101

102

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

103

104

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

105

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

106

107

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

108

109

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

110

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

111

112

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

113

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

114

115

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

116

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

117

118

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

119

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

120

121

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �� � � � � � � � � � � � � � � � � � องทาความสะอาด ควรใชนามนระเหยตวไดเรว เชน นามนเบนซน เปนตน 5. อยาใหนาหรอละออกนาเขามอเตอรสตารท เพราะจะทาใหสปรงกดแปรงถานหรอสวนอนภายในมอเตอรสตารทเปนสนม แปรงถานอาจขดตว มอเตอรสตารทจะไมหมน 6. ในกรณมอเตอรสตารทไมทางานควรตรวจสอบขวตอสายตาง ๆ เชน ขวสายแบตเตอร ขวบวกหรอขวลบอาจหลดหลวม หรอแบตเตอรมไฟไมพอ 7. ทก 1500 ชม. ควรถอดทาความสะอาดใสจาระบทลกปนหรอนามนหลอลนทบช ตรวจซคอมมวเตเตอร ถาจาเปนตองกลงแตงเซาะรองไมกา แปรงถานถาสกเกนครงตองเปลยนใหม ตรวจแรงสปรงกดถานและซองแปรงถาน อยาใหแปรงถานขดตว

การบารงรกษาไดชารจ (Generator) ไดชารจ หรอ (Generator) เปนอปกรณไฟฟาใชกบเครองยนตระบบ Electric Start ทาหนาทจายกระแสไฟตรงสาหรบชารจแบตเตอร เพอใชในการสตารทเครองยนตและใชกบหลอดไฟแสงสวาง สาหรบการทางานของเครองยนตในเวลากลางคนไดเปนอยางด ไดชารจจะทางานไดดหรอมอายการใชงานคงทนหรอไม ขนอยกบการใชและบารงรกษาใหถกวธ ดงน 1. หมนตรวจสอบความตงของสายพานอยเสมอ อยาใหตงหรอหยอนเกนไป เพราะจะทาใหไดชารจจายกระแสไฟไดนอย และสายพานจะสกหรอชารดเสยหายได ถาสายพานตงเกนไปจะทาใหลกปนหรอบชไดชารจชารดเสยหายไดเชนกน

122

2. หลอลนไดชารจในกรณทมชองหยอดนามนหลอลนทก ๆ 250 ชวโมง 3. หมนตรวจนอตสกรทยดไดชารจใหแนนอยเสมอ เพราะถาปลอยใหหลวมจะทาใหขายดไดชารจแตกหกได 4. ขณะปฏบตงานหากเกดมเสยงดงผดปกตในตวไดชารจ ใหหยดเครองยนต ทาการตรวจสอบหาสาเหต อาจเกดจากลกปนหรอบชชารดทาใหเสยดสภายในตวไดชารจได 5. ไมควรเอาถงนามนเชอเพลงไวใกลกบทตดตงไดชารจ เพราะเชอเพลงอาจลกไหมโดยประกายไฟจากไดชารจ 6. ถานาเขาไดชารจหรอเปยกนา ควรถอดออกมาทาความสะอาดโดยการอบหรอตากใหแหงเสยกอน อยาปลอยทงไวจะทาใหเกดสนมและกระแสไฟอาจลดวงจรได 7. เมอไดชารจไมทางานหรอไมจายไฟ อาจเกดจากหลายสาเหตไมควรทาการถอดซอมเอง โดยไมมความรหรอความชานาญพอ ควรแจงใหผทมความสามารถเฉพาะดานนเปนผตรวจซอม มฉะนนจะเกดการเสยหายมากขน

123

ชม. ทางาน

ลาดบ

รายการทตองทา

Spec

1 เชคระดบนามนเครองกอนตดเครองทกครง

2 เชคระดบนามนเชอเพลงพอใชงานหรอไม

3 ตรวจดระดบนากลนในแบตเตอร

4 เชคระดบนามนหลอลนในปมนามนเชอเพลง

5 ตรวจดระดบนาในหมอนา

6 ตรวจสภาพสายพาน อยาใหหยอนหรอตงเกนไป

7 อดจาระบปมนาหลอเยน-ตวตงสายพาน

8 เชคสภาพสายไฟและเกวดตาง ๆ

9 ตรวจรอยรวของนา, นามนเครอง และ

ทาความสะอาดเครองยนต

10 ตรวจเชคปะเกนคอเพลาเครองสบนา

11 ตรวจเชคสกรและนอตตามจดตาง ๆ

ทกครง

กอนตดเครอง

12 เชคระดบนามนหลอลน หรออดจาระบปนเพลาปมนา

การบารงรกษาเครองสบนาประจาวน

124

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 เชคระดบนายาในแบตเตอร

2 ปรบตงสายพาน ½” - 1”

3 เปลยนถายนามนเครอง, นามนหลอลนปมดเซล 22, 12

ลตร

ทก ๆ 150 ชม.

4 ทาความสะอาดปมแรงดนตา

5 ตรวจขนสกรยอยปมนามนดเซล ทก ๆ 300 ชม.

6 เปลยนไสกรองนามนเครอง, นามนดเซล, กรองอากาศ

7 เชคหวฉด 3270 lb

8 ปรบตงวาลว 30 mm

9 เชคความตรงนอตฝาสบ 72 lb/in

ทก ๆ 500 ชม.

10 ทาความสะอาดครบเสอสบ-ครบออยคลเลอร

11 เชค-เปลยนบชมอเตอรสตารท

12 เชค-เปลยนลกปนไดนาโมชารจ

ทก ๆ 2000 ชม.

13 เปลยนสายพานพดลม-ไดนาโมชารจ A-55-56 9.5 x 1225

Maintenance Chart VM 1156 DAN, 1053 SU

125

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 ทาความสะอาดหรอเปลยนไสกรองอากาศ

2 เชคระดบนายาในแบตเตอร

3 เชคระดบนามนหลอลนในปมนามนเชอเพลง

ทก ๆ 50 ชม.

4 ปรบตงสายพาน ½” - 1”

5 บรการหลอลนลกปนไดนาโม

6 เปลยนถายนามนหลอลนในปมนามนเชอเพลง

7 เปลยนถายนามนเครอง, ไสกรองนามนเครอง 20 ลตร

8 ทาความสะอาดกรองนามนดเซล, AC ปม

ทก ๆ 200 ชม.

9 ทาความสะอาดตวกรองนา

10 เปลยนไสกรองนามนดเซล

11 ปรบตงวาลว .015”

12 ปรบตงความเรวเดนเบา 700 rpm

ทก ๆ 400 ชม.

13 เชคหวฉด, สเปรยการฉด

175

Kg/cm

Maintenance Chart Ford 2712 E

126

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 เชคระดบนามนหลอลนในปมนามนเชอเพลง

2 ทาความสะอาดไสกรองนามนดเซล, AC ปม

3 เปลยนถายนามนเครอง 9, 19 ลตร

4 ทาความสะอาดครบเสอสบและออยคลเลอร

5 เชคตวดงสายพาน

ทก ๆ 120 ชม.

6 เชค ถ.พ. นายาและระดบนายาในแบตเตอร

7 เชคตงแตขอ 1-6

8 เปลยนไสกรองนามนเครอง FC 660

9 เชค-ปรบตงความตงสายพาน .15, .30 mm

ทก ๆ 240 ชม.

10 เปลยนไสกรองนามนดเซล ½” - 1”

11 เชคหวฉด – สเปรยการฉด F3l912 F6L413R

2500 lb 2800-3000

lb

ทก ๆ 600 ชม.

12 เชคไดนาโมชารจ, มอเตอรสตารท

ทก ๆ 1200 ชม. 13 เปลยนไสกรองนามนดเซล FC 658

ทก ๆ 3000 ชม. 14 เชคปมนามนเชอเพลง

Maintenance Chart DEUTZ F3L912, F6L413R

127

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 เปลยนถายนามนเครองและทาความสะอาดไสกรอง 15, 10 ลตร

2 ทาความสะอาดไสกรองนามนดเซล

3 ทาความสะอาดไสกรองอากาศ

4 เชค-ปรบความตงสายพาน ½” - 1”

5 เชคระดบนายาในแบตเตอร

6 เชค-ปรบตงวาลว .30, .35 mm

ทก ๆ 150 ชม.

7 อดจาระบตามจดตาง ๆ ทกาหนด

8 เชคตงแต 1-7

9 เชคหวฉด-สเปรยการฉด 175 Kg/cm

10 เชคปมนามนเชอเพลง-กาวานา (Governer)

11 เชค-ปรบตงวาลว

12 เชคความตรงนอตฝาสบ, กานสบ, เมนแบรง

ทก ๆ 450 ชม.

13 เชคระบบไฟ

เชคตงแต 1-13

เชคไดนาโมชารจและมอเตอรสตารท

Maintenance Chart CMC G 4100 BI, G 2100

BID

128

ตรวจเชคทก ๆ ระบบทมการสกหรอหรอเปลยน

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 เชคกาลงดนหวฉด - สเปรยการฉด 1800 lb เมอครบ 50

ชม. 2 หมนตวกรองนามนเครอง

ทก ๆ 100 ชม. 3 เชค-ปรบความตงสายพาน ½” - 1”

4 เปลยนถายนามนเครอง No. 40 ทก ๆ 200 ชม.

5 เชคปรบตงวาลว 0.010”

ทก ๆ 300 ชม 6 เชคกาลงดนหวฉด, สเปรยการฉด

7 อดจาระบตามจดตาง ๆ ทกาหนด เมอครบ 6

เดอน 8 เชคมอเตอรสตารท

Maintenance Chart STEYR 413 S.

129

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 ลางทาความสะอาดไสกรองนามนเครอง 2 เชค-ปรบตงวาลว .20, .25 mm 3 เชค-ปรบความตงสายพาน ½” - 1”

ทก ๆ 100 ชม.

4 เชคระดบนามนหลอลนในปมนามนเชอเพลง 5 เชคตงแต 1-4 ทก ๆ 250 ชม.

6 เปลยนถายนามนเครอง 20 ลตร 7 เชคตงแต 1-6 8 เปลยน, ทาความสะอาดไสกรองนามนดเซล C 0810 9 ทาความสะอาดหมอนาและเปลยนนาหลอเยน

10 ทาความสะอาดทอรวมไอด และทอรวมไอเสย 11 เชคกาลงหวฉดและสเปรยการฉด 180 Kg/cm

ทก ๆ 500 ชม.

12 เชคตาแหนงการจดระเบด (Timing) 13 เชคตงแต 1-12 14 เชคไดนาโมชารจและเรกกเรเตอร 15 เชคมอเตอรสตารท

ทก ๆ 1000 ชม.

16 เชคความตรงนอต, ฝาสบ, นอตกานสบ 18-20 kgm 13-15 kgm 17 เชคตงแต 1-16 18 เชคปมนามนเชอเพลงและกาวานา (Governer)

ทก ๆ 3000 ชม.

19 ตรวจเชคระบบนามนเชอเพลง

Maintenance Chart WUXI 6120 SIG

130

ชม. ทางาน ลาดบ รายการทตองทา Spec

1 เปลยนถายนามนเครองและลางไสกรอง 18 ลตร 2 เชคความตรงนอตฝาสบ 80 lb/ft 3 เชค-ปรบตงวาลว .25, .30 mm

ทก ๆ 100 ชม.

4 ตรวจเชคตงแต 1-3 5 ลางทาความสะอาดไสกรองนามนดเซล ทก ๆ 250 ชม.

6 เชคระดบนามนหลอลนในปมนามนเชอเพลง 7 เชคระดบนายาในแบตเตอร 8 เชคปมนามนหลอเยนและปรบตงสายพาน ½” - 1” 9 ถายนามนเครองและทาความสะอาดไสกรอง 18 ลตร

10 เชคตงแต 1-9 11 เชค-ทาความสะอาดไสกรองอากาศ

ทก ๆ 500 ชม.

12 เชค-ปรบตงวาลว .25-.30 mm 13 เชคลกยางปลอกสบ (ซลไลเนอร) 14 เชคนอตกานสบ, นอตเมนแบรง, นอตฝาสบ 9, 17 kgm 80 lb/ft 15 ทาความสะอาดถงนามนเชอเพลงและทอยาง

ทก ๆ 1000 ชม.

16 ทาความสะอาดอางนามนเครอง, ออยคลเลอร 17 เชคระบบไฟฟา, มอเตอรสตารท, เจนเนอเรเตอร 18 เชคตงแต 1-17

ทก ๆ 3000 ชม.

19 ทาความสะอาดเขมาและปรบตงระยะหางตาง ๆ

Maintenance Chart WUXI 6120 SIG

131

- การเตรยมอะไหลและวสดทจะตองใชงาน อะไหลและวสดทจะตองเตรยมไวใชงานสาหรบเครองจกรกลสบนาในรอบ 1 ป ประกอบดวย

รายการตาง ๆ ดงน 1. กรองนามนเครอง 2. กรองนามนดเซล 3. กรองอากาศ 4. แบเตอร และ ขวแบตเตอร 5. ซลปมนา 6. ปะเกนตาง ๆ เชน ปะเกนยางทอดด ทอสง ปะเกนเครองยนต 7. สายพาน 8. จาระบ 9. ยอยขอตอ 10. ยางแทนเครอง 11. ใบพดปมนา 12. นามนเครอง , นามนเกยร 13. นอต สกร สลกแปนเกลยวตาง ๆ 14. เหลกแผนซอมทอดด ทอสง ส ทนเนอร แปรงและอน ๆ

- การเตรยมซอมใหญ

เครองจกรกลสบนานน หากมการดแลรกษาทดปกตจะมอายการใชงานนาน เนองจากการทางาน

อยในเกณฑทไมหนกมาก และ เครองยนตทมรอบตา แรงบดสง ๆ กเปนเครองทคอนขางทนทาน เวนแตการใชงานไมถกหลกเกณฑถกวธกจะมอายใชงานสนลงมาก แตอยางไรกตาม เครองจกรกลทกชนดเมอใชงานไปนาน ๆ กจะเกดการสกหรอจนถงระยะเวลาหนงกจะใชงานตอไมได จงตองมการซอมใหญ โดยระยะเวลาทกาหนด หรอ ชวโมงการทางานทจะตองมการซอมใหญสาหรบเครองจกรกลสบนา คอ

132

ประมาณ 5,000 – 6,000 ชม. ซงอายชนสวนและอปกรณเกอบทกชนจะหมดอายการทางานจะตองเปลยนหรอยกเครองใหมทงเครองยนตและตวเครองสบนา

- การดแลและบารงรกษาเครองสบนา เพอใหปมมอายการใชงานยาวนาน และไมตองหยดทางานเพอซอมแซมบอยครง ปมขนาดใหญทกเครองควรมสมดประวตการใชงานและบารงรกษา ตลอดจนมตารางเวลาสาหรบตรวจสอบและบารงรกษาทแนนอน การตรวจสอบและบารงรกษาอาจแบงออกเปนการตรวจสอบประจาวน การตรวจสอบทก 6 เดอน และการตรวจสอบประจาป รายการตรวจสอบดงกลาวนควนจะขอจากบรษทผผลตปมเพราะวาวธการอาจจะแตกตางกนไปบางสาหรบปมแตละแบบ สาหรบ ปมเซนตรฟกอลชนดเพลานอนในแนวราบ การตรวจสองปละบารงรกษาตามกาหนดเวลาตาง ๆ มดงน คอ

การตรวจสอบและบารงรกษาประจาวน มดงน .א 1. อณหภมของรองลน (Bearing) 2. ความดนทางทอดดและทอจาย 3. การรวจากนรว (Packking) 4. การหลอลนกนรวโดยดจากการไหลของของเหลวทมาหลอเลยง 5. ระดบเสยงและการสนสะเทอน 6. ระดบนามนหลอลนทมาเลยงรองลน

การตรวจสอบและบารงรกษาทก 6 เดอน มดงน .ב 1. การไดศนยระหวางปมและตนกาลง 2. การเตมนามนหรอไขใหกบรองลน

การตรวจสอบและบารงรกษาประจาป มดงน .ג 1. การรวตามเพลาและการซอมบารงกนรว 2. การสกของปลอกเพลา 3. ชองวางระหวางใบพดกบแหวนกนสก 4. ทดสอบและปรบแกเกจนวดตาง ๆ ทใชวดนาและกระแสไฟฟา 5. เปลยนนามนหลอลนและไขทรองลน

133

เนองจากรายละเอยดของวธการตรวจสอบและการซอมบารงจะแตกตางกนไปตามชนดของปมและบรษทผผลต ดงนนขอใหศกษาจากคมอผใชสาหรบปมนน ๆ โดยเฉพาะ

รายการตรวจสอบเมอปมมปญหา ปญหาทเกดขนในการใชปมแบบเซนตรฟกอลอาจแบงออกเปน 10 หวขอใหญ ๆ ดวยกน แต

สวนใหญแลวมกจะมสาเหตมาจากทางดานทอดด ทงนยกเวนความขดของทางเครองกลของปม ลกษณะของปญหาหรอความขดของในการทางานและสงทอาจเปนสาเหตจะดไดจากตารางท 1

ตารางท 1 สรปอาการและสาเหตทปมเซนตรฟกอลไมทางานหรอมปญหา อาการ สงทอาจเปนสาเหต อาการ สงทเปนสาเหต

1. ปมไมจายนา 1,2,3,4,6,11,14,16,17,22,23

6. ตลบอดกนรว (Stuffing Box) รวมากผดปกต

13,24,26,32,33,34,35,3666,38,39,40

2. ปมจายนาออกมา นอย

2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,14,17,20,22,23,29,30,31

7. อายการใชงานของกนรว (Packing) สนผดปกต

12,13,24,26,28,32,33,34,35,3666,37,38,39,40

3. ปมใหแรงดนนานอย

5,14,166,17,20,22,29,30,31

8. ปมสนหรอมเสยงดง

2,3,4,9,10,11,21,23, 24,255,2666,27,28, 30,35,366,41,42,43, 44,45,46,47

4. เรมตนจายนาแลวขาดหายไป

2,3,5,66,7,8,11,12,13 9. อายใชงานของร อ ง ล น (Bearing) สนผดปกต

24,266,27,28,35,36, 41,42,43,44,45,46,47

5. ปมตองการกาลงงานมากผดปกต

15,16,17,18,19,20,23,24,2666,27,29,33,34,37

10. ปมรอนจดเวลาทางาน หรอหมนฝด

1,4,21,22,24,27,28, 35,41

134

ตารางท 1 (ตอ)

สาเหตทปมไมทางาน 1. ไมไดเตมนากอนเดนเครอง หรอไมมนาอยในหองสบ 2. ในหองสบหรอทอดดมนาไมเตม 3. ระยะดดยก (Suction lift) สงเกนไป 4. NPSHa นอยกวา NPSHr 5. มฟองอากาศหรอกาซในของเหลวมากเกนไป 6. มโพรงอากาศ (Air Pocket) ในทอดด 7. ทอดดรว อากาศเขาไปในทอได 8. อากาศรวเขาไปในหองสบผานตลบอดกนรว (Stuffing box) 9. ฟตวาลวตวเลกเกนไป 10. ฟตวาลวอดตน 11. ปลายทอดดอยตาจากผวของของเหลวไมมากพอ 12. ทอนากนรวอดตน นาไมสามารถไหลเขาไปทาหนาทได ทาใหอากาศรวเขาไปในหอง

สบ 13. ตดตง Seal Cage ในตาแหนงทไมถกตองในตลบอดกนรว (Stuffing Box) ทาใหนากน

รวไมสามารถไหลเขาไปทาหนาทได 14. ความเรวตาเกนไป 15. ความเรวสงเกนไป 16. ใบพดหมนผดทาง 17. เฮดรวมของระบบสงกวาเฮดของปมทออกแบบไว 18. เฮดรวมของระบบตากวาเฮดของปมทออกแบบไว 19. ความถวงจาเพาะของของเหลวตางจากทไดออกแบบไว 20. ความหนด (Viscosity) ของของเหลวตางจากทไดออกแบบไว 21. ใหปมทางานทอตราการสบตามาก 22. ใหปมทไมเหมาะสมทางานรวมกนแบบขนาด 23. มสงแปลกปลอมเขาไปตดอยในใบพด

135

24. เพลาของปมและตนกาลงไมมงคงแขงแรง 25. แทนปมและตนกาลงไมไดศนยซงกนและกนเพลาคด 26. เพลาคด 27. ชนสวนทหมนบดกบสวนทอยกบท 28. รองลน (Bearing) สก 29. แหวนกนสก (Wearing ring) สกมาก 30. ใบพดชารด 31. กนรว (Gasket) ของหองสบชารด ทาใหมการรวภายใน 32. เพลาหรอปลอกเพลา (Shaft sleeves) ชารดทกนรว (Packing) 33. ประเภทของกนรวไมเหมาะสมกบสภาพการทางาน 34. เพลาหมนไมไดศนยเนองจากรองลนชารด หรอเพลาของปมและตนกาลงไมไดศนยกน 35. ใบพดหรอชนสวนทหมนอนไมสมดล ทาใหเกดการสน 36. ตอมหลอลน (Gland) แนนเกนไป เปนผลใหไมมสงหลอลนไหลไปสกนรว (Packing) 37. ไมมนาไหลไประบายความรอนตลบอดกนรว (Staffing box) ประเภทระบายความรอย

ดวยนา 38. ชองวา (Clearance) ระหวางเพลากบเรอนปม (Casing) ทดานลางของตลบอดกนรวมาก

เกนไป ทาใหกนรวถกดนเขาไปในหองสบ 39. มสงสกปรกหรอกรวดทรายในนายากนรว (Sealing Liquid) ทาใหใหเกดรอยขดขวนบน

เพลาหรอปลอกเหลา 40. มแรงกดดนมากเกนไปโดยมสาเหตมาจากการชารดของชนสวนภายใน หรอการชารด

ของอปกรณควบคมความสมดลของแรงดนของของเหลว 41. มไขหรอนามนหลอลนในชองทตดตงรองลน หรอตลบลกปนมากเกนไปหรอมการ

ระบายความรอนไมดจงทาใหมอณหภมสง 42. ขาดวสดหลอลน 43. ตดตงรองลนไมถกตอง เชน ลกปนแตกหรอชารดขณะตดตง ใชขนาดทไมเหมาะสม 44. มสงสกปรกเขาไปอยในตลบลกปนหรอรองลน 45. สนมขนในตลบลกปนหรอรองลนเนองจากนารวเขาไปได 46. อณหภมของนาทสบเยนมากทาใหไอนากลนตวเปนหยดนาในชองตลบลกปน

136

- หลกการตงงบประมาณ งบประมาณทจะใชเพอการดแลและบารงรกษาเครองสบนาทไดรบจดสรรตอเครองปจจบนเฉลยประมาณ 800 – 900 บาท / เครอง / ป ซงถอวานอยมากเมอเทยบกบคาเงนทออนตวลงมาจาก 25 บาท / ดอลลาร / เปน 40 – 41 บาท / ดอลลาร ทาใหเปนปญหาและอปสรรคตอการซอมแซมและบารงรกษาเครองจกรตาง ๆ เชน กรองนามนเครอง กรองนามนดเซล กรองอากาศ ยอยขอตอ แบตเตอร ซล ปะเกน สายพาน และอน ๆ จานวนมากทาใหตองหางบประมาณจากสวนอนมาเพอซงเปนการไมถกตองแตกจาเปนตองทาเพราะตองดแลรกษาเครองจกรใหใชการได ซงจะตองหาทางแกไขและจดสรรงบประมาณเพมเตมใหเพอใหดาเนนการไดตอไป