Magazine wijs

Veilig mobielSmartphones openen een nieuwe

online wereld voor kinderen. Help je kind de mogelijkheden te

verkennen en wijs ze op de risico’s.

vodafone.nl/kinderen

VodafonePower to you

Digitaal opvoeden voor alle leeftijden

Gratis meeneemblad

De online werelD in

Co-funded by the european Commission of the european Union and the Safer internet programme

met handige bewaar-poster

DeSKUnDiG ADVieS Voor oUDerS

over mediaopvoeding

MeeSTer GiJS BrenGT iCT in De KlAS

‘Met mijn lessen verbeteren de resultaten’

En verder: 4x jonge mediatoppers • tips voor

slimmer telefoongebruik • mindful media

GoUDen reGelS Voor THUiS

zo belangrijk is praten over online ervaringen

HAAl Meer UiT Je SMArTPHone en TABleT

38 apps waar het hele gezin wat aan heeft

• digitaal opvoeden

— inHoUD en VoorwoorD

BiJ onS THUiSInterview

DiT HoUDT Ze BeZiG 9-12 JAArFeiten & cijfers

wAT Voor MeDiAGeBrUiKer Ben JiJ?Test

VAn SMArTPHone ToT SMArT KiD Tips & advies

Zo HoU Je HeT PriVÉBewaarposter

MYTHeS oVer KinDeren en MeDiAAchtergrond

Zo VADer, Zo ZoonInterview Menno & David

3X GAMen SAMen MeT Je KinDInterview

De leUKSTe APPS en SiTeS Voor 5-8 JAArTips & advies


2

14

16

18

20

23

8

26

14

4

7

8

11

‘Volwassenen moeten kinderen helpen om mediawijs te worden’Klaske de Jonge

Vodafone

digitaal opvoeden • 1

VeiliGHeiD VooroPBewaarposter

Zo MoeDer, Zo DoCHTerInterview Samantha & Zoë

JonGe MeDiAToPPerSInterview


MinDFUl MeDiAAchtergrond

3X GAMen SAMen MeT Je KinDInterview

De leUKSTe APPS en SiTeS Voor 5-8 JAArTips & advies

Onze kinderen groeien op met smartphones

en tablets. Al vanaf een jaar of twee spelen

ze enthousiast spelletjes op de mobiel van

hun ouders. En als ze naar de middelbare school

gaan, krijgen ze in veel gevallen zelf hun eerste

smartphone. Het leuke is: ze vinden het geweldig!

Ze zijn net zo gebiologeerd door de mogelijkheden

die mobiele apparaten bieden als hun ouders.

Als moeder van twee kinderen en als directeur

bij Vodafone vind ik het belangrijk dat we mobiel

internet leuk en leerzaam, maar ook veilig maken

voor onze kinderen. Wij als volwassenen moeten

ze op weg helpen om mediawijs te worden. Dat

kunnen ze niet zelf. Mobiele technologie biedt

volop kansen voor kinderen, thuis en op school,

maar we moeten ze wél meenemen om dat verant-

woord te doen.

WIJS helpt je hierbij. Samen met Mijn Kind Online,

Mediawijzer.net en Digibewust hebben we dit

magazine voor je gemaakt. Je leest over nieuwe

ontwikkelingen, kansen en valkuilen. Je krijgt

gouden tips en advies over het mediagebruik van

kinderen tussen 5 en 15 jaar. En je kunt lezen hoe

andere gezinnen thuis met media omgaan.

Lees en doe er je voordeel mee: stap samen met

je kind WIJS de online wereld in.

Veel leesplezier!

Klaske de Jonge

Directeur Corporate Affairs & Strategie

24

27

28

32

34

36

47

en wAT DoeT SCHool?Achtergrond

36

Zo MoeDer, Zo DoCHTerInterview Marion & Cherryl

39

oVer De GrenS Achtergrond

40

GeZin 3.0

Tips & advies

44

Zo VADer, Zo ZoonInterview Harmen & Liam

47

HAnDiG Voor oUDerSTips & advies

48

AFZenDer en ColoFon49

WIJS de onlIne Wereld In

Op de tablet zoeken ze

allerlei apps, van simpele

of grappige spelletjes

tot quiz-achtige apps

waarmee ze hun kennis

kunnen testen.

In verreweg de meeste gezinnen met kinderen tot 8 jaar is een tv (97%) of laptop aanwezig (91%).

Twee op de drie gezinnen heeft een tablet in huis.

SPELENUkkies spelen graag met

een smartphone of tablet. Filmpjes kijken en spelletjes spelen zijn het populairst. Vooral tekenspelletjes en

avonturengames zijn populair.

Ze kunnen zelf internetten via de computer, maar

doen dat nog wel veel onder het zicht van hun

ouders. De allerkleinsten zitten ook vaak met

broertjes en zusjes samen aan de computer. Van

vriendjes horen ze wat ‘coole’ sites en apps zijn.

5-8 jaar

DiTHoUDTZeBeZiG

— FeiTen & CiJFerSillUSTrATie IVO VAn IJZEnDOOrn

2 • digitaal opvoeden

Br

on

ne

n I

en

e M

ien

e M

ed

ia, M

ed

iaw

ijzer.n

et/

Sti

ch

tin

g M

ijn K

ind

On

line, 20

13

ww

w.m

ed

iao

p-

vo

ed

ing

.nl

Pete

r n

ikken

, O

ud

ers

ove

r h

et

inte

rnet

en

hu

n k

ind

, M

ijn K

ind

On

line/M

oti

vacti

on

, 20

09

C

on

tact!

Kin

dere

n e

n n

ieu

we m

ed

ia,

So

cia

al

en

Cu

ltu

reel

Pla

nb

ure

au

(S

CP

), S

tich

tin

g

Mijn

Kin

d O

nlin

e, D

igiv

aard

ig &

Dig

ibew

ust

, 20

10

ww

w.o

ud

ers

.nl

STARTLEEFTIJDEen kwart van de ouders geeft aan dat hun kind 0 of 1 jaar oud was toen het voor het eerst een tablet gebruikte. Bij 13% van de ouders was het kind bij de start van het gebruik 5 jaar en bij 14% 6 jaar of ouder. Een vergelijkbare ver de-ling van de startleeftijd is te zien bij het eerste ge-bruik van de smartphone.

In 56% procent van de gezinnen is meer dan één smartphone aan-wezig. Ouders hebben er vaak allebei één.

MOEDERS EN VADERSMoeders gebruiken vaker

dan vaders samen met hun kind digitale media. In een op de tien gezinnen is het altijd de moeder

die samen met het kind een spelletje op de smartphone of iPad speelt.

In 37% van de gezinnen is het vaker de moeder dan de vader.

Bij 9% is het vaker de vader, bij 44% is het gelijk verdeeld.

BEGELEIDINGOuders van kinderen van 2 tot 12 jaar begeleiden vooral op een afstand hun kinderen bij het internet-gebruik. Ouders laten hun kind zelfstandig surfen, maar zorgen er wel voor dat ze in de buurt zijn en een oogje in het zeil houden.

ruim 11% van de ouders met kinderen tussen de 6 en

9 jaar vindt dat hun kind te lang bezig is met gamen en

bij de 10- tot 12-jarigen is die bezorgde groep bijna 20%.

GEADVISEERDE SchERMTIJD 4-6 jaar: 10 à 15 minuten per keer, tot maximaal 1 uur per dag;6-8 jaar: maximaal 1 uur per dag, verdeeld over periodes van maximaal 30 minuten.



5 MYTHeS oVer kI nderen en medIa

— ACHTerGronDTeKST FEnnA BLAAS

over kinderen en digitale media wordt veel beweerd. wat moet je

geloven en wat is complete onzin? Hoogleraar Peter nikken, media-

deskundige Justine Pardoen en Mijn Kind online-directeur remco

Pijpers laten hun licht schijnen over de meest hardnekkige mythes.

Peter nikken is psycholoog en

gespecialiseerd in de invloed

van media op de ontwikkeling

van kinderen. hij is bijzonder

hoogleraar Mediaopvoeding aan

de Erasmus Universiteit

Rotterdam. Daarnaast werkt hij

bij het Nederlands Jeugdinstituut

als expert op het gebied van

kinderen en media.

Justine Pardoen is hoofdredacteur

van de site mediaopvoeding.nl en

van Ouders Online. Sinds 2002 ver-

diept zij zich in media-opvoeding,

in het bijzonder de begeleiding van

internetgedrag van kinderen. Ze

schreef (o.a. met Remco Pijpers)

verschillende boeken over kinderen

en media en is mede-oprichter van

stichting Mijn Kind Online.

remco Pijpers is mede-

oprichter en directeur van stichting

Mijn Kind Online. Remco Pijpers

is auteur van tal van rapporten en

boeken over jeugd en nieuwe media,

in het bijzonder social media.

1

Gamen is leuk, maar wanneer speelt je kind meer

games dan verstandig is? Peter nikken: ‘Het is

een veel gehoorde vraag en zorg van ouders:

Zijn games verslavend? Zitten mijn kinderen te veel

achter beeldschermen? We kunnen deze mythe nog niet

helemaal ontkrachten, maar we kunnen ook niet zeggen

dat het waarheid is.’

Justine Pardoen: ‘Lang niet alles wat je intensief onder-

neemt, is een verslaving. Er wordt pas van een verslaving

gesproken als het problemen gaat veroorzaken in het

dagelijks leven, en dit gaat bijna altijd samen met proble-

men thuis, op school of met vrienden. Zolang het goed

gaat op school, kinderen hun sociale afspraken nakomen

en ook interesse blijven houden in andere dingen dan

gamen, is er niks aan de hand.’ Peter nikken: ‘In de

verslavingszorg is een toename te zien van jongeren met

een beeldschermverslaving, maar afgaand op studies is

slechts een paar procent van de jongeren echt verslaafd.

Deze studies zijn wel een momentopname, dus mogelijk

hebben deze jongeren over een half jaar geen proble-

men meer. Het is een mythe dat alle jongeren verslaafd

zijn, maar er zijn wel risico’s verbonden aan veel gamen.

Je moet goed in de gaten houden dat het niet uit de

hand gaat lopen en daar als ouder op tijd bij zijn. Te veel

is nooit goed.’

remco Pijpers: ‘Kinderen worden in veel gevallen vrij

gelaten om zelf te bepalen wat wel en niet goed voor

ze is. Ze worden weinig gecontroleerd door hun ouders,

terwijl dat wel nodig is. Stel regels op voor het gamen

en voor het gebruik van alle beeldschermen, zeker als

de computer niet in de woonkamer staat.’

Remco: ‘Stel regels op voor het gebruik van alle beeld-schermen’

Games zijn verslavend

Fo

To

HA

PÉ

SM

EE

LE

Fo

To

rO

Dn

Ey

KE

rS

TE

n


5 MYTHeS oVer kI nderen en medIa

3

Kinderen van nu zijn digitaal erg vaardig, waardoor

ouders het idee hebben dat ze achterblijven. Zijn

ouders er door hun kinderen uitgesurft? remco

Pijpers: ‘Een kloof suggereert dat er een afstand is die

niet meer overbrugd kan worden, maar dat is niet zo.

Kinderen ervaren het zelf vaak helemaal niet als kloof, de

onzekerheid zit vooral bij de ouders. Ouders denken dat

hun kinderen alles begrijpen wat er op internet gebeurt,

maar dat valt wel mee.’ Ouders moeten zich niet laten

intimideren door de digitale vaardigheden van hun

kinderen, vindt ook Peter nikken. ‘Kinderen zijn wat

de techniek betreft misschien sneller, ze proberen meer

dingen uit en zijn minder bang om fouten te maken.

Maar als het aankomt op bijvoorbeeld het kunnen

overzien van de gevolgen van hun mediagedrag, hebben

ouders meer kennis en overzicht. Kinderen zijn over wat

ze tegenkomen, over de inhoud dus, soms ook heel on-

zeker, alleen beseffen ze dat niet. Het is daarom niet erg

als ouders eerlijk aan hun kinderen meegeven dat

ze het ook niet weten. Dat helpt kinderen.’

In tegenstelling tot wat wel wordt beweerd, worden de

verschillen in digitale vaardigheden tussen ouders en

kinderen juist steeds kleiner. Peter nikken: ‘We gebrui-

ken allemaal laptops, smartphones en tablets. Hierdoor

worden we allemaal steeds handiger.’ remco Pijpers:

‘Kinderen kunnen hun ouders helpen en ouders stimule-

ren hun kind ook door ze als deskundige te behandelen.

Zo wordt de afstand verkleind.’

Belangrijk is wel dat ouders en kinderen goed met

elkaar blijven praten over het gebruik van digitale media.

remco Pijpers: ‘Kinderen raken soms hopeloos de weg

kwijt op internet. Ze vinden het fijn om er met hun

ouders over te praten, al weten hun ouders er misschien

minder van af. En als ouder kun je op die manier het

goede voorbeeld geven, door te laten zien dat er meer

is dan je smartphone en je tablet.’

Peter: ‘Het helpt kinderen als ouders toegeven dat ze het ook niet weten’

2

Kinderen doen vaak van alles tegelijk. De tele-

visie aan, laptop op schoot en mobieltje in de

hand, whatsappend en facebookend, terwijl ze

ondertussen ook nog hun huiswerk aan het maken zijn.

Ze lijken daar op het eerste gezicht geen moeite mee te

hebben. Klopt dat? Kunnen ze dit wel allemaal tegelijk?

Peter nikken: ‘Kinderen kunnen niet multitasken. Uit al-

lerlei studies blijkt dat kinderen in de praktijk geen taken

tegelijk kunnen uitvoeren of dingen kunnen combineren.

Het gaat altijd ten koste van hun concentratie. Vooral

taken waarbij je goed moet opletten en onthouden,

zijn moeilijk te combineren.’ Justine Pardoen: ‘Echt

multitasken is heel lastig, daar zijn onze hersenen niet op

ingesteld. Bovendien gaat het tegelijkertijd uitvoeren van

verschillende taken ten koste van de kwaliteit ervan en

doe je er veel langer over dan eigenlijk nodig is. In eerste

instantie denken jongeren dat ze alles tegelijk kunnen,

maar dat blijkt flink tegen te vallen. Help je kinderen

om hun tijd goed in te delen en leer ze dat ze eerst hun

huiswerk moeten doen, voordat ze losgaan op internet.’

remco Pijpers: ‘Je kunt heel makkelijk testen of kinderen

kunnen multitasken. Laat je kind woordjes leren terwijl

op de achtergrond allerlei social media aanstaan en

overhoor deze woordjes. Laat je kind daarna woordjes

leren zonder afleiding en overhoor ook deze woordjes.

Praat er vervolgens met je kind over: Welke manier van

leren werkt beter?’

Justine: ‘Door verschillende taken tegelijkertijd uit te voeren, doe je er veel langer over’

kinderen kunnen media-multitasken

er is een digitale kloof tussen ouders en kinderen


Lees

meer over

leren op de

iPad op

p. 38

4

5

Is de elektromagnetische energie die een mobiele tele-

foon uitstraalt schadelijk voor de gezondheid of niet?

Wetenschappers kunnen het maar niet eens worden

met elkaar.

Peter nikken: ‘Er is weinig echt goed onderzoek gedaan

naar het effect van straling. Uit het ene onderzoek

blijkt dat het wel effect heeft op de gezondheid, uit het

andere onderzoek blijkt juist van niet. Vaak hangt het

resultaat af van wie het onderzoek heeft uitgevoerd en

welke belangen er meespelen.’ Door deze wetenschap-

pelijke onduidelijkheid worden er momenteel per land

verschillende maatregelen genomen. Peter nikken: ‘In

België wordt je bij het kopen van een mobiele telefoon

gewaarschuwd voor de gezondheidsrisico’s en zijn mo-

biele telefoons uit voorzorg verboden voor jonge kinde-

HHet voortdurende gebruik van digitale media

zorgt ervoor dat het geheugen ongetraind blijft

en daardoor steeds kleiner wordt. We kunnen

toch alles opzoeken op internet en hoeven dus nooit

meer iets te onthouden. Het gevolg is dat hoe meer

we digitale media gebruiken, hoe meer ons geheugen

achteruit gaat. Dat was althans de conclusie van een

geruchtmakend onderzoek van de Duitse psychiater

en geheugenonderzoeker Manfred Spitzer. De nieuwe

iPad-scholen, waarop kinderen vanaf vier jaar met een

tablet werken, noemt hij zelfs kindermishandeling. Word

je dom van digitale media?

Peter nikken: ‘Dit is klinkklare onzin. Door het gebruik

van media, waarmee je makkelijker dingen kunt vinden,

word je niet dommer. Het gaat erom hoe je die media

inzet. Van alleen maar simpele tekenfilms kijken word je

ren. Maar in nederland bleek uit een onderzoek van twee

jaar terug dat de straling binnen de normen valt van wat

toelaatbaar geacht wordt.’

Hoewel zo goed als alle wetenschappers het er over

eens zijn dat gezondheidsschade door de straling

onwaarschijnlijk is, durft niemand volledige zekerheid te

geven. Peter nikken: ‘Het antwoord ligt voorlopig in het

midden en daarom kunnen we maar beter voorzichtig

zijn. Maar we moeten er ook niet te zwaar aan tillen. Het

is slecht om de hele dag met je mobiele telefoon bezig

te zijn, maar in de praktijk komt het nauwelijks voor dat

kinderen hun mobiel zo intensief gebruiken. Het is aan

de ouders om ervoor te zorgen dat kinderen verstandig

met hun mobiele telefoon omgaan.’

misschien niet slimmer, maar van bijvoorbeeld oefenen

met games word je juist bekwamer in vaardigheden die

je op een andere manier niet kunt oefenen.’

Kinderen kunnen hun voordeel doen met wat digitale

media ze te bieden hebben, vindt ook remco Pijpers:

‘Dingen veranderen en sommige mensen raken daardoor

in paniek. Maar digitale media kunnen juist heel goed

een bijdrage leveren aan bijvoorbeeld het leren voor

school. Bijna elk klaslokaal heeft een digitaal schoolbord,

kinderen gebruiken WhatsApp om met elkaar te overleg-

gen en ze zoeken extra informatie over hun schoolwerk

op Google en youTube.’ Peter nikken: ‘Kinderen gebrui-

ken media gretig en willen onderzoeken, exploreren en

uitzoeken wat ze ermee kunnen. Het gaat om variatie in

wat je doet en de juiste hulp en interactie met ouders,

broertjes, zusjes en leerkrachten. Gebruik goede apps en

websites, dan kunnen media juist een waardevol instru-

ment zijn om de algemene intelligentie te ontwikkelen.’

Peter: ‘Het komt nauwelijks voor dat kinderen hun mobiel zo intensief gebruiken’

Remco: ‘Digitale media kunnen een bijdrage leveren aan het leren voor school’

de straling van mobieltjes is schadelijk voor de gezondheid van kinderen

Je wordt dom van het gebruik van digitale media

— ACHTerGronDTeKST FEnnA BLAAS


— inTerViewTeKST LOTTE BOOT BeelD ALWIn SLOMP

David: ‘Ik speel vaak op de iPad en soms ook op de

iPhone van papa of mama. Monsters Inc vind ik heel

leuk. Dan ben je een geel poppetje, een minion, dat

alle slechteriken moet ontwijken en bananen moet ver-

zamelen. Als ik een nieuw spel heb, verzin ik meestal

zelf hoe ik het moet spelen. En soms vraag ik het aan

papa of mama. Facetimen kan ik al zelf. Dan bel ik mijn

vriendje dat om de hoek woont. Ik ben af en toe wat

lui, dan hoef ik niet zover te lopen.’

Menno: ‘Of ik de iPad zelf veel gebruik? Mijn vrouw

lacht nu, maar ik vind het wel meevallen. Misschien

drie kwartier per dag. Ik gebruik hem om het nieuws

te lezen. En ik zit vrij veel op Twitter, ook omdat ik

gemeenteraadslid ben. Mijn vrouw zit juist weer meer

op Facebook. En David en ik zoeken samen wel eens

dingen op op youTube of op Google Earth. Of we spe-

len samen Candy Crush of Angry Birds.’

David: ‘En Harry Potter!’

Menno: ‘Ja, maar daar moet je veel bij lezen, dat is nog

een beetje moeilijk.’

David: ‘nou, maar dat kan ik al heel goed, hoor. net als

het zombiespel, dat wil ik hebben maar dat mag ik niet.

Want er komt allemaal bloed uit als iemand dood is.’

Menno: ‘Dat spel vind ik zo eng, daar ben je veel te

jong voor. Op de naschoolse opvang ziet hij wel eens

spellen bij oudere kinderen, waarvan ik denk: Of dat

nou zo leuk is?’

David: ‘Ja! Dat is leuk!’

Menno: Hij speelt niet veel, in het weekend hooguit

een half uurtje. Maar ik merk dat hij het moeilijk kan

loslaten als hij eenmaal bezig is. Daar krijgen we later

vast nog wel wat mee te stellen.’

Menno SilJee (46)

Studentendecaan aan de

Hogeschool rotterdam

Pakt bewust weer vaker

de krant.

DAViD (6)

Scholier groep 3

Speelt het liefst een

eng zombiespel.

Zo Vader, Zo Zoon

— inTerViewTeKST JEAnnETTE JOnKEr

BeelD JOrrIT ’T HOEn

illUSTrATieS IVO VAn IJZEnDOOrn


interactief, sociaal en leerzaam Een game is spannen-der en interactiever dan een boek of een tv-programma. Spelletjes speel je vaak tegen of met iemand, dus het is voor je kind een sociale bezigheid. Ze kunnen er wat van leren: er zijn games die het ruimtelijk inzicht en doorzettings-vermogen vergroten, of die creatief en uitda-gend zijn. Het leert ze ook om met teleurstel-lingen om te gaan.

ongeveer vier keer per week speelt Ties (10) op

MovieStarPlanet (MSP). Anne (44), moeder van Ties en

leerkracht in het basisonderwijs, vindt MovieStarPlanet

eigenlijk niets aan, maar kijkt wél mee.

TieS: ‘Ik maak vooral movies: verhalen waar ik tekstbal-

lonnen bij typ. Ik verdien fame als anderen mijn filmpjes

bekijken. Meestal krijg ik leuke reacties. Als iemand

niet aardig doet, blokkeer ik die persoon. Een keer zei

iemand steeds ‘schatje’ tegen me via de chat, toen heb

ik dat gelijk aan mijn moeder verteld. Ik weet dat ik nooit

mijn echte naam of adresgegevens op internet mag ge-

ven. Het is vooral leuk dat ik op MSP movies, artbooks en

kleding kan ontwerpen. Soms kan ik na schooltijd niet

met mijn vriendinnen afspreken, maar spreek ik ze toch

nog even op MSP.’

Anne: ‘Het is een goed middel om op jonge leeftijd te

leren hoe je je online moet gedragen. In het begin had ik

niet door dat ze ook met vreemden kon praten, dus toen

hebben we duidelijk besproken dat ze geen persoonlijke

gegevens mag vertellen en dat ze haar wachtwoord ge-

heim moet houden. Ook mag ze geen VIP worden. Ik heb

haar uitgelegd dat de makers daarmee alleen maar geld

willen verdienen. Ze mag er van mij op om te relaxen en

zodat ze iets voor zichzelf kan doen. Maar het liefst niet

langer dan een uur, want het is ook belangrijk dat we

samen thee drinken, kletsen of een potje kaarten.’

Zelf films maken op movieStarPlanet

3X Gamen samen met je kindSamen gamen is nóg leuker! Verdiep je in wat je kind speelt en speel

eens een potje mee. Drie ouders en hun kind vertellen over hun

gezamenlijke passie voor gamen.

1


wel of niet geschikt?

Let op de Pan Euro-pean Game Information (PEGI) om te bepalen of een game geschikt is voor jouw kind. Deze classificering gebruikt aparte logo’s om te laten zien of er seks of geweld in een spel voorkomt. Het ‘PEGI OK’-logo geeft aan dat er juist geen geweld, seks, naakt, grof taalgebruik, gok-ken, angstaanjagende scènes of drugs- en alcoholgebruik in een game voorkomen. Kijk op www.kijkwijzer.nl en www.pegi.info voor meer informatie.

Tristan (11) mag onbeperkt Minecraft spelen als zijn

huiswerk af is en de turnlessen zijn afgelopen.

Ans (35), moeder van Tristan, leerkracht in het basis-

onderwijs en talentbegeleider van hoogbegaafden,

is heel enthousiast over Minecraft.

TriSTAn: ‘Ik bouw elke dag wel iets, speel met vrien-

den op servers en maak filmpjes voor youTube. Daarin

laat ik bijvoorbeeld zien hoe je een ‘T flip flop’ bouwt,

dat is een knop waarmee je een deur van meerdere

kanten kan openen. Minecraft verveelt nooit en ik doe

het al vier jaar. Door het spel heb ik veel moeilijke

Engelse woorden geleerd en maak ik nieuwe vrienden.

Soms lig ik in bed na te denken wat ik allemaal nog

kan bouwen. In het begin was het wel frustrerend als

iets niet lukte. Mijn moeder speelt ook mee en kon

me toen gelukkig helpen. Veel ouders denken dat

Minecraft gewelddadig is, maar ze kennen het helemaal

niet. Je vecht soms wel, maar er is geen bloed te zien.

Het is helemaal niet realistisch en dat is juist leuk.’

AnS: ‘Het is een digitale zandbak met onbeperkte

mogelijkheden. Bij Lego heb je altijd te weinig blokjes

en zijn de kleuren beperkt. In Minecraft kan alles.

Het sociale aspect is ook groot. Via Skype commu-

niceren ze met zijn tienen tegelijk hoe ze een filmpje

gaan maken. We doen ook aan ComputerCraft, dat

is programmeren in Minecraft. Heel creatief en uit-

dagend. Tristan mag zo lang spelen als hij wil, omdat

hij er genoeg naast doet. Ik wil hem zelfdiscipline

bijbrengen, zodat hij zich niet verliest in het gamen.

Ik speel zelf mee omdat ik wil weten wat hij doet en

waar hij terechtkomt. Tristan en zijn broertjes spelen

beneden, dus ik kijk altijd mee. In het begin toen

Tristan net begon met gamen, zag ik beren op de

weg, maar ik zit zelf ook vaak achter mijn computer.

Het is een groot deel van ons leven en daarom wil ik

ze leren hoe ze ermee om moeten gaan.’

Creëren met minecraft

2


niek (11) speelt om de dag en vindt het leuk om na

te denken over de juiste inrichting van zijn Clash of

Clans-dorp. Marien (43), vader van niek en innovator

sociaal ondernemen, snapt wat zijn zoon aantrekkelijk

vindt aan deze game.

nieK: ‘Ik bedenk tactieken om tegenstanders aan te

vallen en om mijn dorp te beschermen. Mijn buurjon-

gens zitten ook in mijn clan en we helpen elkaar door

troepen aan elkaar te geven. Soms spelen we samen

achter de computer bij mij of bij hen thuis. Ik mag

ongeveer een uur per dag spelen en dat snap ik wel.

Ik zou dat ook zo doen als ik zelf kinderen had. Het is

ongezellig als je de hele tijd op de iPad zit. Soms ben

ik net aan het aanvallen als mijn ouders zeggen dat

de tijd voorbij is, dan moet het spel uit en verlies ik.

Gelukkig verdien ik de laatste tijd veel punten, dus ik

kan het wel aan.’

MArien: ‘Hij wordt uitgedaagd om na te denken hoe

ze hem zo min mogelijk kunnen aanvallen of hoe ze, als

ze hem aanvallen, zo min mogelijk buit kunnen maken.

Hij moet heel strategisch nadenken. Het aanvallen zelf

vind ik minder leuk, maar dat hoort bij het spel. Ik ver-

gelijk het maar met het Stratego of schaken. We kijken

mee als hij speelt en er zit een ingewikkeld wacht-

woord op de iPad dat mijn vrouw en ik alleen kennen.

Wij geven de iPad aan hem als hij wil spelen en houden

de tijd bij. We zijn niet heel streng, maar ik vind het

belangrijk dat ze af en toe ook lekker gaan voetballen.

Dat snapt niek wel. Het grappige is dat hij soms online

met zijn buurjongens besluit om buiten te gaan spelen.’

Strategisch denken bij Clash of Clans

1. Kweek zelfredzaam-heid bij kinderen en zorg ervoor dat ze zelf inzien dat gamen niet ten koste mag gaan van school en andere verplichtingen.

2. noem het geen verslaving, maar help je kinderen door ze op bepaalde afspraken te wijzen. Zo voorkom je dat ze het idee krijgen dat ze steeds falen.

3. Leef je in en speel eens mee. Vraag waarom ze een bepaalde game leuk vinden en luister zonder vooroordelen.

Is er sprake van problema-tisch game-gedrag? Vraag dan via de huisarts om professionele hulp.

3 gouden regels over gamen volgens mediaopvoeding.nl

3

— inTerViewTeKST JEAnnETTE JOnKEr

BeelD JOrrIT ’T HOEn

illUSTrATieS IVO VAn IJZEnDOOrn


zappelin.nl Inhoud verhalen, filmpjes,

muziek, dans, spelletjes,

lezen 5+

Zelfstandig navigeren naar allerlei activitei-

ten lukt kinderen uitstekend. De Zappelin-

presentatrice vertelt hen wat ze moeten

doen. Een leuke optie is het tv-scherm

waarop kinderen zichzelf kunnen zien bij de

liedjes en dansjes. Aantrekkelijke, heldere

en complete site. Zappelin heeft ook een

gratis app, voor iPhone en iPad.

schooltv.nl/1-2Inhoud spelletjes, liedjes,

filmpjes, knutselen, verhaaltjes,

leren 5+

De homepage heeft geen auditieve

ondersteuning en nodigt zo uit om samen

te kiezen uit het aanbod. Zoals letterspel-

letjes doen in de Schatkast, of spelen met

Moffel en Piertje. Vooral de educatieve

spelletjes van Koekeloere zijn een aanrader.

Met volledige auditieve ondersteuning en

een applaus voor elke goed uitgevoerde

opdracht.

schooltv.nl/3-4Inhoud proefjes, knutselen,

spelletjes, leren 6+

rijke site waarop kinderen

kunnen doorklikken naar de Huisje Boompje

Beestje-clubpagina. Hier vinden ze per thema

verschillende activiteiten. Ook is er een link

naar Leesdas Lettervos. Dit onderdeel start

wat traag op, maar is het wachten waard. Met

leuke boeken, lees- en spellingsspelletjes.

— TiPS & ADVieSTeKST MArGrEET ALGrA

welke websites en apps zijn leuk én goed voor jonge kinderen? Deze tips

maken kiezen gemakkelijker.

5 tot 8 Jaar

De leukste sites en apps voor

Let op: kinderen kunnen doorklikken naar

de winkel.

okki.nl Inhoud testjes, spelletjes, mu-

ziek, moppen, filmpjes, leren 6+

Samen met Okki gaan kinde-

ren op ontdekkingsreis naar verschillende

planeten. Mooi vormgegeven en afwisselen-

de site, met deels auditieve ondersteuning.

De navigatie hapert soms en dan klinken

de stemmen door elkaar. Let op: kinderen

kunnen doorklikken naar de winkel.

mijnnaamishaas.nl/ spinternetInhoud spelen, leren 8-

Spinternet leert kinderen tot

8 jaar spelenderwijs het ABC op het gebied

van mediawijsheid, bijvoorbeeld met internet.

Met spelletjes en opdrachten worden kin-

deren wegwijs gemaakt. Aanrader!

bibliotheek.nl/jeugdInhoud informatie, leren,

lezen 5+

Via de portal van de bibliotheken

kun je per leeftijdsgroep rondsurfen op de

jeugdsites. Daar vind je heel veel leuks om te

lezen, maar ook informatie voor werkstukken

en spreekbeurten. En je vindt er alles wat je

wilde weten over je favoriete schrijver. Wist

jij dat Paul van Loon (van De Griezelbus en

Dolfje Weerwolfje) eigenlijk tekenaar wilde

worden?

.

bobo.nl Inhoud knutselen, muziek,

spelletjes, leren 5+

In de boomhutten van Bobo

is van alles te doen. De spelletjes zijn leuk

en leerzaam. Wel jammer dat Bobo begint

te praten zodra kinderen met de muis

over het scherm bewegen. Hierdoor

klinken de stemmen tijdens een spel

soms door elkaar en dat is verwarrend.

vangoghmuseum.nl/kijkdoos

Inhoud spel 6+

Een kijkdoos maken met elementen uit

schilderijen van Vincent van Gogh.

Camille, een jongetje uit een Van Gogh-

schilderij, vertelt hoe het moet. Is de

kijkdoos af, dan kan het tafereel tot leven

worden gebracht. Mooi gemaakt en ver-

zorgd spel.

websites


dierenzoeker.nl Inhoud educatief, spel 7+

Een dier in huis, de tuin of de

sloot en geen idee wat het is?

De dierenzoeker helpt. De site vereist wel een

scherpe blik en een goed onderscheidings-

vermogen. Dat is nog best moeilijk voor jonge

kinderen. Maar samen zoeken is ook leuk.

Ook verkrijgbaar als gratis app voor Apple

en Android.

kenny.nl Inhoud filmpjes, muziek,

knutselen, spelletjes, leren 5+

Vogel Kenny woont in een

koekoeksklok en wordt omringd door spel-

letjeswolken. Bij ieder spel staat een oudertip

om de educatieve waarde te vergroten. Ook

is het mogelijk om filters in te stellen op

thema en duur van een spel. Een uitgebreide

site met een uitstekende educatieve inhoud,

gemaakt door Kennisnet.

TiP Kenny heeft ook een leuke app met vier

educatieve spelletjes. Gratis voor iPad en

Android.

lego App4+ Inhoud spel 5+

Bouw een legovoertuigje, leg een

parcours af en vang onderweg

zoveel mogelijk bouwsteentjes. Prima app met

één spel dat kinderen, ondanks het ontbreken

van een toelichting, snel doorhebben.

Gratis voor iPhone, iPad, Android

Zoek het uit! Inhoud proefjes,

experimenten 5+

Leuke Klokhuis-app waarmee

gezinnen met huis-, tuin- en keukenspullen

zelf kunnen experimenteren met wetenschap

en proefjes. Probeer het antwoord op de

Sappige Vraag te vinden.

Gratis voor iPad

Fiete MatchInhoud memoriespel, vormen,

cijfers en rekenen 5+

Fiete woont in een vuurtoren

en speelt daar graag een potje memory. Met

plaatjes, cijfers of sommen. Ouders kunnen

het aantal kaarten en de moeilijkheidsgraad

instellen. Wat deze mooi uitgevoerde app

echt bijzonder maakt, zijn Fiete’s reacties. Als

de tegenspeler bijvoorbeeld te lang wacht,

kijkt hij op zijn horloge of valt in slaap.

iPhone, iPad € 0,89

Timo en het Toverboek Inhoud interactief voorleesboek 5+

Timo krijgt een toverboek cadeau

van zijn oom. Per ongeluk schudt

Timo het pakje en dat is het begin van een

spannend avontuur. Hij wordt in het boek gezo-

gen, samen met zijn moeder. Leuk, interactief,

spannend én inmiddels een app-klassieker!

iPad € 3,59

iPhone € 1,79 (pocket-editie)

where’s wally now? Inhoud spel 7+

Even concentreren en speuren

naar Wally. De app is Engelstalig,

maar zevenjarigen kunnen na één keer uitleg-

gen zelfstandig op zoek naar de rood-witge-

streepte vrolijkerd.

iPhone € 0,89,

iPad € 2,69

Android € 0,89

SpeurprentInhoud spel 5+

Voor kleuters is Wally vinden

nog moeilijk. Voor hen is er

Speurprent. Met zoekplaten van onder meer

een camping en een boerderij. Iets gevon-

den? Dan volgt applaus en komt er een

nieuwe zoekopdracht bij. Een ouderwets

zoekboek in een aantrekkelijk digitaal jasje.

iPad € 1,79

Toca Boca

Inhoud spellen 5+

Met de populaire Toca Boca-

apps kunnen kinderen van alles.

Koken, muziek maken, kleding ontwerpen,

bouwen of autorijden. Maar ook samen spe-

len in een winkel of kapsalon. De meeste apps

hebben een oudermenu met (Engelstalige)

tips om nog meer spelplezier uit de app te

halen. Alle apps van deze ontwikkelaar zijn

duidelijk, werken goed en zien er mooi uit.

iPhone, iPad, gratis tot € 2,69. Een deel van

de apps is ook beschikbaar voor Android-

toestellen.

De drie biggetjesInhoud: interactief verhaal 5+

De biggetjes praten, springen

en maken salto’s wanneer ze

worden aangeraakt op het scherm. Kinder-

stemmen lezen het verhaal voor. Zelf lezen

kan ook. Prachtig uitgevoerd sprookje in 3D.

iPad, iPhone € 4,49

TiP! appselectie.vodafone.nlOp zoek naar apps voor

ukkies of juist voor tieners?

AppSelectie van Vodafone

geeft tips voor kinderen in alle leeftijden,

van games & fun tot apps over huisdieren

en de hipste social media-apps van dit

moment. Er is een uitgebreid aanbod

voor de mobiele besturingssystemen iOS,

Android, BlackBerry en Windows Mobile.

apps

— TiPS & ADVieSTeKST MArGrEET ALGrA


Prinses StuiterbalInhoud interactief verhaal 5+

Prinses Stuiterbal roetsjt van

de trap, tekent op de muur en

peutert in haar neus. De koning, zelf ook

wel in voor een ritje van de trapleuning,

krijgt klachten over zijn dochter. Hij besluit

neuspeuteren te verbieden. Tot hij merkt

hoe lastig zo’n verbod is. Grappig verhaal

met vrolijke interactieve afbeeldingen.

iPad € 2,69

Foldify

Inhoud creatief 5+

Een knutsel-app met een hele-

boel vouwmodellen. Bewerk

het model in de app met kleuren, tekeningen,

of plaatjes en print het uit om er een echt

3D-vouwwerkje van te maken. Creatieve

app die een brug slaat tussen digitaal en

‘echt’ knutselen.

iPad € 3,59

Hello CrayonInhoud creatief 5+

Creatief met krijtjes, stiften

of penselen. Met de keuze uit

kleurplaten, zelf tekenen of het bewerken van

een eigen foto. De app heeft de mogelijkheid

tot in-app aankopen, maar het winkelicoontje

kan niet geopend worden wanneer de iPad

eenmaal kindvriendelijke instellingen heeft.

Gratis voor iPhone, iPad, Android

Maan roos vis letter-leggerInhoud spel, leren lezen 6+

Beginnende lezers leggen de

juiste letter(s) bij een afbeelding. Ze begin-

nen met alleen de eerste letter en in de

hogere niveaus leggen ze het hele woord.

Om frustratie te voorkomen wordt een

woord automatisch gelegd na drie foute

antwoorden. Prima app die aansluit bij het

leesonderwijs in groep 3.

iPad € 4,49

iPhone € 4,49

Android € 3,99

letterSchoolInhoud letters en cijfers leren

herkennen en schrijven 5+

Letters herkennen en schrij-

ven volgens de logische opbouw van

luisteren, kijken, overtrekken en schrijven.

De beloning is telkens een geweldige

animatie. Bloemen, snoepjes, treinen en

auto’s maken van elke letter een feestje.

iPad € 2,69

rompompom ik leer letters

Inhoud spel, letterherken-

ning 5+

Kleuters kunnen in drie spelletjes oefenen

met letterherkenning. De app is opge-

bouwd uit meerdere niveaus, van letters

tot woorden herkennen. Verzorgde app

met een duidelijke navigatie en uitleg.

iPad, iPhone, Android € 2,69

TiP! voor ouders www.mediasmarties.nl

Op de site van Mediasmarties kun je een uitgebreid overzicht van kindermedia vinden,

afgestemd op de leeftijd van je kind. Van informatie over de inhoud en geschiktheid van

tv-programma’s en (bioscoop)films tot aan games, apps en websites. Voor ouders van

kinderen tot 12 jaar.

Doe het samenBewust omgaan met media, moeten

kinderen leren. Het is goed om als ouder

afspraken te maken over mediagebruik

en om alleen kwalitatief goede apps, sites

en games aan te bieden. Je leert kinderen

ook veel door actief betrokken te zijn bij

hun digitale leven. Door interesse te tonen

voor wat ze doen op internet en tablet.

Praat er samen over en speel een spelletje

mee. neem ook de tijd om ze uit te leggen

waarom sommige spelletjes niet geschikt

voor ze zijn.

Download gratis 104 Leerzame apps & sites

op kn.nu/leerzame-apps-sites

een goede app is- Aantrekkelijk

De app is leuk, overzichtelijk en visueel

aantrekkelijk, heeft een simpel startscherm

en een heldere navigatie met duidelijke

iconen. De app past bij de belevingswereld

van het kind en staat niet vol reclame.

- Betrouwbaar

De app heeft een (voor kinderen lastig

te bereiken) oudergedeelte met infor-

matie en geeft voorafgaand aan het

downloaden informatie over het niveau

en doel van de app.

- Gebruiksvriendelijk

De app voorkomt dat kinderen op

verkeerde pagina’s terechtkomen, zoals

aankooppagina’s, en stimuleert de betrok-

kenheid van ouders. De app heeft een

korte laadtijd, weinig tekst en veel visuele

en auditieve navigatie.

— inTerViewTeKST MArIEnKE TAU BeelD JOrrIT ’T HOEn

BIJ onS thuIS


Door de sportieve stadskinderen van de familie

Potgiesser wordt wel vier keer per week

gesport, maar soms voelt het alsof ze in

digitaal mierennest zijn beland. Martijn: ‘We hebben

onze eigen wereld van het denken, de wereld van het

samenzijn en dan ook nog eens de interactie tussen al

die mobiele telefoons. De kamer is vol met honderden

mensen, terwijl we eigenlijk met z’n vieren willen zijn.’

Sandrien vindt het ook lastig: ‘Ik heb er lang over

nagedacht om Bo een abonnement te geven waarmee

ze online kan. Ik wil duidelijke afspraken maken. Als

het niet werkt, pas ik het abonnement aan.’

Bo (13)

Scholier 2e klas vwo

In de klas mag Bo haar mobiel

gebruiken om dingen op te zoe-

ken. Op social media in de pauze

hoeft niet zo nodig van haar, dan

heeft ze andere dingen te doen.MArTiJn (51)

restauranteigenaar

De Pizzakamer / sieraden-

ontwerper

Berichtjes storen Martijn.

Hij fotografeert en belt

vooral met zijn telefoon.

Bo: ‘Kijk ik zondag op

WhatsApp, dan staat er bij

papa: woensdag voor het

laatst gezien!’

Senne (9)

Scholier groep 5

Senne corrigeert haar zus op

momenten dat die zich in haar

telefoonscherm verliest.

SAnDrien (46)

Ex-castingdirector

Sandrien dreigt wel eens dat ze

Bo’s mobiel afpakt. ‘Tegen haar

vriendinnen zeg ik ook: “Jongens

telefoon weg, jullie zijn nu bij

elkaar.”’

ZATerDAGMiDDAG 14.00 UUr


Safiya Henry is zo serieus met haar school bezig

dat ze van haar ouders veel vrijheid krijgt om

leuke dingen doen met haar telefoon. Met z’n

vieren in een restaurant komt haar mobiel snel even

op tafel omdat ze een mooi gerecht wil fotograferen

voor op Instagram, en vanmiddag heeft ze afgespro-

ken om met haar Engelse familie te facetimen.

‘Het is een nieuwe manier van communiceren. Heel

leuk maar ook heel anders,’ vindt Anaïsa. Ze merkt

hoe goed Safiya in de gaten heeft hoe het werkt

op social media: dat er ruzie kan ontstaan om een

kleine, rare opmerking en hoe een bericht zonder

smiley anders geïnterpreteerd wordt dan eentje

met smiley.

iZAUrA (9)

Scholier groep 6

Izaura is dol op inparkeren en

vindt het heerlijk om auto te

rijden. Van spelletjes met bussen

tot limousines: de iPad staat er

vol mee.

SAFiYA (13)

Scholier 2e klas vwo

Safiya is online op haar telefoon

tussen het huiswerk maken

door, als ze wakker wordt en

voor ze naar bed gaat.

neilProducer

neil vindt het belangrijk om ook

persoonlijk contact te blijven

houden binnen het gezin ‘Alles

gaat zo snel nu.’

AnAïSA (35) Uitgever

‘Vanochtend dacht ik dat Safiya

heel lang uitsliep, tot ik op

WhatsApp zag dat ze al online

was geweest.’

iets oudere kinderen gebruiken media steeds

zelfstandiger, vaak ook op hun eigen kamer.

Veel ouders vinden het belangrijk om duidelijke

grenzen te stellen. Gewelddadige games spelen

of films kijken, verbieden ze.

DiT HoUDT Ze BeZiG

9-12 jaar


VERLEIDKinderen weten dat reclames bedoeld zijn om producten te verkopen, maar kunnen — vooral op internet — nog niet altijd doorzien wat commercieel is en wat niet. Ze worden gemakkelijk verleid door commerciële aanbiedingen.

79% van de 8- tot 18-jarigen heeft een mobieltje. 63% van de jongeren met een mobiele telefoon zegt te kunnen internetten en 54% heeft een smartphone. Beide factoren zijn sterk afhankelijk van leeftijd: hoe ouder, hoe vaker een kind een mobiel met internet of een smartphone heeft.

EIGEN AccOUNTAan het eind van de basisschool, vlak voor de overgang naar het voortgezet onderwijs, heeft bijna elk kind social media ontdekt. Soms hebben ze ook al een account op Twitter en/of Facebook.

Social media worden meer en meer door deze kinderen gebruikt om hun vriendengroepen te bevestigen. Ze willen bij een groep horen en gebruiken daar bewust de media bij.

Vrienden en vrien-dinnen bepalen wat populair is; ze doen mee met aller-lei rages.


Veel ouders houden nog wel een oogje

op het mediagebruik; te gewelddadige

films en games zijn verboden.

Kinderen worden kritisch over wat ze in de media

tegenkomen. Belangrijke onderwerpen zijn bijvoorbeeld: dierenleed en milieuvervuiling.

25% van de nederlandse jongeren is weleens opgezadeld met een ongewild abonnement op een sms-dienst. Tegen hun zin en vaak zonder dat ze het weten zijn ze tussen de 10 en 250 euro kwijt aan diensten als wallpapers, ringtones en spelletjes voor de mobiele telefoon. Ook een op de tien kinderen tussen 8 en 12 jaar met een mobiele telefoon is de dupe van deze misleiding.

RAPPORTcIJFEROuders zijn bewust bezig met de internetopvoeding van hun kind en zeggen goed te weten wat hun kinderen op internet doen. Zowel voor het computeren in het alge-meen, als voor hun internetkennis, geven ouders zichzelf een ruime 7 als rapportcijfer.

ELKE DAGnederlandse kinderen

van 10 tot 14 jaar kijken ongeveer 5,5 uur per dag

naar een beeldscherm: van een smartphone en com-

puter tot tv-scherm.

GEADVISEERDE SchERMTIJD 8-10 jaar: maximaal 1 à 1 1/2 uur beeldschermtijd per dag;10-12 jaar: maximaal 2 uur beeldschermtijd per dag.


Br

on

ne

n w

ww

.med

iao

pvo

ed

ing

.nl

Pete

r n

ikken

, O

ud

ers

ove

r h

et

inte

rnet

en

hu

n k

ind

, M

ijn

Kin

d O

nlin

e/M

oti

vacti

on

, 20

09

H

ey,

wh

at’

s ap

p?

8-1

8-j

ari

gen

en

mo

bie

le t

ele

foo

ns,

Sti

ch

tin

g

Mijn

Kin

d O

nlin

e,

20

12

Alt

ijd b

inn

en

bere

ik,

8-1

8-j

ari

gen

en

mo

bie

le t

ele

foo

ns,

Sti

ch

tin

g M

ijn

Kin

d O

nlin

e/Q

riu

s, 2

010

C

CA

M, 20

13

3. Veel mensen zijn enthousiaste gebrui-kers van social media, zoals instagram, Facebook, whatsApp en Twitter. Hoe actief ben jij op social media?

A Ik heb er niets mee en doe er dus ook

niets mee.

B Ik facebook, whatsapp en twitter af en

toe (2 keer per week of minder).

C Ik gebruik social media met regelmaat (zeker

3 keer per week of meer).

4. ouders willen vaak vaste regels afspreken over het gebruik van smart-phone, iPad, PlayStation of laptop. Ze zijn bang dat hun kind er anders te afhankelijk van wordt. wat vind je daarvan?

A regels opleggen helpt niet. Samen

bespreken en afspraken maken wel.

B Ik snap het wel. Zelf vind ik het ook best moeilijk

om hem weg te leggen. Als je geen regels stelt

worden ze verslaafd aan al die media.

C Precies hierom moet het gebruik

van media tot een minimum worden

beperkt.

2. Jullie gaan een week op vakantie. Helaas heeft het vakantiehuisje geen wifi. wat doe je?

A Ik laat mijn smartphone de hele week in mijn koffer

zitten. Lekker rustig!

B Ik zoek een of twee keer in de vakantieweek een

café op met wifi om mijn email en social media te

checken.

C Ik ga niet mee op vakantie. Een week zonder wifi

gaat echt niet!

1. Hoe belangrijk is jouw smartphone voor jou?

A Heel erg belangrijk.

B Een beetje belangrijk.

C niet belangrijk.

Deze mini-test is gemaakt voor ouders van tieners

van 10 tot 16 jaar. Doe de test en gebruik wat je te

weten komt over jezelf als mooie aanleiding voor

een keukentafelgesprek met je kind.

Wat Voor MeDiA- GeBrUiKer Ben JIJ?

6 TiPS oM HeT GeSPreK MeT Je KinD AAn Te GAAn1. Grijp situaties uit het dagelijks

leven aan om een gesprek te be-ginnen, zoals een tv-programma, een artikel of een situatie op school.

2. Gebruik humor. Vraag je kind naar grappige situaties of film-pjes en gebruik deze als aan-leiding voor een gesprek over media.

3. Ga naast je kind zitten en vraag hem om jou wegwijs te maken op Twitter, Facebook, WhatsApp of andere plekken waarop hij online is. Je kunt dan ongedwongen vra-gen stellen over wat daar gebeurt.

4. Voorkom gezichtsverlies van je kind. Als hij ergens niet over wil praten, laat dat dan zo.

5. Kies een gesprekssituatie waar je elkaar niet recht in de ogen hoeft te kijken, bijvoorbeeld naast elkaar in de auto of tijdens de afwas.

6. Probeer het niet altijd beter te weten, maar stimuleer een kind zelf hardop na te denken over zijn eigen mediagedrag.


— TeST TeKST MEDIAWIJZEr.nET illUSTrATie IVO VAn IJZEnDOOrn

5. leg jij jezelf regels op voor het gebruik van media? Bijvoorbeeld: geen smartphone bij het eten, geen tv bij huiswerk of als bewegend behang, niet sms’en tijdens een gesprek etc.

A Ja, maar ik hou me er niet altijd aan.

B nee, waarom zou ik?

C Ja, ik heb mezelf duidelijke

regels gesteld en hou me daar

ook aan.

Wat Voor MeDiA- GeBrUiKer Ben JIJ?

De uitgebreide versie van deze test is te vinden op www.mediawijsheid.nl/ouders

VRAAG 1

= 3

=

1

= 0

VRAAG 3

=

1

= 2

= 3

VRAAG 4

=

0

= 1

= 2

VRAAG 5

=

1

= 2

= 3

VRAAG 2

=

2

= 3

= 0

liGHT GeBrUiKer(0 ToT 5 PUnTen)

Je geeft aan dat je weinig hebt met online devi-

ces. Je vindt dat je kind het gebruik van media

ook niet moet overdrijven – liever heb je zelfs dat

hij er weinig tot niets mee doet. Terughoudend-

heid in het mediagebruik van jou en/of je kind kan

een aantrekkelijke weg lijken, maar heeft ook een

keerzijde. De vraag is namelijk niet óf jij en je kind

te maken krijgen met internet en social media,

maar hoe veel en hoe vaak. Je doet er verstandig

aan je kind te begeleiden in dat gebruik en dat

kan onder meer door zelf een voorbeeld te geven.

Als je met je kind kunt praten over het gebruik

van media, kan hij ook zijn (goede en slechte)

ervaringen met je delen. Als je het gebruik ervan

al op voorhand afwijst, wordt zo’n gesprek heel

moeilijk.

VerSTAnDiGe GeBrUiKer (6 ToT 10 PUnTen)

Je bent zelf redelijk actief in je mediagebruik. Je

hebt nagedacht over welke grenzen je jezelf wilt

stellen en je hebt afspraken gemaakt met je kind.

Bijvoorbeeld over wanneer de tablet of smart-

phone wel en niet mag. Verstandig, maar let op!

In veel gevallen denken ouders dat ze met hun

kinderen duidelijke afspraken hebben gemaakt

over mediagebruik, en dat ze vaak genoeg met

hun kind over zaken als internet en games praten.

Maar kinderen vinden vaak helemaal niet dat er

duidelijke regels zijn, of dat er vaak wordt gespro-

ken over hun media-ervaringen. Wees dus duide-

lijk over de regels die in huis gelden voor internet,

social media en games en pleeg onderhoud:

praten dus. Fris met regelmaat het geheugen van

je kind weer even op.

AFHAnKeliJKe GeBrUiKer(10 ToT 14 PUnTen)

Het lijkt erop dat je het net zo moeilijk vindt om

een dag offline te zijn als je kind. Dat is mooi mee-

genomen, want dan weet je hoe alles werkt en dat

kun je delen met je kind. Toch is het goed je ervan

bewust te zijn dat jongeren anders met media om-

gaan dan volwassenen. Ze zijn minder ervaren in

het sociale verkeer dan wij en daarom kwetsbaar-

der. Ze hebben begrenzing nodig en iemand die

soms prioriteiten voor ze stelt: eerst je huiswerk,

dan whatsappen. Je weet zelf al hoe moeilijk het

voor je is om je smartphone een uur weg te leg-

gen – hoe moeilijk moet dat dan voor een 14-jarige

zijn? Gebruik deze mini-test als mooie aanleiding

om media-ervaringen te delen en in gesprek te

gaan. Afspraken maken over mediagebruik bete-

kent vooral praten met elkaar over media.



— TiPS & ADVieSTeKST ESTHEr SMID illUSTrATie rICHArD WOUTErS

Van SmartPhon e tot SMART KIDSmartphones zijn in recordtijd een onmisbaar ingrediënt ge-

worden van het leven van kinderen en jongeren. Help ze om

smart te worden en uit hun mobiel te halen wat erin zit.

de BeSte leeftIJd Voor een moBIelBeGinnen ZonDer inTerneT Het geeft veel ouders een veilig gevoel als hun kind bereikbaar is. Op steeds jongere

leeftijd krijgen kinderen daarom een mobiel. De meesten zijn dan tussen 8 en 10 jaar.

Het kan slim zijn om te beginnen met een mobiele telefoon, waarmee je alleen kunt

bellen en sms’en. Zo voorkom je dat kinderen ongewenst op internet gaan surfen.

Ook kunnen ze geen dure smartphone verliezen.

ZelF VrAGen STellenOp welk moment een kind een mobiel krijgt en wat voor soort telefoon dat dan is,

hangt af van verschillende factoren. Ligt de school vlak bij huis of moet het kind

een eind fietsen? Hoe vaak is het kind alleen thuis of alleen onderweg? Is er een oud

toestel van een van de ouders beschikbaar? Als dat niet het geval is, hoeveel geld

willen ouders dan uitgeven aan een nieuw toestel? Hoe graag wil het kind

een mobiele telefoon? Hoeveel klasgenoten hebben een mobieltje?

MiDDelBAre SCHool VerAnDerT VeelEr bestaan geen regels voor en er is geen ideale leeftijd, maar in

de praktijk blijkt dat in de bovenbouw van het basisonderwijs

nog lang niet alle kinderen een mobiele telefoon hebben.

Zodra ze op de middelbare school zitten, hebben vrijwel alle

kinderen een mobieltje. Steeds vaker is dat een smartphone,

waarmee je naast bellen en sms’en, ook kunt mailen, surfen

en gebruikmaken van social media.

ZO HOU JE DE KoSTen In DE HAnD

PrePAiD Om kinderen te leren hun belkosten binnen de perken te houden,

kan het slim zijn om te beginnen met prepaid. Bij prepaid betaal

je vooraf. Je weet dus precies wat je uitgeeft en krijgt geen hoge

rekeningen achteraf. Is het beltegoed op, dan kan je kind niet

meer bellen, totdat het weer is opgeladen. Je kunt overigens wel

gebeld worden als je beltegoed op is. Met een prepaid smart-

phone kun je, als er wifi is, ook gewoon internetten.

VAST ABonneMenTKies je wel voor een abonnement, let dan goed op de kosten

voor gebruik buiten de bel- of sms-bundel. Die verschillen flink

per abonnement en provider. Laat je goed informeren over de

aansluitkosten, hoe lang het goedkope maandtarief geldig blijft

en wat je daarna precies gaat betalen.

TeleFoonKoSTen VerDelenWie betaalt het toestel en wie de belkosten? Je kunt afspreken

om de maandelijkse kosten samen te betalen of om het zakgeld

te verhogen met een vast bedrag voor belgeld. Als kinderen meer

willen ‘verbellen’, kun je ze dat zelf laten betalen. Zo voorkom je

extreem hoge kosten en maak je kinderen bovendien bewust van

hun belkosten.


Van SmartPhon e tot SMART KID

Do’S✔ rekening houden met

medepassagiers in de

bus of de trein door

niet heel lang te bellen,

harde muziek te luiste-

ren of met geluid aan

spelletjes te spelen.

✔ Een afspraak maken

om persoonlijk aan je

vriend(in) te vertellen

dat je de relatie wil

verbreken. Uitmaken

via WhatsApp of via

een sms is laf.

✔ Je telefoon wegstop-

pen als je met anderen

in gesprek bent, of

wanneer je afrekent bij

de kassa. Doe oortjes

om muziek te luisteren

ook uit in dat geval.

Don’TS✘ Binnengekomen be-

richten op je telefoon

checken als je met

iemand aan het praten

bent. Wel zo sociaal.

✘ Bellen of sms’en op de

fiets. Het leidt tot tien-

tallen ongelukken per

jaar. Alles wat afleidt

van het verkeer kan

gevaarlijke situaties

opleveren.

✘ Maak niet tegen de

zin van een ander rare

foto’s of filmpjes van

elkaar. Het kan als grap

bedoeld zijn. Maar dat

kan vervelend aflopen.

Smart kIdS eTiqUeTTe

leT oP de ValkuIlenBeTAAlDe SMS-ABonneMenTenEr kunnen hoge kosten worden gemaakt met abonnementen op

ringtones of sms-diensten (dagelijkse berichten met bijvoorbeeld

een mop of horoscoop). Als niet duidelijk is hoe je je hiervoor kunt

afmelden, ga dan naar www.smsafzeggen.nl

Op www.payinfo.nl kun je alle sms-abonnementen voor het

mobiele nummer van je kind blokkeren.

VirTUele CreDiTS KoSTen GelDKinderen geven regelmatig (te) veel geld uit aan het kopen van

credits voor virtuele werelden of spellen. Met die credits kun je

spullen of extra’s kopen in een game. Bijvoorbeeld een poppetje, of

meubeltjes. Credits aanschaffen gaat vaak heel makkelijk via sms.

STeMMen oP Je FAVorieTe KAnDiDAATEen sms sturen om te stemmen bij televisieprogramma’s kan

behoorlijk wat geld kosten. Praat hierover met kinderen en maak

duidelijke afspraken. Zo maak je ze bewust van wat bellen en

sms’en kost.

regels hebben

de meeste kans

van slagen als vol-

wassenen het goede

voorbeeld geven

en zich daar dus

ook aan houden.


Vodafone wil ouders en kinderen ondersteunen in veilig en verantwoord

gebruik van mobiele digitale producten. Met deze handige hulpmiddelen

kunnen ouders worden ondersteund bij de mediaopvoeding.

HAnDiG Van Vodafone

• Voor ouders die hun kind met een gerust gevoel een mobiele telefoon

willen geven, heeft Vodafone een speciale prepaid simkaart, die te

gebruiken is in alle typen mobiele telefoons (basistoestellen en smart-

phones). Met deze Kind Veilig Sim zijn bereikbaarheid en veiligheid

gegarandeerd. Betaalde 0900-nummers, betaalde sms-abonnementen

en bellen naar het buitenland zijn standaard geblokkeerd. Zo worden

ongewenste kosten voorkomen. Ook als het beltegoed op is, blijft je

kind telefonisch bereikbaar; hij kan dagelijks twee gratis sms’jes verstu-

ren naar de 06-nummers van zijn ouders. Kind Veilig Sim is een prepaid

simkaart. Dit betekent dat je kind alleen gebruik kan maken van een

vooraf opgewaardeerd tegoed. Via My Vodafone hebben ouders inzicht

in de kosten. Bij aanschaf van Kind Veilig Sim krijgt het kind vijf gratis

sms’jes om familie en vrienden te laten weten dat hij een nieuw nummer

heeft. Met de Kind Veilig Sim zijn twee gratis apps verkrijgbaar:

Safety net en Mobile Protect.

• Met de gratis Mobile Protect app kun je een tele-

foon bij verlies of diefstal terugvinden. Ook kun je

het toestel op afstand vergrendelen en vanachter

je pc of laptop persoonlijke gegevens zoals foto’s,

video’s, sms’jes en contactgegevens wissen. Je kunt

het telefoonalarm activeren om je toestel te vinden,

zelfs als het op de stille stand staat. Door een bericht

te sturen naar je verloren toestel wordt het getoond

op het scherm. Als je kiest voor de Mobile Protect

premiumversie - waar je e 2,- per maand voor be-

taalt - is je smartphone ook nog beschermd tegen

schadelijke virussen. Kijk voor meer informatie op

vodafone.nl/mobileprotect

• Via de My Vodafone app heb je direct inzicht in het

verbruik van je kind. Je ontvangt een sms-bericht

wanneer 75% van de databundel is verbruikt. Als de

kosten te hoog worden, kun je daar vervolgens het

bel-/sms-/internetgedrag van je kind op aanpas-

sen. Je kunt ook het beltegoed opwaarderen op

een vaste dag. My Vodafone kun je gebruiken op de

mobiele telefoon van je kind, op je eigen telefoon of

op de pc of laptop thuis. Kijk voor meer informatie

op vodafone.nl/kinderen

• Safety net is een gratis app voor Android-toestellen, die ouders en kin-

deren helpt bij het veilig en verantwoord gebruiken van een smartphone.

Met deze app kunnen ouders een tijdklok instellen voor mobiel internet,

zodat duidelijk is op welke tijdstippen en hoe lang mobiel internetten is

toegestaan. Overmatig gebruik is daardoor onmogelijk en je kunt dus ook

regelen dat je kind zijn mobieltje tijdens schooltijden of ’s nachts niet mag

gebruiken. Je kunt zelfs instellen dat je kind tijdens het gebruik van de

mobiele telefoon om de zoveel tijd een pauze moet inlassen. Met de Veilig

Surfen-optie blokkeer je websites met schadelijke of ongewenste infor-

matie. Dit kan per leeftijdscategorie worden ingesteld (tot 6 jaar, 6-12 jaar,

12-16 jaar en 16-18 jaar). Speciale software maakt gebruik van een zoge-

naamde ‘zwarte lijst’, waarin websites staan met ongeschikte content. Je

kunt zelf websites toevoegen via de optie ‘speciale instellingen’. Vervolgens

kun je via de tijdsklok instellen wanneer het kind de website mag bezoeken.

Ook is het mogelijk om bepaalde telefoonnummers te blokkeren. Dat kan

een oplossing zijn bij digitaal pesten. Je kunt met Safety net ook bepalen

naar welke telefoonnummers je kind zelf mag bellen of sms’en. Handig als

je betaalde sms-diensten wilt blokkeren. Ook als je alle uitgaande gesprek-

ken hebt geblokkeerd, kan je kind altijd de hulpdiensten, ouders en de

Kindertelefoon bereiken. Verder kun je bepalen of jouw kind zelf apps op

de smartphone mag installeren en verwijderen. De app heeft nog meer

voordelen: toegang tot websites wordt geregeld via een filter en de app

voorkomt ook het verspreiden van ongewenste beelden. Oudere kinderen

kunnen de app zelf beheren.

— TiPS & ADVieSTeKST ESTHEr SMID illUSTrATie rICHArD WOUTErS


— B

EW

AA

RP

OS

TE

RT

EK

ST

HE

ST

ER

OT

TE

R

ZO

HO

U J

E H

ET

PR

IVÉ

V

oo

r kin

de

ren

en

tie

ne

rs is

pri

vacy w

el e

rg v

er

van

hu

n b

ed

. Z

ij w

ille

n ju

ist

zove

el

mo

ge

lijk o

ve

r zic

hze

lf o

nlin

e m

et

vri

en

de

n d

ele

n. To

ch

is

het

be

lan

gri

jk o

m je k

ind

te v

ert

elle

n d

at

hij

zelf

mo

ete

n b

ep

ale

n w

ie z

ijn f

oto

’s e

n u

pd

ate

s m

ag

zie

n.

Vra

ag

je a

an

men

sen

aan

wie

ze

hu

n h

uis

sleu

tel zo

ud

en

to

ever-

tro

uw

en

, d

an

zijn

dat

ho

og

uit

de b

ure

n, w

at

vri

en

den

en

fam

ilie. M

aar

op

in

tern

et

zijn

pers

oo

nlij

ke g

eg

even

s

zic

htb

aar

vo

or

de h

alv

e w

ere

ld. S

ocia

l

med

ia, zo

als

Faceb

oo

k e

n T

wit

ter, z

ijn

de id

eale

han

gp

lek o

m p

rivéfo

to’s

met

vri

en

den

te d

ele

n, d

e laats

te n

ieu

wtj

es

do

or

te n

em

en

en

afs

pra

akje

s te

maken

.

Pri

vacy is

dan

nie

t h

et

eers

te w

aar

ge-

bru

ikers

aan

den

ken

. T

ien

ers

nie

t, m

aar

óó

k d

e m

eest

e o

ud

ers

nie

t.

Als

je d

e p

rivacyin

stelli

ng

en

van

je t

ab

let,

smart

ph

on

e o

f la

pto

p n

iet

aan

past

, lig

t

alle

in

form

ati

e g

ew

oo

n o

p s

traat.

Oó

k

die

vakan

tiefo

to v

an

je d

och

ter

met

afg

ezakte

bik

ini.

Nie

t zo

han

dig

, als

zij

stra

ks

gaat

solli

cit

ere

n n

aar

een

nie

uw

op

pasb

aan

tje.

AD

VE

RT

EE

RD

ER

S L

OK

KE

NO

ok in

stan

ties

ko

men

meer

van

je g

ezin

te w

ete

n d

an

je lie

f is

. W

erk

gevers

, st

ud

-

ieb

eu

rsvers

trekkers

, zie

kte

ko

stenverz

e-

kera

ars

en

op

spo

rin

gsi

nst

an

ties

ku

nn

en

in a

lle r

ust

jo

uw

pro

fi el o

f d

at

van

je k

ind

best

ud

ere

n. H

et

is d

e m

oeit

e w

aard

om

je d

aar

in t

e v

erd

iep

en

.

En

er

is n

og

een

red

en

om

je b

ew

ust

te

zijn

van

het

bela

ng

van

pri

vacy.

So

cia

le

netw

erk

site

s zijn

in

de e

ers

te p

laats

co

mm

erc

iële

bed

rijv

en

die

han

dele

n in

pers

oo

nlij

ke in

form

ati

e. M

et

de g

e-

geven

s van

geb

ruik

ers

wo

rden

ad

ver-

teerd

ers

gelo

kt.

In

form

ati

e o

ver

jou

en

je

gezin

kan

du

s aan

on

beken

den

wo

rden

verk

och

t, t

erw

ijl je d

at

hele

maal n

iet

wilt

.

SN

EL

VE

RS

PR

EID

So

ms

wo

rden

med

iab

ed

rijv

en

teru

gg

e-

fl o

ten

in

hu

n h

on

ger

naar

pers

oo

nlij

ke

geg

even

s. D

e E

uro

pese

pri

vacyw

aak-

ho

nd

verb

oo

d F

aceb

oo

k b

ijvo

orb

eeld

om

de p

rivacyin

stelli

ng

au

tom

ati

sch

op

‘dele

n m

et

ied

ere

en

op

Faceb

oo

k’ te

zett

en

. D

aarv

oo

r in

pla

ats

kw

am

: ‘a

lleen

dele

n m

et

vri

en

den

’. M

aar

geb

ruik

ers

van

Faceb

oo

k e

n a

nd

ere

so

cia

l m

ed

ia

heb

ben

oo

k h

un

eig

en

vera

ntw

oo

rde-

lijkh

eid

, vin

dt

eu

rop

arl

em

en

tari

ër

So

ph

ie

in ’t

Veld

(D

66

), d

ie z

ich

bezig

ho

ud

t

met

on

line p

rivacy.

‘B

uit

en

op

str

aat

vert

el je

oo

k n

iet

van

alle

s o

ver

jezelf

aan

ied

ere

en

. W

aaro

m d

an

wel o

p in

tern

et?

Daar

heb

je n

og

min

der

zic

ht

op

wie

de

info

rmati

e k

rijg

t. H

et

vers

pre

idt

zic

h s

nel

en

blij

ft h

eel la

ng

best

aan

.’

Ge

en

pri

vé

leve

ns

on

lin

eM

aak m

et

je k

ind

du

ide

lijk

e a

fsp

rake

n

ove

r p

rivacy

op

so

cia

l m

ed

ia. B

ijvo

or-

be

eld

deze

:

• W

ees

met

op

zet

geh

eim

zin

nig

: g

eb

ruik

een

nep

naam

, g

eef

geen

in

fo o

ver

je

leeft

ijd, sc

ho

ol o

f ad

res.

• G

eef

van

jezelf

of

van

an

dere

n g

een

(em

ail)

ad

ress

en

, n

am

en

, te

lefo

on

nu

m-

mers

, fo

to’s

, w

ach

two

ord

en

aan

men

sen

die

je n

iet

bu

iten

in

tern

et

ken

t.

• R

esp

ecte

er

de p

rivacy v

an

an

dere

n:

vers

pre

id g

een

in

form

ati

e o

f fo

to’s

van

an

dere

n z

on

der

dat

te v

rag

en

.

• G

eb

ruik

de p

rivacyin

stelli

ng

en

!

5X

je in

stelli

ng

en

ch

ecke

nJe k

un

t zelf

bep

ale

n w

ie w

at

van

jo

u o

f je

kin

d t

e z

ien

kri

jgt

Faceb

oo

k

Pri

vacy

inst

ell

ing

en

Het

pla

ats

en

van

een

beri

ch

t, f

oto

of

een

sta

tusu

pd

ate

: als

je o

p

Faceb

oo

k s

taat

gere

gis

treerd

als

jon

ger

dan

ach

ttie

n jaar, d

an

ku

nn

en

alle

en

‘vri

en

den

’ en

‘vri

en

den

van

vri

en

den

’ d

at

zie

n. D

at

geld

t o

ok a

ls

je e

rgen

s in

ch

eckt.

Let

er

wel o

p d

at

een

kin

d z

ich

oo

k a

an

meld

t als

ge-

bru

iker

die

jo

ng

er

is d

an

ach

ttie

n jaar.

Ou

ders

ku

nn

en

zelf

kie

zen

wie

hu

n

beri

ch

ten

mo

gen

lezen

. D

at

kan

do

or

op

het

pic

tog

ram

‘dele

n’ te

klik

ken

en

te k

iezen

uit

‘op

en

baar’

, ‘v

rien

den

’, o

f

‘aan

pass

en

’. K

ies

je v

oo

r ‘o

pen

baar’

,

dan

kan

ied

ere

en

je g

eg

even

s zie

n

– o

ok m

en

sen

die

nie

t g

ere

gis

treerd

staan

op

Faceb

oo

k.

Ta

gg

en

en

tij

dli

jnco

ntr

ole

So

ms

‘tag

gen’ m

ense

n je

naam

. Dat

bete

kent

dat

het

beri

cht

of

foto

met

de t

ag

op

je p

rofi

el t

ere

cht

kom

t. E

en

and

er

kan d

an je

op

enb

are

info

rma-

tie z

ien e

n a

lles

wat

je t

oeg

anke

lijk

heb

t g

em

aakt

. Tie

ners

kunnen a

lleen

‘vri

end

en’ e

n ‘v

riend

en v

an v

riend

en’

tag

gen.

Wil

je e

ers

t een m

eld

ing

kri

jgen a

ls

je n

aam

in e

en b

eri

cht

of

op

een f

oto

wo

rdt

geta

gd

? In

je a

cco

unt-

inst

el-

ling

en v

ind

je ‘m

eld

ing

en’ e

n k

un je

dat

aang

eve

n. O

ok is

het

mo

gelij

k o

m

een t

ag

en z

elfs

een f

oto

te v

erw

ij-

dere

n: k

lik o

p ‘o

pti

es’

ond

era

an d

e

afb

eeld

ing

en d

aarn

a o

p ‘t

ag

rap

po

r-

tere

n/v

erw

ijdere

n’ e

n k

ies

verv

olg

ens

tuss

en ‘t

ag

’ of

‘fo

to’.

Dit

heet

‘tijd

lijn-

contr

ole

’. Z

o k

un je

zelf b

ep

ale

n w

at

er

op

je t

ijdlij

n w

ord

t g

eze

t.

Tw

itte

rF

orm

eel m

og

en

jo

ng

ere

n v

an

af

13 jaar

Tw

itte

r g

eb

ruik

en

. V

eel g

eb

ruik

ers

zijn

jo

ng

er

dan

13

. Tw

itte

r is

een

heel

op

en

med

ium

. E

lk p

rofi

el is

zic

htb

aar

vo

or

ied

ere

en

, n

et

als

elk

e t

weet.

Dat

bete

ken

t d

at

het

vers

tan

dig

is

om

er

geen

pri

vacyg

evo

elig

e in

form

ati

e o

p

te z

ett

en

. W

el ku

n je e

rvo

or

kie

zen

om

je t

weets

alle

en

te s

ture

n n

aar

men

sen

die

je v

olg

en

. D

e t

weets

zijn

dan

nie

t m

eer

op

en

baar, m

aar

staan

ach

ter

een

slo

tje. K

ies

via

‘in

stel-

ling

en

’ vo

or

tweetp

rivacy e

n k

ies

vo

or

‘tw

eets

afs

ch

erm

en

’.

Go

og

leG

oo

gle

heeft

net

als

Yo

uTu

be e

en

Safe

Searc

h fi

lte

r. O

ud

ers

ku

nn

en

de

bro

wse

rin

stelli

ng

en

aan

pass

en

, zo

dat

on

gesc

hik

te w

eb

site

s n

iet

als

zo

ekre

-

sult

ate

n o

pd

uik

en

. O

p d

e s

ite v

an

Go

og

le k

lik je o

p h

et

rad

ar-

ico

on

tje,

verv

olg

en

s g

a je n

aar

‘zo

ekre

sult

ate

n’

en

kie

s je

vo

or

‘Safe

Searc

h fi

lte

r’. H

et

stre

ng

e fi

lte

r h

ou

dt

zo

veel m

og

elij

k

extr

em

e t

ekst

en

en

beeld

en

teg

en

,

het

gem

ati

gd

e fi

lte

r alle

en

extr

em

e

beeld

en

. Je k

un

t je

keu

ze v

erg

ren

de-

len

als

je e

en

acco

un

t h

eb

t. G

eb

ruik

je

meerd

ere

bro

wse

rs?

Dan

mo

et

je b

ij

elk

e b

row

ser

de fi

lte

r in

sch

akele

n.

Yo

uTu

be

Een

veili

gh

eid

smo

du

s van

Yo

uTu

be

zo

rgt

erv

oo

r d

at

er

geen

seksu

eel

geti

nte

fi lm

pje

s w

ord

en

geto

on

d,

of

op

nam

es

van

gew

eld

of

pest

en

.

Maar

Yo

uTu

be k

an

nie

t g

ara

nd

ere

n

dat

deze b

eeld

en

do

or

het

fi lt

er

no

oit

te z

ien

zijn

. D

e v

eili

gh

eid

smo

du

s is

stan

daard

uit

gesc

hakeld

. W

an

neer

je

je a

an

meld

t, k

un

je d

eze m

od

us

on

-

dera

an

de p

ag

ina in

sch

akele

n. D

eze

inst

elli

ng

ku

n je v

erv

olg

en

s o

psl

aan

en

verg

ren

dele

n. O

p d

e s

mart

ph

on

e

of

tab

let

ku

nn

en

via

‘m

ijn a

cco

un

t’ d

e

inst

elli

ng

en

wo

rden

bekeken

. S

ch

akel

daar

op

tie ‘S

afe

Searc

h’ in

.

Ve

ilig

ve

rbin

de

nW

il je

meer

leze

n?

Kijk

op

w

ww

.vo

dafo

ne.n

l/kin

de

ren

D

aar

vin

d je o

ok h

an

dle

idin

-g

en

om

so

cia

l m

ed

ia

veili

g in

te s

telle

n.

and

er

kan d

an je

op

enb

are

info

rma-

tie z

ien e

n a

lles

wat

je t

oeg

anke

lijk

heb

t g

em

aakt

. Tie

ners

kunnen a

lleen

‘vri

end

en’ e

n ‘v

riend

en v

an v

riend

en’

tag

gen.

Wil

je e

ers

t een m

eld

ing

kri

jgen a

ls

je n

aam

in e

en b

eri

cht

of

op

een f

oto

wo

rdt

geta

gd

? In

je a

cco

unt-

inst

el-

ling

en v

ind

je ‘m

eld

ing

en’ e

n k

un je

dat

aang

eve

n. O

ok is

het

mo

gelij

k o

m

een t

ag

en z

elfs

een f

oto

te v

erw

ij-

dere

n: k

lik o

p ‘o

pti

es’

ond

era

an d

e

afb

eeld

ing

en d

aarn

a o

p ‘t

ag

rap

po

r-

tere

n/v

erw

ijdere

n’ e

n k

ies

verv

olg

ens

tuss

en ‘t

ag

’ of

‘fo

to’.

Dit

heet

‘tijd

lijn-

contr

ole

’. Z

o k

un je

zelf b

ep

ale

n w

at

er

op

je t

ijdlij

n w

ord

t g

eze

t.

Haa

l de

post

er e

ruit

en h

ang

’m o

p!

Mic

roso

ftW

ind

ow

s 7 m

aakt

het

ou

ders

gem

ak-

kelij

k o

m ‘to

ezic

ht’

te h

ou

den

. E

r kan

geko

zen

wo

rden

vo

or

een

tijd

slo

t,

waarm

ee t

ab

lets

, d

esk

- en

lap

top

s

au

tom

ati

sch

wo

rden

afg

esl

ote

n a

ls

de t

ijd v

ers

treken

is.

Oo

k k

un

nen

bep

aald

e s

pelle

tjes

wo

rden

gew

eerd

.

Heeft

je k

ind

een

Win

do

ws

7-a

cco

un

t,

dan

ku

n je v

ia h

et

co

nfi

gu

rati

e-

sch

erm

‘ou

derl

ijk t

oezic

ht

vo

or

elk

e

geb

ruik

er

inst

elle

n’ b

ep

ale

n h

oe je h

et

toezic

ht

reg

elt

. Je k

un

t d

aarn

a k

iezen

welk

e s

pelle

tjes

je k

ind

mag

sp

ele

n

op

basi

s van

sp

elc

lass

ifi c

ati

e, ty

pe

of

naam

. M

et

Win

do

ws

Liv

e F

am

ily

Safe

ty b

ep

aal je

welk

e w

eb

site

s je

kin

d m

ag

zie

n e

n m

et

wie

ze o

nlin

e

mo

gen

pra

ten

. O

ok z

ijn e

r ra

pp

ort

ag

-

es

van

hu

n o

nlin

e a

cti

vit

eit

en

.

post

er h

art m

agaz

ine

FR.in

dd

109

-11-

13

11:5

0


— B

EW

AA

RP

OS

TE

RT

EK

ST

MA

RT

INE

BO

RG

DO

RF

F

VE

ILIG

HE

ID V

OO

RO

PIn

tern

et

ke

nt

ee

n a

an

tal

mo

ge

lijk

e r

isic

o’s

. Z

o h

erk

en

je

de

me

est

vo

ork

om

en

de

en

we

et

je w

at

je a

ls o

ud

er

ku

nt

do

en

.

RIS

ICO

CO

NTA

CT

ME

T V

RE

EM

DE

N

RIS

ICO

HO

GE

KO

ST

EN

RIS

ICO

OV

ER

MA

TIG

GE

BR

UIK

MA

AK

JE

SM

AR

TP

HO

NE

EN

TA

BL

ET

KIN

DV

RIE

ND

EL

IJK

Re

spe

ct

is b

ela

ng

rijk

, o

ok o

p i

nte

rne

t. H

et

is

nie

t le

uk a

ls k

ind

ere

n g

ee

n r

eke

nin

g h

ou

de

n

me

t e

lkaars

pri

vacy

of

elk

aar

dig

itaal

pe

s-te

n. H

oe

vo

ork

om

je

dat?

• L

eer

je k

ind

om

nie

t te

reag

ere

n o

p p

est

eri

jen

,

dre

igem

en

ten

of

sch

eld

part

ijen

, m

aar

oo

k o

m z

elf

alt

ijd v

rien

delij

k e

n e

erl

ijk t

e b

lijven

en

nie

t (t

eru

g)

te s

ch

eld

en

. G

esc

hre

ven

wo

ord

en

ku

nn

en

sn

el

verk

eerd

overk

om

en

.

• W

ijs je k

ind

op

het

bela

ng

van

pri

vacy e

n leer

hem

dat

het

nie

t vers

tan

dig

is

om

zo

maar

foto

’s,

fi lm

pje

s en b

eri

chte

n v

an a

nd

ere

n o

nlin

e t

e p

laats

en

.

• L

et

op

wat

je k

ind

do

et

vo

or

een

web

cam

. A

ls

foto

’s e

n fi

lm

pje

s een

maal o

ver

het

inte

rnet

zw

er-

ven

, w

eet

je n

iet

wie

het

alle

maal te

zie

n k

rijg

t en

ku

n je h

et

nie

t m

eer

teru

gd

raaie

n.

Kin

de

ren

make

n m

oe

ilij

k o

nd

ers

ch

eid

tu

sse

n

‘ech

te’ vri

en

de

n e

n o

nli

ne

vri

en

de

n. D

ie

we

reld

en

lo

pe

n d

oo

r e

lkaar

he

en

. A

ls o

ud

er

he

b j

e e

en

sch

on

e t

aak o

m j

e k

ind

te

le

ren

w

ie h

ij k

an

ve

rtro

uw

en

.

• B

ed

en

k d

at

je o

p in

tern

et

no

oit

zeker

weet

met

wie

je t

e m

aken

heb

t. M

aak je k

ind

du

idelij

k d

at

hij

geen

pers

oo

nlij

ke in

form

ati

e m

ag

geven

aan

men

sen

die

hij

alle

en

van

in

tern

et

ken

t.

• L

eer

je k

ind

om

alle

en

uit

no

dig

ing

en

en

vri

en

d-

sch

ap

sverz

oeken

van

beken

den

te a

ccep

tere

n e

n

ch

eck z

o n

u e

n d

an

sam

en

de c

on

tacte

nlij

st.

• L

eg

je k

ind

uit

dat

het

vers

tan

dig

is

om

een

nep

naam

te g

eb

ruik

en

als

hij

wil

ch

att

en

met

on

beken

den

.

• S

pre

ek a

f d

at

je k

ind

nie

t zo

maar

mag

belle

n o

f

sms’

en

met

men

sen

die

hij

alle

en

van

in

tern

et

ken

t

en

sp

reekt.

Wil

je k

ind

afs

pre

ken

met

een

vri

en

d

van

in

tern

et?

Ga d

an

mee.

Vir

tue

el

ge

ld i

s m

akke

lijk

uit

te

geve

n. V

ee

l o

nli

ne

gam

es

late

n k

ind

ere

n e

ers

t g

rati

s sp

ele

n, m

aar

pro

be

ren

ze

daarn

a m

et

ech

t g

eld

te

late

n b

eta

len

vo

or

extr

a’s

. V

aak k

an

d

at

gew

oo

n m

et

ee

n s

ms,

zo

nd

er

tuss

en

-ko

mst

van

de

ou

de

rs. H

oe

vo

ork

om

je

ho

ge

re

ke

nin

ge

n?

• M

aak d

uid

elij

ke a

fsp

raken

met

je k

ind

over

het

uit

geven

van

geld

on

line, zo

als

dat

het

alle

en

mag

als

je e

rbij

ben

t. L

eg

du

idelij

k u

it w

aaro

m

deze a

fsp

raken

zijn

gem

aakt.

• O

ud

ers

zijn

aan

spra

kelij

k v

oo

r d

e s

ch

uld

en

die

hu

n k

ind

ere

n m

aken

en

mo

ete

n d

us

beta

len

als

het

uit

de h

an

d lo

op

t. L

aat

je k

ind

wel d

e

co

nse

qu

en

ties

vo

ele

n v

an

zijn

ged

rag

, b

ijvo

or-

beeld

do

or

af

te s

pre

ken

dat

hij

(een

deel van

)

de k

ost

en

mo

et

teru

gb

eta

len

.

• S

peel sa

men

een

gam

e o

f kijk

acti

ef

mee. B

eg

rijp

het

ple

zie

r d

at

je k

ind

heeft

, m

aar

ga o

ok s

am

en

na w

elk

e r

ecla

me e

r alle

maal in

die

gam

e o

f ap

p

vers

top

t zit

.

• S

pre

ek a

f h

oeveel je

kin

d p

er

maan

d k

rijg

t aan

bel-

of

speelg

eld

en

ho

u je d

aar

oo

k a

an

.

• W

il je

meer

info

rmati

e o

ver

kin

dere

n e

n v

irtu

eel

geld

? S

tich

tin

g W

eet

Wat

Je B

est

eed

t g

eeft

info

rmati

e o

ver

kin

dere

n, jo

ng

ere

n e

n g

eld

:

ww

w.w

wjb

.nl

He

t ri

sico

van

ve

elv

uld

ig g

eb

ruik

van

dig

i-ta

le m

ed

ia i

s d

at

he

t van

kw

aad

naar

erg

er

kan

gaan

. E

r b

est

aat

som

s e

en

kan

s o

p

ve

rsla

vin

g. D

oo

r st

ren

ge

re

ge

ls o

p t

e s

tell

en

, zo

rg j

e e

rvo

or

dat

de

kan

s o

p v

ers

lavin

g v

er-

min

de

rt. M

aar

pas

op

dat

he

t g

ee

n a

ve

rech

ts

eff

ect

he

eft

!

• Z

org

erv

oo

r d

at

de b

eeld

sch

erm

tijd

bep

erk

t b

lijft

.

Dit

geld

t vo

or

de c

om

pu

ter, m

aar

oo

k v

oo

r d

e

tele

vis

ie, m

ob

iele

tele

foo

n e

n t

ab

let.

• L

eg

uit

waaro

m h

et

go

ed

is

dat

je k

ind

oo

k a

nd

ere

din

gen

on

dern

eem

t, z

oals

bu

iten

sp

ele

n.

• M

aak o

nd

ers

ch

eid

tu

ssen

geb

ruik

vo

or

hu

isw

erk

of

vo

or

fun

en

zo

rg d

at

dit

nie

t in

elk

aar

overl

oo

pt.

Sp

reek a

f d

at

je k

ind

eers

t aan

zijn

hu

isw

erk

werk

t,

vo

ord

at

hij

bijv

oo

rbeeld

gaat

gam

en

.

RIS

ICO

ON

GE

WE

NS

T G

ED

RA

G

RIS

ICO

TO

EG

AN

G T

OT

SC

HA

DE

LIJ

KE

O

F O

NG

ES

CH

IKT

E C

ON

TE

NT

Lan

g n

iet

all

es

op

in

tern

et

is g

esc

hik

t vo

or

kin

de

ren

. H

elp

je

kin

d b

ij h

et

vin

de

n v

an

g

esc

hik

te a

pp

s, s

ite

s e

n g

am

es.

• M

oed

ig je k

ind

aan

om

alt

ijd z

ijn e

ch

te leeft

ijd in

te v

ulle

n. Z

o k

om

t h

ij alle

en

op

web

site

s d

ie v

oo

r

hem

bed

oeld

zijn

en

ku

nn

en

an

dere

n z

ien

dat

er

een

min

derj

ari

ge b

ij b

etr

okken

is.

• L

eer

je k

ind

om

iets

weg

te k

likken

als

hij

het

nie

t

wil

zie

n e

n o

m h

ulp

te v

rag

en

als

dat

nie

t lu

kt.

Vo

elt

hij

zic

h v

erv

ele

nd

over

wat

hij

heeft

gezie

n?

Pra

at

er

dan

sam

en

over.

• M

et

do

wn

load

s ko

men

reg

elm

ati

g v

iru

ssen

of

an

dere

on

gew

en

ste d

ing

en

mee, o

ok b

ij h

et

do

wn

-

load

en

van

gam

es

of

mu

zie

k. Z

org

erv

oo

r d

at

je

kin

d n

iets

do

wn

load

t zo

nd

er

jou

w t

oest

em

min

g

of

zo

nd

er

dat

je e

rbij

ben

t.

• Tw

ijfel je

of

een

gam

e g

esc

hik

t is

vo

or

je k

ind

?

PE

GI g

eeft

een

leeft

ijdsa

an

du

idin

g v

oo

r g

am

es

en

waars

ch

uw

t je

vo

or

sch

ad

elij

ke o

f o

ng

esc

hik

te

gam

es:

ww

w.p

eg

i.in

fo

0-1

6

Kin

d V

eil

ig S

im

D

e K

ind

Veili

g S

im is

verk

rijg

baar

vo

or

alle

typ

en

mo

bie

le t

ele

foo

ns.

D

e s

im b

lokkeert

09

00

-nu

mm

ers

en

d

eacti

veert

beta

ald

e s

ms-

die

nst

en

. Z

o w

ord

en

on

gew

en

ste k

ost

en

vo

ork

om

en

. M

et

twee s

ms’

jes

per

dag

blij

ft h

et

kin

d w

el alt

ijd b

ere

ik-

baar, o

ok a

ls h

et

belt

eg

oed

op

is.

Lees

meer

op

vo

dafo

ne

.nl/

kin

dve

ilig

sim

Safe

ty N

et

ap

p

D

e S

afe

ty N

et

ap

p b

esc

herm

t kin

-d

ere

n t

eg

en

de b

ela

ng

rijk

ste r

isic

o’s

van

mo

bie

l te

lefo

on

geb

ruik

. D

en

k a

an

ris

ico

’s z

oals

ho

ge k

ost

en

d

oo

r veel (i

nte

rnet)

geb

ruik

, p

est

en

en

het

vers

pre

iden

van

on

gew

en

ste

afb

eeld

ing

en

. M

et

de S

afe

ty N

et

ap

p k

un

je g

esp

rekken

, b

eri

ch

ten

en

an

dere

fu

ncti

es

eenvo

ud

ig b

eh

ere

n.

Nie

uw

is

de V

eili

g S

urf

en

-op

tie w

aar-

bij

kin

dere

n n

iet

meer

op

on

gesc

hik

te

site

s te

rech

t ku

nn

en

ko

men

. L

ees

meer

op

vo

dafo

ne

.nl/

safe

tyn

et

Mo

bil

e P

rote

ct

ap

p

H

eeft

je k

ind

zijn

mo

bie

l verl

ore

n?

Met

Mo

bile

Pro

tect

ku

n je h

et

toest

el

vin

den

, verg

ren

dele

n e

n w

isse

n v

an

af

je c

om

pu

ter. V

ind

en

, verg

ren

dele

n

en

wis

sen

is

geh

eel g

rati

s en

ku

n je

do

en

via

My V

od

afo

ne. A

ls je k

iest

vo

or

de p

rem

ium

vers

ie is

de t

ele

foo

n

van

je k

ind

besc

herm

d t

eg

en

vir

uss

en

d

an

kzij

McA

fee v

iru

sbesc

herm

ing

. P

rem

ium

ko

st €

2,-

per

maan

d.

vo

da

fon

e.n

l/m

ob

ile

pro

tect

1 452

3

post

er h

art m

agaz

ine

FR.in

dd

209

-11-

13

11:5

1


— B

EW

AA

RP

OS

TE

RT

EK

ST

MA

RT

INE

BO

RG

DO

RF

F

VE

ILIG

HE

ID V

OO

RO

PIn

tern

et

ke

nt

ee

n a

an

tal

mo

ge

lijk

e r

isic

o’s

. Z

o h

erk

en

je

de

me

est

vo

ork

om

en

de

en

we

et

je w

at

je a

ls o

ud

er

ku

nt

do

en

.

RIS

ICO

CO

NTA

CT

ME

T V

RE

EM

DE

N

RIS

ICO

HO

GE

KO

ST

EN

RIS

ICO

OV

ER

MA

TIG

GE

BR

UIK

MA

AK

JE

SM

AR

TP

HO

NE

EN

TA

BL

ET

KIN

DV

RIE

ND

EL

IJK

Re

spe

ct

is b

ela

ng

rijk

, o

ok o

p i

nte

rne

t. H

et

is

nie

t le

uk a

ls k

ind

ere

n g

ee

n r

eke

nin

g h

ou

de

n

me

t e

lkaars

pri

vacy

of

elk

aar

dig

itaal

pe

s-te

n. H

oe

vo

ork

om

je

dat?

• L

eer

je k

ind

om

nie

t te

reag

ere

n o

p p

est

eri

jen

,

dre

igem

en

ten

of

sch

eld

part

ijen

, m

aar

oo

k o

m z

elf

alt

ijd v

rien

delij

k e

n e

erl

ijk t

e b

lijven

en

nie

t (t

eru

g)

te s

ch

eld

en

. G

esc

hre

ven

wo

ord

en

ku

nn

en

sn

el

verk

eerd

overk

om

en

.

• W

ijs je k

ind

op

het

bela

ng

van

pri

vacy e

n leer

hem

dat

het

nie

t vers

tan

dig

is

om

zo

maar

foto

’s,

fi lm

pje

s en b

eri

chte

n v

an a

nd

ere

n o

nlin

e t

e p

laats

en

.

• L

et

op

wat

je k

ind

do

et

vo

or

een

web

cam

. A

ls

foto

’s e

n fi

lm

pje

s een

maal o

ver

het

inte

rnet

zw

er-

ven

, w

eet

je n

iet

wie

het

alle

maal te

zie

n k

rijg

t en

ku

n je h

et

nie

t m

eer

teru

gd

raaie

n.

Kin

de

ren

make

n m

oe

ilij

k o

nd

ers

ch

eid

tu

sse

n

‘ech

te’ vri

en

de

n e

n o

nli

ne

vri

en

de

n. D

ie

we

reld

en

lo

pe

n d

oo

r e

lkaar

he

en

. A

ls o

ud

er

he

b j

e e

en

sch

on

e t

aak o

m j

e k

ind

te

le

ren

w

ie h

ij k

an

ve

rtro

uw

en

.

• B

ed

en

k d

at

je o

p in

tern

et

no

oit

zeker

weet

met

wie

je t

e m

aken

heb

t. M

aak je k

ind

du

idelij

k d

at

hij

geen

pers

oo

nlij

ke in

form

ati

e m

ag

geven

aan

men

sen

die

hij

alle

en

van

in

tern

et

ken

t.

• L

eer

je k

ind

om

alle

en

uit

no

dig

ing

en

en

vri

en

d-

sch

ap

sverz

oeken

van

beken

den

te a

ccep

tere

n e

n

ch

eck z

o n

u e

n d

an

sam

en

de c

on

tacte

nlij

st.

• L

eg

je k

ind

uit

dat

het

vers

tan

dig

is

om

een

nep

naam

te g

eb

ruik

en

als

hij

wil

ch

att

en

met

on

beken

den

.

• S

pre

ek a

f d

at

je k

ind

nie

t zo

maar

mag

belle

n o

f

sms’

en

met

men

sen

die

hij

alle

en

van

in

tern

et

ken

t

en

sp

reekt.

Wil

je k

ind

afs

pre

ken

met

een

vri

en

d

van

in

tern

et?

Ga d

an

mee.

Vir

tue

el

ge

ld i

s m

akke

lijk

uit

te

geve

n. V

ee

l o

nli

ne

gam

es

late

n k

ind

ere

n e

ers

t g

rati

s sp

ele

n, m

aar

pro

be

ren

ze

daarn

a m

et

ech

t g

eld

te

late

n b

eta

len

vo

or

extr

a’s

. V

aak k

an

d

at

gew

oo

n m

et

ee

n s

ms,

zo

nd

er

tuss

en

-ko

mst

van

de

ou

de

rs. H

oe

vo

ork

om

je

ho

ge

re

ke

nin

ge

n?

• M

aak d

uid

elij

ke a

fsp

raken

met

je k

ind

over

het

uit

geven

van

geld

on

line, zo

als

dat

het

alle

en

mag

als

je e

rbij

ben

t. L

eg

du

idelij

k u

it w

aaro

m

deze a

fsp

raken

zijn

gem

aakt.

• O

ud

ers

zijn

aan

spra

kelij

k v

oo

r d

e s

ch

uld

en

die

hu

n k

ind

ere

n m

aken

en

mo

ete

n d

us

beta

len

als

het

uit

de h

an

d lo

op

t. L

aat

je k

ind

wel d

e

co

nse

qu

en

ties

vo

ele

n v

an

zijn

ged

rag

, b

ijvo

or-

beeld

do

or

af

te s

pre

ken

dat

hij

(een

deel van

)

de k

ost

en

mo

et

teru

gb

eta

len

.

• S

peel sa

men

een

gam

e o

f kijk

acti

ef

mee. B

eg

rijp

het

ple

zie

r d

at

je k

ind

heeft

, m

aar

ga o

ok s

am

en

na w

elk

e r

ecla

me e

r alle

maal in

die

gam

e o

f ap

p

vers

top

t zit

.

• S

pre

ek a

f h

oeveel je

kin

d p

er

maan

d k

rijg

t aan

bel-

of

speelg

eld

en

ho

u je d

aar

oo

k a

an

.

• W

il je

meer

info

rmati

e o

ver

kin

dere

n e

n v

irtu

eel

geld

? S

tich

tin

g W

eet

Wat

Je B

est

eed

t g

eeft

info

rmati

e o

ver

kin

dere

n, jo

ng

ere

n e

n g

eld

:

ww

w.w

wjb

.nl

He

t ri

sico

van

ve

elv

uld

ig g

eb

ruik

van

dig

i-ta

le m

ed

ia i

s d

at

he

t van

kw

aad

naar

erg

er

kan

gaan

. E

r b

est

aat

som

s e

en

kan

s o

p

ve

rsla

vin

g. D

oo

r st

ren

ge

re

ge

ls o

p t

e s

tell

en

, zo

rg j

e e

rvo

or

dat

de

kan

s o

p v

ers

lavin

g v

er-

min

de

rt. M

aar

pas

op

dat

he

t g

ee

n a

ve

rech

ts

eff

ect

he

eft

!

• Z

org

erv

oo

r d

at

de b

eeld

sch

erm

tijd

bep

erk

t b

lijft

.

Dit

geld

t vo

or

de c

om

pu

ter, m

aar

oo

k v

oo

r d

e

tele

vis

ie, m

ob

iele

tele

foo

n e

n t

ab

let.

• L

eg

uit

waaro

m h

et

go

ed

is

dat

je k

ind

oo

k a

nd

ere

din

gen

on

dern

eem

t, z

oals

bu

iten

sp

ele

n.

• M

aak o

nd

ers

ch

eid

tu

ssen

geb

ruik

vo

or

hu

isw

erk

of

vo

or

fun

en

zo

rg d

at

dit

nie

t in

elk

aar

overl

oo

pt.

Sp

reek a

f d

at

je k

ind

eers

t aan

zijn

hu

isw

erk

werk

t,

vo

ord

at

hij

bijv

oo

rbeeld

gaat

gam

en

.

RIS

ICO

ON

GE

WE

NS

T G

ED

RA

G

RIS

ICO

TO

EG

AN

G T

OT

SC

HA

DE

LIJ

KE

O

F O

NG

ES

CH

IKT

E C

ON

TE

NT

Lan

g n

iet

all

es

op

in

tern

et

is g

esc

hik

t vo

or

kin

de

ren

. H

elp

je

kin

d b

ij h

et

vin

de

n v

an

g

esc

hik

te a

pp

s, s

ite

s e

n g

am

es.

• M

oed

ig je k

ind

aan

om

alt

ijd z

ijn e

ch

te leeft

ijd in

te v

ulle

n. Z

o k

om

t h

ij alle

en

op

web

site

s d

ie v

oo

r

hem

bed

oeld

zijn

en

ku

nn

en

an

dere

n z

ien

dat

er

een

min

derj

ari

ge b

ij b

etr

okken

is.

• L

eer

je k

ind

om

iets

weg

te k

likken

als

hij

het

nie

t

wil

zie

n e

n o

m h

ulp

te v

rag

en

als

dat

nie

t lu

kt.

Vo

elt

hij

zic

h v

erv

ele

nd

over

wat

hij

heeft

gezie

n?

Pra

at

er

dan

sam

en

over.

• M

et

do

wn

load

s ko

men

reg

elm

ati

g v

iru

ssen

of

an

dere

on

gew

en

ste d

ing

en

mee, o

ok b

ij h

et

do

wn

-

load

en

van

gam

es

of

mu

zie

k. Z

org

erv

oo

r d

at

je

kin

d n

iets

do

wn

load

t zo

nd

er

jou

w t

oest

em

min

g

of

zo

nd

er

dat

je e

rbij

ben

t.

• Tw

ijfel je

of

een

gam

e g

esc

hik

t is

vo

or

je k

ind

?

PE

GI g

eeft

een

leeft

ijdsa

an

du

idin

g v

oo

r g

am

es

en

waars

ch

uw

t je

vo

or

sch

ad

elij

ke o

f o

ng

esc

hik

te

gam

es:

ww

w.p

eg

i.in

fo

0-1

6

Kin

d V

eil

ig S

im

D

e K

ind

Veili

g S

im is

verk

rijg

baar

vo

or

alle

typ

en

mo

bie

le t

ele

foo

ns.

D

e s

im b

lokkeert

09

00

-nu

mm

ers

en

d

eacti

veert

beta

ald

e s

ms-

die

nst

en

. Z

o w

ord

en

on

gew

en

ste k

ost

en

vo

ork

om

en

. M

et

twee s

ms’

jes

per

dag

blij

ft h

et

kin

d w

el alt

ijd b

ere

ik-

baar, o

ok a

ls h

et

belt

eg

oed

op

is.

Lees

meer

op

vo

dafo

ne

.nl/

kin

dve

ilig

sim

Safe

ty N

et

ap

p

D

e S

afe

ty N

et

ap

p b

esc

herm

t kin

-d

ere

n t

eg

en

de b

ela

ng

rijk

ste r

isic

o’s

van

mo

bie

l te

lefo

on

geb

ruik

. D

en

k a

an

ris

ico

’s z

oals

ho

ge k

ost

en

d

oo

r veel (i

nte

rnet)

geb

ruik

, p

est

en

en

het

vers

pre

iden

van

on

gew

en

ste

afb

eeld

ing

en

. M

et

de S

afe

ty N

et

ap

p k

un

je g

esp

rekken

, b

eri

ch

ten

en

an

dere

fu

ncti

es

eenvo

ud

ig b

eh

ere

n.

Nie

uw

is

de V

eili

g S

urf

en

-op

tie w

aar-

bij

kin

dere

n n

iet

meer

op

on

gesc

hik

te

site

s te

rech

t ku

nn

en

ko

men

. L

ees

meer

op

vo

dafo

ne

.nl/

safe

tyn

et

Mo

bil

e P

rote

ct

ap

p

H

eeft

je k

ind

zijn

mo

bie

l verl

ore

n?

Met

Mo

bile

Pro

tect

ku

n je h

et

toest

el

vin

den

, verg

ren

dele

n e

n w

isse

n v

an

af

je c

om

pu

ter. V

ind

en

, verg

ren

dele

n

en

wis

sen

is

geh

eel g

rati

s en

ku

n je

do

en

via

My V

od

afo

ne. A

ls je k

iest

vo

or

de p

rem

ium

vers

ie is

de t

ele

foo

n

van

je k

ind

besc

herm

d t

eg

en

vir

uss

en

d

an

kzij

McA

fee v

iru

sbesc

herm

ing

. P

rem

ium

ko

st €

2,-

per

maan

d.

vo

da

fon

e.n

l/m

ob

ile

pro

tect

1 452

3

post

er h

art m

agaz

ine

FR.in

dd

209

-11-

13

11:5

1


— B

EW

AA

RP

OS

TE

RT

EK

ST

HE

ST

ER

OT

TE

R

ZO

HO

U J

E H

ET

PR

IVÉ

V

oo

r kin

de

ren

en

tie

ne

rs is

pri

vacy w

el e

rg v

er

van

hu

n b

ed

. Z

ij w

ille

n ju

ist

zove

el

mo

ge

lijk o

ve

r zic

hze

lf o

nlin

e m

et

vri

en

de

n d

ele

n. To

ch

is

het

be

lan

gri

jk o

m je k

ind

te v

ert

elle

n d

at

hij

zelf

mo

ete

n b

ep

ale

n w

ie z

ijn f

oto

’s e

n u

pd

ate

s m

ag

zie

n.

Vra

ag

je a

an

men

sen

aan

wie

ze

hu

n h

uis

sleu

tel zo

ud

en

to

ever-

tro

uw

en

, d

an

zijn

dat

ho

og

uit

de b

ure

n, w

at

vri

en

den

en

fam

ilie. M

aar

op

in

tern

et

zijn

pers

oo

nlij

ke g

eg

even

s

zic

htb

aar

vo

or

de h

alv

e w

ere

ld. S

ocia

l

med

ia, zo

als

Faceb

oo

k e

n T

wit

ter, z

ijn

de id

eale

han

gp

lek o

m p

rivéfo

to’s

met

vri

en

den

te d

ele

n, d

e laats

te n

ieu

wtj

es

do

or

te n

em

en

en

afs

pra

akje

s te

maken

.

Pri

vacy is

dan

nie

t h

et

eers

te w

aar

ge-

bru

ikers

aan

den

ken

. T

ien

ers

nie

t, m

aar

óó

k d

e m

eest

e o

ud

ers

nie

t.

Als

je d

e p

rivacyin

stelli

ng

en

van

je t

ab

let,

smart

ph

on

e o

f la

pto

p n

iet

aan

past

, lig

t

alle

in

form

ati

e g

ew

oo

n o

p s

traat.

Oó

k

die

vakan

tiefo

to v

an

je d

och

ter

met

afg

ezakte

bik

ini.

Nie

t zo

han

dig

, als

zij

stra

ks

gaat

solli

cit

ere

n n

aar

een

nie

uw

op

pasb

aan

tje.

AD

VE

RT

EE

RD

ER

S L

OK

KE

NO

ok in

stan

ties

ko

men

meer

van

je g

ezin

te w

ete

n d

an

je lie

f is

. W

erk

gevers

, st

ud

-

ieb

eu

rsvers

trekkers

, zie

kte

ko

stenverz

e-

kera

ars

en

op

spo

rin

gsi

nst

an

ties

ku

nn

en

in a

lle r

ust

jo

uw

pro

fi el o

f d

at

van

je k

ind

best

ud

ere

n. H

et

is d

e m

oeit

e w

aard

om

je d

aar

in t

e v

erd

iep

en

.

En

er

is n

og

een

red

en

om

je b

ew

ust

te

zijn

van

het

bela

ng

van

pri

vacy.

So

cia

le

netw

erk

site

s zijn

in

de e

ers

te p

laats

co

mm

erc

iële

bed

rijv

en

die

han

dele

n in

pers

oo

nlij

ke in

form

ati

e. M

et

de g

e-

geven

s van

geb

ruik

ers

wo

rden

ad

ver-

teerd

ers

gelo

kt.

In

form

ati

e o

ver

jou

en

je

gezin

kan

du

s aan

on

beken

den

wo

rden

verk

och

t, t

erw

ijl je d

at

hele

maal n

iet

wilt

.

SN

EL

VE

RS

PR

EID

So

ms

wo

rden

med

iab

ed

rijv

en

teru

gg

e-

fl o

ten

in

hu

n h

on

ger

naar

pers

oo

nlij

ke

geg

even

s. D

e E

uro

pese

pri

vacyw

aak-

ho

nd

verb

oo

d F

aceb

oo

k b

ijvo

orb

eeld

om

de p

rivacyin

stelli

ng

au

tom

ati

sch

op

‘dele

n m

et

ied

ere

en

op

Faceb

oo

k’ te

zett

en

. D

aarv

oo

r in

pla

ats

kw

am

: ‘a

lleen

dele

n m

et

vri

en

den

’. M

aar

geb

ruik

ers

van

Faceb

oo

k e

n a

nd

ere

so

cia

l m

ed

ia

heb

ben

oo

k h

un

eig

en

vera

ntw

oo

rde-

lijkh

eid

, vin

dt

eu

rop

arl

em

en

tari

ër

So

ph

ie

in ’t

Veld

(D

66

), d

ie z

ich

bezig

ho

ud

t

met

on

line p

rivacy.

‘B

uit

en

op

str

aat

vert

el je

oo

k n

iet

van

alle

s o

ver

jezelf

aan

ied

ere

en

. W

aaro

m d

an

wel o

p in

tern

et?

Daar

heb

je n

og

min

der

zic

ht

op

wie

de

info

rmati

e k

rijg

t. H

et

vers

pre

idt

zic

h s

nel

en

blij

ft h

eel la

ng

best

aan

.’

Ge

en

pri

vé

leve

ns

on

lin

eM

aak m

et

je k

ind

du

ide

lijk

e a

fsp

rake

n

ove

r p

rivacy

op

so

cia

l m

ed

ia. B

ijvo

or-

be

eld

deze

:

• W

ees

met

op

zet

geh

eim

zin

nig

: g

eb

ruik

een

nep

naam

, g

eef

geen

in

fo o

ver

je

leeft

ijd, sc

ho

ol o

f ad

res.

• G

eef

van

jezelf

of

van

an

dere

n g

een

(em

ail)

ad

ress

en

, n

am

en

, te

lefo

on

nu

m-

mers

, fo

to’s

, w

ach

two

ord

en

aan

men

sen

die

je n

iet

bu

iten

in

tern

et

ken

t.

• R

esp

ecte

er

de p

rivacy v

an

an

dere

n:

vers

pre

id g

een

in

form

ati

e o

f fo

to’s

van

an

dere

n z

on

der

dat

te v

rag

en

.

• G

eb

ruik

de p

rivacyin

stelli

ng

en

!

5X

je in

stelli

ng

en

ch

ecke

nJe k

un

t zelf

bep

ale

n w

ie w

at

van

jo

u o

f je

kin

d t

e z

ien

kri

jgt

Faceb

oo

k

Pri

vacy

inst

ell

ing

en

Het

pla

ats

en

van

een

beri

ch

t, f

oto

of

een

sta

tusu

pd

ate

: als

je o

p

Faceb

oo

k s

taat

gere

gis

treerd

als

jon

ger

dan

ach

ttie

n jaar, d

an

ku

nn

en

alle

en

‘vri

en

den

’ en

‘vri

en

den

van

vri

en

den

’ d

at

zie

n. D

at

geld

t o

ok a

ls

je e

rgen

s in

ch

eckt.

Let

er

wel o

p d

at

een

kin

d z

ich

oo

k a

an

meld

t als

ge-

bru

iker

die

jo

ng

er

is d

an

ach

ttie

n jaar.

Ou

ders

ku

nn

en

zelf

kie

zen

wie

hu

n

beri

ch

ten

mo

gen

lezen

. D

at

kan

do

or

op

het

pic

tog

ram

‘dele

n’ te

klik

ken

en

te k

iezen

uit

‘op

en

baar’

, ‘v

rien

den

’, o

f

‘aan

pass

en

’. K

ies

je v

oo

r ‘o

pen

baar’

,

dan

kan

ied

ere

en

je g

eg

even

s zie

n

– o

ok m

en

sen

die

nie

t g

ere

gis

treerd

staan

op

Faceb

oo

k.

Ta

gg

en

en

tij

dli

jnco

ntr

ole

So

ms

‘tag

gen’ m

ense

n je

naam

. Dat

bete

kent

dat

het

beri

cht

of

foto

met

de t

ag

op

je p

rofi

el t

ere

cht

kom

t. E

en

and

er

kan d

an je

op

enb

are

info

rma-

tie z

ien e

n a

lles

wat

je t

oeg

anke

lijk

heb

t g

em

aakt

. Tie

ners

kunnen a

lleen

‘vri

end

en’ e

n ‘v

riend

en v

an v

riend

en’

tag

gen.

Wil

je e

ers

t een m

eld

ing

kri

jgen a

ls

je n

aam

in e

en b

eri

cht

of

op

een f

oto

wo

rdt

geta

gd

? In

je a

cco

unt-

inst

el-

ling

en v

ind

je ‘m

eld

ing

en’ e

n k

un je

dat

aang

eve

n. O

ok is

het

mo

gelij

k o

m

een t

ag

en z

elfs

een f

oto

te v

erw

ij-

dere

n: k

lik o

p ‘o

pti

es’

ond

era

an d

e

afb

eeld

ing

en d

aarn

a o

p ‘t

ag

rap

po

r-

tere

n/v

erw

ijdere

n’ e

n k

ies

verv

olg

ens

tuss

en ‘t

ag

’ of

‘fo

to’.

Dit

heet

‘tijd

lijn-

contr

ole

’. Z

o k

un je

zelf b

ep

ale

n w

at

er

op

je t

ijdlij

n w

ord

t g

eze

t.

Tw

itte

rF

orm

eel m

og

en

jo

ng

ere

n v

an

af

13 jaar

Tw

itte

r g

eb

ruik

en

. V

eel g

eb

ruik

ers

zijn

jo

ng

er

dan

13

. Tw

itte

r is

een

heel

op

en

med

ium

. E

lk p

rofi

el is

zic

htb

aar

vo

or

ied

ere

en

, n

et

als

elk

e t

weet.

Dat

bete

ken

t d

at

het

vers

tan

dig

is

om

er

geen

pri

vacyg

evo

elig

e in

form

ati

e o

p

te z

ett

en

. W

el ku

n je e

rvo

or

kie

zen

om

je t

weets

alle

en

te s

ture

n n

aar

men

sen

die

je v

olg

en

. D

e t

weets

zijn

dan

nie

t m

eer

op

en

baar, m

aar

staan

ach

ter

een

slo

tje. K

ies

via

‘in

stel-

ling

en

’ vo

or

tweetp

rivacy e

n k

ies

vo

or

‘tw

eets

afs

ch

erm

en

’.

Go

og

leG

oo

gle

heeft

net

als

Yo

uTu

be e

en

Safe

Searc

h fi

lte

r. O

ud

ers

ku

nn

en

de

bro

wse

rin

stelli

ng

en

aan

pass

en

, zo

dat

on

gesc

hik

te w

eb

site

s n

iet

als

zo

ekre

-

sult

ate

n o

pd

uik

en

. O

p d

e s

ite v

an

Go

og

le k

lik je o

p h

et

rad

ar-

ico

on

tje,

verv

olg

en

s g

a je n

aar

‘zo

ekre

sult

ate

n’

en

kie

s je

vo

or

‘Safe

Searc

h fi

lte

r’. H

et

stre

ng

e fi

lte

r h

ou

dt

zo

veel m

og

elij

k

extr

em

e t

ekst

en

en

beeld

en

teg

en

,

het

gem

ati

gd

e fi

lte

r alle

en

extr

em

e

beeld

en

. Je k

un

t je

keu

ze v

erg

ren

de-

len

als

je e

en

acco

un

t h

eb

t. G

eb

ruik

je

meerd

ere

bro

wse

rs?

Dan

mo

et

je b

ij

elk

e b

row

ser

de fi

lte

r in

sch

akele

n.

Yo

uTu

be

Een

veili

gh

eid

smo

du

s van

Yo

uTu

be

zo

rgt

erv

oo

r d

at

er

geen

seksu

eel

geti

nte

fi lm

pje

s w

ord

en

geto

on

d,

of

op

nam

es

van

gew

eld

of

pest

en

.

Maar

Yo

uTu

be k

an

nie

t g

ara

nd

ere

n

dat

deze b

eeld

en

do

or

het

fi lt

er

no

oit

te z

ien

zijn

. D

e v

eili

gh

eid

smo

du

s is

stan

daard

uit

gesc

hakeld

. W

an

neer

je

je a

an

meld

t, k

un

je d

eze m

od

us

on

-

dera

an

de p

ag

ina in

sch

akele

n. D

eze

inst

elli

ng

ku

n je v

erv

olg

en

s o

psl

aan

en

verg

ren

dele

n. O

p d

e s

mart

ph

on

e

of

tab

let

ku

nn

en

via

‘m

ijn a

cco

un

t’ d

e

inst

elli

ng

en

wo

rden

bekeken

. S

ch

akel

daar

op

tie ‘S

afe

Searc

h’ in

.

Ve

ilig

ve

rbin

de

nW

il je

meer

leze

n?

Kijk

op

w

ww

.vo

dafo

ne.n

l/kin

de

ren

D

aar

vin

d je o

ok h

an

dle

idin

-g

en

om

so

cia

l m

ed

ia

veili

g in

te s

telle

n.

and

er

kan d

an je

op

enb

are

info

rma-

tie z

ien e

n a

lles

wat

je t

oeg

anke

lijk

heb

t g

em

aakt

. Tie

ners

kunnen a

lleen

‘vri

end

en’ e

n ‘v

riend

en v

an v

riend

en’

tag

gen.

Wil

je e

ers

t een m

eld

ing

kri

jgen a

ls

je n

aam

in e

en b

eri

cht

of

op

een f

oto

wo

rdt

geta

gd

? In

je a

cco

unt-

inst

el-

ling

en v

ind

je ‘m

eld

ing

en’ e

n k

un je

dat

aang

eve

n. O

ok is

het

mo

gelij

k o

m

een t

ag

en z

elfs

een f

oto

te v

erw

ij-

dere

n: k

lik o

p ‘o

pti

es’

ond

era

an d

e

afb

eeld

ing

en d

aarn

a o

p ‘t

ag

rap

po

r-

tere

n/v

erw

ijdere

n’ e

n k

ies

verv

olg

ens

tuss

en ‘t

ag

’ of

‘fo

to’.

Dit

heet

‘tijd

lijn-

contr

ole

’. Z

o k

un je

zelf b

ep

ale

n w

at

er

op

je t

ijdlij

n w

ord

t g

eze

t.

Haa

l de

post

er e

ruit

en h

ang

’m o

p!

Mic

roso

ftW

ind

ow

s 7 m

aakt

het

ou

ders

gem

ak-

kelij

k o

m ‘to

ezic

ht’

te h

ou

den

. E

r kan

geko

zen

wo

rden

vo

or

een

tijd

slo

t,

waarm

ee t

ab

lets

, d

esk

- en

lap

top

s

au

tom

ati

sch

wo

rden

afg

esl

ote

n a

ls

de t

ijd v

ers

treken

is.

Oo

k k

un

nen

bep

aald

e s

pelle

tjes

wo

rden

gew

eerd

.

Heeft

je k

ind

een

Win

do

ws

7-a

cco

un

t,

dan

ku

n je v

ia h

et

co

nfi

gu

rati

e-

sch

erm

‘ou

derl

ijk t

oezic

ht

vo

or

elk

e

geb

ruik

er

inst

elle

n’ b

ep

ale

n h

oe je h

et

toezic

ht

reg

elt

. Je k

un

t d

aarn

a k

iezen

welk

e s

pelle

tjes

je k

ind

mag

sp

ele

n

op

basi

s van

sp

elc

lass

ifi c

ati

e, ty

pe

of

naam

. M

et

Win

do

ws

Liv

e F

am

ily

Safe

ty b

ep

aal je

welk

e w

eb

site

s je

kin

d m

ag

zie

n e

n m

et

wie

ze o

nlin

e

mo

gen

pra

ten

. O

ok z

ijn e

r ra

pp

ort

ag

-

es

van

hu

n o

nlin

e a

cti

vit

eit

en

.

post

er h

art m

agaz

ine

FR.in

dd

109

-11-

13

11:5

0


Samantha: ‘Soms wil Zoë op de iPad Candy Crush

spelen, maar dat mag niet van mij, dat is míjn Candy

Crush, haha.’

Zoë: ‘Mama speelt echt héél erg vaak Candy Crush,

vaker dan ik.’

Samantha: ‘Dat klopt niet helemaal hoor, ik lees ook

het nieuws op de iPad, ik bestel even snel wat koffie,

of zoek een recept op, en scroll door mijn social media.

Facebook vooral, Twitter vind ik te overweldigend. Op

kantoor kijk ik de hele dag niet op mijn telefoon. Maar

‘s avonds na het rennen en vliegen vind ik het lekker

om even met de iPad op de bank neer te ploffen.’

Zoë: ‘Mijn favoriete paardenspel staat op de iPad.

Daarnee leer ik hoe ik ze eten moet geven en hoe ik

moet opzadelen. Paarden zijn mijn lievelingsdieren.

Met mijn verjaardagsfeestje wil ik ook paardrijden, dan

ga ik op het grootste paard, denk ik. Soms wil ik een

nieuw spel, dat vraag ik dan aan papa.’

Samantha: ‘We hebben een wachtwoord op iTunes

gezet, anders koopt ze de hele App Store leeg.’

Zoë: ‘Dat zou zomaar kunnen, ik weet precies hoe ik

er in kom.’

Samantha: ‘Ik wil dat Zoë ‘s ochtends eerst ontbijt en

zich klaarmaakt voor school. Als er tijd over is mag ze

nog een spelletje doen. En op woensdagmiddag wil ik

ook dat ze buiten speelt of een boek leest. In de winter

speelt ze meer met haar iPhone dan in de zomer en

dat is prima. We hebben geen strakke regels, het moet

gewoon een beetje in balans zijn, vind ik.’

Zoë: ‘We googelen ook vaak dingen, dat vind ik leuk.’

Samantha: ‘Ja, dan pakken we de iPad erbij en zoeken

we bijvoorbeeld samen een filmpje op waarin te zien is

hoe yoghurt wordt gemaakt. Voor haar is internet iets

heel gewoons.’

Zo moeder, Zo doChter

SAMAnTHA BeAUForT (40)

Landelijk adviseur bij het UWV

Deelt een iPad met Zoë.

Zoë (7) Scholier groep 4

Heeft een iPhone en is

gek op paardenspelletjes.



— JonGe MeDiAToPPerS TeKST LOTTE BOOT BeelD VALEnTInA VOS

Tom heeft zijn eigen game

gemaakt: Mokie, een spelletje

voor de iPhone dat al 5.000

keer is gedownload. ‘Bij Mokie

moet je zo vaak mogelijk binnen

een bepaalde tijd een springend

aapje aanraken. Ik zat gewoon

te brainstormen met mezelf, dat

doe ik wel vaker, dan bedenk ik

dingen die ik kan maken. Ik vind

techniek heel leuk. Ik hou er van

om dingen te slopen en te zien

hoe ze in elkaar zitten.

Het leek me geweldig als mensen

mijn spelletje zouden downloa-

den en er met plezier mee zou-

den spelen. Toen ben ik op zoek

gegaan naar tips en video’s op

internet. Ik moest iets bedenken

wat leuk zou zijn om aan te raken.

Ik dacht aan een oogbal. Maar

uiteindelijk vond ik een aap toch

leuker. Ook moest ik zorgen dat

mensen hun highscore konden

bekijken. Zo heb ik mezelf leren

programmeren.

Samen met een vriend heb ik een

app gemaakt voor school waar-

mee mensen hun rooster sneller

kunnen bekijken. Die wordt heel

veel gebruikt. Eerst was ik meer

bezig met programmeren dan

met mijn huiswerk, toen ging

het even niet zo goed. nu ben ik

er vooral in de weekenden mee

bezig. Mijn ouders vinden het

leuk dat ik dit doe. Ze zeggen

niet: “Ga nou eens naar buiten”.

Ik ben nu bezig een cijferspelletje

te maken. Uiteindelijk wil ik een

bedrijf oprichten om games en

nuttige apps voor de iPhone te

maken.’

De GAMeBoUwerTom de ruiter (12)

Scholier 2 havo

‘Ik heb mezelf leren programmeren’


Jiami is eigenaar van het beau-

ty-, fashion- en lifestyleblog

lifesplash.nl. Ze heeft in 2013 de

Gouden Apenstaart gewonnen

voor beste website gemaakt

door kinderen. ‘Een blog is zo

leuk omdat ik dan tegelijker-

tijd kan schrijven, vormgeven,

fotograferen, ondernemen en

samenwerken met bedrijven.

Lifesplash hangt helemaal samen

met mijn persoonlijkheid. Ik

probeer altijd mezelf te zijn; een

gewoon meisje van veertien dat

haar passie volgt. Ik betrek mijn

bezoekers bij wat ik doe. Dankzij

social media kan ik direct contact

met ze onderhouden.

Ik denk altijd goed na over wat

ik wel en niet op internet zet.

Persoonlijke informatie over

vrienden en familie plaats ik niet.

Een tijdje geleden kreeg ik een

verjaardagskaart thuisgestuurd

van iemand die via familieleden

mijn adres had opgezocht. Dat

vond ik heel lief, maar ik heb

wel gezegd dat ik het liever niet

had omdat ik mijn privacy wil

beschermen.

Ik heb nu 75.000 unieke be-

zoekers per maand. Dat was

niet vanaf het begin zo, ik moet

geduld hebben, hopen op mond-

tot-mondreclame en contact

leggen met mensen op allerlei

internetfora.

Ik maak zoveel leuke dingen mee:

ik mag binnenkort zelfs naar

Londen om een pers-event te

bezoeken waar een product wordt

gepresenteerd en ik met mensen

van dat bedrijf kan praten. Ik wil

Lifesplash verder uitbouwen. Om

ervan te kunnen leven, moet ik

door blijven groeien en meer be-

zoekers en sponsoren krijgen. Als

ik klaar ben met school, ga ik een

opleiding volgen in de richting van

media, mode, marketing of pr.’

De liFeSTYleBloGGerJiami Jongejan (14)

Scholier 3 vwo

‘lifesplash hangt samen met mijn persoonlijkheid’

laura is de winnares van The

Voice Kids 2013. Dankzij social

media heeft ze veel contact

met haar fans. ‘De release van

mijn single I gotta have you vond

via social media plaats. Dat is

tegenwoordig de snelste manier.

Mensen delen het nummer met

elkaar en zo bereik je in korte tijd

een groot publiek. Zeker als mijn

coach Marco Borsato, met wie ik

nog steeds goed contact heb, het

retweet aan zijn 480.000 volgers.

Ik stond dezelfde dag al in de

iTunes Top 100.

Ik heb een website, een Twit-

ter- en Facebookaccount, een

kanaal op youTube en een Snip-

perwall voor korte filmpjes. Ik

doe alles zelf, al helpt mijn vader

me ook. Hij leest wat er over me

geschreven wordt en hij houdt

in de gaten wat ik zelf post.

Ik moet nadenken over wat ik

online zet, even snel mijn mening

geven kan me zomaar negatieve

publiciteit opleveren. Ik heb wel

klasgenoten die op Twitter sook

chrijven hoe stom ze een leraar

vinden. Dat zou ik nooit doen.

Op mijn privé-Facebook ben ik

voorzichtig. Een screenshot is zo

gemaakt.

Bij The Voice Kids zijn we ge-

coacht in het omgaan met kritiek

en social media. Van negatieve

reacties kan ik soms wel iets

leren. Maar stom vind ik het wan-

neer mensen schrijven dat ze me

een lelijke snol vinden of zoiets.

Dan denk ik: Waarom zet je dat er

op? Je kent me niet eens. Mensen

durven op internet meer te zeg-

gen dan in het echt.’


De CeleBriTYlaura van Kaam (15)

Scholier 4 havo

‘Singles release je het snelst via social media’

— JonGe MeDiAToPPerS TeKST LOTTE BOOT BeelD VALEnTInA VOS


Puck programmeert al vijf jaar

en heeft inmiddels vijftien apps

gemaakt. Zijn CatStacker-app

werd meer dan 100.000 keer

gedownload. ‘Ik heb ooit samen

met een vriend een prijs van

Microsoft gewonnen voor onze

website Blackspots, waarop je

de veiligste verkeersroute van

huis naar school kunt bereke-

nen. Ik ben nu al een paar keer

op het Microsoft-hoofdkantoor

op Schiphol geweest, dat is een

heel mooi gebouw en er heerst

een leuke sfeer, daar zou ik best

willen werken. Ze hebben me

gevraagd of ik CatStacker ook

wil maken voor Windows 8 - daar

ben ik nu mee bezig.

Van Apple heb ik tickets gekre-

gen om samen met mijn moeder

naar de aankondiging van iOS7

in San Francisco te komen. Er

waren alleen maar ontwikkelaars

die allemaal nieuwe dingen lieten

zien. Ik had meegedaan aan een

wedstrijd en een app over mezelf

gemaakt. Ik was een van de drie

winnaars van de Student Ap-

ple Design Award, werd op het

podium geroepen en kreeg een

iPad Mini. niet lang daarna werd

de CatStacker-app gepromoot in

de App Store en werd die in korte

tijd ineens flink gedownload, wel

16.000 keer op één dag.

Ik vind programmeren heel leuk.

En ik verdien er iets extra’s mee,

dat is ook mooi meegenomen.

Het gaat er bij programmeren

om dat je je gedachtes moet

kunnen omzetten in iets dat

de computer begrijpt, dat vind

ik er zo leuk aan. En het is een

uitdaging om apps voor Apple,

Android en Windows Phone te

maken, want de taal is overal net

weer anders.’

‘Ik zet mijn gedachten om in iets dat de computer begrijpt’

De inTerneTonDerneMerPuck Meerburg (15)

Scholier 4 havo


WhATSAPPInternetten is een

dagelijkse bezigheid geworden. Facebook en Twitter zijn populair voor

de sociale contacten, maar vrijwel alle tieners vinden WhatsApp echt

onmisbaar.

FRIENDS ONLyJongeren maken veel gebruik van social media om te kunnen communiceren met vrienden, veelal bekenden van school of de sportclub.

NAAR SchOOLEen groeienddeel van de

kinderen in deze leeftijd neemt

dagelijks een laptop of

tablet mee naar school.

85% van de 10- t/m 17-jarigen zoekt extra informatie over de leerstof op Google en 61% van hen zoekt extra informatie over

de leerstof op youTube.

Br

on

ne

n H

ey,

wh

at’

s ap

p?

8-1

8-j

ari

gen

en

mo

bie

le t

ele

foo

ns,

Sic

hti

ng

Mijn

Kin

d O

n-

line,

20

12

ww

w.m

ed

iao

pvo

ed

ing

.nl

CB

S,

Bevo

lkin

gst

ren

ds

20

13,

Geb

ruik

en

ge-

bru

ikers

van

so

cia

le m

ed

ia, o

kto

ber

20

13

ww

w.o

ud

ers

.nl

Sam

en

lere

n -

tie

ners

en

so

cia

le m

ed

ia, K

en

nis

net/

Sti

ch

tin

g M

ijn K

ind

On

line, 20

13

SOcIAL MEDIAOngeveer 9 op de 10

jongeren maken gebruik van social media. Van de oudere internetters maar 2 à 3 op de 10. Het social-mediagebruik verschilt

relatief weinig naar geslacht, herkomst en opleiding. Social- mediagebruikers maken meer

gebruik van (mobiel) internet en beschikken meer over algemene

internetvaardigheden dan niet-gebruikers.

nederland behoort met haar

grote aandeel social media-

gebruikers tot de top van de

Europese Unie.

GEADVISEERDE SchERMTIJD 12 jaar en ouder: maximaal 3 uur beeldschermtijd per dag.


Tegen de tijd dat kinderen naar de brugklas gaan,

hebben ze zo goed als allemaal een mobiel.

Steeds vaker is dat een smartphone. Deze groep

noemt whatsApp onmisbaar en is gewend om

met zijn telefoon te communiceren.

DiT HoUDT Ze BeZiG

13-15 jaar

Pubers krijgen hun eigen computer of een eigen laptop. Steeds vaker staat die niet meer alleen in de huiskamer, maar kunnen ze er draadloos op elke plek in huis mee het internet op.

GAMEN Jongens houden

gemiddeld meer van gamen dan meisjes (vooral omdat er

voor jongens meer aantrekkelijk titels beschikbaar zijn dan voor meisjes). Online

games waarbij je lid bent van een gilde of een clan hebben een grote aantrekkingskracht

(bijvoorbeeld World of Warcraft).

Ongeveer zeven op de tien nederlandse internet gebruikers

van 12 jaar en ouder maakten in 2012

gebruik van social media. FAcE-TO-FAcE

Voor driekwart van de jongeren is face-to-face-contact nog steeds de favoriete manier om te

communiceren.


— ACHTerGronDTeKST HESTEr OTTEr

MinDFUl medIahelP PuBerS hun medIaGeBruIk te manaGen

Facebook checken gebeurt met regelmaat tijdens het huiswerk maken,

onder etenstijd en zelfs in bed. Justine Pardoen, hoofdredacteur van

ouders online en gespecialiseerd in mediaopvoeding, geeft tips hoe je

tieners bewust met social media leert omgaan.

Social media brengen een dilemma met zich mee.

Ouders zien dat hun kinderen verknocht zijn aan

hun smartphone. Het is de toegangspoort tot

hun ‘wereld’, vol vrienden die constant met elkaar in

verbinding staan. En vriendschappen gun je je kind toch?

Intussen groeit het besef dat het checken van Facebook,

WhatsApp en andere sociale sites, de leerprestaties niet

bepaald goed doen.

FoCUSPsychiaters en neurowetenschappers waarschuwen dat

intensief gebruik van social media tieners er van weer-

houdt om zich te focussen. En focus is belangrijk om

‘diep te kunnen lezen en leren’, vertelt Justine Pardoen,

hoofdredacteur van Ouders Online en gespecialiseerd in

mediaopvoeding. ‘Deze vaardigheden zijn nodig om veel

informatie tot je te nemen, met elkaar te verbinden en

tijd te nemen voor reflectie en het ontdekken van eigen

standpunten. De puberteit is de belangrijkste periode

om dit onder de knie te krijgen. Op latere leeftijd is dat

niet meer mogelijk, of een stuk moeilijker, zeggen neuro-

wetenschappers.’

HUiSwerKVeel ouders zeggen regelmatig dat tieners hun mobiel

beter kunnen uitzetten als ze huiswerk maken. En dat ze

anderen moeten aankijken, in plaats van naar hun smart-

phone te koekeloeren. De meeste pubers weten dat ook

wel, maar blijven ‘plakken’ aan hun mobieltjes. ‘Voor

tieners is het contact met anderen net zo belangrijk als

ademhalen. Daarin spelen social media een grote rol’,

zegt Pardoen. ‘Social media buiten de deur houden kan



‘Sociale media buiten de deur houden kan niet meer en dat hoeft ook niet’

niet meer en dat hoeft ook niet. Maar ouders kunnen hun

kinderen een groot plezier doen, door met hen te praten

over hun mediagebruik en hen te vooral te leren bewust

om te gaan met alle mediamogelijkheden in hun leven.’

MeDiADieeTDe hulp van ouders is nodig, simpelweg omdat een

tiener zichzelf niet aan zijn eigen haren uit het moeras

kan trekken. Een streng ‘mediadieet’ of een verbod om

te bellen, is niet de oplossing, zegt Pardoen. ‘Als ouders

over het gebruik van social media door hun kinderen

beginnen, vinden tieners vooral dat ouders zeuren. Het

gaat erom dat ze zichzelf leren managen. Als ze regels

krijgen opgelegd, zullen ze zich daar tegen verzetten

en geen bewuste keuzes maken wanneer ze wel en niet

gebruik maken van social media.’

Echte ondersteuning bestaat uit het stellen van de

juiste vragen. ‘Als ouder moet je niet gaan preken, maar

duidelijk maken dat je echt een open gesprek wilt. Stel

vragen waar je zelf het antwoord niet op weet en wees

echt geïnteresseerd in hun ideeën en meningen. Pubers

vinden het leuk om kritisch na te denken over dingen die

er voor hen toe doen. Maak daar op een slimme manier

gebruik van.’ De antwoorden hoeven niet per se in het

straatje van de ouders te passen, het gaat tenslotte om

bewustwording.

STrooMEigen ervaringen zijn bij die bewustwording een goede

leerschool. Zo kun je tieners laten nadenken over het

effect van al dat multitasken. Of over wat die constante

stroom berichtjes op het scherm met hen doet. Online

kun je daar van alles over vinden. Op internet bestaat

bijvoorbeeld een test, www.ademhalingstest.nl, waaruit

blijkt dat veel mensen telkens wat stress opbouwen als

er berichtjes binnen komen. Ook zijn er oefeningen en

filmpjes waarmee je zelf kunt ontdekken hoe het is om

tegelijkertijd verschillende taken uit te voeren. ‘Door

jongeren zelf iets te laten ervaren, wordt het voor hen

gemakkelijker om keuzes te maken. Ze kunnen in hun

eigen lichaam voelen wat social media met hen doen,

hoe ze worden afgeleid en dat het heel mindful kan zijn

om stil te staan bij jezelf.’

DoelenDat betekent niet dat de smartphone voor lange tijd

opgeborgen moet worden in de bureaula. Soms kan het

juist handig zijn om via social media met klasgenoten

huiswerkopdrachten te bespreken. Een tiener mag best

twee keer zo lang over z’n huiswerk doen, als het maar

vanuit een bewuste keuze gebeurt.

Het geheim is dat pubers moeten ontdekken hoe zij

zichzelf en hun mediagebruik kunnen managen. Dat is

een lastige opgave. Vaak beseffen zij niet hoe intensief

ze bezig zijn met social media, juist omdat ze door social

media de tijd niet nemen hierover na te denken. ‘Tieners

hebben het idee dat ze onmiddellijk moeten reageren op

de stroom berichten. Door met hen te praten, beseffen

ze dat dit helemaal niet nodig is. Op een later moment

kunnen ze aan hun vrienden vragen of ze iets gemist

hebben. Zo houden ze zelf de controle.’

Zelfmanagement en focus zijn belangrijk om te weten

waar je mee bezig bent, zegt Pardoen. Dan pas kun je

beargumenteren waarom je iets belangrijk vindt. ‘Als je

weet wat je doelen zijn, vind je de motivatie om door

te gaan als het lastig wordt. Dit besef is een must om je

als puber verder te kunnen ontwikkelen. Dat lukt niet

zonder mindful mediagebruik.’

leer echte Vragen stellenIn haar boek Focus! Over sociale media als de grote

afleider, legt Pardoen uit hoe je ‘Echte Vragen’ kunt

stellen. Echte Vragen zijn vragen waar je zelf het

antwoord niet op weet. De vraag stimuleert je kind om

zelf na te denken. Een goed of slecht antwoord bestaat

dus niet. Een paar voorbeelden van Echte Vragen:

• Wanneer word jij blij van iets wat op social media gebeurt? en wanneer word je somber?

• Als jij les zou moeten geven aan jonge kinderen die voor het eerst op internet gaan, wat zou dan de belangrijkste regel zijn die je ze wilt leren om misverstanden te voorkomen?

• Wat is beter: Eerst je huiswerk doen en dan jezelf belonen met iets leuks, of eerst iets leuks doen ter ontspanning en dan je huiswerk doen?

Meer weten over het boek? focus.swpbook.com


— ACHTerGronDTeKST ESTHEr SMID BeelD ALWIn SLOMP

Ouders zien steeds vaker het nut in van me-

diaopvoeding. Gelukkig beseffen de meeste

scholen inmiddels ook dat er ‘iets’ met media-

opvoeding moet gebeuren. Frans Schouwenburg, stra-

tegisch adviseur bij Kennisnet, bevestigt dat: ‘Je kunt in

deze tijd echt niet meer zeggen dat je van niks wist en

dat doen scholen dan ook niet. Mediaopvoeding is een

zaak van ouders, kind en onderwijs samen.’

reGelSDocenten weten wel dat smartphones, laptops en ta-

blets belangrijke onderdelen zijn van het leven van hun

leerlingen. De meeste leerlingen vinden het ook ont-

zettend leuk als die media worden ingezet op school.

Het werkt motiverend: de lessen worden interessanter,

afwisselender en interactiever. Toch worden bijvoor-

beeld social media nog maar weinig in het onderwijs

gebruikt.

Vaak denken scholen in eerste instantie aan vervelende

incidenten, zoals digitaal pesten, bedreiging, intimida-

tie of agressie. ‘De meeste scholen reageren op zulke

incidenten met regels’, vertelt Frans Schouwenburg.

‘Het is natuurlijk beter wanneer scholen niet alleen re-

actief beleid hebben, maar van tevoren nadenken over

wat ze willen voorkomen en wat ze willen aanmoedi-

gen. Daarom is het belangrijk om met het hele team de

tijd te nemen om de visie van de school te beschrijven.

Van daaruit kun je samen beleid maken over mediaop-

voeding.’

VerwACHTinGen‘Uit onderzoek blijkt dat ouders steeds meer verwach-

tingen hebben van scholen’, zegt Frans Schouwenburg.

‘In ieder geval verwachten ze dat er beleid is over

social media en internet. Maar nog lang niet alle scho-

len hebben dat. Ook verwachten ouders dat scholen

aandacht hebben voor digitale geletterdheid, dat er

ouderavonden worden georganiseerd over mediawijs-

heid en dat er nagedacht is over regels, bijvoorbeeld

over mobieltjes in de klas. Ik vind het een goede zaak

dat ouders scholen een beetje onder druk zetten, want

mediaopvoeding is een belangrijk onderwerp. Het initi-

atief voor de Steve Jobsscholen (de zogenaamde iPad-

scholen, zie kader) komt vanuit ouders die het huidige

systeem niet goed vinden aansluiten bij de moderne

digitale wereld. Steeds vaker wordt het beleid over me-

diaopvoeding een selectiecriterium bij de schoolkeuze.

Sommige ouders kiezen bewust voor een iPad-school,

andere juist voor een school waar mobieltjes de klas

niet eens in mogen.

KieZenDe overheid bepaalt in de kerndoelen waar elke school

aan moet voldoen dat er aandacht moet zijn voor

mediawijsheid. De onderwijsinspectie ziet toe op de

naleving van die kerndoelen. Maar hóe de kerndoelen

voor mediawijsheid worden ingevuld in het program-

ma, is aan de scholen zelf. regels over mediaopvoe-

ding, social media of smartphones zijn er niet. Scholen

mogen hierover zelf beslissen. Frans Schouwenburg

vindt dat scholen goed moeten nadenken en vooral

onderbouwd en bewust een keuze moeten maken.

‘Kennisnet hoopt dat scholen aandacht besteden aan

mediawijsheid waar dat mogelijk en relevant is. Of dat

nu in een aparte les is, of geïntegreerd in bestaande

lessen. Wij adviseren niet over het wel of niet gebrui-

ken van smartphones in de klas. Het belangrijkste is

dat de school erover nadenkt en een bewuste keuze

maakt. Kennisnet doet wel onderzoek, bijvoorbeeld

naar het gebruik van smartphones voor lesdoeleinden.

Leidt dat tot betere resultaten, hogere motivatie of

meer efficiency? Scholen kunnen de resultaten van ons

onderzoek gebruiken bij het maken van hun keuze.’

Ook voor een onderwerp als ‘veilig internet’ bestaan

Het is belangrijk om je kind te begeleiden bij bewust en veilig

mediagebruik. ook scholen spelen daarbij een belangrijke

rol. wat mag je als ouder van school verwachten? wat zou de

school moeten doen op het gebied van mediawijsheid?

en wAT doet SCHool


en wAT doet SCHool ‘Tijdens mijn lessen zet ik vaak

de laptop in, die leerlingen zelf meenemen. Dat noemen ze ByOD, Bring your Own Device, en dat is bij ons op de hele school ingevoerd. Doordat alles online staat, kunnen leerlingen gerichter aan de slag. Ze bepalen zelf de volgorde en het tempo waarin ze werken. Ik geef ze die vrijheid, maar eis bijvoorbeeld wel dat ze aan het eind van de les bepaalde oefeningen van de methode af hebben.

SPeelSe werKVorMenAls docent moet je niet regeren óver een klas, maar reageren óp een klas. Alleen maar luisteren naar docenten die vertellen hoe de wereld in elkaar zit, is niet motiverend. Ik zet nieuwe media in bij verschillende speelse werkvormen. Vraag je leerlingen wat ze van mijn lessen vinden, dan zeggen ze enthousiast dat ze erdoor geboeid worden. nog belangrijker is dat de resultaten verbeteren!

eXTrA BronMet www.meestergijs.nl bied ik mijn leerlingen de mogelijk-heid om onafhankelijk van tijd en plaats Engels leren. Ik zet ook leuke filmpjes over de Britse cultuur online. Met regelmaat gebruiken leerlingen mijn site ter voorbereiding op de lessen of als extra bron tijdens de les. Steeds meer leerlingen van andere scho-len bezoeken mijn site: ik voorzie blijkbaar in een behoefte!

VerBeTerinGenAls @meestergijs communiceer ik met leerlingen via Twitter. Van de 1.500 leerlingen op onze school zijn er 500 die mij volgen. Ik twitter bijvoorbeeld links naar video-uitleg over grammatica of een bericht dat er cijfers online staan. Ik ben altijd op zoek naar verbeteringen. Het onderwijs loopt onvermijdelijk achter op de maatschappij, maar wat mij betreft moet die achterstand zo klein mogelijk zijn. De ideeën komen niet uit Den Haag, die komen van docenten.’

‘doordat alles online staat, kunnen leerlingen gerichter aan de slag’Gijs Palsrok

MeeSTer GiJSwie Gijs Palsrok (32) wAT Docent Engels wAAr op het Veluws College in Apeldoornen ooK freelance onderwijsdeskundige, gespecialiseerd in ICT in de klas


leren oP De iPAD

Stichting Onderwijs voor een nieuwe

Tijd (O4nT) opende afgelopen zomer

de eerste iPad- of Steve Jobsscholen.

In de aanpak van O4nT is een belang-

rijke rol weggelegd voor de tablet.

Ieder kind heeft met de iPad op school

én thuis toegang tot een ‘virtuele

school’. Hierdoor kan leren altijd en

overal plaatsvinden.

nieUw leSMiDDel

Op de Steve Jobsscholen wordt het

klassikale model verlaten. Er zijn geen

vaste leslokalen, vaste lestijden en

vaste leerkrachten meer. In het nieuwe

lesmodel kiest elke leerling zijn eigen

leerweg en de leerkracht wordt coach,

die leerlingen begeleidt. De kinderen

worden net als alle andere

nederlandse kinderen

beoordeeld op het behalen van leer-

doelen, maar de manier waarop ze

die leerdoelen bereiken is dus vrij.

TAlenTen

Het idee is dat kinderen op de manier

van O4nT hun talenten beter kunnen

ontwikkelen. Bovendien worden ze

door de nadruk op technologische

kennis en vaardigheden beter op de

toekomst voorbereid.

Stichting O4nT voert gesprekken met

schoolbesturen in heel nederland.

De verwachting is dat vanaf volgend

schooljaar een groot aantal scholen zal

overstappen naar de aanpak van O4nT.

geen regels. Sommige scholen laten leerlingen in een

beveiligde omgeving internetten, andere laten hun

leerlingen juist vrij zodat ze de gevaren leren kennen.

Volgens Frans Schouwenburg heeft dat met de opvat-

tingen van de school te maken: ‘Er zijn reformatorische

scholen die jaren geleden al een eigen filter hebben

geïntroduceerd om het internetgedrag van hun leerlin-

gen te regelen. Wij juichen het toe dat er bewust wordt

nagedacht en een beredeneerde beslissing wordt

genomen.’

MeDiAoPVoeDinGKinderen en jongeren gaan steeds jonger digitale

media gebruiken. Het is voor hen vanzelfsprekend dat

ze overal online kunnen zijn: thuis, op school en zelfs

onderweg. De digitale wereld is voor hen intussen min-

stens zo belangrijk als de wereld buiten internet. Beide

werelden zijn allang in elkaar overgelopen.

Frans Schouwenburg: ‘Thuis zullen ouders het infor-

mele gedrag van hun kind op internet in goede banen

proberen te leiden. Het gaat dan bijvoorbeeld om

gamen, surfen en social media. Op school zullen do-

centen aandacht besteden aan formelere taken, zoals

betrouwbare informatie verzamelen op internet of

online onderzoekjes doen. Dat informele en formele in-

ternetgedrag zijn op een natuurlijke manier met elkaar

verweven. In het meest gunstige geval vullen ouders

en school elkaar aan in de mediaopvoeding.’

Middelbare scholieren maken veel en vaak gebruik van media bij het

maken van hun huiswerk. Ze zoeken extra informatie op over de leer-

stof via Google of youTube, maken oefentoetsen op internet of over-

horen zichzelf online op speciale overhoor-websites. Met social media

als Twitter, WhatsApp en Facebook is het heel gemakkelijk geworden

om samen te werken aan een werkstuk, elkaar te adviseren, samen-

vattingen te delen of elkaar links te sturen naar youTube-filmpjes van

andere docenten met een betere uitleg.

oMGeDrAAiDFlipping the Classroom is een onderwijsontwikkeling die goed aansluit

bij deze nieuwe media. Bij Flipping the Classroom worden de lessen

omgedraaid. Huiswerk wordt klassenwerk en andersom. Leerlingen

krijgen de theorie buiten het leslokaal via videolessen en instructie op

internet. De klassikale lessen worden gebruikt om ermee te oefe-

nen. Voordeel? Er is meer tijd beschikbaar voor vragen en interactie.

Leerlingen bekijken de instructie thuis op hun eigen moment en in hun

eigen tempo en komen met betere vragen naar de les. Leerlingen zijn

bovendien erg enthousiast over deze nieuwe manier van lesgeven.

Meer tips vind je in het inspiratieboek Sociale media op de basisschool,

www.mijnkindonline.nl

SAMen HUiSwerK MAKen

— ACHTerGronDTeKST ESTHEr SMID

Onderwijs voor

een Nieuwe TijdO4NT.NL


Cherryl: ‘Ik gebruik mijn tablet vooral voor spelletjes.

Mijn dolfijnenshow vind ik leuk, en Pou. Soms probeer

ik iets op te zoeken voor school, een rekenspel bij-

voorbeeld, maar dat kan ik nooit vinden. Mijn moeder

vraag ik liever niet om hulp, want dan gaat ze zich

ermee bemoeien en houdt ze er niet meer over op.

Ik zit ook veel op Facebook. Ik heb meer dan twee-

honderd vrienden. Met hen speel ik spelletjes, schrijf

berichtjes, of ga zitten chatten. Over Emeli Sandé

bijvoorbeeld, omdat ik van haar muziek hou.’

Marion: ‘Cherryl kan zichzelf ook prima vermaken met

haar barbies, is vier keer per week bij haar pony en zit

ook nog op turnen. Ik zou graag zien dat ze de tablet

wat vaker voor school gebruikt, maar ach, dat komt

nog wel als de Cito dichterbij komt. Cherryl weet nu al

heel goed wat ze wel en niet op Facebook moet zet-

ten, ik sta vaak versteld van haar rake, wijze opmerkin-

gen. Toch mag ze alleen op internet als ik erbij ben, in

de huiskamer, en dan vraag ik haar regelmatig wat ze

doet. We kijken samen wie ze kan toevoegen aan haar

vriendenlijst en ze mag niet chatten met mensen die

ze alleen van internet kent. Cherryl mag een half uur

per dag Facebooken, meestal na het eten. Ik vind het

knap dat ze altijd eerst haar huiswerk maakt, ik heb

zelf minder discipline.’

Cherryl: ‘Ja, mama is verslaafder dan ik. Ze zit echt de

hele dag op Facebook. Of ze is met Pou aan het spelen.’

Marion: ‘Maar dat is jouw schuld! Zij heeft Pou op mijn

telefoon gezet en nu moet ik hem verzorgen, want

zij doet dat niet. Maar goed, Facebook is voor mij

inderdaad een vorm van ontspanning na een dag hard

werken.’

MArion BATenBUrG (44)

Marketing- / salesmedewerker

bij de gemeente en alleen-

staande moeder

Brengt veel tijd door ‘op stal’

met het paard en de pony.

Zo moeder, Zo doChter

Cherryl (8)

Scholier groep 6

Heeft een smartphone, tablet

en Facebookaccount.



— ACHTerGronDTeKST MArTInE BOrGDOrFF illUSTrATie rICHArD WOUTErS

Jongeren gebruiken digitale media om

contact te leggen en zich te presenteren

zoals ze graag gezien willen worden.

op een bewerkte foto, of als de meeste

gevatte gast van de klas. Hoort allemaal

bij pubers. oók dat ze de grezen opzoe-

ken en daar (soms) overheen gaan.

Wat mag wel en niet op internet?

➊ CYBerPeSTenPesten via internet kan verder gaan dan een geintje.

Van de neiging die jongeren hebben om grenzen op te

zoeken, kunnen anderen de dupe worden. Lastig daar-

bij is dat tieners een andere kijk hebben op wat pesten

is. In de ogen van veel jongeren heeft pesten een hoge

fun-factor en is het juist stoer om tot het randje (of

erover) te gaan. Wat ze zich niet realiseren, of wat hen

‘gewoon niet boeit’, is dat wat op internet gebeurt niet

zomaar weer verdwenen is. Uit onderzoek blijkt dat

één op de drie jongeren wel eens online is getreiterd.

Dat kan gaan om een kwetsend bericht, lastig geval-

len worden via MSn of foto’s die openbaar worden

gemaakt via mail of sociale netwerksites.

Strafbaar?

Pesten is niet strafbaar, tenzij een kind bijvoorbeeld

stelselmatig wordt belaagd. Dan is er sprake van

stalking en kunnen ouders aangifte doen. Binnen het

pestgedrag kunnen wel degelijk strafbare gedragingen

zijn. Zodra het pesten uitmondt in bijvoorbeeld bedrei-

ging, stalking of als er sprake is van het plaatsen van

bewerkte foto’s waar een kind schade van ondervindt,

kan wel aangifte worden gedaan. Ook wanneer een

kind lichamelijk letsel of materiële schade is toege-

bracht, kan aangifte worden gedaan.

OVER DE GRENS


Me

t d

an

k a

an

de e

xp

ert

s Je

ug

d &

Me

dia

va

n d

e P

oliti

e.

➋ DiGiTAAl KinDerloKKen en GrooMinG

Grooming is hetzelfde als digitaal kinderlokken. De

groomer doet zich vaak voor als een leuke jongen of

populair meisje en probeert op die manier online in

contact te komen met jonge meisjes via social media.

Bijna iedere jongere is in een chatroom of op een fo-

rum wel eens actief benaderd door een vreemde. Soms

gaat het dan om een volwassene met slechte bedoe-

lingen, bijvoorbeeld het voeren van seksueel getinte

gesprekken of het plegen van seksueel misbruik. Vaak

begint het contact onschuldig, maar dat kan al snel een

andere kant opgaan, bijvoorbeeld als de ander vraagt

om foto’s of om contact via de webcam. Pubers zijn

een kwetsbare groep, ze zijn gevoelig voor complimen-

ten. Ook hebben tieners niet altijd door wat de echte

bedoelingen van de ander zijn. Hun nieuwsgierigheid

kan jongeren zo in vervelende situaties brengen.

Strafbaar?

Het grooming-artikel in het Wetboek van Strafrecht

stelt het strafbaar om via telecom (internet, chats,

WhatsApp etc.) afspraakjes te maken met kinderen

jonger dan 16 jaar, als dat afspraakje is gemaakt met het

doel om ontucht te plegen of kinderporno te maken.

➌ SeXTinGSexting is het versturen van seksueel getinte berichten,

foto’s en video’s. Online seks dus, waar de meeste tie-

ners bijna dagelijks mee te maken hebben. Het lastige

hierbij is dat wat in feite normaal experimenteergedrag

van pubers is, strafbare feiten kan opleveren. Sexting

kan een hoop schade veroorzaken. Foto’s en video’s

die zijn bedoeld voor vrienden, kunnen gaan zwerven

over internet en in kinderpornonetwerken terechtko-

men, zonder dat je ze ooit weg kunt krijgen.

Strafbaar?

Beelden die op internet zijn gezet, zullen daar niet

meer verdwijnen en altijd weer kunnen opduiken.

Volgens de letter van de wet kunnen jongeren die

met seks experimenteren op internet vervolgd

worden voor het maken, bezitten en verspreiden

van kinderporno. Gelukkig houdt de rechtspraak in

nederland rekening met experimenteergedrag en

zal onder normale omstandigheden geen vervolging

worden ingesteld. Iemand bewust schade berokkenen

door de beelden te verspreiden, wordt echter wel

gezien als een serieus strafbaar feit en kan vervolgd

worden als belediging of smaad.

➍ BeleDiGinG, SMAAD en lASTerOp internet is het makkelijk om anderen te beledigen

of iemands goede naam aan te tasten. Denk aan een

Facebookpagina met bewerkte foto’s, een emailadres

onder de naam van een ander aanmaken en daarmee

kwetsende teksten rondsturen of uit naam van een

ander kwetsende teksten op een forum plaatsen. Het

kan heel moeilijk zijn om zulke praktijken te beëindigen

en de beledigingen weer van internet te krijgen.

Strafbaar?

Belediging, smaad en laster zijn strafbaar. Maar in de

praktijk kan een goed gesprek met de verspreider

van de uitingen al een hoop oplossen. Vaak is er meer

aan de hand: er is bijvoorbeeld sprake van pesten.

Het slachtoffer heeft er in zo’n geval meer aan als het

onderliggende probleem wordt aangepakt.

➎ BeDreiGinGSoms zijn iemands pijlen sterk op één persoon gericht.

Uit jaloezie, woede of wraak kan iemand overgaan

tot bedreiging van een (mede-)leerling. Jongeren zijn

hierbij een kwetsbare groep. In hun levensfase volgen

persoonlijke ontwikkelingen en verwikkelingen elkaar

in hoog tempo op, waarbij de sociale vaardigheden

niet altijd even snel meegaan. De laagdrempeligheid

van internet wakkert de verleiding om iemand via chat,

mail of sms stevig lastig te vallen flink aan. ‘Gewoon’

ruziemaken en het uiten van bedreigingen of stelsel-

matig treiteren liggen daarbij dicht bij elkaar.

Strafbaar?

Als er sprake is van bedreiging, kun je aangifte doen.

Ook wanneer het slachtoffer lichamelijk letsel of materi-

ele schade is toegebracht, kan aangifte worden gedaan.


➊ Als iemand vervelende dingen vraagt, zeg dan

dat je dat niet wilt, weiger of blokkeer de afzen-

der, en reageer niet meer.

➋ Als je gestalkt of gepest wordt via internet,

verzamel dan bewijs. Sla alle apps, mails en chats

op met ‘print screen’ en bewaar ze. Laat je nooit

chanteren, ook niet als je op diegene verliefd

bent.

➌ Voel je niet schuldig als er iets vervelends ge-

beurt. Als je het niet zelf hebt uitgelokt, is het

niet jouw schuld. Maar in de oplossing heb je wél

een groot aandeel: zorg dat je er niet in je eentje

mee blijft rondlopen. Vraag hulp (ouders, docen-

ten, kindertelefoon.nl, question-zone.nl).

➍ Stel zelf geen persoonlijke vragen aan mensen

die je niet kent. Voorkom dat iemand denkt dat

jij hem kunt helpen met zijn of haar problemen

en van jou afhankelijk wordt.

➎ Denk goed na over de foto’s die je van jezelf

verstuurt of op internet zet. Kan het op de voor-

kant van de krant die bij je ouders in de bus valt?

nee? Dan ook niet op internet!

➏ Bedenk wat je via de webcam laat zien. Houd er

rekening mee dat iemand webcambeelden kan

opnemen. Wil je die beelden later terugzien? Op

internet?

➐ Vertrouw op je eigen intuïtie: als je ergens ‘voelt’

dat iets niet klopt, luister dan naar dat gevoel!

Meld rare dingen altijd bij de beheerder van de

site of chat.

7X TiPS VOOr TIEnErS

Wanneer StaP Je naar De PoliTie? > Voor HeT Doen VAn een MelDinG.Als je geen aangifte wilt doen of als er geen aangifte

gedaan kan worden, kan een melding wel heel zinvol

zijn. Je brengt de politie dan toch op de hoogte van

de situatie en de feiten en dat kan in de toekomst

belangrijk zijn.

Je hoeft zelf geen slachtoffer of benadeelde te zijn om

naar de politie te stappen. Ook als je wilt voorkomen

dat een ander mogelijk slachtoffer wordt van strafbare

feiten op internet, kun je aankloppen. Je kunt bij de

politie ook vragen stellen over cybercrime.

> Voor HeT Doen VAn AAnGiFTe.Zoals bij alle andere vormen van criminaliteit kun je,

als je slachtoffer van cybercriminaliteit bent of denkt

te zijn, aangifte doen bij het politiebureau. Door het

doen van aangifte verzoek je de politie een strafrech-

telijk onderzoek in te stellen. De aangifte is doorgaans

het begin van een politieonderzoek. De politie maakt

dan een proces-verbaal van aangifte op. Als je min-

derjarig bent, is het goed om een van je ouders mee

te nemen naar het politiebureau. Het doen van een

(telefonische) melding is géén aangifte.

> wAT neeM Je Mee nAAr De PoliTie?noteer en verzamel zoveel mogelijk informatie en

bewijsmateriaal, zoals:

• Data en (exacte) tijdstippen

• Email- en internetadressen (url)

• Gebruikersnaam en nickname(s) van betrokkene(n)

• Prints van chatlogs en mailberichten

• Bewaarde sms-berichten

• Schermafdruk (via print screen of maak een foto)

— ACHTerGronDTeKST MArTInE BOrGDOrFF illUSTrATie rICHArD WOUTErS


• Op www.MelDKnoP.nl vind je informatie over en

hulp bij internetproblemen. Ook over pesten vind je

hier informatie en advies over wat je kunt doen als

je op internet wordt lastiggevallen. Je kunt via deze

website de Meldknop ook installeren op je computer.

Dan staat hij tijdens het internetten altijd in beeld en

heb je met een klik op de Meldknop meteen infor-

matie, hulp en advies. En je kunt direct een melding

maken.

• www.HelPwAnTeD.nl is een site voor jonge-

ren tussen de 12 en 18 jaar en hun opvoeders die

informatie willen of melding willen doen van seksueel

misbruik via internet. De site is een onderdeel van het

Meldpunt Kinderporno op Internet.

• Wordt een kind gepest, heeft het problemen thuis,

ruzie met vrienden of voelt hij zich rot, dan kan hij bel-

len of chatten met de Kindertelefoon (0800 0432 of

Live Messenger-chat: [email protected]). Op

de website www.KinDerTeleFoon.nl is ook veel

informatie te vinden. De Kindertelefoon is er voor alle

kinderen en jongeren tussen de 8 en 18 jaar.

• Op www.VrAAGHeTDePoliTie.nl kunnen kinde-

ren tussen 12 en 18 jaar oud vragen én antwoorden

vinden over veiligheid, zoals over loverboys, drugs,

geweld, boetes, internet, alcohol of cybercrime. Ook

kun je op deze site chatten met politieagenten.

• www.DiGiBewUST.nl wil het veilig en verant-

woord gebruik van internet en van computer, mobiele

telefoons en andere digitale middelen stimuleren.

Digibewust is onderdeel van het programma Digi-

vaardig & Digiveilig dat een samenwerkingsverband

is tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke

organisaties. Op de site vind je advies en handige tips

over veiligheid.

Handige

sites

PrATen met PuBerS‘Gaat het over grenzen? luister dan, in plaats

van te preken’Mediadeskundige Justine Pardoen: ‘net zoals je een peuter niet kunt dwingen om

te eten, zo kun je een puber niet dwingen om te praten. In beide gevallen verdient

het aanbeveling om over te gaan tot een verleidingstactiek. Pubers willen vaak niet

praten omdat ouders gaan preken. Ze hebben het idee dat het eenrichtingsverkeer

is, en dat er niet naar hen geluisterd wordt. Je kunt proberen met je kind te praten

zónder een ‘gesprek’ te voeren. Vaak breng je dat op gang door eerst iets over je-

zelf te vertellen, of iets ter sprake te brengen wat je ergens gezien of gelezen hebt,

dus door het te koppelen aan anderen dan het kind zelf. Waarover wil je eigenlijk

praten? Als het over grenzen gaat, kunt je je kind vragen wat hij of zij bijvoorbeeld

van een nieuwsbericht over online misbruik vindt. Wees slim, en forceer niets.

Gebruik afleidingsmanoeuvres en verleid je kind ertoe om iets te vertellen zodat je

kunt luisteren, in plaats van preken.’

GAMeCHAnGer Prijzig, maar ook heel erg leuk. Met

GameChanger verander je je iPad in een

ouderwets speelbord. Speel Ik hou van

Holland, Wildlife en veel andere familie-

spelletjes met je iPad als middelpunt.

TiP Vervang tijdens een spelletjesavond de

ouderwetse gezelschapsspellen eens door

dit interactieve spel.

Speelbord waar je je iPad inklikt.

Prijs € 29,99

— TiPS & ADVieSTeKST FEnnA BLAAS

GeZIn 3.0welke apps en sites mag je thuis niet missen? Maak

het jezelf een stuk makkelijker met deze (bijna)

gratis websites en apps voor het gezin van nu.

A

C

AniMoTo Met Animoto kun je van jullie eigen foto’s

en filmpjes gemakkelijk één filmpje maken.

Je hoeft alleen maar te kiezen welke stijl en

welke muziek je wil gebruiken, en je familie-

filmpje is klaar.

TiP Maak een filmpje van vakantiefoto’s of

een familiefeestje.

www.animoto.com / app voor ioS, Android

Prijs gratis

CHorePUPPY ChorePuppy verdeelt taken en laat weten

wanneer het jouw beurt is om deze uit te

voeren. Dat voorkomt een hoop discussies.

TiP Verdeel met deze app eerlijk de taken in

huis. nooit meer ruzie over wie de vaat-

wasser uit moet ruimen.

Voor Android

Prijs gratis

BUCKeT liST Bucket list is een digitaal boodschappen-

lijstje in de ruimste zin van het woord. Je

kunt er een overzicht mee maken van dingen

die je nog wilt (of moet) doen. Deze lijst kun

je delen met anderen.

TiP Gebruik de app om een activiteitenlijstje

te maken voor de schoolvakantie.

Voor iOS, Android, Windows Mobile

Prijs gratis

DoBBelSTeen Handige digitale dobbelsteen, voor als

je even geen echte dobbelstenen bij de

hand hebt.

TiP Gebruik deze app bij een spelletjes-

avond. Zeker weten dat er dan niemand

vals speelt

Voor iOS, Android, Windows Mobile,

BlackBerry

Prijs gratis

E FeVernoTe Handige app / site om allerlei gegevens te

verzamelen. Zo kun je alles opslaan waarvan

je bang bent dat je het vergeet, én je kunt het

delen met anderen.

TiP Gebruik Evernote Food om een lijst te

maken van jullie favoriete familierecepten.

www.evernote.com / app voor ioS, Android

Voor Windows Mobile, BlackBerry

Prijs gratis

FACeBooK Hij mag niet ontbreken, dit populaire sociale

netwerk. Je kunt er op je profiel je interesses

en belevingen delen, maar ook volgen wat

vrienden en familieleden doen. Let wel op

jullie privacy!

TiP Maak een pagina aan met alle gezinsle-

den, waarop je foto’s en berichtjes naar elkaar

kunt sturen.

www.facebook.com / app voor ioS, Android

Voor Windows Mobile, BlackBerry

Prijs gratis

G HHelP, i’M oK Met deze app kun je twee soorten

berichten sturen. Druk op de Help-

knop als je hulp nodig hebt, of druk

op de I’m OK-knop om te laten weten

dat alles goed gaat.

TiP Stel je gezinsleden in als de vijf

contacten waar de app een bericht

naar stuurt.

Voor iOS, Android

Prijs gratis

B

D


J

L

JUST MATCH leer elkaar nóg beter kennen met het spel

Just Match. Door vragen te beantwoorden

als ‘Wie rent er het hardst?’ en ‘Wie leest er

het liefst een boek?’ kom je erachter hoe je

over elkaar denkt.

TiP Verzin vragen die extra goed passen bij

jullie gezin, zoals ‘Wie eet er het snelst zijn

bord leeg?’.

Voor iOS

Prijs gratis

lino Met lino kun je een digitaal prikbord

maken, waarop je plaknotities en foto’s

hangt. Zo kun je berichten versturen en

delen met anderen.

TiP Vervang het memobord in de keuken

door dit digitale prikbord dat iedereen

altijd bij de hand heeft.

en.linoit.com

nAMe THAT… Van de name that…-app bestaan heel veel

varianten, van fruitsoorten tot dierengeluiden.

Het idee is simpel: benoem wat je hoort of ziet.

Leuk om samen te spelen als je even wat tijd

over hebt.

TiP De app is in het Engels. Laat jonge kinderen

de plaatjes benoemen en oudere kinderen ook

het juiste Engelse woord erbij zoeken.


Prijs € 0,89

O PoDoSKeTCH op deze website vind je de mooiste digitale

tekeningen, maar je kunt er ook zelf een

digitale tekening maken.

TiP Maak een tekening voor een feestelijke

gebeurtenis en laat deze afdrukken op een

t-shirt of tas. Zo maak je een persoonlijk en

origineel cadeau.

sketch.odopod.com

PinTereST

op Pinterest verzamel je afbeeldingen

van alles waar je inspiratie van krijgt.

Deze afbeeldingen sorteer je in verschil-

lende mappen.

TiP Maak een map waarin het hele gezin

zijn ideeën kan stoppen voor een vakan-

tiebestemming of een nieuwe inrichting.


Prijs gratis

MMoonFrYe Met de app Moonfrye maak je niet zomaar

collages: de app knipt automatisch de

mensen uit een foto, zodat je ze voor leuke

achtergronden kunt plaatsen.

TiP Vrolijk saaie familiefoto’s op door de

achtergronden te veranderen en er grap-

pige stickers bij te plakken. Leuk voor oma’s

verjaardag!

Voor iOS

Prijs gratis

I inSTAGrAM op het populaire instagram plaats je geen

tekstjes over wat je bezighoudt, maar

foto’s. Zo kan iedereen zien wat je aan het

doen bent. Met effecten kun je gewone foto’s

pimpen.

TiP Plaats een foto van waar je bent en laat

anderen raden waar het is.

Voor iOS, Android

Prijs gratis

KKeePY Keepy zorgt ervoor dat je zoveel mogelijk

over je kind vastlegt tijdens het opgroeien:

foto’s, video’s, knutselwerkjes, schoolop-

drachten en ingesproken berichten. Aanrader!

TiP Maak voor elk van je kinderen een aparte

tijdlijn, waarin je mooie herinneringen vastlegt.

Voor iOS

Prijs gratis


N

Q RqiKBUDDY qikBuddy verzamelt alle gegevens van

sociale netwerksites op één pagina, zodat

je meteen en overzichtelijk alle informatie

over iemand kunt vinden. Je hoeft niet meer

alle sites apart te bezoeken om te zien wat

iemand plaatst, maar ziet het in één oog-

opslag. Handig!

TiP Volg met QikBuddy wat je puber op

social media meemaakt.

www.qikbuddy.com / app voor iOS, Android

Prijs gratis

rooMSKeTCHer Met roomsketcher kun je een gebouw of

ruimte virtueel inrichten. Je kunt er echt

bestaande producten in zetten en alles

aanpassen zoals jij dat wil.

TiP Probeer met je kind een nieuwe inrich-

ting van zijn kamer uit met roomsketcher.

www.roomsketcher.com / app voor iOS,

Android

Prijs gratis

TUMBlr Met Tumblr maak je gemakkelijk een eigen

weblog, maar vaak wordt het alleen ge-

bruikt om foto’s, video’s en korte quotes

te delen.

TiP Plaats om de beurt een bericht en maak

zo een blog over het gezin, of een bijzonde-

re gebeurtenis. Leuk om later terug te lezen!

www.tumblr.com / app voor iOS, Android,

Windows Mobile, BlackBerry

Prijs gratis

XwHATSAPP Mag niet ontbreken, deze populaire

vervanger van sms. Je kunt er gratis be-

richtjes mee versturen als je een

(mobiele) internetverbinding hebt.

TiP Open een groepsapp voor het gezin,

zodat je nooit meer iedereen apart hoeft

te berichten

Voor iOS, Android, Windows Phone,

BlackBerry

Prijs gratis

XTiMeline op de website Xtimeline kun je zelf een

digitale tijdlijn maken en zo informatie

op chronologische volgorde zetten.

TiP Maak een tijdlijn van het gezin. Je

kunt zo ver terug gaan als je wilt: begin

je bij de bruiloft van de ouders of bij de

geboorte van opa’s en oma’s?

www.xtimeline.com

SSCHoolTAS Handig, als je kind op school veel met een

tablet werkt. Met Schooltas kun je eenvoudig

met de digitale boeken werken, maar ook zelf

links, audio en video toevoegen en uitwisse-

len door het plaatsen van prikkers.

TiP In zijn eigen prestatiescherm kan je kind

bijhouden hoeveel prikkers en aantekeningen

hij heeft gemaakt en hoeveel ‘vind ik leuks’ hij

heeft verzameld.

Voor iOS, Android

Prijs gratis

U VUiTZenDinG GeMiST Kijk wanneer je maar wilt tv-programma’s

van de publieke omroep terug. De pro-

gramma’s verschijnen kort na het uitzenden

en blijven tien dagen beschikbaar.

TiP Is er een favoriet gezinsprogramma?

Kijk het met z’n allen terug als jullie het een

keer gemist hebben.

www.uitzendinggemist.nl / app voor iOS,

Android, Windows Mobile

Prijs gratis

VoorleeSTiJD Met deze app vol verhaaltjes van verschil-

lende nederlandse kinderboekenschrijvers

heb je altijd een voorleesverhaal bij de

hand.

TiP nog snel een verhaaltje voor het slapen

gaan of heb je meer tijd om voor te lezen?

Geef de voorleestijd aan en de app zoekt er

een verhaaltje bij.

Voor iOS

Prijs gratis

ZYUrlS Deze website gebruik je om al je

favoriete websites op te slaan, zo-

dat je er nooit meer een vergeet.

TiP Deel je favorieten met elkaar

en zie wat anderen inspireert of

bezighoudt.

www.yurls.net

ZnAPPiT Hiermee maak je een gedeeld fotoalbum,

waarin iedereen foto’s kan plaatsen. Znappit

maakt er vervolgens een compilatiefilmpje

van anderhalve minuut van.

TiP Gebruik Znappit om de leukste familie-

foto’s die iedereen heeft gemaakt bij elkaar

te zetten.

www.znapp.it

W

T

Y

— TiPS & ADVieSTeKST FEnnA BLAAS



liam: ‘Ik speel shootergames als Call of Duty en Grand

Theft Auto. Ik maak filmpjes van mijn acties en zet die

op mijn youTube-kanaal. Ik krijg geld van een bedrijf

voor elke hit. Ik wil later games gaan ontwerpen, en

daarom leer ik nu al veel over techniek. Papa gebruikt

zijn laptop vooral voor werk.’

Harmen: ‘Vooral voor Facebook, emailen en het surfen

naar nieuwssites. Facebooken doe ik soms teveel, ik

ben nog op zoek naar een balans. Ik vind het knap dat

Liam die filmpjes maakt en er nog geld mee verdient

ook. Laatst is hij een Facebookactie gestart voor een

Vietnamese jongen in zijn klas die zou worden uitge-

zet. Ik was zo trots!’

liam: ‘Ik game bijna elke dag en dan best lang, maar

niet zo lang als vroeger. Toen kon ik me niet op iets

anders concentreren en ben blijven zitten.’

Harmen: ‘Ik heb wel eens het internet eruit getrokken

als hij na zes keer roepen nog niet kwam eten.

Woedend werd hij dan. Maar nu stopt hij uit zichzelf.’

liam: ‘Ik mag alles spelen, als het maar niet té bloede-

rig is. Gears of War is bijvoorbeeld met kettingzagen,

dat vond mijn vader niet zo leuk. Ik werd er een beetje

agressief van, vooral als iemand me stoorde tijdens

het gamen.’

Harmen: ‘Hij kon altijd al slecht tegen zijn verlies,

ik heb dat nooit gerelateerd aan het geweld in die

games. niet dat ik het leuk vind. Ik heb zelf in oor-

logsgebieden gewerkt en die graphics zijn enorm

realistisch. We hebben eens samen een filmpje beke-

ken van Amerikaanse militairen die een cameraploeg

neerschieten omdat ze denken dat het terroristen

zijn. Hij was geschokt. Ik vroeg: Dat doe jij toch ook in

die games? Hij keek me verbijsterd aan: maar dat zijn

gámes! Die reactie heeft me wel gerustgesteld.’

Zo Vader, Zo Zoon

HArMen BoerBooM (57Journalist

Woonde een tijd met

Liam in Suriname.

liAM (12)

Scholier groep 8

Is gek op gamen.



1. Laat een kind liefst niet alleen op internet, zorg bij voorkeur

dat je je kind kunt zien als hij online is.

2. Praat geregeld met je kind over wat hij online doet en met wie

hij praat en toon interesse als je kind iets wil vertellen of laten

zien.

3. Surf ook eens samen met je kind. neem de tijd om te zien wat

je kind op internet doet, wat zijn of haar interesses zijn en leer

zelf ook werken met de programma’s en social media die je

kind gebruikt.

4. Maak duidelijke afspraken met je kind over het internetge-

bruik, zoals de tijd die online wordt doorgebracht.

5. Help je kind een nickname of emailadres te kiezen, waaruit

geen persoonlijke informatie kan worden afgeleid. Voorkom

vooral suggestieve namen zoals ‘lovelygirl’.

6. Instrueer kinderen om geen persoonlijke gegevens aan

onbekenden te geven (adres, telefoonnummer, bankrekening-

nummer etc.).

7. Maak je kind duidelijk dat de virtuele wereld een schijnwereld

is. Wat gepresenteerd wordt als echt, kan een verzinsel zijn.

8. Schakel bij steeds terugkerende dreigmail de school in.

9. Praat met andere ouders over het mediagebruik van je kind.

Bijvoorbeeld op het forum van www.ouders.nl

— TiPS & ADVieS

handIG Voor ouderS

5-12 JAAr 12+ > ZO PRAAT JE MET JE TIENER

OVER SOcIAL MEDIA> hELP JE KIND OM VEILIG TE

INTERNETTEN

1. Ga niet zitten voor een goed gesprek over seks bijvoor-

beeld, maar grijp kleine voorvallen in het dagelijks leven

aan, zoals een programma op tv, iets in de krant of een

verhaal over school.

2. neem vragen van kinderen altijd serieus en geef altijd ant-

woord. Ook als je dat moeilijk vindt; je kunt dat erbij zeggen.

Als je het geven van een antwoord moet uitstellen, maak

dan je belofte waar en kom er later op terug.

3. Voorkom gezichtsverlies van een kind. Als hij of zij aangeeft

ergens niet op door te willen gaan, laat dat dan zo.

4. Kies situaties waarin je je puber niet recht in de ogen hoeft

te kijken: naast elkaar in de auto, samen de hond uitlatend

of staand aan de afwas zijn goede momenten.

5. Luister vooral en breek niet te snel in tijdens een verhaal. Stel

vooral vragen die het kind stimuleren om nog meer te vertellen.

6. Probeer niet ten koste van alles het altijd beter te weten

of met de juiste oplossingen te komen, maar stimuleer een

kind zelf hardop na te denken over zijn eigen situatie of

probleem, of dat van een ander.

7. Voorkom dat je alleen over risico’s en gevaren praat.

8. Voorkom dat je alleen nog praat wanneer er iets misgegaan is.

9. Blijf proberen om contact te houden, ook al lijkt je tiener

on-bereikbaarder dan ooit. Stel grenzen en blijft duidelijk

maken wat jij en je partner vinden van dingen. Ook al gaan

ze tegen je in, het geeft pubers juist steun, hoe gek dat ook

klinkt. Te veel vrijheid maakt nog onzekerder.

10. Als praten echt niet meer lukt, is schrijven een optie. Ga

emailen, chatten, whatsappen, twitteren enzovoort. Grote

kans dat je dan stukje bij beetje weer contact krijgt, ook over

‘grote’ onderwerpen. Lees meer op www.mijnkindonline.nl

Dit magazine is ook te vinden op vodafone.nl/wijsmagazine Coördinatie Vodafone Floor Klein, Francis Mustert,

Danielle Puma Concept en realisatie Martine Borgdorff en remco Pijpers, Stichting Mijn Kind Online, Marienke Tau en

Olivier Wegloop, Axioma Communicatie redactie Mijn Kind Online, Margreet Algra, Fenna Blaas, Lotte Boot, Martine

Borgdorff, Jeannette Jonker, Hester Otter, Esther Smid Visueel ontwerp Axioma Communicatie, www.axioma.nl

Vormgeving en illustraties Mirjam Herrebrugh (artdirection), Ivo van IJzendoorn (o.a. infographics), richard Wouters

Fotografie en beeld Jorrit ’t Hoen, Alwin Slomp, Valentina Vos@Witman Kleipool (o.a. cover) Haar en make-up Elise

Haman@nCL Met dank aan no6 studio’s lithografie Fritz repro Druk Senefelder Misset

Disclaimer Uitgever en producenten streven bij de totstandkoming van Wijs uiterste zorgvuldigheid na.

Zij aanvaarden echter geen aansprakelijkheid voor onjuistheden in dit magazine. © 2013 Vodafone Libertel B.V.

oVer VoDAFone Veel kinderen maken gebruik van mobiele telefoons, smartphones,

tablets en laptops. Dat maakt communiceren laagdrempelig en

geeft ouders een veilig gevoel, omdat kinderen bereikbaar zijn en

hulp kunnen inroepen bij een noodgeval. Het gebruik van mobiele

apparaten, zoals smartphones, kan echter ook risico’s met zich

meebrengen. Vodafone wil als aanbieder van mobiele diensten

ouders en kinderen ondersteunen in veilig en verantwoord gebruik

van mobiele digitale middelen. Dat gebeurt met het programma

‘Kinderen Veilig Verbinden’. Ook werkt Vodafone samen met

maatschappelijke organisaties en overheid om digitale veiligheid

voor kinderen te vergroten. www.vodafone.nl/kinderen

oVer MeDiAwiJZer.neTMediawijzer.net is het mediawijsheid expertisecentrum dat in

2008 door het ministerie van OC&W is opgericht en heeft als doel

om mediawijsheid van kinderen van 0-18, hun ouders en opvoeders

in nederland te bevorderen. Mediawijzer.net is ook een netwerk

organisatie waarin zich meer dan 900 organisaties, bedrijven

en instellingen op het gebied van media hebben verenigd.

Mediawijzer.net wordt aangestuurd door vijf toonaangevende

organisaties op het gebied van media: nTr, Stichting Kennisnet,

het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB), het nederlands

Instituut voor Beeld en Geluid en ECP, platform voor de informatie-

samenleving. De 900 netwerkpartners van Mediawijzer.net bieden

voorlichting, lesmateriaal, workshops, handboeken, projecten en

doen onderzoek naar mediawijsheidonderwerpen. Wegwijzer in

mediawijsheid: www.mediawijsheid.nl

netwerkcommunity: www.mediawijzer.net

oVer STiCHTinG MiJn KinD onlineStichting Mijn Kind Online is een onafhankelijk expertisecen-

trum jeugd en media. De belangrijkste missie van Mijn Kind

Online is het helpen van ouders, scholen en professionele

opvoeders bij de mediaopvoeding. Mijn Kind Online onder-

steunt de mediaopvoeding met voorlichting, lesmateriaal,

onderzoek en redactionele publicaties. Speerpunt is kwa-

liteit van digitale media voor kinderen. Hoe zorgen we dat

het digitale aanbod voor kinderen (apps, sites, games) nog

beter wordt? www.mijnkindonline.nl

VrAGen oF oPMerKinGen? Mail de redactie van WIJS [email protected]

oVer DiGiBewUSTDigibewust wil het veilig en verantwoord gebruik van

internet en van computer, mobiele telefoons en andere

digitale middelen stimuleren. Digibewust is onderdeel

van het programma Digivaardig & Digiveilig dat een

samenwerkingsverband is tussen overheid, bedrijfsleven

en maatschappelijke organisaties. Dit programma wordt

ondersteund door het ministerie van Economische

Zaken, Landbouw en Innovatie, de Europese Commis-

sie en diverse bedrijven en wordt uitgevoerd door ECP,

Platform voor de Informatiesamenleving (www.ecp.nl).

www.digibewust.nl

WIJS de onlIne Wereld In IS een uItGaVe Van Vodafone, In SamenWerkInG

met dIGIBeWuSt, medIaWIJZer.net en StIChtInG mIJn kInd onlIne.

— AFZenDer en ColoFon

Documents

Magazine wijs