Lopend Vuurtje Gids voor de leerkracht

Gids voor de leerkracht 1

Lopend VuurtjeGids voor de leerkracht

Project voor kinderen van de groepen 6/7 en 8 van het basisonderwijs

Gids voor leerkrachten - Lopend Vuurtje maart 2010.indd 1Gids voor leerkrachten - Lopend Vuurtje maart 2010.indd 1 7-4-2010 19:57:317-4-2010 19:57:31

2 Lopend Vuurtje

Kinderen willen vrede

Het zijn vooral de kinderen die zich open-lijk uitspreken voor de wens voor vrede. Een blijk hiervan zijn de vele scholen die de World Peace Flame in hun midden wil-len hebben en daar omheen vredespro-jecten in het lesprogramma opnemen. In opstellen en gedichten geven kinderen aan wat vrede voor hen betekent.

Amy leest het vredesgedicht voor dat ze op school maakte tijdens een vredesbijeenkomst in de gemeente Sluis.

Lopend vuurtjeEen project voor kinderen van de groepen 6, 7 en 8 van het basisonder-wijs, te gebruiken bij alle vakken. Onder-delen van het pakket zijn ook geschikt voor groep 5.

Inhoudsopgave INHOUD GIDS VOOR DE LEERKRACHTInleiding 3Gebruik van dit lespakket 4LESMATERIAAL 1: Start van het project 5Het verhaal van de vlam 5LESMATERIAAL 2: Wereldvredemakers 7Het verhaal van de vlam gaat verder 8Mahatma Gandhi 9Wangari Maathai 10Nelson Mandela 11Martin Luther King 12Jane Goodall 13Aung San Suu Kyi 14LESMATERIAAL 3: Vrede dichtbij huis 15De vredesvlam komt dichterbij 16LESMATERIAAL 4: Vrede in jezelf 17Het licht mee naar huis nemen 18LESMATERIAAL 5: Feest 19Lichtfeest 20Hoe beviel het? 23World Peace Flame monumenten 24

INHOUD LESPAKKETLopend Vuurtje is ontwikkeld door de Stichting World Peace Fame en bestaat uit een gids voor de leerkracht, een werkboekje, een CD en twee World Peace Flame kaarsen.

INHOUD CDGids voor de leerkrachtWerkboekje voor de kinderen BloemmeditatieVoorbeeld Goed Nieuws KrantSpaarpotbouwplaat

De Stichting World Peace Flame (WPF) heeft de wens wereldwijd een verschuiving in de gewoonte van mensen op gang te brengen, van nadenken over problemen naar het vinden en uitvoeren van oplossingen. De World Peace Flame is een symbool van vrede, eenheid, wijsheid en geluk en weer-spiegelt het diepe verlangen naar vrede van ieder mens, onafhankelijk van cultuur, geloof, huidskleur, afkomst of geslacht. De Stichting World Peace Flame is een goede doelen stichting, opgericht om vrede te bevorderen. www.worldpeacefl ame.org

Omslagfoto: Schoolkinderen uit Antwerpen kijken naar de vlam in het World Peace Flame monument in Cadzand.



Doel

Kinderen hebben een aangeboren verlangen naar vrede. ‘Lopend Vuurtje’ heeft als doel kinderen, hun ouders en hun leerkrachten te bemoedigen: vrede is er al, je hebt het al in je. Ontmoet de wereld-vredemakers in de wereld, om je heen en in jezelf.

Wij hopen dat het licht, symbool van vrede in alle culturen, zich zal ver-spreiden als een lopend vuurtje en dat dit pakket hieraan een bijdrage mag leveren.

De samenstellers van het pakket gaan uit van een positieve benadering van vrede. We hebben bewust onderwerpen als oorlog, pesten, nare dingen geen bij-zondere aandacht gegeven. Niet omdat die er niet zijn, maar de aandacht voor negativiteit leidt af van waar het in dit project werkelijk om gaat: het besef dat vrede er al is. Niet de vrede van het ont-breken van oorlog, maar vrede in jezelf. Het besef dat je er steeds naar terug kan keren. Vrede bereik je vooral door het positieve en het goede in jezelf en in anderen te zien en te stimuleren.

Het pakket is ontwikkeld voor scholen maar kan overal gebruikt worden waar met kinderen gewerkt wordt.

Dit pakket is ontstaan vanuit een vre-deswens van velen. Tientallen scholen hebben al projecten gedaan rond de World Peace Flame en gaven het aan elkaar door. Dit lespakket is gemaakt op basis van de ervaringen van deze scho-len en de bijdragen van deskundigen in Nederland en Vlaanderen. Wij wensen u vooral veel plezier bij het werken met Lopend Vuurtje.

InleidingDit lespakket ‘Lopend Vuurtje’ gaat over vrede en bevat teksten

en oefeningen om niet alleen beter te kunnen begrijpen wat

vrede is maar ook wat je kunt doen om zelf vrede te ervaren en

door te geven.

‘Wees de verandering die je wilt zien in de wereld’ (Gandhi)


4 Lopend Vuurtje

SAMENSTELLING EN GEBRUIK

Het pakket bestaat uit een gids voor de leerkracht, een werkboekje met opdrachten voor de kinderen, twee World Peace Flame kaarsen en een CD die onder andere de pa-gina’s van deze gids en het werkboekje bevat. U kunt dus net zoveel boekjes kopiëren als u nodig hebt, en u kunt kiezen of u het in kleur of in zwart-wit wilt printen. Op de CD staan ook de PDFbestanden waarmee de Goed Nieuws Krant, de Spaar-potbouwplaat en de Zonnegroet geprint kunnen worden (zie verderop in deze gids), zodat de kinderen geen pagina’s uit hun werkboekje hoeven te halen. Het werkboekje is bedoeld om mee naar huis te geven aan het eind van het project, en kan zo dus intact blijven. Voor de complete inhoudsopgave van de CD zie pagina 2.

Opbouw We vertrekken vanuit de (recente) geschie-denis, vanuit de grote wereld om ons heen. Dan maken we de overgang naar de kleinere wereld van het kind: de straat, de school, de klas, het gezin. Wat kan jij doen om bij te dragen?Dan komen we aan bij de innerlijke wereld, de vrede in jezelf.

MogelijkhedenDeze gids is een handreiking en kan op velerlei manieren gebruikt worden. Hoewel er een duidelijke opbouw in is verwerkt, kunnen alle onderdelen ook los gebruikt worden.

Gebruik van het lespakket Het pakket is zo samengesteld dat de hoofdstukken gebruikt kunnen

worden als mogelijke lessen (lessenserie) met lessuggesties, verdie-

pingsstof en opdrachten die de kinderen individueel of in groepsverband

kunnen doen.

KerndoelenDit lespakket is zodanig samengesteld dat het aansluit bij tal van kerndoelen zoals vermeld in het kerndoelenboekje van het basisonderwijs.

Meer informatieStichtIng World Peace Flameinfo@worldpeacefl ame.orgwww.worldpeacefl ame.org



De voorbereiding

Voordat de vredeskaars ontstoken wordt, is er enige voorberei-

ding nodig. Maak een mooie centrale plek voor de vlam in de

klas, het liefst voorin. Zorg voor een veilige plek, gebruik een

windglas. Vraag de kinderen om een glazen potje mee te nemen

voor hun eigen lichtje. Hou een kringgesprek met de kinderen en

vertel het verhaal van de vredesvlam.

HET VERHAAL VAN DE VLAM

Ontstaan

In 1999 werden 7 vredesvlammen aangestoken in Europa, Amerika, Australië, Afrika, India en het Mid-den Oosten door mensen die zich inzetten voor vrede. De vlam-men werden door verschillende luchtmachten en een burgerlucht-vaartmaatschappij overgevlogen naar Engeland, waar de vlammen verenigd werden in één World Peace Flame in Wales (Bangor). Vanuit Bangor is de World Peace Flame over de wereld verspreid in World Peace Flame lampen en met kaarsen. Monumenten met een eeuwige World Peace Flame branden in Wales (2003 en 2008), Den Haag - voor het Vredespaleis - (2002), Mem-phis (USA 2002), Sydney (Australië 2003), Cadzand (2004) Venlo (2005), Byron Bay (Australië 2005), Hyderabad (India, 2006).

Opdracht 2:Lichtje maken

Vraag de kinde-ren een week voor aanvang van het project om een schoon glazen potje mee te nemen (zie opdracht 2 in het werkboekje).

Lopend VuurtjeLesmateriaal 1: Start van het project

Opdracht 1:Vredeswens

De kinderen schrijven hun persoonlijke vredeswens op en maken er een mooi lijstje voor (zie opdracht 1 in het werkboekje).

Suggesties voor een kringgesprekZet de doos met de materialen voor dit project in de kring. Neem de vredeskaars uit de doos en vertel het verhaal van het ont-staan van de World Peace Flame. Vertel dat deze vredeskaars is aangestoken aan de grote World Peace Flame, dat kun je zien aan het zwarte lontje. Leg uit en bespreek met elkaar: waarom dit project, waarom is het licht be-langrijk, waar staat de vlam symbool voor.

Spelsuggestie: wat betekent vrede voor jou?Doel van dit spel is te komen tot een per-soonlijke vredeswens voor ieder kind. Doe met de kinderen een woordspel. Op-dracht voor de kinderen: vertel in een paar


6 Lopend Vuurtje

Lessuggestie

Kaartje trekken

Doel Kinderen meteen bij aanvang van het project in praktische zin iets laten ‘doen’ aan vrede/lief zijn voor elkaar.

Hoe?Laat alle kinderen van de groep hun naam op een mooi versierd kaartje schrijven. Vouw de papiertjes op, zodat ze niet kunnen kijken. Doe alle papier-tjes in een mandje en laat elk kind een naam trekken. (Eigen naam ruilen natuurlijk.)

UitvoeringLeg de kinderen uit dat ze gedurende 1 schoolweek elke dag ‘de geheime vriend’ zijn van het kind dat ze getrok-ken hebben. Zonder dat de betrokkene het weet, elke dag iets aardigs voor hem of haar doen. Bijvoorbeeld een klein cadeautje neerleggen, of een mooie tekening, of gedichtje, of een lief briefje, kaartje, een bloem, mooie steen of schelp. Iets leuks, iets kleins.

Leerdoelen Iets weggeven, iemand een plezier doen, zonder dat de ander weet dat jij het bent. Leren te geven zonder iets terug te krijgen, en daardoor iets terug te krijgen voor je zelf; de voldoening iets te betekenen voor iemand anders.

woorden (of beeld het uit): wat betekent vrede voor jou persoonlijk? Let op: je mag drie woorden niet gebruiken, namelijk: ‘niet’, ‘geen’ en ‘zonder’. Schrijf de resultaten op het bord of op een groot vel papier en laat dit gedurende het project staan. Aan het eind van dit spel schrijven de kinderen hun persoonlijke vredeswens op een stukje papier (zie ook opdracht 1 in werkboekje).

De vredesvlam ontstekenDe vredeskaars uit dit pakket wordt ontsto-ken. Alle kinderen krijgen een waxinelichtje (in een zelfgemaakt houdertje). Met de vre-deskaars worden alle lichtjes van de kinderen ontstoken door de leerkracht. Laat de kinde-ren hierbij hun vredeswensen uitspreken (zie werkboekje).

AandachtspuntenMaak afspraken met de kinderen over veilig-heid: niet stoeien rond de brandende vlam, water bij de hand houden, eigen waxine-lichtjes van de kinderen in hogere glaasjes of potjes (zie werkboekje), nooit een brandende vlam onbeheerd laten, ook thuis niet. Wat te doen ‘als het lichtje uit gaat’? Sommi-ge kinderen nemen de vlam zo serieus dat ze niet weten wat ze moeten doen als het lichtje dooft . Leg ze uit dat de vlam een symbool is van vrede in jezelf en altijd opnieuw aange-stoken kan worden, onder het uitspreken van een vredeswens. Op school kan dat aan de vredeskaars, thuis kan het ook gewoon met een lucifer.

TaakverdelingSpreek met de kinderen af wie de grote vredeskaars elke dag aansteekt en dooft . Voordat de kaars helemaal is uitgebrand steek je met deze kaars een andere kaars aan, zodat je het licht brandend houdt.

Doetip: Vredesklasseboek

Maak een vredesklasseboek. Een mooie multomap waarin de tekeningen, gedichten, foto’s en verhalen verzameld kunnen worden. Een mooie herinnering aan het project.



Lopend VuurtjeLesmateriaal 2: Wereldvredemakers

Project voor kinderen van de groepen 5/6/7 en 8 van het basisonderwijs.


8 Lopend Vuurtje

Maatschappij

Aardrijkskunde

Geschiedenis

Biologie

Het verhaal van de vlam gaat verder

De vredesvlam brandt nu in de klas. Vertel dat de mensen die de

World Peace Flame bijeen hebben gebracht, zich hebben laten

inspireren door Gandhi, Martin Luther King en andere mensen

die voor de wereldvrede van belang zijn geweest.

Lessuggesties

Wereldvredemakers

HoeVerdeel de klas in 6 groepjes en laat elk groepje een Wereldvredemaker kiezen (zie de achtergrondinformatie in dit hoofdstuk). Vertel erover in de klas of maak kopieën. Laat elk groepje een werkstuk hierover maken en aan elkaar presenteren. Alles is mogelijk: infor-matie opzoeken op internet, verhalen schrijven, tekenen, gedichten/liedjes maken, toneelstuk maken.

Wereldgeschiedenis wordt gemaakt door mensen. Alle afspraken, plannen, acties, uit-vindingen, ruzies, oorlogen, vredesinitiatie-ven in de wereld worden gemaakt en uitge-voerd door mensen. Op de volgende pagina’s vind je enkele voorbeelden van mensen die hun omgeving en zelfs de wereldgeschiede-nis hebben beïnvloed door te leven en te werken vanuit hun hart. Ieder mens heeft die potentie. Het doel van de World Peace Flame is om heel veel mensen dichterbij de kracht van hun hart te brengen en bij de kracht van vriendschap en plezier.

Toen Gandhi bekritiseerd werd door journalisten met de opmer-king dat geweldloosheid nog nooit in de geschiedenis succes had gehad, antwoordde deze: ‘Maakt u zich geen zorgen heren, ík maak geschiedenis.’ Savitri MacCuish, directeur WPF, (zie foto) ziet de overeenkomst hiervan met de World Peace Flame: ‘Deze World Peace Flame maakt geschiedenis!’ Als we allemaal de gedachte koesteren dat vrede al bestaat en ons handelen uitgaat van mededogen, zal vrede een levende realiteit worden.

‘Als we alleen dromen blijft het een droom, maar als we samen dromen wordt het werkelijkheid.’

Schoolkinderen en leerkrachten rond het WPF-monument in Cadzand.

Luca en Sebastiaan overhandigen Savitri een vredesroos tijden de onthulling van het WPF-monument in Cadzand.



Gandhi:‘Er is genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht’

India In Delhi, in India, is het huis waar Gandhi gewoond heeft nu een mu-seum. In de tuin van het museum brandt een eeu-wige vlam. Op een dag gaan er twee mensen de tuin binnen, Thakor en Mita, twee medewerkers van de World Peace Flame. Ze heb-ben een lamp bij zich omdat ze de Indiase vlam willen ontsteken aan het monument van Ghandi. Ze vragen toestemming aan de bewaker. Ze leg-gen hem uit, dat het voor de vlam van de vrede is. De bewaker is meteen enthousiast. Thakor buigt met de lamp naar de vlam, maar het lukt niet. Hij kan niet bij de eeu-wige vlam komen. De bewaker pakt een bezem, die gemaakt is van lang gras en trekt er een strootje uit. Met het strootje kan Thakor de vlam aansteken.

Gandhi, het geweten van de mensheid

Mohandas K. Gandhi werd geboren op 2 oktober 1869 in Porbandar te India. Hij werd een van de meest gerespecteerde geestelijk en politieke leiders van de jaren 1900. Hij hielp de Indiase bevolking door geweldloosheid weerstand te bieden tegen de discriminerende Engelse wetten. Gandhi werd door de bevolking uitgeroepen tot de vader van het vrije India.

Gandhi was er volledig van overtuigd dat iedere man of vrouw hetzelfde zou kunnen doen als hijzelf, wanneer hij of zij vanuit dezelfde hoop en vertrouwen als hij zouden leven. En, zei hij, een reis van 1000 kilometer begint bij de eerste stap. Als je die eerste stap zet en je hebt geloof en vertrouwen, kan je net zoveel bereiken als ik.

Gandhi is het symbool van het Indiase volk geworden. In de volksmond sprak men van Mahatma Gandhi, wat zoveel betekent als ‘Grote Ziel’. Hij was het geweten van de mensheid. Hij leerde zijn volk oprechtheid en zelfrespect. Hij gaf hen een revolutionair middel in handen om op te komen voor hun rechten: de geweldloze weerbaarheid. Dit is de erfenis die hij naliet aan de hele wereld

Gandhi’s kwaliteit was dat hij een onwankel-bare hoop en vertrouwen had in zijn doel: vrijheid voor India. Hij hield onder alle omstandigheden vast aan twee principes en leefde daarnaar: geweldloosheid (in zijn da-den maar ook in zijn woorden) en het altijd spreken van de waarheid. Daardoor dwong hij zowel bij de verschillende Indiase bevol-kingsgroepen als bij de Engelse overheersers zoveel respect af dat ze hem serieus namen en uiteindelijk de wapens neerlegden.

Opdracht 3:Genoeg

Neem onderstaande uitspraak van Gandhi als uitgangspunt voor een kring-gesprek: Wat is genoeg? Waar-van heb je zelf te veel? Of te weinig?Dit als voorberei-ding op opdracht 3 in het werk-boekje.


10 Lopend Vuurtje

Wangari Maathai en haar boomplantorganisatie

Wangari Muta Maathai werd geboren in Kenia. Ze kreeg de kans om te studeren in de Verenigde Staten en behaalde daar een diploma biologie. Ze was de eerste Oost-Afrikaanse vrouw die een doctoraat behaal-de en een academische carrière kon uitbou-wen. Ze was gedurende vijf jaar lid van de Keniaanse National Council for Women en was er gedurende 5 jaar voorzitter. Het was vanuit deze Raad voor Vrouwen dat het idee ontstond om bomen te planten. Dit initia-tief zou uitgroeien tot een van de eerste en grootste basisbewegingen op milieugebied van Afrika: de Green Belt Movement.

Wangari wist dat bomen van levensbelang zijn voor de natuur maar ook voor de men-sen in de dorpen en steden. Zonder bomen wordt het land onvruchtbaar en lijdt de bevolking honger.

Zoals een moeder voor haar gezin, stond ze met moed en standvastigheid op voor alle mensen in de dorpen en steden in Afrika. Ze verzette zich tegen het kappen van bomen en plantte met de organisaties die rondom haar ontstonden meer dan 37 miljoen bomen.

De Green Belt Movement (GBM) is een basisbeweging die via boomplantacties de milieuproblematiek aanpakt, de vrouwen voorziet in hun behoeft en (zuiver water, fruit, hout) en hen helpt zich te emanciperen door hen bewust te maken van hun mense-lijke waardigheid.

Maathai wordt alom geprezen voor haar werk in de GBM. In 2002 kwam ze in het parlement. Ze werd onderminister van Natural Resources and Wildlife in Kenia. In 2004 werd ze de eerste Afrikaanse vrouw die ooit de Nobelprijs voor de Vrede mocht ontvangen.

AfrikaIn gezelschap van vertegenwoordi-gers van diverse Afrikaanse be-volkingsgroepen heeft Mansukh Patel (initiatiefne-mer van de World Peace Flame) de Afrikaanse vlam aangestoken in zijn geboortedorp Gilgil in Kenya.Die nacht, na de ceremonie, om-schrijft Mansukh zijn gevoel als volgt: ‘Ik keek naar de vlam. Alles wat ik in de lantaarn kon zien, was een klein rustig vlam-metje. Het zag er zo kwetsbaar uit en het herin-nerde me eraan hoe broos een droom kan zijn. Iedereen kan een vlam uitblazen. Maar ik wist dat deze kleine vlam, die de Afrikaanse bevolking verte-genwoordigt, nooit zal doven, omdat de kracht erachter onverwoestbaar is.’

‘Het zijn de kleine dingen die mensen doen, die het verschil maken. Mijn kleine ding is: bomen planten’

Lessuggestie

Boom planten

Hoe?In de klas: zet een paastak, elzentak of wilgentak in het water en wacht tot er wortels ontstaan.

Zoek met elkaar een mooie plek op het schoolplein of in de buurt en plant de boom.

Leerdoel:Samenwerken in de natuur.



Nelson Mandela en zijn strijd voor verzoening

Nelson Mandela werd geboren te Umtata (het vroegere Transkei), op 18 juli 1918. Hij was president van Zuid-Afrika van 1994 tot 1999. Hij ontving in 1993 de Nobelprijs voor de Vrede, samen met Frederik Willem de Klerk, de voormalige president van Zuid-Afrika.In 1964 werd hij veroordeeld en kreeg hij een levenslange gevangenisstraf opgelegd. Zijn gevangenisnummer 46664 werd het symbool voor het aidsproject dat hij later begon. Zijn vrijlating na ruim 27 jaar gevan-genschap op 11 februari 1990 zorgde wereld-wijd voor een golf van blijdschap. Met de toenmalige regering voerde hij onderhandelingen over een zwart/blanke toekomst voor Zuid-Afrika. In 1994 werd Mandela president en wist, met hulp van on-der meer bisschop Desmond Tutu, een sfeer van nationale verzoening te bewerkstelligen.

Het bijzondere van Nelson Mandela is dat hij in al die jaren dat hij in de gevangenis was nooit de moed verloor maar krachtig en vitaal bleef. En toen hij uit de gevange-nis kwam, was hij niet wraakzuchtig maar werkte constructief met de mensen die verantwoordelijk waren geweest voor zijn verblijf in de gevangenis. Hij was degene die iedereen inspireerde om op een geweldloze manier de grote veranderingen in Zuid- Afrika door te voeren.

AmerikaDe Amerikaanse vlam is aange-stoken bovenop de top van Pike’s Peak, door mede-werkers van World Peace Flame in gezelschap van vredesactivisten uit de Verenigde Staten. Pike’s Peak is de bekendste berg in een rij van drieënvijftig bergtoppen dwars door Colorado. Van het gebied wordt gezegd dat het heilig land is en bij-zondere krachten bezit. Vele jaren geleden kwamen er Indiaanse stam-men regelmatig in vriendschap bijeen. Zij legden dan, in erkenning van hun gemeen-schappelijke ver-bondenheid met de aarde, over en weer hun wapens af, zelfs als zij elkaars vijanden waren.

CanadaIn Winnipeg werd door Northern Sitting Wolf, een Ojibwa Chief, de lichtceremo-nie uitgevoerd. Northern Sitting Wolf heeft in zijn land bekendheid gekregen door zijn vooruitstrevende pogingen om de trauma’s te helen, die zijn volk door

‘Op onze lange reis naar de vrijheid hebben velen van ons jarenlang geleden in de gevangenis. Er bestaat echter ook die ándere gevangenis, die van de armoede! Deze gevangenis biedt onze kinderen geen kans in het leven, geen toekomst! Daarom hebben onze kinderen dringend goede vrienden nodig zoals u, die hen helpen bevrijden uit deze gevangenis van de armoede.’

Lessuggestie

Doen en laten

HoeLaat de kinderen bedenken wat ze deze week een keertje niet gaan kopen, mis-schien een keer geen snoep, of blikje fris, of frietje? Laat ze het geld dat ze niet uitgeven in een speciaal spaar-doosje doen (zie de spaardoosbouw-plaat op de CD).Aan het eind van de week wordt de opbrengst verzameld en geteld. En kijk: veel kleintjes maken één grote!

UitvoeringDoosje maken: print voor elk kind de spaardoosbouwplaat (staat op de CD) op stevig papier. Let op: de gleuf op de bovenkant wordt eerst uitgesne-den voordat het doosje in elkaar gezet wordt. De plakstroken worden omge-vouwen en het doosje wordt in elkaar gelijmd. Het verzamelde bedrag over-maken naar postbank 46664 ten name van het Nelson Mandela Kinderfonds te Laren (NH) o.v.v. ‘gift’ Lopend Vuurtje.

Leerdoelen:Samen delen, omgaan met geld.


12 Lopend Vuurtje

Martin Luther King

Martin Luther King werd geboren in Atlanta (Georgia), op 15 januari 1929. Martin Luther King was een Amerikaanse dominee, poli-tiek leider en een van de meest prominente leden van de Amerikaanse burgerrechten-beweging.

In Amerika was er tijdens zijn leven sprake van rassenscheiding. Het was heel gewoon dat er aparte scholen voor blanken en zwar-ten waren, aparte banken in het park, aparte restaurants, en aparte plaatsen in bussen.

Martin Luther had een droom: dat blank en zwart gelijkwaardig zouden worden behan-deld en hij liet geen gelegenheid voorbijgaan om daarop te wijzen: op de preekstoel, voor de televisie en tijdens demonstraties. Maar altijd op een geweldloze manier, hoe moei-lijk het ook was. Hij geloofde erin dat het goede zou overwinnen en met moed en vast-beradenheid deed hij zijn werk en inspireert daarom nu nog mensen over de hele wereld. Zijn verbale en retorische vaardigheden en charismatische uitstraling leverden hem veel roem op. In 1963 hield hij de legendarische toespraak ‘I have a dream’. Een jaar later kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede.Voor velen is Martin Luther King een sym-bool voor de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten gebleven. De derde maan-dag in januari is in de VS de Martin Luther Kingdag, een nationale feestdag, gewijd aan King en zijn gedachtegoed.

Een van de World Peace Flame monumen-ten staat in het Museum for Civil Rights in Memphis in de vorm van een hele grote olie-lamp. Deze lamp wordt brandend gehouden door schoolkinderen, die elke week de lamp bijvullen.

‘I have a dream...Ik heb een droom dat mijn vier kinderen op een dag zullen leven in een land waar zij niet beoordeeld zullen worden op hun huidskleur, maar naar de inhoud van hun karakter. Ik heb een droom vandaag.’

de eeuwen heen had opgelopen. Hij staat bekend om het bewerkstelli-gen van verzoening tussen de blanke en oorspronke-lijke bewoners van Amerika. Tijdens de lichtceremonie vertelde de Chief een oude Ojibwa legende, die gaat over de komst van zeven vlammen. De legende zegt dat het versmelten van deze vlammen tot de achtste vlam van eenheid een gouden eeuw zal inluiden van vrede en harmonie op aarde.

EuropaDe Europese vlam is ceremonieel aangestoken door Irene van Lippe-Biester-feld, Prinses der Nederlanden. Het was die dag heel slecht weer, zwaar bewolkt en veel re-gen, maar op het moment dat Irene de vlam aanstak, opende het zwarte wolkendek zich en brak de zon door.

Lessuggestie

Wat is jouw droom?

HoeZoek op het internet de video van de toespraak van Martin Luther King en beluister samen ‘I have a dream’. Stevie Wonder schreef een speciaal lied voor hem: ‘Happy Birthday’. Ook dit is te vinden op You Tube. Laat de kinderen samen luisteren (help met vertalen) en nadenken over hun toekomstdroom voor de wereld.

LeerdoelenInternetvaardigheden, uitdrukkingsvaar-digheid ontwikkelen, creativiteit, taal.

Opdracht 4:Jouw droom

Houd een kring-gesprek wat is jouw droom voor de wereld? Laat de kinderen in het werkschrift (opdracht 4) een verhaal of teke-ning maken alsof hun droom al werkelijkheid is.



Jane Goodall

Jane Goodall werd geboren in Londen op 3 april 1934. Ze was al sinds haar jeugd geïn-teresseerd in dieren. Ze is het meest bekend vanwege haar 40-jarige studie van het sociale en familiale leven van de chimpansee. Ze was directrice van het Jane Goodall Insti-tute in het Gombe Stream National Park in Tanzania.

Jane Goodall is haar hele leven haar liefde voor de apen trouw gebleven en dat heeft ze overgebracht op miljoenen mensen. Dat doet ze niet alleen door het gedrag van apen te bestuderen maar ook door de publiciteit te zoeken wanneer het lot van de apen wordt bedreigd.

Een van de grootste bijdragen van Goodall was de ontdekking dat chimpansees werk-tuigen gebruiken. Sommige chimpansees gebruiken takjes en twijgen om termieten te vangen. De twijgjes worden in gaten gestoken waar zich termieten bevinden. Het twijgje wordt vervolgens met termie-ten bedekt, teruggetrokken en vervolgens leeggegeten door de chimpansee. Tot deze ontdekking werd gedacht dat alleen mensen werktuigen gebruikten.Door haar werk met de apen kwam Jane tot de conclusie dat er - om de natuurlijke omgeving waar de apen leven te behou-den- iets aan de situatie van de plaatselijke bevolking moest verbeteren. Hierin spelen vredesvraagstukken en duurzaamheid een grote rol.

AustraliëIn Australië is de vlam ontstoken door een van de stamoudsten van de Aboriginals, Pearl Wyamara, en een vertegen-woordiger van het Olympisch Comité uit Sydney, Joseph Buhagia. Pearl vond het essen-tieel dat de cere-monie mensen tot elkaar zou bren-gen. ‘De vlam is de geest van vrede’, zei ze, ‘we zijn ver-bonden allemaal door dit licht’.

Het Midden OostenVoordat de com-mandant van de Britse Royal Air Force (RAF) in Bahrein de vlam ontstak nam hij een paar minuten stilte in acht en dacht aan het moment dat hij be-sloot dienst te ne-men bij de RAF en zijn leven in dienst te stellen voor de vrijheid van zijn land. Toen de vlam brandde sprak hij: ‘Moge alle wezens in vrede leven en moge alle mensen de werkelijke vrede vinden die in hun harten besloten ligt’. De vlam werd vervolgens door de RAF naar Engeland overgebracht.

‘Ik geloof in de ontembare natuur van de menselijke levenskracht. We lijken onbereikbare idealen te hebben, maar als we niet opgeven zullen we die dromen uiteindelijk realiseren.’

Jane Goodall is door Kofi Annan, secretaris-generaal van de VN, aangesteld als ‘bood-schapper van de vrede’ en reist 300 dagen per jaar de wereld rond.

Jane heeft al haar lokale werkgroepen (Roots and Shoots) opgeroepen haar bij haar vredes-missie te helpen door op te treden als lokale vredesboodschappers en zo de vrede te promo-ten in hun eigen gemeenschap.


14 Lopend Vuurtje

Opdracht 6:Kracht en openheid

Doe een week lang iedere och-tend voor de les De Zonnegroet of de Aardegroet (zie opdracht 6A en 6B in het werkboekjeLaat de kinde-ren in een kring staan. Door de Zonnegroet of de Aardegroet te doen ontwikkel je innerlijke kracht en openheid. Kracht en moed

Kringgesprek: Bespreek met de kin-deren wat de wereldvredemakers de kracht gaf/geeft om door te gaan on-danks het negatieve om hen heen. Daar is kracht en moed voor nodig. Hoe verzamel je kracht en moed? Vertel dat het dagelijks doen van de Zonne-groet helpt om je krachtig te voelen.

Aung San Suu Kyi

Aung San Suu Kyi werd geboren in Rangoon op 19 juni 1945. Aung San is leidster van de geweldloze beweging voor de mensenrech-ten en democratie in Myanmar (Birma).In 1988 speelde ze een grote rol bij de toen opbloeiende beweging voor democratie in Birma, die met militair geweld werd neerge-slagen. Op 20 juli 1989 plaatste het militaire regime haar langdurig onder huisarrest in Rangoon. Op 27 mei 1990 won ze, ondanks dat ze nog steeds huisarrest had, met overweldigende meerderheid de algemene verkiezingen waarbij haar partij 82 procent van de zetels verkreeg. De militaire junta weigerde echter de verkiezingsuitslag te erkennen.In 1991 werd ze onderscheiden met de Nobelprijs voor de Vrede. Ze gebruikte het geld (1,3 miljoen dollar) om een fonds voor gezondheid en ontwikkeling ten behoeve van het Birmaanse volk op te richten.Aung San Suu Kyi heeft zoveel aanhangers dat een oproep van haar tot een revolutie waarschijnlijk honderdduizenden landgeno-ten op de been zou brengen. Maar dat doet ze niet. Ondanks het feit dat ze al jarenlang huisarrest heeft , blijft ze tolerant, roept op tot geweldloosheid en blijft bereid om met de junta te onderhandelen. Liever dan ver-huizen naar een ander land en daar in vrij-heid met haar familie leven, blijft ze - wel-iswaar gevangen in haar huis - in haar land, bij haar volk. Een voorbeeld van iemand die haar persoonlijke geluk ondergeschikt heeft gemaakt aan een hoger doel: het lot van haar volk.

‘In de hele wereld hebben mensen vrijheid en veiligheid nodig om volledig tot hun recht te komen’

Opdracht 5:Wenskaart

Laat de kinde-ren een mooie kaart maken om iemand die zich inzet voor andere mensen, mee te verrassen en te laten zien dat het gewaardeerd en gezien wordt. (Zie opdracht 5 in het werk-boekje)

Lessuggesties

Mooie mensen om je heen

Vraag de kinderen of ze mensen ken-nen in hun eigen omgeving die zich inzetten voor vrede en zich belangeloos inzetten voor andere mensen. Bijvoor-beeld de buurvrouw die altijd bood-schappen doet voor een zieke. Maak voor deze mensen een mooie kaart (zie opdracht 4 in het werkboekje).

Leerdoelen: sociale vaardigheden, creativiteit.



Lopend VuurtjeLesmateriaal 3: Vrede dichtbij huis

Project voor kinderen van de groepen 5/6/7 en 8 van het basisonderwijs.


16 Lopend Vuurtje

Lessuggestie

Maak een Goed Nieuws Krant

Laat de kinderen in groepen een Goed Nieuws Krant maken. Vraag de kinde-ren, samen met hun ouders in kranten, radio en tv te zoeken naar positief nieuws. Laat ze ook zelf berichten ma-ken. De kinderen kunnen ook mensen interviewen die zich voor de samen-leving inzetten en daarvan een stukje maken voor de krant. Gebruik het voorbeeld Goed Nieuws Krant van de CD, print dit -indien moge-lijk- uit op A-3 formaat. Bundel alle kranten tot 1 mooie dikke krant, kopieer de pagina’s en geef die uit als schoolkrant.

Suggestie: Ga met de Goed Nieuws Krant naar een (plaatselijke) krant. Ga kijken hoe een krant gemaakt wordt. Vraag of die krant jullie schoolkrant wil publiceren als bijlage van hun editie. Of – als dat niet mogelijk is – nodig een journalist van de krant uit om een stuk te schrijven over jullie schoolproject.

Doel van deze opdrachtLeren samenwerken en ouders betrekken bij activiteiten op school.

Leerdoel:Samenwerken in groepen. Taalvaardigheid.

Maatschappij

Taal

Creatieve vakken

De vredesvlam komt dichterbij

Ook dichtbij huis zijn wereldvredemakers te vinden. Ga met de

kinderen op ontdekkingstocht naar deze mensen dichtbij huis en

maak samen een Goed Nieuws Krant.

Opdracht 7:VerhaalLees het verhaal ‘Liefde maakt wel degelijk iets uit’ voor. (Zie opdracht 7 in het werkboekje)

Het is algemeen bekend dat hetgeen je positieve aandacht geeft groeit. Positieve aandacht leidt tot een positief zelfb eeld. Aandacht voor positief wereldnieuws leidt tot een positief wereldbeeld.Laat de kinderen het experiment ‘Sterk als een beer’ doen en ervaren hoeveel het uit-maakt of je positieve of negatieve gedachtes hebt. Leg de kinderen uit dat het mogelijk is om, ook al gebeuren er nare vervelende dingen, je toch ook aan mooie en vrolijke dingen kunt denken. Zie opdracht 8 in het werkboekje.

Dit onderdeel van het project is bedoeld om kinderen te bemoedigen, te laten zien dat er veel ‘goed’ nieuws is, dat het wel degelijk uitmaakt wat je doet én denkt. Dat iedereen een bijdrage kan leveren en vaak al levert aan de vrede en aan een vreedzame samen-leving.

Opdracht 8:ExperimentLaat de kinderen het effect ervaren van positieve en negatieve gedachtes.(Zie opdracht 8 in het werk-boekje)



Lopend VuurtjeLesmateriaal 4: Vrede in jezelf


18 Lopend Vuurtje

Lessuggesties

Licht mee naar huis

Laat de kinderen in kleine groepjes hun persoonlijke vredesdoelen bepalen. Laat dat kleine, haalbare doelen zijn, zoals ‘ik zeg iedere dag iets aardigs te-gen mijn broertje.’ En laat ze die doelen

opschrijven op kleine kaartjes.

Maak tijdens de handvaardigheidles

met lucifersdoos-jes een mooi ‘kastje’ waar je vredesdoelen in bewaard kunnen

worden.

Vrede is een werkwoordKinderen hebben een aangeboren ver-langen naar vrede. U als leerkracht, maar ook ouders en verzorgers, kunnen hen daarin bemoedigen, door hen te laten merken: het is er al, je hebt het al in je. Dit hoofdstuk bevat vooral prak-tische ‘doe’dingen die kunnen helpen de vrede in jezelf te ontwikkelen en terug te vinden als je het even kwijt bent.

Het licht mee naar huis nemen

Vrede begint bij jezelf. Hoe kunnen de kinderen er thuis verder

mee aan de slag, wat kunnen ze doen om hun eigen lichtje ook

thuis brandend te houden? En wat te doen als het even niet

lukt? Op deze pagina en in het werkboekje geven we suggesties

om een vervolg te geven aan dit project op school en thuis.

Opdracht 9: Aandachtig lopenGa met de kinderen naar buiten en beoefen het aandachtig lopen (zie op-dracht 9 in het werkboekje).

Opdracht 10: BloemmeditatieDoe met de hele klas de bloemmedita-tie, (zie CD en opdracht 10 in het werk-boekje) en vraag de kinderen dit ook thuis te doen, alleen of met hun ouders en broertjes en zusjes.

Opdracht 11: ExperimentDoe het armbandjes-experiment (zie opdracht 11 in het werkboekje).

Opdracht 12: Eigen plekjeVraag de kinderen thuis een plekje in te richten voor zichzelf, waarop ze hun spreuk, hun vredeslichtje en bijvoorbeeld een mooie bloem of steen kunnen zetten (zie opdracht 12 in het werkboekje).

Opdracht 13: Dagboek makenLaat de kinderen een mooi dagboekje maken, waar ze hun ervaring met vrede en hun vredesdoelen en wensen in opschrijven. (Beplak een schrift of notitieboekje met mooi papier of vilt, zie opdracht 13 in het werkboekje).

Opdracht 14: De krokodilEven niet zo rustig en vredig? Doe de krokodil!Oefen met de kinderen ‘De Krokodil’, een simpele yoga-oefening die ze kun-nen doen als ze boos of verdrietig zijn en zich weer fi jn willen voelen. (Zie opdracht 14 in het werkboekje).



Lopend VuurtjeLesmateriaal 5: Feest!

Overdracht van de vredesvlam van de school in Nieuwvliet naar de school in Groede.


20 Lopend Vuurtje

Feest van het lichtVertel de kinderen dat bijna alle culturen en religies een feest van het licht kennen. De World Peace Flame viert dit altijd. Het licht van de World Peace Flame, aangestoken op bijzondere plaatsen en door bijzondere mensen uit alle continenten, herinnert ons eraan dat we instaat zijn een situatie lichter te maken of iemand op te vrolijken.

Lichtfeest

Het is mooi om dit project af te ronden met een feestelijke pre-

sentatie waarvoor ouders, broertjes en zusjes ook kunnen wor-

den uitgenodigd. Zo wordt het makkelijker voor kinderen om het

licht ook thuis brandend te houden. Zo’n feest is ook een prach-

tige gelegenheid om een delegatie van een andere school uit te

nodigen en letterlijk de vredesvlam door te geven. Ter inspiratie

voor een multi-culti feest geven we informatie over lichtfeesten in

andere culturen.

Opdracht 15:Lichtjes maken

Laat de kinderen lichtjes maken (zie werkboekje).Ze maken 3 lichtjes, 1 voor hen zelf en 2 om weg te geven. (Zie opdracht 15 in het werkboek-je). De lichtjes gaan mee naar huis.

Maatschappij

Taal

Creatieve vakken

levens-

beschouwing

Overdracht van de vredesvlam tussen twee Venlose scholen bij het WPF-monument in Venlo.



Hindoe - Diwali In India wordt jaarlijks het feest van het licht gevierd. Het licht in de donkerste tijd van het jaar. Diwali komt (in het Sanskriet) van ‘dipavali’ dat rij van lichtjes betekent.De huizen worden versierd met lichtjes, olielampen en bloemen. Het duister wordt door het licht uit huis verjaagd en de deur wordt opengezet voor voorspoed en geluk. De mensen trekken hun mooiste kleren aan, geven elkaar cadeaus en vieren met het heerlijkste eten, drinken en met vuurwerk het begin van een nieuwe tijd.Tijdens het feest wordt veel traditionele zoe-tigheid gemaakt en uitgedeeld. Diwali viert men gewoonlijk in huiselijke kring, maar ook in de Mandir (tempel) wordt tijdens Diwali een gebedsdienst gehouden. Tijdens de derde dag wenst men elkaar Subh Diwali, wat Gelukkig Lichtjesfeest betekent.

Vuur bij de IndianenEen oude Navajo legende vertelt dat op het moment dat 7 vlammen uit alle windstre-ken worden verenigd in 1 vlam, een gouden tijdperk van vrede aan zal breken.

KerstmisKerstmis of Kerst(feest) is een belangrijk christelijk feest. Met Kerstmis wordt door Christenen de geboorte van Jezus gevierd. Het kerstfeest wordt in de Westers-Christe-lijke wereld gevierd op 25 december, maar in de Oosters-Orthodoxe Kerken (zoals de Russisch-Orthodoxe Kerk), wordt de Juliaanse kalender gebruikt, zodat het daar twee weken later valt. In veel streken zijn er speciale vieringen op de avond ervoor (Kerstavond, middernachtsmis) en/of op de dag erna. In West-Europa wordt 25 decem-ber als Eerste Kerstdag en 26 december als Tweede Kerstdag beschouwd.Het woord ‘Kerstmis’ betekent eigenlijk ‘Christus-mis’, omdat dit feest gewijd is aan de geboorte van Jezus die Christus wordt genoemd.

Joods lichtfeest: ChanoekaChanoeka is een Joods feest. In het He-breeuws betekent het woord ‘toewijding’. Het feest staat ook wel bekend als ‘het feest van de lichtjes’ (Chag Ha’Orot. Het feest duurt acht dagen, ter nagedachtenis aan het ‘Cha-noeka-wonder’. De eerste dag van dit feest begint na zonsondergang van de 24e dag van de Joodse maand Kislev.

Lessuggesties

Lichtfeesten in andere culturen

Doel Iets leren over andere culturen en het licht. Inspiratie opdoen voor eigen feest.

HoeVraag kinderen uit de klas om te vertel-len of er een lichtfeest in hun familie gevierd wordt en zo ja hoe ze dat doen. Bedenk samen met de groep welke ele-menten van die feesten gebruikt kun-nen worden voor het eigen lichtfeest.


22 Lopend Vuurtje

Voornaamste gebruiken zijn het aansteken van kaarsjes in de chanoekia (een 8+1-armi-ge kandelaar) met uitspraak van zegeningen en zang, eten van soefganiot en latkes, uitde-len van Chanoeka-geld of gewoon cadeautjes en het spelen met de drejdel of sevivon (een vier-kantig tolletje met hebreeuwse letters).Na het aansteken van de kaarsjes spreekt men vaak een tekst uit (Hanerot halaloe - deze lichtjes), die gaat over de redenen voor het aansteken van de lichtjes en de regels over het gebruik ervan.

Islam: De LichtverzenDe Islam kent geen feest van het licht, maar in de Koran, Sura 24 vers 35 staat het licht-vers: ‘Allah is het Licht van de hemelen en de aarde. De gelijkenis van Zijn Licht is als een nis waarin een lamp staat. De lamp is door een glas omsloten; het glas is als een schit-terende ster. Het wordt, aangestoken met olie van een gezegende boom, een olijfb oom, die van het Oosten noch van het Westen is, welks olie bijna zou lichten, zelfs al raakte vuur haar niet. Licht op Licht. Allah leidt tot Zijn Licht wie Hij wil. - Allah geeft gelijke-nissen voor de mensen; Allah heeft kennis van alle dingen.’

Lessuggesties

Feest

Maak samen met de kinderen een overzichtstentoonstelling van alle teke-ningen, werkboekjes, de Goed Nieuws Krant, verhalen en gedichten. Vraag ouders iets lekkers te maken, of maak het op school met de kinderen. Nodig ouders, verzorgers, broertjes en zusjes uit. Laat de kinderen zelf toe-lichten hoe ze aan het project gewerkt hebben en wat het voor hen heeft bete-kend. Doe samen met alle aanwezigen de bloemmeditatie of de Zonnegroet.

Doorgeven van het licht

Geef het ‘licht’ door aan een andere school. Dat kan letterlijk: steek een kaars aan de vredesvlam aan en geef die brandend door (gebruik een lan-taarn). Of nodig een andere school uit bij het afsluitende feest aan het eind van het project. Laat de kinderen vredeswensen maken voor die school, mooie tekeningen, een toneelstukje, gedichtjes.

Opdracht 16:Licht in de buurt

Laat de kinderen een tekening maken in het werkboekje: hoe ziet jouw straat of jouw dorp er uit als bij ieder-een een lichtje brandt?(zie opdracht 16 in het werk-boekje).



Hoe beviel het?

Wij zijn heel benieuwd naar uw ervaringen met

‘Lopend Vuurtje’. Heeft u suggesties of wilt u de resultaten met

ons en andere scholen delen? Dat stellen wij bijzonder op prijs!

StichtIng World Peace Flame:info@worldpeacefl ame.orgwww.worldpeacefl ame.org

De Stichting World Peace Flame is een goede doelen stichting, opgericht om vrede te bevorderen. www.worldpeacefl ame.org

ContactVoor adres en telefoonnummer zie:www.worldpeacefl ame.org

DonatiesU kunt het project Lopend Vuurtje op scholen steunen door een donatie op Banknummer 3319.99.153 t.n.v. Stichting World Peace Flame. Deze giften zijn aftrekbaar voor de inkomstenbelasting.

ColofonUitgever: StichtIng World Peace Flamewww.worldpeacefl ame.orgSamenstelling: Met dank aan alle inspirerende mensen die hun bijdrage leverden. Foto’s: StichtIng World Peace Flame; Josephine Groenhagen, Dru Netherlands.We planten bomen voor boeken die we uitgeven.

DisclaimerOm veiligheidsredenen mogen de kaarsen alleen worden gebruikt onder toezicht van volwassenen. De Stichting World Peace Flame kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor wat voor nadelige gevolgen dan ook bij het gebruik van dit pakket.


24 Lopend Vuurtje

World Peace Flame Monumenten

Rond het World Peace Flame monument bij het Vredespaleis in Den Haag werd een World Peace Pathway aangelegd met daarin stenen

afkomstig uit vrijwel alle landen in de wereld. Bij de onthulling daarvan werd onderstaande verklaring ondertekend door de ambassadeurs van

vrijwel alle landen van de wereld.

‘Als ambassadeurs die onze landen vertegenwoordigen bij de inaugura-tie van het World Peace Pathway in de stad van vrede en gerechtigheid Den Haag, verwelkomen we dit belangrijke monument voor de vrede.

Wij geloven dat door zo in dit initiatief bij elkaar te komen, een krachti-ge verklaring wordt afgelegd dat alle volkeren in de wereld zich in vrede

en vriendschap kunnen verenigen.We zijn er van overtuigd dat vrede niet alleen mogelijk is, maar een van de meest urgente behoeften is van deze tijd. Wij bevestigen dat ieder individu recht heeft op vrede en gerechtigheid en dat vrede tegelijker-tijd een verantwoordelijkheid is die we allen op ons moeten nemen.Als mens is het natuurlijk dat we er voor zorgen dat onze kinderen volledig tot bloei kunnen komen in hun leven. Als wereldburgers

bevestigen we dat we een aanvullende verplichting hebben. We zullen er ook naar streven dat alle toekomstige generaties zo zullen kunnen leven. Het vereist moed, geloof en toewijding om tot elkaar te komen om vrede te bewerkstelligen. De World Peace Pathway zal dienen om

wereldwijd mensen en volkeren afzonderlijk te inspireren om elkaar te ontmoeten in vrede, saamhorigheid en vriendschap.’

Op verschillende plaatsen in de wereld zijn groepen mensen actief om een World Peace Flame monument in hun omgeving op te richten.

www.worldpeacefl ame.org

Sydney, Australië Bangor, Wales

Byron Bay, Australië Memphis, USA

Cadzand, Nederland Venlo, NederlandDen Haag, Nederland


Documents

Lopend Vuurtje Gids voor de leerkracht