Embed Size (px)
Citation preview
van en voor mensen met een hart- of vaatziektevan en voor mensen met een hart- of vaatziekte
Looptraining
lopen.. lopen.... lopen......
Deze brochure biedt een looptrainingsprogramma om de vaatziekte atherosclerose (slagaderverkalking) te bestrijden en klachten te verminderen
Looptraining
lopen.. lopen.... lopen......
Inhoud
Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
1Vaatvernauwing als gevolg van slagaderverkalking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
2Looptraining voor de behandeling van etalageziekte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.1 Hoe vaak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.2 Maximale loopafstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
2.3 Trainingsroute . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
2.4 Loopschema . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Voorbeeld loopschema per dag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2.5 Looptempo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2.6 Rusten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
2.7 Trainingsduur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
2.8 Resultaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
3Looptraining: het hoe en waarom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.1 Waarom lopen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
3.2 Effect op loopafstand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.3 Waarom word ik niet gedotterd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
3.4 Voordat u begint… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
4Looptraining onder begeleiding van een fysiotherapeut . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4.1 Werkwijze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
4.2 Financiële vergoeding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
4.3 Welke fysiotherapeut? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
5Adviezen en tips voor een optimale looptraining . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5.1 Lopen bij slecht weer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5.2 Goede loopschoenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
5.3 Tips . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Looptraining: lopen, lopen, lopen is een uitgave van
De Hart&Vaatgroep
Postbus 132
3720 AC Bilthoven
Tel.: (030) 659 46 57
E-mail: [email protected]
www.hartenvaatgroep.nl
Eindredactie:
Marjolein de Booys, voormalig consulent van voorheen de Vereniging van Vaatpatiënten
(nu De Hart&Vaatgroep)
Met bijzondere dank aan:
Bianca Bendermacher, Edith Willigendael
Adviezen:
■ Dr. J.A.W. Teijink, vaatchirurg, Atrium medisch centrum Heerlen
■ S. van der Voort, fysiotherapeut Vaatrevalidatie Landgoed Zonnestraal
■ H. Eijsbergen, H. Giesen, A. Schellart, F. Zwiebel, ervaringsdeskundigen
Illustraties:
Rogier Trompert, medisch illustrator (pag. 3, 9, 19, 28 en 29)
Auteurs oorspronkelijke versie:
Marjolein de Booys
Bart van Zenderen
Frits Zwiebel
ISBN: 90-75009-13-5
Trefwoorden:
slagaderverkalking, etalagebenen, claudicatio intermittens, vaatziekten, looptraining
1
6Leefstijl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
6.1 Meer bewegen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
6.2 Niet roken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
6.3 Gezonde voeding en gewicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
De Hart&Vaatgroep . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
Weekformulier looptraining . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
Voorwoord
In 1984 werd door de Vereniging van Vaatpatiënten gestart met het geven van
voorlichting over hart- en vaataandoeningen door middel van brochures en
het ledenmagazine. Inmiddels is de VVVP opgegaan in De Hart&Vaatgroep en
gaan de activiteiten met onverminderde inzet door. Bovendien wordt op de site
www.hartenvaatgroep.nl veel waardevolle informatie geboden.
Naast deze belangrijke voorlichtingstaak heeft De Hart&Vaatgroep veelvuldig
contact met de hart- en vaatpatiënten in Nederland. Ook brengt zij hart- en
vaatpatiënten onderling met elkaar in contact om kennis en ervaringen uit te
wisselen en vragen te beantwoorden. Door De Hart&Vaatgroep wordt daar-
naast hard gewerkt aan kwaliteitsverbetering van de zorg voor de Nederlandse
hart- en vaatpatiënt.
Ik vind het dan ook een buitengewone eer u de herziene versie van de brochure
“Looptraining: lopen, lopen, lopen” te mogen introduceren. Een tastbaar be-
wijs van de vele activiteiten waar De Hart&Vaatgroep voor staat; van de vorige
editie zijn bijna 100.000 exemplaren uitgegeven. De ervaring heeft geleerd dat
deze brochure een zeer nuttige aanvulling is op de informatie die behandelend
specialisten en huisartsen overbrengen op de patiënt met etalagebenen.
In deze brochure wordt veel aandacht besteed aan de mogelijkheden om uw
vaatziekte atherosclerose (slagaderverkalking) zelf te bestrijden en klachten te
verminderen. Tevens wordt informatie over looptraining onder begeleiding van
een fysiotherapeut geboden. Vraagt u uw arts gerust naar de mogelijkheden
bij u in de buurt om begeleide looptherapie bij een hiervoor speciaal getrainde
fysiotherapeut te krijgen.
Na het lezen van deze brochure bent u hopelijk nog gemotiveerder om het heft
in eigen hand te nemen.
Succes gewenst met uw looptraining!
Dr. J.A.W. Teijink, vaatchirurg
Catharina Ziekenhuis, Eindhoven.
2 3
Inleiding
Van uw arts heeft u te horen gekre-
gen dat u last heeft van ‘claudicatio
intermittens’, ook wel ‘etalagebe-
nen’ of ‘etalage ziekte’ genoemd. Dit
wordt zo genoemd, omdat mensen
met deze aandoening vaak stil moe-
ten blijven staan. Door de pijn in
hun been kunnen zij niet meer ver-
der lopen.
Uw arts heeft u vast ook verteld dat
de pijn veroorzaakt wordt door een
vernauwing in de bloedvaten en dat
u veel moet gaan lopen. Dit lijkt een
tegenstrijdig advies, u bent immers
naar de arts gegaan omdat lopen
juist het probleem is. Toch blijkt uit
onderzoek dat u door het serieus
volgen van een looptrainingsprogramma goede resul taten kunt bereiken. De
kans op belastende vaatoperaties wordt kleiner en soms kunnen ze zelfs voor-
komen worden. Daarnaast nemen uw lichamelijke conditie en loopafstand toe
en worden uw hart en longen sterker. Bovendien heeft looptraining ook een
positieve invloed op uw lichaamsgewicht.
Mocht u al geopereerd zijn aan de bloedvaten, dan blijft lopen belangrijk om
het resultaat van de operatie zo lang mogelijk vast te houden. Over het hoe en
waarom van het loopadvies gaat deze brochure.
Het is de bedoeling dat u met behulp van deze brochure zelfstandig een loop-
trainingsprogramma kunt opzetten en volhouden. Indien het zelfstandig vol-
gen van een looptrainingsprogramma onvoldoende resultaat oplevert of indien
uw specialist of huisarts dit noodzakelijk vindt, wijst deze brochure u op de
mogelijkheden van looptraining onder begeleiding van een fysiotherapeut.
4 5
1Vaatvernauwing als gevolg van slagaderverkalking
De oorzaak van claudicatio intermittens is slagaderverkalking (atherosclerose)
in de slagaders naar en in de benen. Slagaderverkalking begint met het ont-
staan van plaatselijke beschadigingen in de wand van de slagaders waar vervol-
gens afzettingen op plaatsvinden van bloedcellen, cholesterol en vetten (pla-
que). Door deze afzettingen vernauwen de slagaders en kan er minder bloed
doorheen stromen. Daardoor kan er dus ook minder zuurstof naar de spieren
en weefsels worden aangevoerd.
De gevolgen van slagaderverkal-
king in de slagaders naar en in de
benen merkt u als eerste tijdens
lichamelijke inspanning, met
name tijdens het lopen. Bij in-
spanning hebben de beenspieren
meer zuurstof nodig, maar door
de vernauwde beenslagaders kan
het zuurstofrijke bloed de benen
onvoldoende bereiken. Dit tekort aan zuurstof in de beenspieren zorgt voor een
verzuring van de spieren, die u ervaart als pijn, kramp, tintelingen of een stijf
gevoel. Door even stil te gaan staan, vermindert
de behoefte aan zuurstof in de beenspieren en
verdwijnt dit pijnlijke gevoel vaak binnen enkele
minuten.
De behandeling van etalagebenen is enerzijds
gericht op het vertragen van de verdere ont-
wikkeling van slagaderverkalking in de andere
slagaders en anderzijds op het vergroten van
de pijnvrije loopafstand. Slagaderverkalking is
in principe een normale ouderdomsziekte. Er is
namelijk sprake van een natuurlijk verouderings-
Indien u na het lezen van deze brochure nog vragen heeft, kunt u altijd bellen
naar het secretariaat van De Hart&Vaatgroep.
WIST U DAT…
Alle slagaders door slagaderver-
kalking kunnen worden aange-
tast? Slagaderverkalking in de
kransslagaders van het hart kan
leiden tot angina pectoris (pijn
op de borst) of een hartinfarct.
Slagaderverkalking in de her-
senslagaders kan leiden tot een
beroerte.
Opbouw van de aderverkalking in de slagaderwand
6 7
2Looptraining voor de behandeling van etalageziekte
Het woord looptraining geeft al aan dat we iets anders bedoelen dan (sportief)
wandelen. Het is de bedoeling dat u zeer regelmatig oefent in het lopen van
steeds langere afstanden. Soms spreekt men ook wel van looptherapie, omdat
er feitelijk sprake is van een behandeling om het lopen weer ‘beter’ te maken.
In dit hoofdstuk zullen we u een voorbeeld geven hoe u zelf een looptrainings-
programma kunt opzetten.
Op Internet (www.hartenvaatgroep.nl) kunt u ook een filmpje bekijken over
het opzetten van dit looptrainingsprogramma. Deze CD-rom is tegen onkosten-
vergoeding te bestellen bij het secretariaat van De Hart&Vaatgroep.
2.1 Hoe vaak?
Voor het beste resultaat van de looptraining is het van belang dat u minimaal 5
keer per week, maar liefst dagelijks traint, bij voorkeur drie maal per dag.
2.2 Maximale loopafstand
Tijdens de eerste training bepaalt u uw maximale loopafstand. U start met
lopen zonder pijn in de benen. Op een gegeven moment voelt u pijn, kramp,
tintelingen of een stijf gevoel in een been of beide benen. Voor een zo goed
mogelijk resultaat van de looptraining wordt geadviseerd dat u nu niet direct
stopt met lopen, maar doorloopt totdat u bijna niet meer verder kunt en moet
rusten.
Dit laatste stukje is heel vervelend. U moet zelf uitproberen wat voor u het
maximaal haalbare is. Zonodig wisselt u het af door te stoppen met lopen zodra
de pijn begint. Belangrijk is om te weten dat de pijn die u voelt niet schadelijk
is, maar juist de nodige veranderingen in de benen stimuleert!
De afstand die u nu heeft afgelegd is uw maximale loopafstand. De meeste
proces van de bloedvaten. Dit verouderingspro-
ces begint bij iedereen rond het twintigste le-
vensjaar, maar het verloop gaat zo geleidelijk
dat de meeste mensen er pas na vele jaren last
van krijgen.
Leefgewoonten zoals roken, te veel en te vet
eten, te veel alcohol drinken en weinig bewe-
gen kunnen dit verouderingsproces versnellen.
We noemen dit de risicofactoren voor het (ver-
sneld) ontstaan van hart- en vaatziekten. Andere risicofactoren zijn bijvoor-
beeld suikerziekte, hoge bloeddruk en een hoog cholesterolgehalte.
De ontwikkeling van het proces van slagaderverkalking is te vertragen door
deze risicofactoren te minimaliseren en te behandelen. U kunt daar zelf actief
een bijdrage aan leveren door uw leefstijl aan te passen. In één van de volgende
hoofdstukken zullen we daar verder op ingaan. De pijnvrije loopafstand kan
vergroot worden door middel van looptraining. Naast de positieve effecten van
looptraining op de loopafstand heeft deze training ook een positief effect op
een aantal van de hierboven genoemde risicofactoren.
Sommige risicofactoren zijn
erfelijk bepaald. Heeft u of is er
in uw familie sprake van hart-
of vaatziekten vóór het 60ste
levensjaar, dan is het zeker aan
te bevelen om regelmatig de
aanwezigheid van risico factoren
te laten controleren.
8 9
U gebruikt allerlei aanwezige objecten (gebouwen, huisnummers, stoplichten,
lantaarnpalen etc.) om een zo nauwkeurig mogelijke afbakening van de drie
delen in het parcours voor uzelf vast te stellen. U legt de route vast op pa-
pier. Daarbij noteert u de te verwachten rustpunten op grond van de door u
bepaalde loopafstand. Uiteraard kunt u dit trainingsparcours (met een totale
lengte van 3x uw maximale loopafstand), ook door iemand zonder loopproble-
men laten opzetten.
Voorbeeld: De door u vastgestelde maximale loopafstand is 100 meter. U stip-
pelt een route uit van 3x uw loopafstand, dus in totaal 300 meter. Na 100 en
200 meter kiest u een herkenningspunt, waar u even kunt stilstaan, uw rust-
punt. Het derde rustpunt is uw beginpunt, bijvoorbeeld uw voordeur.
2.4 Loopschema
Gedurende de eerste maanden is het uitgangspunt van de training dat u drie
maal per dag uw route loopt. Per trainingsroute legt u drie keer de door u be-
paalde maximale loopafstand af, onderbroken door enkele minuten rust. Dit
betekent dus dat u drie maal per dag drie keer uw maximale loopafstand aflegt.
patiënten met claudicatio intermittens hebben, voordat ze aan deze training
beginnen, een maximale loopafstand tussen de 40 en 200 meter. U zult echter
merken dat u na verloop van tijd steeds langer kunt doorlopen voordat u pijn
voelt. Dit betekent dat de looptraining effect heeft.
De eerste drie maanden bepaalt u iedere week uw nieuwe maximale loopaf-
stand zoals hierboven beschreven.
Looptraining is eigenlijk te vergelijken met topsport, je moet iedere keer je
grenzen verleggen. Hoe meer je traint en hoe intensiever je traint, hoe meer
resultaat. Maar trainen loont altijd!
Het in kaart brengen van de af te leggen ‘loopafstand’ kan als volgt worden
weergegeven:
2.3 Trainingsroute
Nu u uw maximale loopafstand weet, kunt u
uw trainingsroute (het trainingsparcours!) in
kaart brengen. U gaat op een redelijk aangena-
me dag in het voor u prettigste wandeltempo
lopen. U richt uw wandeling zo in, dat u uw
maximale loopafstand driemaal aflegt voordat
u weer op uw uitgangspunt terug bent (bijv.
uw woning).
Tip: Probeer bij het opzetten van
de trainingsroute een beschutte
rustplek te kiezen, omdat bij
slecht weer staande rusten in
regen en wind niet alleen heel
vervelend is, maar ook kan lei-
den tot ongewenste afkoeling
van de onderbenen.
Herkenningspunt 2na 2 keer de loopafstand
Herkenningspunt 1na 1 keer de loopafstand
Thuis
10 11
Wat is een stevig wandeltempo?
Volgens de Nederlandse Norm Gezond Bewegen ligt een matig intensief wan-
deltempo voor 55-plussers op ongeveer 4 km/uur. Dat wil zeggen dat u in 10
minuten een afstand van 666 meter zou kunnen afleggen of 500 meter in 7,5
minuut (u kunt natuurlijk ook uw eigen rekensommetje hier op toepassen!).
Het doel van de training is uiteindelijk dat u zo ver mogelijk kunt lopen zonder
pijn. Met een hoog wandeltempo moet u eerder rusten. Toch is het belangrijk
om tijdens de training zoveel mogelijk een stevig wandeltempo aan te houden.
In het begin zal dat nog niet haalbaar zijn. U begint met een lager tempo. U
zult merken dat de loopsnelheid na verloop van tijd geleidelijk opgevoerd kan
worden.
Het is vooral belangrijk om tijdens de training steeds hetzelfde tempo aan te
houden. Een manier om uw looptempo te bepalen en vast te houden is door te
tellen. Bij het neerzetten van de voet zegt u hardop een telwoord, waarna de
volgende stap wordt gezet. Maak in eerste instantie gebruik van de langere tel-
woorden, bijvoorbeeld één-en-twintig. Met gebruik van andere telwoorden kan
het tempo worden verhoogd of verlaagd. Uiteindelijk zal gewenning optreden
en hoeft u niet meer hardop mee te tellen.
2.6 Rusten
U blijft in hetzelfde tempo doorlopen totdat u uw maximale loopafstand bereikt
heeft. Vanwege de (opkomende) pijn in de benen moet u stoppen met lopen.
Het beste is om staande te rusten. Het zuur-
stofrijke bloed stroomt dan – door de zwaarte-
kracht – gemakkelijker de benen in en kan zo
de ontstane verzuring opheffen. Als de pijn is
weggezakt kunt u weer verder lopen.
Hoe lang u moet stilstaan is voor iedereen an-
ders. Het ligt ook aan het moment van stop-
pen. Als u bent doorgegaan tot u echt niet
verder meer kon, dan duurt het langer voor de
Op deze manier loopt u dagelijks (3x3=) 9 keer uw maximale loopafstand. Dit
totaal van 9 is erg belangrijk.
Voorbeeld loopschema per dag:
Maximale loopafstand
Trainingsroute (1)
Trainingsroute (2)
Trainingsroute (3)
1 1 4 7
2 2 5 8
3 3 6 9
Voorbeeld: Uw maximale loopafstand is 100 meter. Uw trainingsroute is 3x 100
is 300 meter. Deze 300 meter loopt u 3x per dag, dus in totaal loopt u 900 me-
ter per dag ofwel 9x de maximale loopafstand van 100 meter.
In de trainingsperioden zullen er altijd dagen zijn waarop het niet mogelijk is
om uw looptraining volgens schema uit te voeren. Door er voor te zorgen dat u
per dag toch negen keer uw maximale loopafstand aflegt, kunt u het trainings-
schema naar behoefte aanpassen.
Voorbeeld: Stel, uw maximale loopafstand is 100 meter. U kunt op een be-
paalde dag maar twee keer de trainingsroute afleggen in plaats van drie keer.
U kunt dan toch aan het dagtotaal voldoen door de ene trainingsronde uit te
breiden naar 5 maal de maximale loopafstand (5 x 100 meter) en de tweede
ronde 4 x 100 meter te lopen.
2.5 Looptempo
Onder looptraining wordt verstaan lopen in een stevige wandelpas en dus niet
schuifelen of drentelen! U hebt waarschijnlijk al gemerkt dat het looptempo
van invloed is op de pijnvrije loopafstand. Hoe sneller u loopt, hoe eerder u stil
moet staan om even uit te rusten.
LET OP! Veel lopers denken
door een hond de verplichting
tot lopen in huis te halen. Toch
is een hond niet altijd geschikt.
Immers, een hond staat bij ie-
dere boom stil en voor u is dat
juist niet de bedoeling!
12 13
conditie aanzienlijk verbeterd zijn. Op den duur zal uw maximale loopafstand
steeds minder gaan toenemen. Het is nu van belang om de looptraining vol te
houden met de laatst behaalde maximale loopafstand. Zo houdt u uw lichaam
in conditie en vermijdt u een terugval.
Achter in deze brochure is een trainingsschema opgenomen, waarin u uw vor-
deringen kunt opschrijven. Door deze te kopiëren en de ingevulde formulieren
te bewaren, kunt u ook achteraf nagaan hoe hard u iedere week vooruit bent
gegaan.
In de praktijk en uit de literatuur zijn voorbeelden bekend van patiënten die
met deze training hun handicap volledig overwonnen hebben. Wanneer serieus
aan looptraining wordt gedaan, kunnen zeven van de tien patiënten met clau-
dicatio intermittens zich een dotterbehandeling of operatieve ingreep bespa-
ren! Geef daarom niet te snel op, maar hou vol!
verzuring is opgeheven. Gemiddeld duurt het één tot enkele minuten totdat de
pijn volledig verdwenen is en u weer verder kunt lopen.
WIST U DAT…
ook het lopen met bepakking, bijvoorbeeld een zware rugzak, van invloed is op
de afstand die u pijnvrij kunt lopen?
2.7 Trainingsduur
Het is duidelijk dat de training in het begin minder tijd kost door de beperkte
loopafstand. Echter, naarmate u verder kunt lopen, neemt ook de gebruikte
tijd toe. Het is verstandig om gelijk in het begin al de trainingstijd per keer op
minimaal een half uur te houden.
2.8 Resultaat
■ Na één week:
Na zeven trainingsdagen heeft u (7x9=) 63 maal uw loopafstand afgelegd. In
de meeste gevallen is de optredende pijn aan het einde van de maximale loop-
afstand minder hevig of zelfs niet meer merkbaar. Het is tijd om uw nieuwe
maximale loopafstand te bepalen en een daarbij behorend trainingsparcours.
Ook kunt u uw looptempo (een klein beetje) opvoeren. De eerste drie maanden
legt u iedere week uw nieuwe trainingsroute vast. En (bijna) iedere week zal die
weer een stukje langer zijn!
■ Na 3 maanden:
Na drie maanden de looptraining op deze wijze uitgevoerd te hebben, zal er al
een duidelijk effect te merken zijn. U kunt al een stuk verder lopen voordat u
pijn begint te voelen. Het is niet meer noodzakelijk om iedere week uw maxi-
male loopafstand te bepalen, om de 2 weken mag nu ook.
■ Na 6 maanden:
Na zes maanden zullen uw maximale loopafstand én uw algemene lichamelijke
14 15
3Looptraining: het hoe en waarom
3.1 Waarom lopen?
Regelmatig wordt aan ons de vraag gesteld waarom juist lopen zo belangrijk
is voor patiënten met claudicatio intermittens en waarom bijvoorbeeld zwem-
men of fietsen niet hetzelfde effect heeft. Lopen doet pijn, fietsen is prettiger.
We zullen het u proberen uit te leggen.
Bij lopen ontstaat zuurstoftekort in de beenspieren en treedt sneller verzu-
ring op. Door regelmatig intensief te lopen, treden in de spieren die gebruikt
worden bij lopen en in de bloedvaten die naar deze spieren gaan belangrijke
veranderingen op die uiteindelijk tot verbetering van de pijnvrije loopafstand
zullen leiden. Hoe het precies werkt is (nog) niet bekend, maar de volgende
zaken spelen een belangrijke rol:
1. Betere stofwisseling in de spieren
Een belangrijke verandering die onder invloed van lopen optreedt, is een verbe-
tering van het vermogen van de actieve spieren om zuurstof op te nemen uit
het bloed. Dit zorgt ervoor dat de spieren minder snel verzuren waardoor de
typische pijn later of zelfs helemaal niet meer optreedt.
2. Betere bloeddoorstroming
Een andere belangrijke verandering die onder invloed van lopen optreedt in de
beenslagaders, is dat uit de geactiveerde spieren stoffen vrijkomen die zorgen
dat de bloedvaten meer open gaan staan. Hierdoor kan het bloed, met daarin
de zuurstof, sneller en beter de spieren bereiken. Lopen maakt het bloed ook
minder stroperig (‘dunner’), wat de doorstroming vergemakkelijkt.
3. Betere loophouding
Het lichaam gaat andere spieren gebruiken tijdens het lopen. Ook gaat het lo-
pen als gevolg van de regelmatige training efficiënter, waardoor u met minder
energie verder kunt lopen.
16 17
3.2 Effect op loopafstand
Looptraining heeft allereerst tot doel om de maximale (pijnvrije) loopafstand te
vergroten. Uit onderzoek is gebleken dat de maximale loopafstand gemiddeld
genomen bijna verdubbeld kan worden door looptraining. Daarnaast is geble-
ken dat u meer en gemakkelijker uw dagelijkse bezigheden kunt uitvoeren.
Bovendien verbetert looptraining de functies van het lichaam en wordt de kans
op een langer en gezonder leven groter.
3.3 Waarom word ik niet gedotterd?
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat looptraining bij mensen
met claudicatio intermittens op de lange termijn een groter en ook een langer
durend positief effect heeft op de pijnklachten en op de loopafstand dan wan-
neer er gedotterd zou worden. Bovendien is looptraining veiliger dan dotteren.
Dotteren is een ingreep waarbij altijd een, weliswaar kleine, kans bestaat op
complicaties. Bovendien bestaat de kans dat na het dotteren de slagader toch
weer dicht gaat zitten. Complicaties bij looptraining zijn zeldzaam. Daarnaast
verbetert looptraining de lichamelijke conditie en het algemeen lichamelijk
functioneren.
3.4 Voordat u begint…
Wat de beste en meest efficiënte looptraining is, weten we nog niet precies.
We weten wel dat:
■ lopen helpt om de pijnvrije loopafstand te vergroten.
■ hoe meer er gelopen wordt, hoe beter.
■ het erg belangrijk is dat u het lopen blijft volhouden en dat u zeker in
het eerste jaar behoorlijk intensief met lopen bezig bent.
■ roken een negatief effect heeft op het resultaat.
■ lopen in de meeste gevallen tot betere resultaten op lange termijn leidt
dan dotteren of een vaatoperatie.
4. Lopen beter dan zwemmen of fietsen
Bij andere activiteiten, zoals zwemmen of fietsen, worden de beenspieren op
andere plaatsen gebruikt. De bloedvoorziening van deze spieren is meestal dus-
danig beter, dat verzuring pas veel later optreedt. Hierdoor verbeteren wel de
functies van het hart en de longen, maar de nodige veranderingen in de be-
nen treden niet op. De pijnklachten tijdens het lopen blijven dus bestaan. Dit
is echter afhankelijk van de plaats van de vernauwing. Wanneer uw klachten
voorkomen in de bovenbenen, kan het nuttig zijn om het lopen af te wisselen
met fietsen. Bij het fietsen worden namelijk de spieren in de bovenbenen ge-
activeerd.
5. Ontwikkeling van collateralen?
De gedachte achter de vorming van collateralen (nieuwe bloedvaatjes) is dat
tijdens het lopen de beenspieren extra zuurstof nodig hebben en om aan deze
vraag te kunnen voldoen, gaat het lichaam naar omwegen zoeken. De normale
aanvoerwegen zijn immers door de slagaderverkalking vernauwd en daarom
niet toereikend meer. Er ontstaan ‘collateralen’ (sluipwegen). Dit zijn kleine
bloedvaten naar de spieren, die in aanleg reeds aanwezig waren, maar waar
voorheen nauwelijks bloed doorheen stroomde. Deze bloedvaatjes nemen on-
der invloed van looptraining gedeel-
telijk de functie van de vernauwde
beenslagader over.
Men heeft lange tijd aangenomen dat
de ontwikkeling van collateralen de
voornaamste reden is voor het ver-
groten van de loopafstand. Onder-
zoek heeft echter aangetoond dat de
hierboven genoemde factoren een be-
langrijkere rol spelen bij het vergro-
ten van de loopafstand. De vorming
van collateralen blijft echter een veel
gebruikte manier om het effect van
looptraining te illustreren.
collateralen
18 19
4Looptraining onder begeleiding van een fysiotherapeut
Naast de looptraining die u op eigen gelegenheid doet, bestaat er de mogelijk-
heid om begeleiding te krijgen van een daarvoor gespecialiseerde fysiotherapeut.
Voor sommige mensen zal looptraining onder begeleiding meer effect hebben
dan wanneer de training uitsluitend op eigen gelegenheid wordt uitgevoerd. De
fysiotherapeutische begeleiding zal voornamelijk gericht zijn op een vergroting
van de maximale loopafstand, het verbeteren van uw uithoudingsvermogen, uw
looppatroon en op het overwinnen van een mogelijke angst voor inspanning.
Vooral het looppatroon is van belang. Om de pijnklachten te omzeilen, gaan
veel mensen op een andere, geforceerde manier lopen. Dit kost veel energie, dus
zuurstof. Bovendien kan een
verkeerd looppatroon blessures
veroorzaken, waardoor langdu-
rig niet kan worden gelopen.
Looptraining onder begeleiding
van een fysiotherapeut verbe-
tert de looptechniek. Een betere
looptechniek zorgt voor een af-
name van het zuurstofverbruik
en draagt daarmee weer bij aan
het verminderen van de pijn-
klachten. Verder zal de fysiothe-
rapeutische begeleiding gericht
zijn op het stimuleren van een
actieve leefstijl.
4.1 Werkwijze
De fysiotherapeut zal uw klachten en met name uw (beperkte) bewegingsmo-
gelijkheden uitgebreid met u bespreken. Ter ondersteuning maakt de fysiothe-
rapeut, naast de onderzoeksresultaten uit het ziekenhuis, gebruik van een aan-
Om het lopen vol te kunnen houden, is het belangrijk om bij u zelf na te gaan
waar uw (pijn)grenzen liggen. Loop in het begin niet te hard van stapel! Mocht
de in deze brochure beschreven looptraining voor u niet haalbaar zijn, pas de
training dan aan. Zo zal de pijngrens voor de ene persoon sneller bereikt zijn
dan voor de andere. Ook zult u merken dat het de ene dag veel beter gaat dan
de andere dag. Dat maakt niet uit, ALS U MAAR BLIJFT LOPEN!!
Vindt u het moeilijk om vol te houden, laat u dan verwijzen naar een fysio-
therapeut (zie hoofdstuk 4). Het allerbelangrijkste is dat u gaat lopen en blijft
lopen. De training in deze brochure geeft u een handleiding hoe u de training
kunt aanpakken en is gebaseerd op de ervaringen van mensen, die net als u
vaatpatiënt zijn. Het is niet zo dat deze methode de enig zaligmakende is. U
kunt zelf veranderingen aanbrengen in het trainingsprogramma, bijv. om het
beter in uw dagelijks leven in te kunnen passen en het lopen daardoor langer
vol te houden.
20 21
gen of hij/zij de cursus ‘Perifeer Arterieel Vaatlijden’ heeft gevolgd en daarmee
nageschoold is in het begeleiden van looptraining. Ook kunt u contact zoeken
met het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF: 033-
4672900, www.fysiotherapie.nl ) om een geschoolde fysiotherapeut bij u in de
buurt te vinden.
tal vragenlijsten dat samen met u zal worden doorgenomen. Vervolgens wordt
een test op een loopband verricht. Door middel van deze test wordt naast uw
maximale loopafstand tevens uw inspanningsbeperking vastgesteld. Dit onder-
zoek zal gedurende de gehele trainingsperiode regelmatig worden herhaald,
om de effectiviteit van de looptraining te bepalen.
Met behulp van de resultaten van deze loopbandtest en uw klachtenpatroon zal
de fysiotherapeut samen met u uw persoonlijke en gestructureerde trainings-
programma samenstellen om zo tot een zo goed mogelijk resultaat te komen.
De eerste weken zult u intensief begeleid worden door de fysiotherapeut, zo’n
drie keer per week, maar de maanden daarna zal de begeleiding langzaam
worden afgebouwd en gaat u steeds meer zelfstandig trainen. Dit zelfstandig
trainen gaat volgens een opgezet trainingsschema en daarvoor is deze brochu-
re belangrijk. Voor het behoud van het verkregen resultaat is het dan ook uiter-
mate belangrijk om een actieve leefstijl te ontwikkelen en te onderhouden. De
fysiotherapeut zal u hierin begeleiden.
4.2 Financiële vergoeding
De eerste negen behandelingen krijgt u, afhankelijk van uw verzekering, meest-
al via de aanvullende verzekering deels of volledig vergoed. Vanaf de tiende
behandeling krijgt momenteel (september 2004) iedereen de kosten vergoed,
aangezien claudicatio intermittens opgenomen is op een lijst met chronische
aandoeningen waarvoor fysiotherapie vanaf de 10e behandeling vergoed wordt.
Echter, dit is een politiek besluit en is daarom aan verandering onderhevig.
Neem voor de zekerheid eerst contact op met uw zorgverzekeraar over een
mogelijke vergoeding van de kosten.
4.3 Welke fysiotherapeut?
In een aantal regio’s van Nederland bestaat al een regionaal netwerk van fysio-
therapeuten die geschoold zijn in het geven van looptraining bij mensen met
claudicatio intermittens. U kunt bij uw specialist of huisarts informeren of dit
bij u in de buurt is. Anders kunt u bij een fysiotherapeut bij u in de buurt navra-
22 23
5Adviezen en tips voor een optimale looptraining
5.1 Lopen bij slecht weer
Mochten de weersomstandigheden een goede looptraining zelfs met paraplu
onmogelijk maken, probeer dan binnenshuis een oplossing te vinden. Laat u in
ieder geval niet verleiden tot het overslaan van de training!
1. Traplopen
Een goed alternatief is traplopen. Door de trap in een regelmatig tempo op en af
te lopen totdat de pijnklachten optreden, ontstaat hetzelfde effect als bij lopen.
Herhaal deze oefening drie maal per sessie om het meeste effect te krijgen.
2. Steppen
Een andere mogelijkheid als alternatief voor lopen is het steppen. Hiervoor kunt
u een traptrede nemen of iets van vergelijkbare hoogte en stevigheid waarop
u kunt staan. Het is dan de bedoeling dat u eerst met het ene been erop gaat
staan, vervolgens het andere been erbij, het ene been weer naar beneden en
eindigend met beide benen weer voor de opstap. Zo zet u steeds 2 stappen op
en 2 stappen af. U rust even wanneer u beperkt wordt door de pijn in de benen
en herhaalt ook deze oefening drie maal per sessie.
5.2 Goede loopschoenen
Om onnodige blessures te voorkomen, is het belangrijk om goed schoeisel te
dragen tijdens het lopen. Laat u daarom niet alleen door de prijs van de loop-
schoenen beïnvloeden, maar koop de schoen die bij u
past. Voor de aanschaf van uw loopschoenen gaat u
bij voorkeur naar een speciaalzaak waarvan u weet dat
het personeel voldoende aandacht en deskundigheid
heeft om te adviseren. We raden u aan om tijdens het
passen dezelfde sokken te dragen als wanneer u gaat
trainen. Let bij het passen op de volgende punten:
24 25
registreert iedere loopbeweging en vertaalt dit naar een activiteitscore.
Beide hulpmiddelen kunnen ondersteuning bieden bij het bepalen van het
effect van de training.
■ Goed absorberende, bij voorkeur naadloze, sokken zijn essentieel om
blaarvorming te voorkomen.
■ In het begin is het raadzaam om individueel uw looptrainingsprogramma uit
te voeren. U kunt dan uw eigen tempo en trainingsroute aanhouden en
hoeft geen rekening te houden met anderen. Mocht uw loopafstand zo zijn
toegenomen dat u een redelijk stuk probleemloos kunt afleggen, dan kan
het samen wandelen plezieriger zijn. Bovendien kan het samen wandelen
de vereiste discipline verhogen. Vraag eens rond in uw omgeving of men
geïnteresseerd is om met u mee te wandelen of zoek een wandelclub bij u
in de buurt. Bij De Hart&Vaatgroep kunt u adressen opvragen van sport- en
wandelclubs voor hart- en vaatpatiënten bij u in de buurt, telefoon 030 -
659 46 57 of www.beweegzoeker.nl.
■ Looptraining vergt enig ‘afzien’. Doorlopen tot uw maximale pijngrens
mag echter niet overdreven worden. Wel is belangrijk te weten dat de pijn
geen kwaad kan voor de spieren of pezen. Pijn als gevolg van een verkeerde
loophouding moet natuurlijk wel serieus worden genomen. Dat kan een
reden zijn om een fysiotherapeut te raadplegen.
■ Misschien vindt u het moeilijk om afstanden te schatten. Als hulpmiddel
kunt u aanhouden dat, bij een gemiddelde paslengte van een volwassene,
120 passen ongeveer overeenkomen met 100 meter. Ook kunt u met
een auto of motor de afstand bepalen. Op de kilometerdagteller wordt
meestal ook elke afgelegde 100 meter aangegeven. U vindt vast wel een
herkenningspunt om de juiste afstand te bepalen.
■ Kleding moet goed zitten, maar moet ook goed beschermen tegen regen,
harde wind, etc. Tijdens schemerig of donker weer is het aan te bevelen
om een reflecterend hesje over de kleding te dragen, zodat u gezien kunt
■ Voldoende ruimte rondom de tenen, ook bij het bergaf lopen.
■ Een stevige, goed passende hielkap. Bij een schoen die onder de
voet te stug aanvoelt, kan eventueel een zachtere inlegzool worden
aangebracht.
■ Niet te zachte tussenzool. Een te zachte tussenzool kan namelijk zorgen
voor een onstabiele landing van de voet en het verend vermogen zal
sneller verdwijnen. Het gevolg hiervan is dat het gehele lichaam dit
verend vermogen moet gaan opvangen.
■ Indien uw voeten teveel binnenwaarts doorzakken, dan is een goede
schokdemping van de hak belangrijk. Om dit te kunnen bepalen, kijk
dan van achteren naar uw gebruikte schoenen, deze zijn dan naar
binnen toe uitgelopen.
■ Indien uw voeten teveel buitenwaarts overhellen (gebruikte schoenen
naar buiten toe uitgelopen), is het van belang dat de gehele zool een
goede schokdemping bevat.
■ Let bij hoge schoenen op dat ze niet knellen.
■ Let op dat het hoogteverschil tussen de voorvoet en de hak niet te groot is,
aangezien de kuitspieren in dit geval in stilstand al geactiveerd worden.
Bij de goed uitgeruste sportzaken is het mogelijk dat er een voetonderzoek op
een podoscoop (een apparaat waarmee de voet wordt gemeten en bekeken)
plaatsvindt om zo tot een deskundig advies te komen. De dichtstbijzijnde win-
kel kunt u vinden via de Gouden Gids, www.goudengids.nl, onder de zoekterm
‘adventure sports’.
Zodra u een schoen gevonden hebt, kunt u deze het beste uitproberen met een
stevige wandelpas, waarbij u de schoen wél van veters voorziet, maar deze niet
vastknoopt. Van belang is dat de schoen niet slipt in de hiel tijdens het lopen.
5.3 Tips
■ Als hulpmiddel bij de looptraining kan gebruik gemaakt wor den van een
pedometer of een bewegingsmeter. De pedometer registreert onder het
lopen de tijd, het aantal stappen en de afgelegde afstand. De bewegingsmeter
26 27
6Leefstijl
6.1 Meer bewegen
Iedereen weet dat bewegen gezond is. Toch blijkt dat 60% van de Nederlanders
te weinig beweegt. Voornamelijk de 55-plussers bewegen te weinig. Dat is jam-
mer, want vanaf deze leeftijd beginnen soms al de eerste klachten van slagader-
verkalking merkbaar te worden en bewegen heeft juist een zeer gunstig effect
op hart en bloedvaten.
1. Gunstige effecten op hart en bloedvaten
Bewegen is goed voor de bloedsomloop. Het bloed wordt sneller en krachtiger
voortgestuwd. De samentrekkende spieren bevorderen op hun beurt weer het
terugstromen van het bloed via de aderen naar het hart. De verbranding neemt
toe en levert meer warmte op. De bloedvaten van de huid openen zich om deze
warmte af te kunnen voeren. Dit bevordert weer de zeer belangrijke circulatie in
alle lichaamsdelen.
Bewegen versterkt de algemene conditie van het lichaam. Het hart moet sneller
en krachtiger pompen en wordt uiteindelijk sterker. Door de betere conditie van
het hart daalt de bloeddruk, wat weer gunstig is voor de bloedvaten. Een continu
hoge bloeddruk beschadigt namelijk de slagaderwand en bevordert zo het ont-
staan van vernauwingen. Daarnaast is gebleken dat bewegen een gunstige invloed
heeft op het cholesterolgehalte in het bloed. De hoeveelheid ‘slecht’ cholesterol
(LDL) daalt, terwijl de hoeveelheid ‘goed’ cholesterol (HDL) stijgt. Ook patiënten
met suikerziekte ondervinden een groot voordeel bij meer bewegen. Bewegen
bevordert namelijk de gevoeligheid van de spiercellen om suiker op te kunnen
nemen en bevordert daarmee de suikerstofwisseling. Zowel een hoge bloeddruk,
een hoog cholesterolgehalte als een hoog suikergehalte in het bloed zijn schade-
lijk voor de vaatwand en bevorderen daarmee het ontstaan van vernauwingen.
Looptraining heeft een positief effect op al deze drie risicofactoren. Aangezien
mensen die lijden aan slagaderverkalking vaak één of meer van deze risicofacto-
ren hebben, is bewegen dus gunstig voor mensen met claudicatio intermittens.
2. Gunstige effecten op andere gebieden
Naast de positieve effecten die lichaamsbeweging heeft op het hart en de
worden door overige weggebruikers. Deze hesjes zijn te koop in sportzaken
en bij rijwielhandelaren.
■ Kies om te trainen vaste tijdstippen die eenvoudig in te voegen zijn in uw
dagelijkse bezigheden.
■ Het is uiteraard geen probleem om een wandelstok te gebruiken tijdens
de looptraining, als u dat prettig vindt. Het is natuurlijk niet de bedoeling
dat u tijdens het lopen op de wandelstok gaat leunen. Goede ervaringen
zijn gemeld met het zogenaamde Nordic Walking. Dit is een vorm van
lopen met wandelstokken in beide handen, waardoor naast de benen ook
de armen en de rug getraind worden.
Gezien het feit dat looptraining een erkende therapie is voor claudicatio intermit-
tens, is het wellicht mogelijk om medewerking te krijgen van uw werkgever.
Met motivatie, wilskracht en doorzettingsvermogen komt u (meters) verder.
Looptraining verlengt uw levensloop!
Veel succes!
WAARSCHUWING
Slagaderverkalking kan in alle slagaders voorkomen, dus óók in de slagaders
van het hart. Het kan zijn dat de looptraining voor u een te zware wissel trekt
op al vernauwde kransslagaders van het hart. Als u tijdens het lopen een druk-
kende of beklemmende pijn op de borst voelt die in rust meestal na enkele
minuten weer verdwijnt, dan is het raadzaam om deze pijnklachten zo snel
mogelijk te melden. Dat kan bij uw huisarts of, als u begeleide looptraining
volgt, bij uw fysiotherapeut. Overleg daarom altijd eerst met uw arts of fysio-
therapeut of looptraining voor u niet te belastend is. Ook als u snel last heeft
van slecht genezende wondjes aan de voeten, kunt u beter vooraf overleg ple-
gen met uw arts.
28 29
Roken heeft om eerdergenoemde redenen een negatieve invloed op de resul-
taten van looptraining. Uit onderzoek is gebleken dat de pijnvrije loopafstand
van vaatpatiënten die gestopt zijn met roken 40% meer verbetert vergeleken
met vaatpatiënten die nog roken. Verder is het effect van dotterbehandelingen
of vaatoperaties bij rokende patiënten veel minder groot dan bij niet rokende
patiënten, omdat de behandelde slagaders door roken veel sneller weer dicht
gaan zitten. Voor een optimaal resultaat van de behandeling van claudicatio
intermittens is het dan ook zeer belangrijk dat u stopt met roken!
Voor hulp bij het stoppen met roken verwijzen wij u graag door naar Stivoro,
telefoon 0900-9390 (€ 0,10 per minuut). Indien u beschikt over Internet kunt
u via www.stivoro.nl of de algemene internetpagina www.stoppenmetroken.
pagina.nl meer informatie vinden over hulp bij stoppen met roken.
6.3 Gezonde voeding en gewicht
Gezonde voeding is van belang om het cholesterolgehalte en lichaamsgewicht
onder controle te houden. Een te hoog LDL-cholesterol is, zoals al eerder op-
gemerkt, schadelijk voor de vaatwand. Probeer daarom verzadigde vetzuren
te vermijden. Het lichaam kan deze vetten moeilijk verbranden waardoor ze
achter blijven in het bloed en zo het cholesterolgehalte verhogen. Vetten die
in de koelkast hard worden, zoals roomboter en margarine, bevatten veel ver-
zadigde vetzuren. Gebruik daarom bij voorkeur (olijf-)olie om in te bakken.
bloedvaten, bevordert voldoende beweging ook de stevigheid van het skelet.
Het brozer worden van de botten wordt vertraagd zodat uw botten langer sterk
blijven. Door regelmatig te bewegen versterkt u uw spieren en verkleint daar-
mee de kans op vallen en dus de kans op botbreuken. Tevens draagt beweging
bij aan een snellere en betere spijsvertering waardoor de kans op bijvoorbeeld
verstoppingen in de darmen kleiner wordt. Bovendien slaapt u lekkerder na
een actieve dag en kunt u de volgende dag fitter en meer ontspannen begin-
nen. Verder heeft voldoende lichaamsbeweging een gunstige invloed op het
lichaamsgewicht. Aangezien overgewicht vaak samen gaat met een hoge bloed-
druk, suikerziekte en een hoog cholesterolgehalte, is het erg belangrijk om het
lichaamsgewicht onder controle te houden om zo het proces van slagaderver-
kalking te vertragen.
Meer bewegen vergt vaak een verandering van uw bestaande leefstijl. Enige
zelfdiscipline is dan ook vereist. Het is echter van groot belang voor de behan-
deling van claudicatio intermittens dat u naast een actievere leefstijl nog een
aantal gewoonten verandert die bijdragen aan een optimaal resultaat van de
looptraining.
6.2 Niet roken
Roken veroorzaakt een voortdurende prikkeling
van de binnenkant van de slagaders, waardoor de
vaatwand beschadigt en slagaderverkalking zich
veel sneller zal ontwikkelen. In tabaksrook zit
koolmonoxide, het gas dat we allemaal wel ken-
nen van kolendampvergiftiging. Koolmonoxide
neemt de plaats in van zuurstof, waardoor je uit-
eindelijk kunt stikken. In de bloedvaten gebeurt
precies hetzelfde: het bloed kan minder zuurstof
opnemen. Bovendien verhoogt roken de strope-
righeid van het bloed, het bloed wordt ‘dikker’.
Stroperig bloed kan minder gemakkelijk door de
kleine spiervaatjes stromen.
30 31
Weekformulier looptraining
Van tot 20
Laatst gemeten maximale loopafstand:
Route
Aantal meters gelopen
Etappe 1 Etappe 2 Etappe 3 Etappe 4
Maandag
1
2
3
Dinsdag
1
2
3
Woensdag
1
2
3
Donderdag
1
2
3
Vrijdag
1
2
3
Zaterdag
1
2
3
Zondag
1
2
3
Maximale loopafstand na deze week:
Gezonde voeding kan er tevens voor zorgen dat u op het juiste gewicht blijft.
Over gewicht moet voorkomen worden. Niet alleen belemmert overgewicht
het bewegen, maar ook is overgewicht een belangrijke risicofactor voor hoge
bloeddruk en suikerziekte.
Verkeerde drinkgewoonten kunnen ook bijdragen aan overgewicht. Zo bevat-
ten alcoholische dranken wel calorieën, maar nauwelijks voedingsstoffen en
bevatten de meeste frisdranken veel suiker. Wees dus matig met het gebruik
van alcohol en drink light frisdranken of water. Kortom, eet matig en gezond:
niet te vet, niet te zoet, niet te zout en vooral NIET TE VEEL!
Voor meer informatie over gezonde voeding verwijzen wij u graag door naar
het Voedingscentrum, telefoon 070-3068888 of www.voedingscentrum.nl.
De Hart&Vaatgroep
1. Voorlichting
In diverse voorlichtingsbrochures en op Internet wordt informatie verstrekt
over verschillende vaataandoeningen en hun behandelings(on)mogelijkheden.
Daarnaast verschijnt vier keer per jaar het blad ‘Vida’, het leefstijl-magazine
van De Hart&Vaatgroep, waarin actuele informatie wordt gegeven.
2. Lotgenotencontact
Voor de verschillende ziektebeelden organiseert De Hart&Vaatgroep huiskamer-
bijeenkomsten: leden met dezelfde vaataandoening ontmoeten elkaar bij een
lid thuis. Op deze bijeenkomsten worden ervaringen en tips uitgewisseld. In-
dien gewenst kan het secretariaat ook bemiddelen in telefonische opvang door
lotgenoten.
3. Kwaliteitsbevordering
Om de kwaliteit van zorg voor vaatpatiënten te verbeteren en de belangen van
groepen vaatpatiënten te behartigen, neemt De Hart&Vaatgroep deel aan rele-
vante overlegsituaties en bestaan er contacten met betrokken beroepsorgani-
saties.
32
www.hartenvaatgroep.nl
Dit is een uitgave van De Hart&Vaatgroep. De Hart&Vaatgroep is de patiënten-organisatie van en voor mensen met een hart- of vaatziekte. Wij werken op zowel landelijk als regionaal niveau aan informatievoorziening, lotgenotencontact, leefstijl begeleiding en collectieve belangenbehartiging. De Hart&Vaatgroep is opgezet voor en door mensen die zelf een hart- of vaatziekte hebben of hun naasten. Ook mensen die (nog) niet ziek zijn en de risico’s uit eigen familie kennen, kunnen bij De Hart&Vaatgroep terecht.
Wat biedt De Hart&Vaatgroep u?
● Informatiebrochures over hart- en vaatziekten en daaraan gerelateerde onderwerpen
● Een internetsite met onder meer een kennisbank met toegankelijke informatie ● Het leefstijlmagazine ‘Vida’ met nieuws en achtergronden ● Informatiedagen en themabijeenkomsten over uiteenlopende onderwerpen ● Contact met mensen met hetzelfde ziektebeeld, zowel één op één als in
groepsverband ● Leefstijlactiviteiten zoals kookworkshops en sport- en beweegaanbod ● Belangenbehartiging van alle hart- en vaatpatiënten
www.hartenvaatgroep.nl
Lid worden?Door uw steun kunnen wij ons inzetten voor hart- en vaatpatiënten. Kijk voor meer informatie over De Hart&Vaatgroep, het lidmaatschap of het donateurschap op onze internetsite. U kunt ook een email sturen of bellen met het secretariaat:
hartezorg, vereniging van hartpatientenstichting hoofd hart en vaten
De Hart&Vaatgroep is ontstaan uit: stichting hart in bewegingvereniging van vaatpatienten
stichting bloedlink
De Hart&Vaatgroeppostbus 133
3769 ZJ SoesterbergTel: 088 11 11 600
Email: [email protected]: www.hartenvaatgroep.nl
