106
Robert Wilson (encenador) Robert Wilson (Waco, Texas, 4 de outubro de 1941), também conhecido por Bob Wilson, é um encenador, coreógrafo, escultor, pintor e dramaturgo norte-americano. Suas peças são conhecidas mundialmente como experiências inovadoras e de vanguarda, trabalhou também como coreógrafo, iluminador e sonoplasta. É conhecido por seus vários trabalhos em colaboração com Philip Glass como "Einstein on the Beach". Realizou montagens dos trabalhos dos poetas e músicos Allen Ginsberg, Tom Waits, William S. Burroughs, Allen Ginsberg, Lou Reed, Tom Waits e David Byrne, assim como com o dramaturgo alemão Heiner Müller, . Apresentou-se em São Paulo, no Teatro Municipal (1974), com a peça The Life and Times of Joseph Stalin, que recebeu o título de The Life and Times of Dave Clark, a fins de evitar problemas com a censura militar da época (Film Reference). SITE OFICIAL: http://www.robertwilson.com/ JAN FABRE Jan Fabre (Antwerp, °1958) is a graduate of the Municipal Institute of Decorative Arts and the Royal Academy of Fine Arts. He is well known both at home and abroad as one of the most innovative and versatile artists of his day. Over the past 30 years, he has produced works as a visual artist, theatre maker and author. Jan Fabre is renowned for expanding the horizons of every genre to which he applies his artistic vision. Angelos Jan Fabre's work in the visual arts is coordinated by Angelos. It covers all the projects, from museum and gallery exhibitions, public and private commissions, to the publishing of catalogues and special editions. Troubleyn Troubleyn/Jan Fabre is a theatre company with extensive international operations. The artist Jan Fabre has been its artistic head since it was established in 1986. Site: http://janfabre.be/about-jan-fabre/ Einar Schleef

LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Robert Wilson (encenador)

Robert Wilson (Waco, Texas, 4 de outubro de 1941), também conhecido por Bob Wilson, é um encenador, coreógrafo, escultor, pintor e dramaturgo norte-americano. Suas peças são conhecidas mundialmente como experiências inovadoras e de vanguarda, trabalhou também como coreógrafo, iluminador e sonoplasta. É conhecido por seus vários trabalhos em colaboração com Philip Glass como "Einstein on the Beach". Realizou montagens dos trabalhos dos poetas e músicos Allen Ginsberg, Tom Waits, William S. Burroughs, Allen Ginsberg, Lou Reed, Tom Waits e David Byrne, assim como com o dramaturgo alemão Heiner Müller, . Apresentou-se em São Paulo, no Teatro Municipal (1974), com a peça The Life and Times of Joseph Stalin, que recebeu o título de The Life and Times of Dave Clark, a fins de evitar problemas com a censura militar da época (Film Reference).

SITE OFICIAL: http://www.robertwilson.com/

JAN FABRE

Jan Fabre (Antwerp, °1958) is a graduate of the Municipal Institute of Decorative Arts and the Royal Academy of Fine Arts. He is well known both at home and abroad as one of the most innovative and versatile artists of his day. Over the past 30 years, he has produced works as a visual artist, theatre maker and author. Jan Fabre is renowned for expanding the horizons of every genre to which he applies his artistic vision.

AngelosJan Fabre's work in the visual arts is coordinated by Angelos. It covers all the projects, from museum and gallery exhibitions, public and private commissions, to the publishing of catalogues and special editions. 

TroubleynTroubleyn/Jan Fabre is a theatre company with extensive international operations. The artist Jan Fabre has been its artistic head since it was established in 1986.

Site: http://janfabre.be/about-jan-fabre/

Einar Schleef

Einar Schleef (17 January 1944 in Sangerhausen – 21 July 2001 in Berlin) was a German dramatist, director, set designer, writer, painter, photographer, and actor.

Nobel Prize winning Austrian writer Elfriede Jelinek wrote in his obituary,

As a poet and creator of theatre, Schleef was the most outstanding phenomenon that I have encountered. The postwar period in Germany has produced only two geniuses -Faßbinder in the West and Schleef in the East.[1]

Page 2: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Contents

Life[edit]

Schleef was born and raised in Sangerhausen, a small town in the South East of Germany. An industrial landscape shaped by mining and surrounded by the mythical landscapes of Harz andKyffhäuser. His father Wilhelm Schleef was an architect, his mother Gertrud Schleef worked as a seamstress. He had one sibling, Hans Schleef.

Career[edit]

Einar Schleef started to train as a painter while he was still in school. He attended a socialist painting circle lead by Wilhelm Schmied from 1958 onwards. In 1964 he started a degree in fine arts at the arts academy in Berlin Weißensee. After being expelled in 1965 Schleef switched to set design two years later and finished with a bachelor degree in 1973.

From 1972-1975 he worked mainly for the Berliner Ensemble with its artistic director Ruth Berghaus. He co-directed three productions with B.K. Traglehn ("Katzgraben" in 1972, "Frühlings Erwachen" in 1974, "Fräulein Julie" in 1975). Even though artistically successful Schleef was put under more and more political pressure. In 1976 he left East Germany and via Vienna finally settled down in West Germany. From now on Schleef produced more and more text. Already from 1953 onwards he wrote journals and he continued this practice till his death. In the 1980s he wrote the critically acclaimed novel "Gertrud" portraying the life of his mother. He also wrote plays, radio plays and more fiction. From 1978 to 1982 he studied film making at the DFFB in West Berlin.

Schleef returned to theatre in 1985 when he became a steady director at Schauspiel Frankfurt. In the following 5 years he developed his theatre vision. He re-introduced the choir as a dramtis personae and celebrated the tragic potential of the classic, ancient text. This theatre work was controversially received, audiences as well as critics varied between harsh criticism and very positive feedback.[2]

Through the 1990s he continued to produce a number of successful and influential productions such as “Wessis in Weimar” by Rolf Hochhuth in 1993 at the Berliner Ensemble. “Puntila” by Bertolt Brecht in 1995 at the Berliner Ensemble. He directed as well as acted in “Puntila”. Another production that needs to be mentioned is “Ein Sportstück” by Elfriede Jelinek in 1998 at BurgtheaterWien and his final piece as a director “Verratenes Volk” using texts by John Milton, Nietzsche, Dwinger and Alfred Döblin in 2000 at Deutsches Theater in Berlin.

The last phase of his theatre work was accompanied by the work on his epic theatre essay "Droge, Faust, Parsifal" published in 1997.[3]

Schleef died in Berlin on 21 July 2001 due to a heart disease. He is buried in Sangerhausen.

http://www.einarschleef.com/

Jan Lauwers

Jan Lauwers, né le 17 avril 1957 à Anvers en Belgique, est un metteur en scène de théâtre et de danse contemporaine et un plasticienflamand.

Page 3: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Biographie[modifier | modifier le code]

Après des études de peinture à l’Académie royale des beaux-arts de Gand, Jan Lauwers forme en 1979 la compagnie L'Epigonenensemble qu'il transforme en 1985 en un collectif d'artistes flamands appelé l'Epigonentheater zlv (signifiant sous la direction de personne). Ses créations s'inscrivent dans une volonté de renouveau du paysage théâtral flamand, et plus largement européen. Il crée un théâtre concret, direct, et très visuel, avec la musique et le langage pour éléments structurants. L'Epigonentheater disparaît en 1985 au profit de laNeedcompany fondée en 1986 et situé à Bruxelles. Dès lors, la compagnie intègre des membres de toutes nationalités et se tourne résolument vers l’international, produisant des spectacles joués dans le monde en plusieurs langues. Le langage scénique de Jan Lauwers s’oriente vers la démultiplication des pôles d’intérêt et des moyens mis en scène : théâtre, discours personnels, danse, chanson, et vidéos sont intimement mêlés. Ce concept prend toute son ampleur dans la trilogie informelle rebaptisée a posteriori Sad Face/Happy Face entamée en 2004 avec La Chambre d'Isabella, poursuivi avec Le Bazar du homard, et complété en 2008 par La Maison des cerfs. Cette trilogie a été présentée en intégralité lors du Festival d'Avignon 2009 dans un spectacle unique de 6 h 30.

Grace Ellen Barkey est depuis 1986 la chorégraphe attitrée de la Needcompany. Il est également à noter les collaborations régulières, depuis 1993, de l’actrice de théâtre Viviane De Muynck et de la danseuse Carlotta Sagna qui dansa dans la Needcompany de 1993 à 20031. Le collectif de la Needcompany produit chaque année, au sein d’un laboratoire expérimental nommé Needlapb, des ébauches de spectacles donnant à voir les processus de création en mouvement.

Principaux spectacles[modifier | modifier le code]

Needcompany

1987 : Need to Know 1989 : Ça va 1990 : Julius Caesar 1991 : Invictos 1992 : Antonius und Kleopatra 1992 : SCHADE/schade 1993 : Orfeo, opéra de Walter Hus 1994 : The Snakesong Trilogy - Snakesong/Le Voyeur 1995 : The Snakesong Trilogy - Snakesong/Le Pouvoir 1996 : The Snakesong Trilogy - Snakesong/Le Désir 1996 : Needcompany's Macbeth 1997 : Caligula, No beauty for me there, where human life is rare, part one 1998 : The Snakesong Trilogy, version adaptée avec musique live 1999 : Morning Song, No beauty for me there, where human life is rare, part two 2000 : Needcompany's King Lear 2000 : DeaDDogsDon'tDance/ DjamesDjoyceDeaD 2001 : Ein Sturm 2002 : Images of Affection

Page 4: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

2003 : No Comment 2004 : La Chambre d'Isabella (voir un extrait) 2006 : Le Bazar du homard (voir un extrait) 2008 : La Maison des cerfs voir un extrait

Peter Sellars

Peter Sellars, California, 2011

Peter Sellars (27 de setembro, de 1957 — ) é um encenador americano, conhecido por suas exclusivas encenações contemporâneas de clássicos e contemporâneos de óperas e peças de teatro.

É professor de Artes na UCLA.

Nasceu em Pittsburgh, Pennsylvania, e estudou na Phillips Academy e, posteriormente, na Universidade de Harvard, graduando-se em 1981. Enquanto estudante, executou uma versão do ciclo do anel de Wagner , e dirigiu uma produção minimalista de As Três Irmãs uma peça do dramaturgo russo Anton Pavlovitch Tchékhov, São também importantes as suas encenações de Così fan tutte, As bodas de Figaro e Don Giovanni.

Encenação[editar | editar código-fonte]

1989 : Don Giovanni de Mozart, Bobigny 1989 : Le Nozze di Figaro de Mozart, Bobigny 1990 : Giulio Cesare in Egitto de Georg Friedrich Haendel, Théâtre Nanterre-Amandiers 1991 : Nixon in China de John Adams, libreto Alice Goodman, Bobigny 1991 : The Death of Klinghoffer de John Adams 1993 : The Persians de Eschyle, Bobigny 1994 : The Merchant of Venice de William Shakespeare, Bobigny 1995 : I Was Looking at the Ceiling and Then I Saw the Sky de John Adams, Bobigny 2000 : El Niño de John Adams 2002 : The Children of Herakles d'Euripide, Bobigny 2004 : Doctor Atomic de John Adams 2005 : Tristão e Isolda de Richard Wagner, Opéra Bastille

Page 5: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

2006 : Adriana Mater de Kaija Saariaho, livret Amin Maalouf, Opéra Bastille 2011 : Desdemona de Toni Morrison et Rokia Traoré, Wiener Festwochen Viena, Théâtre Nanterre-

Amandiers 2012 : Iolanta de Tchaikovsky et Perséphone de Stravinsky, Teatro Real, Madrid

Richard Schechner (23 de agosto de 1934) é professor de Estudos da Performance (Performance Studies) na Tisch School of the Arts daUniversidade de Nova Iorque, editor da TDR: The Drama Review e diretor da East Coast Artists. Schechner é um dos iniciadores do programa deEstudos da Performance e fundador do The Performance Group, um grupo de teatro experimental.

Índice

  [esconder] 

1   Biografia 2   Politica 3   Livros 4   artigos 5   Revistas 6   Organizados por Schechner 7   No teatro 8   Referências 9   Ver também 10   Ligações externas

Biografia[editar | editar código-fonte]

Fez seus estudos de graduação na Cornell University (1956), seu mestrado na University of Iowa (1958) e finalizou seu doutorado na Tulane University (1962).

Schechner fundou o The Performance Group of New York em 1967, sendo seu diretor artístico até 1980. O local de funcionamento do Performance Group foi o Performing Garagem situada no distrito de SOHO, adquirido por Schechner em 1968.

Em 1990 Schechner desenvolveu os "rasaboxes" (caixas de rasa), uma técnica de treinamento emocional por jogos para o aprofundamento da representação. Rasa é um conceito essencial na arte da Índia que pode significar emoção.

Politica[editar | editar código-fonte]

Em 1968 ele assinou a petição chamada “Writers and Editors War Tax Protest” (Escritores e Editores Protestam contra os impostos para a Guerra), defendendo o não pagamento de impostos em protesto contra a participação norte-americana na Guerra do Vietnã.1

Livros[editar | editar código-fonte]

português

Page 6: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

LIGIÉRO, Zeca. Performance e Antropologia de Richard Schechner. Mauad: Rio de Janeiro, 2012.inglês

Public Domain (1968) Environmental Theater (1973) Theatres, Spaces, and Environments (1975, com Jerry Rojo e Brooks McNamara) Essays on Performance Theory (1976) The End of Humanism (1981) From the Ramlila to the Avantgarde (1983) Between Theater and Anthropology (1985) The Engleburt Stories (1987, com Samuel MacIntosh Schechner) The Future of Ritual (1993) Performance Theory (edição ampliada de "Essays on Performance Theory", 1988, nova revisão 2004) Performance Studies—An Introduction (2002, segunda edição 2006) Over, Under, and Around (2004)

http://performance.tisch.nyu.edu/object/SchechnerR.html

Heiner Müller

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

(Redirecionado de Heiner muller)

Heiner Müller

Page 7: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Heiner Müller, 1989

Nome completo

Heiner Müller

Nascimento 9 de Janeiro de 1929Eppendorf, Estado de Berlim

Morte 30 de dezembro de1995 (66 anos)Eppendorf, Estado de Berlim

Nacionalidade

Alemão

Ocupação Dramaturgo e escritor

Heiner Müller (Eppendorf, 9 de janeiro de 1929 — Berlim, 30 de dezembro de 1995) foi dramaturgo e escritor alemão. Sua carreira literária teve início quando o socialismo estava sendo construído na República Democrática Alemã, o lado leste da já dividida Alemanha. Müller é considerado um discípulo e seguidor da obra de Bertolt Brecht. É lembrado como um dos principais autores que refletiram sobre a história recente do país.1

Índice

  [esconder] 

1   Biografia 2   Textos para teatro 3   Referências 4   Poemas Dramáticos 5   Ligações externas

Biografia[editar | editar código-fonte]

Müller nasceu em Eppendorf, Saxônia. Entrou para o Partido Socialista Unificado da Alemanha (Sozialistische Einheitspartei Deutschlands, SED) em 1947 e para a Associação de Escritores Alemães (Deutscher Schriftsteller-Verband, DSV) em 1954. Müller tornou-se um dos mais importantes dramaturgos da República Democrática Alemã, recebendo os prêmios Henrich Mann (1959) e Kleist (1990).

Sua relação com a Alemanha Oriental (RDA) começa a se deteriorar, entretanto, quando o seu drama Die Umsiedlerin (The Resettler Woman) é censurado em 1961 depois de apenas uma performance. Müller é expulso da Associação de Escritores Alemães no mesmo ano. O governo mantém a censura sobre Müller nos anos posteriores, proibindo a estréia de Der Bau (Construction Site) em 1965 e censurando o seu Mauser no início dos anos 1970.

Müller começa a trabalhar com companhias e grupos teatrais da Alemanha Ocidental nos anos 1970 e 1980, dirigindo as estréias de alguns dos seus textos mais conhecidos: Germania Tod in Berlin (Germania Death in Berlin) em Munique, 1978, Die Hamletmaschine(Hamletmachine) em Essen, 1979 e Der Auftrag (The Mission), em Bochum, 1982.

Com o prestígio internacional, passa a ser cada vez mais aceito na Alemanha Oriental. É admitido na Academia de Artes da RDA em 1984, dois anos após tornar-se membro da Academia de Artes de Berlim Ocidental. Mesmo com essas honras, Müller não será readmitido na Associação de Escritores Alemães antes de 1988, pouco antes do fim da RDA. Depois da queda do Muro de Berlim, Müller torna-se presidente da

Page 8: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Academia de Artes da RDA por um curto período em 1990. Em 1992 é convidado a assumir a direção do Berliner Ensemble, antiga companhia de Brecht, como um de seus cinco membros. Pouco antes de sua morte, é nomeado diretor artístico.

Textos para teatro[editar | editar código-fonte]

Campa de Heiner Müller

Die Hamletmaschine (Hamletmachine) Medeamaterial Sísifo Hercules 2 Germania Tod in Berlin (Germania Death in Berlin) (Germânia 3) Macbeth Peça Coração O Cimento Auftrag (The Mission) Die Umsiedlerin (The Resettler Woman) Der Bau (Construction Site) Hamlet Machine Quartet (Quarteto)Referências

1. Ir para cima ↑  Heiner Muller é um dos grandes nomes do teatro alemão Colherada Cultural .Poemas Dramáticos[editar | editar código-fonte]

O Anjo do desespero A morte de Séneca O bloco de Mommsen Ajax por exemplo

Page 9: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

XI POEMAS DE HEINER MÜLLER              Tradução de Luís Costa

CÁRIE DENTÁRIA EM PARIS

algo me devora

fumo demais

bebo demais

morro lentamente demais

Ontem comecei

a matar-te, meu amor,

agora amo o teu cadáver

quando estiver morto

o meu pó gritará por ti.

O PAI

Um pai morto seria talvez

Um pai melhor. O melhor de tudo

Seria um pai nascido morto.

A erva cresce sempre de novo sobre a fronteira.

Há que arrancar uma e outra vez

A erva que cresce sobre a fronteira.

Page 10: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

II

Desejava que meu pai fosse um tubarão

Que esquartejasse quarenta baleeiros

( Eu aprenderia a nadar no seu sangue )

Minha mãe uma baleia azul , o meu nome Lautréamont

Morto em Paris

1871 desconhecido.

A HIENA

A hiena ama os tanques de guerra

que ficam em pé nos desertos

porque a tripulação morreu.

Ela sabe esperar.

Ela espera até que mil e uma

tempestades de areia corroam o aço.

Então chega a sua hora.

A hiena é o animal heráldico da Matemática,

ela sabe que não pode ficar nenhum resto,

o seu deus é o zero.

ENFARTE CARDÍACO

O médico mostra-me a radiografia ESTE É O LUGAR

VOCÊ MESMO PODE VER agora sabes onde deus mora

cinza do sonho de sete obras – primas

três lances de escada e a Esfinge mostra as suas garras

Page 11: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

dá-te por feliz se o enfarte te levar de vez

em vez de mais uma aleijado que atravessa a paisagem

trovoada no cérebro chumbo nas veias

o que não querias saber : O TEMPO É A PRAZO

as árvores no regresso a casa descaradamente verdes.

uma criança chora no refeitório

a criança é um monstro da fábrica dos pesadelos

uma variação sobre um tema de spielberg

a mãe, uma montanha de gordura fria

grande é a mãe natureza

e oh os prodígios

da medicina

perfume de rosas e lilases

na anatomia do dr benn

no espelho o meu corpo cortado

dividido ao meio depois da operação

que salvou a minha vida para quê?

por um filho por uma mulher por uma obra tardia

para aprender a viver com a meia máquina

respirar proibido comer a pergunta para quê

que sai facilmente dos lábios morrer

é muito fácil até um idiota é capaz de morrer

Ao passar pelo parque do palácio de Charlottenburg

de repente, o luto

Page 12: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

VERDE É A COR DA DESGRAÇA

As árvores pertencem aos mortos.

VAMPIRO

As máscaras estão gastas fin de partie

Proletário e assassino camponês e soldado

das bocas emprestadas não sai um único pio

desvaneceu-se o poder onde o meu verso

se quebrava como a rebentação da cor do arco-íris

na cerca dos dentes o último grito morreu

BEM-VINDO A WORKUTA COM ( M ) ISSÁRIO

Em vez de muros há espelhos à minha volta

O meu olhar procura o meu rosto O vidro permanece vazio.

ajax

prometeu deveria, talvez, ter esperado pela nova

humanidade que zeus tinha em mente

ou já no seu estirador

a impaciência é o crime. stalin sabia que

a condição do homem novo era o aniquilamento

do homem antigo.

lenine teve razão quando um dia disse a trotsky:

merecíamos a forca.

Page 13: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

BRECHT

Realmente, viveu em tempos obscuros.

Os tempos aclararam.

Os tempos escureceram.

Quando a claridade diz, eu sou a escuridão,

Ela diz a verdade

Quando a escuridão diz,  eu sou

A claridade, ela não mente.

Werke 1, Die Gedichte,

erste Auflage 1998, Suhrkamp

( Versão de Luís Costa )

http://www.heinermueller.de/en/

Kirsten Dehlholm

Fra Wikipedia, den frie encyklopædi

Kirsten Dehlholm (født 5. april 1945 i Vejle) er en dansk billedkunster og teaterleder af teatret Hotel Pro Forma.

Biografi[redigér | redigér wikikode]

Kirsten Dehlholm er født i Vejle, og efter studentereksamen i 1963 uddannede hun sig som tekstilkunstner i Krefeldt i Tyskland 1965-66 samt Kunsthåndværkerskolen i København 1966-69. I 1969 blev hun gift med digteren Otto Sigvaldi, til hvem hun skabte de farvestrålende dragter, som han brugte, når han gik rundt på gaderne og solgte sine bøger fra sin barnevogn. Med Sigvaldi fik hun i1971 en søn, men ægteskabet blev opløst det følgende år.

I nogle år arbejdede Kirsten Dehlholm som scenograf hos teatergruppen Rimfaxe, og i 1977 var hun medstifter af et kunstnerkollektiv ved navn Billedstofteatret. Ud over at skabe scenografier virkede hun også her som aktør i de meget eksperimenterende forestillinger, gruppen skabte og opførte i forskellige usædvanlige rum.

Page 14: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Efter Billedstofteatrets ophør i 1985 stiftede Dehlholm en ny teatergruppe, Hotel Pro Forma, hvor hun siden har fungeret som leder og instruktør. Gruppens forestillinger har opnået stor anerkendelse, også internationalt, med sine nyskabende og originale forestillinger. Kirsten Dehlholm har personligt høstet en stor del af denne anerkendelse, og hun har da også modtaget adskillige priser og hædersbevisninger i årenes løb. Desuden har hun skrevet mange artikler om sit arbejde.

Priser og hædersbevisninger[redigér | redigér wikikode]

Kirste Dehlholm har blandt andet modtaget:

1984: Arhtur Köpcke-prisen 1989: Kjeld Abell-prisen 1994: Eckersberg Medaljen 1995: Tagea Brandts Rejselegat 1995: Livsvarig kunstnerydelse fra Statens Kunstfond 1998: Wilhelm Hansen Fondens Store Pris 2009: Ole Haslunds Kunstfonds Hæderslegat

Tom Stromberg

Tom Stromberg (* 30. April 1960 in Wilhelmshaven), Sohn des Theaterintendanten Rudolf Stromberg und der Tänzerin Gisela Stromberg, ist ein deutscher Theaterproduzent, Regisseur undIntendant.

Inhaltsverzeichnis

  [Verbergen] 

1   Leben und Wirken 2   Auszeichnungen 3   Mitgliedschaften 4   Weblinks

Leben und Wirken[Bearbeiten]

Tom Stromberg studierte Germanistik und Theaterwissenschaft in Köln und arbeitete nebenher als freier Mitarbeiter beim WDR in der Redaktion Hörspiel. Er begann 1984 als Regieassistent und Dramaturg am Staatstheater Darmstadt und wechselte zwei Jahre später als Dramaturg an das Frankfurter Theater am Turm, wo er bald zum Chefdramaturgen, Mitglied der Künstlerischen Leitung und dann zum Intendanten avancierte. In Frankfurt übernahm Stromberg auch gemeinsam mit Rainer Mennicken 1990 die Leitung des Festivals Experimenta 6 zum Thema "Heiner Müller". Von 1996-98 war er künstlerischer Berater des Choreografen William Forsythe.

Ab 1996 arbeitete Stromberg als künstlerischer Leiter des Kultur- und Ereignisprogramms der Expo 2000 Hannover GmbH und war in diesem Rahmen auch Vorsitzender des Beirats des Theaterfestivals Theaterformen und Co-Direktor des Festivals Tanztheater International. Im Expo-Jahr 2000 fungierte er darüber hinaus als Produzent der Aufführung des ungekürzten Faust I undFaust II unter der Regie von Peter

Page 15: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Stein, das bei der Expo 2000 Premiere feierte. Daneben zeichnete er 1997 als Kurator verantwortlich für das Theaterprogramm Theaterskizzen der Documenta X.

Von 2000 bis 2005 war Stromberg Intendant des Deutsches Schauspielhaus in Hamburg, das 2005 zum „Theater des Jahres“ ernannt wurde. Unter seiner Intendanz arbeiteten am Haus Regisseure wie Jan Bosse, Laurent Chétouane, Jürgen Gosch und Stefan Pucher, Schauspielerinnen und Schauspieler wie Fabian Hinrichs, Wolfram Koch, Bjarne Mädel, Joachim Meyerhoff,Caroline Peters, Christiane von Poelnitz, Wiebke Puls, Alexander Scheer, Edgar Selge, Autoren wie René Pollesch und Roland Schimmelpfennig.

Nach Ende dieser Intendanz fungierte er als Gesellschafter - zusammen mit Peter Zadek und Antje Landshoff-Ellermann - und Geschäftsführer der Theaterproduktionsgesellschaft wasihrwollt PRODUCTIONS GmbH, in dessen Rahmen auch die w.i.w. AKADEMIE Brandenburg für den begabten Theaternachwuchs gegründet wurde.

Gemeinsam mit Matthias von Hartz leitete Stromberg die Impulse, das Festival der deutschsprachigen Off-Theater aus Deutschland, Österreich und der Schweiz in Köln, Bochum, Düsseldorf und Mülheim an der Ruhr (2007 bis 2011).

Tom Stromberg vertritt mit seinem Berliner Büro seit 2005 Theaterregisseure wie Jan Bosse, Stefan Pucher, Antú Romero Nunes und Roland Schimmelpfennig, die Regisseurin Anna Bergmann, Bühnenbildner wie Stéphane Laimé und Volker Hintermeier, Kostümbildner wie Victoria Behr. Außerdem vertritt er die Theaterarbeiten von Studio Braun: Jacques Palminger, Rocko Schamoni und Heinz Strunk. Er produziert Theater mit Regisseuren, Schauspielern und Musikern wie Laurent Chétouane, Jan Plewka („Jan Plewka singt Rio Reiser“, auch als DVD erschienen) und Felix Knopp („my darkest star – a trip along Depeche Mode“). Zuletzt erlebten ihre Premiere „Das weiße Album. Ein Konzert“ mit der Musik der Beatles zusammen mit Wiebke Puls (2012) und „Sound of Silence – Jan Plewka singt Simon & Garfunkel“ (August 2013). Im Oktober 2013 wird Stromberg als Co-Regisseur von Stefan Pucher ein Auto-Stück am Schauspiel Stuttgart herausbringen.

Neben seinen Tätigkeiten als Intendant, Regisseur und Produzent nahm Stromberg an den Universitäten von Gießen, Mainz und Innsbruck Lehraufträge wahr. Er lehrt zurzeit als Dozent unter anderem in Berlin, in Hamburg am Institut für Kultur- und Medienmanagement und beim Weiterbildungsangebot „Theater- und Musikmanagement“ der Ludwig-Maximilians-Universität in München.

Auszeichnungen[Bearbeiten]

Stromberg erhielt 1997 für seine Regie bei dem Hörspiel Will it be a likeness von und mit John Berger den Preis Hörspiel des Jahres. Das Deutsche Schauspielhaus wurde in der Spielzeit 2004/05 unter Strombergs Leitung zum Theater des Jahres gekürt, er selbst wurde 2005 zum „Hamburger des Jahres“ gewählt.

Mitgliedschaften[Bearbeiten]

Stromberg war von 1995 bis 2004 Beiratsmitglied für Theater und Tanz des Goethe-Instituts. Er war als Jurymitglied tätig u. a. beim Friedrich-Schütter-Preis in Hamburg und bei den Impulsen2002 und 2003.

Daneben war er Mitglied im Kunsthochschulbeirat des Landes Nordrhein-Westfalen und gehörte dem Kuratorium der Allianz Kulturstiftung an.

Page 16: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Stromberg ist Mitglied der Deutschen Akademie der Darstellenden Künste.

Peter Szondi

http://www.estadao.com.br/noticias/arteelazer,szondi-e-a-sobrevivencia-do-drama-no-teatro,848272,0.htm

http://editora.cosacnaify.com.br/Loja/PaginaLivro/11548/Teoria-do-drama-moderno-[1880-1950].aspx

Richard Foreman

From Wikipedia, the free encyclopedia

Richard Foreman

Richard Foreman (born in New York on 10 June 1937) is an American playwright and avant-garde theater pioneer.[1] He is the founder of the Ontological-Hysteric Theater.[2]

Contents

Life and career[edit]

Richard Foreman graduated from Brown University (B.A. 1959), and received an MFA in Playwriting from Yale School of Drama in 1962.[2] As an undergraduate, he was instrumental in the formation of Production Workshop, Brown University's student theatre group, while taking part in other student theatre, including set-designing Brownbrokers' 1958 production of Down to Earth.[3]In 1993, Brown presented him with an honorary doctorate.[4] In 1968 he founded the Ontological-Hysteric Theater, which began as an art-oriented project in the New York district of Soho, and later moved to a semi-permanent "home" at Joseph Papp's Public Theater. From 1992 to 2010, the non-profit organization was in residence at the theater at St. Mark's Church in-the-Bowery.[5]

Foreman's dramatic works are driven by the notion of a constant reawakening of the audience; he is one of the major artists creating substantial works in the avant garde performance movement, now largely referred to as post-dramatic theater. Instead of focusing on conflict to shape his theatrical structure, Foreman's work draws on design, text and the live performance of actors equally, to create a different focus and relationship between the stage and audience. He describes his works as "total theater". The goal of his performances is a "disorientation massage", in contrast toAristotle's goal of catharsis.[6]

Page 17: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Foreman was influenced by the work of filmmaker/performer Jack Smith and musician La Monte Young and their approach to time.[7]

Richard Foreman has written, directed and designed over fifty of his own plays both in New York City and abroad. He has received three Obie Awards for Best Play of the Year, and he has received four other Obies for directing and for "sustained achievement".[8] He has received the annual Literature Award from the American Academy and Institute of Arts and Letters, a "Lifetime Achievement in the Theater" award from the National Endowment for the Arts, the PEN American Center Master American Dramatist Award, a MacArthur Fellowship, and in 2004 was elected an officer of the Order of Arts and Letters of France. His archives and work materials have been acquired by the Fales Library at New York University (NYU).[9][10]

His work has been primarily produced by and performed at the Ontological-Hysteric Theater in New York, though he has gained acclaim as director for such productions as Bertolt Brecht's The Threepenny Opera at Lincoln Center and the premiere of Suzan-Lori Parks's Venus at the Public Theater.

In 2004, Foreman established the Bridge Project with Sophie Haviland to promote international art exchange between countries around the world through workshops, symposiums, theater productions, visual art, performance and multimedia events.[11] From 2006 to 2008, Foreman's Ontological-Hysteric productions have incorporated the projection of video footage generated through Bridge workshops as a kind of "film-score" that the live performance is conducted in a relation to. These include Zomboid! (2006), Wake Up Mr. Sleepy! Your Unconscious Mind Is Dead! (2007) and Deep Trance Behavior in Potatoland (2008).

Foreman's plays have been co-produced by The New York Shakespeare Festival, La Mama Theatre, The Wooster Group, the Festival d'Autumn in Paris and the Vienna Festival. He has collaborated (as librettist and stage director) with composer Stanley Silverman on 8 music theater pieces produced by The Music Theater Group & The New York City Opera. He wrote and directed the feature film Strong Medicine. He has also directed and designed many classical productions with major theaters around the world including, The Threepenny Opera, The Golem and plays by Václav Havel, Botho Strauss, and Suzan-Lori Parks for The New York Shakespeare Festival, Die Fledermaus at the Paris Opera, Don Giovanni at the Opera de Lille, Philip Glass's Fall of the House of Usher at the American Repertory Theater and The Maggio Musicale in Florence, Woyzeck at Hartford Stage Company, Molière's Don Juan at the Guthrie Theater and The New York Shakespeare Festival, Kathy Acker's Birth of the Poet at the Brooklyn Academy of Music and the RO theater in Rotterdam, Gertrude Stein's Doctor Faustus Lights the Lights at the Autumn Festivals in Berlin and Paris.

Seven collections of his plays have been published, and books studying his work have been published in English, French, and German.

Ontological-Hysteric Theater[edit]

The Ontological-Hysteric Theater (OHT) was founded by Foreman in 1968, with the aim of

[S]tripping the theater bare of everything but the singular and essential impulse to stage the static tension of interpersonal relations in space. The OHT seeks to produce works that balance a primitive and minimal style with extremely complex and theatrical themes. ... Foreman’s trademark "total theater" unites elements of the performative, auditory and visual arts, philosophy, psychoanalysis and literature for a unique result. ... He seeks to make work that unsettles and disorients received ideas and opens the doors for alternative models of

Page 18: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

perception, organization, and understanding. Of course as times, technologies and experiences change, strategies must shift as well. In 2005 Foreman began a second chapter in his work with the introduction of the digital video and film media as dominating forces in his redefinition of ontologically hysteric theater."[12]

Side projects[edit]

Since taking up its home at the Ontological Theater at St. Mark's in 1992, the OHT has also been nurturing a new generation of artists who share Foreman's goals and passion for theater. Through internship, staffing, summer residency and curation efforts, the OHT has been a starting point for many artists making their mark in New York City and internationally including David Herskovits, Artistic Director of Target Margin Theater, Damon Keily, Artistic Director of American Theater in Chicago, some of the artists of Collapsable Giraffe, Radiohole, Elevator Repair Service, National Theater of the United States of America, Doorika, Richard Maxwell, Juliana Francis, Sophie Haviland, Robert Cucuzza, DJ Mendel, Ken Nintzel, Marie Losier, and Young Jean Lee.

In 2005, the OHT chose to formalize its relationship with emerging artists by starting the Ontological-Hysteric Incubator. The Incubator is programming that guides artists from workshop phases to fully realized productions. The Incubator houses artists, who follow in the compositional theater footsteps of Foreman, but have their own unique visions and strategies for unsettling perception and disorienting understanding. The Incubator programming provides these younger artists with aesthetic and practical mentorship and support on their way towards self-sustaining productions.

Edward Gordon Craig

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Edward Gordon Craig, c. 1900

Edward Henry Gordon Craig (Stevenage, Inglaterra, 16 de janeiro de 1872 – Vence, França, 29 de julho de 1966), conhecido também como Gordon Craig, foi um ator, cenógrafo, produtor e diretor de teatro inglês, com importante obra teórica. Foi nomeado Cavaleiro da Legião de Honra. Era filho da atriz Ellen Terry e do arquiteto Edward William Godwin. Seu trabalho foi largamente conhecido em toda Europa e Estados Unidos.

Page 19: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Biografia[editar | editar código-fonte]

Gordon Craig iniciou sua carreira de ator com a companhia de Henry Irving (1885–97). Seu trabalho artístico e suas teorias são conhecidas por se antepor às teorias do naturalismo em voga na época. Seu trabalho se dirigiu a uma interpretação teatral da cena que se construísse num sentido mais simbólico, que pudesse representar o ambiente de forma mais poética e sugestiva. Sua idéias possiblitaram uma grande liberdade ao desenho da cena contemporãnea, embora muitas fossem impossíveis de serem realizadas. Entre suas mais conhecidas produções estão The Vikings e Much Ado about Nothing de Shakespeare (1903 para Ellen Terry) e Hamlet, no Teatro de Arte de Moscou, 1912. Em Florence, Itália, ele funda a Gordon Craig School for the Art of the Theatre. Também edita uma revista The Mask (A Máscara, 1908–29). Entre suas obras estão On the Art of the Theatre (1911,rev. ed. 1957), The Theatre Advancing (1921), Scene (1923) e biografias de Henry Irving (1930) eEllen Terry (1931) (in Columbia Encyclopedia. 6a. Ed.).

Livros[editar | editar código-fonte]

Craig, Edward Gordon: Gordon Craig on movement and dance. Ed., Introd. Arnold Rood. New York 1977.

– : On the art of the theatre. London 1962. (Mercury Books. No. 27) – : Towards a new theatre. Forty designs for stage scenes with critical notes by the inventor Edward

Gordon Craig. New York 1969.

John Cage

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

John Milton Cage Jr. (Los Angeles, 5 de setembro de 1912  — Nova Iorque, 12 de agosto de 1992) foi um compositor, teórico musical, escritor, admirador anarquista e artista dos Estados Unidos. Cage foi um pioneiro da música aleatória, da música eletroacústica, do uso de instrumentos não convencionais, bem como do uso não convencional de instrumentos convencionais, sendo considerado uma das figuras chave nas vanguardas artísticas do pós-guerra.

Críticos o têm como um dos mais influentes compositores estadunidenses do século XX. 1 2 3 4 Além disso, ele influiu também no desenvolvimento da dança contemporânea, principalmente por sua parceria com o coreógrafo Merce Cunningham.5 6

Uma das obras mais conhecida de Cage é 4′33″, composta em 1952. A não se utiliza de sons deliberados. Os músicos a apresentá-la não tocam nada durante o tempo especificado no título, ficando apenas quietos, por esse tempo, diante do instrumento. O conteúdo da composição não é quatro minutos e trinta e três segundos de silêncio, como se poderia supor, mas sim de sons do ambiente ouvidos pelo público durante a audição. 7 8

Cage estudou com professores como Henry Cowell (1933) e Arnold Schoenberg (1933–1935), ambos conhecidos por suas inovações radicais na música. Entretanto, as maiores influências de Cage vêm da Ásia. Através de seus estudos de filosofia indiana e zen budismo nos anos 40, Cage chegou à ideia de música aleatória, que começou a compor em 1951. O I Ching, texto clássico chinês, tornou-se uma importante ferramenta de composição para Cage pelo resto da vida. Em uma conferência em 1957 sobre música experimental, ele descreveu a música como "um jogo sem propósito, que é uma afirmação da vida - não uma

Page 20: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

tentativa de trazer a ordem no caos nem sugerir aperfeiçoamentos na criação, mas simplesmente um jeito de acordar para a vida" (no original: a purposeless play which is an affirmation of life – not an attempt to bring order out of chaos nor to suggest improvements in creation, but simply a way of waking up to the very life we're living).9

Biografia[editar | editar código-fonte]

John nasceu em Los Angeles, Califórnia. Foi um investigador incansável. Sua matéria prima é o óbvio, o cotidiano – tudo o que já existe mas que passa despercebido ao sentimento geral – eleva o barulho-ruído ao status de música, fazendo o mesmo com o silêncio. Busca novas estruturas musicais, até descobrir que não precisava delas. Definido por Augusto de Campos como musico-poeta-pintor, John Milton Cage (5 de setembro de 1912 - 12 de agosto de 1992) É o compositor da famosa peça 4’33", pela qual ficou célebre. Foi um dos primeiros a escrever sobre o que ele chamava de música de acaso (o que outros decidiram rotular de música aleatória) - música em que alguns elementos eram deixados ao acaso, usava processos aleatórios, tal como Cage o fez no plano poético. Também ficou conhecido pelo uso não convencional de instrumentos e pelo seu pioneirismo na música eletrônica. Influenciou muitos artistas de todo o mundo e integrou o movimento Fluxus, que abrigava artistas plásticos e músicos.

Um fato pouco conhecido sobre a vida de John Cage é que ele era interessado sobre os estudos anarquistas (principalmente autores como: Henry David Thoreau e Emma Godman), denominando suas ideias até como " um tecno-anarquismo à la Kostelanetz". Algumas frases de cunho anarquista escritas por Cage estão em Composition in retrospect: "Sem políticos, sem polícia”; “Não ao governo, apenas educação”; “A anarquia é pratica”; “Nós devemos realizar o impossível, nos desfazer do mundo das Nações, introduzindo o jogo da inteligência anárquica no mundo”; “Nós sabemos que o melhor governo é não existir governo”.

Numa viagem ao Brasil em 1968 (plena ditadura militar), John Cage foi chamado por integrantes da extinta CIRA-Brasil (Centre international de recherches sur l'anarchisme ou Seção brasileira do Centro Internacional de Pesquisas sobre o Anarquismo10 ) para dar uma palestra no curso chamado "Alguns Aspectos Históricos do Anarquismo" sobre Thoreau e a desobediência civil11 . No ano seguinte, após a perseguição dos organizadores e participantes do curso, John Cage foi citado pelos membros da ditadura como oferecedor de curso de caráter subversivo12 . Mais tarde John Cage irá escrever um livro de caráter poético falando sobre as idéias anarquista, chamado Anarchy (não encontrado traduzido para o português)13 .

Aprendizado[editar | editar código-fonte]

Retorna da Califórnia em 1931. Foi um entusiasta do reavivamento da America lendo Leaves of Grass, uma coleção de doze poemas de Walt Whitman. Tomou lições de composição comRichard Buhlig e Henry Cowell na New School for Social Research. Muito tempo depois, Cage teve uma chance e, após deixar a Cornish Scholl, juntou-se à Chicago School of Design. teve aulas também com Arnold Schoenberg.

John Cage abraça o indeterminismo como uma parte integral do seu processo de composição. Esta técnica leva-o a incluir a participação da audiência no seu trabalho criativo. Destrona o artista como o herói, todo-poderoso da expressão criativa. Propõe uma mudança para a arte participativa, encorajando a interacção entre o artista e o público, em que o último pode estar sossegado, a fazer ruídos, sussurrar, falar ou até a gritar. Um exemplo é a peça 4"33'de 1952, em que prevê que o público contemple os ruídos que vão acontecendo durante o silêncio da peça. Cria a técnica que chama de "piano preparado", em que distorce os

Page 21: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

sons do instrumento colocando objetos dentro dele. A sua análise criteriosa sobre as mudanças na relação entre a obra de arte e o espectador, abriu caminho para o conceito de interacção homem-computador, o que influenciou gerações de artistas na área dos média a explorar a interatividade.

John Cage foi uma referência na música, defendendo uma performance colaborativa por parte da audiência e defendendo o indeterminismo quanto à composição e quanto à interpretação. Explorou o silêncio, elevou o ruído ao estatuto de música integrando sons considerados como tal. Foi um dos precursores do happening. Escreveu música em que alguns elementos eram deixados ao acaso sendo assim um representante da música aleatória. Apesar de a sua obra ser um pouco ortodoxa, foi no entanto muito inventiva e teve uma influência profunda na música do século XX.

Merce Cunningham

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Mercier Philip Cunningham, mais conhecido como Merce Cunningham (Centralia, 16 de abril de 1919 - Nova Iorque, 26 de Julho de 2009), foi um bailarino e coreógrafo norte-americano. Possuía como características marcantes de sua dança, o caráter experimental e o estilo vanguardista.1 Foi responsável por mudar os rumos da dança moderna. Criou mais de 200 coreografias. Entre seus colaboradores figuram John Cage, Jasper Johns, Andy Warhol e Robert Rauschenberg.2

Aos 12 anos de idade começou a estudar dança. Aos 16 anos, entra numa escola de teatro, onde aprende técnicas de palco. Faltando pouco tempo para os 20 anos, sob a influência do compositor John Cage, retoma os estudos da dança. Aos 20 anos, conhece Martha Graham, com a qual vem a se aprofundar no aprendizado da arte do dançar. Aos 23 anos, demonstra uma evolução original com um solo, "Totem Ancestor" (música de John Cage). A partir dos 24 anos, viaja com Cage, apresentando composições coreográficas e musicais. Aos 26, põe fim à carreira de solista na Companhia de Martha Graham.

Aos 28, desenvolve para Cage a coreografia "The Seasons"; abre a própria escola e passa a ensinar método próprio. Aos 34, funda sua companhia de dança - ainda em parceria com Cage - aMerce Cunningham Dance Company; demonstra a formatação e o amadurecimento de um estilo próprio de dançar com representações públicas das coreografias: "Solo Suite in Space and Time", "Dime a Dance", "Untitled Solo", "Fragments". Essas últimas deixam claro o quão nítido estava o afastamento dos hábitos coreográficos de então (finalidade, construção e técnica).

Aos 36, apresenta "Galaxy". Aos 39, "Summerspace". Aos 40, "Gambit for Dancers and Orchestra". Aos 45, faz a primeira turnê mundial. Aos 49, seu trabalho é reconhecido nos EUA, com seu grupo sendo oficializado como companhia residente na Brooklin Academy of Music. Aos 50, assume a direção da Companhia de Dança Moderna de Nova York. Aos 51, destaca-se na Françacom "Signals" no Théâtre de France. Aos 54, destaca-se na Ópera "One Day or Two". Aos 55, cria "Events".

Para Cunningham, a dança se torna aparentemente um movimento natural, sem finalidade específica, em que não se buscava um encadeamento lógico de movimentos, mas explorar os elementos fornecidos pelo acaso. Cunningham contentava-se em indicar aos bailarinos as direções dos deslocamentos e os tempos das paradas. Tal formulação coreográfica era o chamadoEvent, um acontecimento único de dançar com forte ligação com o vivenciar do instante presente, do aqui e agora. Apesar de existir um grau de liberdade

Page 22: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

elevado, as obras realizadas caracterizavam-se pela sucessão de acentos fortes e fracos (comparáveis a métrica antiga) e por uma espécie de tempo instintivo próximo do verso grego lírico ou trágico.

A música representava apenas uma acompanhamento sonoro, não tendo sido elaborada ou selecionada em função de uma harmonia com os movimentos dos bailarinos. Podendo variar damúsica instrumental à música eletrônica. Ao rejeitar o contexto e a noção de obra dramática, abriu caminho para jovens coreógrafos e deu origem a duas tendências da dança moderna americana: a Nouvelle Dance e o Pos Modern.

Após completar os 70 anos de idade, desenvolve coreografias através do computador, no qual encontra uma ampliação nas possibilidades criadoras. Aos 85 anos, desloca-se ao Brasil; usa umacadeira de rodas por causa da artrite e de uma operação no joelho, ainda dá aulas e prepara nova coreografia.2

Allan Kaprow

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Allan Kaprow (23 de agosto de 1927 - 5 de abril de 2006) foi um pintor estadunidense, assemblagista e um dos pioneiros no estabelecimento dos conceitos de performance.

Ele auxiliou no desenvolvimento de "Ambiente" e de "Happening" nos finais da década de 1950 e da década de 1960, bem como de sua teoria. Seus "Happenings", quase 200, ocorreram durante anos. Gradualmente Kaprow alterou estas práticas para o que ele denominou de "Atividades", trechos de pequena escala para um ou mais performers e objetivando examinar comportamentos e hábitos do dia-a-dia, de uma forma quase indistinta da vida comum. Fluxus, performance, e arte de intalações foram influenciadas por seu trabalho.

Ele estudou composição com John Cage e na famosa classe da New School for Social Research, tendo estudado pintura com Hans Hofmann, e história da arte com Meyer Schapiro. O trabalho de Kaprow visa integrar arte e vida. Através dos Happenings, a separação entre arte e vida, e artista e audiência se torna difusa. Ele publicou proficuamente e foi professor emérito do Departamento de Artes Visuais da Universidade da Califórnia em San Diego. Kaprow é também conhecido por sua idéia de "a-arte", encontrada em seus ensaios "Art Which Can't Be Art" (eminglês) e em "The Education of the Un-Artist".

Sua influência é também evidente no Instituto de Artes da Califórnia, em que ele lecionou durante os anos de sua formação.

Ver também[editar | editar código-fonte]

Fluxus Arte de Instalações Grupo Gutai

Peter Weiss

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Peter Ulrich Weiss (Nowawes, 8 de novembro de 1916 — Estocolmo, 10 de maio de 1982), foi um pintor, diretor de cinema e novelista alemão.

Page 23: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Índice

  Biografia[editar | editar código-fonte]

Filho de um militar judeu e de uma atriz cristã, Peter Weiss viveu a infância em Bremen e a adolescência no subúrbio de Berlim. Com 18 anos teve de se exilar para escapar da perseguição nazista.

Com a chegada de Hitler ao poder, sua família refugia-se em Londres, mudando-se posteriormente para Tchecoslováquia e Suécia.

Foi conhecido como artista plástico, diretor e roteirista de documentários e filmes de vanguarda. Durante essa época, conheceu Ginella Palmistierna que seria sua futura esposa.

Numa viagem a Paris em 1947, descobre sua vocação literária e em 1960 escreve seu primeiro microrromance A sombra do Corpo do cocheiro (Der Schaltten des Körpers des Kutschers); 1961 -Adeus aos pais (Abschied von den Eltern);1962 - Ponto de Fuga (Fluchtpunkt); 1963 - o romance A conversação dos Três caminhantes ( Das Gespräch der Drei Gehenden).

Inicialmente Weiss escrevia em sueco e alemão, mais tarde passou a escrever somente em Alemão.

Em 1964 escreve a peça Perseguição e Assassinato de Jean-Paul Marat Representado Pelo Grupo teatral do Hospício de Charenton Sob a Direção do Marqués de Sade, mais conhecida comoMarat/Sade,a qual teve grande êxito .

O interrogatório, Teatro Nuremberga, junho 2009, diretora: Kathrin Mädler(fotógrafa: Marion Bührle)

Em 1965, escreve sua densa dramaturgia: O interrogatório, Oratório em 11 cantos (Die Ermittlung, Oratorium in 11 Gesängen) que conta o último ato do processo de Frankfurt; 1967 escreve o musical político A balada do fantoche Lusitano (Der Gesang von Lusitanischen Popanz), denunciando todas as formas de colonialismo racial ou econômico. Em 1968 escreve dois novos trabalhos, Discurso sobre os preâmbulos e o desenvolvimento da interminável Guerra da Libertação Armada contra a Opressão e as Tentativas dos estados Unidos da América de destruir os Alicerces da Revolução(Diskurs überfreiungskrieges in Viet Nam als Beispiel für die Notwendigkeit des bewaffneten Kampfes der Unterdrückten gegen ihre Unterdrücker sowie über die Versuche der Vereinighten Staaten von Amerika die Grundlagen der Revolution zu Vernichten) e Como se ensinou o senhor Mockingpott a Deixar de Sofrer ( Wie den Herrn Mockingpott das Leiden ausgetrieben Wird). No primeiro condena-se o papel dos Estados Unidos no Vietnam, e no segundo conta-se a história de um pequeno homem da rua que é detido pela polícia.

Page 24: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Em 1969, Weiss escreve Trotsky no Exílio ( Trotzki im Exil), onde, a partir de um enfoque sobre a Revolução Russa, coloca em discussão o processo revolucionário.

Uma nova peça surge em 1971, Hölderling ( Hölderling, Stück in zein Akten) amparando-se na rica bibliografia do poeta, essa obra procura colocá-lo em confronto com Hegel, Schelling, Fichte, Goethe e Schiller. Após essa o autor volta a escrever sua peça de 1975 Estética da Resistência (Ästhetik dês Widerstands).

Contudo, durante todos esses anos o autor também produziu escritos, ensaios e etc.

Considerações à peça Marat/ Sade[editar | editar código-fonte]

A peça constitui-se de três esferas temporais: a primeira esfera é 1808, período em que o Marquês de Sade esteve internado no Hospicio de Charenton, por causa da forma de vida que levava e de suas ideias libertinas, que segundo alguns poderia corromper a alma de qualquer um. Nesse período em que esteve internado escreveu muitas peças teatrais e contos, entre eles estão: Les 120 journées de Sodome (1785), Justine ou les malheurs de la vertu (1791), La Philosophie dans le boudoir (1795), seu romance mais famoso, Pauline et Belval (1796) e Juliette ou les Prospérités du vice (1798).

A segunda esfera temporal é o ano 1793, morte de uma grande e temível revolucionário jacobino, do partido de esquerda da Assembleia nacional, Marat, que estava em sua casa fazendo seus banhos medicinais, devido à uma dermatose que pegara enquanto esteve escondido nos esgotos de Paris, quando Charlote Corday, uma girondina do partido de direita da assembleia nacional, pela terceira tentativa consegue entrar em sua casa e o mata com uma punhalada desferida em seu peito.

A terceira esfera temporal é a do leitor que lê ou assiste à peça, podendo ser tanto público da peça de Weiss como da peça de Sade.

Valendo-se dessas três dimensões temporais, Weiss escreve a peça utilizando-se dos fatos de que dispunha no momento, encenar a morte do jacobino membro do partido de esquerda da assembleia nacional, Marat, pela girondina Corday, dentro do Hospicio de Charenton o qual esteve internado o Marquês de Sade, pela sua forma de agir e pensar, além disso, valer-se do fato de que nesse hospício costumava-se desenvolver avançados meios de terapias aos internos, como: terapia de grupo, a hidroterapia, psicodrama e a própria população assistia à essas peças.

As personagens da primeira esfera temporal são: Sade, pacientes da instuição e diretor Coulmier com sua família, os da segunda esfera temporal são: Marat, Corday, Duperret, Jacques Roux, representante do militarismo, Voltaire, Lavoisier, pai e mãe e Marat e mestre escola, esses por sua vez são encenados pelos próprios pacientes da instuição, adquirindo propositalmente uma característica psicológica que é do próprio paciente.

Por fim a terceira esfera temporal, surge a partir de expressões que ao longo da peça nos deixa indefiníveis, sobre à qual tempo se está falando, como: "hoje", "o nosso tempo".

Ao longo da peça vai tornando-se notável a junção, mistura, entre todas as esferas temporais.

Teatro Épico e Documental[editar | editar código-fonte]

Weiss dramaturgo dos anos 60/70, assim como Brecht procura suscitar no leitor um juízo crítico frente a uma realidade, procura narrar os fatos tal como ocorreram, fazendo com que o leitor tente desvendar o que

Page 25: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

há por trás daquilo que foi dito. Por meio das personagens e seus diferentes pontos de vista, ele quer mostrar os vários lados (faces) de um ideal ou da própria personagem.

Na peça Perseguição e assassinato de Jean Paul Marat... por exemplo, será que Marat com seu ideal “liberdade, igualdade e fraternidade", não pensava em si próprio e somente nas causas do povo? Corday matou-o para salvar milhares ou por vingança ao que seus pais passaram, já que eram comerciantes burgueses? E Sade com sua forma de pensar individualista, será que deveriam ser deixados de lado os ideais revolucionários e pensar cada um em si próprio, buscando o total prazer?

A partir do desvendar dos fatos que se chegará ao significado que tal ação possui.

A documentação exata da realidade é usada no texto na fala ou argumentação das personagens, os fatos não são contados, mas as personagens que os reconstituem. Na peça, as personagens, Marat, Sade e Corday, argumentam de modo que mostram contradições existentes em seu modo de ser e agir.

O teatro documental possui três preocupações centrais: apresentar os fatos tal como são testemunhados pelas personagens que passaram por aquilo; provar a verdade dos fatos apresentados, fazendo com que o público tire suas conclusões, e por fim ultrapassar o contexto alemão, estendendo a responsabilidade aos poderes politicos internacionais já que é a política que decide o destino da humanidade.

Referências[editar | editar código-fonte]

HEISE, Eloá. Os elementos do surrealismo na peça Marat/Sade de Peter Weiss. In BLÜHDORN, Hardarik (ed). Pandemonium Germanium. São Paulo: Humanitas, V. 1, n.1, 1997.pp.45-54.

WEISS, Peter. Perseguição e Assassinato de Jean Paul Marat. Representado pelo grupo teatral do Hospício de Charenton sob a direção do senhor de Sade. Trad. João Marschuer. São Paulo: Abril Cultural, 1977.

Peter Brook

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Peter Stephen Paul Brook CH, CBE (Londres, 21 de março de 1925) é diretor de teatro e cinema britânico. Estudou no Magdalen College, na Universidade de Oxford.

Tem dois filhos: Irina Brook e Simon Brook.

Índice

  [esconder] 

Principais trabalhos[editar | editar código-fonte]

Peças teatrais[editar | editar código-fonte]

1962 - King Lear (Rei Lear) 1970 - A Midsummer Night's Dream (Sonhos de Uma Noite de Verão) 1990 - The Tempest (A Tempestade) 2011 - Uma flauta mágica

Page 26: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Filmes[editar | editar código-fonte]

1953 - The Beggar's Opera (Ao Pé do Cadafalso) 1960 - Moderato cantabile 1963 - Lord of the Flies 1967 - Marat/Sade 1971 - King Lear 1979 - Meetings with Remarkable Men (Encontro com Homens Notáveis)Autobiografia[editar | editar código-fonte]

1988 - The Shifting PointMemórias[editar | editar código-fonte]

1998 - Threads of Time

The empty space

Outros trabalhos[editar | editar código-fonte]

1999 - Evoking Shakespeare

Bertolt BrechtBertolt Brecht

Bertolt Brecht, 1931

Nome completo

Eugen Berthold Friedrich Brecht

Nascimento 10 de Fevereiro de 1898Augsburg, Baviera

 Império Alemão

Morte 14 de agosto de1956 (58 an

Page 27: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

os)Berlim Leste, Estado de Berlim

 República Democrática Alemã

Ocupação Poeta, dramaturgo, contista

Escola/tradição

Modernismo

Assinatura

Eugen Berthold Friedrich Brecht (Augsburg, 10 de fevereiro de 1898 — Berlim Leste, 14 de agosto de 1956) foi um destacado dramaturgo,poeta e encenador alemão do século XX. Seus trabalhos artísticos e teóricos influenciaram profundamente o teatro contemporâneo, tornando-o mundialmente conhecido a partir das apresentações de sua companhia o Berliner Ensemble realizadas em Paris durante os anos 1954 e 1955.

Ao final dos anos 1920 Brecht torna-se marxista, vivendo o intenso período das mobilizações da República de Weimar, desenvolvendo o seu teatro épico. Sua praxis é uma síntese dos experimentos teatrais de Erwin Piscator e Vsevolod Emilevitch Meyerhold, do conceito de estranhamento do formalista russo Viktor Chklovski, do teatro chinês e do teatro experimental da Rússia soviética, entre os anos 1917-1926. Seu trabalho como artista concentrou-se na crítica artística ao desenvolvimento das relações humanas no sistema capitalista.

Recebeu o Prêmio Stalin da Paz em 1954.

Índice

Biografia[editar | editar código-fonte]

Brecht nasceu no Estado Livre da Baviera, no extremo sul da Alemanha, estudou medicina e trabalhou como enfermeiro num hospital em Muniquedurante a Primeira Guerra Mundial. Era filho de Berthold Brecht, diretor de uma fábrica de papel, católico, exigente e autoritário, e de Sophie Brezing (em solteira), protestante, que fez seu filho ser batizado nesta igreja.

Suas primeiras peças, Baal (1918/1926) e Tambores na Noite (Trommeln in der Nacht) (1918-1920), foram encenadas na vizinha Munique. Em sua participação no teatro Brecht conhece o diretor de teatro e cinema Erich Engel, com quem veio a trabalhar até o fim da sua vida.

Depois da primeira grande guerra mudou-se para Berlim, onde o influente crítico, Herbert Ihering, chamou-lhe a atenção para a apetência do público pelo teatro moderno. Trabalha inicialmente com Erwin Piscator, famoso por suas cenas Piscator, como eram chamadas, cheias de projeções de filmes, cartazes, etc. Em Berlim, a peçaIm Dickicht der Städte, protagonizada por Fritz Kortner e dirigida por Engel, tornou-se o seu primeiro sucesso.

Page 28: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

O Nazismo afirmava-se como a força renovadora que iria reerguer o país, pretendendo reviver o Sacro Império Romano-Germânico. Mas, ao mesmo tempo, chegavam à Alemanha influências da recém formada União Soviética.

Com a eleição de Hitler, em 1933, Brecht exila-se primeiro na Áustria, depois Suíça, Dinamarca, Finlândia, Suécia, Inglaterra, Rússia e finalmente nos Estados Unidos.

Seus textos e montagens o fizeram conhecido mundialmente. Brecht é um dos escritores fundamentais deste século: revolucionou a teoria e a prática da dramaturgia e da encenação, mudou completamente a função e o sentido social do teatro, usando-o como arma de consciencialização e politização.

Teve três filhos com Helene Weigel: Stefan Brecht, Barbara Brecht-Schall e Débora Destefani Brecht.

Obra[editar | editar código-fonte]

As suas principais influências foram Constantin Stanislavski, Vsevolod Emilevitch Meyerhold, Erwin Piscator e Viktor Chklovski.

Algumas de suas principais obras são: Um Homem é um Homem, em que cresce a ideia do homem como um ser transformável, Mãe Coragem e Seus Filhos, sobre a Guerra dos Trinta Anos, escrita no exílio, no começo da Segunda Guerra Mundial, e A Vida de Galileu. Afirma Bernard Dort a respeito deste último:

… Galileu foi escrita, pelo menos originalmente, para servir de exemplo e de conselho aos sábios alemães tentados a abdicar seu saber nas mãos dos chefes nazistas.

Além dessas, escreveu também O Senhor Puntila e seu criado Matti, A Resistível Ascensão de Arturo Ui, O Círculo de Giz Caucasiano, A Boa Alma de Setzuan, A Santa Joana dos matadourose A Ópera dos Três Vinténs.

"Bertolt Brecht". Escultura de bronze, por Fritz Cremer. Praça Bertolt Brecht, em Berlim, em frente ao Berliner Ensemble

Teatro Épico[editar | editar código-fonte]

Ver artigo principal: Teatro Épico

Page 29: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Não é simples falar sobre o conceito que Brecht tinha do teatro, apesar de ao longo de 30 anos haver escrito ensaios e comentários sobre este tema. Este autor era mais um pensador prático, que sempre recriava suas peças ou "experimentos sociológicos", como as preferia chamar, no intuito de aperfeiçoá-las. Pois era através delas que toda sua teoria, crítica e pensamento seriam expostos.

Além de dramaturgo e diretor, Brecht foi responsável por aprofundar o método de interpretação do teatro épico, uma das grandes teorias de interpretação do século XX. Uma das grandes influências no desenvolvimento desta forma de interpretação foi a arte do ator Mei Lan-Fang, que Brecht acompanhou numa representação em Moscou em 1935.

Descreve Brecht em Escritos sobre Teatro um relato deste ator chinês que informa muito sobre a forma de interpretação no teatro épico, ao representar papéis femininos. Mei Lan-Fang repetira várias vezes numa palestra, por seu tradutor, que ele representava personagens femininos em cena, mas que não era imitador de mulheres. Continua Brecht, descrevendo uma demonstração das técnicas deste ator num encontro, que este ator, de terno, executava certos movimentos femininos, ressaltando sempre a presença de duas personagens, um que apresentava e outro que era apresentado. Brecht sublinha que o ator chinês não pretendia andar e chorar como uma mulher, mas como uma determinada mulher (pg40, vol2).

Interpretação épica[editar | editar código-fonte]

Segundo Rosenfeld, "Foi desde 1926 que Brecht começou a falar de ‘teatro épico’, depois de pôr de lado o termo ‘drama épico’, visto que o cunho narrativo da sua obra somente se completa no palco" (ROSENLD, 1965, p. 146), é possível inferir, portanto, a importância que a encenação tem para os textos brechtianos. É só através da atitude dos atores, do cenário, da música, dos sons e até do silêncio que seu pensamento se completa, só através destes elementos que seu texto causará o efeito desejado, caso o contrário não causará o impacto devido.

No início de sua carreira Brecht estabelece os elementos de uma nova forma de interpretação para o ator. Em, a propósito dos critérios de apreciação da arte dramática, defende o ator Peter Lorre de críticas negativas dizendo que uma interpretação gestual levará o público a exercer uma operação crítica do comportamento humano. Afirma que cada palavra deve encontrar um significado visual e através do gesto o espectador pode compreender as alternativas da cena (Peixoto, 1974, 2. edição, pg; 68).

Peixoto descreve que para Brecht a interpretação gestual deve muito ao cinema mudo, principalmente a Chaplin, que elaborara uma nova forma de figuração do pensamento humano (Peixoto, 1974, 2. edição, pg; 68). Esta preocupação levará a que Brecht defina o conceito de gestus na interpretação e montagem de suas peças.

Influências[editar | editar código-fonte]

Conforme destaca Fredric Jameson, em seu Método Brecht, algumas das inovações propostas pela cena brechtiana são similares àquelas propostas por importantes artistas modernistas no teatro ou em outras artes. Destacam-se entre eles a dramaturgia de Frank Wedekind, influência reconhecida pelo próprio Brecht, o romance Ulysses de James Joyce, as propostas cubo-futuristas de Maiakovski, ou construtivistas no cinema de Sergei Eisenstein e, principalmente, os postulados do diretor de teatro Meyerhold e os procedimentos de colagem nos trabalhos dePicasso.

Page 30: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Willet, por outro lado, reforça o aspecto da construção narrativa em seu trabalho: Com Brecht os mesmos princípios de montagem espalham-se ao teatro pois a forma narrativa do teatro épico seria mais adequada para se lidar com temas sócio-econômicos, evidenciando Willet que a montagem foi a técnica estrutural mais natural na prática artística brechtiana (1978, 110).

Referências[editar | editar código-fonte]

Brecht, Bertolt. Escritos sobre el Teatro. Buenos Aires: Ediciones Nueva Visión. 3 vols. 1970, 1973, 1976.

Garcia, Silvana. As Trombetas de Jericó. Tese de doutorado. Eca/USP. 1997. Jameson, Frederic. Método Brecht São Paulo: Vozes, 1999. ISBN 85-326-2298-4 Peixoto, Fernando. Brecht Vida e Obra. Rio de Janeiro: Paz e Terra, 1974. 2ª. Edição. Zuolin, Huang.   Brecht e o Estranhamento no Teatro Chines   in   Brecht and East Asian Theatre . Willet, John. O Teatro de Brecht. Rio de Janeiro: Zahar, 1967.

Alfred Jarry

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Este artigo ou secção contém uma ou mais fontes no fim do texto, mas nenhuma é citada no corpo do artigo, o que compromete a confiabilidade das informações. (desde outubro de 2010)Por favor, melhore este artigo introduzindo notas de rodapé citando as fontes, inserindo-as no corpo do texto quando necessário.

Encontre fontes: Google — notícias, livros, acadêmico — Scirus — Bing. Veja como referenciar e citar as fontes.

Alfred Jarry (Laval, 8 de Setembro de 1873 - Paris, 1 de Novembro de 1907) foi um patafísico, poeta, romancista e dramaturgo francês.

Índice

  [esconder] 

Biografia[editar | editar código-fonte]

Alfred Jarry

Jarry viveu como quis com sua bicicleta, seu revólver e o seu absinto.

Page 31: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Entre 1885 e 1888 ele já compõe comédias em verso e em prosa. Inspirado no sr. Hébert, seu professor de física e a encarnação de "todo o grotesco que existe no mundo", Jarry escreve uma comédia, Les Polonais, a versão mais antiga do Ubu rei.

Em 1891-1892 ele é aluno de Bergson.

Em 1894 apresenta Ubu rei na casa do casal Alfred (diretor do Mercure de France) e Rachilde Valette.

Em 10 de Dezembro de 1896 ocorre a tumultuada estréia de Ubu rei. As montagens das peças de Jarry seguem-se, seguindo o fio dos ciclos de Ubu.

Em 1896 ele compra uma bicicleta (novidade na época). Em vão o vendedor tenta fazer com que Jarry o pague.

Escreve uma obra curiosa, Gestes et opinions du docteur Faustroll, pataphysicien, publicada postumamente, na qual expõe a patafísica, a ciência das soluções imaginárias.

Obra[editar | editar código-fonte]

A obra de Jarry põe em cena de maneira insólita os mais grotescos traços humanos. É um dos inspiradores do surrealismo e do teatro do absurdo.

Obras publicadas em vida[editar | editar código-fonte]

Visions actuelles et futures (1894) Haldernablou (1894) Acte unique (1894) Minutes de sable mémorial (1894) César Antéchrist (1895) Ubu Roi  (1896) L'autre Alceste (1896) Paralipomènes d'Ubu (1896) Le Vieux de la montagne  (1896) Les Jours et les Nuits (1897) L'Amour en visites (1898) L'Amour absolu (1899) Ubu enchaîné (1900) Messaline (1901) Le Surmâle (1902) L'objet aimé (1903), théâtre Ubu sur la Butte (1906) Par la taille (1906), opérette Le Moutardier du pape (1907), opéra-bouffe Albert Samain  (souvenirs) (1907)

Antonin Artaud

Page 32: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Antonin Artaud

Nacionalidade

Francesa

Data de nascimento

4 de setembro 1896

Local de nascimento

Marselha, França

Data de falecimento

4 de março de1948 (51 anos)

Local de falecimento

Paris, França

Ocupação

Encenador • Poeta •Dramaturgo • Ator

Período de atividade

Modernismo

Movimento

Surrealismo

Obra(s) de destaque

Le Théâtre et son Double

Antoine Marie Joseph Artaud, conhecido como Antonin Artaud (Marselha, 4 de setembro de 1896 — Paris em 4 de março de 1948) foi umpoeta, ator, escritor, dramaturgo, roteirista e diretor de teatro francês de aspirações anarquistas. Ligado fortemente ao surrealismo, foi expulso do movimento por ser contrário a filiação ao partido comunista. Sua obra O Teatro e seu Duplo é um dos principais escritos sobre a arte do teatro noséculo XX, referência de grandes diretores como Peter Brook, Jerzy Grotowski e Eugenio Barba. Seus restos mortais se encontram no Cimetiere de Marseille, França.

Índice

  [esconder] 

Page 33: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Biografia e carreira[editar | editar código-fonte]

Em 1937, Antonin Artaud, devido a um incidente, é tido como louco. Internado em vários manicômios franceses, cujos tratamentos são hoje duvidosos, ele é transferido após seis anos para ohospital psiquiátrico de Rodez, onde permanece ainda três anos.

Em Rodez, Artaud estabelece com o Dr. Ferdière, médico-responsável do manicômio, uma intensa correspondência. Uma relação ambígua se estabelece entre os dois: o médico reconhece o valor do poeta e o incentiva a retomar a atividade literária mas, julgando a poesia e o comportamento de seu paciente muito delirante, ele o submete a tratamentos de eletrochoque que prejudicam sua memória, seu corpo e seu pensamento.

Existe aqui um afrontamento entre dois mundos, o da medicina e razão social e o do poeta cuja razão ultrapassa a lógica normal do “homem saudável”.

As cartas escritas de Rodez são para Artaud um recurso para não perder sua lucidez. Elas revelam um homem em terrível estado de sofrimento, nos falando de sua dor através de uma escritura mais íntima e mais espontânea. São os diálogos de um desesperado com seu médico e através dele com toda a sociedade.

“Não quero que ninguém ignore meus gritos de dor e quero que eles sejam ouvidos”.

Obras[editar | editar código-fonte]

Para Artaud, o teatro é o lugar privilegiado de uma germinação de formas que refazem o ato criador, formas capazes de dirigir ou derivar forças.

Em 1935 Artaud conclui o "Teatro e seu Duplo" (Le Théâtre et son Double), um dos livros mais influentes do teatro deste século. Na sua obra ele expõe o grito, a respiração e o corpo do homem como lugar primordial do ato teatral, denuncia o teatro digestivo e rejeita a supremacia da palavra. Esse era o Teatro da Crueldade de Artaud, onde não haveria nenhuma distância entre ator e platéia, todos seriam atores e todos fariam parte do processo, ao mesmo tempo.

Em Rodez, além de suas cartas (lettres au docteur Ferdière) ele elabora uma prática vocal, apurada dia a dia, associada à manifestações mágicas. A voz bate, cava, espeta, treme, a palavra toma uma dimensão material, ela é gesto e ato.

Artaud volta a Paris em 1946, onde dois anos depois é encontrado morto em seu quarto no hospício do bairro de Ivry-sur-Seine. Neste período, além de uma importante produção literária ele desenha, prepara conferências e realiza a emissão radiofônica "Para acabar com o juízo de Deus" (Pour en finir avec le jugement de dieu), onde sua vontade expressiva se alia a um formalismo cuidadoso.

Se nos anos 30 o teatro para Artaud é “o lugar onde se refaz a vida”, depois de Rodez ele é essencialmente o lugar onde se refaz o corpo. O “corpo sem órgãos” é o nome deste corpo refeito e reorganizado que uma vez libertado de seus automatismos se abre para “dançar ao inverso”.

“A questão que se coloca é de permitir que o teatro reencontre sua verdadeira linguagem, linguagem espacial, linguagem de gestos, de atitudes, de expressões e de mímica, linguagem de gritos e onomatopéias, linguagem sonora, onde todos os elementos objetivos se transformam em sinais, sejam visuais, sejam sonoros, mas que terão tanta importância intelectual e de significados sensíveis quanto a linguagem de palavras.”

Page 34: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

O seu trabalho ainda inclui, ensaios e roteiros de cinema, pintura e literatura, diversas peças de teatro, inclusive uma ópera, notas e manifestos polêmicos sobre teatro, ensaios sobre o ritual docacto mexicano peyote entre os índios Tarahumara (Les Tarahumaras), aparições como ator em dois grandes filmes e outros menores.

Artaud escreveu: "Não se trata de assassinar o público com preocupações cósmicas transcendentes. O fato de existirem chaves profundas do pensamento e da ação segundo as quais todo espetáculo é lido é coisa que não diz respeito ao espectador em geral, que não se interessa por isso. Mas de todo o modo é preciso que essas chaves estejam aí, e isso nos diz respeito" - em Teatro e seu duplo.

Se considerava um poeta, mas não no sentido usual, pois ele acreditava que alguém se definia como poeta ou não na própria vida, não precisando escrever um poema sequer. Apesar de haver escrito poemas no início da carreira, conforme o autor poemas simbolistas, queimou-os todos, e não temos ideia de como seriam estes poemas. No entanto, textos posteriores como "Para acabar com o julgamento de Deus" (1948), metafóricos e repletos de experimentação linguística, podem muito bem se enquadrar na categoria de 'poesia' em prosa.

Encontra-se colaboração literária da sua autoria na revista portuguesa Pirâmide1 (1959-1960).

Publicações[editar | editar código-fonte]

Linguagem e Vida. SP: Perspectiva, 2011 Eu, Antonin Artaud. SP: Assirio Alvim, 2007 O Teatro e seu Duplo. SP: Martins Editora, 2006 Heliogabalo. Assírio & Alvim

Vsevolod Emilevitch Meyerhold

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Vsevolod Emilevich Meyerhold, (em russo Всеволод Эмильевич Мейерхольд) Penza, Rússia 28 de janeiro de 1874 - 2 de fevereiro de 1940. Nome artístico de Karl Kazimir Theodor Meyerhold, conhecido apenas por Meyerhold ou Meierhold, um grande ator de teatro e um dos mais importantes diretores e teóricos de teatro da primeira metade do século vinte. Fez parte do Teatro de Arte de Moscou

Executado sumariamente pela ditadura stalinista, sob a acusação de trotskismo e formalismo. Os seus trabalhos artísticos e escritos estiveram banidos até 1955, quando foi reabilitado pela corte suprema da antiga URSS.

Entre 1898 e 1902 participa do Teatro de Arte de Moscou, como um dos principais atores da companhia de Stanislavsky e Vladimir Nemirovich-Danchenko. Em 1905dirige por um ano o Estudio de Teatro, um anexo do Teatro de Arte de Moscou (TAM), a convite do próprio Stanislavsky. Durante sua vida artística experimenta várias formas de teatro, sendo mais conhecido pelos exercícios de intepretaçao da sua biomecânica e por seu trabalho de experimentaçao teatral, influenciando os principais encenadores do século XX.

Page 35: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Biografia[editar | editar código-fonte]

MeyerholdQuadro de Alexander Y Golovin (1917).

Vsevolod Meyerhold estuda direito, mas em 1896 deixa a escola de direito e entra no Instituto Dramático-Musical da Filarmônica de Moscou, dirigida por Vladimir Nemirovich-Danchenko. Em sua primeira peça no TAM, interpreta Treplev em A Gaivota de Anton Pavlovitch Tchékhov.

Depois de desentendimentos com Stanislavsky sobre as técnicas teatrais, Meyerhold deixa o Teatro de Arte de Moscou e funda sua própria companhia, a Companhia de Artistas Dramáticos Russos, na província de Kherson, Rússia.

Em 1906, a atriz Vera Kommissarzhevskaia funda seu teatro em São Petersburgo e convida Meyerhold para dirigir. Lá ele encena A Pequena Barracade Alexander Blok entre outras produções. Em 1908 Meyerhold foi convidado para dirigir o Teatro Imperial em São Petersburgo. Permaneceu lá pela década seguinte, encenando peças e óperas.

Com a Revolução Russa de 1917, Meyerhold rapidamente se junta ao Partido Comunista e em 1920, foi apontado como o responsável pela divisão teatral do People's Commissariat for Education. Nos primeiros anos comunistas, Meyerhold encena várias produções notáveis incluindo a primeira produção de Mistério Bufo de Mayakovsky em (1918).

No começo de 1922, Meyerhold encena várias produções construtivistas famosas, incluindo O Cornudo Magnífico de Fernand Crommelynk e A Morte de Tarelkin de Alexander Sukhovo-Kobylin. Em 1923, Meyerhold tinha sua própria trupe em Moscou, e encenou produções inovadoras de clássicos e novos trabalhos.

Talvez as mais conhecidas dessas produções foram The Mandate de Nikolai Erdman (1925), Almas Mortas de Nikolai Gogol (1926), e O Percevejo deVladimir Mayakovsky (1929). Em meados da década de 1930, as implacáveis experimentações de Meyerhold já não eram mais convenientes. Seu teatro foi árduamente criticado e então fechou em 1938. Meyerhold foi preso em 1939 e assassinado a tiros na prisão em 1940.

Page 36: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Produção[editar | editar código-fonte]

O ápice das pesquisas ensejadas por Vsevolod Meyerhold foi a teoria que denominou de biomecânica, recurso que, de maneira genérica, transformava o corpo do ator em uma ferramenta, um títere a serviço da mente. As atuações pelo método da biomecânica possuíam movimentos amplos, exagerados (mas não supérfluos) e tensos, incrivelmente tensos. A capacidade comunicativa dos gestos e expressões, ou seja, a linguagem corporal, dentro da biomecânica, subjugou a linguagem oral a ponto de muitas entonações serem feitas de forma quase que inflexível.

Dentro da biomecânica o cinético e o estático têm valores semelhantes, tal qual nos teatros populares nipônicos. E o corpo do ator é entendido como mais um objeto de cena, portanto sua disposição em relação ao cenário tem importante papel como elemento de comunicação visual. Por essas razões, outros elementos típicos do teatro de Meyerhold, como a iluminação, cenário e figurino estilizados e antinaturalistas são essenciais para o perfeito funcionamento da biomecânica.

O cineasta, ex-aluno e amigo de Meyerhold, Sergei Eisenstein, utilizou a técnica da biomecânica em seus filmes Ivan, o Terrível Parte I e Ivan, o Terrível Parte II.

Estilização[editar | editar código-fonte]

Segundo Meyerhold estilização era "evitar a reprodução precisa do estilo de uma época ou de um acontecimento determinado, próprio da fotografia. O conceito de estilização deve estar indissoluvelmente unido a idéia de convencionalismo, da generalização, do símbolo. Estilizar uma época ou um acontecimento significa colocar em relevo, com todos os meios expressivos a síntese de uma época ou de um acontecimento determinado; significa reproduzir os traços característicos escondidos, como resultam no estilo velado de fundo de certas obras de arte. (1998, p. 140) "

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Witkacy)

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Múltiplos auto-retratos no espelho. São Petersburg-, 1915–1917

Stanisław Ignacy Witkiewicz (Varsóvia, 24 de fevereiro de 1885 - Jeziory, 18 de setembro de 1939), de nome artístico "Witkacy" - um jogo com seu sobrenome -, foi um poeta, dramaturgo, romancista, pintor, fotógrafo, e filósofo da arte polonês. Amigo de infância do fundador da antropologia cultural, Malinowski,

Page 37: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

participa inicialmente com este da expedição a Austrália, atuando como pintor, fotógrafo e secretário. Foi oficial do Exército Russo durante a primeira Guerra Mundial. Elaborou o conceito de "forma pura" na arte e é um dos mais traduzidos autores poloneses.Witkiewicz comete suicídio durante a invasão do exército vermelho à Polônia em 18 de setembro de 1939, em fuga, encontrava-se na região que hoje pertence a Ucrânia.

Índice

Witkiewicz em português[editar | editar código-fonte]

Stanisław Ignacy Witkiewicz

Camargo descreve a recepção do trabalho de Witkiewicz em português (Revista Karpa 5.1~5.2, 2012):

Witkiewicz (...) foi uma das principais figuras do teatro polonês e da chamada vanguarda europeia no início do século passado, antecipando o teatro que chamariam teatro “do absurdo” (no período pós segunda guerra) e a vanguarda norte-americana dos anos sessenta, como bem registra o crítico polonês Jan Kott (1914-2001). Witkiewic nunca foi (...) encenado em nossa língua. Uma única vez, e em francês, tentou-se mostrar sua obra, (...) proibida pela censura salazarista. Martin Esslin o considera uma das maiores figuras da vanguarda europeia do século XX. ("A Forma Pura no Teatro". in Karpa 2012.

Há apenas uma tradução ao português das peças teatrais de Witkiewicz, realizada por Luís Francisco Rebelo, do texto "A Mãe", publicado pela editora Prelo, em 1972. Natálie Bartošová, em sua dissertação de mestrado (2011) sobre a trajetória do diretor teatral português Luiz Francisco Rebello (Masarykova Univerzita), descreve a encenação proibida: "em 1971 Rebello recebeu um convite para chefiar a Companhia do Teatro Municipal no Teatro de São Luis. (...) entretanto a sua actuação nesta posição demorou apenas alguns meses, porque quando a censura impediu a representação da "Mãe" de Witkiewicz designando a peça como uma apologia da droga, o director (então) apresentou a demissão...” (Natálie Bartošová. As peças existenciais de Luiz Francisco Rebello, 2011, Masarykova Univerzita.)

Page 38: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Trabalhos[editar | editar código-fonte]

Pisma filozoficzne i estetyczne. Voll. I-IV, PWN, Warszawa, 1974-1978 Bez kompromisu. Pisma krytyczne i publicystyczne, a cura di J. Degler, PIW, Warszawa, 1976. Dziela wybrane, 5 voll. [opere narrative e teatrali], PIW, Warszawa, 1985,Crítica[editar | editar código-fonte]

Nowe formy w malarstwie (1919), traduzido ao inglês como New Forms in Painting and the Misunderstandings Arising Therefrom (in The Witkiewicz Reader, Quartet, 1993)

Szkice estetyczne (Aesthetic Sketches, 1922) "Teatr. Wstęp do teorii Czystej Formy w teatrze", 1923

Gertrude Stein

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Gertrude Stein

Gertrude Stein, fotografada por Carl Van Vechten, 1935

Nacionalidade

Americana

Data de nascimento

3 de Fevereiro de 1874

Local de nascimento

Allegheny, Pensilvânia, EUA

Data de falecimento

27 de julho de 1946 (72 anos)

Local de falecimento

Neuilly-sur-Seine, França

Page 39: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Ocupação Escritora, poeta

Movimento Literatura moderna

Influências Leo Stein, William James, Pablo Picasso, Alice B. Toklas

Influenciados

Ernest Hemingway, John Ashbery, William H. Gass,Giannina Braschi, Michael Palmer, Paul Bowles, Thornton Wilder, poetas language,Richard Nathaniel Wright

Assinatura Gertrude Stein- Autograph.svg

Gertrude Stein (3 de fevereiro de 1874, Pittsburgh, Estados Unidos - 27 de julho de 1946, Paris, França) foi uma escritora, poeta e feministaestadunidense.

Biografia[editar | editar código-fonte]

Tinha um apreciável círculo de amigos, como Pablo Picasso, Matisse, Georges Braque, Derain, Juan Gris, Apollinaire, Francis Picabia, Ezra Pound,Ernest Hemingway e James Joyce, isso apenas pra citar alguns.

Mrs. Stein era realmente genial e escreveu "Autobiografia de Alice B. Toklas", livro fundamental da vanguarda dos anos 1910, 20 e 30. Com estilo muito próprio, a narrativa conta como jovens artistas e escritores vindos das mais diversas partes do mundo se encontram em Paris e detonam novos caminhos para a arte. Picasso vinha da Catalunha, Joyce da Irlanda, ela própria vinha da América, Nijinski era russo, havia vários franceses, como Cocteau, Apollinaire, Matisse. É bom lembrar que, apesar do nome, o livro foi escrito por Miss Stein, tendo como porta-voz Alice B. Toklas, sua companheira durante vinte e cinco anos. Compondo um interessante painel das três primeiras décadas deste século: "Gertrude Stein e o irmão visitavam frequentemente os Matisse que constantemente retribuíam as visitas. De vez em quando Madame Matisse convidava-os para almoçar, o que acontecia principalmente quando recebia alguma lebre de presente. Lebre estufada feita por Madame Matisse à moda de Perpignan era algo fora do comum. Tinha também vinho de primeira, um pouco pesado, mas excelente". Durante esse tempo Miss Stein e sua companheira Alice viveram no número 27, rue de Fleurus. Este endereço se tornaria lendário e um importante ponto de encontro desses "gênios".

Gertrude Stein seria a primeira a pendurar em sua parede pinturas de Juan Gris, Matisse e Picasso. Mais tarde romperia com muitos deles, inclusive com Picasso, por quem manteve grande afeição. Antes porém, posaria noventa e três vezes para que o artista malagueño desse por finalizado o seu retrato: "Mas em nada se parece comigo, Pablo" disse ela. "Mas certamente vai parecer ,Gertrude, certamente..." respondeu o

Page 40: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

pintor. O rompimento dos dois se daria apenas em 1927, por ocasião da morte de Juan Gris. Gertrude acusou Picasso de não ter estimado Gris o bastante, ele retrucou e os dois tiveram um belo e histórico bate-boca.

Miss Stein adorava fazer provocações. A palavra génio exercia mesmo uma influência considerável em sua vida. Afinal era uma escritora de estilo bastante peculiar e engenhoso, a inventora da escrita automática. Assim os intelectuais de seu tempo perguntavam se ela era mesmo gênio ou não passava de uma impostora. Ela dava o troco:"Ser gênio exige um tempo medonho, indo de um lugar a outro sem nada fazer", ou então:" um gênio é um gênio, mesmo quando nada faz".

Com a Primeira Guerra Mundial Miss Stein e Alice viveram sua aventura alistando-se no F.A.F.F, um Fundo de proteção aos americanos que então viviam na Europa, dando folga a seus embates artísticos e literários, a aventura é narrada na Autobiografia. Após a guerra a vida voltou ao normal mas tudo já estava transformado para sempre, inclusive e principalmente Paris. Não tanto a fachada e a arquitetura da cidade, mas as pessoas e o ritmo da vida.

A estética[editar | editar código-fonte]

Segundo a própria autora, suas principais referências são Cézanne e Flaubert, sendo, no entanto, seus textos cheios de repetições intencionais, como em uma espécie de "gagueira mental", geradores de um sem sentido muito próximo dos trabalhos dadaístas. É possível extrair algum sentido de seus poemas, de acordo com uma gestalt, porém, parecem eles muito mais a experimentos sonoros. O efeito, às vezes, é próximo do efeito da leitura de um poema surrealista, embora a técnica de composição seja completamente diferente, lembrando, por vezes, a poesia mais conhecida de E. E. Cummings. Seus poemas são, muitas vezes extensos, embora nunca cedam à lógica, explorando, além das repetições de vocábulos, o uso de palavrasmonossilábicas, assemelhando-se a poemas em prosa.

Cinema[editar | editar código-fonte]

É um dos personagens históricos retratado no filme Meia-noite em Paris de Woody Allen.1

Referências

1. Ir para cima ↑  Imdb. Página visitada em 3/3/2012.Ligações externas[editar | editar código-fonte]

Campos, Augusto de. Poemas traduzidos de Gertrude Stein e excertos de "O anticrítico" (1986). Gertrude Stein: Ciclo crítico: Primeira postagem, por Augusto de Campos. Blog Modo de usar & Co. 20/04/2010.

Máximo Gorki

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Máximo GorkiМаксим Горький

Page 41: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Máximo Gorki

Nome completo

Aleksei Maksimovich Peshkov

Nascimento 28 de março de 1868Nijni Nóvgorod

 Império Russo

Morte 18 de junho de 1936 (68 anos)Moscou, RSFS da Rússia

 União Soviética

Ocupação escritor, romancista, dramaturgo, contista e ativista político

Escola/tradição

Realismo/Naturalismo

Máximo Gorki (Максим Горький), pseudônimo de Aleksei Maksimovich Peshkov (em russo: Алексей Максимович Пешков; Nijni Nóvgorod, 28 de março de 1868 – Moscovo, 18 de junho de 1936), foi um escritor, romancista, dramaturgo, contista e ativista político russo.

Gorki foi escritor de escola naturalista que formou uma espécie de ponte entre as gerações de Tchekhov e Tolstoi, e a nova geração de escritores soviéticos.

Os anos difíceis da infância em Nijni Nóvgorod[editar | editar código-fonte]

Gorki nasceu em um meio social pobre, em Nizhny Novgorod, cidade que em 1932 passou a se chamar Gorki por ordem de Stalin. O nome da cidade foi revertido para o nome original em 1991. Órfão de pai foi criado pelo avô materno que era tintureiro. Em 1878 quando sua mãe faleceu teve que deixar a casa do avô para ir trabalhar. Foi sapateiro, desenhista, lavador de pratos num navio que percorria o Volga, onde teve contato com alguns livros emprestados pelo cozinheiro, o que acabou despertando sua consciência política.

Page 42: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Os primeiros passos como escritor[editar | editar código-fonte]

Em 1883, com apenas 15 anos, publica dois romances, Romá Gordieiev e Os Três; aos 16 anos, muda-se para Kazan, onde tenta cursar gratuitamente a universidade, porém, não consegue e, frustrado, vai trabalhar como vigia num teatro para sobreviver. Mais tarde torna-se pescador no mar Cáspio e vendedor de frutas em Astrakan. Como a situação não melhorava, decide ir em busca de melhores oportunidades, e viaja para Odessa com um grupo de marginais nômades que iam de cidade em cidade à procura de emprego. Assim, ele exerce várias profissões, sofre com a miséria, a fome e o frio. Aos 19 anos volta a morar em Kazan, onde, desesperado com a situação e sem vontade de continuar vivendo, tenta o suicídio com um tiro, o qual atinge um dos pulmões, mas sobrevive e para piorar mais a situação, adquire tuberculose. Mas essa experiência fatídica resultará anos depois em dois escritos: Um incidente na vida de Makar, escrito em 1892, e, Como aprendi a escrever, publicado, muito mais tarde, em 1912.

A iniciação ao comunismo[editar | editar código-fonte]

A partir da frustrada tentativa contra sua vida, engaja-se na vida política, lê Marx e segue os passos de Lênin. Em 1890 é preso em Nijni-Nóvgorod, acusado de exercer atividades subversivas; pouco tempo depois, foi posto em liberdade e volta a viajar sem destino acompanhado de indigentes miseráveis.

Publica seu primeiro conto em 1892, intitulado Makar Tchudra, e, para desviar a atenção das autoridades, que o vigiavam, adota o pseudônimo Máximo Gorki, o que lhe facilitou um emprego no jornal de Samara, o Saramarskaia Gazieta. Assim, consegue grande alcance, tanto como jornalista quanto como escritor. Logo a seguir, Gorki aderiu novamente ao marxismo e militou em inúmeros grupos revolucionários, o que lhe resultou em mais uma temporada na prisão.

O primeiro grande sucesso[editar | editar código-fonte]

Após sair da prisão em 1901, começa a escrever para teatro, escreve Pequenos Burgueses, peça teatral, a qual, segundo críticos atuais, se Gorki escrevesse hoje, não mudaria uma única palavra. O texto foi concebido em 1900, quando ainda se encontrava preso, e Gorki trabalhou algum tempo na peça, até que ela atingisse uma forma satisfatória. No início tinha o título de: Cenas em Casa dos Bessemov, Esboço Dramático em Quatro Atos. Na verdade, a peça não segue uma linha de ação única, mas é antes um mosaico de situações e personagens representativas da vida russa da época. As personagens de Pequenos Burgueses vivem num meio mesquinho, revelando-se quase sempre impotentes para vencer as barreiras desse meio. A impotência, em vários níveis, é o único elemento comum a todas elas. Cada um por seus motivos não consegue romper o asfixiante círculo familiar. A peça mostra o conflito entre os membros de uma família de comerciantes, dominada pela figura do pai autoritário que reprime os impulsos do filho intelectual e da filha deprimida. O único insurgente é o filho adotivo, o ferroviário Nill, que Gorki elege como uma espécie de operário do ano, isto é, um herói que vai conduzir a Rússia à revolução.

Ainda em 1901, em julho, escreve Ralé, peça em que a fala é menos pronunciável e os gestos reconstituídos que o intangível fluxo de almas humanas no interminável e escorregadio contato de uma com as outras. A peça reúne suas cambiantes sobre um foco definido e sua conclusão tem uma firmeza clássica. Em 1902 acontece a estréia de Pequenos Burgueses no Teatro de Arte de Moscou, e a peça obtém um grande sucesso, mesmo com os cortes impostos pela censura.

Page 43: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Novamente a prisão[editar | editar código-fonte]

Toma parte, em 1905, na primeira revolução que pretendia derrubar o Czar Nicolau II da Rússia, e após o fracasso da intentona, acabou preso por subversão na cadeia de São Pedro e São Paulo, em São Petersburgo. No ano seguinte, porém, com a ajuda de outros intelectuais e sob fortíssima pressão da comunidade internacional, as autoridades russas foram obrigadas a libertá-lo. Organiza, a seguir, o jornal Nóvaia Jizni (Vida Nova), mas é obrigado a abandonar a Rússia.

Anos de exílio[editar | editar código-fonte]

1906

Vai para os Estados Unidos, mas sua permanência é dificultada pelo embaixador russo, e, é vigiado pelo dono de um jornal de grande alcance, que o acusa de imoralidade pública já que ele se casara pela terceira vez. Juntamente com sua mulher Maria Budberg, se refugia em Staten Island, viaja então para a Itália e, em 1906 fixa sua residência em Capri, onde cria uma escola para imigrantes revolucionários que vai até 1914. Lá, escreve em 1906, Os Bárbaros, a peça de teatro, Os Inimigos, e o romance Mãe em 1907.

Durante esse tempo de tranqüilidade em Capri escreve, Os Últimos em 1908, Gente Esquisita em 1910, Vassa Alheleznova em 1911, Os Kykov em 1912, e a trilogia autobiográfica: Infância, Ganhando meu pão e Minhas Universidades em 1912-13. Mas a sua obra-prima seria mesmo A Confissão, escrita em 1908.

A volta à Rússia[editar | editar código-fonte]

Com o início da Grande Guerra em 1914, Gorki retorna a Rússia, dirige um jornal mensal Liétopis (crônica). Acompanha a revolução sem entretanto ir ao front, e torna-se grande amigo de Lênin. Em 1921 adoece gravemente dos pulmões e volta para a Itália, em busca de um clima melhor, permanecendo em Sorrento durante vários anos. Ali escreve Recordações sobre Lênin em 1924, Os Artamonov em 1925 e A vida de Klim Samgin em 1927-36. Apesar de sua amizade com Lênin, o escritor só retornou definitivamente à Rússia em 1928, quando então, Gorki decide estabelecer-se definitivamente na União Soviética, apesar de sua saúde precária, transformando-se de imediato na maior figura literária do regime comunista. Escreve

Page 44: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

então Yegor Bolychov, retratando o fim da classe média por meio da história de um comerciante. Em 1933, funda com o apoio de Stálin, o Instituto de Literatura Máximo Gorki, uma incrível iniciativa de um célebre escritor, que não chegara a terminar o ensino secundário e sempre sonhara em tirar um curso superior.

O fim[editar | editar código-fonte]

Ainda estava escrevendo A vida de Klim Samgin, quando morreu de pneumonia, em 18 de junho de 1936. Foi sepultado com todas as honras oficiais e seu féretro acompanhado por Stálin eMolotov. Entretanto, em 1938, Leon Trotski, tenta com o artigo Quatro médicos que sabiam demais, escrito para o New York Times acusar Stálin de ter envenenado Gorki.

O legado de Gorki[editar | editar código-fonte]

Há em Gorki a força do natural e a beleza do espontâneo, que tanto fascinam, em nossa busca de legitimidade. Há também a transfiguração da realidade, o surrealismo da fuga ao legítimo, que é uma espécie de descanso do espírito, no seu enquadramento real.

O que a vida e a obra de Górki mostram não é o revolucionário perigoso que, segundo os seus adversários, teria envenenado o mundo através da literatura, mas o homem em que a memória, marcada pela lembrança das agruras sofridas e das injustiças presenciadas, anseia pela transfiguração do mundo.

A obra de Gorki centra-se no submundo russo. O ficcionista registrou com vigor e emoção personagens que integravam as classes excluídas: operários, vagabundos, prostitutas, gente humilde, homens e mulheres do povo. Autores realistas e naturalistas já tinham incorporado estes setores sociais à literatura, mas olhavam para os pobres de fora, apenas com piedade ou com frieza. Gorki, ao contrário, conhecia aquele universo por dentro – ele próprio era um desses desvalidos – e soube captar o que havia de mais profundo na alma do povo russo. Daí a impressão de autenticidade que suas obras nos transmitem.

Sem dúvida, ele foi o criador da chamada literatura proletária que teve seguidores no mundo inteiro em sua época. Mesmo que o mundo resolvesse suas diferenças e corrigisse as injustiças sociais, ainda assim faltaria o último toque, aquele toque que construiu o templo literário de Gorki, resistente às manobras ideológicas e imunes à ação do tempo.

Page 46: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Os veraneantes (1904) Os filhos do sol (1905) Os bárbaros (1905) Os inimigos (1906) Três Vidas (1907) A mãe (1906-1907) Os últimos (1907-1908) A vida de um homem desnecessário (1908) A confissão (1908) A cidade Okurov (1909) A vida de Matvéi Kozhemiákin (1909) Vassa Zheleznova (1910) Por Russia (1912-1917), um ciclo de contos Сontos da Itália (1913) Infância (1913-1914) Entre os homens (1915-1916) Mis universidades (1923) A casa dos Artamonov (1925) Quarenta anos. A vida de Klim Sanghin (1925-1936), tetralogía Yegor Bulychóv e os outros (1932)

Jean GenetJean Genet

Hans Koechler em 1983.

Nome completo

Jean Genet

Nascimento 19 de dezembro de 1910Paris, França

Morte 15 de abril de1986 (75 anos)Paris, França

Page 47: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Nacionalidade

 Francês

Ocupação Escritor, poeta edramaturgo

Jean Genet (Paris, 19 de dezembro de 1910- 15 de abril de 1986) foi um proeminente e controverso escritor, poeta e dramaturgo francês.

Biografía[editar | editar código-fonte]

Filho de uma prostituta, de pai desconhecido, foi adotado por um casal de Morvan, na Borgonha. Naquele tempo era comum enviar às regiões rurais as crianças abandonadas da capital.

Após abandonar a família adotiva, Genet passou a juventude em reformatórios e prisões onde afirmou sua homossexualidade. Aos dezoito anos de idade ingressou na Legião Estrangeira Francesa, da qual foi oficialmente afastado com desonra por ter sido descoberto fazendo sexo com outro homem. Enquanto compunha romances ou peças consagradas como O Balcão, Os Negros e Os Biombos, criou uma mitologia pessoal marcada por escândalos, roubos e rixas. Colecionou uma sucessão de amantes, que o acompanharam pelo baixo mundo parisiense e conquistou a nata da intelectualidade européia. Seus primeiros trabalhos, Nossa Senhora das Flores e O Milagre da Rosa, chamaram a atenção de Jean Cocteau, mas foi através da influência de Jean Paul Sartre que ficou famoso.

Foi também amigo de outras importantes personalidades de seu tempo: o filósofos Jacques Derrida e Michel Foucault, os escritores Juan Goytisoloe Alberto Moravia, os compositores Igor Stravinski e Pierre Boulez, o diretor de teatro Roger Blin, os pintores Leonor Fini e Christian Bérad, os líderes políticos Georges Pompidou e François Mitterrand.

Depois do suicídio de um de seus amantes e do amigo e tradutor Bernard Frechtman, ele próprio tentou matar-se. Genet atravessou a década de 1960 colhendo frutos de sucesso de seus romances, peças e roteiros. Mas, a partir dos anos 1970 até a sua morte, em 1986, engajou-se na defesa de trabalhadores imigrantes na França, assumiu a causa dos palestinos e envolveu-se com líderes de movimentos norte-americanos como Panteras Negras e Beatniks.

Publicou suas memórias no livro "Diário de um Ladrão", onde narra suas aventuras e andanças pela Europa, suas paixões e seus sentimentos.

Brasil[editar | editar código-fonte]

O Balcão tornou-se uma montagem de grande sucesso no teatro brasileiro, encenada pelo diretor argentino Victor Garcia, numa cenografia muito peculiar e inovadora, produzida por Ruth Escobar na sala Gil Vicente em 1969.

O cenógrafo arquiteto Wladimir Pereira Cardoso descreve este cenário, no programa do espetáculo:

Desde meu primeiro cenário para Soraya, Posto 2, de Pedro Bloch, eu tinha a preocupação das soluções verticais. Ali, dentro do palco italiano construí um edifício de cinco andares. Na verdade, eu já havia imaginado um cenário semelhante ao Balcão para o espetáculo shakespeareano que o diretor inglês Mike Bodganov deveria montar a convite da Ruth Escobar. Daí como no Globe Theatre de Londres, a solução eram cinco andares. Esta forma afunilada se presta muito para que os espectadores, ao mesmo tempo em

Page 48: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

que têm uma visão global do bordel, fiquem como que suspensos no ar (…) Quando estive em Praga, dialoguei muito com o cenógrafo Svoboda, que fez um palco acrílico iluminado de baixo para cima. Em O Balcão utilizo uma idéia semelhante, iluminando-se o ambiente por meio de um espelho parabólico, escavado no concreto do porão, que está cinco metros abaixo do palco. Ficou uma concha elipsoidal com plástico espelhado, desempenhando função semelhante à de um farol de automóvel.(…) Há ainda um módulo que sobe e desce. Neste palco móvel passam-se muitas cenas, mas os atores distribuem-se por todo o teatro, inclusive nos passadiços inclinados em que fica o público. Do urdimento, desce uma rampa em espiral com nove metros de altura, sendo utilizada em alguns quadros (do espelho parabólico ao urdimento há uma distância de 20 metros). Além disso, foram instalados cinco elevadores individuais e dois guindastes suspendem duas gaiolas, onde dialogam Irma e Carmem.(in Ana Lúcia Vasconcelos, acesso em 16/10/2009)

Referências

Victor García, o diretor argentino que abalou o teatro brasileiro em Revista de Cultura # 56 Fortaleza, São Paulo - março/abril de 2007 artigo de Ana Lúcia Vasconcelos

Tadeusz Kantor

From Wikipedia, the free encyclopedia

Tadeusz Kantor

Tadeusz Kantor (6 April 1915 – 8 December 1990) was a Polish painter, assemblage artist, set designer and theatre director. Kantor is renowned for his revolutionary theatrical performances in Poland and abroad.

Contents

Life and career[edit]

Born in Wielopole Skrzyńskie, Galicia (then in Austria-Hungary), Kantor graduated from the Cracow Academy in 1939. During the Nazi occupation of Poland, he founded the Independent Theatre, and served as a professor at the Academy of Fine Arts in Kraków as well as a director of experimental theatre in Kraków from 1942 to 1944. After the war, he became known for his avant-garde work in stage design including designs for Saint Joan (1956) and Measure for Measure (1956). Specific examples of such

Page 49: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

changes to standard theatre were stages that extended out into the audience, and the use of mannequins as real-life actors.

Disenchanted with the growing institutionalization of avant-garde, in 1955 he with a group of visual artists formed a new theatre ensemble called Cricot 2. In the 1960s, Cricot 2 gave performances in many theatres in Poland and abroad, gaining recognition for their stage happenings. His interest was mainly with the absurdists and Polish writer and playwright Stanisław Ignacy Witkiewicz(also known as "Witkacy"). Stage productions of Witkacy's plays The Cuttlefish (1956) and The Water Hen (1969) were regarded as his best achievements during this time. A 1972 performance of The Water Hen was described as "the least-publicised, most talked-about event at the Edinburgh festival".

Tadeusz Kantor, commemorative bust

Tadeusz Kantor, Kantor's chair, concrete sculpture, height 14 m. Hucisko, Poland

Dead Class (1975) was the most famous of his theatre pieces of the 1970s. In the play, Kantor himself played the role of a teacher who presided over a class of apparently dead characters who are confronted by mannequins which represented their younger selves. He had begun experimenting with the juxtaposition of mannequins and live actors in the 1950s.

Page 50: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

His later works of the 1980s were very personal reflections. As in Dead Class, he would sometimes represent himself on stage. In the 1990s, his works became well known in the United States due to presentations at Ellen Stewart's La MaMa Experimental Theatre Club which inspired Lower East Side cultural leaders such as the Nuyorican poetGiannina Braschi.[1]

Throughout his life, Kantor had an interesting and unique relationship with Jewish culture, despite being a nominalCatholic Kantor incorporated many elements of what was known as "Jewish theatre" into his works.

Kantor died in Kraków.

Major manifestos and writing[edit]

The Autonomous Theatre (1963) Theatre Happening: The Theatre of Events (1967) The Informal Theatre (1969) The Zero Theatre (1969) The Theatre of Death (1975)Productions with Cricot 2[edit]

The Cuttlefish (1956) The Country House (1961) The Madman and the Nun (1963) The Water Hen (1965) Dainty Shapes and Hairy Apes, or the Green Pill (1972) The Dead Class (1975) Wielopole, Wielopole (1981) Let the Artists Die (1985) I Shall Never Return (1989) Today is my Birthday (1990)

Klaus Michael Grüber

Klaus Michael Grüber (* 4. Juni 1941 in Neckarelz; † 22. Juni 2008 in Belle-Île, Bretagne, Frankreich) war ein deutscher Regisseur und Schauspieler, Ritter der französischen Ehrenlegion, Kommandeur des Ordre des Arts et des Lettres und Mitglied der Akademie der Künste in Berlin.

Theater[Bearbeiten]

Nach zweijährigem Schauspielunterricht in Stuttgart – u.a. bei Siegfried Melchinger – erlernte der Sohn eines badischen Pfarrers ab 1962 sein Metier als Regieassistent und Mitarbeiter vonGiorgio Strehler am Piccolo Teatro di Milano. Sein Regiedebüt gab er dort 1967 mit Brechts Il processo di Giovanna d'Arco a Rouen – 1431 (Der Prozess der Jeanne d’Arc zu Rouen) (Bühnenbild und Kostüme: Ezio Frigerio; Musik: Fiorenzo Carpi). 1969 inszenierte er an diesem Theater Off Limits von Arthur Adamov (Bühnenbild: Eduardo Arroyo).

Page 51: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Grüber inszenierte danach u.a. am Schauspielhaus Zürich, in Freiburg im Breisgau, Bremen (1969 William Shakespeares Der Sturm), Stuttgart (dort 1970 Heinrich von Kleists Penthesilea), Düsseldorf (1972 Adamovs Off Limits) und Frankfurt am Main (für Bertolt Brechts Im Dickicht der Städte) sowie in Berlin an der – damaligen – Schaubühne am Halleschen Ufer, wo seine Inszenierung von Ödon von Horváths Geschichten aus dem Wiener Wald am 18. August 1972 Premiere hatte. An der Schaubühne lernte Grüber auch die Regieassistentin Ellen Hammer kennen, die regelmäßig Regie-Mitarbeit bei seinen Inszenierungen leistete. Andere, für europaweites Aufsehen sorgende Berliner Regiearbeiten Grübers folgten – etwa 1974 Euripides' Die Bakchen(Bühnenbild: Gilles Aillaud, Eduardo Arroyo), 1975 Empedokles – Hölderlin lesen (Bühnenbild: Antonio Recalcati) oder 1977 Winterreise im Olympiastadion (Bühnenbild: Recalcati).

Rasch bildete sich ein Grundstock von Schauspielern heraus, mit denen Grüber bevorzugt arbeitete, darunter vor allem Bruno Ganz, Jutta Lampe, Angela Winkler und Otto Sander. Obwohl in der Öffentlichkeit nahezu überhaupt nicht präsent avancierte er rasch zum zweiten großen Fixstern der Schaubühne neben dem rational-klar arbeitenden Peter Stein. In den frühen 1980ern war Grüber am Theater der Freien Volksbühne in Berlin tätig, wo er eine verzaubert-poetische Version von Luigi Pirandellos Sechs Personen suchen einen Autor (Bühnenbild: Titina Maselli) sowie einen Faustvon Johann Wolfgang Goethe (Bühnenbild: Aillaud) erarbeitete, der mit seiner radikalen Reduktion für Widerspruch von Seiten einiger Zuschauer sorgte. Die Hauptrolle wurde dabei von Bernhard Minetti gespielt, der mit Grüber bereits 1973 Samuel Becketts Das letzte Band in Bremen erarbeitet hatte. Er begleitete seinen Regisseur auch zu Hamlet (1982; Schaubühne am Lehniner Platz; Bühnenbild: Aillaud; Titelrolle: Ganz; Minetti als 1. Schauspieler) und verkörperte die Hauptrolle in König Lear (Schaubühne 1985; Bühnenbild: Aillaud; Kostüme: Dagmar Niefind).

Weitere Berliner Arbeiten Grübers, die zum Teil bei Gastspielen europaweit gezeigt wurden, waren Anton Tschechows An der großen Straße (Bühnenbild: Aillaud), Eugène Labiches Die Affaire Rue de Lourcine (Bühnenbild: Francis Biras; Kostüme: Moidele Bickel; mit Udo Samel und Peter Simonischek) oder Heinrich von Kleists Amphitryon (Bühnenbild: Aillaud; mit Lampe und Sander).Bantam, ein Theaterstück seines Malerfreundes und Ausstatters Arroyo, brachte Grüber Anfang Februar 1982 am Münchener Residenztheater heraus, wobei seine anderen ständigen Partner Aillaud und Recalcati für Bühne und Kostüme verantwortlich zeichneten (Musik: Carpi; u.a. mit Heinz Bennent, Nicole Heesters, David Bennent, Karl Lieffen, Heinz Werner Kraehkamp). In Frankfurt machten sich Grüber und Minetti 1987 an das Stück, das sie bereits 1973 in Bremen erstmals zusammengeführt hatte, nämlich Das letzte Band.

In den späten 1970er Jahren begann Grüber, seine Arbeit in Deutschland zu verringern und ins europäische Ausland zu verlagern. So gestaltete er 1975 einen viel beachteten Faust Salpetrière(Bühnenbild/Kostüme: Aillaud, Arroyo), wo Goethes Stück als mit ungewohnten, an Assoziationen erinnernde Bildern wucherndes Stationendrama in der Chapelle Saint Louis herauskam und irritierte Besucher sowie ratlose Rezensenten zurückließ. 1977 führte Grüber bei Fernando Arrabals Der Architekt und der Kaiser von Assyrien in Barcelona (Bühne und Kostüme: Arroyo) Regie. Einmal noch zu seinen Anfängen kehrte Grüber zurück, als er 1984 am Mailänder Piccolo Teatro Heimweh von Franz Jung inszenierte (Bühnenbild: Arroyo; Kostüme: Renata Bulgheroni; Musik: Carpi; mit Raf Vallone, Delia Boccardo und Lino Troisi) sowie 1988 mit La medesima strada eine Textcollage aus Fragmenten von Sophokles sowie der Vorsokratiker Heraklit,

Page 52: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Parmenides und Empedokles vorstellte (Bühne: Aillaud; Kostüme: Aillaud, Bulgheroni; Musik: Carpi; u.a. mit Winkler, Tino Carraro, Lino Troisi, Raf Vallone).

1984 debütierte Grüber an der Comédie-Française, wo er seine Version von Jean Racines Bérénice (Bühnenbild: Aillaud; Kostüme: Niefind; mit Ludmila Mikael, Catherine Samie, Richard Fontana, Roland Bertin u.a.) präsentierte. Im Sommer 1986 war Grüber erstmals für die Salzburger Festspiele tätig, als er in der dortigen Felsenreitschule Prometheus, gefesselt (von Peter Handke nachDer gefesselte Prometheus von Aischylos; Bühnenbild und Kostüme: Recalcati; mit Ganz, Winkler, Simonischek, Samel u.a.) inszenierte. Im Dezember desselben Jahres bejubelte man in Paris die Hauptdarstellerin Jeanne Moreau in Grübers Regie bei Le récit de la servante Zerline von Hermann Broch (aus dessen Roman Die Schuldlosen; Bühnenbild und Kostüme: Biras). Diese für ihre große Intensität und Konzentration gelobte Arbeit wurde zu zahlreichen Gastspielen eingeladen. Die Erzählung wurde in den folgenden Jahren von zahlreichen europäischen Schauspielern in ihren Ländern aufgeführt.

1989, zur 200-Jahr-Feier der Französischen Revolution, erarbeitete Grüber eine dunkel-düstere Vision von Georg Büchners La mort de Danton (Dantons Tod) für Nanterre. Im Frühjahr 2001 inszenierte Grüber erstmals im Wiener Akademietheater sowie erstmals ein Stück von Bernard-Marie Koltés, nämlich Roberto Zucco (Bühnenbild: Recalcati; Titelrolle: August Diehl). Im Mai 2003 arbeitete Grüber dann am Wiener Burgtheater zum ersten Mal mit dem Maler Anselm Kiefer zusammen, der für den von Handke übersetzten Ödipus auf Kolonos des Sophokles Bühnenbild und Kostüme entwarf (u.a. mit Ganz, Sander, Diehl, Birgit Minichmayr, Branko Samarovski, Johann Adam Oest, Martin Schwab, Mareike Sedl).

Für die Inszenierung von Adamovs Off Limits arbeitete er zum ersten Mal mit dem (damals exil-)spanischen Maler Eduardo Arroyo zusammen, der bis dahin noch nie ein Bühnenbild gestaltet hatte. Diese Kooperation dauert bis zu seinem Tod an – zuletzt bei Wolfgang Amadeus Mozarts Don Giovanni – ebenso wie jene mit den bildenden Künstlern Gilles Aillaud (seit 1974) und Antonio Recalcati (seit 1975). Diese Künstler – wie dann auch 2003 am Burgtheater Anselm Kiefer bei Ödipus in Kolonos – lieferten ihrem Regisseur keine schlichten Stückinterpretationen, sondern mächtige Bildentwürfe und Landschaften, die nicht auf Anhieb zu entschlüsseln waren.

Oper[Bearbeiten]

Als Regieassistent Strehlers kam Grüber bald auch mit der Welt der Oper in Berührung. 1965 assistierte er in Salzburg bei Strehlers Version von Wolfgang Amadeus Mozarts Die Entführung aus dem Serail.

Die Anfänge[Bearbeiten]

Seine erste eigene Opernregie führte Grüber 1971 in Bremen bei Alban Bergs Wozzeck. 1972 folgte Georg Friedrich Händels Giulio Cesare in Egitto, ebenfalls noch in Bremen. 1974 führte Grübers Weg an die Oper Frankfurt. Dort inszenierte er Béla Bartóks Herzog Blaubarts Burg und Arnold Schönbergs Erwartung (mit Anja Silja; Dirigent: Christoph von Dohnányi).

Wagner[Bearbeiten]

Stark war die Verwunderung im Dezember 1976 bei Richard Wagners Die Walküre gewesen, die Grüber an der damals von Rolf Liebermann geleiteten Pariser Oper, dem Palais Garnier, vorstellte (Bühnenbild: Arroyo, Kostüme: Moidele Bickel). Die Verblüffung war dadurch entstanden, dass sich Grüber weder für die damals moderne – etwa bei Luca Ronconi oder Patrice Chéreau – politische, kapitalismuskritische

Page 53: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Variante, noch für eine neu-romantische Sicht entschloss. Vielmehr konzentrierte er sich auf das Mythische, bei ihm trug man weder Frack oder Smoking noch den SS-Ledermantel oder das Business-Kostüm, sondern die Personen waren durch ihre Geschichte gezeichnet, waren mit großen Helmen ausgestattet, die an Wagner-Aufführungen des 19. Jahrhunderts erinnerten, die Kostüme schienen schwer, und Siegfried sollte auf dem Kopf einen Wolfsschädel haben. Die Bühnenlandschaft wurde von großen, steilen Bergen aus Sandsäcken dominiert, die von – künstlichen – Gemsen und Hirschen bevölkert waren. Dirigent der Aufführung war Sir Georg Solti.

Grübers Walküre war Teil eines Konzepts für die gesamte Ring-Tetralogie, das Grüber zusammen mit Peter Stein ursprünglich für die Bayreuther Festspiele entwickelt hatte. Das Projekt sollte dann an der Pariser Oper realisiert werden, aber nach Peter Steins Inszenierung von Das Rheingold und Grübers Walküre konnte es wegen Geldmangels nicht komplettiert werden und blieb ein Torso. Beide Regisseure haben noch andere Werke Wagners gestaltet, aber nie wieder den Ring.

1980er- und 1990er Jahre[Bearbeiten]

So inszenierte Grüber in den 1980ern Wagners Tannhäuser in Florenz in den von Carlo Tommasi rekonstruierten Bühnenbildern der Uraufführung sowie den Parsifal in Amsterdam, der dann ebenfalls in Florenz, Paris, Brüssel, Madrid und zuletzt in London und in Strassburg aufgeführt wurde.

Ebenfalls in die 1980erjahre fällt Grübers Arbeit an Gioachino Rossinis La Cenerentola für das Pariser Theatre Chatelet. Weitere Operninszenierungen waren in den 1990ern Leoš Janáčeks Z mrtveho domu (Aus einem Totenhaus) (Bühnenbild: Arroyo; Dirigent: Claudio Abbado) sowie Tristan und Isolde (Bühne Arroyo; Dirigent Abbado) für die Salzburger Festspiele, La Traviata vonGiuseppe Verdi am Théâtre du Châtelet in Paris (Dirigent: Antonio Pappano), Erwartung in Brüssel (wieder mit Anja Silja), Otello und Aida in Amsterdam, L’incoronazione di Poppea für das Festival von Aix-en-Provence und Il ritorno d'Ulisse in patria am Opernhaus Zürich (Dirigent: Nikolaus Harnoncourt) Idomeneo von Mozart (Dirigent Christoph von Dohnanyi), Katarina Ismailowa von Schostakowitsch und Die Sache Makropulos von Janáček (Dirigent Philippe Jordan) am Opernhaus Zürich.

2003 bis 2005[Bearbeiten]

2003 realisierte Grüber zusammen mit dem Dirigenten Pierre Boulez – mit dem er schon in Bayreuth den dann abgesagten Ring erarbeiten sollte – einen dreiteiligen Abend aus Manuel de Fallas El retablo de Maese Pedro, Igor Strawinskys Renard sowie Arnold Schönbergs Pierrot Lunaire (mit Silja). Diese Produktion (Bühnenbild: für de Falla und Strawinsky Maselli; für Schönberg Aillaud) machte auch in Luxemburg sowie bei den Wiener Festwochen Station.

Mit Anselm Kiefer als Ausstatter erarbeitete Grüber eine viel gepriesene Version von Richard Strauss' Elektra für das Teatro San Carlo von Neapel. In Wien gestaltete Grüber im Juni 2005 eine szenische Version Tagebuch eines Verschollenen von Janacek (Mitarbeit Ellen Hammer, Bühnenbild Aillaud, Kostüme Eva Dessecker, Licht Werner Chalubinski; mit Angela Winkler, Peter Straka, Lorena Espina; Klavier: Markus Hinterhäuser).

Grübers Inszenierung von Mussorgskis Boris Godunow hatte am 18. April 2006 im Theatre royal de la monnaie Premiere (Regiemitarbeit: Hammer; Bühnenbild: Arroyo; Kostüme: Sabounghi; Licht: Dominique Borrini; Choreographie: Giuseppe Frigeni; Dirigent: Kazushi Ōno). Dazu war in der F.A.Z. zu lesen:

Page 54: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

„Zar Boris droht, von der Glatze bis zur kleinen Zehe in Blattgold getaucht, an seinem Glanz fast zu ersticken. Die Insignien der Herrschaft, die er ungeschickt mit sich herumtragen muss, sorgen dafür, dass er keine Hand mehr frei hat zum Handeln. Dass der Sinn solcher Bilder sich nicht überall restlos auflösen lässt, sie manchmal kryptisch und idiosynkratisch in sich verharren, macht sie nicht weniger beredt. Ins Dekorative kippt Grübers erlesener Ästhetizismus jedenfalls an keiner Stelle. Das Bild, das er von Russland zeichnet, ist das eines ganz und gar disparaten Landes, vorgerführt in drastischen Tableaus, wie sie dem dramaturgischen Prinzip dieser Oper genau entsprechen […].“

– JULIA SPINOLA: Von Feld zu Feld. Klaus Michael Grüber verzaubert Mussorgskis Boris Godunow in eine Schachpartie. In: Frankfurter Allgemeine Zeitung, 20. April 2006

Film[Bearbeiten]

Grüber drehte als Regisseur einen einzigen Film, nämlich Fermata Etna (Buch: Bernard Pautrat, Grüber; Kamera: Tonino Nardi; Schnitt: Roberto Perpignani; Darsteller: Bruno Ganz, Gabriella Saitta).

Als Schauspieler wirkte er 1991 mit in Leos Carax' Die Liebenden von Pont-Neuf (Les Amants du Pont Neuf) mit, wo er einen älteren Clochard namens Hans gibt. Carax meinte, angesprochen darauf, weshalb er Grüber besetzt habe: „Ich habe ihn kennengelernt, und er sowie sein Gesicht schienen mir passend. Ich mische gerne Schauspieler mit Nicht-Schauspielern.“ (Carax am 24. Juni 2005 bei einem Publikumsgespräch anlässlich einer Viennale-Retrospektive in Wien, Gartenbau-Kino).

Charakteristika und Trivia[Bearbeiten]

Kennzeichnend für Grübers Arbeiten war, dass er sich fern von Theater- oder Bühnenklischees bewegte – weil er diese aufbrach und/oder zerstörte. Größte Komplexität vermochte jederzeit und ohne Vorwarnung in größte Einfachheit umzuschlagen sowie umgekehrt. Oberflächliche Effekte oder (tages-)politische Anspielungen, gleich welcher Natur, waren diesem Philosophen unter den Theaterregisseuren fremd sowie zuwider. Grübers Inszenierungen befriedigten die Zuschauer weniger als dass sie das Publikum mit Fragen belasteten, die sich sehr oft aus einer fehlenden Eindeutigkeit ergab. Selbst jenen Inszenierungen Grübers, denen bescheinigt wurde, nicht vollkommen geglückt bzw. gescheitert zu sein, eignete noch ein hohes Maß an Faszination. Dabei halfen ihm nicht zuletzt die Bühnenwelten, die ihm seine Malerfreunde anfertigten, und die wenig zu tun hatten mit dem, was sonst landläufig als Bühnenbild verstanden wird: Ein Übermaß an Poesie war wichtiger als jegliche Interpretation mit dem Zeigefinger. Exquisites Licht, durchaus auch sehr sparsam eingesetzt, durchflutete die Räume Grübers, diese Gabe hatte er von seinem Lehrer Giorgio Strehler gelernt.

Vieles unterschied Grüber von seinen inszenierenden Kollegen. Zunächst waren seine Probenzeiten – die nie vor zwölf Uhr mittags begannen – sehr knapp kalkuliert und überschritten selten sechs Wochen.[1] Die Zusammenarbeit mit Dramaturgen war reduziert, etwaige Strichfassungen wurden von ihm nicht akzeptiert, sondern mussten erst während der Proben gemeinsam erarbeitet werden. Dabei zeigte Grüber oft eine Vorliebe für gänzlich ungestrichene Texte (darunter auch den sechs Stunden dauernden Berliner Hamlet). Bei Ödipus in Kolonos 2003 am Wiener Burgtheater geriet dies zuletzt zum Problem, die Inszenierung erschien, als sie herauskam, unfertig und nicht ganz ausgearbeitet, und die Schauspieler wiederum waren mit den strichlosen Textmassen überfordert und wirkten erschöpft. Diese Inszenierung wurde nach Aufführungen im Mai und Juni sodann auf Eis gelegt, und im Dezember 2003 kam Grüber noch einmal zu

Page 55: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Proben nach Wien. In der Folge fand diese aufgefrischte Version großen Beifall beim Publikum und wurde mehrere Monate lang gezeigt.

Auch Leseproben oder langen Konzeptionsgesprächen mit Schauspielern und dem Leitungsteam verweigerte sich Grüber. Hinzu kam, dass Grüber seinen Schauspielern große Freiheiten einräumte, die von manchen wiederum als Alleingelassensein empfunden wurde. Zahlreiche seiner Darsteller – etwa Jeanne Moreau oder die Opernsänger Anja Silja und Peter Hofmann – waren von Grübers kargen Äußerungen überrascht und irritiert. Mit einem Regisseur, der beobachtet, um später eventuell zu kommentieren, waren sie bis dahin noch nicht konfrontiert gewesen. Grüber selbst gab an, kein dirigistischer Regisseur, sondern der erste Zuschauer sein zu wollen. Wichtig war Grüber auch der intime Kontakt zu den Schauspielern oder Sängern, er berührte sie, um sie zu führen, stand während der Probe direkt mit ihnen auf der Bühne und begleitete sie mit Gesten und Blicken.

Interviews mit Grüber liegen – mit einer Ausnahme, 1984 in Libération – nicht vor, entsprechende Anfragen blieben unbeantwortet. Er weigere sich grundsätzlich, wurde Grüber im selben Jahr in einem anderen Zusammenhang zitiert, über seine Arbeit zu sprechen. Allerdings gelang dem österreichischen Radiojournalisten Volkmar Parschalk doch ein Gespräch – vor der Premiere zu Z mrtveho domu –, indem er sich ganz einfach dem Regisseur im Zuschauerraum des Salzburger Großen Festspielhauses näherte und ihn in ein Gespräch verwickelte, das später bei der Live-Übertragung ausgestrahlt wurde (man bemerkte deutlich Grübers badischen Akzent).

Grüber lebte viele Jahre mit der beim Pariser Festival d'automne beschäftigten Marie Collin zusammen und besaß Wohnungen in Paris, Zürich und Belle-Île-en-Mer.

Literatur[Bearbeiten]

Uwe B. Carstensen (1988): Klaus Michael Grüber. Frankfurt/Main: Fischer Taschenbuch Verlag. [Regie im Theater; hrsg. v. Claudia Balk] ISBN 3-596-27121-5

Friedemann Kreuder (2002): Formen des Erinnerns im Theater Klaus Michael Grübers. Berlin: Alexander Verlag. ISBN 3-89581-074-6

C. Bernd Sucher (1990): Theaterzauberer 2. Von Bondy bis Zadek. Zehn Regisseure des deutschen Gegenwartstheaters. München, Zürich: Piper.

Georges Banu und Mark Blezinger (1993): Klaus Michael Grüber … Il faut que le théâtre passe à travers les larmes. (Das Theater muss durch die Tränen gehen)- [Ed. du Regard – Académie Expérimentale]

Hans-Thies Lehmann: Postdramatisches Theater. Frankfurt/Main: Verlag der Autoren. Der Verwandler – Klaus Michael Grüber. Ein Bildband von Ruth Walz und Karl-Ernst Herrmann. Mit

Texten von Bruno Ganz. Alexander Verlag Berlin, 2009Dokumentation[Bearbeiten]

L 'Homme de Passage – Der Regisseur Klaus-Michael Grüber. Dokumentation, Deutschland, 1999, 75 Min., Regie: Christoph Rüter. * Inhaltsangabe bei Christoph Rüter Filmproduktion

Adolphe Appia

Page 56: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Adolphe Appia (Genebra, 1 de setembro de 1862 — (Nyon), 29 de fevereiro de 1928). Foi arquitecto e encenador suíço, cujas teorias, especialmente no campo interpretativo da luz, ajudaram a concretizar as encenações simbolistas do século XX. Era contrário a estética realista, por isso quis se utilizar dos elementos expressivos e simbólicos do teatro, da música, e da luz. Foi o primeiro a usar as sombras no palco de forma deliberada, influenciando assim, as modernas concepções de iluminação teatral.

Este artigo sobre uma pessoa é um esboço. Você pode ajudar a Wikipédia expandindo-o.

Cronologia

1 de Setembro de 1862 Nasce em Genebra

1880-1888 Estuda música em Genebra, Zurique, Leipzig, Paris, Dresden.

1886 Vê a peça Tristão e Isolda em Beirute

1888 Anuncia a sua intenção de “reformar a cenografia”

1889-1890 Realização de oficinas nos teatros de Dresden e Viena.

1895 Publica La Mise en Scène du Drame Wagnérien.

1896 Esboços de Tristão e Parsifal após L’Or du Rhin e Die Walküre - projecto cénico é deixado para Gustav Mahler.

1906 Descobre a Euritmia de Dalcroze, conhecendo-o. Inicio da sua colaboração.

1906 Retour à la musique L’expérience du rythme

1909 ESPAÇOS RÍTMICOS Le trois piliers Colonnes à gauche La clairière matinale L’escalier L’ombre du cyprès L’avenue du cyprès

1909-1910 ESPAÇO RÍTMICO Le plongeur (+ L’escalier)

1911 Construção do Instituto Jaques-Dalcroze, no Jardim da cidade de Hellerau.

1912 Escreve o artigo La gymnastique rythmique et le théâtre.

1912/1926 Orphée et Eurydice, acto III (Les champs élysées)

1914 Colabora com o Instituto Hellerau na concepção de La Fête de Juin, em Genebra.

1921 Publica L’Oeuvre d’art vivant

1923 Assina os cenários e a encenação de Tristan et Isolde, no Scala de Milão.

1924 Assina os cenários e a encenação de L’Or du Rhin, no teatro de Bâle, Suiça.

1925 Concebe os cenários e a encenação de Walkyrie, também no teatro de Bâle.

1926 Iphigénie en Aulide, Acto I

1927

Heiner Goebbels

Page 57: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Heiner Goebbels

Goebbels, no Cornish College of the Arts de Seattle, 2010

Nascimento

17 de agosto de 1952 (61 anos)Neustadt an der Weinstrasse

Nacionalidade

 Alemão

Ocupação Compositor, encenador

Página oficial

http://www.heinergoebbels.com

Heiner Goebbels (Neustadt an der Weinstrasse, 17 de agosto de 1952) é um compositor, diretor musical e professor alemão.

Seu trabalho desconstrói as convenções da ópera, do teatro e da música de concerto. Frequentemente caracterizado como políticos, muitos dos seus melhores trabalhos foram criados em estreita colaboração com o escritor his Heiner Müller.1 2

Goebbels, que estudou Sociologia e Música em Freiburg im Breisgau e em Frankfurt am Main,2 é um compositor notável por sua mistura de estilos, e suas fontes incluem tanto a música erudita como o jazz e o rock. Começou tocando a música de Hanns Eisler, em Duo Goebbels/Harth (1975-1988) com o saxofonista Alfred Harth e compondo para teatro, cinema e balé. Posteriormente, amplou seu repertório para concertos e sua obra inclui a ópera Landschaft mit entfernten Verwandten (Paisagem com parentes distantes), de 2002).2 Foi um dos fundadores do grupo de rock experimental Cassiber 3  (1982–1992) com Alfred Harth, Chris Cutler e Christoph Anders, que se apresentou por toda a Europa, Ásia e América do Norte e lançou cinco álbuns.

Grande parte do seu trabalho mais conhecido, porém, originou-se da sua estreita colaboração com o escritor alemão ocidental Heiner Müller, resultando em composições para teatro e peças mais curtas,

Page 58: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

inspiradas em textos de Müller,2 como Verkommenes Ufer (Waste Shore, 1984), Die Befreiung des Prometheus (The Liberation of Prometheus, 1985) ou Wolokolamsker Chaussee (Volokolamsk Highway, 1989). A tentativa de Goebbels no sentido de preencher o espaço entre o teatro e a ópera, decorrente da demarcação tradicional entre os gêneros, levou a projetos como Schwarz auf Weiss (Black on White, 1996)2 or Die Wiederholung (The Repetition, 1997).A natureza política do seu trabalho é assinalada pelos críticos. Seu interesse pelos textos de Heiner Müller - assim como pelos textos de Bertolt Brecht e Hanns Eisler - pode ser parcialmente explicado pelo caráter político desses textos. Os trabalhos de Eisler seriam mais tarde usados na composição do concerto encenado Eislermaterial (1998).

O trabalho de Goebbels tem sido cada vez mais reconhecido em todo o mundo. Em 2000, ele colaborou com o Piano Circus (conjunto musical formado por seis pianistas, constituído em 1989, para executar a obra Six Pianos, de Steve Reich) e com o compositor britânico Richard Harris, na produção de Scutigeras, cuja estreia foi transmitida ao vivo, no Reino Unido, pela BBC radio. Surrogate Cities, uma peça que compôs para grande orquestra em 1994, com textos de Paul Auster, Heiner Müller e Hugo Hamilton, foi indicada para o Grammy de 2001, na categoria Melhor Composição de Música Clássica Contemporânea.1 Seu Eislermaterial recebeu outra indicação para o Grammy em 2004, na categoria Melhor Atuação de Pequeno Conjunto (com ou sem regente).4

Heiner Goebbels é professor do Instituto Ciências Aplicadas ao Teatro da Justus-Liebig-University, em Gießen, e da European Graduate School, em Saas-Fee, Suíça.1

Em setembro de 2010, foi anunciado que Goebbels seria o diretor artístico da Ruhrtriennale, o festival internacional das artes da região do Ruhr, para o período 2012-2014.5

Obras[editar | editar código-fonte]

I went to the house but did not enter (concerto encenado em três partes) 2008 Stifters Dinge (instalação com performance) 2007 Songs of Wars I have seen (concerto encenado ) 2007 Eraritjaritjaka - museé des phrases (teatro musical), 2004 Aus einem Tagebuch (para grandes orquestras), 2003 Landschaft mit entfernten Verwandten (ópera), 2002 Hashirigaki (teatro musical), 2000 ...meme soir. (concerto encenado), 2000 Eislermaterial (concerto encenado), 1998 Max Black (teatro musical), 1998 Walden (para grande orquestra), 1998 Schwarz auf Weiss / Black on White (teatro musical para conjunto), 1996 Industry and Idleness (para orquestra), 1996 Die Wiederholung / The Repetition (teatro musical), 1995 Surrogate Cities (para grande orquestra, mezzo soprano e sampler), 1994 Ou bien le débarquement désastreux (teatro musical), 1993 La Jalousie (para conjunto), 1992 Herakles 2 (para conjunto), 1991

Page 59: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Roemische Hunde (teatro musical), 1991 Die Befreiung des Prometheus (peça radiofônica, 1985; concerto encenado, 1991) Wolokolamsker Chaussee I-V (peça radiofônica), 1989 Befreiung (para conjunto e alto-falante), 1989 Red Run (para conjunto), 1988 Der Mann im Fahrstuhl (concerto encenado), 1987 Verkommenes Ufer (peça radiofônica), 1984 Cassiber (com Chris Cutler & Alfred Harth) Man or Monkey (1982)/ Beauty & the beast (1984) /

Perfect worlds (1986) Berlin Q-Damm 12.4.81 / Jakob Apfelböck (colagem de som/peça radiofónica), 1981 Bertolt Brecht: Zeit wird knapp (1981), com Dagmar Krause & Alfred Harth Der durchdrungene Mensch/Indianer für Morgen (1981), com Dagmar Krause & Alfred Harth Vom Sprengen des Gartens (1979) com Alfred Harth Vier Fäuste für Hanns Eisler (1977) com Alfred Harth Sogenanntes linksradikales Blasorchester (com Alfred Harth) : Hört hört, 1977 e Mit gelben Birnen,

1980http://www.heinergoebbels.com/

Jerzy Grotowski

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Jerzy Grotowski (Rzeszów, 11 de agosto de 1933 — Pontedera, 14 de janeiro de 1999) foi um diretor de teatro polaco e figura central no teatro do século XX, principalmente no teatro experimental ou de vanguarda.

Seu trabalho mais conhecido em português é "Em Busca de um Teatro Pobre", onde postula um teatro praticamente sem vestimentas, baseado no trabalho psico-físico do ator. A melhor tradução de "teatro pobre" seria teatro santo ou teatro ritual. Nele Grotowski leva as últimas consequências as ações físicas elaboradas por Constantin Stanislavski, buscando um teatro mais ritualístico, para poucas pessoas. Um dos seus assistentes e responsável pela divulgação e publicação de seus trabalhos é o hoje famoso teatrólogo Eugenio Barba.

Os primeiros anos[editar | editar código-fonte]

Grotowski nasceu em Rzeszów, Polônia e viveu até a idade de sessenta e seis anos em Przemyśl. Durante a Segunda Guerra Mundial a família se separa. Sua mãe muda-se com ele paraNienadówka. Seu pai serviu como oficial no exército polonês indo para a Inglaterra. Grotowski, sua mãe e seu irmão conseguiram fugir dos nazistas e se refugiaram numa fazenda de seu tio. Este era arcebispo em Cracóvia e foi nesta época que Grotowski despertou para a vida espiritual que orientaria toda sua vida artística. O trabalho de Grotowski no teatro se torna uma espécie de busca espiritual, uma confrontação entre o homem e a mitologia. É central em seus escritos e em sua prática a figura do ator "santo".

Page 60: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Em 1955 Grotowski se formou em interpretação na escola técnica de teatro de Kracóvia. Logo depois ele vai para Moscou para estudar direção no (GITIS) Instituto Lunacharsky de Artes Teatrais. Ele fica em Moscou até 1956, aprendendo os caminhos trilhados pelos grandes artistas russos como Stanislavski, Vakhtangov, Meyerhold e Tairov. Depois ele retorna a Polônia e se especializa em direção, se formando em (1956–1960).

Montagens (1957-1969)[editar | editar código-fonte]

Em 1958 ele dirigiu sua primeira peça "Deuses da Chuva" adaptada de um romance de Jerzy Krzyszton. Anunciando a notoriedade que ele teria, esta foi uma montagem que causou muita controversia pela forma que ele adaptou o texto. Grotowski anunciava, "Em respeito ao minha atitude com o texto dramático, eu penso que o diretor deve tratá-lo apenas como um tema em cima do qual ele constrói um novo trabalho artístico que é o espetáculo teatral " (em R. Konieczna, "Przed premiera 'Pechowcow'. Rozmowa z rezyserem" / "Antes da estreia de 'O Infeliz' - Uma conversa com o diretor"). Esta abordagem ele iria incorporar em toda sua carreira, influenciando muitos artistas que o sucederam. Ainda no mesmo ano Grotowski mudou-se para Opole onde ele assumiu a direção do Teatro das 13 Fileiras. Local onde ele organizou um conjunto de atores e colaboradores artísticos que iriam ajudá-lo no desenvolvimento de sua visão artística.

Entre as muitas produções as mais famosas foram "Orfeu" de Jean Cocteau, "Shakuntala" inspirado no texto de Kalidasa, "Dziady" de Adam Mickiewicz e "Akropolis" de Stanislaw Wyspianski. Esta última foi a primeira realização completa de sua formulação de 'teatro pobre'. Nela a companhia de atores, representando prisioneiros de um campo de concentração, construíam a estrutura de um crematório em volta da platéia, enquanto representavam histórias da bíblia. Esta concepção teve particular ressonância para o público de Opole, já que o campo de concentração deAuschwitz se localiza apenas a cerca de cem quilômetros de distância. "Akropolis" foi uma peça que chamou muito a atenção e praticamente o lançou internacionalmente.

Em 1964 ele deu sequência a seu sucesso com a estreia de "A Trágica História de Doutor Faustus" adaptada de um importante autor do teatro elizabetano Christopher Marlowe. Além do uso de poucos objetos na cena, Grotowski orientou os atores a representarem diferentes objetos. Numa cena, onde o papa está presente num jantar, um ator representava a sua cadeira e outro a comida. Estes dois atores também assumiam o papel de Mephistopheles em outra parte da peça, demonstrando o caminho que Grotowski desenvolveu colocando diferentes camadas de significados em suas produções.

Em 1965 ele muda sua companhia para Wrocław com o novo nome de "Teatr Laboratorium" (Teatro Laboratório), em parte para evitar a pesada censura a que os teatros profissionais tinham que se submeter na Polônia daquele tempo.

"O Príncipe Constante " foi sua primeira grande encenação, em 1967, considerada uma das mais importantes encenações do século XX, com descrição detalhada em seu livro "Em Busca...". A interpretação de Ryzsard Cieslak's, no papel título, é considerada o melhor exemplo da técnica de interpretação buscada por Grotowski's. Em fase posterior Grotowski assume um estilo parateatral, explorando o significado do ritual e da performance fora do contexto da obra de arte.

1969 viu a última produção profissional de Grotowski como diretor. "Apocalypsis Cum Figuris" é também mundialmente reconhecida como uma da melhores produçõoes teatrais do século XX. Novamente utilizando

Page 61: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

textos da biblia, esta produção é reconhecida pelos membros da companhia como uma exemplo típico da interpretação total por ele almejada. Durante o processo de ensaio, que durou três anos, Grotowski abandona as convenções do teatro tradicional e se envereda pelos caminhos de investigação do ritual.

Grotowski revolucionou o teatro e, junto com seu primeiro aprendiz, Eugenio Barba, líder e fundador do Odin Teatret e mentor do teatro antropológico, é considerado um dos mentores do teatro contemporâneo e de vanguarda. Barba foi fundamental na divulgação do trabalho de Grotowski ao mundo no ocidente, rompendo a barreira da burocracia comunista. Barba é editor de Em busca de um Teatro Pobre (1968), no qual Grotowski afirma que o teatro não deveria, porque não poderia, competir contra o espetáculo cinematográfico e deveria se concentrar em sua principal qualidade, os atores que se apresentam a frente dos espectadores.

Fundamentos de um teatro pobre[editar | editar código-fonte]

Em seu livro podem ser encontrados os dez princípios dos estudantes de seu teatro laboratório. Grotowski escreveu este texto para uso interno. Abaixo alguns trechos:

"(...) fazemos um jogo duplo de intelecto e instinto, pensamento e emoção; tentamos dividir-nos artificialmente em corpo e alma. (...) Em nossa busca de liberação atingimos o caos biológico."

" A arte não é um estado da alma (no sentido de algum momento extraordinário e imprevisível de inspiração), nem um estado do homem (no sentido de uma profissão ou função social). A arte é um amadurecimento, uma evolução, uma ascensão que nos torna capazes de emergir da escuridão para uma luz fantástica "

" como o material do ator é o próprio corpo, esse deve ser treinado para obedecer, para ser flexível, para responder passivamente aos impulsos psíquicos, como se não existisse no momento da criação - não oferecendo resistência alguma. A espontaneidade e a disciplina são os aspectos básicos do trabalho do ator, e exigem uma chave metódica "

O "teatro pobre" de Grotowski[editar | editar código-fonte]

Segundo Grotowski, o fundamental no teatro é o trabalho com a platéia, não os cenários e os figurinos, iluminação, etc. Estas são apenas armadilhas, se elas podem ajudar a experiência teatral são desnecessárias ao significado central que o teatro pode gerar.

O pobre em seu teatro significa eliminar tudo que é desnecessário, deixando um ator ou atriz vunerável e sem qualquer artifício. Na Polônia, seus espetáculos eram representados num espaço pequeno, com as paredes pintadas de preto, com atores apenas com vestimentas simples, muitas das vezes toda em preto.

Seu processo de ensaio desenvolvia exercícios que levavam ao pleno controle de seus corpos para desenvolver um espetáculo que não deveria ter nada supérfluo, também sem luzes e efeitos de som, contrariando o cenário tradicional, sem uma área delimitada para a representação.

A relação com os espectadores pretendia-se direta, no terreno da pura percepção e da comunhão. Se desafia assim a noção de que o teatro seria uma síntese de todas as artes, a literatura, a escultura, pintura, iluminação, etc...

Page 62: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Declaração de Princípios[editar | editar código-fonte]

(editado do texto escrito por Jerzy Grotowski para uso interno no Teatro Laboratório e, em particular, pelos atores que faziam um aprendizado, antes de serem aceitos na companhia, a fim de colocá-los em contato com os princípios básicos do trabalho ali realizado).

O ritmo de vida na civilização moderna se caracteriza pela tensão, por um sentimento de condenação, pelo desejo de esconder nossas motivações pessoais, e por uma adoção da variedade de papéis e máscaras da vida (máscaras diferentes para a nossa família, o trabalho, entre amigos, na comunidade, etc.). Gostamos de ser “científicos”, querendo dizer com isto racionais e cerebrais, uma vez que esta atitude é ditada pelo curso da civilização. Mas também queremos pagar um tributo ao nosso lado biológico, o que poderíamos chamar de prazeres fisiológicos. Portanto, fazemos um jogo duplo de intelecto e instinto, pensamento e emoção; tentamos dividir-nos artificialmente em corpo e alma. Quando tentamos nos livrar disto tudo, começamos a gritar e a bater com o pé, nos convulsionando com o ritmo da música. Em nossa busca por liberação, atingimos o caos biológico. Sofremos mais com uma falta de totalidade, atirando-nos, dissipando-nos. (…)

Por que sacrificamos tanta energia à nossa arte? Não é para ensinar aos outros, mas para aprender com eles o que nossa existência, nosso organismo, nossa experiência pessoal e ainda não treinada tem para nos ensinar; para aprender a romper os limites que nos aprisionam e a libertar-nos das cadeias que nos puxam para trás, da mentiras sobre nós mesmos que manufaturamos cotidianamente para nós e para os outros; para as limitações causadas pela nossa ignorância e falta de coragem; em resumo, para encher o vazio em nós, para nos realizarmos. A arte não é um estado da alma (no sentido de algum momento extraordinário e imprevisível de inspiração), nem um estado do homem (no sentido de uma profissão ou função social). A arte é um amadurecimento, uma evolução, uma ascensão que nos torna capazes de emergir da escuridão para a luz.

O que devemos fazer é lutar, para então descobrir, experimentar a verdade sobre nós mesmos; rasgar as máscaras atrás das quais nos escondemos diariamente. (…) A arte não pode ser limitada pelas leis da moralidade comum ou de qualquer catecismo. (…) O ato de criação nada tem a ver com o conforto externo ou com a civilidade humana convencional; quer dizer, as condições de trabalho nas quais as pessoas se sentem seguras e felizes.

Grotowski no Brasil[editar | editar código-fonte]

O crítico carioca Yan Michalski descreve, na apresentação brasileira da terceira edição de “Em Busca de um Teatro Pobre”, a passagem do diretor polonês no país em 1974. Afirma Michalski que, em todas as conversas e pronunciamentos naquela época, Grotowski insinuou que a parte teatral daquele livro não mais o interessava, e não representava seu pensamento; que ele pessoalmente não estava mais interessado em teatro. Que em seu novo livro "Dia Santo", publicado naquela época, não tratava mais de teatro mas sim de encontros, reuniões de pequenos grupos de pessoas que conviveriam durante alguns dias, dedicando-se apenas a exercícios não verbais, em busca de uma forma privilegiada de contato não verbal, desenvolvendo suas capacidades espirituais e meditações. As técnicas teatrais eram usadas nesses encontros apenas para desencadear energias no plano espiritual. Mesmo assim Michalski revalidava a importância do livro pelas colocações teórico-práticas de formação do ator. Atualmente, Grotowski é uma forte referência no trabalho de diversas companhias e grupos de teatro, com destaque para aqueles com atuação no teatro experimental.

Page 63: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

São exemplos destes grupos que orientam suas práticas a partir dos textos e montagens grotowskianos: LUME e Studio Stanislavski (dirigido por Celina Sodré).

Bibliografia[editar | editar código-fonte]

"Em busca de um teatro pobre". Ed. RJ:Civilização Brasileira, 1971; Prefácio de Peter Brook. "Teatro Laboratório de Jerzy Grotowski", 1959 - 1969. SP:Ed Perspectiva, 2007. "Avec Grotowski". Ed. RJ: Caleidoscópio, 2011 ; Tradução de Raphael Andrade e Celina Sodré.

Bernard Dort

Bernard Dort (Metz, 29 septembre 1929 - Paris, 5 mai 1994) est un universitaire, théoricien, traducteur et praticien du théâtre, écrivain et essayiste français.

Biographie[modifier | modifier le code]

Bernard Dort est né le 29 septembre 1929 à Metz. Après la mort de sa mère et le début de la Seconde Guerre mondiale, il est recueilli chez une tante à Noyon puis, pendant l'Occupation allemande, il est interne au lycée d'Auch. Il termine ses études secondaires au Lycée Charlemagne à Paris. Il entreprend en 1945 des études de droit, jusqu'à l'obtention de son diplôme à l'Institut d'études politiques pour poursuivre, de 1951 à 1953, son cursus à l'École nationale d'administration. De 1953 à 1963, il occupe les fonctions d'administrateur civil au ministère de la santé et de la population.

Mais il est déjà passionné par l'opéra, le cinéma (il sera lié un moment avec tous les animateurs de la Nouvelle Vague et des Cahiers du cinéma, mais le "hollywoodien de gauche", comme il aimait à se qualifier, opèrera bientôt avec eux une rupture politique) et surtout par le théâtre : dès 1950, il écrit ses premiers articles aux Temps modernes (où, en 1954, il défend en particulier Les Gommes d'Alain Robbe-Grillet), et dans Les Cahiers du Sud, où il découvre à peu près à lui tout seul Michel Butor, Jean Cayrol, Paul Gadenne ou Bernard Pingaud, et où il écrit aussi sur leFestival international d'art lyrique d'Aix-en-Provence et sur l'opéra, ce qui n'était pas alors chose courante. Il collabore à L'Express de 1953 à 1955, à France-Observateur entre 1952 et 1954.

Avec Roland Barthes, il codirige la revue théâtre populaire 1 , dont il demeurera membre de rédaction du premier au dernier numéro (1953-1964). C'est surtout là que, après avoir assisté, en juin 1954 et en compagnie de Roland Barthes, aux représentations de Mutter Courage und ihre Kinder de Bertolt Brecht, avec le Berliner Ensemble en tournée, au théâtre Sarah-Bernhardt, il devient bientôt l'un des principaux artisans de la connaissance du théâtre de Brecht, en même temps qu'il contribue à l'étude de grands auteurs contemporains comme Jean Genet ou Arthur Adamov.

En 1961, il a quarante-deux ans quand il soutient sa thèse de doctorat sur Bertolt Brecht, ce qui lui ouvre en 1962, les portes de l'Institut d'études théâtrales de Paris III où il enseigne jusqu'en 1981 (et qu'il dirigea même quelque temps). Ses étudiants s'appellent par exemple Valère Novarina, Patrice Chéreau, Jean-Pierre Vincent ou Jacques Lassalle.

En 1976, il est titulaire de la chaire de professeur en esthétique et science de l'art (théâtre). Entre 1981 et 1988, il est nommé professeur au Conservatoire national supérieur d'art dramatique de Paris.

Page 64: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Commencée dès sa jeunesse, son activité dans les périodiques ne s'interrompt pas. Il fonde en 1971 la revue Travail théâtral 2  qui paraîtra jusqu'en 1979. Il collabore au Monde-Dimanche de 1980 à 1984) et aux Cahiers de la Comédie-Française, alors revue trimestrielle de la Comédie-Française de 1991 à 1993.

Il retrouve son ancien étudiant Jacques Lassalle au théâtre national de Strasbourg dont il est le conseiller littéraire, ce qui lui fournit l'occasion de plusieurs traductions de pièces comme Woyzeckde Georg Büchner ou Emilia Galotti de Lessing.

De 1988 à 1989, il est nommé Directeur du théâtre et des spectacles au ministère de la culture.

Il meurt à Paris le 5 mai 1994, laissant derrière lui l'admiration de ses étudiants et une œuvre considérable.

Œuvres[modifier | modifier le code]

Corneille dramaturge, Arche, 1957 (réédition 1972). Lecture de Brecht, Seuil, 1960 (réédition augmentée 1972). Bertolt Brecht, vol. 35 (collectif), 1979, L'Herne (réédition 1982). Théâtre public, Seuil, 1967. Théâtre réel, Seuil 1971. Théâtre en jeu, Seuil, 1979. Théâtres, Seuil, 1986. La Représentation émancipée, Actes-Sud, 1988. Le Spectateur en dialogue POL, 1995. L'Écrivain périodique, recueil posthume de ses textes édité par sa biographe Chantal Meyer-Plantureux,

POL, 2001.

Henri Chopin

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Henri Chopin (18 de junho de 1922 – 3 de janeiro de 2008) foi um poeta do movimento avant-garde e músico.1

Henri Chopin foi pouco conhecido, entretanto ele pode ser considerado uma figura chave noavant-garde francês do século XX. Conhecido primeiramente como um poeta concreto e poeta fonético, Henri Chopin criou um vasto repertório de gravações pioneiras usando apenas um antigo gravador, que armazenava todas as suas gravações em uma fita cassete. A sua ênfase no som é um lembrete de que a linguagem deriva tanto da tradição oral quando da literatura clássica, e da relação de balanço entre ordem e caos.

Chopin é significante, acima de tudo, por sua propagação diversificada de realização criativa, como também por sua posição como ponto focal de contato para a arte internacional. Como poeta, pintor, artista gráfico e designer, tipógrafo, editor independente, cineasta, radialista e promotor de artes, o trabalho de Henri Chopin é um barômetro das mudanças nos meios de comunicação europeus entre os anos 50 e 70.

Page 65: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Sua publicação e também design em revistas audio-visuais clássicas, como Cinquième Saison e OU, entre 1958 e 1974 (sendo que cada lançamento traziam gravações, textos e imagens), reuniu artistas e escritores contemporâneos da época, tais como Jiri Kolar, Ian Hamilton Finlay, Tom Phillips, Brion Gysin, William S. Burroughs, membros do Letrismo e do Fluxus, entre muitos outros.

Referências

1. Ir para cima ↑  Obituary - Henri Chopin (em inglês). The Guardian.

Eugène Ionesco

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Eugène Ionesco (Slatina, Roménia, 26 de Novembro de 1909 — Paris, 28 de Março de 1994) foi um dos maiores patafísicos e dramaturgos do teatro do absurdo. Para lá de ridicularizar as situações mais banais, as peças de Ionesco retratam de uma forma tangível a solidão do ser humano e a insignificância da sua existência.

Filho de pai romeno e mãe francesa, Ionesco passou a maior parte da infância na França, mas no princípio da adolescência regressou à Roménia onde se formou como professor de francês e casou em 1936. Em 1928, na Universidade de Bucareste, conheceu Emile Cioran e Mircea Eliade, e os três tornaram-se amigos de toda a vida.

Regressou à França em 1938 para concluir a sua tese de doutoramento. Apanhado pela eclosão da guerra, em 1939, Ionesco permaneceu em França, acabando por revelar-se escritor de talento. Foi eleito membro da Académie Française em 1970.

Morreu aos 81 anos e está sepultado no Cemitério do Montparnasse, em Paris.

Obras[editar | editar código-fonte]

Eugênio Ionesco é considerado, com o Irlandês Samuel Beckett, o pai do teatro do absurdo, segundo o qual é preciso ‘’para um texto burlesco, uma interpretação dramática; para um texto dramático, uma interpretação burlesca’’. Porém, além do ridículo das situações mais banais, o teatro de Ionesco representa de maneira palpável, a solidão do homem e a insignificância de sua existência. Ele não queria que suas obras fossem categorizadas como Teatro do absurdo, preferindo em vez de absurdo, a palavra insólito. Ele percebeu no termo insólito um aspecto ao mesmo tempo pavoroso e maravilhoso diante da estranheza do mundo, enquanto a palavra absurdo seria sinônimo de insensato, de incompreensão. «Não é porque não compreendemos uma coisa que ela é absurda», resumiu seu biógrafo André Le Gall.

Teatro[editar | editar código-fonte]

La Cantatrice chauve (A Cantora lirica careca), (1950) Les Salutations (As Saudações), (1950) La Leçon (A lição), (1951) Les Chaises (As Cadeiras), (1952) Le Maître (O Mestre), (1953) Victimes du devoir (Vitimas do dever), (1953) La Jeune Fille à marier (Adolescente para casar), (1953) Amédée ou comment s'en débarrasser (Amédée ou como se desembarassar dele), (1954) Jacques ou la soumission (Jacques ou a submissão), (1955) Le Nouveau Locataire (O Novo locatário), (1955) Le Tableau (O Quadro), (1955) L'Impromptu de l'Alma (O Improviso de Alma),(1956)

Page 66: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

L'avenir est dans les œufs (O futuro está nos ovos), (1957) Tueur sans gages (Assassino sem fiança), (1959) Scène à quatre (Cena a quatro), (1959) Apprendre à marcher (Aprender a andar), (1960) Rhinocéros (Rinoceronte), (1960) L'avenir est dans les œufs (O futuro está nos ovos), (1962) Délire à deux (Delirio a dois),(1962) Le Roi se meurt (O Rei está morrendo), (1962) Le Piéton de l'air (O Pedestre aéreo) ,(1963) La Soif et la Faim (A Sede e a Fome), (1965) Pour préparer un œuf dur (Para preparar um ovo duro), (1966) La Lacune (A Lacuna), (1966) Jeux de massacre (Jogos massacrantes), (1970) Macbett  (1972) Ce formidable bordel! (Este formidável bordel), (1973) L'Homme aux valises (O homem das malas), (1975) Voyage chez les morts (Viagem na casa dos mortos)Ensaios[editar | editar código-fonte]

La Tragédie du langage (A tragédia da linguagem),(1958) Expérience du théâtre (Experiências do teatro),(1958) Discours sur l'avant-garde (Discurso sobre a vanguarda),(1959) Notes et contre-notes (Notas e contranotas),(1962) Découvertes (Descobertas), (1969) Antidotes (Antidotos), (1977) La Quête intermittente (O Peditorio intermitente), (1988)Romances[editar | editar código-fonte]

La Vase (A lama),(1956) Le Piéton de l'air (O Pedestre do ar), (1961) La Photo du colonel ( A Foto do coronel), (1962) Le Solitaire (O Solitário), (1973)

O Wikiquote possui citações de ou sobre: Eugène Ionesco

Friederike Mayröcker

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Page 67: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

F. Mayröcker, Viena, 1974.

Ernst Jandl e Friederike Mayröcker, leitura pública em Viena, Áustria, 1974.

Friederike Mayröcker (Viena, 20 de dezembro de 1924) é uma poeta austríaca, uma das mais respeitadas da sua língua atualmente. Conheceu o poeta Ernst Jandl em 1954, com quem viveu até a morte deste, no ano 2000. Próxima ao chamado Grupo de Viena, não se filiou ao grupo, mas usa uma sintaxe anti-convencional. Recebeu o prêmio Georg Büchner em 1991. Friederike Mayröcker vive em Viena 1 .

Obras (seleção)[editar | editar código-fonte]

Tod durch Musen (1966) Winterglück (1985) Gesammelte Gedichte (2004)

Ariane Mnouchkine

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Page 68: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Ariane Mnouchkine

Ariane Mnouchkine (Boulogne-sur-Seine, 3 de março de 1939) é diretora de teatro e cinema francesa, de renome mundial, fundadora do Théâtre du Soleil em Paris (1964), coletivo teatral que se instala na Cartoucherie de Vincennes em 1970. Uma diretora ligada principalmente ao teatro devanguarda, sua vitoriosa trajetória representa um marco na entrada da mulher num mercado de trabalho majoritariamente masculino.

Sua produções no Théâtre du Soleil são frequentemente encenadas em espaços diferentes como ginásios, celeiros, porque Mnouchkine não gosta de estar confinada a palcos tradicionais ou ao palco italiano. Geralmente seus atores vestem o figurino ou colocam sua maquiagem em frente aos olhos do público. Seu trabalho de produção teatral tem como metodologia o processo colaborativo, que procura construir o espetáculo como resultado da interferência de todos os membros da companhia. Para ela o diretor teatral já alcançou um grande poder na cena e o objetivo de sua companhia é alcançar um outro patamar, criando uma forma de teatro onde será possível a todos colaborarem sem serem diretores, técnicos, etc.. Ela incorpora múltiplos estilos de teatro em seu trabalho, desde a commedia dell'arte a rituais asiáticos.

O Wikiquote possui citações de ou sobre: Ariane Mnouchkine

Cronologia[editar | editar código-fonte]

1939 - Nasceu na França a 3 de março. Filha de mãe inglesa e pai francês-russo produtor de cinema. Foi educada em Oxford e na Sorbonne.

1961- Dirigiu Gengis Khan para a Associação Teatral dos Estudantes de Paris (ATEP), embrião do Théâtre du Soleil.

1961 a 1963- Viaja para o Oriente recebendo influências do Teatro asiático. 1963 - Volta a Paris, reúne novamente a ATEP, fundando ao Théâtre du Soleil.

Page 69: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Produções teatrais[editar | editar código-fonte]

1964 - Os Pequenos Burgueses de Máximo Gorki, criação coletiva feita a partir da adaptação de Arthur Adamov.

1965 - Le Capitaine Fracasse de Théophille Gautier, criação coletiva. 1967 - A Cozinha de Arnold Wesker, num circo abandonado, este foi seu primeiro sucesso. 1968 - Sonhos de uma Noite de Verão de Shakespeare. 1969 - Les Clowns (Os Palhaços). 1970 - 1789, peça marcante na história do moderno teatro françês. 1972 - 1793. 1975 - A Idade do Ouro. 1979 - Mephisto. 1981 - Les Shakespeare, estudo sobre a biomecânica de Meyerhold e do cinema japonês, baseada

em Ricardo II e Henrique IV de Shakespeare. 1982 - Twefth Night, também de Shakespeare com figurino em estilo indiano. 1984 - Henry IV, parte 1, também com iconografia japonesa. 1985 - A Terrível e Inacabada História de Norodom Sihanounk, Rei do Camboja, com oito horas de

duração. 1989 - A Indiada ou A Índia dos seus Sonhos. 1990 a 1992 - Lês Atrides adaptação de Iphigenia in Aulis de Eurípedes e das Orestiadas

de Ésquilo (1990-93) 1995 - Tartufo de Molière. 2003 - Le Dernier Caravansérail 2006 - Les Ephémères - Os Efêmeros, apresentada no Brasil, no festival de teatro Porto Alegre em Cena

e na cidade de São Paulo, em 2007. 2010 - Os Náufragos da Louca Esperança (Aurora), apresentada no Brasil, nas cidades de Canoas, Rio

de Janeiro e São Paulo, em 2011.diretora de cinema[editar | editar código-fonte]

Seu filme 1789 deu a ela projeção internacional, sobre a encenação teatral, tem como tema a Revolução Francesa. Em 1978 ela escreveu e dirigiu Molière, uma biografia de o famoso dramaturgo francês pelo qual ela recebeu uma indicação ao Oscar. Ela também colaborou com Hélène Cixous em duas filmagens feitas para televisão La Nuit miraculeuse e Tambours sur la digue, em 1989e 2003 respectivamente. Ela também participou em L'Homme de Rio (Um homem do Rio), em 1964.

Peter Stein

From Wikipedia, the free encyclopedia

For the cinematographer, see Peter Stein (cinematographer).

Page 70: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Peter Stein (born October 1, 1937) is a critically acclaimed German theatre and opera director who established himself at the Schaubühne am Lehniner Platz, a company that he brought to the forefront of German theatre.[1]

Born in Berlin, Stein grew up in an era defined by the Nazis. His father Herbert Stein was factory director of Alfred Teves, a motorcycle manufacturing firm that the Nazi regime employed to make automotive parts. Herbert was in charge of 250,000 forced laborers. He was also involved in the Confessing Church, a resistance group.

Stein has said that these events had a profound effect on his life. After the war, his father was sentenced to two years of forced labor for collaborating with the Nazis. Peter's academic performance nose-dived and he barely made it into Frankfurt University. He then moved to Munich and enrolled at university there, pursuing a PhD thesis on the works of E. T. A. Hoffmann.

Having been curious about the theatre since his time at Frankfurt, he became a stagehand in Munich and eventually earned other parts. Proving himself, he was hired as director for Saved byEdward Bond. This piece threw him into the limelight and was critically acclaimed. Politically driven, Stein went on to direct many politically charged pieces, including Vietnam-Discourse by Peter Weiss, Bond's Early Morning, Sean O'Casey's Cock-a-Doodle Dandy, The Changeling by Thomas Middleton and William Rowley and Goethe's Torquato Tasso.

The theatre that Stein originally worked at in West Berlin was called the Schaubühne am Halleschen Ufer.

In 1970, Stein was selected by politicians in Berlin to take over the Schaubühne, running it as an egalitarian socialist democracy.

After the end of his relationship with his partner Jutta Lampe in 1985, Stein left the Schaubühne.

Stein has also directed operas, such as Rheingold in Paris 1976 (conducted by Georg Solti), Otello for the Welsh National Opera in 1987, or Moses und Aron for the Salzburg Festival 1996 (conducted by Pierre Boulez). In 2011, Stein directed a new production of Verdi's Macbeth for the Salzburg Festival, with Riccardo Muti conducting, and in 2013 he directed Verdi's Don Carlos in Salzburg. He was awarded the Europe Theatre Prize in 2008.[2]

Don Carlos by Verdi; Salzburg Festival 2013; conductor Antonio Pappano

Anna Viebrock studierte Bühnenbild bei Karl Kneidl an der Kunstakademie Düsseldorf. Die Zusammenarbeit mit Christoph Marthaler führte sie an zahlreiche Schauspiel- und Opernhäuser wie das Theater Basel, die Volksbühne Berlin, das Schauspielhaus Hamburg, die Oper Frankfurt, die Opéra de Paris, die Salzburger und die Bayreuther Festspiele, die Wiener Festwochen, das Festival d'Avignon und das Schauspielhaus Zürich, in dessen Leitungsteam sie bis Sommer 2004 tätig war. Seit 1994 erarbeitet sie mit dem Regieteam Jossi Wieler/Sergio Morabito Operninszenierungen u.a. am Theater Basel, bei den Salzburger Festspielen, der Nederlandse Opera Amsterdam und vor allem in Stuttgart. Insgesammt 14 mal wurde ihr die Auszeichnung „Bühnenbildnerin des Jahres" und „Kostümbildnerin des Jahres" zuerkannt.Eine Ausstellung ihrer Bühnenbildmodelle wurde in Rotterdam, Prag, Frankfurt/Main, Madrid, Brüssel, Gent, Avignon, Helsinki, Basel und Giessen gezeigt. Anna Viebrock arbeitet seit 2002 auch als Regisseurin. Für die Staatsoper Hannover inszenierte sie „iOPAL“, eine Uraufführung von Hans-Joachim Hespos.

Page 71: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

„Ariane et Barbe-bleu“ an der Opéra Bastille in Paris und die Uraufführung "Fremd" an der Staatsoper Stuttgart. Das Musiktheater "IQ" von Enno Poppe inszenierte sie für die Schwetzinger Festspiele. Weitere Regiearbeiten in eigener Ausstattung waren „In Vain“ und “Geschwister Tanner“ am Schauspielhaus Zürich, „OHNE LEBEN TOD“ in Berlin. Am Theater Basel entstanden „69 Arten den Blues zu spielen“, „Doubleface oder Die Innenseite des Mantels“, „Die Bügelfalte des Himmels hält für immer. Eine Reinigung.“ und "Das Mansion am Südpol. Eine Immobilie". Am Schauspiel Köln „Der letzte Riesenalk. Ein Diorama.“ , „WOZUWOZUWOZU" nach Heinrich Böll und „GABE/GIFT" UA von Händl Klaus.Anna Viebrock ist Professorin an der Akademie der bildenden Künste Wien.

Axel Manthey

Axel Manthey (* 10. April 1945 in Güntersberge; † 29. Oktober 1995 in Tübingen) war ein deutscher Bühnenbildner, Kostümbildner und Regisseur.

Leben[Bearbeiten]

Axel Manthey wuchs in Halle (Saale) auf und zog kurz vor dem Mauerbau 1961 mit seiner Mutter nach West-Berlin, sein Vater war im Zweiten Weltkrieg gefallen. Nach dem Abitur studierte er Malerei an der Hochschule der Künste Berlin. Nach dem Examen wurde er zunächst Assistent eines Bühnenbildners in Kassel, ab 1970 war er als Bühnenbildner am Landestheater Tübingenengagiert. Die Zusammenarbeit mit dem Regisseur Jürgen Gosch, beginnend mit dessen Hamlet-Inszenierung in Bremen (1981), prägte Mantheys puristisch pointierte Gestaltungsart. Schon damals führte Manthey den roten Vorhang als magisches Zeichen für die autonome Welt des Theaters ein.[1] Nachdem Manthey ins Regiefach gewechselt war, entwarf er bei seinen Inszenierungen immer auch Bühnenbild und Kostüme selbst. Neben Oper und Schauspiel widmete sich Manthey auch dem Ballett, wobei er viel mit dem Choreographen William Forsythezusammenarbeitete.

Manthey starb an AIDS. Sein künstlerischer Nachlass wurde von den Erben, seinen langjährigen Lebenspartnern Christoph Müller und Alexander Lintl, 1997 der Berliner Akademie der Künste geschenkt.

Werke[Bearbeiten]

Bühnenbild (Auswahl)[Bearbeiten]

1979–1983 – Time Cycle von William Forsythe (Tänzer), Stuttgarter Ballett, Den Haag, New York, Frankfurt/Main

1980 – Hamlet von William Shakespeare, Theater Bremen 1982 – Der Menschenfeind von Molière, Schauspiel Köln 1982 – Woyzeck von Georg Büchner 1983 – Ein Sommernachtstraum von William Shakespeare, Schauspiel Köln 1984 – Ödipus von Sophokles/Friedrich Hölderlin, Schauspiel KölnRegisseur[Bearbeiten]

1984 – Fanferlieschen Schönefüßchen von Kurt Schwertsik, Staatstheater Stuttgart 1986 – Fetonte von Niccolò Jommelli, Staatstheater Stuttgart 1987 – Ein Traumspiel von August Strindberg, Staatstheater Stuttgart (1988 eingeladen zum Berliner

Theatertreffen) 1989 – Der Balkon von Jean Genet, Düsseldorfer Schauspielhaus

Page 72: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

1989 – Die Vögel von Aristophanes, Burgtheater Wien 1990 – Lohengrin von Richard Wagner, Staatstheater Stuttgart 1991 – Leonce und Lena von Georg Büchner, Thalia Theater (Hamburg) 1992 – ritorno d’Ulisse in patria von Claudio Monteverdi, Staatstheater Stuttgart 1994 – Die Versuchung des heiligen Antonius, von Gustave Flaubert, Hamburger SchauspielhausWeitere[Bearbeiten]

Axel Manthey, Bühnen-Bilder. Stiftung Archiv der Akademie der Künste, Berlin 2002, ISBN 3-88331-063-8.

Theaterplastik Königsmaske. (Tübingen, Fußgängerunterführung, Landestheater Tübingen)

Christoph Marthaler

Christoph Marthaler (* 17. Oktober 1951 in Erlenbach, Kanton Zürich) ist ein Schweizer Regisseur und Musiker.

Theatermusik[Bearbeiten]

Marthaler studierte zunächst Musik in Zürich (Blockflöte und Oboe). Ende der 1960er Jahre besuchte Marthaler die Theaterschule von Jacques Lecoq in Paris. In die Schweiz zurückgekehrt, arbeitete er als Theatermusiker und Komponist am Zürcher Theater am Neumarkt. Es folgten Kompositionen für zahlreiche Inszenierungen an deutschsprachigen Bühnen. Mit Dodo Hug und Pepe Solbach gründete er die experimentelle Theatergruppe „Tarot“. Mit verschiedenen Projekten etablierte sich Marthaler in der Off-Theater-Szene. Von 1988 bis 1993 arbeitete er kontinuierlich amTheater Basel, wo er mehrere szenische Liederabende entwickelte. Seit seiner Basler Zeit gehören die Bühnen- und Kostümbildnerin Anna Viebrock und die Dramaturgin Stefanie Carp zu Marthalers festem Team. Ab 1990 komponierte Marthaler Filmmusik für „Der Tod zu Basel“ (Regie Urs Odermatt) und für „Hinterland – Eine Vater-Sohn-Geschichte“ von Dieter Gränicher.

Theaterregie[Bearbeiten]

1991 inszenierte er sein erstes Theaterstück. 1993 wechselte er mit dem Theaterdirektor Frank Baumbauer ans Deutsche Schauspielhaus Hamburg. Die Produktion mit dem Titel „Murx den Europäer! Murx ihn! Murx ihn! Murx ihn! Murx ihn ab!“ (1993) machte ihn einem breiten Publikum bekannt. „Murx“ stand bis zum Jahr 2007 auf dem Spielplan der Berliner Volksbühne am Rosa-Luxemburg-Platz. Viele seiner Inszenierungen wurden zum Berliner Theatertreffen [1] eingeladen. Mit dem musikalischen Leiter Sylvain Cambreling inszenierte er bereits 1994 seine erste Oper. Im Jahr 2000 übernahm Marthaler als künstlerischer Direktor die Leitung des Zürcher Schauspielhauses. Zu seinem Leitungsteam gehörten Stefanie Carp und Anna Viebrock. 2000 und 2001 wählteTheater heute das Zürcher Schauspielhaus zum Theater des Jahres. 2004 verliessen Marthaler und sein Team das Zürcher Schauspielhaus. Seither arbeitet Marthaler in Deutschland, Österreich, Frankreich, Belgien und der Schweiz wieder als freier Regisseur.

Page 73: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Mitarbeiter[Bearbeiten]

Stark geprägt durch die Ästhetik der Bühnen- und Kostümbildnerin Anna Viebrock bewegen sich seine Inszenierungen zwischen musikalischen, collagenartigen Abenden und eigenwilligen Klassiker-Interpretationen. Seine Figuren auf der Bühne – oft in altmodischen, eigenwilligen Kostümen – bleiben meist vereinzelt, warten, starren vor sich hin und schliessen sich manchmal mit anderen zu einer kleinen Gruppe zusammen. Ihnen ist eine eigentümliche Komik inne, die sich darin äussert, dass sie wie aus der Zeit gefallen scheinen.

Die Schauspieler, mit denen er oft zusammen arbeitet, werden als „Marthaler Familie“ bezeichnet. Dazu gehören unter anderem Graham F. Valentine, den er schon als Studenten in Zürich kennenlernte, Ueli Jäggi, Jürg Kienberger, Olivia Grigolli, Josef Ostendorf, Robert Hunger-Bühler, Bettina Stucky,Michael von der Heide, Katja Kolm, Matthias Matschke und Clemens Sienknecht.

William Forsythe

William Forsythe (Nova Iorque, 30 de dezembro de 1949) é um dançarino e coreógrafo estadunidense. Reside em Dresden, na Saxônia, e é conhecido internacionalmente pelo seu trabalho com o Ballet de Frankfurt e pela reorientação que deu ao balé clássico.

Prêmios[editar | editar código-fonte]

Forsythe tem sido escolhido inúmeras vezes como o "Coreógrafo do Ano" pelos críticos internacionais. Ele e sua companhia receberam os seguintes prêmios:

The Bessies (1988, 1998, 2004) Laurence Olivier Award (1992, 1999), Commandeur des Arts et Lettres (1999) Cruz Alemã pelos serviços destacados (1997) Wexner Prize (2002). Dance Magazine Award (2003)Ligações externas[editar | editar código-fonte]

Site oficial da Companhia de William Forsythe  (em inglês) Coreografias de William Forsythe - Site do Goethe-Institut  (em inglês)

Pina Bausch

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

As referências deste artigo necessitam de formatação (desde julho de 2012).Por favor, utilize fontes apropriadas contendo referência ao título, autor, data e fonte de publicação do trabalho para que o artigo permaneçaverificável no futuro.

Pina Bausch

Page 74: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Pina Bausch no encerramento do Wiesenland de 2009, em Paris.

Nome completo

Philippine Bausch

Nascimento 27 de julho de 1940Solingen

Morte 30 de junho de2009 (68 anos)Wuppertal

Nacionalidade

 alemã

Ocupação Coreógrafa e dançarina

Prêmios Prêmio Kyoto (2007)

Philippine Bausch, mais conhecida como Pina Bausch (Solingen, 27 de julho de 1940 — Wuppertal, 30 de Junho de 2009), foi uma coreógrafa,dançarina, pedagoga de dança e diretora de balé alemã.

Conhecida principalmente por contar histórias enquanto dança, suas coreografias eram baseadas nas experiências de vida dos bailarinos e feitas conjuntamente. Várias delas são relacionadas a cidades de todo o mundo, já que a coreógrafa retirava de suas turnês ideias para seu trabalho.

Entre os seus temas recorrentes estavam as interações entre masculino e feminino - uma inspiração para Pedro Almodóvar, em cujo filme, Fale com ela, Pina aparece em uma bela sequência de dança.

Foi diretora da Tanztheater Wuppertal Pina Bausch, localizada em Wuppertal. A companhia tem um grande repertório de peças originais e viaja regularmente por vários países.

Page 75: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Reconhecimento[editar | editar código-fonte]

Em 2007, Pina Bausch foi agraciada com o Prêmio Kyoto 1  e, em 2008, com o Prêmio Goethe. Em 2008, o cineasta Wim Wenders estava preparando documentário sobre ela.2 Filme "Pina" oficialmente lançado em Fevereiro de 2011 na Europa e em Março de 2012 no Brasil com review de 94% no Rotten Tomatoes.

Christof Nel

Christof Nel (* 7. April 1944 in Stuttgart) ist ein deutscher Theater- und Opernregisseur.

Werdegang[Bearbeiten]

Nel studierte nach dem Abitur Kunstgeschichte und Theaterwissenschaft inMünchen.[1] Er begann seine Theaterlaufbahn als Schauspieler und war an der Schaubühne am Halleschen Ufer beiPeter Stein engagiert. Nach ersten Regiearbeiten in Köln folgten Inszenierungen in Frankfurt am Main, am Staatstheater Stuttgart und am Schauspielhaus Hamburg. Weitere Stationen waren u.a.Bochum, Berlin, Basel, Hannover und Hamburg. Gemeinsame interdisziplinäre und experimentelle Arbeiten mit Heiner Goebbels und William Forsythe am Theater am Turm Frankfurt.[2] Seit den 1980er Jahren inszenierte Christof Nel auch Musiktheater, u.a. an der Oper Frankfurt, der Staatsoper Stuttgart, der Staatsoper Hannover und am Nationaltheater Mannheim, an der ihm in der Spielzeit 2010/11 nach Meinung der Fachwelt eine der besten Inszenierungen der Oper Hoffmanns Erzählungen gelang.[3] An der Komischen Oper Berlin führt Nel seit 1983 im Bereich Oper Regie.[4]

Mehrere seiner Schauspiel-Inszenierungen wurden zum Berliner Theatertreffen eingeladen (so etwa in den 1970er Jahren seine Inszenierung der „Antigone“ und in den 1990er Jahren die Romanadaption „Alte Meister“ von Thomas Bernhard).

Im Juni 2011 inszenierte Nel an der Oper Frankfurt die Oper Kullervo des finnischen Komponisten Aulis Sallinen.

Robert Lepage

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Robert Lepage

Robert Lepage na estreia europeia de TOTEM do Cirque

Page 76: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

du Soleil, outubro de 2010

Nascimento 12 de dezembro de 1957 (56 anos)Quebec, Quebec

Nacionalidade  Canadá

IMDb: (inglês) (português)

Robert Lepage (Quebec, 12 de dezembro de 1957) é um ator, roteirista e cineasta canadense.

Biografia[editar | editar código-fonte]

Lepage foi criado na cidade de Quebec. Filho de Fernand, um taxista e Germaine Lepage, dona-de-casa.1 Aos cinco anos, ele foi diagnosticado com uma forma rara de alopécia, que causou-lhe a perda total de pelos sobre todo o seu corpo. Na adolescência, lutou com a depressão, e frequentou aulas de teatro para vencer sua timidez.

Entre 1975 e 1978, estudou teatro no Québec City's Conservatoire d'Art Dramatique. Em seguida, participou de workshops realizados em Paris,França.

Depois de voltar para a cidade de Québec, escreveu, dirigiu e atuou em algumas produções independentes e se juntou a Théâtre Repère em 1982. Com esta companhia, criou Circulations (1984), que foi apresentado no Canadá e ganhou um prêmio como a melhor produção canadense durante a La Quinzaine Internationale de Théâtre de Québec. Em 1983, criou a The Dragons' Trilogy e logo recebeu o reconhecimento internacional. Vinci (1986), Polygraphe (1987-1990) e Tectonic Plates (1988-1990) vieram e também se transformaram em turnê mundial.

Entre 1989 e 1993, Lepage foi o diretor artístico da National Arts Centre de Ottawa, e continuou atuando em peças de teatro. Suas produções de Needles and Opium, Coriolanus, Macbeth, The Tempest e A Midsummer Night's Dream foram todas criadas naquele período.

Em 1994, Lepage fundou a Ex Machina, uma companhia de produção multidisciplinar, da qual é diretor artístico. Com a nova companhia, Lepage realizou várias turnês internacionais para a aclamação da crítica e público, sendo as mais destacadas The Seven Streams of the River Ota (1994) e Elsinore (1995). Ainda em 1994, Lepage foi convidado para dirigir O sonho, obra deAugust Strindberg no Royal Dramatic Theatre em Estocolmo, na Suécia. Ele estreou no outono de 1994 na direção e atuou na primavera de 1995, em Glasgow, Escócia. Geometry of Miracles(1998) e The Far Side of the Moon (em francês: La Face cachée de la lune, 2000), um show solo no qual ele justapõe a concorrência da Guerra Fria entre os norte-americanos e os soviéticos nacorrida espacial com a história de dois irmãos Québécois - um hetero, outro gay - e suas relações de concorrência após a morte de sua mãe. O show ganhou inúmeros prêmios, incluindo quatro troféus no Le Gala des Masques, um Time Out Award e o prestigiado Evening Standard Award. The Far Side of the Moon foi adaptado para o cinema por Lepage, que faz o papel de ambos os irmãos, em um filme homônimo de 2003.

Lepage dirigiu outros quatro filmes: Le Confessionnal (1995), Le Polygraphe (1997), Nô (1998), Possible Worlds (2000), e atuou em filmes de outros diretores, especialmente Jésus de Montréal(1989) e Stardom ( 2001) de Denys Arcand.

Page 77: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Ele também esteve envolvido em produções musicais, sendo o diretor de palco do aclamado Secret World Tour de Peter Gabriel em 1993 e 1994, e da turnê subsequente Growing Up, em 2003 e 2004. Ele provou ser talentoso tanto na ópera como no teatro, encenando O Castelo do Barba-Azul e Erwartung no Canadian Opera Company, Danação de Fausto no Japão e em Paris, eNineteen Eighty-Four de Lorin Maazel no Royal Opera House, Covent Garden, em Londres, em 2005. Por fim, o Cirque du Soleil lhe pediu para criar o show permanente Ká, apresentado no MGM Grand, Las Vegas em 2005.

The Andersen Project, sua última peça solo inspirada na vida e obra do escritor dinamarquês Hans Christian Andersen e seu conto 'The Dryad', está programada para ter uma vida longa e próspera, semelhante a The Far Side of the Moon, que recebeu muitos prêmios internacionais e, depois de ser apresentada pelo próprio Lepage em mais de dez países, é atualmente estrelada por Yves Jacques, que fez o mesmo no passado com The Far Side of the Moon.

Lipsynch, sua obra mais longa, estreou em sua primeira versão no Northern Stage, em Newcastle upon Tyne em fevereiro de 2007 em uma versão de 5 horas, agora é apresentada em 9 horas. Ele também organizou The Rake's Progress de Ígor Stravinski, que foi apresentada na Opéra de la Monnaie em Bruxelas, em abril de 2007 e na War Memorial Opera House de São Francisco,Califórnia, em novembro de 2007.

Em 2008, Lepage participou do The Image Mill, em comemoração aos 400 anos de Quebec. Durante quarenta noites, moradores e visitantes poderiam ver a maior projeção arquitetônica ao ar livre já feita.2 Em quarenta minutos, Robert Lepage e sua companhia, Ex Machina, comemoraram quatro séculos de desenvolvimento humano e material exatamente onde o rio limita-se, nas margens do Bassin Louise, utilizando uma enorme quantidade de imagens e filmes sobre os silos de grãos do Porto de Quebec.

Honras[editar | editar código-fonte]

Em 1994, foi nomeado Officer da Ordem do Canadá por "seu trabalho particularmente imaginativo e inovador". 3 Em 1999, foi nomeado Officer da National Order of Quebec. Em 2001, recebeu uma estrela na Calçada da Fama do Canadá. 4 Ele foi promovido a Companion da Ordem do Canadá, em 2009 "por suas contribuições internacionais para as artes cênicas, em particular no cinema, teatro e ópera, como ator, produtor e diretor ".5

Em 29 de abril de 2007, Lepage foi premiado com o Europe Theatre Prize concedido pela Comissão Europeia.6 As honras eram para ser compartilhadas entre Lepage e o diretor de teatro alemãoPeter Zadek, mas Zadek não apareceu e não foi agraciado com o prêmio.

Erwin Piscator

Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.

Erwin Piscator

Page 78: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Nome completo Erwin Friedrich Maximilian Piscator

Nascimento 17 de Dezembro de 1893Greifenstein

Morte 30 de Março de 1966 (72 anos)Starnberg

Ocupação Diretor, produtor

IMDb: (inglês) (português)

Erwin Friedrich Maximilian Piscator (Greifenstein, 17 de Dezembro de 1893 — Starnberg, 30 de Março de 1966) foi um diretor e produtor teatral  alemão que, junto com Bertolt Brecht foi um dos expoentes do teatro épico, um gênero que privilegia o contexto socio-político do drama.1

Vida[editar | editar código-fonte]

Erwin Friedrich nasceu em Greifenstein, em 17 de dezembro de 1893, foi um dos mais importantes encenadores alemães do século XX, pois juntamente com Bertold Brecht foi o principal fundador do teatro épico (género de teatro que trata o contexto sociopolítico). Judeu por nascimento, Erwin Friedrich Maximilian Fischer adotou o sobrenome "Piscator" (pescador em latim, assim como pescador em alemão - fischer) para fugir à perseguição nazista aos judeus na primeira metade do século XX 2  .

Início de carreira[editar | editar código-fonte]

Começou por trabalhar no teatro experimental em Berlim no Volksbühneem em 1919, e em 1924 torna-se director deste teatro. Encenou as suas peças de acordo com as suas teorias sociopolíticas, que influenciaram os eleitores e clarificaram os ideais das políticas de esquerda.

Fez uma adaptação do drama romântico de The Robbers de Friedrich Schiller, que originou uma grande polémica pois Piscator cortou muito texto e reinterpretou-o como um caminho para as suas convicções políticas.

Page 79: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Em 1927, Piscator funda a influente mas de curta duração Piscator-Bühne, a sua própria companhia de teatro em Nollendorfplatz onde voltou a produzir peças polémicas com conteúdos sociopolíticos. Em 1928 encenou e produziu uma notável encenação do romance checo As aventuras do bravo soldado Schweik de Jaroslav Hasek. No entanto antes do mandado de Hitler na Alemanha, Piscator dedicava a sua obra à situação política da União Soviética, e em 1931, vai para Moscovo para trabalhar para a Mezhrabpom, uma empresa cinematográfica soviética associada com a International Worker’s Relief Organisation.

Com a subida de Hitler ao poder em 1933, a sua estadia na União Soviética deixou de ser por motivos profissionais para ser um exílio político. Em 1936, Piscator cansa-se da ditadura comunista pois recusa-se a viver neste sistema político e vai para Paris onde casa com a bailarina Maria Ley em 1937.

Trabalhos internacionais e imigração[editar | editar código-fonte]

Em 1939, Piscator e Maria Ley emigraram para os Estados Unidos, onde Piscator já tinha trabalhado com Lena Goldschmidt na adaptação teatral do romance de Theodore Dreiser, An American Tragedy, sob o título The Case of Clyde Griffith, com encenação de Lee Strasberg e foi representado 19 vezes na Broadway. Em Nova Iorque, Piscator tornou-se director do Dramatic Workshop, que ele fundou na New School for Social Research, em 1940. Alguns dos alunos de Piscator no Dramatic Workshop eram Marlon Brando, Tony Curtis, Judith Malina, Walter Matthau, Harry Belafonte, Elaine Stritch e Tennessee Williams.

Em 1951, Piscator volta para a Alemanha, e em 1955 adapta e encena o romance de Leon Tolstoy Guerra e Paz que correu por cerca de 16 países. Em 1962 assume o cargo de director daFreie Volksbühne, em Berlim. Um ano depois, Piscator produz a peça The Deputy de Rolf Hochhuth sobre o Papa Pio XII e a alegada negligência nos salvamentos de judeus italianos dascâmaras de gás nazistas. Até a sua morte em 1966, Piscator tornou-se um grande apoiante do teatro contemporâneo e Documentário.

Em vez de temas privados tínhamos generalização, em vez do que era o especial tínhamos o típico, em vez do acidente tínhamos a causalidade. Decorativismo deu lugar ao construtivismo. A razão foi colocada em pé de igualdade com emoção, enquanto sensualidade foi substituída pelo didáctico e a fantasia pela realidade documentaria.

— Erwin Piscator em

19293

Impacto sobre o teatro[editar | editar código-fonte]

A contribuição de Piscator para o teatro tem sido descrita pelo historiador de teatro Günther Rühle, como a mais valente nos palcos alemães durante o século XX. As técnicas inovadas por Piscator na década de 20 influenciaram os métodos de produção europeus e americanos (tais como o uso extensivo da imagem e projecções de filmes). A sua dramaturgia de contrastes conduziu a um acentuado efeito político-satírico e originou o início das ideias do teatro épico4 . Na República Federal da Alemanha, o modelo de teatro intervencionista de Piscator atingiu o auge novamente. Diversas produções, tentando entrar em acordo com os alemães do passado nazista e sobre outras questões oportunas, tornaram Piscator o inspirador da mnemônica e teatro documentário (teatro baseado em factos verídicos que utiliza objectos ou documentos verdadeiros) de 1963 em diante.

Page 80: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Apresentações na Broadway[editar | editar código-fonte]

Gotthold Ephraim Lessing, Nathan o Sábio (Belasco Theatre, 1942) Adaptação teatral do romance de Theodore Dreiser, An American Tragedy, sob o título The Case of

Clyde Griffith (encenação de Lee Strasberg)Filmes[editar | editar código-fonte]

Revolta dos Pescadores (Vosstaniye rybakov). Diretor: Erwin Piscator, Roteiro: Georgi Grebner, Willy Döll, Produtor: Michail Doller, USSR 1932-1934.

Spalding Gray

From Wikipedia, the free encyclopedia

Spalding Gray

At the Performing Garage (1979–81). Photograph by Gary Schoichet

Born Spalding Rockwell GrayJune 5, 1941Providence, Rhode Island, United States

Died ca. January 11, 2004 (aged 62)New York City, New York, United States

Resting place Oakland CemeterySag Harbor, New York, United States

Page 81: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Occupation Actor and writer

Spouse(s) Renée Shafransky (1991–1993)Kathleen Russo (1994–2004; his death)

Spalding Rockwell Gray (June 5, 1941 – ca. January 11, 2004) was an American actor and writer. He is known for the autobiographicalmonologues that he wrote and performed for the theater in the 1980s and 1990s.

Theater critics John Willis and Ben Hodges described his monologue work as "trenchant, personal narratives delivered on sparse, unadorned sets with a dry, WASP, quiet mania".[1]:316 Gray achieved celebrity status for his monologue Swimming to Cambodia, which was adapted into a film in 1987 by filmmaker Jonathan Demme. Other one-man shows by Gray that were captured on film include Monster in a Box and Gray's Anatomy.

Gray died in New York City, New York, of an apparent suicide in 2004. Film director Steven Soderbergh in 2010 made a documentary film about Gray's life entitled And Everything Is Going Fine.

Early life[edit]

Gray was born in Providence, Rhode Island, to Rockwell Gray, Sr., the treasurer of Brown & Sharpe, and Margaret Elizabeth "Betty" Horton, ahomemaker. He was the middle-born of three sons: Rockwell, Jr., Spalding, and Channing. He was raised in the Christian Scientist faith and grew up in Barrington, Rhode Island, spending summers at his grandmother's house in Newport, Rhode Island.

After graduating from Fryeburg Academy in Fryeburg, Maine, he enrolled at Emerson College in Boston, Massachusetts, as a poetry major, where he earned a Bachelor of Arts degree in 1963.

In 1965, Gray moved to San Francisco, California, and became a speaker and teacher of poetry at the Esalen Institute. In 1967, while Gray was vacationing in Mexico City, his mother committed suicide at age 52.[2] After his mother's death, Gray moved away from the West Coast and permanently settled in New York City. Gray's books Impossible Vacation and Sex and Death to the Age 14 are largely based on his childhood and early adulthood.

Career[edit]

He began his theater career in New York in late 1960s. In 1970, he joined Richard Schechner's experimental troupe, The Performance Group. With actors from The Performance Group, includingWillem Dafoe and Elizabeth LeCompte, Gray helped to co-found the theater company The Wooster Group from 1975 to 1980 before leaving the company to focus on his own monologue work. (During this time, he also appeared on the side in three adult films, with Farmer's Daughters (1976) apparently his only featured role.)

Gray first achieved prominence in the United States with his monologue Swimming to Cambodia, which he wrote in 1985 and was adapted into a film in 1987. This work was based particularly on his experience in a small role in the 1984 film The Killing Fields, which was filmed principally in Thailand. For his monologue, he was awarded a Guggenheim Fellowship and the National Book Award in 1985. He continued to produce

Page 82: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

monologues until his death. Up through 1993, these works often incorporated his relationship to his girlfriend who eventually became his wife and collaborator, Renée Shafransky.[3][4]

His success with his monologues led to various supporting movie roles, and he also played the lead role of the Stage Manager in a high-profile revival of Thornton Wilder's play Our Town by theLincoln Center Theater in 1988.

In 1992, Gray published his only novel, Impossible Vacation. The novel is strongly based upon Gray's own life experiences, including his Christian Scientist[clarification needed] upbringing, hisWASP background, and his mother's suicide. True to form, Gray wrote a monologue about his experiences with the book entitled Monster in a Box.

During an interview in 1997 with film writer Edward Vilga, Gray was asked whether the movie industry was "confused" by his writings and roles and this was his answer:

I would say that my major problem with Hollywood is this—I sometimes paraphrase Bob Dylan—Bob Dylan says "I may look like Robert Ford, but I feel just like Jesse James." I say "I may look like a gynecologist, an American ambassador's aide, or a lawyer, but I feel like Woody Allen.". . . My insides are not what my outsides are. I'm not who I appear to be. I appear to be aWasp Brahmin, but I'm really a sort of neurotic, perverse New York Jew. When I was performing one year ago at this time in Israel, a review came out in Hebrew about Monster in a Box and it read, "Spalding Gray is funny, sometimes hilarious, wonderfully neurotic for a non-Jew". Only the Jews can say something like "wonderfully neurotic".[5]:111

Legacy[edit]

Theatre historian Don Wilmeth noted Gray's contribution to a unique style of writing and acting: "The 1980s saw the rise of the autobiographical monologue, its leading practitioner Spalding Gray, the WASP from Rhode Island who portrays himself as an innocent abroad in a crazy contemporary world. . . others, like Mike Feder, who grew up in Queens and began telling his life on New York radio, pride themselves on their theatrical minimalism, and simply sit and talk. Audiences come to autobiography for direct connection and great stories, both sometimes hard to find in today's theatre."[6]:293

Describing the uniqueness of the film-play monologue, theatre director Mark Russell wrote:

"He broke it all down to a table, a glass of water, a spiral notebook and a mic. Poor theatre—a man and an audience and a story. Spalding sitting at that table, speaking into the mic, calling forth the script of his life from his memory and those notebooks. A simple ritual: part news report, part confessional, part American raconteur. One man piecing his life back together, one memory, one true thing at a time. Like all genius things, it was a simple idea turned on its axis to become absolutely fresh and radical."[7]

Journalist and author Roger Rosenblatt, describing Gray, called him "Spalding the storyteller... Spalding the mystical. Spalding the hilarious. Spalding the self-exposed, the professionally puzzled, the scared, the brave. Spalding the supporting actor. That's what he was in the movies. But as a writer and a stage performer, he changed the idea of what a supporting actor is. He supportedus... He played our part...

Page 83: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

"We tacitly elect a few to be the chief tellers of our tales. Spalding was one of the elected. The specialty of his storytelling was the search for a sorrow that could be alchemized into a myth. He went for the misery sufficiently deep to create a story that makes us laugh..."In so doing, he invented a form, a very rare thing among artists. Some called it the 'epic monologue' because first it was spoken and then it was written, like the old epics, and because it consisted of great and important themes drawn from the hero's life...And the one true heroic element in his makeup was the willingness to be open, rapidly open, about his confusions, his frailties."[7] :Intro

Director Jonathan Demme said of Gray, "Spalding's unfailing ability to ignite universal emotions and laughter in all of us while gloriously wallowing in his own exquisite uniqueness will remain forever one of the great joys of American performance and literature".[7]

"He took the anarchy and illogic of life and molded it into something we could grab a hold of," said actor and novelist Eric Bogosian. "It took courage to do what Spalding did, courage to make theatre so naked and unadorned, to expose himself in this way and to fight his demons in public."

Health problems and death[edit]

In June 2001, he suffered severe injuries in a car crash while on vacation in Ireland. In the crash, Gray, who battled depression and bipolar tendencies, suffered a broken hip, leaving his right leg almost immobilized, and a fracture in his skull that left a jagged scar on his forehead, leaving him with depression and a brain injury. During surgery in which a titanium plate was placed over the break in his skull, surgeons removed dozens of bone fragments from his frontal cortex. Suffering both from physical impairment and ongoing depression, he spent months experimenting with a variety of different therapies.[8]

Among those from whom Gray sought treatment was Oliver Sacks, a neurologist. Sacks began treating Gray in August 2003 and continued to do so until almost the time of Gray's death. In an article by Gaby Wood published on the first anniversary of Gray's disappearance, Sacks proposed that Gray perceived the taking of his own life as part of what he had to say: "On several occasions he talked about what he called 'a creative suicide.' On one occasion, when he was being interviewed, he thought that the interview might be culminated with a 'dramatic and creative suicide.'" Sacks added, "I was at pains to say that he would be much more creative alive than dead."[9]

On January 9, 2004, Gray undertook his final interview, the subject of which was Ron Vawter, a deceased friend and colleague whom Gray had met in the winter of 1972–73. Gray and Vawter had worked closely together throughout the 1970s, first with The Performance Group (founded by Richard Schechner), then as core members of The Wooster Group (founded by Gray and Elizabeth LeCompte). The edited transcript of "Spalding Gray's Last Interview" was published by the New England Theatre Journal.[10]

On January 11, 2004, Gray was declared missing. The night before his disappearance, he had seen Tim Burton's film Big Fish, which ends with the line, "A man tells a story over and over so many times he becomes the story. In that way, he is immortal". Gray's widow,

Page 84: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

Kathie Russo, has said, "You know, Spalding cried after he saw that movie. I just think it gave him permission. I think it gave him permission to die."[8]

When Gray first disappeared, his profile was featured on the Fox Network television show America's Most Wanted.[11]

On March 7, 2004, the Office of Chief Medical Examiner of the City of New York reported that Gray's body was discovered by two men and pulled from the East River. One of the men gave an interview providing details of the accidental discovery.[12] It is believed that Gray jumped off the side of the Staten Island Ferry. In light of a suicide attempt in 2002, and that his mother had killed herself in 1967, suicide was suspected.[13] It was reported that Gray was working on a new monologue at the time of his death, and that the subject matter of the piece—the Ireland car crash and his subsequent attempts to recover from his injuries—might have triggered a final bout of depression.[14]

Gray was buried at Oakland Cemetery in Sag Harbor, New York.[15] He was survived by his wife Kathie Russo, stepdaughter Marissa, two sons, Forrest Dylan Gray (a.k.a. "Forrest Fire Gray"), and Theo Spalding Gray, and brothers Channing and Rockwell Gray.

Posthumously released works[edit]

In 2005, Gray's unfinished final monologue was published in a hardcover edition entitled Life Interrupted: The Unfinished Monologue. The monologue, which Gray had performed in one of his last public appearances, is augmented by two additional pieces he also performed at the time; a short remembrance called "The Anniversary" and an open letter to New York City written in the wake of the September 11 attacks. Also included in the book is an extensive collection of remembrances and tributes from fellow performers and friends.

His journal entries were used in the 2007 play Spalding Gray: Stories Left to Tell at the Minetta Lane Theatre in New York City. The concept for the play was derived by Gray's widow.[16] The show includes a cast of four actors as well as one revolving cast member. As of 2010 the show still tours on a limited basis in the United States.[17]

In January 2010, Steven Soderbergh's documentary, And Everything Is Going Fine, was released at Utah's Slamdance Film Festival. The film was compiled from film and video clips of Gray's early life and career. His widow said that Soderbergh "wanted Spalding to tell the story, as if it was his last monologue, and I think he accomplished that".[18]

Filmography[edit]

Movies written and performed by Spalding Gray[edit]

Swimming to Cambodia  (1987) Spalding Gray: Terrors of Pleasure  (1988) Monster in a Box  (1991) Gray's Anatomy  (1996) And Everything Is Going Fine  (2010)

Page 85: LISTA TEÓRICOS E ENCENADORES

In addition to the five theatrically released film versions of Gray's monologues, video recordings from 1982 of Sex and Death at the Age of 14 and A Personal History of the American Theater are currently available on the Criterion Collection DVDs of And Everything Is Going Fine and Gray's Anatomy, respectively.