Idź do

• Spis treści• Przykładowy rozdział• Skorowidz

• Katalog online

• Dodaj do koszyka

• Zamów cennik

• Zamów informacjeo nowościach

• Fragmenty książekonline

Helion SAul. Kościuszki 1c44-100 Gliwicetel. 32 230 98 63e-mail: helion@helion.pl© Helion 1991–2011

Katalog książek

Twój koszyk

Cennik i informacje

Czytelnia

Kontakt

• Zamów drukowanykatalog

Linux. Biblia. Ubuntu,Fedora, Debiani 15 innych dystrybucjiAutor: Christopher Negus

Tłumaczenie: Robert Górczyński

ISBN: 978-83-246-3422-4

Tytuł oryginału: Linux Bible 2011 Edition: Boot up to Ubuntu,

Fedora, KNOPPIX, Debian, openSUSE, and 13 Other Distributions

Format: 172×245, stron: 768

Opanuj możliwości najważniejszych dystrybucji Linuksa ?Odkryj cały potencjał tego bezpłatnego systemu operacyjnego!

• Zainstaluj i optymalnie skonfiguruj bezpieczne środowisko pracy

• Opanuj zadania administracyjne i funkcje serwerowe Linuksa

• Wykorzystaj narzędzia programistyczne do tworzenia własnych aplikacji

W tym roku upływa już dwadzieścia lat od dnia, kiedy fiński programista Linus Torvalds przedstawił

światu swój stworzony hobbystycznie system operacyjny – Linux. Niezwykłe możliwości i stabilność

tego niekomercyjnego systemu, a przy tym ogromny entuzjazm i wsparcie społeczności całego

świata gotowej do jego dalszego rozwijania, od samego początku budziły spory niepokój Microsoftu.

Jak pokazał czas, obawy te okazały się słuszne ? Linux wyrósł w końcu na największego

i najsłynniejszego konkurenta komercyjnego systemu Windows, a przy tym na ulubieńca programistów

i administratorów. Obecnie wiele giełd papierów wartościowych, telefonów komórkowych

i serwerów internetowych z powodzeniem działa pod kontrolą tego bezpłatnego systemu operacyjnego.

A dzięki utworzeniu i stałemu rozwojowi wielu rozmaitych dystrybucji Linux wyszedł poza kręgi

specjalistów IT i dziś doskonale sprawdza się także na komputerach firmowych i osobistych.

Słynny ekspert w dziedzinie Linuksa, Christopher Negus, poprowadzi Cię od zagadnień

podstawowych, takich jak sposób rozpoczęcia pracy z wybraną przez Ciebie dystrybucją

i poprawna konfiguracja środowiska pracy, do coraz trudniejszych, takich jak praca z grafiką,

dokumentami i plikami multimedialnymi. Kolejne rozdziały przedstawiają szczegółowo wszelkie

zadania administracyjne i potężne funkcje serwerowe Linuksa, a na koniec poznasz praktyczne

interfejsy i narzędzia programistyczne pozwalające na tworzenie własnych aplikacji. Opanujesz

zatem całą wiedzę niezbędną do właściwej instalacji, doskonałej konfiguracji i pełnego

wykorzystania funkcjonalności Linuksa i jego najlepszych dystrybucji!

Oto wybrane zagadnienia przedstawione w tej obszernej książce:

• rozpoczęcie pracy z system Linux i wybór odpowiedniej dystrybucji,

• konfigurowanie optymalnego środowiska pracy,

• aplikacje służące do obsługi poczty elektronicznej i przeglądania internetu,

• narzędzia do odtwarzania różnych plików multimedialnych,

• podstawowe narzędzia graficzne, polecenia i pliki administracyjne,

• dodawanie partycji, tworzenie systemów plików oraz montowanie systemów plików,

• konfiguracja połączeń przewodowych i bezprzewodowych z sieciami LAN oraz z internetem,

• techniki zabezpieczania systemów Linux,

• konfiguracja serwera WWW i uruchomianie serwera poczty,

• interfejsy oraz środowiska programistyczne,

• tworzenie własnych aplikacji za pomocą narzędzi programistycznych.

Spis tre�ciO autorze ........................................................................................................ 19

O recenzencie .................................................................................................. 20

Wprowadzenie ................................................................................................. 21

Cz��� I Pierwsze kroki w systemie Linux ..................................... 27

Rozdzia� 1. Rozpocz�cie pracy z systemem Linux ........................................... 29Pierwsze kroki .....................................................................................................................................30

Czym jest system Linux? ..............................................................................................................31Rozpocz�cie przygody z systemem Linux ....................................................................................32Rozpoczynamy! ............................................................................................................................32

Zrozumienie systemu Linux ................................................................................................................37Dlaczego Linux jest tak wyj�tkowy? ..................................................................................................40Podsumowanie ....................................................................................................................................42

Rozdzia� 2. Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux ............................... 43Rozpocz�cie pracy w �rodowisku Linux .............................................................................................45Krok 1. Wybór komputera ..................................................................................................................45

Wybór sprz�tu komputerowego ....................................................................................................45Wybór osprz�tu sieciowego ..........................................................................................................46

Krok 2. Instalacja systemu Linux ........................................................................................................47Rozpocz�cie pracy z Fedor� .........................................................................................................47Przygotowanie do instalacji dodatkowego oprogramowania ........................................................48Sprawdzanie dost�pno�ci oprogramowania ..................................................................................49

Krok 3. Konfiguracja systemu ............................................................................................................51Krok 4. Dodawanie aplikacji ...............................................................................................................53

Wybór aplikacji biurowych ...........................................................................................................54Gry ................................................................................................................................................55Aplikacje multimedialne ...............................................................................................................56Aplikacje internetowe ...................................................................................................................56Inne aplikacje ................................................................................................................................57

Krok 5. Migracja z systemu Windows ................................................................................................58Przeniesienie plików z systemu Windows do Linuksa ..................................................................58

Podsumowanie ....................................................................................................................................60

8 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

Cz��� II �rodowisko graficzne ...................................................... 61

Rozdzia� 3. Poznajemy �rodowisko graficzne ................................................. 63Zrozumienie �rodowiska graficznego .................................................................................................63Uruchamianie �rodowiska graficznego ...............................................................................................64

Uruchomienie w �rodowisku graficznym .....................................................................................65Uruchomienie w graficznym ekranie logowania ...........................................................................65Uruchomienie w �rodowisku tekstowym ......................................................................................67

Korzystanie ze �rodowiska KDE .........................................................................................................68Korzystanie z pulpitu KDE ...........................................................................................................69Zarz�dzanie plikami za pomoc� mened�erów plików Dolphin i Konqueror ................................73U�ywanie mened�era plików Dolphin ..........................................................................................73U�ywanie mened�era plików i przegl�darki internetowej Konqueror ..........................................78Zarz�dzanie �rodowiskiem KDE ..................................................................................................81Konfiguracja pulpitu .....................................................................................................................83

Korzystanie ze �rodowiska GNOME ..................................................................................................85Korzystanie z mened�era okien Metacity .....................................................................................87Korzystanie z paneli GNOME ......................................................................................................89Korzystanie z mened�era plików Nautilus ....................................................................................94Efekty 3D za pomoc� AIGLX ......................................................................................................96Zmiana ustawie� �rodowiska GNOME ........................................................................................99Opuszczanie �rodowiska GNOME .............................................................................................100

Konfiguracja �rodowiska graficznego ...............................................................................................101Konfiguracja X ...........................................................................................................................101Wybór mened�era okien .............................................................................................................105Wybór w�asnego mened�era okien .............................................................................................108

Dodatkowe informacje ......................................................................................................................109Podsumowanie ..................................................................................................................................109

Rozdzia� 4. Poczta e-mail i przegl�danie internetu ...................................... 111Korzystanie z poczty elektronicznej .................................................................................................111

Wybór klienta poczty elektronicznej ..........................................................................................112Przeniesienie konta pocztowego z systemu Windows ................................................................114Rozpocz�cie pracy z poczt� elektroniczn� ..................................................................................115Dostosowanie dzia�ania klienta poczty .......................................................................................116Poczta elektroniczna w programie Thunderbird .........................................................................117Zarz�dzanie poczt� elektroniczn� w programie Evolution ..........................................................124Obs�uga poczty elektronicznej za pomoc� programu SeaMonkey Mail .....................................127Praca z tekstowymi klientami poczty ..........................................................................................128

Wybór przegl�darki internetowej ......................................................................................................129Poznanie pakietu SeaMonkey ...........................................................................................................130Korzystanie z przegl�darki Firefox ...................................................................................................132

Konfiguracja przegl�darki Firefox ..............................................................................................133Zabezpieczanie przegl�darki Firefox ..........................................................................................137Wskazówki dotycz�ce u�ywania przegl�darki Firefox ...............................................................139U�ywanie kontrolek przegl�darki Firefox ..................................................................................141Usprawnienie przegl�darki Firefox poprzez dodanie paska narz�dziowego ustawie� ................141Dodatkowe mo�liwo�ci przegl�darki Firefox .............................................................................143

Korzystanie z tekstowych przegl�darek internetowych ....................................................................144Podsumowanie ..................................................................................................................................146

Spis tre�ci 9

Rozdzia� 5. Odtwarzanie muzyki, wideo, przegl�danie zdj�� i gry w Linuksie .. 147Serwery multimedialne .................................................................................................................... 148Odtwarzanie plików muzycznych i wideo za pomoc� programu Totem .......................................... 149

Dodawanie obs�ugi plików muzycznych i wideo do odtwarzacza Totem .................................. 149U�ywanie programu Totem jako odtwarzacza filmów .............................................................. 151

Odtwarzanie muzyki w Linuksie ...................................................................................................... 152Odtwarzanie muzyki za pomoc� programu Rhythmbox ............................................................ 152Odtwarzanie muzyki za pomoc� XMMS ................................................................................... 154Zarz�dzanie muzyk� w urz�dzeniu iPod za pomoc� gtkpod ...................................................... 158

Nagrywanie i kopiowanie muzyki .................................................................................................... 160Tworzenie p�yty CD Audio za pomoc� polecenia cdrecord ....................................................... 160Zgrywanie p�yt CD za pomoc� narz�dzia Grip .......................................................................... 161

Odtwarzanie wideo .......................................................................................................................... 163Analiza kodeków ....................................................................................................................... 164Ogl�danie wideo za pomoc� xine .............................................................................................. 166

Praca z grafik� ................................................................................................................................. 169Zarz�dzanie grafik� za pomoc� programu Mened�er zdj�� Shotwell ....................................... 169Operacje na grafice za pomoc� programu GIMP ....................................................................... 170Przej�cie zrzutu ekranu .............................................................................................................. 173

Gry w Linuksie ................................................................................................................................ 173Ogólny opis gier w Linuksie ...................................................................................................... 174Wyszukiwanie gier dla Linuksa ................................................................................................. 174Sk�d czerpa� informacje o grach w Linuksie? ........................................................................... 176Ogólny opis gier komercyjnych w Linuksie .............................................................................. 178Korzystanie z oprogramowania Cedega ..................................................................................... 179

Podsumowanie ..................................................................................................................................180

Cz��� III Administracja systemem .............................................. 181

Rozdzia� 6. Podstawowa administracja systemem ....................................... 183Graficzne narz�dzia administracyjne ................................................................................................184

Administracja za pomoc� przegl�darki internetowej ..................................................................184Administracja graficzna w ró�nych dystrybucjach .....................................................................186

Korzystanie z konta u�ytkownika root ..............................................................................................189Uzyskanie uprawnie� u�ytkownika root z poziomu pow�oki (polecenie su) ..............................191Nadanie ograniczonych uprawnie� administracyjnych ...............................................................192Nadanie uprawnie� administracyjnych za pomoc� sudo .............................................................192

Zrozumienie polece� administracyjnych, plików konfiguracyjnychoraz plików dzienników zdarze� ....................................................................................................194

Polecenia administracyjne ..........................................................................................................194Administracyjne pliki konfiguracyjne .........................................................................................195Pliki administracyjnych dzienników zdarze� ..............................................................................200

Korzystanie z innych loginów administracyjnych .............................................................................201Podsumowanie ..................................................................................................................................202

Rozdzia� 7. Instalacja systemu Linux ............................................................. 203Wybór dystrybucji Linuksa ...............................................................................................................204Pobieranie dystrybucji systemu Linux ..............................................................................................205

Szukanie innej dystrybucji Linuksa ............................................................................................206Zrozumienie w�asnych potrzeb ...................................................................................................207

10 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

Pobieranie dystrybucji ................................................................................................................208Wypalanie dystrybucji na p�ycie CD ..........................................................................................209

Zagadnienia dotycz�ce instalacji .......................................................................................................209Informacje dotycz�ce posiadanej konfiguracji sprz�towej ..........................................................210Uaktualnienie lub instalacja od pocz�tku ....................................................................................211Instalacja obok innego systemu operacyjnego ............................................................................212Instalacja Linuksa w �rodowisku wirtualnym .............................................................................213Opcje procesu instalacji ..............................................................................................................214Partycjonowanie dysku twardego ...............................................................................................214U�ywanie programów uruchamiaj�cych LILO i GRUB .............................................................224Konfiguracja sieci .......................................................................................................................234Konfiguracja innych funkcji administracyjnych .........................................................................234

Podsumowanie ..................................................................................................................................235

Rozdzia� 8. Uruchamianie polece z poziomu pow�oki ................................. 237Uruchamianie pow�oki ......................................................................................................................238

U�ywanie wiersza polece� pow�oki ............................................................................................239U�ywanie okna terminalu ...........................................................................................................239U�ywanie terminali wirtualnych .................................................................................................240

Wybór pow�oki .................................................................................................................................241U�ywanie pow�oki bash (i wcze�niejszej sh) ..............................................................................241U�ywanie pow�oki tcsh (i wcze�niejszej csh) .............................................................................242U�ywanie pow�oki ash ................................................................................................................242U�ywanie pow�oki ksh ................................................................................................................243U�ywanie pow�oki zsh ................................................................................................................243

Poznawanie pow�oki .........................................................................................................................243Sprawdzanie sesji logowania ......................................................................................................244Sprawdzanie katalogów oraz praw dost�pu ................................................................................244Sprawdzanie aktywno�ci systemu ...............................................................................................247Zako�czenie pracy z pow�ok� .....................................................................................................248

U�ywanie pow�oki w systemie Linux ...............................................................................................249Po�o�enie polece� .......................................................................................................................251Ponowne uruchamianie polece� ..................................................................................................253�czenie i dzielenie polece� .......................................................................................................258

Tworzenie w�asnego �rodowiska pow�oki ........................................................................................261Konfiguracja pow�oki .................................................................................................................262Zarz�dzanie procesami aktywnymi oraz dzia�aj�cymi w tle .......................................................267

Praca z systemem plików Linuksa ....................................................................................................270Tworzenie plików i katalogów ....................................................................................................272Przenoszenie, kopiowanie i usuwanie plików .............................................................................279

U�ywanie edytora tekstowego vi w Linuksie ....................................................................................280Rozpocz�cie pracy w edytorze vi ................................................................................................281Poruszanie si� po pliku ...............................................................................................................284Wyszukiwanie tekstu ..................................................................................................................284U�ywanie liczb w poleceniach ....................................................................................................285Dalsze informacje na temat edytora vi ........................................................................................286

Podsumowanie ..................................................................................................................................286

Spis tre�ci 11

Rozdzia� 9. Administracja systemem Linux ................................................... 287Tworzenie kont u�ytkowników .........................................................................................................288

Dodawanie u�ytkowników za pomoc� polecenia useradd ..........................................................288Ustalanie ustawie� domy�lnych u�ytkownika ............................................................................292Modyfikacja ustawie� u�ytkownika za pomoc� polecenia usermod ...........................................293Usuni�cie u�ytkownika za pomoc� polecenia userdel ................................................................295

Konfiguracja sprz�tu .........................................................................................................................295Zarz�dzanie wymiennym sprz�tem komputerowym ...................................................................296Praca z wczytywanymi modu�ami ..............................................................................................299

Monitorowanie wydajno�ci systemu .................................................................................................302Zdalna administracja systemem ........................................................................................................303Podsumowanie ..................................................................................................................................305

Rozdzia� 10. Zarz�dzanie dyskami oraz systemami plików .......................... 307Partycjonowanie dysku twardego ......................................................................................................308Montowanie systemów plików .........................................................................................................310

Obs�ugiwane systemy plików .....................................................................................................311Korzystanie z pliku fstab do zdefiniowania montowanych systemów plików ............................313Korzystanie z polecenia mount do montowania systemów plików .............................................315Korzystanie z polecenia umount .................................................................................................316

Korzystanie z polecenia mkfs do utworzenia systemu plików ..........................................................317Dodawanie dysku twardego ..............................................................................................................318Sprawdzanie ilo�ci wolnego miejsca .................................................................................................321

Wy�wietlanie dost�pnej powierzchni dyskowej za pomoc� polecenia df ...................................321Sprawdzanie zu�ycia miejsca na dysku za pomoc� polecenia du ...............................................322Okre�lanie zu�ycia miejsca na dysku za pomoc� polecenia find ................................................323

Podsumowanie ..................................................................................................................................323

Rozdzia� 11. Konfiguracja sieci ....................................................................... 325Nawi�zywanie po��czenia z sieci� ....................................................................................................326

Nawi�zywanie po��czenia komutowanego .................................................................................326Dost�p szerokopasmowy dla pojedynczego komputera ..............................................................327Dost�p szerokopasmowy dla wielu komputerów ........................................................................328�czenie serwerów .....................................................................................................................330Nawi�zywanie po��czenia za pomoc� innego wyposa�enia ........................................................332

Nawi�zywanie po��czenia z internetem za pomoc� Ethernetu ..........................................................333Konfiguracja Ethernetu podczas instalacji systemu ....................................................................333Konfiguracja Ethernetu w �rodowisku graficznym .....................................................................334U�ywanie interfejsu graficznego narz�dzia Konfiguracja sieci w Fedorze .................................335Identyfikacja innych komputerów (w�z�y i DNS) ......................................................................337Zrozumienie po��czenia z internetem .........................................................................................338

Nawi�zywanie po��czenia z internetem za pomoc� po��czenia komutowanego ...............................340Pobieranie informacji ..................................................................................................................341Utworzenie po��czenia komutowanego PPP ...............................................................................342Tworzenie po��czenia komutowanego za pomoc� kreatora po��czenia z internetem ..................342Uruchamianie po��czenia PPP ....................................................................................................345Uruchamianie po��czenia PPP na ��danie ..................................................................................345Sprawdzanie po��czenia PPP ......................................................................................................346

Nawi�zywanie po��czenia z internetem za pomoc� sieci bezprzewodowej ......................................348Podsumowanie ..................................................................................................................................349

12 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

Rozdzia� 12. U�ywanie narz�dzi sieciowych .................................................. 351Narz�dzia do przegl�dania internetu .................................................................................................351Transfer plików .................................................................................................................................353

Pobieranie plików za pomoc� wget ............................................................................................353Transfer plików za pomoc� curl ..................................................................................................355Transfer plików za pomoc� polece� FTP ....................................................................................355U�ywanie narz�dzi SSH do transferu plików .............................................................................358U�ywanie narz�dzi systemu Windows do transferu plików ........................................................359

Wspó�dzielenie zdalnych katalogów .................................................................................................360Wspó�dzielenie zdalnych katalogów poprzez NFS .....................................................................360Wspó�dzielenie zdalnych katalogów poprzez Samb� .................................................................361Wspó�dzielenie zdalnych katalogów za pomoc� SSHFS ............................................................364

Czat z przyjació�mi poprzez IRC ......................................................................................................365U�ywanie tekstowych klientów poczty .............................................................................................366

Zarz�dzanie poczt� e-mail za pomoc� klienta mail .....................................................................367Zarz�dzanie poczt� za pomoc� klienta mutt ...............................................................................368

Podsumowanie ..................................................................................................................................369

Rozdzia� 13. Bezpieczestwo systemu Linux ................................................. 371Lista kontrolna bezpiecze�stwa Linuksa ...........................................................................................372

Wyszukiwanie zasobów dotycz�cych bezpiecze�stwa danej dystrybucji ...................................376Wyszukiwanie ogólnych zasobów dotycz�cych bezpiecze�stwa ................................................377

Bezpieczne korzystanie z Linuksa ....................................................................................................377U�ywanie zabezpieczenia w postaci has�a ..................................................................................377Wybór dobrego has�a ..................................................................................................................378Korzystanie z pliku hase� shadow ...............................................................................................380

Korzystanie z plików dzienników zdarze� ........................................................................................382Rola demona syslogd ..................................................................................................................383Przekierowanie komunikatów zdarze� do serwera zdarze� za pomoc� syslogd .........................385Zrozumienie komunikatów pliku dziennika zdarze� ..................................................................386

U�ywanie narz�dzi bezpiecznej pow�oki ..........................................................................................387Uruchamianie us�ugi ssh .............................................................................................................387U�ywanie polece� ssh, sftp i scp ................................................................................................388U�ywanie polece� ssh, scp i sftp bez hase� .................................................................................389

Zabezpieczanie serwerów Linux .......................................................................................................391Nadzór dost�pu do us�ug za pomoc� os�on TCP .........................................................................391Zrozumienie techniki ataków ......................................................................................................394Ochrona przed atakami typu DoS ...............................................................................................395Ochrona przed rozproszonymi atakami typu DDoS ....................................................................398Ochrona przed atakami intruzów ................................................................................................402Zabezpieczanie serwerów za pomoc� SELinux ..........................................................................405Ochrona serwerów sieciowych za pomoc� certyfikatów i szyfrowania ......................................406

U�ywanie narz�dzi bezpiecze�stwa systemu Linux uruchamianego z no�nika ................................416Zalety zwi�zane z bezpiecze�stwem dystrybucji dzia�aj�cych z no�nika ...................................417Korzystanie z narz�dzia INSERT do wykrywania kodu typu rootkit .........................................417

Podsumowanie ..................................................................................................................................419

Spis tre�ci 13

Rozdzia� 14. Tworzenie u�ytecznych skryptów pow�oki .............................. 421Zrozumienie skryptów pow�oki ........................................................................................................422

Uruchamianie i usuwanie b��dów ze skryptów pow�oki .............................................................422Zrozumienie zmiennych pow�oki ................................................................................................423Wykonywanie operacji arytmetycznych w skryptach pow�oki ...................................................426U�ywanie konstrukcji programistycznych w skryptach pow�oki ................................................426Pewne u�yteczne programy zewn�trzne .....................................................................................432Wypróbowanie pewnych prostych skryptów pow�oki ................................................................434

Podsumowanie ..................................................................................................................................436

Cz��� IV Serwery w systemie Linux ............................................ 437

Rozdzia� 15. Serwer WWW ............................................................................... 439Komponenty serwera WWW (Apache, MySQL i PHP) ...................................................................440

Apache ........................................................................................................................................440MySQL .......................................................................................................................................440PHP .............................................................................................................................................441

Konfiguracja serwera WWW ............................................................................................................442Instalacja Apache ........................................................................................................................442Instalacja PHP .............................................................................................................................443Instalacja MySQL .......................................................................................................................444

Dzia�anie serwera WWW ..................................................................................................................445Edycja plików konfiguracyjnych serwera Apache ......................................................................445Dodawanie serwera wirtualnego do serwera Apache ..................................................................448Dane u�ytkownika i ustawienie modu�u UserDir ........................................................................449Instalacja aplikacji sieciowej — Coppermine Photo Gallery ......................................................450

Rozwi�zywanie problemów z serwerem WWW ...............................................................................453B��dy konfiguracyjne ..................................................................................................................453B��dy braku dost�pu i wewn�trzny b��d serwera ........................................................................456

Zabezpieczanie komunikacji internetowej za pomoc� protoko�ów SSL i TLS .................................457Generowanie w�asnych kluczy ...................................................................................................458Konfiguracja serwera Apache w celu obs�ugi SSL i TLS ...........................................................460

Podsumowanie ..................................................................................................................................461

Rozdzia� 16. Serwer poczty ............................................................................. 463Wewn�trzne dzia�anie internetowego serwera poczty elektronicznej ...............................................464Informacje o wykorzystanym systemie oraz oprogramowaniu .........................................................465Przygotowanie systemu .....................................................................................................................466

Konfiguracja DNS dla dostawy bezpo�redniej ...........................................................................467Konfiguracja dla pobierania poczty z komputera pocztowego ...................................................468

Instalacja i konfiguracja oprogramowania serwera poczty ...............................................................468Instalacja pakietów Exim i Courier .............................................................................................468Instalacja ClamAV i SpamAssassin ............................................................................................470

Testowanie i rozwi�zywanie problemów ..........................................................................................472Sprawdzanie plików dzienników zdarze� ...................................................................................472Najcz��ciej wyst�puj�ce b��dy (i sposoby ich rozwi�zywania) ..................................................473

Konfiguracja klientów poczty ...........................................................................................................476Konfiguracja Fetchmail ..............................................................................................................476Konfiguracja poczty web mail ....................................................................................................477

Zabezpieczanie komunikacji za pomoc� SSL i TLS .........................................................................478Podsumowanie ..................................................................................................................................479

14 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

Rozdzia� 17. Serwer wydruku ......................................................................... 481System CUPS ....................................................................................................................................482Konfiguracja drukarek ......................................................................................................................484

Administracja systemem CUPS za pomoc� interfejsu przegl�darki ...........................................484U�ywanie narz�dzia konfiguracji drukarki .................................................................................487

Praca z serwerem CUPS ...................................................................................................................495Konfiguracja serwera CUPS (plik cupsd.conf) ...........................................................................495Uruchamianie serwera CUPS .....................................................................................................497R�czna konfiguracja opcji drukarki CUPS .................................................................................497

Korzystanie z polece� druku .............................................................................................................499Drukowanie za pomoc� polecenia lpr .........................................................................................499Wy�wietlanie stanu za pomoc� polecenia lpc .............................................................................499Usuwanie zada� wydruku za pomoc� polecenia lprm ................................................................500

Konfiguracja serwera wydruku .........................................................................................................501Konfiguracja drukarki wspó�dzielonej CUPS .............................................................................501Konfiguracja drukarki wspó�dzielonej Samba ............................................................................503

Podsumowanie ..................................................................................................................................505

Rozdzia� 18. Serwer plików ............................................................................. 507Konfiguracja serwera plików NFS ....................................................................................................508

Pobieranie NFS ...........................................................................................................................510Wspó�dzielenie systemów plików NFS ......................................................................................510U�ywanie systemów plików NFS ...............................................................................................516Odmontowanie systemów plików NFS .......................................................................................522Inne operacje, które mo�na wykona� za pomoc� NFS ................................................................522Kwestie bezpiecze�stwa zwi�zane z NFS ...................................................................................523

Konfiguracja serwera plików Samba ................................................................................................524Pobieranie i instalacja serwera Samba ........................................................................................526Konfiguracja serwera Samba za pomoc� narz�dzia SWAT ........................................................526Praca z plikami i poleceniami serwera Samba ............................................................................537U�ywanie wspó�dzielonych katalogów Samba ...........................................................................540Rozwi�zywanie problemów zwi�zanych z serwerem Samba .....................................................541

Podsumowanie ..................................................................................................................................544

Cz��� V Wybór i instalacja dystrybucji systemu Linux ............. 545

Rozdzia� 19. Dystrybucja Ubuntu ................................................................... 547Ogólny opis Ubuntu ..........................................................................................................................548

Wydania Ubuntu .........................................................................................................................548Instalator Ubuntu ........................................................................................................................550Ubuntu jako komputer biurkowy ................................................................................................551Ubuntu jako serwer .....................................................................................................................552Produkty uboczne Ubuntu ..........................................................................................................553Wyzwania stoj�ce przed Ubuntu .................................................................................................554

Instalacja dystrybucji Ubuntu ...........................................................................................................555Rozpocz�cie pracy z dystrybucj� Ubuntu .........................................................................................559

Wypróbowanie �rodowiska graficznego .....................................................................................560Instalacja dodatkowego oprogramowania ...................................................................................561

Wi�cej informacji na temat Ubuntu ..................................................................................................563Podsumowanie ..................................................................................................................................564

Spis tre�ci 15

Rozdzia� 20. Dystrybucje Fedora i Red Hat Enterprise Linux ........................ 565Zag��bianie si� w funkcje .................................................................................................................567

Instalator Red Hat (Anaconda) ...................................................................................................567Produkty pochodne, zestawy instalacyjne i p�yty typu live CD ..................................................568Oprogramowanie w formacie RPM Package Management ........................................................569Najnowsze technologie �rodowiska graficznego ........................................................................570Narz�dzia do konfiguracji systemu .............................................................................................571

Poznanie dystrybucji Red Hat Enterprise Linux ...............................................................................571Red Hat Network i serwery Satellite ...........................................................................................572Red Hat Enterprise Virtualization ...............................................................................................572Przetwarzanie w chmurach i Red Hat .........................................................................................572

Poznanie dystrybucji Fedora .............................................................................................................573Wzrastaj�ca spo�eczno�� wspieraj�ca Fedor� .............................................................................573Do��czenie do grup SIG Fedory .................................................................................................574Fora i listy dyskusyjne ................................................................................................................575

Instalacja systemu Fedora .................................................................................................................575Rozpocz�cie instalacji .................................................................................................................575Uruchomienie narz�dzia Agent instalacji ...................................................................................578

Podsumowanie ..................................................................................................................................579

Rozdzia� 21. Dystrybucja Debian GNU/Linux ................................................... 581Opis systemu Debian GNU/Linux ....................................................................................................582

Pakiety Debiana ..........................................................................................................................582Narz�dzia Debiana do zarz�dzania pakietami .............................................................................583Wydania Debiana ........................................................................................................................585

Uzyskanie pomocy w Debianie .........................................................................................................586Instalacja systemu Debian GNU/Linux .............................................................................................586

Wymagania sprz�towe oraz planowanie instalacji ......................................................................587Uruchomienie instalatora ............................................................................................................588

Zarz�dzanie systemem Debian ..........................................................................................................592Konfiguracja po��cze� sieciowych .............................................................................................592Zarz�dzanie pakietami za pomoc� narz�dzia APT ......................................................................596Zarz�dzanie pakietami za pomoc� narz�dzia dpkg .....................................................................600Instalacja zestawów pakietów (zada�) za pomoc� narz�dzia tasksel ..........................................602Alternatywy, zmiany i uniewa�nienia .........................................................................................603Zarz�dzanie konfiguracj� pakietu za pomoc� narz�dzia debconf ...............................................605

Podsumowanie ..................................................................................................................................605

Rozdzia� 22. Dystrybucje SUSE Linux i openSUSE Linux ................................. 607Zrozumienie systemów SUSE Linux Enterprise i openSUSE ...........................................................608Zawarto�� systemu SUSE .................................................................................................................609

Instalacja i konfiguracja za pomoc� narz�dzia YaST ..................................................................610Zarz�dzanie pakietami RPM .......................................................................................................613Automatyczne uaktualnienie oprogramowania ...........................................................................614

Instalacja systemu openSUSE ...........................................................................................................614Rozpocz�cie pracy z systemem SUSE ..............................................................................................616Podsumowanie ..................................................................................................................................617

16 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

Rozdzia� 23. Dystrybucja PCLinuxOS ............................................................... 619Rozpocz�cie pracy z PCLinuxOS .....................................................................................................620

Poznajemy system PCLinuxOS ..................................................................................................620Instalacja dodatkowych aplikacji ................................................................................................621

Instalacja systemu PCLinuxOS .........................................................................................................623Rozpocz�cie instalacji .................................................................................................................623Konfiguracja po instalacji ...........................................................................................................625

Remastering systemu PCLinuxOS ....................................................................................................625Podsumowanie ..................................................................................................................................626

Rozdzia� 24. Dystrybucje systemu Linux dzia�aj�ce z no�nika ..................... 627Ogólny opis dystrybucji Linuksa dzia�aj�cych z no�nika ..................................................................629Wybór dystrybucji Linuksa dzia�aj�cej z no�nika .............................................................................630

Zrozumienie systemu KNOPPIX ................................................................................................631Prezentacja systemu Linux z p�yty live CD ................................................................................637Dystrybucje ratunkowe oraz zwi�zane z bezpiecze�stwem ........................................................639Dystrybucje demonstracyjne .......................................................................................................644Dystrybucje multimedialne .........................................................................................................644Prostsze �rodowiska graficzne ....................................................................................................647

Dystrybucje startowe do specjalnych celów ......................................................................................651Dostosowanie do w�asnych potrzeb dystrybucji dzia�aj�cej z no�nika ..............................................652Utworzenie p�yty live CD za pomoc� Fedory ...................................................................................654Podsumowanie ..................................................................................................................................655

Cz��� VI Programowanie w systemie Linux ............................... 657

Rozdzia� 25. Programowanie �rodowisk i interfejsów ................................. 659Zrozumienie �rodowiska programistycznego ....................................................................................660Korzystanie ze �rodowisk programistycznych Linuksa ....................................................................660

rodowisko programistyczne w Linuksie ...................................................................................661Graficzne �rodowiska programistyczne ......................................................................................670Tekstowe �rodowisko programowania ........................................................................................675

Interfejsy programowe Linuksa ........................................................................................................677Tworzenie interfejsów tekstowych .............................................................................................677Tworzenie interfejsów graficznych .............................................................................................683Interfejs programowania aplikacji (API) ....................................................................................685

Podsumowanie ..................................................................................................................................689

Rozdzia� 26. Narz�dzia i dodatki programistyczne ....................................... 691Dobrze zaopatrzony pakiet narz�dziowy ..........................................................................................691Korzystanie z kompilatora GCC .......................................................................................................693

Kompilacja wielu plików kodu �ród�owego ...............................................................................694Opcje kompilatora GCC .............................................................................................................697

Automatyzacja kompilacji za pomoc� make .....................................................................................698Biblioteki narz�dziowe .....................................................................................................................701

Polecenie nm ...............................................................................................................................702Polecenie ar .................................................................................................................................703Polecenie ldd ...............................................................................................................................704Polecenie ldconfig ......................................................................................................................704Zmienne �rodowiskowe i pliki konfiguracyjne ...........................................................................705

Spis tre�ci 17

Kontrola kodu �ród�owego ................................................................................................................705Kontrola kodu �ród�owego za pomoc� RCS ...............................................................................706Kontrola kodu �ród�owego za pomoc� CVS ...............................................................................709

Usuwanie b��dów za pomoc� debuggera GNU .................................................................................713Uruchamianie narz�dzia GDB ....................................................................................................714Przegl�danie kodu w debuggerze ................................................................................................716Analiza danych ...........................................................................................................................717Ustawianie punktów kontrolnych ...............................................................................................719Praca z kodem �ród�owym ..........................................................................................................720

Podsumowanie ..................................................................................................................................721

Dodatki ....................................................................................... 723

Dodatek A No�niki ........................................................................................... 725Dystrybucje Linuksa na p�ycie DVD ................................................................................................725

Fedora Linux ...............................................................................................................................726KNOPPIX Linux ........................................................................................................................726Slackware Linux .........................................................................................................................726Ubuntu Linux ..............................................................................................................................727AntiX Linux ................................................................................................................................727BackTrack 3 Linux Security Suite ..............................................................................................727Gentoo Linux ..............................................................................................................................727openSUSE Linux ........................................................................................................................728PCLinuxOS .................................................................................................................................728Inside Security Rescue Toolkit ...................................................................................................728Puppy Linux ...............................................................................................................................729Debian GNU/Linux ....................................................................................................................729Damn Small Linux ......................................................................................................................729SystemRescueCd ........................................................................................................................730Coyote Linux ..............................................................................................................................730Tiny Core Linux .........................................................................................................................730SLAX ..........................................................................................................................................730CentOS .......................................................................................................................................731

Tworzenie p�yty CD lub DVD z systemem Linux ............................................................................731Pobieranie kodu �ród�owego .............................................................................................................733

Dodatek B Powszechna Licencja Publiczna ................................................... 735

Skorowidz ...................................................................................................... 741

Rozdzia� 2.Konfiguracjadoskona�ego�rodowiska Linux

W tym rozdziale:� Komputer dla systemu Linux.� Instalacja systemu Linux.� Konfiguracja �rodowiska pracy.� Dodawanie aplikacji do systemu.� Migracja z systemu Windows.

Przed porzuceniem systemu Windows lub Mac na rzecz Linuksa jako podstawowegosystemu biurowego w pierwszej kolejno�ci trzeba si� upewni� o mo�liwo�ci instalacjiwszystkich wymaganych aplikacji. Oznacza to konieczno�� sprawdzenia:

� mo�liwo�ci uruchamiania aplikacji potrzebnych do wykonywania pracy, odtwarzaniaplików multimedialnych, a tak�e przeprowadzania komunikacji poprzez internet;

� mo�liwo�ci przeniesienia pracy oraz wszystkich elementów potrzebnych do jejwykonywania (dokumenty, pliki muzyczne, arkusze kalkulacyjne itd.) ze staregosystemu do nowo zainstalowanego Linuksa.

Otrzymanie doskona�ego �rodowiska pracy w Linuksie wymaga w�o�enia nieco wysi�ku.Dzi�ki wykorzystaniu podstawowej instalacji systemu Linux, po��czenia z internetemoraz informacji zawartych w niniejszej ksi��ce Czytelnik powinien by� w stanie skonfi-gurowa� system w sposób podobny do posiadanej wcze�niej instalacji Windows b�d� Mac,a pod niektórymi wzgl�dami otrzyma� nawet znacznie lepsze �rodowisko pracy.

W tym rozdziale zostanie dok�adnie omówiony proces instalacji systemu Linux orazjego konfiguracji, dzi�ki czemu proces migracji do Linuksa powinien by� maksymalnie�atwy. Proces b�dzie przedstawiony na przyk�adzie konkretnej dystrybucji systemu Linux.Czytelnik pozna kolejne kroki prowadz�ce do otrzymania wygodnego systemu biuro-wego, a tak�e sugerowane sposoby jego optymalizacji.

44 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

Informacje przedstawione w rozdziale pochodz� z wielu �róde�, w tym tak�e z dokumentu„The Perfect Desktop” znajduj�cego si� na witrynie http://HowtoForge.com. Wpraw-dzie w rozdziale skoncentrowano si� na Fedorze, ale na wymienionej witrynie znajduj� si�równie� odpowiednie dokumenty przeznaczone m.in. dla dystrybucji Ubuntu, PCLinuxOSoraz innych. Poniewa� cz��� oprogramowania przedstawiona w rozdziale oraz wymie-nionych dokumentach zawiera elementy, które nie s� w pe�ni „wolne”, nale�y zapozna�si� z ramk� „Wykraczaj�c poza wolne oprogramowanie”, zawieraj�c� informacje natemat tych elementów.

Wykraczaj�c poza wolne oprogramowanie

Za ka�dym razem podczas dodawania oprogramowania do systemu nale�y sobie zada� pytaniedotycz�ce jako�ci, bezpieczestwa oraz licencji danego oprogramowania. Z�o�liwe oprogramo-wanie mo�e pozwoli� z�ym ludziom na uzyskanie dost�pu do komputera u�ytkownika. Z koleikiepsko utworzone oprogramowanie mo�e znacznie obni�y� wydajno�� dzia�ania systemu. Nato-miast oprogramowanie zawieraj�ce elementy, które nie s� w pe�ni „wolne” (kod w�asno�ciowy b�d�opatentowane pomys�y), mo�e narazi� u�ytkownika na problemy z prawem.

Ograniczenie si� do oprogramowania dostarczanego wraz z dystrybucj� systemu Linux, które zo-sta�o szczegó�owo sprawdzone pod wzgl�dem jako�ci i licencji (jak ma to miejsce w przypadkuoprogramowania dostarczanego w ramach projektu Fedora), to najlepszy sposób zachowaniabezpieczestwa i sprawnie funkcjonuj�cego systemu. Warto w tym miejscu przypomnie�, �e wy-kroczenie poza wymienione bezpieczne granice mo�e si� wi�za� z ryzykiem.

Przedstawione w tym miejscu wskazówki maj� jedynie charakter informacyjny. Podczas omawia-nia oprogramowania, które Czytelnik mo�e chcie� instalowa� w systemie Linux, autor b�dziezwraca� uwag�, je�li oprogramowanie nie b�dzie w pe�ni „wolne”. Tego rodzaju oprogramowaniemo�e zalicza� si� do wielu kategorii, mi�dzy innymi:

� Chronione patentami — wprawdzie cz��� oprogramowania zosta�a w ca�o�ci ponownieutworzona jako wolne oprogramowanie, to jednak pewna osoba b�d� firma mog�aopatentowa� jakie� koncepcje zastosowane w danym oprogramowaniu. Na przyk�addost�pne jest wolne oprogramowanie pozwalaj�ce na odtwarzanie plików audiow formacie MP3, ale firma pobiera op�aty zwi�zane z patentem dotycz�cym kodeka MP3.

� Bezp�atne, ale nie wolne — podstawowe za�o�enia oprogramowania open source obejmuj�mo�liwo�� przegl�dania, modyfikowania i bezp�atnego rozpowszechniania kodu �ród�owego.Wyst�puje jednak kod w�asno�ciowy, na przyk�ad pozwalaj�cy na odtwarzania plików Flashlub odczyt dokumentów PDF firmy Adobe, który pozostaje bezp�atny, cho� z ograniczeniamiw innych obszarach.

� Aplikacje w�asno�ciowe — u�ytkownik móg� zakupi� program dzia�aj�cy w systemieWindows i stwierdzi�, �e ta aplikacja jest mu niezb�dna do pracy w nowym �rodowiskuLinuksa. Je�eli nie mo�na znale�� odpowiednika tego programu dla systemu Linux, aplikacj�t� bardzo cz�sto mo�na uruchomi� za pomoc� oprogramowania wine (dostarczaj�cego�rodowiska pozwalaj�cego na u�ywanie aplikacji Windows) lub poprzez uruchomieniepe�nego systemu Windows dzi�ki mo�liwo�ci wirtualizacji systemu operacyjnego w Linuksie.Jednak mo�liwo�� uruchamiania danej aplikacji w systemie Linux mo�e by� nieobs�ugiwana(lub nawet nielegalna), wi�c u�ytkownik nie b�dzie móg� modyfikowa� b�d� rozprowadza�tej aplikacji.

Kiedy tego rodzaju zagro�enia pojawi� si� podczas przedstawiania materia�u, Czytelnik zostaniepoinformowany o ryzyku zwi�zanym z u�ywaniem oprogramowania, które nie jest w pe�ni wolne;zostan� tak�e wskazane ewentualne rozwi�zania.

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 45

Rozpocz�cie pracy w �rodowisku LinuxWarto pami�ta� o jednym: je�eli Czytelnik nie b�dzie potrafi� skonfigurowa� Linuksapodobnie jak u�ywanego obecnie systemu Windows lub Mac, to prawdopodobnie nieb�dzie w stanie u�ywa� systemu Linux do codziennej pracy. Z tego powodu w tym roz-dziale zostan� przedstawione krok po kroku procesy tworzenia doskona�ego �rodowiskado pracy w Linuksie.

Nie ka�de oprogramowanie i nie wszystkie ustawienia �rodowiska b�d� od razu dosko-nale dopasowane do wymaga� u�ytkownika. Jednak dzi�ki omówieniu dost�pnych opcjiw zakresie dodawania aplikacji, optymalizacji systemu i przeniesienia danych (doku-mentów, plików muzycznych itd.) do systemu Linux Czytelnik nie powinien t�skni� zapoprzednim systemem operacyjnym.

Wprawdzie w ksi��ce jest wielokrotnie podkre�lana wolno�� wyboru systemu Linuxi sposobu jego u�ywania, to jednak procedura tworzenia doskona�ego �rodowiska zosta-nie przedstawiona na przyk�adzie konkretnej dystrybucji Linuksa. Nast�pnie, maj�copanowane podstawy przedstawione w tym rozdziale, Czytelnik b�dzie móg� zastosowa�informacje znajduj�ce si� w pozosta�ej cz��ci ksi��ki do dowolnie wybranej dystrybucji.

Aby utworzy� �rodowisko omówione w tym rozdziale, b�dzie potrzebny komputer po-��czony z internetem. Nast�pnie Czytelnik zainstaluje dystrybucj� Fedora znajduj�c� si�na p�ycie DVD do��czonej do ksi��ki. Je�eli jednak Czytelnik chce rozpocz�� przygod�z Linuksem, u�ywaj�c innej dystrybucji, wówczas mo�e zainstalowa� inny system Linux(lista dystrybucji do��czonych do ksi��ki znajduje si� w dodatku A). W wielu przypad-kach informacje znajduj�ce si� w tym rozdziale mo�na wykorzysta� do otrzymania tychsamych wyników w innej dystrybucji.

Krok 1. Wybór komputeraDystrybucje systemu Linux (w tym wiele do��czonych do niniejszej ksi��ki) mog�dzia�a� na niemal dowolnym komputerze, pocz�wszy od wyposa�onego w procesor 486a� po najnowsze serwery klasy przemys�owej. Jednak w celu uzyskania najlepszychwyników zalecane jest u�ycie komputera PC o nieco wi�kszych mo�liwo�ciach.

Wybór sprz�tu komputerowego

W tabeli 2.1 wymieniono zalecenia dotycz�ce komputera, na którym ma by� zainstalo-wana dystrybucja Fedora znajduj�ca si� na p�ycie DVD do��czonej do ksi��ki.

W zale�no�ci od przeznaczenia systemu Linux mo�e wyst�pi� potrzeba u�ycia dodat-kowego sprz�tu komputerowego. Przyk�adowo u�ytkownik mo�e chcie� doda� kamer�internetow�, skaner, g�o�niki, drukark� lub zewn�trzn� pami�� masow�. Jednak kom-ponentem, którego dodanie wi��e si� z najwi�kszym wyzwaniem, jest karta sieci bez-przewodowej.

46 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

Tabela 2.1. Wybór komputera dla dystrybucji Fedora

Wymaganie Opis

Procesor Nale�y wybra� procesor minimum Pentium Pro 400 MHz. Wprawdzie to minimum,ale do wygodnej pracy zalecany jest procesor pracuj�cy z cz�stotliwo�ci� co najmniej1 GHz. Na p�ycie znajduj� si� 32-bitowe wersje systemów Linux, ale one dzia�aj�równie� z procesorami 64-bitowymi. (64-bitowe wersje dystrybucji mo�na pobra�samemu z witryn producentów dystrybucji).

Pami�� Minimalna zalecana ilo�� pami�ci RAM to 512 MB, ale niektóre wi�ksze aplikacje niedzia�aj� zbyt dobrze w komputerze wyposa�onym w mniej ni� 1 GB pami�ci RAM.Aplikacje s�u��ce do takich zada�, jak edycja wideo lub projektowanie CAD/CAM,mog� wymaga� jeszcze wi�cej pami�ci RAM. (Obecnie komputer u�ywany przezzaawansowanego u�ytkownika posiada przeci�tnie od 2 do 4 GB pami�ci RAM).

Pami�� masowa Zalecane jest przygotowanie przynajmniej 5 GB wolnej pami�ci na dysku (im wi�cej,tym lepiej). Aby uzyska� tak� ilo�� pami�ci masowej, komputer:

� nie powinien posiada� zainstalowanego systemu operacyjnego (b�d� zawiera�system przeznaczony do usuni�cia)

� lub posiada� wolne miejsce na dysku twardym, które nie jest u�ywane przez innysystem operacyjny (nie chodzi tutaj o wolne miejsce w partycji Windows — to musiby� miejsce, które nie jest przypisane �adnej partycji),

� lub posiada� port USB, do którego mo�na pod��czy� nap�d pami�ci masowej USB.Na potrzeby Linuksa mo�na zakupi� pendrive USB o pojemno�ci 8 lub 16 GB.(W przypadku takiego rozwi�zania przygotowany nap�d USB b�dzie mo�napó�niej wykorzystywa� do uruchamiania niemal ka�dego komputera wyposa�onegow port USB. Wprawdzie taki system b�dzie dzia�a� wolniej od zainstalowanegona dysku twardym, ale i tak szybciej od uruchomionego z p�yty live CD).

Inny osprz�t Potrzebne b�d� nap�d DVD i karta sieciowa. Komputer musi umo�liwia� rozruch z p�ytyDVD, a kart� sieciow� nale�y po��czy� z internetem. Ponadto, cho� system Linux mo�edzia�a� bez wymienionych dalej komponentów, to jednak przedstawiona tutaj procedurazak�ada u�ycie klawiatury, monitora i myszy.

Wybór osprz�tu sieciowego

Po przygotowaniu komputera przeznaczonego dla Linuksa trzeba si� upewni� o dost�pno-�ci po��czenia z internetem. Po��czenie przewodowe niemal zawsze i bez �adnych pro-blemów dzia�a od razu. Gorzej jest jednak w przypadku kart sieci bezprzewodowych.

Pewne karty sieci bezprzewodowej dzia�aj� od razu w Linuksie. Przyk�adowo sterownikikart sieci bezprzewodowej dla Linuksa s� umieszczone w Fedorze oraz innych dystry-bucjach. Niektóre mog� wymaga� uaktualnienia oprogramowania firmware, natomiastinne b�d� u�ywa� sterowników dostarczonych z systemem. Karty sieci bezprzewodowejIntel IPW to przyk�ady kart wymagaj�cych do prawid�owego dzia�ania uaktualnieniaoprogramowania firmware. Kilka wyda� wstecz wydawcy Fedory, Ubuntu oraz kilkuinnych dystrybucji ugi�li si� i do��czyli oprogramowanie firmware przeznaczone dlakart sieci bezprzewodowych Intel IPW.

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 47

Je�eli posiadana przez Czytelnika karta sieci bezprzewodowej nie dzia�a, czasami wartooszcz�dzi� sobie problemów i zaopatrzy� si� w kart�, która jest bezproblemowo obs�ugiwa-na przez system Linux. Wi�cej informacji na temat kart sieci bezprzewodowych obs�ugiwa-nych w Linuksie mo�na znale�� na stronie http://linux-wless.passys.nl/query_alles.php.

W celu zmuszenia do prawid�owego dzia�ania karty sieci bezprzewodowej, która nie jest ob-s�ugiwana w Linuksie, przydatne mog� si� okaza� dwa projekty. Pierwszy z nich to Linu-xant DriverLoader (http://www.linuxant.com/driverloader) przeznaczony dla kart nieposia-daj�cych wymaganego firmware. Natomiast drugi, NDISwrapper (http://sourceforge.net),zawiera informacje o sposobach u�ycia sterowników Windows w systemie Linux.

Krok 2. Instalacja systemu LinuxNa p�ycie DVD do��czonej do ksi��ki znajduje si� wiele dystrybucji systemu Linux,mi�dzy innymi pe�ne wersje Fedory, Ubuntu, PCLinuxOS oraz inne. L�ejsze dystrybu-cje Linuksa to mi�dzy innymi Damn Small Linux, Puppy Linux oraz SLAX. W przed-stawionej poni�ej procedurze wykorzystano dystrybucj� Fedora.

Istnieje wiele powodów, dla których w omawianym przyk�adzie u�yto dystrybucji Fedora.Oprogramowanie znajduj�ce si� w Fedorze zosta�o dok�adnie sprawdzone i mo�na jedalej rozpowszechnia�. A zatem jedynie od u�ytkownika zale�y, czy w systemie zostaniezainstalowane jakiekolwiek oprogramowanie, które nie jest w pe�ni wolne. PonadtoFedora zosta�a opracowana na bazie Red Hat Enterprise Linux, czyli najpopularniejszegona �wiecie systemu Linux o jako�ci przemys�owej. Dlatego te� umiej�tno�ci nabytepodczas pracy z Fedor� mo�na bardzo �atwo wykorzysta� w pó�niejszym okresie,na przyk�ad w pracy na stanowisku profesjonalnego programisty oprogramowania,analityka systemów b�d� administratora systemów.

Rozpocz�cie pracy z Fedor�

Poni�ej wymieniono podstawowe kroki pozwalaj�ce na instalacj� Fedory na dyskutwardym komputera, jak równie� kilka operacji przygotowuj�cych system do dodawaniaoprogramowania w dalszej cz��ci ca�ego procesu:

1. Przygotowanie sprz�tu komputerowego. W pierwszej kolejno�ci nale�yzaopatrzy� si� w komputer, wskazówki na temat jego parametrów przedstawionow tabeli 2.1.

2. Rozpocz�cie instalacji. Do nap�du DVD trzeba w�o�y� p�yt� DVD do��czon�do ksi��ki, a nast�pnie ponownie uruchomi� komputer. Na wy�wietlonym ekranierozruchowym trzeba wybra� opcj� fedora.

3. Przeprowadzenie instalacji. Nast�pnie, korzystaj�c z informacji przedstawionychw rozdziale 20., nale�y zainstalowa� system Fedora, uruchomi� ponowniekomputer po instalacji, przeprowadzi� procedur� pierwszego uruchomieniai po raz pierwszy zalogowa� si� do systemu. (Nie wolno zapomnie� hase�utworzonych dla u�ytkownika root oraz zwyk�ego u�ytkownika przeznaczonegodo codziennej pracy z systemem).

48 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

4. Konfiguracja po��czenia z internetem. W przypadku przewodowego po��czeniaz internetem u�ytkownik mo�e ju� mie� skonfigurowane po��czenie z internetem.Aby to sprawdzi�, trzeba uruchomi� przegl�dark� internetow� Firefox i spróbowa�odwiedzi� dowoln� witryn�. W celu nawi�zania po��czenia z sieci� bezprzewodow�nale�y klikn�� ikon� mened�era sieci wy�wietlan� w górnym panelu i wybra� sie�.Je�eli �adna z wymienionych metod nie dzia�a, trzeba przej�� do rozdzia�u 11.,w którym przedstawiono informacje dotycz�ce konfiguracji interfejsów sieciowych.

5. Aktualizacja systemu. W systemie nale�y wybra� opcj� System/Administracja/Aktualizacja oprogramowania. (Warto zwróci� uwag� na podawan� ilo�� wolnegomiejsca wymaganego do przeprowadzenia aktualizacji i upewni� si�, �e si� j�posiada). Klikni�cie przycisku Zainstaluj aktualizacje spowoduje rozpocz�ciepobierania pakietów i ich instalacj�.

Przygotowanie do instalacjidodatkowego oprogramowania

Repozytorium Fedory zawiera jedynie to oprogramowanie, które jest w pe�ni wolnei mo�e by� bez problemów rozpowszechniane. Jednak w pewnych sytuacjach mo�e wy-st�pi� konieczno�� wykroczenia poza repozytorium Fedory. Wcze�niej nale�y dok�ad-nie zrozumie�, czym s� repozytoria firm trzecich:

� w porównaniu do repozytoriów Fedory charakteryzuj� si� mniej �cis�ymiwymaganiami w zakresie rozpowszechniania i wykorzystywania patentów;

� mog� wprowadza� pewne konflikty mi�dzy oprogramowaniem;

� mog� zawiera� oprogramowanie, które nie jest w pe�ni open source, ale pozostajebezp�atne do u�ytku osobistego, a jego rozpowszechnianie mo�e by� niemo�liwe;

� mo�e spowolni� proces instalacji wszystkich pakietów (poniewa� metadane s�pobierane dla ka�dego u�ywanego repozytorium).

Z wymienionych powodów autor odradza w��czanie jakichkolwiek repozytoriów dodat-kowych lub w��czenie jedynie repozytorium RPM Fusion. Wspomniane repozytoriumRPM Fusion to po��czenie kilku popularnych repozytoriów firm trzecich dla Fedory(Freshrpms, Livna.org oraz Dribble). Wi�cej informacji na temat tego repozytoriummo�na znale�� w dokumencie FAQ (http://rpmfusion.org/FAQ). Procedura w��czeniawymienionego repozytorium przedstawia si� nast�puj�co:

1. Pierwszy krok to uruchomienie narz�dzia Terminal.

2. Teraz trzeba wyda� polecenie su- i poda� has�o u�ytkownika root.

3. Nast�pnie nale�y poda� poni�sze polecenie (poniewa� jest zbyt d�ugie, abyzmie�ci�o si� w jednym wierszu, musia�o zosta� podzielone na dwa; nale�y si�upewni�, �e zosta�o wprowadzone bez �adnych spacji mi�dzy wierszami):# rpm -Uvh http://download1.rpmfusion.org/free/fedora/

�rpmfusion-free-release-stable.noarch.rpm

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 49

Repozytorium RPM Fusion zawiera takie elementy, jak na przyk�ad kodeki wymaganedo odtwarzania plików multimedialnych w wielu popularnych formatach. W��czenierepozytorium nast�puje po wydaniu poni�szego polecenia (ponownie jest to pojedynczepolecenie, które nie zmie�ci�o si� w jednym wierszu, a mi�dzy wierszami nie ma �adnejspacji):# rpm -Uhv http://download1.rpmfusion.org/nonfree/fedora/

�rpmfusion-nonfree-release-stable.noarch.rpm

Wi�kszo�� innych repozytoriów firm trzecich mo�e zawiera� oprogramowanie intere-suj�ce Czytelnika, ale niezaliczaj�ce si� do kategorii open source. W��czanie tego rodzajurepozytoriów zostanie przedstawione w dalszej cz��ci rozdzia�u, gdy Czytelnik dowie si�,jak doda� repozytorium Skype i oprogramowanie firmy Adobe.

Sprawdzanie dost�pno�ci oprogramowania

Gdy repozytoria zosta�y ju� zdefiniowane i s� dost�pne, istnieje mo�liwo�� wy�wietle-nia dost�pnych pakietów oprogramowania oraz wybrania tych, które maj� zosta� zain-stalowane. Z menu System/Administracja nale�y wybra� opcj� Dodaj/usu� oprogramo-wanie. Na ekranie zostanie wy�wietlone okno pozwalaj�ce na dodawanie i usuwanieoprogramowania. W wy�wietlonym oknie trzeba wybra� opcj� System/�ród�a oprogra-mowania. Na rysunku 2.1 pokazano przyk�adowe okno �ród�a oprogramowania.

Rysunek 2.1.Sprawdzanierepozytoriówu�ywanychprzez Fedor�

Na rysunku wida�, �e w��czone jest podstawowe repozytorium Fedora oraz FedoraUpdates. Ponadto w��czone s� równie� repozytoria RPM Fusion (zarówno Free, jaki Nonfree). Repozytoria Updates zawieraj� pakiety oprogramowania, które zosta�ouaktualnione od chwili pierwszego wydania danej wersji Fedory.

Na tym etapie system Linux powinien by� gotowy do przeprowadzenia optymalizacjisystemu oraz instalacji wymaganego oprogramowania dodatkowego z repozytoriówFedory. Jednak przed przej�ciem do tych zada� warto po�wi�ci� chwil� na zapoznanie si�

50 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

z oprogramowaniem dost�pnym do instalacji. Za pomoc� okna Dodaj/usu� oprogra-mowanie mo�na wykona� nast�puj�ce operacje:

� poda� nazw� pakietu oprogramowania i klikn�� przycisk Znajd�;

� zaznaczy� interesuj�c� u�ytkownika kategori� oprogramowania i przegl�da�znajduj�ce si� tam aplikacje.

Je�eli Czytelnik chce wypróbowa� cokolwiek, warto klikn�� kategori� Gry, a nast�pniepakiet gnome-games-extra, co spowoduje instalacj� kilku prostych gier. Po wybraniupakietów oprogramowania przeznaczonych do instalacji nale�y nacisn�� przycisk Zastosuj.U�ytkownik mo�e zosta� poproszony o wyra�enie zgody na instalacj� pakietów dodat-kowych oraz o podanie has�a u�ytkownika z uprawnieniami root. Nast�pnie wskazanepakiety zostan� pobrane i zainstalowane.

Je�eli Czytelnik lubi wyzwania, informacje o zainstalowanych pakietach mo�na sprawdzi�za pomoc� pow�oki. (Sposób u�ywania pow�oki w systemie Linux zostanie omówionyw rozdziale 8.). Poni�ej przedstawiono kilka przyk�adów pobierania informacji o do-st�pnych pakietach oprogramowania za pomoc� pow�oki:

1. Pierwszym krokiem jest otworzenie okna narz�dzia Terminal. W tym celutrzeba wybra� menu Programy/Narz�dzia systemowe/Terminal.

2. Uzyskanie uprawnie� u�ytkownika root. W terminalu nale�y wyda� poleceniesu, a nast�pnie poda� has�o u�ytkownika root.

3. Sprawdzenie pakietów Fedory. Poszukiwanie pakietu najlepiej rozpocz��od repozytoriów Fedory. Wymienione poni�ej polecenie s�u�y do wy�wietleniawszystkich pakietów oprogramowania ze wszystkich w��czonych repozytoriów.Przej�cie do kolejnej strony wy�wietlonych pakietów nast�puje po naci�ni�ciuklawisza spacji. (W poni�szych danych wyj�ciowych przedstawiono kilkapakietów, które mog� zainteresowa� Czytelnika).# yum –-disablerepo="rpmfusion*" list available | moreDost�pne pakiety...audacity.i686 Popular open source audio editorblender.i686 3D animation, modeling and rendering softwarechess.i686 3D chess gameevolution.i686 Email and groupware clientgimp.i686 GNU image manipulation packagegnucash.i686 Money management packageinkscape.i686 Vector graphics editork3b.i686 CD/DVD burner applicationmediatomb.i686 Multimedia management softwareopenoffice.org-calc.i686 Spreadsheet applicationopenoffice.org-draw.i686 Drawing applicationopenoffice.org-impress.i686 Presentation applicationopenoffice.org-math-core.i686 Mathematics applicationopenoffice.org-writer.i686 Word processing applicationpidgin.i686 Instant messaging applicationsamba.i686 Windows file/print sharing applicationsugar.noarch Sugar desktop environmenttvtime.i686 TV viewerwine.i686 Software to run Windows applications in Linux

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 51

4. Sprawdzenie pakietów rpmfusion. Przedstawione poni�ej polecenie powodujewy�wietlenie wszystkich pakietów dost�pnych w repozytoriach RPM Fusion.Przej�cie pomi�dzy stronami wy�wietlaj�cymi ponad 1800 pakietów nast�pujeza pomoc� klawisza spacji. (W poni�szych danych wyj�ciowych przedstawionokilka pakietów, które mog� zainteresowa� Czytelnika).# yum –disablerepo="*" --enablerepo="rpmfusion*" list available | moreDost�pne pakiety...DVDAuthorWizard.noarch Create a DVD from MPEG-2 video filesSheepShaver.i586 Run-time environment to run old MacOS appsVirtualBox-OSE.i686 General-purpose full virtualizer for the PCbroadcom-wl.noarch Drivers for Broadcom wireless cardsbubbros.i686 Game inspired by Bubble and Bobble Mac gameffmpeg.i686 Live audio/video encoder for many formatsgnome-mplayer.i686 Popular video player for GNOME desktopgnome-video-arcade.i686 MAME arcade/console game player for GNOMEk3b-extras-freeworld.i686 Extra codecs for k3b CD/DVD burningkino.i686 Popular video editor for Linuxlame.i686 Open source MP3 encoderlastfm.i586 Use http://last.fm to track what you listen tolightspark.i686 Open source Flash implementationmotion.i686 Motion detection software for video camerasmpg123.i686 Command-line MP3 audio playermythtv.i686 TV recorder/viewer and much morendiswrapper.i586 Lets Windows wireless drivers work in Linuxnvidia-* Packages for proprietary Nvidia video driversraine.i386 Emulator to run M68000, Z80, and M68705 gamesunrar.i686 Utility to extract RAR archive filesxbill.i586 Game to kill an evil computer system thiefxbmc.i686 Popular multimedia center softwarexorg-x11-drv-nvidia* Proprietary Nvidia video driver packages

Kilka kolejnych kroków przedstawia sposoby dodawania pakietów oprogramowaniaw celu skonfigurowania wygodnego �rodowiska pracy oraz uruchamiania popularnychaplikacji.

Krok 3. Konfiguracja systemuIstnieje wiele sposobów konfiguracji wygl�du i sposobu dzia�ania �rodowiska GNOME(to domy�lne �rodowisko graficzne w Fedorze oraz wielu innych dystrybucjach Linuksa).Przed przyst�pieniem do konfiguracji systemu warto wiedzie�, �e zarówno dla Fedory,jak i innych dystrybucji systemu Linux dost�pnych jest tak�e kilka innych �rodowiskgraficznych, których u�ycie mo�na rozwa�y�.

Za pomoc� okna Dodaj/usu� oprogramowanie mo�na wybra� i zainstalowa� dowolnez wymienionych poni�ej �rodowisk graficznych zamiast GNOME (je�eli w systemiezainstalowano kilka �rodowisk graficznych, wyboru u�ywanego w danej sesji mo�nadokona� w trakcie logowania):

52 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

� KDE (http://www.kde.org) — to drugie wa�ne �rodowisko graficzne stosowanew systemach Linux;

� XFCE (http://www.xfce.org) — to znacznie bardziej efektywne, l�ejsze�rodowisko graficzne, które b�dzie odpowiednim wyborem dla netbookóworaz starszych komputerów;

� Inne — mo�na wybra� tak�e inne, l�ejsze �rodowiska graficzne, na przyk�adLXDE lub Sugar (to ostatnie jest u�ywane w projekcie One Laptop Per Child,czyli laptop dla ka�dego dziecka).

Kiedy Czytelnik b�dzie chcia� u�y� �rodowiska graficznego innego ni� GNOME, nale�ywybra� odpowiednie pakiety oprogramowania z grupy przedstawionej na powy�szej li�cie.Wi�cej informacji na temat konfiguracji i u�ywania tych �rodowisk graficznych znaj-dzie si� w rozdziale 3.

Pe�ne �rodowisko graficzne mo�na bardzo �atwo zainstalowa� z poziomu pow�oki.W tym celu nale�y otworzy� okno narz�dzia Terminal i uzyska� uprawnienia u�ytkownikaroot. Nast�pnie trzeba wyda� polecenie yum groupinstall nazwa_�rodowiska,zast�puj�c nazwa_�rodowiska jedn� z wymienionych pozycji: KDE, XFCE lub SugarDesktop Environment.

Dok�adne informacje na temat konfiguracji GNOME zostan� przedstawione w rozdziale 3.Poni�ej wymieniono kilka zada�, które pozwalaj� na dostosowanie �rodowiska do w�a-snych potrzeb i upodoba�:

� Zmiana motywu — wybranie menu System/Preferencje/Wygl�d powodujewy�wietlenie okna Preferencje wygl�du. Po klikni�ciu karty Motyw mo�nawybra� dowolny z przygotowanych motywów, natomiast naci�ni�cie przyciskuDostosuj… pozwala na zmian� wygl�du elementów steruj�cych, kolorów,kraw�dzi okna, ikon i kursora. Je�eli u�ytkownik chce uzyska� dost�p do setekbezp�atnych motywów, nale�y klikn�� ��cze Wi�cej motywów online. Z witrynyGNOME Art (http://art.gnome.org/themes) mo�na pobra� wybrany motyw,a nast�pnie zainstalowa� go za pomoc� instalatora motywów.

� Zmiana t�a pulpitu — karta T�o w oknie Preferencje wygl�du pozwala nazmian� t�a pulpitu. Po przeci�gni�ciu i upuszczeniu na kart� T�o dowolnegoobrazu staje si� on automatycznie t�em pulpitu. Pierwszy obraz (lewy górny róg)oznacza brak obrazu jako t�a pulpitu i zamiast tego pozwala na wybór koloru t�a.

� Zmiana wygaszacza ekranu — wybranie menu System/Preferencje/Wygaszaczekranu powoduje wy�wietlenie listy dost�pnych wygaszaczy ekranu. Po wybraniuwygaszacza i naci�ni�ciu przycisku Podgl�d mo�na sprawdzi� sposób jegodzia�ania. Aby zainstalowa� wi�ksz� liczb� wygaszaczy, nale�y wy�wietli� oknoDodaj/usu� oprogramowanie i zainstalowa� pakiet, taki jak xscreensaver-extraslub xscreensaver-extras-gss. Zainstalowane w ten sposób pakiety pozwol�na wy��czenie wygaszacza ekranu GNOME i zamiast niego u�ycie wygaszaczaekranu X screen saver, który oferuje znacznie wi�kszy wybór wygaszaczy.Opcja Katalog zdj� powoduje u�ycie wygaszacza ekranu w postaci pokazu zdj��znajduj�cych si� w katalogu Obrazy.

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 53

� Konfiguracja panelu aplikacji — górny panel trzeba klikn�� prawymklawiszem myszy i wybra� opcj� Dodaj do panelu…. Dzi�ki temu do panelumo�na doda� aplikacj�, która nast�pnie b�dzie uruchamiana za pomoc�pojedynczego klikni�cia. Dodawana aplikacja mo�e mie� ikon� dowolnejzainstalowanej aplikacji lub apletu specjalnego, na przyk�ad programu Gnotes�u��cego do tworzenia notatek b�d� Monitora systemu, czyli programupozwalaj�cego na monitorowanie obci��enia systemu.

� W��czenie efektów pulpitu — wprawdzie efekty pulpitu nie b�d� dobrzedzia�a�y w ka�dym �rodowisku, po ich w��czeniu �rodowisko graficzne zostaniewzbogacone o kilka przyjemnych dla oka efektów. W celu w��czenia efektówpulpitu nale�y wybra� menu System/Preferencje/Efekty pulpitu. Nast�pnie mo�nawybra� opcj� Compiz i na przyk�ad Windows Wobble lub Workspaces on Cube.Warto wypróbowa� kilka efektów, jak te pojawiaj�ce si� po naci�ni�ciu klawiszyAlt+Tab (prze��czanie mi�dzy uruchomionymi aplikacjami) lub Ctrl+Alt+lewyprzycisk myszy (rotacja obszarów roboczych na sze�cianie). Wi�cej informacjina temat efektów pulpitu mo�na znale�� w rozdziale 3.

Informacje o innych funkcjach, które mo�na doda� do �rodowiska graficznego, zostan�przedstawione w rozdziale 13.

Krok 4. Dodawanie aplikacjiDodawanie aplikacji do systemu to operacja, w trakcie której mo�na troch� zaszale�.Dla Fedory dost�pnych jest ponad 14 tysi�cy pakietów oprogramowania. Wprawdzieu�ytkownik nie znajdzie w�ród nich tych samych aplikacji, które s� dost�pne w syste-mach Windows lub Mac OS X, jednak ka�da kategoria na pewno oferuje pewne alter-natywy dla tych aplikacji.

Po wy�wietleniu okna Dodaj/usu� oprogramowanie mo�na wyszuka� ��dan� aplikacj�i zapozna� si� z opisem pakietu. Poni�ej przedstawiono kilka kwestii, o których nale�ypami�ta� podczas wyszukiwania pakietów do instalacji:

� Warto si� upewni�, �e ma si� wystarczaj�c� ilo�� wolnego miejsca dozainstalowania wybranych pakietów. Po klikni�ciu menu Programy/Narz�dziasystemowe/Analizator wykorzystania dysku na ekranie zostanie wy�wietlone oknowymienionego narz�dzia. Naci�ni�cie przycisku Skanowanie systemu plikówpowoduje wy�wietlenie ilo�ci wolnego miejsca.

� Po wybraniu oprogramowania do instalacji oraz klikni�ciu przycisku Zastosuju�ytkownik zostanie poinformowany o ilo�ci wolnego miejsca wymaganegodo przeprowadzenia instalacji oraz liczbie wymaganych pakietów zale�nych.Naci�ni�cie przycisku Anuluj pozwala na anulowanie tej operacji.

54 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

Wybór aplikacji biurowych

Kiedy trzeba zast�pi� pakiet Microsoft Office innym dost�pnym w systemie Linux,wi�kszo�� u�ytkowników decyduje si� na u�ycie pakietu OpenOffice.org1. W wyszuki-warce okna Dodaj/usu� oprogramowanie nale�y wpisa� openoffice.org i zobaczy�, jakieaplikacje s� dost�pne:

� Procesor tekstu — jako procesor tekstu nale�y wybra� OpenOffice.org Writer(wystarczy odnale�� pakiet openoffice.org-writer). Aplikacja ta obs�uguje wieleró�nych formatów plików, ��cznie z wieloma wersjami plików .doc (Microsoft Office).

� Arkusz kalkulacyjny — do pracy z arkuszami kalkulacyjnymi nale�y wybra�aplikacj� OpenOffice.org Calc (pakiet openoffice.org-calc). Oprócz obs�ugiwielu formatów open source aplikacja obs�uguje równie� formaty MicrosoftExcel (.xls i .xlt).

� Prezentacja — aplikacja OpenOffice.org Presentation (pakiet openoffice.org-impress)pozwala na tworzenie prezentacji zupe�nie od pocz�tku b�d� importowanieutworzonych w programie Microsoft PowerPoint. Z kolei za pomoc� aplikacjiOpenOffice.org Draw mo�na tworzy� obrazy i zapisywa� je na dysku.

Aplikacje pakietu OpenOffice.org zaliczaj� si� do najwi�kszych i s� najcz��ciej u�ywa-nymi w systemie Linux. Instaluj�c pakiet OpenOffice.org, nale�y si� liczy� z koniecz-no�ci� pobrania kilkuset megabajtów danych instalacyjnych. Jak nietrudno zgadn��,w przypadku wolnego po��czenia z internetem pobieranie danych zajmie nieco czasu.Na rysunku 2.2 pokazano przyk�adowy dokument tekstowy wy�wietlony w aplikacji Writeroraz arkusz kalkulacyjny w aplikacji Calc.

Rysunek 2.2.Pracaz dokumentamitekstowymi,arkuszamikalkulacyjnymioraz innymiza pomoc�pakietuOpenOffice.org

1 W ostatnich wydaniach Linuksa pakiet OpenOffice.org jest zast�powany przez LibreOffice — przyp. t�um.

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 55

Inne popularne programy biurowe to mi�dzy innymi gnucash (do zarz�dzania finansami)oraz scribus (do komputerowego sk�adu tekstu).

Po zainstalowaniu aplikacji biurowych mo�na je uruchamia� za pomoc� menu Programy/Biuro.

U�ytkownicy dodaj� do systemu tak�e oprogramowanie, które nie jest w pe�ni wolne,na przyk�ad narz�dzie do odczytu dokumentów w formacie Adobe PDF b�d� odtwa-rzacz plików Flash. Je�eli Czytelnik zdecyduje si� na dodanie tego rodzaju oprogramo-wania (warto pami�ta�, �e nie ma takiej potrzeby, poniewa� istnieje oprogramowanieopen source pozwalaj�ce na odczyt plików w wymienionych formatach), Adobe oferujerepozytorium, które mo�na wykorzysta� do instalacji tego oprogramowania. Poni�ejprzedstawiono kroki wymagane do w��czenia repozytorium Adobe:

1. Pierwszym krokiem jest otworzenie okna narz�dzia Terminal.

2. W terminalu nale�y wyda� polecenie su, a nast�pnie poda� has�o u�ytkownika root.

3. Ostatni krok to wydanie poni�szego polecenia (w pojedynczym wierszu,bez �adnych spacji w podanym adresie WWW):# rpm -Uvh http://linuxdownload.adobe.com/adobe-release/

�adobe-release-i386-1.0-1.noarch.rpm

Poni�ej wymieniono jeszcze inne pakiety, które Czytelnik mo�e chcie� zainstalowa�z repozytorium Adobe:# yum install AdobeReader_enu Instalacja przegl�darki plików w formatach PDF/PS# yum install flash-plugin Instalacja wtyczki pozwalaj�cej na odtwarzanie treci w formacie Adobe flash

GryZ projektem Fedora jest powi�zana grupa SIG (ang. Special Interest Group) aktywniezajmuj�ca si� mi�dzy innymi grami, wi�c dla systemu Fedora dost�pne s� setki gier typuopen source. Gama dost�pnych gier jest naprawd� szeroka, pocz�wszy od prostych gierplanszowych i karcianych, a sko�czywszy na skomplikowanych symulacjach i grach FPS(ang. First-Person Shooter). Ponadto wiele gier komercyjnych (na przyk�ad Enemy Ter-ritory, Medal of Honor, Eve Online) zosta�o wydanych jako public domain i przeniesio-nych do Linuksa.

W wy�wietlonym oknie Dodaj/usu� oprogramowanie nale�y zaznaczy� kategori� Gryw lewej kolumnie. W prawej cz��ci okna zostan� wy�wietlone gry, które mo�na od razuzainstalowa� w Fedorze.

Proste gry planszowe i karciane s� dostarczane wraz ze �rodowiskiem graficznymGNOME i KDE (to odpowiednio pakiety gnome-games i kdegames). Wspomniane grymog� dostarczy� niezapomnianej rozrywki bez zabierania graczowi ogromnej ilo�ciczasu i nie wymagaj� du�ej ilo�ci miejsca na dysku.

Po przeciwnej stronie spektrum mamy gry wymagaj�ce du�ej ilo�ci miejsca na dyskuoraz poch�aniaj�ce graczowi wiele czasu. U�ytkownik mo�e wi�c spróbowa� zagra� w gryOpenArena (pakiet openarena), Doom (pakiety doom-shareware, prboom i freedoom) lubinne starsze gry typu FPS.

Temat gier b�dzie omówiony dok�adniej w rozdziale 5.

56 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

Aplikacje multimedialne

Multimedia to obszar, na którym u�ytkownik znajdzie sporo oprogramowania niewol-nego. Wprawdzie jest ono dost�pne jako oprogramowanie typu open source, ale niektó-re kodeki do odtwarzania plików MP3 oraz innych formatów audio i wideo wykorzy-stuj� pewne patenty. Innymi s�owy, mog� si� znale�� firmy b�d� indywidualne osobyoczekuj�ce wnoszenia op�at za u�ywanie tych kodeków, nawet je�li nie przyczyni�y si�one do ich utworzenia.

Informacje dotycz�ce takich formatów oraz zwi�zane z tym kwestie prawne zosta�y po-ruszone w rozdziale 5., z którym warto si� zapozna� przed instalacj� oprogramowaniamultimedialnego w Linuksie. Poni�ej wymieniono pewne aplikacje s�u��ce do odtwa-rzania filmów, muzyki oraz obróbki i przegl�dania obrazów.

� Odtwarzacze wideo — do odtwarzania tre�ci audio i wideo mo�na wykorzysta�mi�dzy innymi takie aplikacje, jak totem, mplayer i xine. W rozdziale 5. zostan�przedstawione rozszerzenia multimedialne, których dodanie mo�e si� okaza�konieczne, aby wymienione odtwarzacze by�y w pe�ni funkcjonalne. W szczególno�ciwarto zwróci� uwag� na rozszerzenia gstreamer. Niektóre b�d� wymaga�yuzyskania dost�pu do repozytoriów RPM Fusion Nonfree. Ponadto we wcze�niejszympodrozdziale „Aplikacje biurowe” przedstawiono informacje na temat w��czeniarepozytorium Adobe i dodania rozszerzenia Flash pozwalaj�cego na odtwarzanieplików Flash w przegl�darce internetowej.

� Edytory i odtwarzacze audio — aplikacja Rhythmbox jest standardowozainstalowana w systemie i zapewnia doskona�y sposób zarz�dzania muzyk�,podcastami i strumieniowan� tre�ci� audio. Zainstalowana jest równie� aplikacjaSound Juicer s�u��ca do odtwarzania muzyki z p�yt CD i zrzucania zawarto�cimuzycznych p�yt CD na dysk. Amarok (pakiet amarok) to kolejna popularnaaplikacja do odtwarzania muzyki i zarz�dzania ni�. W celu przeprowadzania edycjiaudio warto rozwa�y� instalacj� Audacity (pakiet audacity). Do nagrywania p�yt CDi DVD s�u�y aplikacja Brasero, domy�lnie znajduj�ca si� w systemie. Pakiet k3boferuje alternatywn� aplikacj� do nagrywania oraz przygotowywania p�yt CD i DVD.

� Edytory i przegl�darki obrazów — aplikacja GIMP (ang. GNU ImageManipulation Program) to najpopularniejsze narz�dzie s�u��ce do obróbkiobrazów cyfrowych. Z kolei program Shotwell domy�lnie znajduje si�w systemie i pozwala na zarz�dzanie obrazami i ich podstawow� obróbk�.Alternatywnym mened�erem obrazów jest aplikacja o nazwie F-Spot.

Aplikacje internetowe

Po nawi�zaniu po��czenia z internetem dost�pnych jest wiele aplikacji pozwalaj�cychna przegl�danie i u�ywanie jego zasobów. Poni�ej wymieniono kilka przyk�adów:

� Przegl�darki internetowe — aplikacja Firefox domy�lnie znajduje si� w Fedorzei jest najpopularniejsz� przegl�dark� internetow� w systemach Linux. Konquerorto przegl�darka internetowa pochodz�ca z �rodowiska KDE, która równie� zosta�adodana do GNOME. Pe�ny zestaw aplikacji internetowych (bazuj�cych naprzegl�darce Mozilla) mo�na otrzyma� po instalacji oprogramowania SeaMonkey.

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 57

� Klienty poczty — aplikacje Evolution (pakiet evolution) i Thunderbird (pakietthunderbird) to najpopularniejsze graficzne klienty poczty w Linuksie. Je�eliCzytelnik chce u�ywa� tekstowego klienta poczty, wówczas warto wypróbowa�program mutt (pakiet mutt).

� Aplikacje do transferu plików — przegl�dark� internetow� Firefox mo�nawykorzysta� do pobierania plików z witryn WWW oraz serwerów FTP. W celuwspó�dzielenia plików za pomoc� protoko�u BitTorrent nale�y u�y� klientaTransmission, który równie� znajduje si� w domy�lnej instalacji systemu.Oddzielny klient FTP jest dost�pny w systemie po zainstalowaniu pakietu,na przyk�ad gftp.

� Komunikatory internetowe — aby otrzyma� w systemie komunikatoryinternetowe, nale�y zainstalowa� pakiet pidgin lub empathy.

Oprócz wymienionych powy�ej aplikacji dost�pne s� równie� inne, nieb�d�ce typu opensource, które jednak mo�na zainstalowa� w Fedorze. Wiele osób korzysta z aplikacjiSkype pozwalaj�cej mi�dzy innymi na po��czenia telefoniczne i przeprowadzanie kon-ferencji wideo. Wprawdzie zaleca si� u�ywa� oprogramowania open source, gdy tylkotakie istniej�, jednak wielu u�ytkowników b�dzie chcia�o u�ywa� Skype’a w Fedorze.Poni�ej przedstawiono sposób instalacji Skype’a w systemie Fedora:

1. Pierwszym krokiem jest otworzenie okna narz�dzia Terminal.

2. W terminalu nale�y wyda� polecenie su, a nast�pnie poda� has�o u�ytkownika root.

3. Za pomoc� dowolnego edytora tekstów trzeba utworzy� plik repo dla Skype’a.Przyk�adowo mo�na wyda� polecenie gedit /etc/yum.repos.d/skype.repo,a nast�pnie w pliku umie�ci� nast�puj�cy tekst:[skype]name=Skype Repositorybaseurl=http://download.skype.com/linux/repos/fedora/updates/i586/gpgkey=http://www.skype.com/products/skype/linux/rpm-public-key.asc gpgcheck=0

4. Kolejny krok to instalacja oprogramowania Skype poprzez wydanie polecenia:# yum install Skype

5. Aby uruchomi� aplikacj� Skype, nale�y klikn�� menu Programy/Internet/Skype.

Inne aplikacje

W rozdziale przedstawiono zaledwie wierzcho�ek góry lodowej aplikacji, które mo�nazainstalowa� w systemie w celu rozbudowania mo�liwo�ci oferowanych przez Fedor�.Teraz, gdy Czytelnik ju� wie, w jaki sposób wyszukiwa� pakiety oprogramowania doinstalacji, poni�ej wymieniono kilka innych kategorii aplikacji, które mog� by� intere-suj�ce dla niektórych u�ytkowników:

� Programowanie — je�eli Czytelnik jest programist�, z pewno�ci� zainteresujego fakt, �e klikni�cie kategorii Programowanie w lewej kolumnie oknaDodaj/usu� oprogramowanie spowoduje wy�wietlenie setek pakietówoprogramowania przeznaczonego w�a�nie dla programistów.

58 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

� Narz�dzia administracyjne — ta kategoria zawiera du�� ilo�� oprogramowanias�u��cego do administracji dyskami, sieciami oraz innych zada� administracyjnych.

� Edukacja — istnieje mo�liwo�� instalacji oprogramowania edukacyjnego,na przyk�ad programów do nauki przedmiotów, j�zyków, poznawania kosmosub�d� geometrii. Pakiet childsplay dostarcza zestaw gier edukacyjnych dlama�ych dzieci.

Aplikacje interesuj�ce u�ytkownika warto spróbowa� wyszukiwa� poprzez u�ycie s�ówkluczowych. Czytelnik nie jest w stanie wypróbowa� wszystkich interesuj�cych goaplikacji, wcze�niej mo�e po prostu zabrakn�� miejsca na dysku.

Krok 5. Migracja z systemu WindowsRozpocz�cie pracy z nowym systemem operacyjnym Linux oznacza konieczno�� prze-niesienia danych u�ytkownika (dokumentów, plików muzycznych, wideo, zdj�� itd.)z dotychczas u�ywanego systemu Windows lub Mac oraz instalacji aplikacji pozwalaj�-cych na prac� z tymi danymi. We wcze�niejszej cz��ci tego rozdzia�u Czytelnik pozna�sposoby wyszukiwania aplikacji niezb�dnych do codziennej pracy. Poza tym w bie��cejsekcji Czytelnik dowie si�, jak:

� uzyska� dost�p do Linuksa lub przenie�� do niego swoje dane z poprzedniou�ywanego systemu;

� okazjonalnie uruchamia� aplikacje Windows w systemie Linux (o ile naprawd�zachodzi taka konieczno��).

Przeniesienie plików z systemu Windows do Linuksa

Konkretny sposób przeniesienia plików muzycznych, zdj��, dokumentów oraz innychplików z systemu Windows do Linuksa zale�y od kilku czynników. Czy w chwili obec-nej u�ytkownik u�ywa obu systemów operacyjnych i dane znajduj� si� na dyskach lo-kalnych? Czy komputer jest pod��czony do sieci i istnieje mo�liwo�� udost�pnienia danychsystemu Windows? Czy dane u�ytkownika znajduj� si� poza komputerem?

Poni�ej przedstawiono kilka sugerowanych sposobów przeniesienia danych z systemuWindows do Linuksa.

Przeniesienie danych systemu Windowsz dysku lokalnego

Je�eli system Windows jest zainstalowany na innej partycji dysku twardego, wartospróbowa� zamontowa� t� partycj� pod Linuksem, a nast�pnie po prostu przekopiowa�dane. Oto sposób, w jaki mo�na to zrobi� w systemie Fedora:

1. Pierwszym krokiem jest otworzenie okna narz�dzia Terminal.

2. W terminalu nale�y wyda� polecenie su, a nast�pnie poda� has�o u�ytkownika root.

Rozdzia� 2. � Konfiguracja doskona�ego �rodowiska Linux 59

3. Kolejny krok to wydanie polecenia:# fdisk -l | grep -i ntfs/dev/sda1 * 1 2618 21029053+ HPFS/NTFS

4. Je�eli partycja jest oznaczona jako NTFS, wówczas prawdopodobnie b�dzie topartycja systemu Windows. W systemie plików Linuksa trzeba utworzy� punktmontowania, a nast�pnie zamontowa� wspomnian� partycj�. W przypadkuprzyk�adowej partycji /dev/sda1 przedstawionej w poprzednim punkcie mo�nawyda� nast�puj�ce polecenia:# mkdir /mnt/windows# mount /dev/sda1 /mnt/windows

Je�eli w kroku 3. lub 4. nie pojawia si� �adna partycja NTFS, wówczas ntfs nale�y za-st�pi� przez fat w celu wyszukania partycji FAT i VFAT. Nast�pnie nale�y utworzy�inny punkt montowania i zamontowa� znalezione partycje.

Tradycyjnie zapis danych na partycji NTFS z poziomu Linuksa niesie ze sob� pewneryzyko uszkodzenia danych. Natomiast odczyt danych z partycji NTFS jest, jakprzedstawiono w rozdziale, ca�kiem stabilny i bezpieczny.

W celu skopiowania danych z zamontowanej partycji nale�y klikn�� prawym przyci-skiem myszy ikon� Katalog domowy na pulpicie, a nast�pnie wybra� opcj� Otwórz.U�ywaj�c przycisków, trzeba przej�� do g�ównego systemu plików, a nast�pnie wskaza�partycje systemu Windows (/mnt/windows). W zamontowanej partycji nale�y wyszuka�katalogi, które maj� zosta� przekopiowane z systemu Windows do Linuksa. Przed roz-pocz�ciem kopiowania (przeci�gni�cie katalogu i jego upuszczenie na pulpicie) trzebasprawdzi� wielko�� kopiowanego katalogu i ilo�� wolnego miejsca na dysku docelowym.

Kopiowanie danych systemu Windows za pomoc� sieci

System Linux ma mo�liwo�� uzyskania dost�pu do udzia�ów Windows. Je�eli daneprzeznaczone do przeniesienia znajduj� si� w udziale Windows dost�pnym w sieci,w Linuksie nale�y wybra� menu Miejsca/Po��cz z serwerem…. W wy�wietlonym okniedialogowym trzeba wybra� opcj� Udzia� Windows i poda� nazw� serwera, udzia�u oraz u�yt-kownika. Nast�pnie wystarczy nacisn�� przycisk Po��cz. Na ekranie mo�e zosta� wy�wie-tlone okno dialogowe, w którym trzeba b�dzie poda� has�o dost�pu do udzia�u Windows.

Alternatywnym podej�ciem jest podanie jedynie nazwy serwera i wybór dost�pnegoudzia�u. Nast�pnie trzeba b�dzie poda� nazw� u�ytkownika i has�o.

Je�eli wszystko przebiegnie bez problemów, na ekranie zostanie wy�wietlone oknoprzedstawiaj�ce wybrany udzia�. Teraz pozostaje ju� kopiowanie plików poprzez ichprzeci�ganie i upuszczanie w miejscu docelowym.

Umieszczanie danych na no�nikach wymiennych

Wymienne no�niki danych o du�ej pojemno�ci s� obecnie na tyle tanie, �e mo�na jewykorzysta� do przenoszenia ogromnej ilo�ci danych mi�dzy systemami bez konieczno�cikorzystania z sieci. Dane mo�na wi�c nagra� na p�ycie CD lub DVD b�d� po prostuskopiowa� na nap�d pendrive USB w systemie Windows.

60 Cz��� I � Pierwsze kroki w systemie Linux

Omawiany w rozdziale system Fedora ma mo�liwo�� odczytu danych umieszczonychna nap�dach pendrive USB sformatowanych jako NTFS lub FAT. Po pod��czeniu nap�dudo komputera dzia�aj�cego pod kontrol� systemu Fedora zostanie uruchomiony mened�erplików, a u�ytkownik mo�e rozpocz�� kopiowanie plików do systemu lokalnego.

Uruchamianie aplikacji systemu Windows w Linuksie

Wprawdzie dost�pne w Linuksie aplikacje mog� zast�pi� wi�kszo�� u�ywanych dot�dprzez u�ytkownika aplikacji Windows, nadal mo�e wyst�pi� sytuacja, gdy oka�e si�konieczne uruchomienie konkretnej aplikacji Windows. Na szcz��cie istnieje kilka spo-sobów uruchamiania aplikacji systemu Windows w Linuksie.

Poni�ej wymieniono kilka sposobów:

� WINE — aplikacja dost�pna po zainstalowaniu pakietu wine (WINE to akronimWINE is not an Emulator, czyli WINE nie jest emulatorem). Za pomoc� WINEmo�na zainstalowa� wiele programów systemu Windows, a nast�pnie uruchomi�je w Linuksie.

� Wirtualizacja — dzi�ki narz�dziom wirtualizacji u�ytkownik otrzymuje mo�liwo��instalacji i uruchomienia ca�ego systemu Windows w Linuksie (zak�adaj�coczywi�cie, �e u�ywany sprz�t komputerowy na to pozwala). W Fedorze wartozainstalowa� pakiet virt-manager, a nast�pnie uruchomi� aplikacj� Virtual MachineManager w celu instalacji wirtualnego systemu Windows i zarz�dzania nim.VirtualBox to kolejna aplikacja pozwalaj�ca na u�ycie wirtualizacji w Linuksie.

Warto pami�ta� o potencjalnym ryzyku zwi�zanym z uruchamianiem aplikacji systemuWindows w Linuksie. O ile to mo�liwe, nale�y u�ywa� rodzimych aplikacji open sourceLinuksa.

PodsumowanieDomy�lne �rodowisko systemu Linux mo�e nie zawiera� wszystkiego, co b�dzie wy-magane przez u�ytkownika. Jednak dzi�ki przeprowadzeniu procedur przedstawionychw rozdziale Czytelnik pozna� sposoby wyszukiwania niezb�dnych aplikacji, a tak�ebezproblemowego przenoszenia danych ze starego systemu operacyjnego do Linuksa.

Wprawdzie w tym rozdziale jako przyk�ad konfiguracji �rodowiska Linux pos�u�y�adystrybucja Fedora, jednak wi�kszo�� przedstawionych informacji mo�na wykorzysta�równie� w innych systemach Linux. Kiedy tylko istnieje taka mo�liwo��, zaleca si� ko-rzystanie z alternatyw open source dla u�ywanych wcze�niej aplikacji Windows. Gdyjednak zachodzi potrzeba u�ycia okre�lonej aplikacji systemu Windows, poszczególneprogramy mo�na instalowa� za pomoc� WINE. Natomiast instalacja pe�nego systemuWindows jest mo�liwa dzi�ki wirtualizacji.

Skorowidz!!, 257!?ci�g_tekstowy?, 257!n, 257#, 239$, 239, 260&, 260, 268*, 274.bash_history, 258.bash_logout, 262.bash_profile, 262.bashrc, 262.fetchmailrc, 476, 477.shosts, 388.xinitrc, 106, 108/bin, 270/boot, 223, 270/dev, 270/dev/null, 396/etc, 196, 198, 271/etc/cron*, 196/etc/cups, 196/etc/exports, 511/etc/groups, 382/etc/httpd, 196/etc/inetd.conf, 404/etc/init.d, 197, 404/etc/mail, 197/etc/mail/access, 396/etc/passwd, 380/etc/pcmcia, 197/etc/postfix, 197/etc/ppp, 197/etc/rc?.d, 197/etc/security, 197/etc/services, 403/etc/shadow, 381/etc/skel, 197, 290/etc/sysconfig, 197/etc/X11, 200/etc/xinetd, 404

/etc/xinetd.d, 197/home, 219, 223, 271, 290, 523/lib/modules, 301/media, 271/mnt, 271/proc, 271/project, 523/root, 190, 271/sbin, 194, 271/sys, 272/tmp, 223, 272/usr, 223, 272/usr/sbin, 195/var, 219, 223, 272/var/log, 384, 523/var/spool/mail, 523?, 274, 275[...], 274|, 249, 259~, 273<, 276>, 276>>, 2763D Athena Toolkit, 684

AA, 467Acronis Disk Director, 212ActiveX, 137Adblock, 136adfs, 311administracja, 183, 287, 307

konfiguracja sprz�tu, 295monitorowanie wydajno�ci systemu, 302pliki konfiguracyjne, 195polecenia, 194

administracja graficzna, 186narz�dzia konfiguracyjne w Red Hat, 186YaST, 188

742 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

administracja za pomoc� przegl�darki internetowej, 184CUPS, 185Samba, 184SWAT, 184Webmin, 185

administracyjne pliki konfiguracyjne, 195administrator, 183Adobe Acrobat Plug-in, 138adres IP, 234, 330, 333, 335, 467ADSL, 327Advanced Package Tool, 583AES, 407affs, 312AFS, 312Agent instalacji, 578agent

MRA, 466, 476MUA, 464

AIGLX, 96, 98akceleracja 3D, 174

OpenGL, 96aktywatory, 92aktywno�� systemu, 247algorytm trapdoor, 380alias, 252, 265

tworzenie, 265aliases, 198ALSA, 300, 665Anaconda, 566, 567analiza bezpiecze�stwa na komputerach Windows, 639analiza technik szyfrowania, 640analizator sk�adni XML, 688ANSI C, 693Apache, 440

.htaccess, 447AccessConfig, 445AccessFileName, 447blok lokalizacji, 446bloki konfiguracyjne, 446dane u�ytkownika, 449Directory, 446DirectoryIndex, 447dodawanie serwera wirtualnego, 448dyrektywy, 445edycja plików konfiguracyjnych, 445ErrorDocument, 447Files, 446httpd.conf, 445Include, 445instalacja, 442Location, 446lokalizacja, 446NameVirtualHost, 448obs�uga SSL i TLS, 460Options, 447

pliki konfiguracyjne, 445ResourceConfig, 445ServerAlias, 449serwery wirtualne, 446, 448UserDir, 449VirtualHost, 448

Apache Access Log, 384Apache Error Log, 384apachectl, 453, 454API, 660, 677, 685

dokumentacja, 686plik bibliotek, 686plik nag�ówkowy, 686

aplety, 90aplikacje, 39aplikacje CPG, 450aplikacje sieciowe, 450apostrofy, 260apt, 373APT, 470, 583, 596

instalacja pakietów, 598szukanie pakietów, 598uaktualnianie bazy pakietów, 598uaktualnianie systemu, 600usuwanie pakietów, 599zarz�dzanie list� repozytoriów pakietów, 597

apt4rpm, 569apt-cache

search, 598show, 598

apt-getinstall, 443, 444, 599remove, 599update, 598upgrade, 600

ar, 703argumenty, 249ash, 237, 242ataki, 394

DDoS, 394, 398DoS, 394intruzów, 395, 402mailbombing, 395odmowa us�ugi, 394rozproszony atak DoS, 394smurf, 398

Athena, 684Atk, 686audiofile, 686auto.master, 521autofs, 520automatyczne montowanie systemu plików NFS, 518automatyzacja kompilacji, 698automount, 195autorun, 315

Skorowidz 743

BBackTrack, 640BackTrack Network Security Suite, 640bash, 241

pliki konfiguracyjne, 262znak zach�ty, 263

BASH, 261, 266bash shell, 237BASH_VERSION, 266bashrc, 198, 262baza danych, 445, 686

MySQL, 440, 445tabele, 445

befs, 311Berkeley DB, 686Berkeley Unix sh, 242bezpiecze�stwo, 38, 371, 642

ataki typu DOS, 395certyfikaty, 406Debian, 376dystrybucje, 376Fedora Core, 376Gentoo, 376has�a, 372, 377komunikacja internetowa, 457konta administracyjne, 373kontrola fizycznego dost�pu, 372lista kontrolna, 372monitorowanie systemu, 374nadzór dost�pu do us�ug, 391oprogramowanie, 373os�ony TCP, 391pliki dzienników zdarze�, 382Red Hat Enterprise Linux, 376rootkit, 417SELinux, 374, 405Slackware, 376sprawdzanie systemu, 374SSL, 408SUSE, 376system Linux uruchamiany z no�nika, 416szyfrowanie, 406Ubuntu, 376uprawnienia, 372us�ugi, 374u�ytkownicy, 372wy��czanie us�ug sieciowych, 404

bezpieczna pow�oka, 387bezpieczne aplikacje, 373bg, 269biblioteki

narz�dziowe, 701statyczne, 701wspó�dzielone, 701

bin, 201BitTorrent, 208Blackbox, 107Blender, 174blockall, 640blokada systemu, 666blokowanie

dost�pu, 328poczty, 395, 396reklam, 136wyskakuj�cych okien, 143

Boot Log, 384boot.log, 200, 384BOOTP, 336Bourne Again Shell, 237brama, 234Breezy Badger, 548brutalna si�a, 378BTS, 581budowanie modu�ów, 299Business card CD, 647bzImage, 228bzip2, 642

CC shell, 237CA, 457case, 238, 252cat, 259, 495cd, 245, 252, 272cdc_ether, 332cdda2wav, 161cdrecord, 160CDSL, 327Cedega, 179Cedega 5.2.3, 178Cedega GUI, 179centra autoryzacji, 457Centrum sterowania KDE, 67, 83Centrum sterowania YaST, 188CERT, 377certyfikaty, 406, 457

pochodz�ce od firm trzecich, 410samodzielnie podpisane, 411SSL, 409

rozwi�zywanie problemów, 416CHAP, 341ChatZilla, 131cheat codes, 630check in, 707check out, 707chkconfig, 387, 497, 515chkrootkit, 417, 639, 642chmod, 272, 273, 276, 278, 279

744 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

ci, 707cifs, 311CIFS, 525clamav, 642ClamAV, 466, 470, 639clamd, 642CLI, 675CMYK, 171co, 707Code Crusader, 670, 674Command-Line Interface, 675compress, 642Concurrent Versions System, 709conffiles, 583control, 583cookies, 81, 135Coppermine Photo Gallery, 450core, 715Courier, 468Courier MTA, 465cp, 280CPG, 450CPU, 663cracklib, 379cron, 384Cron log, 384cron.daily, 196cron.hourly, 196cron.weekly, 196crond, 196crontab, 198CrossOver Plugin, 138csh, 237, 242csh.cshrc, 198CSR, 412, 459CUPS, 185, 481, 482

administracja, 185administracja za pomoc� interfejsu

przegl�darki, 484BrowseRelay, 496Classification, 496cupsd.conf, 495definicja dost�pu do drukarki, 496demon, 488dodawanie drukarki lokalnej, 489dodawanie drukarki Windows, 494dodawanie zdalnej drukarki, 493dodawanie zdalnej drukarki Unix, 493drukarki sieciowe, 492drukowanie, 499edycja drukarki lokalnej, 491informacje udost�pniane o drukarce, 496IPP, 482klasy drukarki, 482konfiguracja drukarek, 484

konfiguracja drukarki lokalnejw systemie Fedora Core, 488

konfiguracja drukarki wspó�dzielonej, 501konfiguracja drukarki wspó�dzielonej Samba, 503konfiguracja drukarki zdalnej, 492konfiguracja klientów SMB, 504konfiguracja serwera, 495, 501konfiguracja systemu, 483lista zada� druku, 486lpc, 499lpr, 499lprm, 500narz�dzia konfiguracji drukarki

systemów Red Hat, 487polecenia druku, 483r�czna konfiguracja, 483r�czna konfiguracja drukarki, 497ServerCertificate, 496sterowniki, 482tworzenie klasy drukarki, 486uruchamianie serwera, 497usuwanie zada� wydruku, 500wy�wietlanie drukarek, 487wy�wietlanie stanu, 499zdalne drukarki, 493

cupsd, 483, 488cupsd.conf, 484, 495cut, 669cvs, 710CVS, 706, 709cvs checkout, 712cvs commit, 711cvs diff, 712cvs update, 713czcionki, 85cz�stotliwo�� sprawdzania systemu plików, 320

DDamn Small Linux, 33, 629, 648, 652, 653Dapper Drake, 548Data Encryption Standard, 407date, 259db-4, 686DBMS, 440DBX, 639DDoS, 371, 394, 398debconf, 605Debian, 581

alternatywy, 603analiza pliku pakietu, 602APT, 583, 596BTS, 581conffiles, 583

Skorowidz 745

control, 583debconf, 605dokumentacja, 586dpkg, 600Ethernet, 592identyfikacja modemu, 595instalacja pakietów, 598, 600instalacja systemu, 586instalacja zestawów pakietów, 602konfiguracja modemu, 595konfiguracja partycji, 589konfiguracja po��cze� sieciowych, 592lista repozytoriów pakietów, 597listy dyskusyjne, 586nazwy dystrybucji, 585NFS, 510pakiety, 582planowanie instalacji, 587po��czenia PPP, 593po��czenia PPPoE, 595po��czenia sieciowe, 592pomoc, 586proces instalacji, 588schemat podzia�u dysku na partycje, 590serwer, 587sie� bezprzewodowa, 592sie� Ethernet, 592stacja robocza, 587�ledzenie b��dów, 586tasksel, 602uaktualnianie bazy pakietów, 598uaktualnianie systemu, 600uniewa�nienia, 603uruchamianie instalatora, 588usuwanie pakietów, 599, 600wydania, 585wymagania sprz�towe, 587zale�no�ci pakietu, 583zarz�dzanie konfiguracj� pakietu, 605zarz�dzanie list� repozytoriów pakietów, 597zarz�dzanie pakietami, 583, 596zarz�dzanie pakietami narz�dziem dpkg, 600zarz�dzanie systemem, 592zestawy pakietów, 602zmiany, 603

Debian Developers’ Corner, 586Debian Free Software Guidelines, 581Debian Social Contract, 581Debian Tracking System, 581debugger, 676, 713defragmentacja, 213dekoder MPEG, 687demony, 271, 374

cupsd, 483inetd, 391

klogd, 200sshd, 388syslogd, 200, 383xinetd, 197, 404

Denial of Service, 394DES, 407Desktop Effects, 97device is busy, 316Devil-Linux, 651df, 321DFSG, 581DHCP, 328, 329, 333, 336diagnostyka problemów, 639dial-up, 325Disk Druid, 216Distributed Denial of Service, 394DistroWatch, 206, 630DivX, 165DivX 5.0.5 for Linux, 164DjVuLibre Plug-in, 138dmesg, 319, 338, 384DMZ, 331DNS, 234, 337, 464

A, 467MX, 467

dobre has�a, 378dodawanie

aliasów, 265dysku twardego, 212, 318obrazu uruchomieniowego w GRUB, 228u�ytkowników, 288zmiennych �rodowiskowych, 264

dokumentacjaAPI, 686X, 109

dokumenty FAQ, 31Domain Name Server, 234domy�lna �cie�ka dost�pu, 251DOOM, 178dopasowanie plików, 274DoS, 394dost�p do bazy danych MySQL, 444dost�p do skrzynki pocztowej, 464dost�p szerokopasmowy, 327dostosowanie dystrybucji dzia�aj�cej z no�nika, 652dpkg, 600

analiza pliku pakietu, 602instalacja pakietów, 600usuwanie pakietów, 600zapytania do bazy danych pakietów, 601--contents, 602--info, 602--install, 600--list, 601

746 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

dpkg--listfiles, 601--purge, 601--remove, 601--search, 601--status, 601

dpkg-divert, 604dpkg-reconfigure, 468, 605dpkg-statoverride, 604DRI, 174DRM, 165drukarki, 481, 488

konfiguracja, 484sieciowe, 492SMB, 494Windows, 494Winprinters, 488

drukowanie, 481lpr, 499

DSL, 327DSN, 468du, 322DVD, 645dynamiczny DNS, 330dynamiczny program ��cz�cy, 702dysk twardy, 318dystrybucje, 30

bezpiecze�stwo, 639Damn Small Linux, 629, 648Debian, 581demonstracyjne, 644Devil-Linux, 651diagnostyka problemów, 639dzia�aj�ce z no�nika, 627eMoviX2, 644Fedora Core, 573GeeXboX, 646INSERT, 642Inside Security Rescue Toolkit, 642KNOPPIX, 629KNOPPIX-STD, 642KnoppMyth, 647MoviX2, 645multimedialne, 644pobieranie, 205, 208Puppy Linux, 650ratunkowe, 639Red Hat Enterprise Linux, 565Rescue CD, 629SLAX, 629startowe do specjalnych celów, 651SUSE, 607System Rescue CD, 641szukanie, 206Ubuntu, 547wybór, 204

wypalanie na p�ycie CD, 209zapora sieciowa, 651

dzia�ania wobec intruzów, 640dzielenie polece�, 258dzienniki zdarze�, 200, 382

komunikaty, 386messages, 386przegl�danie, 382przekierowanie komunikatów

zdarze� do serwera zdarze�, 385syslogd, 383

d�wi�kowe p�yty CD, 297

Eecho, 241, 252Eclipse, 670

Declarations, 672Javadoc, 672Problems, 672przegl�darka klas, 671

Edgy Eft, 548editor, 597EDITOR, 192Edubuntu, 553edycja

drukarki lokalnej, 491wiersza polece�, 253

edytor tekstowy, 280, 281efekty 3D, 96ekran, 188ekran logowania, 65, 67emacs, 280e-mail, 111emerge, 373emulator terminalu, 240etc/default, 196eth0, 333, 335eth1, 335Ethereal, 374Ethernet, 329, 333

identyfikacja komputerów, 337konfiguracja, 333po��czenie z internetem, 338

EUID, 266evms, 641Evolution, 112, 113, 115, 124

filtrowanie wiadomo�ci, 127foldery, 126kalendarze, 124kontakty, 124ksi��ka adresowa, 125odbieranie wiadomo�ci, 125odczyt wiadomo�ci pocztowej, 125Odebrane, 126pobieranie wiadomo�ci, 124

Skorowidz 747

przenoszenie wiadomo�ci, 126przeszukiwanie wiadomo�ci, 126Search Folder, 126tworzenie folderów, 126tworzenie wiadomo�ci, 124, 125usuwanie wiadomo�ci, 125vFolder, 126wysy�anie wiadomo�ci, 124, 125zadania, 124zarz�dzanie du�� ilo�ci� poczty, 126

Exchange, 114exec(), 662EXIF, 687Exim, 465, 468

dziennik zdarze�, 473instalacja, 468odmowa przekazania, 474wiadomo�ci niedor�czone, 475wiadomo�ci odrzucone, 473

exit, 248, 252Expat, 686exportfs, 515exports, 198, 511ext, 311ext2, 311ext3, 38, 311EXTRAVERSION, 300

Ffalse, 201FAQ, 31FAT, 212fc, 257FCEDIT, 266fdisk, 215, 219, 222, 308, 319Fedora Core

Agent instalacji, 578Anaconda, 567dodawanie drukarki lokalnej, 489dokument FAQ, 574edycja drukarki lokalnej, 491fora, 575has�o u�ytkownika root, 577instalacja, 568, 575instalator Red Hat, 567konfiguracja drukarki lokalnej, 488konfiguracja drukarki zdalnej, 492konfiguracja programu uruchamiaj�cego, 578konfiguracja systemu, 571listy dyskusyjne, 575narz�dzia konfiguracji systemu, 571oprogramowanie, 569partycje, 577proces instalacji, 575

RPM Package Management, 569spo�eczno��, 573uaktualnienia, 568uk�ad partycji, 577

FedoraForum.org, 574Feisty Fawn, 548fetchmail, 476, 477

konfiguracja, 476fg, 269FIFO, 668filesystems, 313filtr antyspamowy, 466find, 268, 323Firefox, 129, 132

about:config, 140ActiveX, 137Adblock, 136blokowanie reklam, 136blokowanie wyskakuj�cych okien, 143certyfikaty, 139ciasteczka, 135dodawanie s�ów kluczowych, 140dodawanie wtyczek, 135karty, 134, 143konfiguracja, 133, 140kontrolki, 141motywy, 137panel boczny, 141prywatno��, 135, 138szukanie w internecie, 141usprawnienie przegl�darki, 141ustawienia, 133wiele stron domowych, 140wtyczki, 135, 138wyskakuj�ce okna, 137wysy�anie tre�ci internetowej, 141wy�wietlanie informacji o stronie, 141zabezpieczenia, 137zmiana motywu, 137zmiana rozmiaru tekstu, 144

firestarter, 640floppyfw, 640FLTK, 684flushall, 640Fluxbox, 107, 643foremost, 639fork(), 662formatowanie tekstu, 260FOSS, 29fs, 313fstab, 198, 311, 313, 517, 518

opis pól, 314ftimes, 639FTP, 389FTP Log, 384

748 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

funkcje, 252funkcje serwerowe, 39FVWM, 108FVWM-95, 108fwlogwatch, 640

Ggalleta, 639gcc, 663, 693GCC, 663, 693

konwencje nazw plików, 694gconf-editor, 89gdb, 676, 713, 714

analiza danych, 717backtrace, 716break, 719, 720continue, 720core, 715historia, 718kod �ród�owy, 720list, 717print, 717przegl�danie kodu, 716punkty kontrolne, 719reverse-search, 721rodzaj zmiennych, 719run, 716, 720uruchamianie, 714ustawianie punktów kontrolnych, 719whatis, 719

GDBM, 686GdkPixbuf, 686gdm, 65, 67gdm/:0.log, 384gdmsetup, 67gedit, 280, 281GeeXboX, 646generowanie kluczy SSL, 458Gentoo, 654

NFS, 510Samba, 526

Ghost for Linux, 309ghostscript, 488gid, 244GIF, 688giffshuffle, 640gimp, 170GIMP, 68, 169, 632

CMYK, 171operacje na grafice, 170zrzut ekranu, 173

GLUT, 686GMP, 686GNet, 686

gniazda, 402GNOME, 63, 64, 85

AIGLX, 96aktywatory, 92aplety, 90dodawanie apletu, 90dodawanie panelu, 91dodawanie programu uruchamiaj�cego, 91dodawanie szuflady, 93dost�pno��, 99efekty 3D, 96mened�er logowania, 67mened�er okien, 86mened�er plików, 86, 94menu, 89Metacity, 86, 87motywy, 100Nautilus, 86, 94obszar pulpitu, 86opuszczanie �rodowiska, 100panele, 86, 89programy uruchamiaj�ce, 91pulpit, 86, 87System, 90szuflady, 93t�o pulpitu, 99uruchamianie aplikacji, 86wygaszacz ekranu, 99zmiana ustawie�, 99zmiana w�a�ciwo�ci panelu, 93

gnome-system-log, 382gnome-terminal, 240Gnoppix, 631GNU, 39GNU Privacy Guard, 640gpasswd, 595gpg, 640GPL, 39graficzne narz�dzia administracyjne, 184graficzne �rodowiska programistyczne, 670graficzny ekran logowania, 65, 67graficzny interfejs u�ytkownika, 39, 63grafika, 169Grip, 161

Rip only, 163Rip+Encode, 163zgrywanie p�yt CD, 161

group, 198, 290, 291GRUB, 224, 270, 372, 578

dodawanie obrazu uruchomieniowego, 228trwa�a zmiana opcji uruchamiania systemu

operacyjnego, 226tymczasowa zmiana opcji uruchamiania

systemu operacyjnego, 225grub.conf, 225, 226

Skorowidz 749

grub-install, 233grupy, 290, 291

wheel, 192gry

akceleracja 3D, 174Cedega, 179Cedega 5.2.3, 178id Software, 178informacje, 176serwery, 174

gshadow, 198GTK+, 684gtk-iptables, 640GUI, 39, 63, 237, 239, 683gunzip, 259gzip, 642

HHAL, 295has�a, 190, 290, 292, 372, 377

�amanie, 380shadow, 380sprawdzanie pliku hase� shadow, 380u�ytkownik root, 190zabezpieczenia, 377zasady tworzenia, 378zmiana, 378

hdparm, 168HDSL, 327help, 250High Sierra, 311HISTCMD, 266HISTFILE, 258, 266HISTFILESIZE, 266historia pow�oki, 253history, 252, 253, 257, 258Hoary Hedgehog, 548HOME, 245, 266, 273honeyd, 640honeypot, 640host.conf, 198HOSTFILE, 256hosts, 198hosts.allow, 198, 391, 392hosts.deny, 198, 391, 392HOSTTYPE, 266hotplug, 295HOWTO, 31HPFS, 312httpd, 196, 440httpd.conf, 445httpd/access_log, 384httpd/error_log, 384

HTTPS, 408hwinfo, 612

IICMP, 398id, 244ID grupy, 244ID u�ytkownika, 244IDE, 659identyfikacja

katalogów, 273komputerów, 337

identyfikatorgrupy, 244procesu, 268, 663u�ytkownika, 244

IEEE 1284, 687ifconfig, 339ImageMagick, 632IMAP, 114, 341, 465, 477ImLib, 686inetd, 391, 392, 404inetd.conf, 404info, 225, 250informacje o grach, 176init.d, 197initdefault, 65inittab, 198inode, 215INSERT, 417, 642Inside Security Rescue Toolkit, 640, 642insmod, 287, 301instalacja

Apache, 442aplikacji sieciowej, 450ClamAV, 470MySQL, 444PHP, 443serwera poczty elektronicznej, 468SpamAssassin, 470

instalacja systemu Linux, 203Debian GNU/Linux, 586Fedora Core, 568, 575has�o u�ytkownika root, 235instalacja od pocz�tku, 211j�zyk, 235kickstart, 568KNOPPIX, 637konfiguracja funkcji administracyjnych, 234konfiguracja sieci, 234konfiguracja sprz�towa, 210opcje procesu, 214openSUSE, 614

750 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

instalacja systemu Linuxpartycjonowanie dysku, 214p�yty CD i DVD do��czone do ksi��ki, 235pobieranie dystrybucji, 205program uruchamiaj�cy, 224PXE, 210sprawdzanie plików konfiguracyjnych, 211system plików, 215uaktualnianie, 211Ubuntu, 555wiele partycji, 214wiele systemów operacyjnych, 214zapora sieciowa, 234

Instalator Red Hat, 567InstantSSL, 457Intel PRO/Wireless for Linux, 348interfaces, 593interfejs

API, 660graficzny, 660, 683programowania aplikacji, 677, 685programowy, 660, 677tekstowy, 660, 677u�ytkownika, 678, 681

internet, 325po��czenie, 326

Internet Storm Center, 371Internet Super Server, 391IPC, 667ipod, 298IPP, 482, 492IPv6, 335IRC, 131ISDN, 332ISDN4LINUX, 332ISO, 207ISO9660, 215, 311ISP, 327

JJava, 670Java Runtime Environment, 671j�dro, 38jed, 281JetDirect, 492j�zyk, 67, 235j�zyk C, 693j�zyk Java, 670j�zyk PHP, 441j�zyk PostScript, 488joe, 281JPEG, 687JRE, 671

Kkable null modem, 342kafs, 312kalendarze, 124karta sieci bezprzewodowej, 349karta sieciowa, 211katalogi, 244, 270

bie��cy, 244g�ówny, 307identyfikacja, 273nadrz�dny, 270przypisywanie partycji, 223roboczy, 244tworzenie, 76, 272, 273wy�wietlanie zawarto�ci, 245

kate, 281KDE, 63, 64, 68, 683

Centrum sterowania KDE, 83czcionki, 85kolory, 85konfiguracja pulpitu, 83Konqueror, 70, 73mened�er logowania, 67mysz, 71, 72panel, 70pasek zada�, 81pozostawanie okna pod spodem, 82pozostawianie okna zawsze na wierzchu, 82przeci�gnij i upu��, 68prze��czanie okien, 81przenoszenie okien, 82pulpit, 69pulpity wirtualne, 83wygaszacz ekranu, 84zachowanie myszy, 71, 72zarz�dzanie oknami, 81zarz�dzanie plikami, 73zmiana wielko�ci okien, 82

KDE Control Module, 298KDevelop, 672

Declaration, 672komunikaty, 672

kdm, 66kedit, 281Kerberos, 187Kerberos 5, 381Kernel Startup Log, 384kfind, 76kickstart, 188, 568klient poczty elektronicznej, 111, 112Klipper, 75klogd, 200, 374klucz publiczny, 457klucze SSL, 458

Skorowidz 751

KMail, 115KNOPPIX, 33, 204, 629, 653

dostosowanie systemu, 634instalacja systemu na dysku twardym, 637karta graficzna, 636KDE, 632narz�dzia administracyjne, 632narz�dzia internetowe, 632opcje startowe, 633opcje uruchomieniowe, 630OpenOffice.org, 632oprogramowanie multimedialne, 632przyspieszanie uruchamiania systemu, 636serwery, 632sprawdzanie p�yty CD, 635uruchamianie systemu, 632uruchamianie systemu z pami�ci RAM, 637usuwanie problemów z uruchamianiem

systemu, 633wy��czanie osprz�tu, 635

Knoppix Customizations, 630KNOPPIX STD, 631knoppix testcd, 635knoppix toram, 642KnoppiXMAME, 631KNOPPIX-STD, 639, 642KnoppMyth, 631, 647kod �ród�owy j�dra, 299kodek, 164

MPEG4, 164kolejka wiadomo�ci, 668kompilacja, 663, 693

automatyzacja, 698wiele plików kodu �ród�owego, 694

kompilator GCC, 663, 676, 693opcje, 697

kompresja danych, 642komputer

biurkowy, 21, 590serwerowy, 21

komunikacja mi�dzy procesami, 667komunikaty pliku dziennika zdarze�, 386konfiguracja

bezprzewodowego po��czenia sieciowego, 348drukarek, 484

drukarki zdalnej, 492Ethernetu, 333

adresuIP, 335�rodowisko graficzne, 334

klientów poczty, 476konta pocztowego, 115modemu, 595poczty web mail, 477po��czenia TCP/IP, 234pow�oki, 262PPP, 342

programu uruchamiaj�cego, 578pulpitu KDE, 83serwera

CUPS, 495LAMP, 442plików NFS, 508plików Samba, 524poczty, 468wydruku, 501

sieci, 234sprz�towa, 210sprz�tu, 287, 295

GNOME, 296KDE, 298KDE Control Module, 298modu�y, 299wczytywanie modu�ów, 301wykrywanie osprz�tu, 295wymienne no�niki danych, 296, 298

systemu CUPS, 483�rodowiska graficznego, 101X, 101

Konfiguracja uwierzytelniania, 381Konqueror, 70, 73, 130

cookies, 81Dowi�zanie do urz�dzenia, 77identyfikacja przegl�darki, 81informacje o plikach i katalogach, 74interfejs przegl�darki internetowej, 78MIME, 78opcje konfiguracyjne, 79praca z plikami, 74, 75proxy, 80przegl�darka internetowa, 79pulpit sieciowy, 78rodzaje plików, 78tworzenie katalogów, 76tworzenie plików, 76tworzenie typów MIME, 78ukryte pliki, 74WebDAV, 78wtyczki, 81wyszukiwanie plików, 76Zak�adki, 79

konsola, 240konstrukcja wielodost�pna, 667konta administracyjne, 373konta u�ytkowników, 288, 372

data wa�no�ci konta, 288, 294has�a, 290modyfikacja ustawie�, 293root, 189tworzenie, 288ustawienia domy�lne u�ytkownika, 292usuwanie, 293

752 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

kontakty, 124konto pocztowe, 115kontrola fizycznego dost�pu, 372kontrola kodu �ród�owego, 705

blokada, 706check in, 707check out, 707CVS, 706, 709debugger, 713gdb, 713plik RCS, 706plik roboczy, 706RCS, 706repozytorium, 707SCCS, 706sprawdzanie plików wyj�ciowych, 707usuwanie b��dów, 713wersja, 706wprowadzanie zmian w plikach

z repozytorium, 708kopia zapasowa, 309, 642kopiowanie

muzyki, 160plików, 279plików mi�dzy systemami, 389

Korn shell, 237KPPP, 342kryptografia

asymetryczna, 407, 457klucza prywatnego, 406symetryczna, 406z u�yciem klucza publicznego, 407

ksh, 237, 243ksi��ka adresowa, 114Kubuntu, 553KuickShow, 68KView, 68

LLAN, 609ld.so, 702ld.so.conf, 704, 705ld.so.preload, 705LD_LIBRARY_PATH, 705LD_PRELOAD, 705LDAP, 187, 381ldconfig, 704ldd, 704less, 248, 380lewe apostrofy, 260Libao, 687libapache-mod-php4, 442Libart, 687

libart_lgpl, 687libexif, 687libglade, 687libid3tag, 687libieee1284, 687libjpeg, 687libmad, 687libmng, 687libogg, 687libpng, 687libtermcap, 687libtiff, 687libungif, 688libusb, 688libvorbis, 688libwmf, 688libxml2, 688Licencja publiczna GNU, 39lilo, 231, 233LILO, 224, 229, 372

konfiguracja, 230lilo.conf, 230linia ISDN, 332links, 130, 144Linmodem, 327linux, 588Linux, 22, 29, 37Linux native, 215LinuxLinks.com, 630LinuxSecurity, 377lista kontrolna bezpiecze�stwa, 372lista wczytanych modu�ów, 300live CD, 22, 312

Damn Small Linux, 653dostosowanie dystrybucji do w�asnych potrzeb, 652Gentoo, 654KNOPPIX, 653projekty, 653Puppy Linux, 653remastering, 652

Local Area Network, 325Logical Volume Management, 641login, 288login administracyjny, 201login.defs, 290, 292logowanie, 244lokalny IPC, 464lokalny MDA, 464loopback, 316, 593lp, 201lpc, 499LPD, 492lpd.perms, 494lpr, 499lprm, 500

Skorowidz 753

ls, 261, 272, 273, 274ls -la, 245lsmod, 287, 300, 612lspci, 349, 612lvm, 641LVM, 641lynx, 130, 145

�adowane modu�y, 299�amanie hase�, 377, 380��czenie polece�, 258��czenie serwerów, 330

MMacromedia Flash Player, 138madwifi, 348mail, 129MAIL, 249, 266Mail Delivery Agent, 464Mail Log, 384Mail Retrieval Agent, 466Mail Transfer Agent, 464Mail User Agent, 464mailbombing, 395maildirmake.maildrop, 469Maildrop, 465maillog, 384mailto, 112mainlog, 472make, 676, 698make menuconfig, 299make xconfig, 299Makefile, 569, 698man, 241, 250maska sieciowa, 234maskowanie IP, 329Master Boot Record, 212, 229MBOX, 639MBR, 212, 229, 233, 578mcedit, 281md5sum, 209MD5SUM, 207MDA, 464mened�er logowania, 67

GNOME, 67KDE, 67

mened�er okien, 64, 86, 101, 106Metacity, 86, 87wybór, 105

mened�er plikówKonqueror, 70, 73Nautilus, 86, 94

menu GNOME, 89messages, 200, 384Metacity, 86, 87

dodanie pulpitów wirtualnych, 88Edytor konfiguracji, 89nadawanie nazw pulpitom wirtualnym, 88przenoszenie okien na inne pulpity, 88pulpity wirtualne, 88skróty klawiszowe, 88

metaznaki, 249, 274metaznaki dopasowania plików, 274metaznaki przekierowania plików, 276Microsoft Windows, 37MIME, 78, 463Minix, 312mkdir, 272, 273, 313mkfs, 317, 320mkfs.reiserfs, 320mkfs.vfat, 320mmap(), 665MNG, 687mod_ssl, 416, 460mod_userdir, 449model bezpiecze�stwa, 664model przetwarzania, 662model wolnego oprogramowania, 29modem, 326, 340

dial-up, 325DSL, 327g�o�no��, 343kablowy, 325, 327, 328kablowy USB, 332konfiguracja, 595konfiguracja po��czenia PPP, 341konfiguracja PPP, 342kontrola przep�ywu, 343pobieranie informacji, 341po��czenie z internetem, 340PPP, 340sprawdzanie po��czenia PPP, 346tworzenie po��czenia komutowanego PPP, 342uruchamianie po��czenia PPP, 345uruchamianie po��czenia PPP na ��danie, 345wybieranie tonowe, 344

modinfo, 300modprobe, 287, 301, 313modules.conf, 198modu�y, 287, 299, 668

budowanie, 299informacje, 300usuwanie, 301wczytywanie, 301wy�wietlanie listy wczytanych modu�ów, 300

monitor, 104monitorowanie plików dziennika zdarze� zapory

sieciowej, 640

754 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

monitorowanie systemu, 200, 374monitorowanie wydajno�ci systemu, 302montowanie, 307montowanie katalogów serwera Samba, 541montowanie obrazu dysku, 316montowanie systemu plików, 310montowanie systemu plików NFS, 516montowanie systemu plików typu noauto, 518montowanie wymiennych no�ników danych, 315mostek, 325Motif, 685motywy, 100mount, 308, 315, 318, 516mouseadmin, 104mouseconfig, 104MoviX2, 645Mozilla, 130Mozilla Mail, 115, 127Mozilla.org, 130mp3stego, 640MPEG4, 164MPlayer, 646MRA, 466, 476MRL, 167msdos, 312MTA, 464mtab, 198mtools.conf, 198MUA, 464mutt, 129muzyka, 645

kopiowanie, 160nagrywanie, 160tworzenie p�yty CD Audio, 160

mv, 280MX, 467mysql, 444MySQL, 440, 445

dost�p do bazy danych, 444instalacja, 444

MySQL Server Log, 384mysqld.log, 384mysz, 104

Nnadanie ograniczonych uprawnie�

administracyjnych, 192nagrywanie muzyki, 160nagrywanie p�yt, 160

cdrecord, 160p�yty CD Audio, 160

named.conf, 199NameVirtualHost, 448nano, 281

nap�dy, 210nap�dy CD, 313narz�dzia

administracyjne, 39, 186bezpiecznej pow�oki, 387programistyczne, 39, 691

NAT, 329Nautilus, 86, 94

pasek boczny, 95przeci�gnij i upu��, 96rodzaje plików, 96Samba, 540typy MIME, 96wspó�dzielenie plików i drukarek

z Windowsem, 95nawi�zywanie po��czenia z sieci�, 326nawigacja w obr�bie wiersza polece�, 254nazwa

hosta DNS, 331komputera, 234plików, 246urz�dze� dyskowych, 221

nbtscan, 639ncpfs, 312NCSA, 440ncurses, 610, 677, 678ndiswrapper, 348nedit, 281Nessus, 374NetBIOS, 525netcardconfig, 639Netcat, 642net-setup eth0, 334netstat, 401, 454NetWare, 492news, 201News Log, 384NFS, 312, 507, 508

autofs, 520automatyczne montowanie systemu plików, 518Debian, 510eksport wspó�dzielonych systemów plików, 514exports, 511fstab, 517, 518Gentoo, 510grupy NIS, 513konfiguracja bezpiecze�stwa, 508konfiguracja serwera, 508konfiguracja sieci, 508mapowanie opcji u�ytkownika, 513mapowanie u�ytkownika, 514montowanie systemu plików, 508, 516montowanie systemu plików na ��danie, 520montowanie systemu plików typu noauto, 518nazwy komputerów, 512

Skorowidz 755

nfsnobody, 514odmontowanie systemu plików, 522opcje dost�pu, 513opcje montowania, 519operacje, 522pobieranie, 510Red Hat Linux, 510uruchamianie demona, 515wspó�dzielenie systemów plików, 510wybór wspó�dzielonych danych, 508

nfs-common, 510nfs-kernel-server, 510nfsnobody, 514niebieski ekran �mierci, 664nikto, 639NIS, 187nm, 702nmap, 374, 395, 639, 642nmbd, 525, 533No-IP, 467nologin, 201no�niki danych, 296Novell NetWare, 312nroff, 260NTFS, 38, 212, 312, 313ntp.conf, 199null, 396null client, 464null modem, 342numer portu, 403

Oobraz dysku, 316obraz ISO, 208obrazki, 645ocena s�abych punktów, 639ochrona

pami�ci, 663przed atakami, 223przed atakami intruzów, 402przed atakami typu DOS, 395przed rozproszonymi atakami typu DDoS, 398przed uszkodzonym systemem plików, 223

odmontowaniesystemu plików, 316systemu plików NFS, 522zaj�tego urz�dzenia, 317

odmowa us�ugi, 394odtwarzacz multimedialny, 164odtwarzanie cyfrowej tre�ci

DRM, 165kodek, 164

odtwarzanie multimediów, 644odtwarzanie muzyki

XMMS, 154odzyskiwanie danych, 639OGG, 687Ogg Vorbis, 164ogl�danie wideo, 166ograniczanie dost�pu do us�ug, 374okna, 81

pozostawianie zawsze na wierzchulub pod spodem, 82

przenoszenie, 82zmiana wielko�ci, 82

OLDPWD, 266, 273opcje polece�, 249opcje uruchamiania systemu operacyjnego, 225, 226OpenGL, 96, 174, 685OpenOffice.org, 632openssh, 387openssh-clients, 387openssh-serwer, 387openssl, 458OpenSSL, 458openSUSE, 96openSUSE Linux, 608Opera, 112, 130operatory, 274oprogramowanie, 373oprogramowanie honeypot, 640os�ony TCP, 391OSS, 300OSTYPE, 256, 266

Ppager, 597pakiet narz�dziowy, 691pakiety Debiana, 582PAM, 194, 531pami�� RAM, 38, 210pami�� wspó�dzielona, 668panel KDE, 70panele GNOME, 86, 89Pango, 688PAP, 341parted, 641Partition Magic, 212partycje, 214, 215, 219, 308, 309, 313

przypisywanie katalogom, 223tworzenie, 216, 222, 319wymiany, 314

partycjonowanie dysku, 214, 641Disk Druid, 216fdisk, 219

756 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

pasek zada�, 81passwd, 190, 199, 290, 291, 378, 379, 380, 539password, 259PATH, 250, 251, 264, 266PCL, 488PCRE, 688PHP, 441

instalacja, 443PID, 248, 663Pilot-link, 688ping, 339platforma programowania gier, 174pliki, 270

.bash_history, 258biblioteki, 686CSR, 412dzienniki zdarze�, 200, 382kopiowanie, 279Makefile, 698md5, 207metaznaki dopasowania, 274nag�ówkowe, 686, 696prawa dost�pu, 277przenoszenie, 279shadow, 380�cie�ka dost�pu, 251tworzenie, 76, 272, 274tymczasowe, 272, 667ukryte, 246usuwanie, 279w�a�ciciel, 278zmiana praw dost�pu, 272

pliki konfiguracyjne, 195, 271/etc, 198dzienniki zdarze�, 200serwer X, 102xorg.conf, 200

PLIP, 332p�yty CD Audio, 160, 645p�yty DVD wideo, 297PNG, 687pobieranie

aplikacji, 40dystrybucji, 205, 208obrazów ISO, 208

poczta elektroniczna, 111automatyczne sprawdzanie wiadomo�ci, 116bezpiecze�stwo, 113certyfikaty, 117dostosowanie dzia�ania klienta, 116Evolution, 112, 113, 115, 124Exchange, 114filtrowanie, 113filtry, 113IMAP, 114

klient, 111, 112klient tekstowy, 128KMail, 115konfiguracja konta pocztowego, 115ksi��ka adresowa, 114mail, 129Mozilla Mail, 115, 127mutt, 129obs�uga wielu kont, 113POP3, 114pow�oka, 112pozostawienie wiadomo�ci na serwerze, 116przegl�darka internetowa, 112przeniesienie konta pocztowego

z systemu Windows, 114Search Folder, 126serwery, 114, 463sortowanie, 113spam, 113Thunderbird, 113, 115, 117tworzenie wiadomo�ci, 113wykrywanie spamu, 113wysy�anie wiadomo�ci, 121wyszukiwanie, 113wy�wietlanie, 113znakowanie, 113

podpisywanie pliku CSR, 413podr�cznik pow�oki, 241podstawowy serwer DNS, 234polecenia

alias, 252, 265apachectl, 453ar, 703argumenty, 249bg, 269cat, 259cd, 245cdda2wav, 161cdrecord, 160chkrootkit, 417chmod, 272, 276, 278ci, 707co, 707cp, 280cut, 669cvs, 710date, 259debconf, 605df, 321dmesg, 319dpkg, 600dpkg-reconfigure, 605drukowanie, 499du, 322dzia�anie w tle, 260

Skorowidz 757

dzielenie, 258echo, 241editor, 597emacs, 280exit, 248exportfs, 515fc, 257fdisk, 219, 308, 319fetchmail, 477fg, 269find, 268, 323firefox, 132gcc, 663, 693gconf-editor, 89gdb, 714gdmsetup, 67gimp, 170gnome-system-log, 382gpasswd, 595gunzip, 259hdparm, 168help, 250history, 253, 257, 258id, 244ifconfig, 339info, 225, 250insmod, 301kfind, 76ldconfig, 704ldd, 704less, 248lilo, 231links, 144lpc, 499lpr, 499lprm, 500ls, 245, 272, 274lsmod, 300lspci, 349lynx, 145��czenie, 258mail, 129make, 698man, 241, 250md5sum, 209mkdir, 272, 273mkfs, 317modinfo, 300modprobe, 301mount, 308, 315, 516mouseadmin, 104mouseconfig, 104mutt, 129mv, 280mysql, 444

netstat, 401, 454nm, 702nroff, 260opcje, 249openssl, 458pager, 597passwd, 190, 290, 378, 379ping, 339po�o�enie, 251pon, 594ponowne uruchamianie, 253potokowanie, 259pppoeconf, 595ps, 247, 248pwd, 245, 272, 273rm, 280rmmod, 301, 302rozwijanie, 260rpm, 569, 613scp, 388, 389set, 253sftp, 388, 389sha1sum, 209smbclient, 542smbpasswd, 539smbstatus, 537, 540spamassassin, 466ssh, 388ssh-keygen, 390startx, 68, 106su, 191sudo, 192system plików, 252system-config-mouse, 104system-config-network, 335system-config-printer, 487system-config-xfree86, 105tasksel, 602telnet, 475testparam, 196testparm, 537top, 303touch, 274troff, 259, 260ttcp, 400tune2fs, 320type, 252umask, 279umount, 193, 316, 522update-alternatives, 603uruchamianie, 251useradd, 287, 288, 289userdel, 293usermod, 190, 243, 293vi, 260, 280

758 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

poleceniavisudo, 192vlock, 84w3m, 145wget, 208who, 244wvdialconf, 342, 346Xorg, 102xwmconfig, 106

polecenia administracyjne, 39, 194automount, 195useradd, 195

polityka ISP, 331po��czenia

komutowane, 326, 340PPPoE, 595TCP/IP, 234VPN, 640z sieci�, 326

po��czenie z internetem, 325, 326, 338adres IP, 330blokowanie dost�pu, 328DHCP, 328, 329dost�p szerokopasmowy, 327dost�p szerokopasmowy dla wielu

komputerów, 328DSL, 327dynamiczny DNS, 330Ethernet, 333ISDN, 332komutowane, 326, 340maskowanie IP, 329modem, 326, 340modem kablowy USB, 332NAT, 329nazwa hosta DNS, 331PLIP, 332polityka ISP, 331routing, 329sie� bezprzewodowa, 348Token ring, 332zapora sieciowa, 329

po�o�enie polece�, 251pon, 594ponowne uruchamianie polece�, 253POP3, 114, 341, 465Popt, 688portmap, 510porty, 403postfix, 197PostScript, 488potoki, 259potokowanie polece�, 249, 259pow�oka, 237

aktywno�� systemu, 247alias, 265

ash, 237, 242bash, 241bash shell, 237csh, 237, 242dodawanie zmiennych �rodowiskowych, 264dzielenie polece�, 258edycja wiersza polece�, 253edytor tekstowy, 280formatowanie tekstu, 260funkcje, 252historia, 253katalog bie��cy, 244konfiguracja, 262konfiguracja znaku zach�ty, 262kopiowanie plików, 279ksh, 237, 243��czenie polece�, 258metaznaki, 249, 274metaznaki przekierowania plików, 276nawigacja w obr�bie wiersza polece�, 254opcje, 249operatory, 274pliki konfiguracyjne, 262poczta elektroniczna, 112polecenia dzia�aj�ce w tle, 260po�o�enie polece�, 251pomoc, 250ponowne uruchamianie polece�, 253potokowanie polece�, 259prawa dost�pu, 244przenoszenie plików, 279przywo�anie wiersza polece�, 256rozwijanie polece�, 260rozwijanie wyra�e� arytmetycznych, 261rozwijanie zmiennych �rodowiskowych, 261sekwencyjne wykonywanie polece�, 259sh, 241skrypty, 238sprawdzanie katalogów, 244system plików, 270tcsh, 237, 242terminal, 239tworzenie �rodowiska, 261uruchamianie, 238usuwanie plików, 279uzupe�nianie wiersza polece�, 255uzyskanie uprawnie� u�ytkownika root, 191wbudowane polecenia, 252wiersz polece�, 239wybór, 241wykonywanie sekwencyjne, 259wyra�enia arytmetyczne, 261zako�czenie pracy, 248zarz�dzanie procesami, 267zmiana pow�oki, 243

Skorowidz 759

zmienne �rodowiskowe, 249, 265znak zach�ty wiersza polece�, 239zsh, 243

poziomy dzia�ania, 197pozostawianie okna zawsze pod spodem, 82PPID, 266, 663PPP, 197, 340, 344PPPoE, 595pppoeconf, 595prawa dost�pu, 244, 277

zapis liczbowy, 278zapis znakowy, 278zmiana, 278

printcap, 199, 533proc, 312procesor, 37, 210procesy, 247

aktywny, 267dzia�aj�ce w tle, 248, 267identyfikator, 268uruchamianie w tle, 268zarz�dzanie, 267, 269

Procmail, 395blokowanie poczty, 395

profile, 199, 262program

antywirusowy, 466rozruchowy, 187, 372uruchamiaj�cy, 224

GRUB, 224, 225LILO, 229zmiana programu, 233

programowanie, 6593D Athena Toolkit, 684API, 677, 685ar, 703Athena, 684automatyzacja kompilacji, 698biblioteki narz�dziowe, 701biblioteki statyczne, 701biblioteki wspó�dzielone, 701blokada systemu, 666Code Crusader, 674debugger, 676dynamiczny program ��cz�cy, 702Eclipse, 670FLTK, 684graficzne �rodowiska programistyczne, 670GTK+, 684IDE, 659interfejs graficzny, 683interfejs programowania aplikacji, 685interfejs programowy, 660, 677interfejs tekstowy, 677interfejs u�ytkownika, 678, 681IPC, 667

KDevelop, 672kod w przestrzeni u�ytkownika, 664kolejki wiadomo�ci, 668kompilacja, 663, 693kompilacja wielu plików kodu �ród�owego, 694kompilator GCC, 693komunikacja mi�dzy procesami, 667konstrukcja wielodost�pna, 667kontrola kodu �ród�owego, 705konwencje nazw plików, 694ld.so, 702LD_LIBRARY_PATH, 705LD_PRELOAD, 705ldconfig, 704ldd, 704make, 676, 698Makefile, 698model bezpiecze�stwa, 664model przetwarzania, 662modu�y, 668Motif, 685ncurses, 678nm, 702ochrona pami�ci, 663opcje kompilatora GCC, 697OpenGL, 685pakiet narz�dziowy, 691pami�� wspó�dzielona, 668pliki konfiguracyjne, 705pliki nag�ówkowe, 696pliki obiektów, 696pliki tymczasowe, 667przestrze� j�dra, 664przestrze� u�ytkownika, 664przypadki u�ycia, 667RCS, 706semafory, 668S-Lang, 681, 682syscall, 664�rodowisko, 659, 660wielozadaniowo�� z wyw�aszczeniem, 665wy�cig, 666wywo�ania systemowe, 663X Window, 677XForms, 684Xlib, 685Xt, 685zakleszczenie, 666zmienne �rodowiskowe, 705

projektyGNU, 39LiveCD, 653oprogramowania, 644XFree86, 101

760 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

PROMPT_COMMAND, 266protocols, 199protoko�y

BitTorrent, 208DHCP, 328HTTPS, 408IMAP, 465IPP, 482PLIP, 332POP3, 465PPP, 340SMB, 524SMTP, 403, 404SSL, 408, 457TCP, 403TCP/IP, 330TLS, 457

proxy, 80przeci�gnij i upu��, 68, 86przegl�danie internetu, 111Przegl�darka dzienników systemowych, 382, 383przegl�darka internetowa

poczta elektroniczna, 112przegl�darka klas, 671przegl�darki internetowe, 111, 129, 184

Firefox, 129, 132Konqueror, 78, 79, 130links, 130, 144lynx, 130, 145Mozilla, 130Opera, 130tekstowe, 130, 144w3m, 130, 145

przekazywanie spamu, 397przekierowanie komunikatów zdarze�

do serwera zdarze�, 385przekierowanie plików, 276prze��czanie okien, 81przeniesienie konta pocztowego

z systemu Windows, 114przenoszenie

okien, 82plików, 279

przeno�ne odtwarzacze muzyczne, 297przeno�no��, 40przestrze� wymiany, 38przypadki u�ycia, 667przywo�anie wiersza polece�, 256ps, 247, 248, 388ps aux, 248PS1, 249, 262, 266PS2, 104, 262PS3, 262PS4, 262

pulpit, 41GNOME, 86KDE, 69konfiguracja, 83wirtualny, 83

punkt montowania, 271, 310punkty kontrolne, 719Puppy Linux, 650, 653pwd, 245, 272, 273PWD, 266, 273PXE, 210

QQt, 672QT, 610qtparted, 641QTParted, 212

RRAM, 38, 210RANDOM, 267ratowanie uszkodzonych systemów, 639rc.sshd, 388RCS, 706RealOne Player, 138Red Hat, 566Red Hat Enterprise Linux, 565Red Hat Linux, 565

NFS, 510Samba, 526

reiserfs, 38ReiserFS, 312remastering, 652repozytorium, 707repozytorium oprogramowania, 207Rescue CD, 629Resident Set Size, 248resolv.conf, 337return, 252Return to Castle Wolfenstein, 178Revision Control System, 706ridiuti, 639Rijndael, 407rlogin, 373, 405rm, 280rmmod, 287, 301, 302robaki sieciowe, 371root, 183, 189, 190

has�o, 190katalog domowy, 190

rootkit, 417router DSL, 325routing, 329

Skorowidz 761

rozdzielczo�� ekranu, 105rozproszony atak DoS, 394rozwijanie

polece�, 260wyra�e� arytmetycznych, 261zmiennych �rodowiskowych, 261

rpc, 199rpm, 569, 613RPM, 569RPM Package Management, 566, 569RPM Packages, 384rpmpkgs, 384rsh, 405rsh-server, 405RSS, 248rsync, 404

SSamba, 507, 524

administracja, 184dodawanie u�ytkowników, 539dost�pno�� us�ugi, 542edycja pliku smb.conf, 537Gentoo, 526has�o u�ytkownika, 543instalacja serwera, 526konfiguracja drukarki, 503konfiguracja katalogów wspó�dzielonych, 535konfiguracja klientów SMB, 504konfiguracja serwera, 524, 526konto go�cia, 532montowanie katalogów w Linuksie, 541Nautilus, 540NetBIOS, 525nmbd, 525opcje druku, 533opcje podstawowe, 529opcje przegl�dania, 533opcje WINS, 534, 535opcje wydajno�ci, 532opcje zabezpiecze�, 529opcje zapisywania plików dzienników zdarze�, 532PAM, 531pobieranie serwera, 526polecenia, 537przegl�darka g�ówna, 533Red Hat Linux, 526rozwi�zywanie problemów, 541smb.conf, 537smbd, 525sprawdzanie konfiguracji serwera, 537sprawdzanie stanu wspó�dzielonych

katalogów, 540SWAT, 525, 526

testowanie uprawnie�, 539tworzenie ustawie� globalnych serwera, 528uruchamianie SWAT, 527uruchamianie us�ugi, 539u�ytkownicy, 539WINS, 533wspó�dzielone katalogi, 535, 540zapora sieciowa, 543

samba/log.smbd, 384samodzielnie podpisane certyfikaty, 411, 414, 458SCCS, 706sched_yield(), 666schemat podzia�u dysku na partycje, 590scp, 387, 388, 389, 639script kiddie, 399SDL, 688SDSL, 327Search Folder, 126SECONDS, 267secure, 200, 384Secure Socket Layer, 408Security Enhanced Linux, 38Security Log, 384SecurityFocus, 377sekwencyjne wykonywanie polece�, 259SELinux, 374, 405semafory, 668sendmail, 384

blokowanie poczty, 396service, 388, 405services, 199, 403serwer, 39serwer Apache, 440serwer DNS, 234, 337serwer gier, 174serwer internetowy, 331serwer LAMP, 439

Apache, 440awaria skryptu, 456b��dy braku dost�pu, 456b��dy konfiguracyjne, 453brak dost�pu, 456instalacja Apache, 442instalacja aplikacji sieciowej, 450instalacja MySQL, 444instalacja PHP, 443komponenty, 440konfiguracja, 442MySQL, 440nieznaleziony indeks, 456PHP, 441pliki konfiguracyjne serwera Apache, 445prawa dost�pu, 456rozwi�zywanie problemów, 453wewn�trzny b��d serwera, 456

762 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

serwer list dyskusyjnych, 341serwer plików, 507

NFS, 507, 508Samba, 507, 524

serwer poczty elektronicznej, 341, 463adres IP, 467bezpo�redni dost�p do skrzynki pocztowej, 464b��dna konfiguracja programu ClamAV, 474b��dy, 473ClamAV, 466Courier, 468Courier MTA, 465DNS, 464dost�p interaktywny poprzez sie�, 465DSN, 468dzia�anie wewn�trzne, 464dziennik zdarze�, 472Exim, 465, 468filtry antyspamowy, 466IMAP, 465instalacja, 468instalacja ClamAV, 470instalacja Courier, 468instalacja Exim, 468instalacja SpamAssassin, 470konfiguracja, 468konfiguracja DNS, 467konfiguracja Fetchmail, 476konfiguracja klientów poczty, 476konfiguracja pobierania poczty

z komputera pocztowego, 468konfiguracja poczty web mail, 477lokalny IPC, 464lokalny MDA, 464Maildrop, 465mainlog, 472MDA, 464MRA, 466MTA, 464MUA, 464niedost�pny program ClamAV, 474nieudane logowanie podczas nawi�zywania

po��czenia z agentem Courier, 475odmowa przekazania, 474oprogramowanie, 465pobieranie poczty z komputera, 466pobranie poczty do stacji roboczej, 465POP3, 465program antywirusowy, 466rekord A, 467rekord MX, 467rozwi�zywanie problemów, 472SMTP, 464, 467SpamAssassin, 466sprawdzanie plików dzienników zdarze�, 472SquirrelMail, 477

SSL, 478system, 465testowanie, 472TLS, 478tworzenie systemu, 466wiadomo�ci niedor�czone przez program Exim, 475wiadomo�ci odrzucone przez Exim, 473zabezpieczanie komunikacji, 478zdalny MDA, 464

serwer Ubuntu, 552serwer WINS, 533serwer wirtualny, 446, 448serwer wydruku, 481

CUPS, 481, 482konfiguracja, 501

serwer X Window, 101serwer X.org, 101sesja, 66sesja FTP, 389sesja logowania, 244set, 253sftp, 387, 388, 389sh, 241SHA1, 207sha1sum, 209shadow, 199, 290, 380SHELL, 249shells, 199SHLVL, 267shorewall, 640shosts.equiv, 388sie�, 325, 333

adres IP, 234, 330aktywacja przy uruchomieniu, 234brama, 234DMZ, 331DNS, 337dynamiczny DNS, 330Ethernet, 333identyfikacja komputerów, 337konfiguracja, 234, 333maska sieciowa, 234nazwa komputera, 234os�ony TCP, 391po��czenie z komputerem, 339porty, 403serwer DNS, 234strefa zdemilitaryzowana, 331TCP/IP, 330

sie� bezprzewodowa, 348konfiguracja, 348konfiguracja kart bezprzewodowych, 349

SIGHUP, 405Simple Directmedia Layer, 174skarbiec hase�, 407

Skorowidz 763

skryptypow�oki, 238poziomu dzia�ania, 197

skrzynka pocztowa, 266S-Lang, 677, 681, 682SLAX, 629, 652SMB, 187, 492, 494, 524smb.conf, 196, 503, 529, 537smbclient, 542smbd, 525smbpasswd, 537, 539smbstatus, 537, 540smbusers, 537SMTP, 331, 403, 464, 467smurf, 398snd_seq_oss, 300Snort, 640spam, 113, 397spamassassin, 466SpamAssassin, 466, 470spamc, 466spamd, 466spooler, 384sprawdzanie

aktywno�ci systemu, 247ilo�ci wolnego miejsca, 321katalogów, 244pliku hase� shadow, 380po��czenia PPP, 346systemu, 374zu�ycia miejsca na dysku, 322

sprz�t, 295squashfs, 312squid/access.log, 384SquirrelMail, 477ssh, 387, 388

generowanie kluczy, 390po��czenie, 388stosowanie bez hase�, 389uruchamianie us�ugi, 387uwierzytelnianie, 389

sshd, 387, 388ssh-keygen, 390SSL, 408, 457, 478

centra autoryzacji, 457certyfikaty, 457generowanie kluczy, 458klucz publiczny, 457klucze, 458konfiguracja serwera Apache, 460OpenSSL, 458pliki CSR, 459weryfikacja to�samo�ci, 457

stacja robocza, 21sta�y adres IP, 330

stan gniazda, 402startx, 68, 100, 106stdin, 677stdout, 677stegbreak, 640stegdetect, 640stegonography, 640sterowniki, 287

drukarki, 482serwer X, 103

streamingCobra, 639strefa zdemilitaryzowana, 331stunnel, 640su, 191sudo, 192, 193sudoers, 192, 199super-freeSWAN, 640superu�ytkownik, 183SUSE, 204, 607, 608

aplikacje biurkowe, 617Automatyczne logowanie, 616automatyczne uaktualnienie oprogramowania, 614definicja us�ug sieciowych, 612instalacja pakietów, 613instalacja systemu, 610, 614konfiguracja systemu, 610, 617konfiguracja urz�dze� sieciowych, 612oprogramowanie, 616partycjonowanie dysku, 615weryfikacja zainstalowanych pakietów, 614wykonywanie zapytania do bazy danych

pakietów RPM, 613wykrywanie sprz�tu komputerowego, 612YaST, 610YaST Online Update, 614zarz�dzanie konfiguracj� systemu, 612zarz�dzanie pakietami RPM, 613zmiana ustawie� bezpiecze�stwa, 612

SUSE Enterprise Linux Desktop, 607SUSE Enterprise Linux Server, 607SVCD, 645swap, 215, 312, 314SWAT, 184, 525, 526

sprawdzanie konfiguracji serwera, 537uruchamianie, 527

switch, 325syscall, 664syslog.conf, 199, 200, 385syslogd, 200, 374, 383

przekierowanie komunikatów zdarze�do serwera zdarze�, 385

SYSLOGD_OPTIONS, 386system d�wi�ku, 300system Linux, 37System Log, 384

764 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

system operacyjny, 37system plików, 38, 215, 270, 307

adfs, 311affs, 312automatyczne pod��czanie, 307befs, 311cd, 272cifs, 311cz�stotliwo�� sprawdzania, 320definiowanie montowanych systemów, 313ext, 311ext2, 311ext3, 311fstab, 311, 313HPFS, 312ISO9660, 311kafs, 312katalogi, 270Linux, 271Linux native, 215minix, 312montowanie, 310, 315msdos, 312ncpfs, 312NFS, 312, 516NTFS, 312, 313obs�ugiwane systemy plików, 311odmontowanie, 316partycje, 308proc, 312punkt montowania, 310ReiserFS, 312sprawdzanie ilo�ci wolnego miejsca, 321sprawdzanie zu�ycia miejsca na dysku, 322squashfs, 312swap, 312tworzenie, 317ufs, 312umsdos, 312VFAT, 312Windows, 271zachowanie podczas wyst�pienia b��dów, 320

System Rescue CD, 640, 641system Unix, 37System V, 197system

wielodost�pny, 219, 667wielozadaniowy, 667zarz�dzania bazami danych, 440

system Windows, 37system-config-mouse, 104system-config-network, 335, 337system-config-nfs, 510system-config-printer, 483, 487, 489

system-config-xfree86, 105szacowanie dost�pu do us�ug sieciowych, 403szuflady, 93szukanie dystrybucji, 206szyfrowanie, 406, 407

AES, 407asymetryczne, 407DES, 407kluczem publicznym, 408Rijndael, 407SSL, 408symetryczne, 407

��cie�ka dost�pu, 251�cie�ka wyszukiwania DNS, 337�ledzenie aktywno�ci j�dra, 200�rodowisko graficzne, 63, 647

dokumentacja X, 109gdm, 65GNOME, 64, 85, 87KDE, 64, 68kdm, 66konfiguracja, 101konfiguracja X, 101mened�er okien, 64, 101, 106monitor, 104mysz, 104Red Hat, 570rozdzielczo�� ekranu, 105serwer X Window, 101sterowniki serwera X, 103tworzenie pliku konfiguracyjnego serwera X, 102uk�ad graficzny, 105uruchamianie, 64uruchamianie w �rodowisku tekstowym, 67wybór mened�era okien, 105, 108X Window, 64X.org, 101xdm, 65xorg.conf, 104

�rodowisko programistyczne, 659, 660, 661Code Crusader, 674Eclipse, 670graficzne, 670KDevelop, 672tekstowe, 675

Tt1lib, 688Tabbed Window Manager, 108tabele, 445

Skorowidz 765

TagLib, 688tarball, 569tasksel, 602TCP, 403TCP/IP, 330tcsh, 237, 242TcX, 441tekstowe przegl�darki internetowe, 144tekstowe �rodowisko programowania, 675telnet, 373, 475termcap, 199, 685terminal, 239

tekstowy, 267wirtualny, 240

terminfo, 685testdisk, 639testparam, 196testparm, 537Thunderbird, 113, 115, 117

certyfikaty, 122Filtr niechcianej poczty, 119filtrowanie wiadomo�ci, 121, 122filtry, 122katalogi poczty, 120kreator nowego konta, 118ksi��ka adresowa, 122Nowa wiadomo��, 121obs�uga wielu kont, 119odczytywanie wiadomo�ci, 121Odebrane, 120, 122Odpowied� na wiadomo��, 121pobieranie wiadomo�ci, 119po��czenie z serwerem poczty, 119Przekazanie wiadomo�ci, 121regu�y filtru, 123sortowanie wiadomo�ci, 121Szablony, 120tworzenie regu� filtru, 123tworzenie wiadomo�ci, 121wykrywanie spamu, 122Wys�ane, 120wysy�anie wiadomo�ci, 121wyszukiwanie wiadomo�ci, 121za��czniki, 122zarz�dzanie poczt� przychodz�c�, 120

TIFF, 687TLS, 457, 478t�o pulpitu, 99TMOUT, 264, 267Token ring, 332top, 303Torvalds, Linus, 38Totem, 297touch, 274to�samo�� u�ytkownika, 244TransGaming, 180

trapdoor, 380troff, 259, 260tryb chroniony procesora, 663ttcp, 400tty1, 244TUI, 677tune2fs, 320tunel VPN, 373Twm, 108tworzenie

aliasy, 265certyfikaty SSL, 409interfejs graficzny, 683interfejs tekstowy, 677interfejs u�ytkownika, 681katalogi, 76, 272konta u�ytkowników, 288kopia zapasowa, 642partycje, 222, 319pliki, 76, 272, 274pliki CSR, 412p�yty CD Audio, 160po��czenia komutowane PPP, 342samodzielnie podpisane certyfikaty, 414system plików, 317�rodowisko pow�oki, 261wiadomo�ci e-mail, 121, 125zmienne �rodowiskowe, 265

tymczasowa zmiana opcji uruchamianiasystemu operacyjnego, 225

type, 252

Uuaktualnianie

systemu Debian, 600systemu Linux, 211oprogramowania, 373

Ubuntu, 547Akcesoria, 560Alternate Install CD, 550Biuro, 561Breezy Badger, 548cykl wyda�, 554Dapper Drake, 548, 549Desktop Install CD, 549dokumenty FAQ, 563D�wi�k i obraz, 561Edgy Eft, 548Feisty Fawn, 548Grafika, 560Gry, 560Hoary Hedgehog, 548instalacja oprogramowania, 561instalacja systemu, 555

766 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

Ubuntuinstalator, 550Internet, 560komputer biurkowy, 551Mened�er aktualizacji, 558model biznesowy, 554produkty uboczne, 553Server Install CD, 549serwer, 552�rodowisko graficzne, 551, 560Warty Warthog, 548wydania, 548zarz�dzanie instalacj� aplikacji, 551

Ubuntu Cafe, 564Ubuntu Desktop Install CD, 556Ubuntu Linux, 334Ubuntu Server Install CD, 552Udev, 295ufs, 312uid, 244uk�ad graficzny, 105ukryte pliki, 246umask, 279umount, 193, 316, 522umsdos, 312Unix, 37, 39Unix System V, 243update-alternatives, 603uprawnienia, 277, 372, 665

administrator, 189ustawianie, 278

uptime, 669URL, 77, 122uruchamianie komputera, 224

GRUB, 224LILO, 229

uruchamianiepolecenia, 251polecenia o danym numerze, 257polecenia z poziomu pow�oki, 237po��czenia PPP, 345

na ��danie, 345poprzedniego polecenia, 257pow�oki, 238procesów dzia�aj�cych w tle, 268programu, 693serwera WWW, 416�rodowiska graficznego, 64us�ug, 40

urz�dzenia, 38dyskowe, 221blokowe loopback, 316

usbnet, 332useradd, 195, 287, 288, 289, 292

opcje, 288, 294warto�ci domy�lne tworzonego konta, 293

userdel, 293UserDir, 449usermod, 190, 293users, 290us�ugi, 374

sieciowe, 403SMTP, 403ssh, 387

ustawianiepunktów kontrolnych, 719uprawnie�, 278

ustawienia domy�lne u�ytkownika, 292usuwanie

b��dy, 713konto u�ytkownika, 293modu�y, 301pliki, 279zadania wydruku, 500zombie, 640

uucp, 201, 384uwierzytelnianie, 187uzupe�nianie wiersza polece�, 255

aliasy, 256funkcje, 256nazwa hosta, 256nazwa u�ytkownika, 256polecenia, 256zmienne �rodowiskowe, 255

uzyskanie uprawnie� u�ytkownika rootz poziomu pow�oki, 191

u�ytkownicy, 288, 372nazwa logowania, 288root, 183, 189, 373tworzenie konta, 288ustawienia domy�lne, 292

VVCD, 645VFAT, 38, 312vFolder, 126vi, 260, 280

klawisze kursora, 282liczby w poleceniach, 285nawigacja, 282, 284tryb command, 282tryb input, 282tryby pracy, 282uruchamianie, 281usuwanie tekstu, 283wyj�cie z programu, 283wyszukiwanie tekstu, 284zapis pliku, 283

Virtual Set Size, 248VirtualHost, 448visudo, 192

Skorowidz 767

vlock, 84Vorbis General Audio Compression, 688VPN, 373, 640vsftpd.log, 384VSZ, 248

Ww3m, 130, 145waitpid(), 663warscan, 639Warty Warthog, 548wbudowane polecenia, 252wczytywane modu�y, 299wczytywanie modu�ów, 301WebDAV, 78Webmin, 185weryfikacja p�yty CD, 209w�z�y, 337wget, 208wheel, 192which, 252who, 244wiadomo�ci e-mail, 111

pobieranie, 119, 124tworzenie, 121, 124wysy�anie, 121, 124

wideo, 645wiele systemów operacyjnych, 214, 309wielodost�p, 667wielozadaniowo��, 247, 666wielozadaniowo�� z wyw�aszczeniem, 665wiersz polece�, 239Window Maker, 108Windows, 37Windows SMB, 639Windows Wobble When Moved, 97WINE, 179WineX, 180Winmodem, 327Winprinters, 488WINS, 533w�amania, 371w�a�ciciel pliku, 278WMA, 165WMV, 165wolne oprogramowanie, 29Workspaces on Cube, 97wspó�dzielenie

drukarek, 481plików, 95po��czenia z internetem, 325systemów plików NFS, 510

wvdial.conf.new, 347wvdialconf, 342, 346

WWW, 331wybór

dobrego has�a, 378dystrybucji dzia�aj�cej z no�nika, 630dystrybucji Linuksa, 204pow�oki, 241

wydania Debiana, 585wygaszacz ekranu, 84, 99wykonywanie kopii zapasowej, 642wykrywanie

kodu typu rootkit, 417osprz�tu komputerowego, 295spamu, 113, 122

wy��czanie us�ug sieciowych, 404wymienne no�niki danych, 296, 298

montowanie, 315wypalanie dystrybucji na p�ycie CD, 209wyra�enia arytmetyczne, 261wyskakuj�ce okna, 137wysy�anie sygna�u, 405wysy�anie wiadomo�ci e-mail, 121, 124wyszukiwanie plików, 268

find, 268Konqueror, 76

wyszukiwanie tekstu, 284wy�cig, 666wy�wietlanie nazwy katalogu bie��cego, 272wy�wietlanie zawarto�ci katalogu, 245, 272wywo�ania systemowe, 663

XX, 101

dokumentacja, 109modyfikacja pliku konfiguracyjnego, 104plik konfiguracyjny, 102sterowniki, 103

X display manager, 65X Window, 39, 41, 63, 64, 101, 677X.org, 101, 109X.Org X11 Log, 384XAANoOffscreenPixmaps, 99xdm, 65, 200Xfce, 106xferlog, 384XForms, 684XFree86, 101XFree86.0.log, 200Ximian Connector for Microsoft Exchange, 114xine, 166

formaty plików, 166lista odtwarzania, 167MRL, 167rozwi�zywanie problemów, 168

768 Linux. Biblia. Ubuntu, Fedora, Debian i 15 innych dystrybucji

xinetd, 197, 391, 392, 393, 394, 404xinetd.conf, 199xinit, 200xinitrc, 106Xlib, 685xmms, 632XMMS, 154

informacje o pliku, 156kontrola odtwarzania, 156korektor graficzny, 156lista odtwarzania, 157odtwarzanie muzyki, 154poziom g�o�no�ci, 156wy�wietlanie czasu, 156

XON/XOFF, 343Xorg, 102Xorg.0.log, 200, 384xorg.conf, 101, 104, 200Xt, 685xterm, 240Xubuntu, 553xwmconfig, 106

YYaST, 188, 608, 610YaST Online Update, 614Yet another Setup Tool, 610YOU, 614yum, 373, 569

Zzabezpieczanie

komunikacji internetowej, 457komunikacji pocztowej, 478serwerów, 391systemu komputerowego, 371systemu przed awari� dysku, 309

zakleszczenie, 666zako�czenie pracy z pow�ok�, 248za��czniki, 122zapora sieciowa, 234, 329

monitorowanie plików dziennika zdarze�, 640Samba, 543

Zarz�dzanie certyfikatami, 410zarz�dzanie

kontami u�ytkowników, 195oknami, 81pakietami RPM, 613plikami, 73po��czeniami PPP, 593procesami, 267sprz�tem komputerowym, 296zapor� sieciow�, 640

zastrze�one s�owo pow�oki, 252zatrzymywanie us�ug, 40zdalny MDA, 464zgrywanie p�yt CD, 161zintegrowane �rodowisko programowania, 659zlib, 688zmiana

etykiety wolumenów, 320has�a, 290, 378katalogu bie��cego, 272opcji uruchamiania systemu operacyjnego, 226pow�oki, 243praw dost�pu, 272, 278programu uruchamiaj�cego, 233wielko�ci okien, 82wielko�ci partycji Windowsa, 212

zmienne �rodowiskowe, 249, 705BASH, 261, 266BASH_VERSION, 266EUID, 266FCEDIT, 266HISTCMD, 266HISTFILE, 266HISTFILESIZE, 266HOME, 245, 266HOSTTYPE, 266LD_LIBRARY_PATH, 705LD_PRELOAD, 705MAIL, 266OLDPWD, 266OSTYPE, 266PATH, 251, 264, 266PPID, 266PROMPT_COMMAND, 266PS1, 262, 266PWD, 266RANDOM, 267SECONDS, 267SHLVL, 267TMOUT, 264, 267tworzenie, 264, 265u�ywanie, 265

znak zach�ty wiersza polece�, 239u�ytkownika root, 239

zombie, 371, 640ZoneEdit, 467zrzut ekranu, 173zsh, 243zu�ycie pami�ci, 247