Leyla Erbil - Gecede

8/12/2019 Leyla Erbil - Gecede

1/67


2/67

GECEDEL e y l E r b i l


3/67

indekilerGECEDE ................................................................................................ 2VAPUR................................................................................................ 19AYNA .................................................................................................. 37EKMECE............................................................................................ 42HOKKABAZIN ARISI......................................................................... 48L.................................................................................................... 50TANRI ................................................................................................. 56


4/67

GECEDE

Benimle yatmalydn, oktan yatmalydk, ilk tantmzda o gece, Nil'de

tanmtk hani/yatmak ne salard, mutluluk mu?

Rasime baktm orada oturuyor masann banda, duymuyor konutuk-

larm.

Darya karabilseydik, istiyor muyum gerekten bunu? Yooo! Arala-

rna dnebilsem, yeniden balayarak kendimizi deitirmekten. Dn

sabah baktm aynaya rlplak, ilk kat vermi gbeim, geceleri ba-

caklarm iiyor, gzkapaklarmda alkol memecikleri, banda ta ban-

da, kafamza vura vura bir eyleme soksalard bizi, edindirselerdi yle-

sine deerler uruna lnesi. Rus - Amerika sava da balamad daha,

balayaca da yok, Trk - in - Amerika sava ya da Afrika - Amerika

savalar. Srtmz dve dve, Hadi, deseler, hadi savaa deyyuslar,

korkak, kaaklar, kancklar. ktk gene buralara imesek leceizsanki, mzmzmz, brbrbr, pinekleye pinekleye yllardr imekten...

Yangnlar, kymlar ierisinde yeryz... burada be dil bilen prenses

eskisi, ozana sokulmu, yayvan, cilvesi prsm, ozan hi dil bilmez,

karsnda kaskat oturmu bir eli, dlkelere gidecek yaknda ngi-

lizce, Almancay, Franszcay konuan diliyle emiyor piposunu ve be-

enmez dudaklarn toplayarak, yana yle yle vy vydiyor pren-

ses eskisine arada, sz attka ona Prenses, usansn ozann hep pazarlkyapan iini tayan yz demelere de sk sarlsn snk koluna di-

ye... sevitii gnlerden bir an. Alkanlk bir.

Rasim'e baktm, orada.

Bir ykm vard hani, bulank yeil gzl, dolgun vcutlu bir kadn, o

sendin ite/ne yapaym peki? / dmencinin birisin sen, hem ilerici bir

kadn diye kyorsun ortaya, hem de kocandan bakasyla yatmyorsun,Namkla yatmsn ama bir vakitler

Rasime baktm, dinlemiyor kimseyi ama orada, oturup iiyor.


5/67

Leyl Erbil Gecede 3

Ne alk kadna, tek bama m doyuracaktm onlar, arpk bedenimi

tek bama m adayacaktm bu topluma. Hep birlikte olur bu i, alarak

bir yatna kampanyastm yurdu kapsayan doada Rus snrndan ba-

layarak, batda Guatemala ve Honduras, gneyde Adana ve Halep ke-

baplaryla besili olarak Amerikan hava kuvvetlerine dek, cennet lke-

min bebekleri anadan doma ve erginleri ve kahilleri, cinsel algnlkla-

rn, kymlarn ve tm geriliklerin nn atmak zere hep birlikte bir,

iki, , yataa! Otuz milyon nfustan eder yz yirmi milyon bacakl bir

canavar... Eli bu, bunlar byle hi gelmemi denli glerler, herkeslerin

bir yann bulursun gecenin sonunda konuacak,bunlarn bulamamam,

gelmemilerdir sanki hi ak vermeden, u sarn kadn da biraz eli

mi, salt Zeynele yneliyor baklar, konumalar da eim. Burnu gzel

sarnn. Zeynel'in ii eker mi onu? Ozan, kolunu sard Prensese, p-

lak, dkk etleri Prenses'in, sayrl bir sars var. St, Antanta Kilise-

si'nde diktiim mumlarca Namkla birlikteydik... Etlerim diridir benim,

ok beden eitimi yapmmdr ben okulda, amma da kotururlard

bizi, sanki ya olduklarmz kovalard ardmzdan, bir koardm ben de

arpk bacaklarmla, kimseler yetiemezdi bana heh! Caponlar koval-yordu sanki ardmdan, ksa ve tkz bacaklar terli ince gzleriyle bin-

lercesi birden ve ben parktaki o adam dnrm birisi koarsa, ba-

basnn gemici ve hi gelmeyen geceleri olduunu ve annesinin hem

baba hem anne, oysa kim bizim ya olduklarmz yok, yurtta bar

cihanda bar olarak ve koarak geldik kurulduk bu masann bana ne

sava ne dv i bakalm, bize kardan ve souk gzlerle bir bakan m

var?

Rasim bakmyor kimseye ama orada oturuyor, otursun

ok, aym gene, olmaz, ne konumal, kimi dinlemeli, sz bulant verir

oldu, yllardr, szckler, szckler, Trkiyede burcuva snf yok,

Prensesin babas prensti, elinin babas da eliymi gene, Prenses Eli-

zabeth Beatleslara nvan vermi, ne ulusuluk, temelli masa balarn-

da kaldk, betiklerden frlam, ereti, yle yaln bir sz, ehov denli,nasl anlatmal arap at denli, anam: Kzlar komaz, kzlar etmez, der

dururdu, rselenilmi nazik yerleri kzlarn kounca, onun iin birinci


6/67


7/67

Leyl Erbil Gecede 5

kalemleri, deyince de darmadan olarak giriin mermerleri Kilisenin

yanaklarna, gzlerimse bulank yeil hani Rasime doru,sahi mi sy-

lyor? diye, nk bunu hibir vakit renemeden ben, ld Namk, ne

ikence!

Ola ki aka bildirmemekteki ngll, bu sz duyar duymaz ekip

gideceime olan korkusu... Rasilnse cebinden kocaman mavi izgili

mendilini karp iine smkrnce rm iek saplar suda, kuy-

ruklar elenklerin katmanlam, snm alaca kokusu n tutamlar-

nn, snmek zere mumlar mz ktk imeye.

Zeynel Bach bartmaya balad, kendisi barrcana, ortala antrr

varlm, eim, sarnsa sokularak ona, Zeynel Bey Mahler var m sizde,ok severim ben, siz de sever misiniz? / Sevmem, sevmez, kendisiyle ilgi-

lenenleri de sevmez Zeynel, kendisine srt evirenleri, bel balamayanlar,

top atsan yklmazlar sever o.

Kilisenin basamaklarna hep taklr ayaklarm, ya annem de ensemden

geirerek klcal kollarn tam orada, ka yakn yatrmlard say

cam tabutuna Pamuk Prensesi ya da dlcel, kanlar iinde bileklerineaklm da karlm ivilerin yerleri kanayarak sresiz, bir Fagin ne

ok para yapard o ivilerden, iviler durmadan acyorlardr karlm

yerlerinden kanyorlardr, pen madamlardr ve msyler titrek, cinsel

aamaya ulam acmalaryla. te bir bur simgesi. Daha da diil bir

ikinci sa, tede ayaa kaldrlm cam tabutunun iinde gene, pembe

kuyruklu giysisinin eteinden sa ayann yars grnyor kirli deil

ayak trnaklar, gelinlik denli kuam, Namk ona, Gelinim ol sa, gel i-nim ol sa!der miydi iinden ve bana duyurmadan iki sa'nn ara-

snda mumlar yakmadan sunduumuz kum tepsisi ve biz. Biz her geli

orada dururduk en kuytu iimizle ve Namk saya bakp bakp slak

aznn souunu baklayarak kulama, Hadi yr, gidelim bize, ya-

talm sevgilim neolur," diye ekerek sann arkasna salarmdan p-

meye beni bense artk dayanamam bu kltmeye...

lk grmde istemitim seni, imdi olur desen kaarm ola ki / ka ya-

ndasn sen / otuz /ben otuz drt...


8/67

Leyl Erbil Gecede 6

u karntya uymayan tek erkek sizsiniz burada Zeynel Bey, mziinizle

bambakasnz... dokuzuncu senfoni?

Zeynel bana bakt duydum mu diye Sarn, sonra uzaklat, kskan-

drmak bir dkdr onun iin, istese de yapamam Ressam Arif masa-dan kaldrp banyarm gzleriyle sarna ekip iini yryerek, ama

Nermin de ardndan, ei, denizlerin merdiven altlarndan km rm-

cek olarak bir.

bende Beethoven var ince ve sarn ve gzel bayan bende var gel, dans

edelim nce / al sana dans Beethoven'le ha! al sana al, al, karn yannda

dururken hem de / ah yapmayn durun durun ben zaten dans bilmem /

bilirsin gzelim aldrma, sen korkma benim cad karmdan / aaa! gz-mn nnde, gryorsunuz ya tanm olun, Semra sen, Mustafa, Rasim,

Prenses Hanm tanmsnz / rkek gvercinim benim korkma sen, ekil

karmdan iren kar, yolumdan ekil, eleneceim ben / elenemezsin

gzlerimin nnde, buras benim arkadamn evi, benim saydr Semra'y

ben tantrmtm sana, onun iin imdi defol git, kov unu Semra! buras

benim saylmaz m? /domuz herif al sana / bana el kaldrdn ha, resmi-

min, boyalarmn gvesi, yaratclmn smrcs, kskan, kskan da

deil sahici tek duygusu kalmam kar, numara, numara... / bodur, bebe-

ruhi ben kadnm gene de boyum bir yetmi, sen altm besin, ayrlcam,

ayrlcam yarn hemen, kocam deilsin artk, deilsin Semra kov diyorum

unu evinden / aman bo verin yahu oturun ikiniz de / ah benim yzm-

den oldu ben gidiyorum Zeynel Bey, arada bir de yavrulan var deil mi

olmasa hadi neyse, byle olsun istemezdim Zeynel Bey... / gle gle, glegle / hadi sen de git onunla, kov unu Semra, kov unu gitsin / kes sesini

be ben elenmek comak iin yaratlmm, dans edeceim, cokunun

resmini boyayacam, dnya resmi nnde sizlerin ne neminiz var, yz

erkek yaam imdi de beni yaamak istiyor, tketemeyeceksin beni,

zindanc kar anlyor musun, senin numaralarn skmez bana, imemi

istemeyerek imemi hazrlayan, nk biliyorsun ierek sana katland-

m, pasakl, hadi imdi gidiyorum ama gelme ardmdan, intihar etmeyekalkma, ayaklanma kapanma, tanr akna tutun u zindancy biraz


9/67

Leyl Erbil Gecede 7

sonra gelip yakaracak bana biliyorum, tutun unu da kurtaraym yakam

elinden ne olur, acmam, acmam smrmesin...

Rasime baktm.

AHHH! gitti gitti sahiden de gitti, sahiden de gitti, imdi ben ne olacam,ne yapacam, o imdi ier, onu kandrrlar, ben nasl kandrmtm yle,

yufkas boldur yreinin, ona gitmeliyim, biriniz gtrn ona beni, ne

olur, gtrn? sen lkemin en ozan, sen gtrrsen ayaklarn perim,

karna sylemem yaptklarn, ya da siz Bay Eli...

Eliye baktm, kaskotu balama oturuyor koltuunda, kimseye ve

eyalara demeden heh!Baknz Bay Eli elinize kaldm ona gidemezsem imdi, hemen boar beni,

o vakit banza kalrm, o boarsa beni siz alrsnz nk, alr msnz?

alrsanz oturalm, buras scak ve iki de var ikimiz de yalnz saylrz,

size kendimi anlataym: Gneyin irin bir beldesinde dodum, trl ya-

larla ovuldum, ocukluumun tc rkleri yznden iir yazarm,

alrm kalemi elime kara, kara oturaklara da otururum, dayarm aka-

ma kara tabancay yazamazsam kendimi ldreceim diye korku-

dan yazarm bir elimde Dostoyevski, bir elimde Kafka, bir elimde Kut-

sal Betik, bir elimde Rke, gene de Dostoyevski'den kmmdr ben, o

olmasa bu numaralan bilemeyecektim, karmdr ben apraz vebk-

lr aman Zeynel ne diye koyuyorsun Beethoven'i, kskan! kimseyi kan-

drmam istemezsin, yapayalnz aclariinde mi gebereyim?/ yeter artk

bktk bu numaralarndanNermin bir yeni insan grmeyesin / siz onun

dediklerine bakmayn ktr bana biraz, siz beni Arifime ulatrnayak-

larnz peyim, yok yok kamayn irenmem ben sizden, iren benim

bakn trnaklarmn aras yumurta sars, ekmek krnts ve sa kepei

doludur irenir miyim? ama belim inceaplarm setlidir...

Abdullah Hoca Namknen sevmedii adamdr...

Bir sra cam tabutun nnde, kerdi dizlerini gelen geenler,Namk'n

elinden kurtulup diz ktm oraya ben de, o da yanma, okudum: Ya

Hazreti sa bize kar senin iddetli muhabbetin sebebiyle, canmzn


10/67

Leyl Erbil Gecede 8

selameti ve hals iin halanmak ve gayet zi-kymet kanm dkmek

istedim

XII Pie

15 Birincikanun1940

Byle olma kalkar giderim darda Rasime rastlarm burada

pyorsun beni ve bunu salt garip olsun, arpc olsun diye yapyorsun,

iinden say ardm duydum... Allah kahretsin seni, seni sevdi-

imi bile doya doya syletmedin bana...

bilseniz nasl size uygunum, terlik tahta tabut, trmk hi yksnmemdayakla bydm ben, derim sabrl, gnlm kaviarka st yere arka

st uzanryzstyzstdner ve akamst kalkar

ne vakit olursa, tam ve yarm dnmelerle, dikine kalkmalar ve karmda-

kine arlk vermeksizin bozmadan sistemini sinirin, kalp yollarna do-

kunmadan ve bbrek, tutar ellerimle fleyerek tam annda klcal damar-

larnza seslenirim/ sus ulan Nermin seni mi dinleyeceiz, Semra dinliyor

musun beni ben Paris'teyken bir gn...

Ulan, dedi Namk, orada son kez olacakt bu artk kilisede biz, ulan

benimle gezip tozmaya varsn, iip elenmeye varsn, eek denli yk-

lerini de okuttun bir yatmaya m yoksun be? Diz ktmz sraya

indirdii bir tekme, yatmak iin deil de artmak iindi sanki beni.

Eek. Dedi, Ben de arkadala yokum hadi bakalm! Ne yani bizerkek

deil miyiz be? Ya yatarsn benimle ya da ben gidiyorum, ne dedin

saya m seslenmiim, erkekten mi holanmm hep, diyelim yleydi,

ama artk deil, artk senden holanyorum... Ne! Ne! deneme mi yapa-

cam seninle, kendimi kurtarmak iin seninle bir deneme ha!... Eo-

lueek! ya peki dersin ya da kp gidiyorum? Sen kal ben kyorum.

Hayr efendim sen beni brakamazsn ben seni brakrm, ben kacam

nce, kprda da bak, hem ulan ne diye beni ikide birde bu drz sa'nn

evine getiriyorsun be, al bu san da kiliseni de k..,.. sok! Frladmnnden, yalmlam mermerleri toz eden admlarmla ka, f be

tiksin moruk! diyerek, bu moruun onu ykacanbiliyordum. Bana


11/67

Leyl Erbil Gecede 9

yetimek iin seyirtti bir an ama yetiemedi, kendi kendine kararmaya

koyulmu bo avlunun ortasnda kunduralarm hep ayntaa vura vu-

ra, Gstericem, gstericem ben sana da, bu sana da, annene annene

syleyeceim seni! diye tepinerek talarda baryordu, koarak ge-

erken Elhamra Pasajna ben.

te artk Namk'sz da kaldn be sz ocuka, oyunlu, kaak, dost-

lua yakn bir gidiin orta yerinde yarm, Beyoluna doru yrr o

imdi, gzlerinin rk mavisi sulanmtr bensiz kalnca orada sulan-

sn, ellilerinde, geimsiz isiz, kadnsevmekte ge kalm, erkeklerden

irenmi bir gn,o Rum olanla kol kola grmtm onu Taksimde.

Ne yapaym bir eit vicdan borcu; onu gezdiriyor yediriyorum, bak-yorum ona, ufackt elime geldiinde, demiti. iki yandan da umutsuz

bir moruk olarak alyor mudur stiklal Caddesinin ortasnda imdi,

alasn, kaptrmayacam kendimi acma duygusuna. Ne yapabilecei-

mi dndm oralarda yle bir liramla, sinemaya ge kalm bir ma-

dam kocaman ve kapkara antasnn azgn azna sokarak ellerini

korkmadan bir nenler aranyordu harl harl Para. meli.

biliyorum sizin olmak kolay deil,ark syler dansm ederim, har-

man daln efeeem gee e eli iiyor o gideceimiz d illerde holanmad-

mn bana orap rerim, kendimi ve iirlerimi ne yapar ne eder kabul

ettiririm, kabul etmeyeni piman ederim, olmazsa yakalarna smk

srerim, halna kusar kustuumu yediririm, atn olur krbalar, kpein

olur ulurum, kendine ot, atna et veririm, gtr beni Arifime...

inliler hakl, dn vermemek gerek ve almak gze lm, izmelerigiyerek Atatrk denli, giden gider kalan salar bizimdir diye bir tr-

kyle birlikte batkn, izmem yok aklm var, dermi beriki...

Ozana baktm uyuyor sa omzu zerinde kapal banla, Prensesin sa

omzunun. Uyku.

dodum doal ah ki domaz ki olaydm gne drmemi-

imdir yatama, iimin k sesini duyurmammdr kimseye, ylesinesoylu Trk geleneklerine, ilk gece erkeklerimin koynuna donuma delik


12/67

Leyl Erbil Gecede 10

aarak girer nk bilirim ki ben bu kfl yaama duvarlar nnde kim-

senin Ariften baka ii ekmeden rmeye yz tutmu bir kadnm.

yksek minareden attm kendimi kendimi/ok aradm bulamadm

dengimi/yar yar konyalm yr...Kim var iinizde hangi kadn bir erkein iince ekilmeden katlanan ya-

amaya, sen Semra, ya siz Prenses? te rtlmeye uratlm tabiat

paralarm ap baldrlarn gsterir morarm, o tabiat ki esirge-

meyen hainliini benden, benden nce var idi ve benden sonra da var

olacak ite buna da ben katlanamyorum, ona emeim gemeli ve onun

mal olmalym ve deilim hibirnesnesine sahip bir Arifine bir Arifine

bu yzden aresiz yaayan bir baryank olarak kapanp ayaklarnzabirlikte bununla vicdan sizlere ait olarak bekliyorum kararnz baylar...

Anneme syler mi beni Namk? Telefonu biliyor, yapar m bunu, Ay-

ten'e mi gideyim, eve mi? Orada, o sraya diz ktnde yamurluu-

nun etekleri savrulgan bir tilki denli srnyorkenyerlere... XII Pie, 15

birinciknn1940 Hazreti sa'nn ha zerine ruhunu teslim ettii za-

man aziz cuma gn saat 3'te bu duay syleyene 500 gnlk ksmet

gufran (indulgence) Defterimde el yazs sen bu adam oku:

babamnkini andryor, titrek fkelendi mi daha ok titrek, imdi de

titriyordur zangr zangr. Ben terk ettim onu! Titresin. Btn polislersadisttir btn komnistler mazohist...


13/67


gnn birinde sen de isteyeceksin beni Semra!... ite birka gece st ste

ayn kahvede karlatk. Kimseyle konumuyordu, tek bana iiyordu

konyan, bir tand, selmlat yoktu, kimseyi grmyordu sanki,

bana bakyordu sadece, sonunda yanna gittim, benimle gelir misiniz,

diye sordum, kalkt konumadan ktk birlikte otelime gittik, soyunurkengiysilerinin kard sesi iitiyordum, gmleini, atletini, bir erkekle

nc olacakt, oraplarn karmasn bekleyemedim, sert bir gvdesi

vard, kadns deildi, ben onu daha yumuak sanyordum, seni grr

grmez sevdim, falan diye birka sz geti aramzda, o ilkinden sonra

uyumaya balad, bense sabaha dek hi durmadm artk... ben...

Gstericem ben ona, bir kitapya girdim, bir sergiye uradm eve git-medim, annem gene o koca komnistleydin gstereceko sana hanyay

konyay, dedi, eceli gelen kpek, dedi baban gelsin de, hep o rfnt

yznden, o kartyor seni batan, dedi...

uyandmda akam oluyordu, masann zerinde bir kt,te hepsi bu

teekkr ederim, yazmt, imza yoktu. Gnlerce ayn kahveye gittim

sordum, bekledim gelmedi, yoktu / baka bir yere dadanmtr / yooo

yle birisi deildi o, para bile almadyd benden / ne diye ilk armanda

seninle gelsin? / ben olduum iin, beni istedii iin, ilk kez benimle yat-

tna eminim, sevimemi erkei ayrt ederim ben, ben...

ona bir baktm, elimsiz ufarak bir oland baknca, elimle okadm

salarn, olum denli koltuklarndan yakalayp o istemem! istemem!

diye rpnrken kucama oturtup zorla kna kna yleine tiksin-

tiyle itti elimi:

beni sevdi o, grr grmez, bir gn sen yakaracaksn bana, istemeyece-

im ben seni...

bir liram kald, Aytene gitsem, onun o arkadalar, drt drtlk, nere-

den ktklar belli olmayan, ille de dansa yemee gtreceklerdir bizi,

dkerek dil koca gece sabrla hi olmazsa pebilmeyi kurarak, biz de

ince alaylarmz, ustalkl inelemelerimizle ne denli knamsk iki kzolduumuzun tadm karr, krktk sarho, bir yerlerinde sinsi gece-

nin, artk bizi kullanmay kurmular kullanabilmenin sevinciyle san-


14/67


lap gireriz bir taksiye ve Aytenin darack yatana deriz, kr kr,

kr, glmekten iki kz yirmilerinde...

Stratiyi birlikte okumutuk ya, yle gecelerden birindeydi neden oldu-

unu bilmediim bir alama tutturdu, ellerimi pyor durmadan, benibrakma, beni brakma ne olur bir tek sen varsn, sen varsn / alama

ne oldu sana gel yat, glyordun ya imdi / seninle o hayvanlar ne

gzel atlattk, sen olunca o hayvanlar, sakn gitme / gitmem, uyu hadi!

uyu uyu! / konumak istiyorum onlar bilsen; anlatmalym sana, bilsen

onlarntmnle bilsen. / sonra yarn sabah anlatrsn, alama sarho-

sun, hadi uyuyalm / ellerini ver sen olmasan dayanamam. Uyu, uyku,

uyku, uyku, uykunun iindesevildiimi duydum, okandm pld-m... daha sonrakusmutum. O, baygnlkl bir uykunun iinde kuy-

ruu boynuna dolanm, dsel bir yarat andrrken katm. imdi

ona gitsem, sevinir, severim onu, nasl ireniyorumondan...

hanginiz yans oktan rtlm u ince bedeni Arife, karmadan, toz-

lu trabzanlann merdivenlerinde, iskelelerinde ve souk vapur, ve sakl

araflarnda garsoniyerlerin atmaya ve beni, can ekiyor. yleyse kal-

yorum? sen mi, sen mi, sen? / ben gtrrm sizi / ben de / ben de / ben

sizi isterim bay eli, sizinle gitmek onun gznde byltr beni...

ktlar, eli ve Nermin. Zeynel Beethovenin sesini bir iyice ykseltti,

yerdeki gvdesini Mustafa bir kndan tekineaktard, ykc, Semra

beni dinlemiyorsun, dedi, birbardak votka doldurdu, Bana da dol-

dur, dedim ben de,itik, Zeynel, bakalm yarn gene iersin, dedi,

ozan Prensesin kucandan bym gzlerini ekerek, Oh be! Gittimi onlar? dedi...

Rasime baktm, o da bana bakt sonra okumaya balad:

Akrep gibisin kardeim

korkak bir karanlk iindesin

akrep gibisin

Semra pencereye gitti. Kar durmu, her nenler olup geiyor, olup gei-

yor, sabah yaklat, aylmak yeniden bakmak gerekecek gne, gn ye-


15/67


niden yaanmak isteyecek. Bu insanlarla ne iim var benim, sever m i-

yim onlar, neden hep kendim sulu sananlarn arasnda oldum, ktle-

rin? yiler var m? Neden kt bir dzenin suunu kendimin yapmaya

uratm, neden? Kendine kyan bir bakaldrma. Kendini ktleyen,

bakaldrdm nenlerin yerine yenilerini koyabilmeliydim, bir deeryeniden balanas dnyann tm yazarlar birlein denli, her eit

balamak iin ok ge, yldm m? Yalnzlk, ne cesaret! Bile bile, kksz,

imdisiz, kimselerle bulumay kabul etmeden; intihardan baka ne

kalr avunmak istemeyene?

ve bir tarla san gibi yaayp

ve bir tarla san kadar korkak olanfrlayp atlnca ileri...

babam kemiklerimi krmt Nevzatla konuuyorum diye, Namkla

neden yatmamtm; oras eriyip gitmitir bile toprakta beni bilme-

den parkta bir adam yamurluunun nn averip gstermiti ilk

kez, gzsz burunsuz, mosmor bir tulumcuk, karanlk bouu azndan

salyalar aslyordu, lklar kopard gepgergin bacaklar bana, annem

yetitiinde svvermiti, geceleri binlerce geceleri, o adamdan bin-

lerce, parkta, smsk duvarnda aalarn, sktrarak beni, ama ben en

hzl komamla kurtulurken, onlar takp krmz ve kara izgili kanatla-

rn, tm sonbalar yapraklar olarak; hooop! hooop! hooooop! orama,

burama, orama, burama, bense anne! anne! anneee!... dilim dilerimi

yaramadan kp dar, sesim ses olamadan, yllar sonra Aytenle g i-

derken liseye, geerken o parkn nnden, o adamdan knca nm-ze, Hadi ordan pis hayvan! glp geiliyor...

Rasim'e baktm:

Kyamet gn kyamet gn

bir suali var Arzaile

oofreunde, nicht diese tne

hapishane kaleminde mukayyit kulunuzun saat ka/ 002 /

bir tek daha ielim alamaktan. M...


16/67


birdenbire bir geyike ksrak srayp, kavrad Mustafay Rasim;

koca gece, koca gece dinlemeden plaklar, imeden, konumadan, ve ite

en tehlikelisi ki en byk ozanmz okurken ben, onun kanla yazdklarn

okurken dinlemeden o byk iirleri yatamazsn, ben sizden deilim midemek istiyorsun, yleyse dark, iin ne bu evde k ve dvelim er-

keke, nk bizler erkek adamlarz dvrz gerekirse ve her dv bir

derstir ilkesine gre yaarz, Mustafa yanlyor muyum yoksa, ben neler

terk ettim...

Kap alnd, Nermin ve Arif geldiler. Trmk iinde yz gz Arifin

koluna yklemi bedenini Nerminin, Peki gzelim, peki karcm,

diyor durmadan. Doru yatak odama yrdler, kilitlediler kapmieriden. Yastk klflarm yeni deitirmitim, yorganm sar kadife-

den, bembeyaz araflarm smk iinde, kanl sulu sarmtrak lekeler

iinde kalacak, odamn alt stne gelecek sevimelerinden, yarn t-

mn de paklatmam gerekecek, yarnsa geldi bile!

Kar, gene yayor, bembeyaz bir aydnlk doldurdu sokaa, beynimin

saaklarna asl beyaz bulutlar, ar ar zlmeye balayan kat, kas-katdr, beyin, yzyllarn biriktii katlk ar ar ve gittike snan

yatam andrarak zlyor geceye, sobann gaz bitmek zere, gece

bitti bitiyor, ben tam ayrlrken, annem Buldun o koca komnisti, srt-

lanlar yuvas oras okul deil, derdi, Eli nasl kurtulmutur Nerminin

elinden, ne dnler vererek kim bilir, Prenses bir burjuva mdr, radyo-

lar neden hep insanlara ezgiler syler, ok mu dnyor radyolar

insanlar! Al kiliseni de san da k... sok neden elbirliiyle annemihakl karyorlar, krmz kemanyla bir kambur ocukluumun iinde

yksek minareden attm kendimi kendimi... giden sarnn burnu

gzeldi ok, Zeynel iinden geirdi mi onu kim bilir Abdullah hoca g-

zmn iine bakard fakltede, sanki saygs vard bana neden?Gste-

receim ben Namka, onun en sevmedii adamdr hoca, kimi adam

herkese saygl olur...

Bir, telefona kotum, on dakika sonra muhallebiciye girdi Abdullah

hoca, seke seke masalarn arasndan srtp, lousa bir Boxerin dile-


17/67


riyle, ve karp bakasnn elinden bakasnnkolunu en rpertici san-

d actmal skyla elimi, fakltede kzlar imdirdii sylenilir bu

elin, ama temiz trnaklar, dibinden kesik ve bycek bir el benimkini

tm saran. El holanmas! Keke armasaydm onu, imdi ne yapaca-

m? imdi Rasim gelir de grrse bizi ne sanr, para antam d r-

mm yolda, eve dnecek yokmu param, en yakn oturan sizsiniz

diye, bor istemek iin... Oh, oh, oh, bor istemek iin bile olsa bir y a-

knlk duymakm bu... (anamn tm istekleri oldu sonunda gelinlik bile

giydim, Rasim de tanm olmutu, glp duruyordu bana nikhmda)

yalnz benimle ak konuun, size beslediim duygular biliyorsunuz,

evet, Namkla yattnz doru mu? / ah evet diye utanmlk yapp,

nasl anlataym ama nasl bildiniz daha imdi bir saat nce ve ilk kez

oldu / bir saat nce mi! bir saat nce ha! ilk kez haa! tuh! tuh! imrenme

birikintileri karp dudaklarnn iki yannda kum su ieklerce, kpk-

ten, bitierek bana iyice ah! uh! olarak ama olsun bu bir sevaptr yle

de olsa kabul ediyorum Hazreti Muhammedimizin hanm Hazreti Ha-

tice de duldu olsun olsun, ilk kez ha? bir saat nce? bana sz verin ama,

bundan sonra Namk... / veremem aldatm olurum sizi... Rasim kapyat ve ieri bakt grd bizi ite, gld bir ve gitti...

ki karm ve aslanlar andran iki olumu terk ettim, insann babalk ve

kocalk grevinden nce ve onlardan ilk, i ve d dmanlarla sava

maddesinden olarak dnyay deitirmek grevi olacaktr, gnln raz

olmayarak kacaksn bir sabah evinden dar ve byk ozanlarla ve

byk romanclar arasnda gelitim ve her adm bir derstir kuramna

gre yaadm ve yaayacaksn...

Kzm sen deli misin? O herif kadndan anlamaz ki! / anlyor hocam

bugn ite... / yazk olacak sana, piman olacaksn, sen ona gre deil-

sin, drst bir insansn sen... birden dkerek yzn kara kllarndan

syrp kucama beyaz ve sakalsz bir erkek yz, onca glme doluy-

ken ben tam, ve ald beni de bir alama alnca beni de bir alama / tan-

rm, tanrm! sen de alyorsun Semra, yapma kyma kendine gitme oadamla diye sarma dola bir yandan da ben renkli ve panoramik bir

de stereofonik bir Amerikan filmi olarak oh brakn beni artk brakn


18/67


ok ge artk oh leave me, leave me alone! ne olur diye fsldayp k u-

lana doru, dramm severek, bir yandan da Rasim aarsa da kapy

bizi byle grverirse diye, ite imdi burada Mustafay dvmek iin

ve hep birini arar sokaklarda Rasim, (Durmadan kimi kimi arar yllar-

dr.) Bir sre de boyun boyuna alap iki Mslman olarak; haydi gi-

din artk diye, on liray alp masann zerine koyduu sessizce, sonra

elimi son iki damlasnla slatp kurnaz gzlerinin ve pp uzun uzun

onunkinin avucunda bsbtn klm alayc ellerimi ne hotu o an

ve her nenler sanki gerekten de yleymiesine o gittikten sonra bir

sre daha ben oradakilere dokunakla ekip ekip iimi alayarak, hem

de krlarak glmekten iim kr kr iim kara cam krklar sanki

glmekten, gzlklerimi takp kara, bulank yeil gzlerime saa sola

bakp kapda, Rasimvar m? Rasim yok! aaya yeniden Galatasaray'a

doru nk iilebilir on lirayla iyice...

ite oteller bu toplumun fahieleriyle, gnden gne kan gnlk gazete-

ler kaza, cinayet, kavga ve fuhu ve ilericilere lm maddeleriyle doluy-

ken ey Trk Mustafa sen burada srtst yatamazsnfreude schner gt-

terfunken tochteraus elysium, at denli dvebildiim bir karve iki aslanoulu barm yanarak vey ellere brakp bu toplum adna yr ve se

savutlarn ya sen ya ben haklyz yr ve se savutlarn erkeke ie, ip,

ekmek ba ve atal....

Koca koca dyor kar, Rasimle Mustafann ayak izlerine, sokak sona

yaklayor ellerim iiyor, ayak bileklerim kabaryor, sokak yaamaya

kacak birazdan, bakkal aacak, st amur rengi atksna dolanmar ve kabuklu elleriyle, kapc hilekr gzleriyle ekmei, ekmek ye-

nilmek ister, insanlar, memurlar ve renciler ecek sokaa, ayakta

duran sann giysisi pembeydi de ondan, sabah saya da dklyordur

imdi Prenses Hanm yznumaradan kt, gidip souk su, Arifle Ner-

minin ulumalar duyuluyor buradan, yarn btn evi ykarm, kim ne-

reye bastysa, nereye tuttuysa, oturduysa hortumla sular, sabunlarm,

yatak odam, oray ykarm, pamuk yatam ve perdeleri annemin eyizdiye verdii Kayseri halsn, bu evin tmn tek tek odalar girer tu-

tutururum, kurtulurum, yeniden zgrleirim kar giderim bir yerle-


19/67


re yeniden balarm, en bamdan, deiirim, ge saylmaz, imdi ilk i

Beethoveni krmak ieri girer girmez, mermer paracklar, zerime

srarsa yana kaarm, sann pembe kuyruu sarkyordu arkasndan

Namk da grmtr onu Galatasaraya doru kirli talln dibinde

yrdm bir ikindi morunun iinde ne ok enseler, betikleri de yak-

mak, eve anneme, dnemem yle bir yere giderim ki kimseden bir ha-

ber almamasn artk, yok olsun tm gemi, kirli tallndibinde, eve

dnmyordum artk, nm kesti, mavileri ok irilemi gzlerinin

grmeyeli, konumayacam dedim iimden, acmam da ona, sevindim

de, Ne haltlar ettiini grdm, dedi kzgn, onunla o itle neler yapt-

m da, dedi, kk bir tahta topa frlad azndan, ipten kuyruu

zle zle, bir nokta olana dek dnd dnd dnd, ben de gldm

yleyse. Hadi yr gidip bir yerde ielim, Yatma sz olmayacak

ama, dedim, Olacak ite, diye yere bir tekme att, ne yani biz erkek

deil miyiz? dedi gene, elime sarld; krgn, bezgin, umutsuz, sayr bir

eldi, korkuyordu. Smsk tuttum onu, yrdk... seid umschlungen,

Millionen! Diesen Kuss der ganzen welt! Rasime rastladk az tede,

Gel hadi imeye gidiyoruz, dedi Namk, imeye gittik mz... Br-der, berm Stemenzelt Muss ein lieber Vater wohnen.

Kap alnd, Rasimle Mustafa dndler kol kola, Rasimin elinde bizim

su barda, krlm, ellerinin zeri kanl, Mustafannalnndan szyor

kan, dudaklarndan szyor, elinin bo koltuuna oturttu Mustafay

Rasim ardn yastklarla besledi, eline bir bardak rak verdi iirdi, ve

okudu. Dman ordusu balad yrmeye/atei ve ihaneti grdk...

Evlendiimizin sabahnda Zeynel kahvaltm yataa getirdi kaldrmad

beni hi, bir plak koydu pikaba; neden hibir neni kabul etmedim, ne-

den tm itmelerle ben... Olanlar Rasime anlattk Namk ve ben bir de

Rasim mz itik Rasim de gld, iki kat gld, ben de grdm onla-

r, biliyorum, demedi, Ihr strzt nieder, millionen... yzleri kan iin-

de/geer plak ayaklaryla yreime basarak... sonra Namk, Bu gece

evleneceiz biz, dedi Rasime... Rasime baktm orada oturuyor ko-

numuyor glmyor ama duruyor orada, sonra kalkt, Ey kutsal d-

v, dedi, yr, dedi, erkeke se savutunu, ve dvtler, rak


20/67


iesini krd Namk'n kafasnda, kanszld yanaklarndan boynuna

doru/yzba sordu saat ka/be/yarm saat sonra demek/98.956

tfek ve ofr Ahmetin numaral kamyonetinden/ben de svdm,

alnn sildim Namkn mendilimle, onlara svdm,analara atalara sv-

dm, artk kalkn canm burada byle oturmu iiyoruz, imesek lece-

iz sanki, sonra avanaklar anama hak verdiriyorsunuz eve dnmek

istemiyorum, sizlerle olmak istiyorum, oysa ite eve dndm, Namk

terk ettim Rasimi terk ettim sonra bir i buldum, evi terk ettim, herkesi

terk ettim, le yemeklerinde zgara et, arap, ve gazetem, dzenli bir

yurtta olarak Namk kafas kanarken orada ve Akam gazetemi ye-

mek arasnda atmda fotorafgrdm orada, lm! Kotum, stik-

lal Caddesinde, Emadaa sonra daha teye kotum kotum kotum...

gmtle vardmda olup bitmiti, kimseler kalmamt, bir ben i-

eklerden ve amurdan bir tmsek, bir yamur... neden komutum

sanki ne olacakt; atall mavi gzleri vard, geimsiz, rkek, tatl bir

adamd, dostumdu benim, yklerini de eek denli okuduk, dediydi,

slakt iekler gller karanfiller mor kuyruklaryla bir birlerine dola-

m slak slak slakt herey saatlerce orada hi alamadm, hi seskmad, yamur... ber Stemen muss er wohnen, Zeynel ekil kraca-

m nce plaklar kracam, en bandan, amur svk bacaklarma

dolak kuyruklar Namk'n, tmsein ortasndan kararan iine doru

dibine doru battm hi ses yoktu ardma evirdim bam, baktm Ra-

sim orada duruyor, Rasim Rasim ne aryorsun sen burada ne aryorsun

beni mi Rasim, geiyordum da, elimi tuttu ekti/hadi gidelim Cumhu-

riyete ielim ben senin dostunum/hadi gidelim ama yatma sz olma-yacak/olmaz, benimle olmaz/gittik, gelinliimin kuyruu bile vard

Rasim tanmdr...

neden yatmyorsun benimle...


21/67

VAPUR

I

Boaziinin inkiaf irketi Hayriye idaresinin teekklnden sonra

balamtr.

irketin tekili Fuat ve Cevdet Paalar tarafndan tasavvur edilmi ve

bu ie hazrlanan layihann, tedavi iin gittikleri Bursa kaplcalarnda

kaleme alnd (Ahmet Cevdet Paa ve zaman) ismindeki eserde yaz-

ldr. Bu husus (Osmanl devrinde son sadrazamlar) n186 mc sayfa-

snda dahi muharrerdir.

Bir hissesi 300 kurutan 1500 hisse karlm iken 500 hisse daha

ilave edilerek 2000 hisse sata arzolunmutur.

Hisselerden ilk 100 adedini Padiah, 50 adedini Valde Sultan satn

almtr. Bata Sadrazam Mustafa Reit Paa olmak zere Serasker Da-

mat Mehmet Ali, Tophane Miri Fethi, Yusuf Kmil, Girit Valisi Musta-

fa Paalar ile Msr Vahi Mehmet Ali Paannkz ve Yusuf Kmil Pa-

ann ei Zeynep Hanm ve sarraflardan Abraham, Kevork, Mgrd,

sak ve Miseyani 20er hisse satnaldklar gibi daha bir hayli mutebe-

ran ve sarraflar da 20er ve 10 hisse ile itirak etmilerdir*

Vapurun iskeleden kalkn gren olmad. Dorusu buydu. Gnler ge-

ip vapur zgrlne ve bamszlna eritikten sonra, bir gz ba,birka gn ncesinde gebe kularn gkte anaforlatn grd-

mz, bir gz ba, kocam ve gzleri hep sulanan bir balk gecenin bir

saatlerinde yirmi iki yllk sandalnn dipten dibe kara bir gacrtyla

titrediini, neredeyse alabora olacan, cann suya dar attn, yze-

rek karaya vardn ve tam o anda sandalnngzlerinin nnde sulara

gmldn syler oldu. Bu olaydan nce de Beikta iskelesinin ora-

larda, balkya, orapsz etlerinin oyuklarndaki kirleri her akam ke-

*Boazii Konuuyor A. Cabir Vada


22/67


dilerin yalayarak doyduu balkya, sk sk rastlanrd, bo ispirto ie-

sine smsk sarlm kaldrma yan yatar telgrafn tellerini' okurdu

kesik kesik, annem, onun yanna yaklamamamz isterdi... te buba-

lknn sandal gerekten de yok olmutu. kinci tank, sulu bir ocuk-

tu, 11 yalarnda var-yoktu. skeleye ekilmi olan vapurda saklanmolduunu, zaten iki aydr hep o vapurda yatp kalktm anlatyordu.

Resmi olaraksa, byle bir vapurun var olduu kabul edilmiyordu. Olan-

larn says belli idi. 1851 ylndan bu yana, yani irketi Hayriye'nin

kuruluu ve ngiltere'den getirtilen ilk 6 vapurdan bu yana ka vapur

gelmi ka deitirilmi numaralar adlar hep bilinirdi. (Cabir Vada

No. 37'den nceki vapurlarda dmencilerin dolap sandnniki taraf-

na konmu basamaklar stnde sand ap aralarna alarak hizmet

grdklerini bile bilmektedir.) Bunlara karn bizlerin yani o sralarda

Beiktata oturan halkn aylarca, ola ki yllarca, oradan oraya seirtip

kylara biriktiimiz, vapurun yaptklarm bir bir grdmz, bir yn

olaya tank olduumuz da doruydu. Giderek bu davay kovuturan

savc ve davannolmazlna karar verip imzay basan yarg da bizler-

le birlikte hemen hemen her akam zeri i dn vapurun en iyi iz-lendii yer olan Beiktaa, Hayrettin iskelesinin oraya uruyor, denizin

ortasnda trl aklabanlklar yapan vapura gzucuyla bakp bakp

halknalayl ve inat baklar arasnda, yitiveriyorlard (hibirnenden

anlamaz, bilmez grnen, ldkleri vakit yerinehemen yenisi konulan

acs hi ekilmemi, dk bykl,suskun, kandrlmaya hazr ve san-

yorum savcyla yargcn danceleri byle sand ama giderek anlama-

ya balad, tekgz akac kalm olan halkn). Bir sre geince artk savcnn ufak tefek bir bey ve yargcn grnmezolularm neye

yoracamz bilemediimiz bir srada savc, pardss, ftr apkas,

arada bir emsiyesi, bizim bitiikteoturan Laz frncnn kz Havvayla

nikhland. Yargcn,mbairlerin, daktilolarn, vapurun varln yad-

syan tm kiilerin de arld bu nikhtan sonra herkes iyice bir

pirelendi, savcnn salt vapuru meraktan bu Havvay setiini syle-

yenler oldu. Havva ise frndaki hamurculardan biri, bir on alt yala-rnda diken sal olanla seviiyor ve nikhlsnn, o her gn beyaz

gmleklerini ykad ufak tefek adamn ne ie yarayacan bir trl


23/67


kestiremiyordu. Bizler, savcyla einin aramza kart komular bu

ite bir bityenii seziyorduk ama bilmem. Aradan yllar getikten son-

ra bile ben bu olay bir trl yerine oturtamammdr. Evet, savcy

eiyle birlikte, zellikle balaylarnda, hemen hemenher akam, kyda

yeni kalabalklar karlamak ve halkahizmet etmek amacyla Beiktaodun deposunun sahipleri Fadl-Hsn kardelerin atklar ay bahe-

sinde el ele neeli aylar ierken ve vapuru seyrederken gryorduk

ama vapur o olayndan bir yl geer gemez kz boayvermesi de ona

Havvaya yle bir sevgiyle falan gelmediini gsteriyordu, te

yandan vapura yakn olmak iin evlenme klfetine katlanmak da usa

yakn gelmiyor. Ola ki savcnn yanlma vehalk yanltma abasnn bir

bulun (vicdan) szs biiminde ortaya kmasyd bu evlilik... ya da

kim bilir halk gelecektehlikelerden korumak iin, gz gre gre, sev-

dii bir neniyadsmak erdemlilii, (ama bunda da halktan byk olma,

onlar adna karar verme yetkisindeki kk grme vard) veiteyad-

smann verdii olumsuzluk evetevet en ok yadsyarak vard yerde-

ki yalnzlk o halktan ayr kalmann verdii ac... Ama ite vapur yz n-

den ortaya kan, vapurun yitmesiyle de savcnn da yitirdii bir bulunvard. Asl sylemek istediim, Beiktallarn belleine hemen de va-

pur denli kazlan bu ikinci olaydan Laz kznn savcyla evlenerek

ykseldii ve sonra da dt yerden sonra artk mutlu olamad,

hamurcu sevgilisinin de onu artk istemedii ama gene de kzn komu-

lar arasnda sekin bir yerinin kalddr. Vapurun kan grenler

gn gnden oalmt, ve o iki kiiden baka, biri balk, biri sulu

ocuk yzlerce kiinin, Ben de grdm! diye geceyi eit eit an-lattklarm, tm bu kark anlatmalara bakarak gerei vermenin epeyi

zor olacam, vapuru gren insanlarn, o ulusumuzun ensesine vurulup

azndan lokmas alnan ve nedense hep hep kyda kede kalan, sa-

va ktka anmsanlan, savasz yllarda bir yolunu bulup kendini

gsterememi ama gze girmek iin neler neler yapabilecek olan, hele

lp gidecek yaa geldiklerinde artk mutlak saptan, rnein parklar-

da oralarn gsteren kk kzlara, bu yzden vapura drt elle sarl-m insanlarn iinden kp da,Siz deil ben biliyorum, demenin on-

larn son gnlerinin biricik yce avutucusu olan bu anlarnellerinden


24/67


almann hakszlm ve sakncalarm bile bile giriiyorum bu ie, nk

o olay, vapurun kanben gerekten grmtm.

II

Vapur son seferini yapm iskeleye balamtr, yarn sabah

6.30 da gnn ilk seferine balayacaktr.

Pruva ve pupa fenerleri yanyordur,

Borda fenerleri yanmyordur,

Davlumbazda kimse yoktur,

st gverte bombotur,btn gn yolcularn oturup kalkt kanepeler, tutunduuparmaklk-

lar, kt indii merdivenleri, birinci ve ikinci snf salonlarnn baslan

yerleri bombo, dinlenmeye koyulmulardr. Tavandaki cankurtaranlar

kollarnsarktp derin bir oh ekmilerdir, svari evine dnm rak-

sn imeye koyulmutur, karsndvm, olunu barna basm m-

dr? ve yle ok gece ortalarnda deil, saat yirmi sularnda, yaprak

oynatann esmeye balad sularda, ben, annem ve ablamla Hayrettiniskelesine gezmeye kmzdr, annem elinden hi eksik etmedii r-

gsyle srtndenize vererek evden tad kk tabureye oturmu,

rmeye koyulmutur isteyene hrka rer annem parayla, iki liraya ya-

par bu ii, babam hi yanmzda olmaz, mektuplar gelir bir yerlerden

durmadan kaim ve ikin zarflar, ablam, kabak ekirdei yer ve oralar-

da bulduu yat bir ocukla oynamaa balar hemen. Ben denize ba-

karm, iyi yrekli byk. Buras denize doru uzayan genie tahta bir

iskeledir, yanmz, nmz takalar, mavnalar, sandallar, scak bir gece.

Scak gnlerin gecesinde karr deniz kysna annem bizi, darack ve

karanlk odalarndan geliriz evimizin. Abbasaa Mahallesi, Lobahe

Sokak 35 No. Edanmnkiracsyz. Edanm yatalaktr. imdi orada iske-

lede oturmu Kzkulesine denize yldzlara bakp hava alyoruz. Hava

almak ok iyidir ocuklara der annem, salkl olur, uyku da verir.Yanndaki kadnla bylece dertleirken titremeye balad deniz, ora-

larda bir yerlerdeki ttn deposunun (reci binas da derlerdi, bilemi-


25/67


yorum) lam akar buraya, amur rengi iskelenin olduu yer, o sular

dnmeye kprmeye balad, vapurun palamarlarn kimin laka etti-

ini gremeden, vapurun iskeleden ayrldngrdm, bir tornayit, bir

tornistan yapt sonra gene tornayit etti, borda fenerlerini, krmz ve

yeilleri yakt, fora etti, anneme, Vapurabak, vapura bak! diye bar-

dm, sular burada amurlu ama orada prl prl maviydi, yalm yalm

beyaz kpkler dndryordu geceye, havaya srad iki kez, denizi

zangrdatarak oturdu yerine, oraya buraya eildi, baknd, Kzkulesi'ne

doru evirdi burnunu, o vakit silyon fenerlerini yaktn grdm,

Anne baksana! diye bardm yeniden, koyu mavi bir hrkaya bakma-

dan vnk! vnk! vnk! tp duruyordu, yanndaki kadna baka hibir i

yapmasa gnde bir hrka bitirebileceim syledi, bu marifetini ok

beeniyor olmalyd, ite o anda da bararak kpklerin zerinden att

birisi kendisini denize, bu o sulu ocuk olmalyd, benim grdm

buydu ve ocuun sylediklerini de tutuyordu. Vapur st ste tek d-

dk ekmeye balad, o vakit annem de yle bir bakt vapura, bana Ne

oluyorsun hi mi vapur grmedin? dedi. Balknn sandal da o gece

batmt.

III

Hi nbetisi, vardiyacs olmadan, adamsz bir vapur kaar m?

Vapur gece baladktan soma vardiyaclar Beiktataki Yunusun kah-

vesine iskambile giderlerdi.

Vapur olur da, kopar gider de kaptan ortaya kmaz m?

Benim gemime ne oldu?

Hani benim vapurum?

Ben neyin kaptanym imdi?

imdi ben ne olacam diye sormaz m?

Vapur, Sarayburnuyla Kavaklar arasnda mekik dokumaya balad.

Vapurlar iin kaptanlar m nemlidir, kaptan iin vapurlar m? Bu va-

purun allm duygusallklara kar olduu aka belli deil mi? Ken-


26/67


di trndeki, rnein 74 numaral vapurun ili ball yoktu onda. 74

numara, eref kaptan yllar yl Boazii halkna tantm, sevdirmi,

ldkten sonra da tabutunu Beykoza tamt, teki vapurlar da se-

verlerdi kaptanlarn: Aziz kaptan, Temel kaptan, mer kaptan, ka kez

vapurunu uraya buraya arptran Asm kaptan, sonra Kpr-Adalarda

40 yl usanmadan Ahmet kaptan ya da yandan arkl ilk vapur ki am-

camd benim ve bayraa sarlan tabutu Caddebostandan Kprye o

krk yllk vapur gtrmt ve ben hi binmem yandanarklya artk,

sonra Yusuf kaptan ve babam. Babam neredeydi benim?

IV

Her gn her gece boazn iki yakas insanlarla doluyordu: ocuklar,

genler, bebeleri kucaklarnda emzikliler, gekin nineler, Beyolundan,

Kadkyden orospular, arafl, bartl, siyah mantolu hanmlar.

Yahudiler ve Rumlar ve Ermeniler, saat 18.00den sonra memur snf,

kylarda yeni yenigazinolar, drbnler, kiralk sandallar, yallarda her

gece toplantlar, davetler, kiralk dallar 25 kurua iki ocuk bir nineezildi, yer kavgasnda bir l, yaral.

Halk vapuru seyretmektedir.

Vapur kimi gnler kmldamadan, uraya buraya demirliyor,orkozun

dorultusuna gre yann, nn vererek halka, gekin bir kralie denli

szlerek de seyrettiriyordu kendisini. Kimi vakit de, neden olduu

bilinmez, ky ky tutturuyordu sular, biz buna vapurun dnmesidiyorduk, yle bir durur, baknr, gzne bir yerleri kestirir, oraya

biriken halka doru sokulur, frdolay dner, burnu stne dikilir, etek-

lerini kaldrr, kngsterir, havada kalan pervanesiyle dalbken yeli-

ni dver takr takr, halkn korkulu lklarn sonuna dek dinler, sonra

gene suya, karn zerine atard kendisini bu anlarda yaramazlk

yaptmda beni korkutmak iin biraz da gerekten ldran annemi

anmsatrd biz ocuklarn en ok houmuza giden numaralarndanbiriydi bu, sulara vuran karn tok ve kesik bir uultu karrd, evrenin

ilk byk canavar denli, hani srtndaki yelelerinden binlerce kollar


27/67


kan, gn gnden uzayan kollar, yatarken bir aac anmsatan, sonsu-

za doru genilemi, kk darda, ayaa kalknca gneten salan

atelere deerek boynu kvlcmlar saan. Kuyruunu derin denizler-

den karsa tm canllar ezebileceini bilir mi? Yzlerce arka ayaklar-

nn zerine dikildiinde tamyla i ie geebilecek olan ama gzszolduundan, bir kez bile bunlar yapabilecek gte olduunu aklna bile

getirmeyen o beyaz yaratk denli. Uultunun ardndan deniz ne yapa-

can arr, bir o yana, bir bu yana koar, ocuklara doru kudurgan

bir kabarklkla yuvarlana yuvarlana kynntal toprana vurur ken-

disini, havalara atar, oradan ta tepeden stmze dklrd.Bir az-

dan barrdk uy! oooy! uuuuuy! auuuuuuy! kollarmz sa-

lan kpklere doru kaldrr sanki o ele gemez vapuru tutuyormua-

sna lklar atardk...

Donanma gemileri gnlerce ardna dt vapurun, nceleri, iyilikle

yalvard yakard. Teslim ol, teslim ol, diye borularla seslenmeleri tm

kentte duyuluyordu. Gecelerce srd bu. Uykumuzun iinde biz kent

halk, Teslim ol! Teslim ol! sesleriyle srayarak uyanr, vapurun bo-

yun emediini anlar, erin iinde yeniden dalardk. Sabah olur olmazkouurduk kyya. Donanma bugn yakalayacakm vapuru. Azdan

aza tm kente yayld bu. nce donanmadan bir gemi ipler atarak,

kancalarla, halatlarla urat ama olmad, vapur tek ddk ala ala

kayordu, arada bir duralyor gemi iyice yanna varsn diye bekliyor

soma kndan pulamp! pulamp! diye sesler kartp yeniden tek ddk

eke eke kamaya balyordu, hem bunu gemiden kurtulmak iin deil

de zaten o gnk gezisinde byle seyretmek varmasna ne marur

ne alakgnll, ne korkak ne saygl ne kstah olmadan yapyordu,

iimizden oklarnn,

ya ya ya, a a a

donanma donanma ok yaa!

diye karladmz donanmann, neredeyse gzmzden deceini

anlam, vapuru babo brakarak ve herhalde yeni bir karar ve emir

iin beklediini grdk. Vapur o ara iyice iine sokulmutu donanma

kuvvetlerinin, donanmann telsizleri, radarlar harl harl alyor, git-


28/67


geller, patrtlar, amiraller iinde byk karara hazrlanyordu. Vapu-

run iinden ise kumanda sesleri geliyor ama kimseler grnmyordu,

bacas ttyordu, ddk ekmiyordu artk, usul usul Ortaky aklarna

doru geldi ve demirledi, biraz durgun grnyordu, uzun sre mte-

risiz ve rgsz kald gnlerde annemin, bizi yedirip yatrd amakendisi yemedii akamlarda, sndrerek pencerenin nne otur-

duu ve kar damlar seyrettii vakitki kprtsz sarl iinde yle

donanmadan kopup zerine gelmekte olan gemiyi seyrediyordu, gemi

taa yanna vardktan sonra kumandann sesi iitildi: Teslim ol, batr-

lacaksn!... Teslim bayram ek, iki dakika sonra batrlacaksn!'

t kmad vapurdan, yallardan, kpeklerden, kestane, dut, nar aa-larndan, eme ve saraylardan, gllerden, garsonlardan, atlardan, biz-

lerden t kmad, ben annemin eteklerine sarldm ve, Anneciim!

diye bir lk attm onu batrmalarnitemiyordum, annem, Sus! de-

di, bir tokat att azma, aynanda gemiden ortal yrtan bir ses iitildi

Ate! Bir saniyelik bir sessizlik, erlerin, u, iinde kimseler olmayan,

kimselere ktlk etmeyen,stelikzavall bir kentin zavall bir halkn

avutan vapuru vurup vurmamak iin karar verdikleri sreydi bu. So-nunda ate ettiler. Kapkara bir duman sard boaz, vapuru gremedik

ama duman silindiinde ate eden gemiyi grdk; direklerineiki kara

kreekmiti, st ste drt ddk alyor, barmalar iinde ar ar

batyordu, teki donanma gemileri sulara atlam mrettebat toplad-

lar, batmakta olan gemiyi yedeklerine alp artlarna bakmakszn gitti-

ler ama daha Sarayburnu aklarna varmadan geminin sulara gml-

dn grdk. Ardndan da vapurumuz geldi, kvantan kuyruunu

titrete titrete ok yaknmzdan iki ky boyunca da gitti geldi, karanla

dek halka selam ddkleri alarak dolat, biz de:

yayaya, a a a,

vapur vapur ok yaa

diye baryorduk artk.

Dnn annem Edanma vapuru tutamadklarn, onu gene seyrede-

ceimizi mutulad, yourt iine ekmek dorayp verdi bize, ge vakit-


29/67


lere dek oturduk, vapuru konutuk hep, kimseyi uyku tutmuyordu,

annem bana bir hrka rmeye balad o gece, bakalarndan artm

ynleri biriktirmiti, her renk vard iinde hrkamn, ablamn bu yl

eskilerinle idare edebileceini syledi, ama benim hi kalmamt,

Elim deerse artanlardan sana da bir yelek rerim, dedi Edanma,Edanm, Hasan efendi nerelerde hi grnmyor gene?" dedi, Hasan

efendi babamd, annem, Mektup gnderiyor ya! dedi. K geliyordu.

V

Vapura olan ilgimiz gn gnden eksilmeye balad. Onun da bir yenilikyapt yoktu artk, her gn ayn sular uslu uslu dolayor, ddkler

ekiyor, boaz bir utan tekine tarayp duruyordu. Bkm mydk,

alm mydk, havalar da soumutu, gn erkenden kararyordu. Ne

olmutu sanki? Donanmay yenmiti de ne olmutu? Neye varmt

onca patrdnn sonu? Kydan geerken usumuza gelirse bir dnp

bakyorduk gz ucuyla sonra gene evimizin yolunu tutuyorduk, oun

ona ait gemi olaylar anlatyorduk biribirimize, bir de C.ertesi-Pazargnleri kaim giyinmi yen insanlar olarak toplanp bekleiyorduk.

yle ilk gnlerin ii iini yiyen, sinirli, sabrszkalabal deildik artk,

dinginlie kavumutuk iyicene. Sanki durup dururken iskeleden bir

kocam vapurun avara edip kalkmas kendi kendisine, sularda aylarca

kol gezmesi, halkn holanaca, araca her marifeti gstermesi, tek

bana koca donanmagemisini alt etmesi sradan bir olaymasna ve

ok nankrce bir dinginlik iindeydik.te o herkesin her nenleri doalbulup vapurun yaptklarn kmsemeye yatknlat bir srada, bir

pazar gn, vapur toparlak k bodoslamasn indire bindire skdar

burnuna geldi vaktiyle padiahn ilk bini yeri olan emsipaa Sara-

ynn oralarda oyaland, Beylerbeyini hzla geip mparator Konstan-

tinusun diktirdii ha yznden istavroz diye de anlan yerin nnde

duraklad, oralarda vapura hi aldrmadan yryen birka kiiye gz

atp sra yallar, nakka burnunu geip dnd, glmeye balad iin

iin, eskiden Yahudi, Rum, Ermenilerin doldurduu imdi ise Msl-

manlarn okluk olduu bu Kuzguncuka, yamalara, krmz kllaryla


30/67


Franszca arklar okuyan, arkada kocalaryla kaamak aklar yapan o

eki sca kokulu kadnlarn ince beyaz ve illi kemikleriyle dopdolu

uzayan mezarla bakp uzun uzun ddkler ekti, brahim Hanzade

Bahesini, sonra kz-liman iskelesini ddkler iinde geerek, Mu-

rat Sultannkz olup 1054te Melek Ahmet Paa ile evlenen Kaya Sul-

tana ait Kaya Sultan Bahesi nlerinde yeniden duraklad, bu kadnok

iman, yalve para yiyiciliiyle Melek Ahmet Paada nefret uyandr-

mt ve onu mutsuz klmt. Karlarnsevmeyen erkeklerin arasndan

ne ok kahraman kmtr diye dnd vapur, engelky, ayris-

kelesini dolap Kuleli okulu aklarnda garip sesler kararak Selim

IIIn emriyle 1204te idam edilerek bu dnyadan gen Nazifin tadn

karamad yalsn da getikten sonra iinden gmbrtler kopar-

maya balad. Halk ise gene deiik bir pazar yaayacansezerek ky-

lara dolumaya balamt. Vani Efendiye verilmi u toprak parasnn

zerinde ocuklar top oynuyorlard. Vanikyden geti, Murat IV d-

neminde yedi gece yaklan kandiller yznden Kandilli denildiini bil-

dii bu yerlerde vaktiyle Evliya elebiye gre bir bahede yz bah-

van alrd, imdi ise urackta iman kars, griffon darret poilkpeiyle ve ort giyerek yazlar picassolaan bir Trk ressam Ameri-

kan haftasonu biimi yalsnn rhtmnda dolayordu. Ban saa sola

sallayarak akntnn ortasna, burna doru uzand, ellerinde krmz

yeil bayraklar tutan adama doru ddk ekti. Kbrslnn neredey-

se kecek yalsn geerek Sultan Murat IVn ok sevdii Gksuya

geldi, imdilerde Kksu Saraynn olduu buras boazn Anadolu

yakasndaki nc padiah binii idi. Yukarlara Kksu mezarl-na bir gz atarak Recaizade Ekremi and, orada Ekremin olu Pira-

ye, Emced ve Necatnsinleri vard, kambur ve dilsiz Emced iin Ekrem,

Ah! Emced! Bilirsin... Allah da bilir ki ben senin tedavinde kusur etme-

dim... Bilirsin ki ben seni kardein Necattan aa sevmedim. Bedbaht

ocuk! diyerek sulu baba yreini dile getirmiti ve imdi ay bahe-

leri, okul, odun depolar, klar tepesi bostanlarla donanm bu yer-

lerde epeyi insan birikmi vapuru gzetliyorlard. Vapur, 1393 ylndaBeyaztn yaptrd Anadolu Hisarnn hemen dibinden seyrederek

daha gerilere doru belleini yoklad ve o henz dnya yznde yok-


31/67


ken ve var olabilecei umulamazken Daranntahtnn da buralara ku-

rulduunu, Jpiterin de burada bir tapma olduunu anmsad, n-

sanlar! insanlar! karnca srleri, kum taneleri, denli gelip gen insan-

lar! dedi, iine tm insanl sdrmak istercesine derin bir soluk ald,

bu ses koca kenti inim inim inletti, duymayan kalmad vapurun soluu-

nu, biraz da kamburundan su taan ve kendi selinden kaan biri denli,

Beykoza doru daha bir alarak ve:

Bir etin kare satatrd bizi devru zaman

Oldu Beykozlu bir afet ile emim giryan

diye bararak ve glerek dolat. Sessizce sulan yararak ilerledi, kyya

yakn bir yerde 1746da Sultan Mahmut tarafndan gmrk shak

Aaya kgir ve salam yaptrlan bol sulu ve zerinde Sahib l hayrat

vel hasenat, es Seyyid shak Aa emin-i gmrk-i Asitane sene 1159

yazlm olan emenin karsna doru bir yerlere bannne eerek

ve derinden iini ekerek doland, istediince kalabaln toplanmad-

na bakarak, nsanlar naslda nankrdrler, ne abuk unuturlar ama

beni unutamayacaklar, dedi. Sesi ok gzel yanklad iin koynunda

sazl szl cmblerin yapld Kanlcay bir szd ve bacasndan bir

kara duman salverdi. Dne dne brahim elebi yals, Emin Paa yal-

s, Sleyman Efendi yals, Lonkazadenin yalsnn nnden karda

daha krmz ve daha byk olarak batan gnee bakt. Beride taa bizim

oralarda Fndkldaki Msr Vekili Hac Sleyman Aann yalsn takt

aklna. Samiha Ayverdi brahim Efendi Kona adlkitabnda, bu, Ka-

vala orbacs S. Aa iin yle yazar: ... Akdeniz limanlarna bilhassaskenderiyeye mal gtrp mal getiren, ticaret kalyonlar, ailenin refa-

hn saladktan baka hanlar, hamamlar ve iratlar ve de gene ailenin

geleceini teminataltna alm bulunuyordu. Bu yal beyaz ve siyah bir

halayk, taya, lala, kavas, haremaa, uak, a, bahvan, arabac, k-

reki ve yamak kadrosuyla medeniyet ve ihtiam devirlerinin son mer-

kezlerinden biriydi...u saatler Samiha Ayverdinin Hac Sleyman

aa (40 ya) ile su damlas gibi gen kars (13 ya) Zekiye hanmefendiboazn afakla dirildii, gurupla alev ald ve mehtapla vuslata vard-

sularna kar, yallarnn penceresinde otururlard. Bazen konuup


32/67


halleir bazen de el pene duran tabiatn bysyle bylenip kalrlar-

d dedii saatlerdi. Hzla dnp Fndklya, yalya, doru komaya

balad. Birazdan Hac Sleyman Aann kars 13lk Zekiyenin

Hsrev Paann, Braksn o koca Trk de bana gelsin, dedii le-

piska gzl, sarsal iki erkek bir kz ocukla ieklenerek akranlarn,

o tarihte yal gelini olan hanmefendileri atlatan ifte piyadelerin

k olduu, dourgan ve su damlas kzn yalsnda gece yaamasnn

balamak zere olduu saatlerde, sra sra el balam stanbulinlerin,

n ilikli uaklar, emir bekleyen kavaslar, arabaclar, bahvanlar, ya-

maklar, alar, raklar, sar, siyah ve kumral rgleri bellerini sarm

cariyeler, hlasa bir efendinin hizmetinde kemer balam btn bu

kalabalk snf... orbacyla Zekiyeyi mutlu klabilmek iin gereken

kalabalk u saatlerde, vapurun ken geceye bakp barnda ylelerini

de barndrmtr diye kinle tkand saatlerde, ev halk gm sininin

bana oturmutur: Sinilerin ortasnda mein stne zerduz ilemeli

yuvarlak nihali konurdu. Sofrann en cazip eyasna gelince bunlar mu-

hakkak ki kaklard, dedii Ayverdinin ve bu kak iine vapurun ok

kzd, Bunlar orba pilav, tatl ve hoaf ka olarak altn, gm,sedef, fildii, boynuz, mercan, abanoz, sombal, ceviz, boa, yeim

kehruba ve yakutlu zmrtl mcevherli, boy boy, renk renk sanat

aheserleriydi. Sonra kk tabaklarn ve kselerin iinde sabunlanm

ve glsuyu serpilmi elbezleri bulunurdu. Eski zamanlarda bunlara

destmal denirdi, diye yazd u saatlerde, vapur gemii bir kez daha

and, gnein yitmesiyle birlikte ucu grnen yarm ay karartp g-

rnmez edene dek dumandan soluunu boaltt, kkryor, topra,g ve suyu titreterek yol almaya abalyordu, ocuklar bararak

kouyor, herkes vapuru biribirine haber veriyordu, annem iteo srada

ablamla benim ellerimizden tutarak, sokaa frlad koarcasna indik

Abbasaa Yokuu'nu, Karabetin kesinde baka insanlarla birleip

kylara daldk, vapuru karanla izdii ince krmz izgiden izliyor-

duk, az sonra grnmez oldu ama sesin geldii yana doru koarak

bekleiyor, olan anlamaya alyorduk, Tanrm sen koru onu, bizebala, kaza bela verme," diye mrldand annem, yarasay andran

yakal kara paltosunun iinde sankirpmyor, smsk tuttuu elimizde


33/67


kalbi tuk tuk diye oynuyordu. Elimi byle tuttuunu hi grmemitim

onun, yllar sonra bir gn Atatrkn cenazesini sizlere gstereyim diye

bizi kapp koturduu Dolmabahe Saraynda skp kaldmzda bir

de. Orada ld annem. Kalabalk, zerine basp getik: ablam, ben, ba-

kalar, ezdik onu. O k ba, elinde gene bana rmeye balad bir ynpalto vard. Bir kollar kalmt rlmedik, birpaltoluk yn nasl birik-

tirmiti; sanrm biraz da alyordu bakalarnn ynlerinden.

VI

Vapur, anszn, Hasip Paa yalsn gznn nne getirerek fkeyleBeylerbeyine yrd, bu yaldaki Hasip Paannkzn banda hotozu,

eteklerinde kalfalar Lemanla Suzidil olarak ve paann Rumelinden

ucuza kapatt 36 iftliin genel bakcs Cemal Efendinin kz Halet

Hanm ile birlikte yaad gnleri bir sinema eridi denli gzlerinin

nnden geirdi. Cemal Efendinin karsnn yirmi bin altn tutan ger-

danln dnd, yzlerce yldr tanyorum insanlar dedi, 1854ten

bu yana tanyorum insanlar ondan nce de atalarmdan dinlemiimdir,atalarm, pazar kayklar, drt ifteler ki sadece gene halkn bindikle-

riydi, benim soyumda zenginleri tam, yardak, , iki ve tek ifte

piyadeler yok. Yovakim IIln, ifte piyade ile boazdagezen insan

soyunun sonuncu kiisi olduunu dnerek bir kahkaha att. Soylar

kurudu, dedi. Prens Halimin yalsndaki kaykhanede flesen kemik-

leri dklverecek olan son piyadeyi sevinle dnd. Ah Yovakimi

de, hamlaclarn da orada saklayabilselerdi diye sylendi. Hamlaclarnkuandklar brmck hilali gmlee, gll rugan yemeniye, kalikot

patiskasndan dizliklerine ve fesine, ardndan da Prens Halime uzun

uzun svd. Emeki bir soydan geliyorum, tek lokma haram yemedim,

alnm, ak, kirli ileri biliyorum, tarih boyunca sregelen hakszlklara

tanm ve sabrm kalmad, onlara hizmet etmeden yaama onurunu

tayorum, byle olmay kabul etmem ok doal grnyor onlara.

Onlara insanlara byle olmayabilirim de demek istedim, onlar

korkutmak, zerime drmek istedim, kylar adam almyor, beni sey-

retmeye geliyorlar, donanmay yendim, bana buyurulan ii yzgeri


34/67


ettim, bama buyruk olduumu tanttm, ama tm bunlarla bir tek

kendimi kurtardm, stn olduumu gsterdim, stelik yapma uyma-

yan, ters, soytarca davranlarda bulundum, imdi de yalnzm ite,

yapayalnzm, arkadalarmsa bugn de kahr iindeler, yaamlar de-

imedi, kurtaramadm onlar, imdi de horlanm halk tatyorlaronlara, bir kendimi bakalatrdm diyerek ban sulara dvdren va-

pura Beylerbeyi kylarndaki halk kahkahalarla gld. Vapurun bu ok

gcne gitti, ben onlar iin kendimi atee atarken, onlar benimle ele-

niyorlar, bu yalnzla nasl dayanacam diyerek srad ve karya

Hnkr sularna att kendisini. Ah artk bu sulardan da o koskoca tar i-

hin grkemli anlarndan da bktm, elimde olsa tm tarihi deitirir-

dim, insanl en bandan balatrdm, imdi ne yapmam doru olur

diye Saryere dik dik bakt, dnceli ve solgun Tarabyaya seyirtti. Ey

Tarabya, Terapiye, dedi. XVII ve XVIIIinci yzyllarda buralarda salt

varlkl kiiler otururmu, neden? Evliya elebi yazm: Bu kasabann

yerinde evvelleri leb-i deryada bir balk dalyan olup ondan gayr bir

ey yok imi...Selimi Sani leb-i deryada teferr ederken bu sayd mahi

mahalline urayp gnagn mahiler saydettirip orada bulunan bir okservi aalarnn sayesinde piirip zevksafa ile ekil buyurdular. Bade-

hu ol mahalle Tarabiye namiyle bir kasaba ve zat ahanelerine mahsus

bir de imenzar safa bina ve ina olunmas iin Veziriazam Sokullu

Mehmet Paaya ferman eder... te u gn bile kylar zenginlerin ma-

ldr, bu insanlar insan deil de vapur sanki! gz gre gre de katlanl-

maz ki! bu ne sabr, bu ne sabr, lm lm bir lm, mkl udur

ki lmeden evvel lr kii, lme eeim lme, pir sultan lr dirilirde ne yapar, lms, lmcl, lmszlk, ey insanlar yrek yok mu

sizde, yrek! dlekler, ama biliyorum su sizin deil, ama artk bezdim

ve grmek istiyorum, lmeden nce grmek istiyorum, gzm ak

gitmek istemiyorum, diye de bir imdat dd ekti, karn zerinde

tepine tepine, bam ve km yumruklayarak, ne vakit greceim, ne

vakit ha? Ey yangnlar, ey depremler, su basknlar, frtnalar, soraca-

m soracam sizlere, ey imparator kentleri, tekfur saraylar, padiahmezarlar, papazlar, trbeler, camiler, arlar, kiliseler sarnlar, bin-

birdirek, suyabatan, at meydanki 60.000 insan bandan utku antlar


35/67


dikilmitir zerine, ey paalar, Atik Ali Paa, Cibali, Nianc Mehmet

Paa, Hafz Ahmet Paa, yllk geliri 200 kese altn olan padiah yaptr-

mas camiler, ey Kadrga, Zindankap, Baba Cafer, Unkapan, Ahrkap

Feneri, Langa, ingeneler, Krtler, dnmeler, Grcler, Lazlar, erkes-

ler, Tatarlar, Arnavutlar, ey Mevlevihane Yenikaps zerinde yleyazar:

Konstantinos, Theodosun emri zerine bu suru iki ay zarfnda yap-

trmtr...

Kimlere yaptrmtr seni hey!

Yapanlar kimlerdir ey! Kalkn geri aln ey!

Ey insanlar, kymlar, hamamlar, tekkeler, Aynal Kasr, Kanuni Sultan

Sleyman, Yahudi Mahallesi, Galata, Hasky, Ermeniler, hey Bakrky

ta ocaklar, Bizans anda ta ocaklar, Osmanl anda ta ocaklar,

Theodosun kentin surlarnda yaptrtt tan ocaklar, nasl? Murat II

takprleri, ErzincanlKot Karabet, Balklda Bizans saatleri, Leon Iin

ina ettirdii ve Justinianusun genilettirilmesini emir buyurduu na-

klattrd tarihi olaylara sahne olmu kiliseyi ileyenler hey! Ey Edi-mekapsndan padiah sarayna kadar ok uzun ve geni caddeyi ya-

panlar, o caddeyi tepelerin zerinden geiren kemikler, kurukafalar

kalkn ey! Porta Kaligariye, Porta Basilica, Topkap, Eremya elebi nci-

ciyan der ki: Topkap Saray yapldktan ve padiah oraya getikten

sonra, Eski-Saray len padiahlarn haremine tahsis edilmitir, bu sa-

rayda kalan kadnlardan bilhare Valide Sultan olanlar, byk mera-

simle Yeni-Saraya nakledilirler, zengin kadnlar kocaya varp hrriyet-lerini elde ederler, ihtiyar ve fakirler ise, haremaalarnn sk nezareti

altnda mrlerini bu drt duvarn iinde bitirirlerdi.

Ey o kadnlar kalkn hey! Ey Eski saray, eski sarayn evresi 2000

adm, kulesiz olan duvarn ykseklii 15 toise'dr yapan kollar, bi-

lekler, eller, ey imdi toprak olan, ey kalkn oy!

Ey Saray mutbaklarnda ramazann on beinci gecesi 10.000 yenieriyebaklava yapan, ey Baklava, ey Mermer Kk 1518de Defterdar Abd-s-

selam tarafndan yapld sylenen, Ey Balkan Harbi, Enver Paa,


36/67


Mahmut evket Paa, Cermen ticareti, anakkale, Galiya, Kafkasya,

Filistin ve Irak, kalkn hep bir olun geri alalm ey!

Ey ben bu bilinci ne yapaym, nasl doyuraym (annem bsbtn sk-

mt elimi). Ey 1914, a stanbul, vagon ticareti, harp zenginleri, kyl-ler! Ne der Samiha Ayverdi Hanmefendi sizler iin kulak verin hey!

Memleket iin bu 1914 muharebesi, gerekten byk ve telafisiz bir

musibet idi. Zira cepheler masum Anadolu kylsn tarla biercesine

erittii gibi, gelecek gnlerin idare ve mesuliyetini, eline alacak m-

nevverler snfn da bu arada yok etmiti. Koca bir imparatorluun

yerle bir olmasndan mhim olan, asl bu elit zmrenin kranidi...

Hey kendinize gelin dorulun geri alney! bktm ey! bktm ey! bktm

ey! grmek istiyorum lmeden, analar, babalar ocuklar, halk gr-

mek istiyorum Hey!... te vapurunbizlere ulaan son szleri bunlard.

VII

Vapurun uarcasna yol aldm anlyorduk, ola ki vapur da deildi ar-tk, karanlkta arada bir nmzde akan ve yiten bir krmz izgi, ar-

dndan barp armalar, ocuklarn cyak cyak alay, grtla

paralanrca bren erkek sesleri ve haykran kadnlar. Vakit vakit

geliyordu bu sesler kulaklarmza, ardndan gene bir krmz izgi, ka-

ranlk ve haykrmalar, ne olduunu bilmeden bizim de katldmz

haykrmalar.

Boazniki yanma birikmi tm halkn sesiydi bu, lklarmzn yan-

ks boaz rten o zifiri katl paralyordu. Halk, yani bizler ne old u-

unu anlamadan comutuk, ola ki ktlkler yapyordu vapur ama biz

biraz da sevin naralar atyorduk. Vapuru neden seviyor, neden gve-

niyorduk ona? Onun da bizi sevdiine, bizlerin iyilii iin abaladna

inanmtk, sabaha dek srd bu, lgnca kouarak elendik, hi tan-

madmz insanlarla kucaklap pyor, dirsekleiyor, zplayarak birazdan marlar sylyorduk, sabaha kar puslu soluk bir gnein

aydnl atarken biribirimizisemeye baladmzda, vapurun, Kzku-


37/67


lesi aklarndan bu yana kavaklar ynne doru sk sk halk selamla-

yarak ve delice marlar, ezgiler syleyerek ilerlediini grdk. O ezgi-

ler sonradan, yani vapur hemen ertesi gn birdenbire yok olduktan

sonra artk, kulamzda ve dilimizde kaldnca sylediimiz o ezgiler,

bugne dek gelmitir, bileceksiniz:

vi ya vi ya f man ya he ya he ya hey

sa ka la la ta ka ta ya mo la mo la hey

he ya mo la he ya ye sa ya sa ma sa hey

ha ha ha hah ha ha ha hah ha ha ha hah hey

Bu ezgiye hep birden katldk o sabah, vapurun danslar ederek dnme-

sine de katldk, gvertesine, kpetesine trmanm, klkuyruklar, ka-

rabataklar, eytanminareleri, tarak, yalapknlar, martlar, su tavukla-

r, yelkovan, sakalar, mayna kular, ylan balklar, yosunlarla birlikte.

Kvanca boulmu cokudan yorgunluumuzu, uykusuzluumuzu

unutmu onunla birlikte dnyor, sanki bugne dein yasaklanm

ama yzyllardr zlenmi bir bayram kutluyorduk. Sonra neden oldu-

unu bilmeden kamaya baladk. Birtakm adamlar halk datarak

geliyorlard, yzlerce insan yaralam, ldrm, tutuklamlard, bu

ktl neden bize yaptklarn hi anlamadm. Annem, ablam ve

beni yakalayp eve koturdu, soluk solua ktk yokuu, nmzde

Havvayla savc kayorlard. Annem Edanma kydaki yallarn yaklp

ykldn, konaklarn kklerin yerle bir olduunu, ok kimselerin

ldn, hkmetin bunu halktan bildiini, oysa bu ii yapsa yapsa

vapurun yapabileceini anlatt. Kimsenin bir kap tokmana biledokunduunu grmedim, dedi, korkusuna bakaldrma karm, a-

tall bir sesle byle dedi. Edanm, Hasan efendi nerelerde hi grn-

myor, dedi, annem de, Bugnlerde dner artk, dedi. Vapuru o gn-

den sonra gren olmad. Babam da hi gelmedi bir daha!

VIII

Boazda hibir nenleri deitirmeksizin salt hokkabazlk edip evreyi

gldrdn sanarak, salt insanlarn temel yaamalarn bozmayp


38/67


arada bir elendirdii, avuttuu iin, bir bakma kandrd, bakaldr-

maya deil de boyun emeye doru iteledii iin onlar, aresiz tek,

umutsuz olduunu sand iin, kym mdr kendisine vapur?

Gecenin ortasnda, ykma ve yakmalarnlklarnnasl yanklad-mz, duymu, bilmi, umutsuzlua dmenin gereksizliini kavram,

yapabileceinin ne olduunu ok iyi bilen bir ta paras denli yeni

bilinler yaratmak zere, baka lkelere doru yola kmam mdr?

Sevinten gzleri yaarm mdr?

Uykularmzn iinde bugn bile ddk sesleri duyarak uyandmz

biliyor mudur?

Annemin lene dek ncekilerden daha hzl ve severek rdn bilir

mi?

Karnna, gsne basa basa ldrdmz annemin?

Hi vardiyacs, nbetisi olmadan bir vapur balar m?

Vapur olur da, kopar gider de kaptan ortaya kmaz m?

Hani benim kaptan kkm, serdmenim?

Davlumbazm ok zledim, diye alamaz m?

imdi ben ne olacam, diye haykrmaz m?

Neden savc Havvay vapur yok olurolmaz boamt?

Babam kimdi benim ve neredeydi?


39/67

AYNA

Sen olmasaydn evlenirdim, paaya varrdm, kanm kurudu, imdi,

memelerim ekidi, iliklerim karard ve katld yzm mikenlilerden

kalma bir sarnc andryor, kadife modayd o vakitler, dolmabahede

balo var diye rm bir kedi bile olsam, kurtulu yok, baban alama n-

yadan getirmiti, ne paalar, kolordu kolaalar, mareal reasettin,

babannsilah arkadalar, bir kedi lei yenmez artk, savata olur, git-

gide klyorum, karyolam byyor, ayakkablarm elbiselerim uzu-yor, dekolte bir yaka, paa pek beenmiti, tek-ta prlantm, ben ln-

ce sana kalacak, yz grm, sen de biraz babann kars saylrsn,

madam artirk dikmiti, ense ak, kulaklar prl prl, hanmefendicim

ne ince beliniz var, omuzlarnz ipek sanki, teninize deince elim uyu-

uyor, size rop dikmek hem kolay, hem ok g, beni grr grmez

sormu Kim bu taze yzba selahattinin hanm paam bir vals

daha, banz m dnd sultanm, aln bir vals daha, ama ben diktim,gzlerimin yitene dek diktim, elini bile srdrtmedim, bir vals

daha, bir zambaka apark bir kadn, ama siz varsnz sen ve kardein,

kardein neden dnmedi, ben senin iin bekledim, sen de beni bekle,

sevildim ben, krkler elmaslar iinde sevitim, senin yanda gelinlik

giydim, duvak bile taktm, paay o gn tamdm, benim evim buras,

ben ldkten sonra kiminle istersen onunla yap, babann on paras

gemedi bu eve, dilerimin yarsn kestirdim, azm kt, kasamnanahtarlar nerede, yzmn ortasnda dnp duran anaforu durdu-

ramyorum, seni dnmekten de beynim durdu, bir oul byle mi

olur, ben neler yaptm, ayaklarm perdi paa, konak, iftlik, saray,

dmelerini zd, bir demet turp kard, kokladm, ama benim bir

kzm ve bir olum var, olum gney amerikaya gitti, bir kzla ba baa

kaldm, anahtarlarm ve neyim varsa onun olacak, bekliyor, yemeime

her gn a koyuyor, ar ar ldren bir a, ses etmiyorum gentir

yapsn, lmem ki ben, olum yzme tkrd gitmeden, onu da seve-

rim, arasra aladm bile, gitme dedim ona, ie yaramaz bir ... sn sen


40/67


dedi kzma ... olarak bile hibir yararn yok dedi, kzm dondu kald,

ardndan hi alamad, kzm, mlkmn tm kendisinin olacak diye

seviniyor, gney amerikada ne var, ldrm bu ocuk, birka amerikal

ldrmeden geberirsem alam diye tutturdu gnlerce, bir doktora

gitmeliydi, herkes ne yapp yapp iki amerikal ldrmeliymi, ne isti-

yor amerikallardan, onlarn da analarnn cieri yanar, gerillaya katla-

cam dedi, kimmi o gerilla allah kahretsin onu seni benden alyor de-

dim, hep o krt arkada yznden, dkbykl kara kll olan var ya,

ben de askerlii bitireyim mavzeri alp daa kacam dedi oluma, o-

lumun mavzeri de yok, tabanca ekmesini de bilmez, ben onu yle mi

yetitirdim, paa olu o, bekle, gitme, nce birlikte kendi yurdumuzu

kurtaralm dedi oluma, mavzeri kapp daa kmayla yurt kurtulur

sanyor bunlar, olum bekleyemem diye haykrd krde, her geen gn

kinimizden bir para daha eksiltiyor, dakika bile bekleyemem diye

bard, sakallar da var, glmem tutuyor onlar grdke, kck

kck adamlar, sen nesin diye sordu kzma krt, herhalde sosyal

demokratmdr dedi kzm da, sosyal demokrat ne demektir dedim ona,

boku kan sapyla yemektir dedi, terbiyesizler de...Ben onu nelerle o boya getirdim, gidersen hakkm helal etmem, zaten

yolda trsn, asya gribinden lrsn dedim, babasndan kalma

kk antaya bir gmlek, bir di fras, bir don, bir atlet, mavi bir

havlu, bir de babasnn ok eski postallarnkoydu, mavi renge baylr,

bunlarn hibiri gerekmeyecek bir ay sonra bana diye sevindi, kurtulu-

yorum u sizin giysilerinizden, barnaklarnzdan, dergilerinizden, ye-

meklerinizden dedi, radyoyu da aldrmazd bize, sizin algnz, sizin,

sinemalarnz, dostluklarnz deyip dururdu, ne sylesem sizin iren

dnceleriniz derdi. Neden bu denli irenmi bizlerden bilmem, sonra

bana dnd, yamurluydu da hava, mrnde ilk kez bir ie yara prlant

yzn ver bana, bam skacak, birka aya varmaz lecem, ama iki

amerikal ldrmeden gitmem bu dnyadan, orann ne havasna al-

m ne suyuna, dillerini de bilmiyorum, lmeyebilirim de, lsem de

nemli deil, beni anlatacak insanlar birbirlerine, benim verdiim r-

nek onlardndrecek falan diye bir yn sz etti...


41/67


Delirmi bu ocuk birka kiiyi dndrecek diye prlant yzm

verir miyim ben adama, kzm: biz ne olacaz, annemi bu yata dilen-

direcek misin, diye korktu, hh! kendisine kalacak sanyor yzk o da,

nah veririm ben sana yzk, olum, dilenseniz ne olur sanki imdi de

birer dilencisiniz dedi, nankr, ben de yzk deil zrnk bile alamazsnbenden, yze yazk, ok gemez sen onlar temizlemeden amerikal-

lar seni temizler dedim, namert ne abuk unuttun daha dn knle

oynarken yakaladmd seni, nasl yaktmd oran, snnet yerinin altnda

hl izi bellidir, nereye kasan benim izimden ayrlamazsn, gney

amerikaya da gelirim...

Ne abuk adam oldun da amerikal ldrmeye ktn dedim oturduumyerden tane tane olarak, geldi, karma durdu, kara gzleri koca koca

ald, bembeyaz dilerini gsterdi, onu yle hangi kz grse tutulur

onun olmak isterdi, ardndan yzmn tam ortasna doru tkrd,

antasn ald ve gitti, soluk aldk o gidince, ev geniledi, perdeler uu-

tu, kzm sildi sprd...

Temelli eline kaldm bunun, bkp usanmadan bekliyor, beklesin l-

mem daha ok gencim, yapacak ynla iim var, bugn konuklarm

gelecek, kapcya fondan aldracam, bu kat benim, samur krkm ge-

tir, dizlerime rt, kimim imdi, gzlerim de grmyor, basalna

gelecekler herhalde, zlmeyeyim diye neye geldiklerini saklyorlar

benden, nce anahtarlar ver yzm takaym bugn, konuklarm

gelecek sultan reatn torununun gelini yakn ahbabmdr, salarm ok

yaland, hanidir ykanmadm, pamua alkol damlat ver silineyim, sa-larm kumrald, atatrkle dndk dndk dndk, debdebeli geti yl-

larm, gen yata topraa koydular onu, tabutsuz, kpekler havlayarak

buldular yerini, tepede, oyup kardlar, dilerine taktlar postallarn

ektiler salar duruyordu daha, toz, toprak, ottan kocaman yuvarlak

bir top olmu kendiliinden yuvarland aalara dan eteklerine de-

in, yutkunurken bir bakasnn tkr geiyor grtlamdan, am-

danlar yak, salarm tara, ellerimi tut, iyi ki sen varsn. Kimsin sen?

Ne alyor yle, ben de seni ok aryorum olsun arada bir ura gene,

beni zlyorsun, ama bu hibir nen demek olmuyor, olsun bir kez ba-


42/67


ladk, sonuna dek gitmeli artk, ama olsun elimi tutuyor, dudaklarm

bulamyor, ben karyorum, azm nndeki her nenleri ieri ekiyor,

bunu sakladm ondan, ok rak itik birlikte, ok ok konutuk, balk

levrekti, gzlerini itik, uykumuz geldi gidip yattk, elim seninkine de-

dike byd, kck ellerin var, yrein de hi atmyor, sen misin?herkesi birden yaamak istiyorsun, kendini korumaktan hayr gelmez

sana, benim de bir yardmm olmaz, ycelmeye inanmsn bir kez, yle

de aalardasn ki, amdan sndrsene, iyice bataa dal, iyi olmaya

zenemeyesi pislen, kendini ykabilsen, btn insanlar kadar pis olabi-

leceini anlasan o vakit balarm seni benim prlant yzm ald,

kzmdansaklyorum bunu, sen de syleme, duyarsa beni terk eder, bir

gn kzmn rzna gemeyi kuruyorsun, sana ktl oynattrdm, sen

de oynadn elinden geldiince, iyi beceremedin, anlamyormua sey-

rettim seni, gremediimi sanarak daha da ileri giderler amdan s-

nnce anahtarlar aldn, yz aldn oradan, gzlerim gryor be-

nim, krmm sanyorlar, kzma da yle yapyorum, gzlerimin

nnde a iesini boaltyor yemeime, kapcyla nmde seviiyor-

lar grmyorum diye, kapcy ar fondan alsn konuklarma, paakarsym ben, bu zambak sizin, daha ok krpe, koca kz olmu maa l-

lah derler, bana da yle derlerdi, kar beline dek slatmt seni, durma-

dan para ekiyordun benden, babanoynuyordun bir yandan garson-

larla baban denli konuuyordun, piin birisin sen dedimdi sana, al u

paray, 250 gr. fondan al, 125 gr. kyma bir portakal, beni tanmayan bir

bakkal, bir kasap, bir manav bulacaksn taa aalara gecekondu semt-

lerine doru git, biz 60 yl nce gittik alamanyaya, ordu terfian gnder-di babam, galiyada arprken ehit olunca, o vakitler byle dadan

inmeler gidemezdi alamanyalara, soylu bir aileyiz biz, iki gbekten

stanbulluyuz, daha ncesini bilemeyeceim, onun kollarnda vals ya-

parak buralara dek geldim, bu ocuk neden dnmedi, gelmeyecekse

aka sylesin her ana evladna barr, sevimeye zeniyorsun dur-

madan, yaamasn da bilmiyorsun, direklere trmanp baryorsun,

aklda kalmak iin ldreceksin kendini, akl kimleri bilir hih! kendinialamadn bir para var, baban da byleydi, onunla da sevimitim, o

daha beceriklidir, gzlklerimi masamn zerinden ald, usulca alp


43/67


cebine att, hi ses etmedim, iyicegremeyeyim diye yaptn bunu, bir

dahaki geliinde de anahtarlar alp yz ald onu oluma bile ver-

memitim, grmediimi sanyorsun burda msn? iyice dknletiimi

sanyorsun, bunlar byle sandrttm iin ok sevinliyim, krkm

tm oday kaplad, byyor, kapc geliyor, sen syle ona ben uyuya-

ym, siz seviin burada, seviin seviin beni terk etmeyin de daha gen-

cim lmem, kkken seyrettim sizi anahtar deliinden aylarca baktm,

olum daha drtlerindeydi, gene de anlyordu, kzm oktan uyanmt,

delikten yz grnyordu kzmn, az arpuluyor, gzleri kayyordu,

maay atee soktum, ieri daldm, bir daha yapmad ama, ikisini de

yaralammdr, olumu da, kzm da, babalar lnce dul kaldm, ama

bakasna varmadm, onlara baktm, okuttum byttm bu boya getir-

dim, onlar yaraldr, seviemezler, sen neden seviemiyorsun onlar

neden, biz neden seviemiyoruz? Biz kimdik?... ne olacak byle, sana da

acyorum, imdi de krkm almay kurmaya baladn, baban da by-

leydi, verirken daha ounu almay dnrd, iyice karard ortalk,

gz gz grmyor, a iesini yakaladn gene, kimse gelmeyecek mi,

hani basalnageleceklerdi, olum lnce dul kalmtm...


44/67

EKMECE

22.10.941

Sevgili karcm,

Acente getirdi imdi mektubunu. Akolsun sana, koskoca seferde, va-

rnca bir limana bir duble bira ierek yolculuun acsn karma hak-

kmyok mu benim? Bir bara m gitmi, bir kadna m para yedirmiim?

Elli kuruluk bira seferde ok mu bana? Bense tm geleceimi ve im-

dimi bir kulbe sahibi olabilmemiz iin ve seninle el ele, gz gze ve

ba baa gelecek gnlerimizi o kulbenin geni bahesinde oyalanarak

geirebilmemiz iin, ellerin rk tekneleri iinde tanrnn azgn boa

ylanlarndan beter dalgalaryla her an peneleerek ve bouarak ge-

irmekteydim. Ateilikten baladm, cieri be para etmez stlerimin

gzne gire gire lostromoluadek ykseldim ve daha da ikinci arkla

ykselmek zere olduumu bildirirken bir ie Alman biras iin yre-im acya bulanr. Senin ela gzlerini grmeden ve nohut ve kuru fasul-

ye ve kuru zm hoaf ve binde bir prasa yiyerek gemi olan gnle-

rimi toplaan on kara ve buruuk yl eder. Ve ite gzmn nuru kar-

cm bana kalkm bira ierken evin iki tulasn dnmedin mi di-

yor. Ne tuhaf bir cihan felsefesidir ki biz ii takmna her nesne; ye-

mek, iki, giyecek maddeleri, s ve yatacak barnacak olsun ya da e-

lence her vakit ok grnr ve insanlmz unutmamz istenir bizler-den ama, biz hep, hep deil de arada bir kendi kendimizi insan yerine

koyarz. Yazk.

Kavumamza kald yirmi gn, artk uzanda deilim ama bir tanecik

karcm bana bir duble biray ok grmesi yalkld gz pnarlarm,

gene de denizin przl yznn ulatrd yellerle kokunu almaya

baladm bile. Sana Hint ii bir gzel bluz aldm, sylemeyecektim ama

duramadm ite, kendime de bir kravat. Barta barta pen kocan.

Dursun Kaymak


45/67


Not: imdi telsiz aldk stanbuldan, yarn buradan gene Bombaya

o amansz ve haince saran ve paralamadan sindiren ve eriten

ate denizine dnyoruz. Bu duruma gre sana kavumama daha

drt koca ay var, bu gemi sahipleri daha ok kazansndiye en az

iki kilo eriyip yataklara deceiz de demektir ve asl sana hasretgitmem! Sana geminin son fotorafm gnderiyorum. Pervanenin

zerindeki son lomboz benim kamaram ama grnmyor.

Not: gemide herkes svariye dman. Drt kii kuru yemekten

uyuz oldu, ounun da barsa bozuk. Helann nnde sra bekli-

yoruz. Utanmaz tanrdan korkmaz ve vicdansz svari mretteba-

tn kumanyasn yar yarya alyor. Tayfalar gzmn iine bak-

yor benim, h desem i i yerler onu ama oral olmuyorumben; hele u evin borcunu bir temizleyelim ve tapusunu alalm da

ondan sonra gsteririm ben onlara nk bu herif patronla ortak

alyor, adam iinden atar da srm srm srndrr bu na-

mussuzlar. Korkma sen, benim aram iyi svariyle.

Geenki geliimde nasl karyoladan dmtk! Mektubunu gnderdi-

im karttaki adrese yaz.

Dursun

17.6.1957


46/67


Saliha,

Bugn Cottaya vardk. Acente geldi ama senin mektubun gene yok. Ne

oluyorsun, adresimi yazhanedeki hrszlardan ren demitim? Her-

halde canniki satr olsun yazmay ekmemitir kralie! Bulmuun birad var, kendisi bulunmaz bir can smr. Bir ekmek aac, cehennemin

bir dibinde, dilini bilmedii yabanc ellerin bir yabancs olarak tanr-

nn bana buyruk ve ejderha denizlerinde bouup bir dilim ekmek

iin, tanrnn tm verilerinden yoksun, emi boyun kara yazsna ve

bu arada gene de bir kadn, bir yuva, bir bahe sahibi olarak son gnle-

rine de hazrlanp insanlk savan merte vermi temiz bir e ki tanr

yr ya kulum yr dememitir ona, be ay ara ile urad liman-da, acente elinden alnan mektubunu karsnn bulamaz da, btn m-

rettebatn ad okunarak sra ile mektuplarn almalar karsnda kk

dmesini silkip atarak ve onurlu bir glle susarak k altndaki ka-

marasna dner.

Dursun byle ilere metelik vererek senin iin zlr m sanyorsun!

Yapma bulma dnyasdr bu.

Ne ekersen onu biersin. Gze gz, die di. 1. Evin aylk borcunu ban-

kaya yatr. 2. Son taksitlerdir bunlar ve birka aya kadar evin tapusu

benim olacaktr. 3. Ka ay sonra tapuyu alacam bankadan ren ve

bana bildir. Bahemi duvarla evirip gireceim iine. Duvar parasn

toplayana dek alrm, yal gnlerimde ev kiras olmadktan sonra

emekli aylm artar da yeter bile. Bahemde ieklerim ve denizar

yerlerden getirdiimtohumluklarmla uraarak ne bir e, ne bir mer-haba, u dar gnlm avutarak beklerim lm gnlerimi yapayalnz.

Konu komular nasl, engelkydekiler beni soruyorlar m? 4. Aylm

alr almaz yarsnbankaya yatr. 5. Manto yapaym deme stndekiler

yeter sana. Yoksa bahe duvarlariin deil de, senin manton iin mi bu

usuz bucaksz denizlerde tketiyorum gnlerimi? 6. Son mektubun

(elli alt) tarihli ve benden bir bluz istemisin, ne bluzu? eine, yolda-

na iki satn esirgeyen kanma bluz deil zrnk almam, yama yok, ben

paray u koyu mavi ve sinsi deniz bahelerinden sarpapatyalar ola-


47/67


rak toplamyorum. 7. Duvarlar yapmaya baladlar m, nasl gidiyor

son pazarlk nedir, biti tarihi bir bir istiyorum. Bu son olsun.

Kocan Dursun Kaymak

Not: demin gemicinin biri ambarn stnde mektubunu bulmu

getirdi, acente elinden drm olacak. Gemide dn isyan kt,

gazetelerde okuyup da meraklanma. Ksaca yazaym acenteye ye-

titireceim iin ksa kesiyorum. Ben yokum zaten ilerindeMehmet usta deriz tayfalardan biri, elma kabuuna basp derek

bacan krar bunun zerine gemicilerin 32 kii olarak ou ge-

mide elma var bartlaryla gvertede toplandlar, nce kendile-

rine de elma verilmesini sonra ikinci kaptann araya girmesiyle

sadece kabuklarn istediler. Svari kaptan kknde le uyku-

sundan grltleriyle uyanr uyanmaz, korkuyla ve can havliyle

telsiz kamarasna snp kapy kilitleyerek beni gemiciler, ld-ryorlar" diye stanbul'a telsiz ektirir. Anlatnca ikinci kaptan

giderek nasl iki yldr un orbas, fasulye, nohuttan baka yemek

yz grmediklerini, uursuz alak dar kt ve anlatlar. Artk

haftada bir gn temiz olarak buzlukta saklanm elma, armut ka-

buu yiyebilecekler, karlk gnde bir saat ok alarak gemiyi

raspa edecekler. Drz hrsz Beyolunda bir apartman daha al-

m diyorlar, sen ura da birgn Safiyanma, ren, o bilir sva-

rinin karsnla konuuyormular. ren de bana yaz. Ho bana

gre hava ho ya ikinci arklar zabtan snfna giriyor, bize ikinci

snf yemek kyor yani hafta bir ya sebze ve meyva yiyebiliyoruz,


48/67


geri gn ar yemektir hakkmz ama susuyoruz ite. Urayaca-

mz limanlarn adreslerini gnderiyorum. Gzlerinden perim.

Not: gelince seninle bir gn yle bir Kanlcaya uzanarak, batma-

syla birlikte gnein, krfeze kar olarak birer kse yourt yeriz.

Kocan, Dursun

20.10.959

Saliha 15 gndr trevasada batmamza ramak kald. u kahpe tekne

nasl oldu da dayand bu frtnaya atm, 10 iddetinde esiyordu yel ve

tm k varda velalarn, k dmenmakinesinin kapsn krd ald g-

trd bir de gemici Salihi. Krkyldr denizdeyim daha byle bir frt-

naya tutulmamamm. olurda batardk, kk yok ya bu bokun. Gelince

tuzbabaya vericem iki paket tuz, adadm vermesem olmaz. Dnmemiz

gene uzad gemiyi Arhanjelskte tamire sokacak bu drznn drdnc

dl svari tabii ykl komisyon koparabilmek iin de ii uzatacak,

sonra kereste ykleyerek dneriz srer iki, iki buuk ay bu iler, bu son

seferimdir artk top atsan kmam denize. Bezdim be.Duvarlarn bittiini, be bin gittiini yazmn, gelince grrm, insan

fotorafn karr da gnderir, ama artk iki ay kald sakn fotoraf pa-


49/67


ras vereyim deme. Geriye drt bin yz kald diyorsun, drt bin

yz elli olacak, yoksa manto mu yaptrdn? Bana olan biteni saklama-

dan yaz ne de olsa gelince anlarm ona gre. Bu sefer kart almay

unutmuum adresi yazyorum:

S/S Turc, ybarda Deposites de Aceite Combustible

S.A.Aparado 46. Ceuta Spain.

Not: geende bu yeni gelen svariyle attk: orospu ocuu bana

"been

Documents

Leyla Erbil - Gecede