Sektor Kewangan

124-127 Sumber dan Kegunaan Dana Sistem Kewangan127-149 Pengurusan Sistem Perbankan149-157 Aktiviti-aktiviti Penyeliaan158-172 Prestasi Sistem Perbankan172-181 Perbankan Islam181-186 Institusi-institusi Kewangan yang Lain186-205 Pasaran Kewangan205-209 Perkembangan dalam Sistem Pembayaran dan

Penyelesaian209-212 Program Pencegahan Pengubahan Wang Haram

Kebangsaan Malaysia

124

SUMBER DAN KEGUNAAN DANA SISTEMKEWANGAN

Selaras dengan prestasi ekonomi yang secarakeseluruhannya bertambah baik, jumlah aset sistemkewangan meningkat dengan ketara sebanyakRM96.5 bilion, atau 7.4%, pada tahun 2002 (RM42.1bilion, atau 3.3%, pada tahun 2001). Pada akhirtahun 2002, jumlah aset sistem kewangan meningkatkepada RM1,401.8 bilion. Jumlah aset sistemkewangan daripada KDNK kekal tinggi, iaitu sebanyak388% daripada KDNK (390% pada tahun 2001).

Aset sistem perbankan dan institusi perantaraankewangan bukan bank (NBFI) meningkat pada tahun2002. Aset sistem perbankan meningkat sebanyakRM58.5 bilion, atau 6.8% pada tahun 2002 (RM17.6bilion, atau 2.1% pada tahun 2001), sementara asetNBFI meningkat sebanyak RM37.9 bilion, atau 8.6%(RM24.5 bilion, atau 5.9% pada tahun 2001).Bahagian NBFI dalam jumlah aset sistem kewanganterus meningkat kepada 34% pada akhir tahun 2002daripada 33.7% pada akhir tahun 2001.

Sebahagian besar daripada peningkatan aset dalamsistem perbankan adalah disebabkan olehpertumbuhan aset bank perdagangan. Ini

mencerminkan terutamanya peningkatan pinjamandan pendahuluan penyimpanan antara bank sertapelaburan dalam anak syarikat dan syarikat bersekutuhasil daripada penggabungan industri perbankan.Sementara itu, peningkatan dalam aset NBFI adalahdisebabkan terutamanya oleh peningkatan asetkumpulan wang simpanan, pencen dan insurans(+RM27.8 bilion), yang mencakupi 73.3% daripadapeningkatan dalam jumlah aset NBFI.

Pada tahun ini, sebahagian besar daripada sumber-sumber baru disumbangkan oleh deposit yangdisimpan dengan institusi kewangan dan carumankepada kumpulan wang simpanan, pencen daninsurans. Deposit yang disimpan dengan institusikewangan meningkat pada kadar yang lebih tinggisebanyak 5.6% pada tahun 2002, berbandingdengan 2.5% pada tahun 2001. Seperti pada tahun-tahun yang lepas, institusi perbankan (yang terdiridaripada bank perdagangan, syarikat kewangan,bank saudagar dan syarikat diskaun) merupakanpenerima deposit yang terbesar. Deposit yangdisimpan dengan institusi perbankan mencakupi90.7% daripada kenaikan deposit yang diperolehioleh sistem kewangan pada tahun 2002, dan 82.7%daripada jumlah deposit sistem kewangan pada akhirtahun 2002.

Sektor Kewangan

Graf 4.1Aset Sistem Kewangan pada akhir tahun 2002a (% bahagian)

Jumlah Aset: RM1,401.8 bilion

Bank Negara Malaysia11.6%

Kumpulan wang simpananpekerja, pencen dan insurans

23.0%

Kumpulan Wang Simpanan Pekerja14.8%

Kumpulan wanginsurans am

1.1%

Kumpulan wang insurans nyawa

3.9%

Kumpulan wang simpanan danpencen lain

3.2%

Institusi kewangan lain6.0%

Institusi kewangan pembangunan5.1%Syarikat diskaun

2.0%

Bank Saudagar2.9%

Syarikat kewangan9.3%

Bank perdagangan 40.2%

a Awalan

125125

Sektor Kewangan

Dari segi pemegang, deposit disimpan terutamanyaoleh sektor swasta bukan kewangan (yang terdiridaripada individu dan perusahaan perniagaan),merupakan 68.3% daripada jumlah deposit padaakhir tahun 2002. Deposit kumpulan ini meningkatsebanyak 5.7% pada tahun 2002, disebabkanterutamanya oleh kenaikan dalam deposit yang

disimpan oleh individu. Seperti pada tahun-tahunyang lepas, deposit tetap merupakan sebahagianbesar daripada kenaikan dalam deposit sektor swastabukan kewangan, dengan pemegang terusmenunjukkan minat terhadap deposit yangbertempoh matang lebih pendek.

Simpanan berkontrak dengan kumpulan simpananwang dan pencen serta sumbangan kepadakumpulan wang insurans terus menjadi sumberutama dana bagi sistem kewangan. Kumpulan wangsimpanan, pencen dan insurans meningkat 6.6%pada tahun 2002, dan merupakan 19.4% daripadajumlah dana yang diperolehi oleh sistem kewanganpada akhir tahun 2002. Sementara itu, modal danrizab sistem kewangan meningkat 16.9% padatahun 2002 (+2.4% pada tahun 2001),mencerminkan terutamanya kenaikan dalamkeuntungan institusi perbankan dan dividen belumagih kumpulan wang simpanan dan pencen.

Peningkatan dalam jumlah sumber sistem kewanganpada tahun 2002 sebahagian besarnya digunakanuntuk pemberian pinjaman dan pendahuluan sertapelaburan dalam sekuriti. Pinjaman dan pendahuluanyang disalurkan oleh sistem kewangan meningkat

Graf 4.2Sumber dan Kegunaan Dana Sistem Kewanganpada akhir tahun 2002a (% bahagian)

10.6%

15.0%

9.1%

19.4%

24.7%

5.2%

40.5%

2.9%

1.4%

45.2%

13.4%

1.9%

0.4%

10.4%

Jumlah: RM1,401.8 bilion

Modal dan RizabMata wangDepositPeminjamanDana dari institusi kewangan lainKumpulan wang insurans dan simpananLiabiliti lain

Mata wangDeposit dengan institusi kewangan lain

BilPinjaman dan pendahuluan

SekuritiEmas dan rizab pertukaran wang

Aset lain

a Awalan

KEGUNAAN

SUMBER

Jadual 4.1Harta Sistem Kewangan

Perubahan tahunan Padaakhir

2001 2002a tahun2002a

RM bilion

Sistem perbankan 17.6 58.5 924.6Bank Negara Malaysia 0.8 12.5 162.2Bank perdagangan1 5.8 33.2 563.0Syarikat kewangan 4.2 8.9 130.7Bank saudagar 4.1 0.3 41.3Syarikat diskaun 2.7 3.6 27.4

Badan perantaraankewangan bukan bank 24.5 37.9 477.2Kumpulan wang simpananpekerja, pencen dan insurans 25.4 27.8 322.6

Kumpulan Wang SimpananPekerja 6.4 15.9 207.5

Kumpulan wang simpanan& pencen lain 8.6 4.5 44.8

Kumpulan wang insurans nyawa 9.2 6.8 54.3Kumpulan wang insurans am 1.2 0.6 15.9

Institusi kewangan pembangunan2 6.7 3.1 71.1Institusi kewangan lain3 -7.6 7.1 83.5

Jumlah 42.1 96.5 1401.8

1 Termasuk bank-bank Islam (sejak 1999).2 Termasuk Bank Simpanan Nasional, Bank Kerjasama Rakyat Malaysia Berhad,

Bank Pertanian Malaysia, Syarikat Permodalan Kemajuan PerusahaanMalaysia Berhad (MIDF), Perbadanan Kemajuan Borneo, Bank PembangunanSabah Berhad, Perbadanan Kredit Sabah, Eksport-Import BankMalaysia Berhad, Bank Pembangunan dan Infrastruktur Malaysia Berhad,Bank Industri dan Teknologi Malaysia Berhad, Malaysia Export CreditInsurance Berhad, Syarikat Jaminan Kredit Malaysia Berhad (CGC), danLembaga Tabung Haji.

3 Termasuk unit amanah yang diuruskan oleh Amanah Saham Nasional Berhad(ASNB) and Amanah Saham Mara Berhad, pertubuhan-pertubuhan koperasi,syarikat pemajakan, syarikat pemfaktoran, syarikat modal usaha niaga, daninstitusi kredit perumahan (termasuk Cagamas Berhad, Borneo HousingMortgage Finance Berhad, dan Malaysia Building Society Berhad).

a Awalan

Jadual 4.2Sumber dan Kegunaan Dana Sistem Kewangan

Perubahan tahunanPadaakhirtahun

2001 2002a 2002a

RM bilion

Sumber:Modal dan rizab 2.9 21.0 144.8Mata wang -1.3 1.8 27.1Deposit 14.7 33.4 634.4Peminjaman 2.6 6.4 43.8Dana dari institusi kewangan lain1 0.9 4.0 72.6Kumpulan wang insurans

dan simpanan 19.4 16.8 272.8Tanggungan lain 3.0 13.1 206.3

Jumlah 42.1 96.5 1401.8

Kegunaan:Mata wang -3.5 -0.1 5.3Deposit dengan institusi

kewangan lain -6.4 11.7 188.8Bil -0.3 2.7 19.0

Perbendaharaan -0.2 1.6 5.7Perdagangan -0.1 1.1 13.3

Pinjaman dan pendahuluan2 19.3 34.3 566.1Sekuriti 39.8 24.9 346.2

Kerajaan Malaysia 15.5 1.5 105.2Asing 0.9 0.5 2.7Korporat 22.1 21.5 230.4Lain-lain 1.2 1.4 7.9

Emas dan rizab pertukaran wang 3.7 14.0 127.5Harta lain -10.6 8.8 148.9

1 Termasuk rizab berkanun institusi perbankan.2 Tidak termasuk pinjaman yang telah dijual kepada Danaharta.

a Awalan

126

RM34.3 bilion atau 6.5% pada tahun 2002 (RM19.3bilion atau 3.8% pada tahun 2001). Sektor isi rumahterus menjadi penyokong utama pertumbuhanpinjaman dan pendahuluan, dengan pinjaman yangdisalurkan untuk pembelian rumah kediaman dan

kredit penggunaan mencakupi sebahagian besarkenaikan jumlah pinjaman dan pendahuluan padatahun 2002.

Pelaburan dalam sekuriti oleh sistem kewangan terusmeningkat pada tahun 2002, walaupun pada kadaryang lebih rendah daripada tahun 2001 (7.8% padatahun 2002; 14.1% pada tahun 2001). Sebahagianbesar daripada kenaikan ini adalah dalam bentukpelaburan dalam sekuriti ekuiti, selaras denganpenerbitan ekuiti baru yang lebih tinggi pada tahun

Graf 4.3Deposit Sektor Swasta Bukan Kewangan denganSistem Kewangan pada akhir tahun 2002a (% bahagian)

Bank perdagangan73.4%

Lain-lain5.4%Bank Simpanan Nasional

1.9%

Syarikat kewangan14.7%

Banks saudagar2.7%

Mengikut InstitusiJumlah Deposit: RM433.1 bilion

a Awalan

Syarikat diskaun2.0%

Deposit tabungan14.8%

Deposit permintaan14.8%

Deposit tetap64%

Sehingga 1 tahun56.3%

Lebih dari 1 tahun8.9%

IDB0.5%

Repo4.7%

Mengikut Jenis DepositJumlah Deposit: RM433.1 bilion

Jadual 4.3Deposit Sektor Swasta Bukan Kewangan1

dengan Sistem Kewangan2

Perubahan tahunanPadaakhirtahun

2001 2002a 2002a

RM bilion

Deposit3 dengan:Bank perdagangan 14.4 16.1 318.0Syarikat kewangan 2.6 3.0 63.8Bank saudagar -2.4 0.2 11.5Syarikat diskaun 0.0 3.2 8.5Bank Simpanan Nasional 0.8 0.7 8.1Lain-lain4 1.1 0.1 23.2

Jumlah 16.5 23.3 433.1

Deposit permintaan 2.1 5.9 64.1Deposit tetap 9.0 9.5 282.2Deposit tabungan 3.7 5.8 64.1IDB5 -1.1 0.5 2.3Repo6 2.8 1.6 20.4Deposit tetap

di antaranya:Sehingga 1 tahun 3.8 15.4 243.9Lebih dari 1 tahun 5.1 -6.0 38.3

1 Merujuk kepada deposit perusahaan perniagaan (tidak termasuk PABK) danindividu.

2 Tidak termasuk kumpulan wang simpanan dan insurans, serta unit amanah.3 Merujuk kepada deposit permintaan, tabungan dan tetap, instrumen deposit

boleh niaga dan repo.4 Termasuk institusi kewangan pembangunan, pertubuhan-pertubuhan

koperasi dan institusi kredit perumahan.5 Merujuk kepada instrumen deposit boleh niaga.6 Merujuk kepada perjanjian belian balik.

a Awalan

Jadual 4.4Haluan Kredit1 kepada Sektor SwastaBukan Kewangan

Perubahan tahunan Padaakhir

2001 2002a tahun2002a

RM bilion

Pinjaman dan pendahuluan 20.4 37.9 536.3Pertanian 0.5 0.0 14.0Perlombongan & kuari -0.1 -0.2 1.0Perkilangan -1.2 -0.1 54.7Pembinaan dan Harta tanah -3.6 -1.6 76.4Pembelian harta kediaman 15.4 17.1 131.0Perdagangan runcit dan borong,

hotel dan restoran 0.3 2.0 21.0Pengangkutan, penyimpanan

dan perhubungan -0.8 1.3 14.1Perkhidmatan perniagaan 1.2 -2.7 19.7Kredit penggunaan 9.9 12.7 86.3Pembelian saham -2.4 0.1 21.0Lain-lain 1.3 9.2 97.0

Pelaburan dalam sekuriti korporat 22.1 21.5 230.4

Jumlah 42.5 59.4 766.7

1 Tidak termasuk kredit kepada perusahaan awam bukan kewangan.

a Awalan

127127

Sektor Kewangan

2002. Seperti pada tahun-tahun yang lepas, kumpulanwang simpanan, pencen dan insurans mencakupisebahagian besar (85.7%) daripada peningkatandalam pelaburan sekuriti oleh sistem kewangan padatahun 2002. Sementara itu, pemegangan kasar emasdan rizab pertukaran asing juga mencatat kenaikanyang ketara sebanyak RM14 bilion pada tahun 2002(RM3.7 bilion pada tahun 2001), mencerminkan

......tumpuan dasar perbankan pada tahun 2002 menjurus kepadausaha membina asas-asas dan infrastruktur kewangan yang diperlukanbagi membangunkan sektor perbankan pada jangka sederhana danpanjang. Ini adalah untuk memenuhi kehendak ekonomi yang sentiasaberubah-ubah dengan berkesan.

Graf 4.4Haluan Kredit kepada Sektor Swasta BukanKewangan pada akhir tahun 2002a (% bahagian)

Pelaburan dalam sekuriti korporat

30.1% Pinjaman dan pendahuluan

71.0%

Pertanian1.8%

Perlombongan dan kuari

0.1%

Perdagangan runcit dan borong,

hotel dan restoran2.7%

Pengangkutan,penyimpanan

dan perhubungan1.8%

Pembelian sekuriti2.7%

Perkhidmatanperniagaan

2.6%

Pembinaan & Harta tanah10.0%

Pembelian harta kediaman17.1%

Lain-lain12.7%

Jumlah Kredit: RM766.7 bilion

a Awalan

Kredit penggunaan11.3%

Perkilangan7.1%

Nisbah modal berwajaran risiko (RWCR) sistemperbankan kekal pada paras melebihi 13% padasebahagian besar tahun 2002, yang menghasilkankapasiti mencukupi dalam sektor perbankan untukmenyalurkan dana kepada pelbagai segmen ekonomidengan cekap bagi menyokong aktiviti ekonomipada tahap yang lebih tinggi. Jumlah pinjamansistem perbankan berkembang 4.2% pada tahun

terutamanya aliran masuk pertukaran asing yangdiperoleh daripada kedudukan lebihan dagangan yangbesar dan kedudukan imbangan pembayaran yangbaik pada keseluruhannya.

PENGURUSAN SISTEM PERBANKAN

Dasar-dasar yang dilaksanakan dalam tahun-tahunkebelakangan ini telah meningkatkan daya tahandan kecekapan institusi perbankan sekaligusmeletakkan sektor perbankan pada kedudukan yangbaik untuk menyokong aktiviti ekonomi denganberkesan. Berikutan kejayaan proses penggabungandan keadaan ekonomi yang kianmemberangsangkan, kunci kira-kira institusiperbankan bertambah kukuh pada tahun 2002.

2002, manakala jumlah pinjaman yang diluluskandan dikeluarkan masing-masing meningkat sebanyak9.4% dan 10.2%.

Dengan meningkatnya daya tahan sektor perbankan,tumpuan dasar perbankan pada tahun 2002menjurus kepada usaha membina asas-asas daninfrastruktur kewangan yang diperlukan bagimembangunkan sektor perbankan pada jangkasederhana dan jangka panjang. Ini adalah untukmemenuhi kehendak ekonomi yang sentiasaberubah-ubah dengan berkesan. Oleh itu, usahaditumpukan ke arah meningkatkan lagi tahapkecekapan sistem perbankan dalam menyediakanproduk dan perkhidmatan yang berkualiti danberpelbagai pada harga yang kompetitif.

128

Kemajuan Penstrukturan Semula SektorKewanganInstitusi-institusi yang ditubuhkan bagi memulihkankestabilan sistem kewangan semasa krisis kewangantelah mencapai kemajuan yang ketara dalam operasimereka pada tahun 2002. Penutupan JawatankuasaPenstrukturan Semula Hutang Korporat (CDRC) pada15 Ogos 2002 merupakan satu peristiwa pentingdalam usaha penstrukturan semula hutang yangdijalankan semenjak tahun 1998. Selama empattahun ia beroperasi, CDRC telah berjayamenyelesaikan 48 kes melibatkan hutang berjumlahRM52.6 bilion, iaitu lebih kurang 65% daripada kes-kes di bawah kendaliannya. Daripada jumlah ini, 32kes dengan hutang berjumlah RM36 bilion telah

Tumpuan Danaharta ialah untuk melaksanakanstrategi pemulihan melalui penstrukturan semula,penyelesaian hutang, perampasan dan penjualandan skim pengaturan, dengan tujuanmemaksimumkan pemulihan daripada NPL yangdiambil alih. Setakat 31 Disember 2002, kadarpemulihan purata yang dicapai adalah sebanyak57% (50% untuk pinjaman yang diambil alih dan63% untuk pinjaman yang diuruskan) dengan hasilpemulihan sebanyak RM30.2 bilion, di manaRM18.9 bilion diterima dalam bentuk wang tunaidan aset lain. Baki sebanyak RM11.3 bilion lagi kinidi dalam pelbagai fasa pemulihan. Daripada hasilpemulihan berjumlah RM18.9 bilion yang diterima,Danaharta telahpun menukarkan sebahagiandaripada aset berbentuk bukan wang tunai kepadawang tunai. Danaharta telah mengagihkan wangtunai sebanyak RM11.3 bilion dan sekuritisebanyak 55,899,542 unit kepada Kerajaan dan 30buah institusi perbankan di bawah perjanjian diantara institusi kewangan dan Danaharta untukberkongsi lebihan hasil daripada usaha pemulihanpada nisbah 80:20. Setakat 31 Disember 2002,Danaharta mempunyai aset sebanyak RM6.1 biliondalam bentuk wang tunai dan bersamaan wangtunai.

Danaharta juga terus menjalankan tender hartanahsecara terbuka sebagai salah satu daripada strategipemulihannya. Pada tahun 2002, Danaharta telahmenjalankan tender hartanah keenam dan ketujuhmasing-masing pada bulan April dan Oktober.Tender hartanah yang keenam telah menawarkan265 keping hartanah bernilai RM723.8 juta danmenerima 141 bida yang berjaya pada harga balasan

berjaya distruktur semula. Pelaksanaan baki 16 kesdengan hutang berjumlah RM16.6 bilion akanmengurangkan tahap NPL sebanyak dua mataperatusan. Lebih kurang 83% daripada hasilpemulihan adalah dalam bentuk wang tunai,instrumen boleh tebus dan hutang yang dijadualsemula.

Danaharta, yang telah menamatkan aktiviti membeliNPL daripada sektor kewangan pada tahun 2001,telah selesai menyelenggarakan kesemua NPL dibawah kendaliannya yang berjumlah RM52.5 bilion.

Graf 4.5CDRC: Profil Pemulihan setakat 31 Disember 2002

Penepian Faedah /Hutang

5%

Pembayaran tunai24%

Penukaran Hutang /Ekuiti2%

Instrumen boleh tebus36%

Instrumen boleh tebusboleh tukar

5%

Instrumen tidak bolehtebus boleh tukar

4%Penjadualan

semula hutang24%

Jadual 4.5Status kes CDRC setakat 31 Disember 2002

JumlahBilanganhutang*

akaun(RM juta)

Jumlah yang dirujuk kepada CDRC 67,644 87Kes yang ditarik balik / ditolak 12,615 28Dirujuk kepada Danaharta 2,470 11Kes yang diterima 52,559 48Telah diselesaikan 52,559 48

Telah dilaksanakan 35,969 32Menunggu pelaksanaan 16,590 16

* Termasuk institusi bukan perbankan dan luar pesisir

Jadual 4.6Danaharta: Pemulihan Pinjaman setakat 31Disember 2002

Hak pinjaman Kadar pemulihandiambil alih terlaras1 dijangka

(RM bilion) (%)

NPL yang NPL NPL yang NPLdiambil yang diambil yang

alih diuruskan alih diuruskan

Penstrukturan pinjaman biasa 3.2 6.3 80 79Penyelesaian hutang 1.6 5.8 83 75Skim penyusunan 3.1 7.1 66 78Skim di bawah

Pentadbir Khas 2.4 2.9 53 33Perampasan dan penjualan 9.8 4.1 29 45Lain-lain 1.8 2.8 60 53Tindakan undang-undang 0.3 1.4 - -

Jumlah 22.1 30.4 50 63

Jumlah keseluruhan 52.5 57

1 Merangkumi hak pinjaman yang diambil alih sebanyak RM47.8 bilion danfaedah tertunggak sebanyak RM4.8 bilion.

Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

Sektor Kewangan

129

sebanyak RM326 juta, iaitu lebihan sebanyak 12%daripada nilai indikatifnya. Dalam pada itu, tenderkebangsaan yang ketujuh pula menerima bida yangberjaya bagi 37% daripada hartanah yang telahditawarkan. Sebanyak 65 bida yang berjaya denganharga balasan sebanyak RM144.3 juta, adalahmelebihi jumlah nilai indikatif sebanyak RM144 juta.Setakat 31 Disember 2002, Danaharta telahpunmenjalankan tujuh tender hartanah kebangsaan danlima tender khusus dengan menawarkan 890 kepinghartanah bernilai RM2.3 bilion di pasaran danberjaya menjual sebanyak 745 ataupun 84%daripada hartanah ini dengan jumlah nilai balasansebanyak RM1.4 bilion ataupun 97% daripadajumlah nilai indikatif.

Dengan kemajuan yang dicapai, Danaharta kiniberada dalam kedudukan yang baik untukmenamatkan operasinya pada tahun 2005. Sebagaipersediaan ke arah ini, Danaharta telah mengaturstrategi untuk menjana wang tunai bagi menebusbon-bonnya pada tarikh matang. Tarikh matangtranche pertama bon Danaharta ialah pada 31Disember 2003, manakala tarikh matang tranche yanglain adalah pada tiap-tiap suku tahun yang berikutnyasehingga 31 Mac 2005. Danaharta memperkenalkansatu sistem pengesan bagi memantau dan mengurusproses memadankan penerimaan hasil pemulihan dan,di mana perlu, penukaran seterusnya kepada wangtunai bagi menebus bon-bon yang matang. Disamping itu, Danaharta telah menyusun semulastruktur organisasinya untuk mempertingkatkankecekapan. Dengan tarikh penutupan menjelang tiba,Danaharta akan menimbang untuk mengurangkanbilangan kakitangannya secara teratur dan mengikutmasa yang sesuai.

Mengenai Danamodal pula, tiada suntikan modal kedalam institusi kewangan dilakukan semenjak tahun1999. Jumlah pelaburan Danamodal telah berkurangkepada RM2.1 bilion dalam tiga buah institusi,daripada RM7.1 bilion yang telah disuntik ke dalam10 buah institusi semenjak penubuhannya. Denganterlaksananya program permodalannya, tumpuanDanamodal kini menjurus kepada usaha menguruslebihan dana dan memastikan pulangan yangterjamin bagi asetnya. Setakat 31 Disember 2002,sebahagian besar daripada aset Danamodal adalahterdiri daripada instrumen berpendapatan tetap.Dengan aset ketara bersih berjumlah RM2.3 bilion,Danamodal mempunyai kemampuan untuk menebusbonnya sebanyak RM11 bilion pada bulan Oktober2003 dan dijangka akan menamatkan operasinyapada tahun 2003.

Satu lagi pencapaian penting dalam prosespenstrukturan semula sektor kewangan ialahpenyempurnaan program penggabungan institusiperbankan domestik. Pada bulan Jun 2002,penggabungan di antara Arab-Malaysian FinanceBerhad dengan MBf Finance Berhad telah selesaidilaksanakan. Ini disusuli dengan penyempurnaanpembelian Bank Utama Malaysia Berhad oleh RHBBank Berhad menjelang akhir tahun. Denganterlaksananya penggabungan-penggabungan ini,sistem perbankan domestik telah bertukar daripadasatu sistem yang berpecah-pecah dengan 71 buahinstitusi sebelum krisis kewangan Asia, kepada30 buah institusi perbankan yang beroperasi dibawah 10 kumpulan perbankan domestik.Institusi perbankan kini berkedudukan baik untukmemanfaatkan sinergi daripada programpenggabungan ini dengan selesainya proses integrasioperasi perbankan, khususnya dari aspekpengkomputeran dan saluran hantaran di sampinghal-hal yang melibatkan sumber manusia.Rekasaya semula operasi melalui pengumpulansumber bersama, jualan silang produk danperkhidmatan serta penggunaan pihak ketiga bagioperasi bukan teras secara beransur-ansur juga telahmembawa kepada peningkatan dalam produktivitidan tahap perkhidmatan pengguna. Beberapakumpulan perbankan juga telah membina semulamodel perniagaan mereka dan merombak strukturorganisasi masing-masing agar selari dengan strategiperniagaan baru yang bertujuan menawarkanrangkaian aktiviti kewangan yang lebih meluas dibawah satu jenama yang sama. Di samping programpenggabungan di antara institusi perbankandomestik, tahun 2002 turut menyaksikanpenggabungan di antara United Overseas Bank(Malaysia) Berhad dengan Overseas Union Bank(Malaysia) Berhad, berikutan penggabungan bankinduk mereka di Singapura pada tahun 2001.

Tumpuan Dasar pada Tahun 2002Dengan kedudukan sistem perbankan yang telahdiperkukuhkan dan kemajuan pesat yang dicapaidalam penstrukturan semula sektor kewangan,tumpuan penggubalan dasar pada tahun 2002menjurus kepada pengukuhan keupayaan dankapasiti institusi perbankan domestik agar mampubersaing dalam persekitaran yang lebih terbuka.Usaha ini dilengkapi dengan inisiatif yang diambiluntuk meningkatkan kecekapan, inovasi dandinamisme dalam sektor perbankan. Walaubagaimanapun, kegigihan untuk mencapai tahapkecekapan yang lebih tinggi telah diimbangi dengankeperluan untuk memastikan fungsi pengantaraan

130

dana berjalan dengan berkesan dan lancar disamping mengekalkan kestabilan sektor kewangansecara keseluruhannya.

Satu lagi agenda utama dasar perbankan adalahuntuk memastikan kesemua sektor ekonomi terusmendapat akses pembiayaan yang mencukupi bagimengekalkan momentum pertumbuhan ekonomi.Untuk tujuan ini, Bank Negara Malaysia telahpunmenjalankan satu kaji selidik bagi mengenal pastijurang yang terdapat pada infrastruktur sedia adayang telah menjejaskan pertumbuhan perusahaanbersaiz kecil dan sederhana (PKS). Daripada hasil kajiselidik ini, suatu rangka kerja yang komprehensiftelah dibangunkan untuk mempertingkatkansumbangan PKS kepada ekonomi domestik.Di samping itu, satu rangka kerja juga telahdibangunkan bagi menangani isu akses kepadapembiayaan bagi perusahaan mikro.

Menyedari betapa pentingnya penglibatan penggunayang aktif untuk memacu kecekapan dan prestasikewangan dalam industri perbankan, aspek kritikalyang ditekankan dalam langkah-langkah dasar tahun2002 adalah usaha membina asas-asas yang perlubagi membangunkan infrastruktur perlindunganpengguna yang menyeluruh dan berorientasikanpasaran. Bagi menerajui proses ini, satu strategiserampang dua mata telah diperkenalkan,merangkumi satu program pendidikan penggunaselama 10 tahun untuk mempertingkatkan tahapcelik kewangan di kalangan orang ramai, dan untukmemperkukuhkan infrastruktur perlindunganpengguna yang sedia ada bagi menambah keyakinanterhadap sektor perbankan. Langkah dasar ini telahdilengkapkan dengan langkah-langkah dan inisiatifyang sedang berjalan bagi mengekalkan kestabilankewangan melalui garis panduan berhemat danpengawasan penyeliaan yang aktif.

Meningkatkan Kapasiti DomestikDengan persaingan domestik kian meningkat danpengguna semakin sofistikated, kebolehan institusiperbankan untuk menawarkan rangkaian produkdan perkhidmatan yang meluas dengan cekap padakos yang rendah adalah kritikal bagimempertingkatkan tahap daya saing dalam sektorkewangan. Untuk tujuan ini, inisiatif utama yangdiambil pada tahun 2002 disasarkan kepada usahauntuk mengukuhkan keupayaan dan kapasiti institusiperbankan domestik. Teras utama kepada usaha-usaha ini ialah program tanda aras yangdiperkenalkan pada tahun 2000. Program ini ialahsatu kaedah berkesan untuk membolehkan institusi

perbankan mengukur setakat mana prestasimereka, dengan menonjolkan peluang-peluangyang ada dari segi operasi dan strategi di sampingbidang-bidang untuk membangunkan strategi dankemahiran.

Di peringkat awal program tanda aras ini, satu settanda aras umum untuk mengukur prestasikewangan asas sesebuah institusi perbankan telahdibentuk. Pada tahun 2002, Bank Negara Malaysiatelah menghalusi penunjuk prestasi umum ini bagimembolehkan institusi perbankan menilai bukansahaja prestasi kewangan mereka, bahkan mutuperkhidmatan masing-masing berbanding pesaingsetaraf mereka. Ini termasuklah tanda aras untukmasa yang diambil bagi memproses permohonanpinjaman dan pengeluaran kad kredit gantian, dantempoh mesin juruwang automatik beroperasi.Statistik industri secara purata diberikan kepadainstitusi perbankan pada setiap suku tahun untukkegunaan dalaman mereka. Institusi perbankan jugasedang dalam proses meningkatkan keupayaansistem pengkomputeran mereka agar dapatmengumpul maklumat mengenai kos dan pulanganuntuk setiap produk dan segmen pengguna.Penilaian terhadap prestasi ini juga dilengkapidengan pemeriksaan oleh Bank Negara Malaysia.Di samping itu, Bank Negara Malaysia mengadakanperbincangan dari masa ke semasa dengan lembagapengarah dan pihak pengurusan kanan institusiperbankan bagi menyemak prestasi institusi mereka.Perbincangan ini memberi peluang kepada institusiperbankan dan Bank Negara Malaysia untukberbincang mengenai aspek yang perlu diberiperhatian bagi meningkatkan keberkesanan dandaya saing industri perbankan.

Bagi melengkapi program tanda aras dalamkegigihan mencapai tahap kecekapan yang lebihtinggi dalam industri perbankan, Bank NegaraMalaysia memperkenalkan satu program untukmengenal pasti keperluan dan jangkaan pengguna,setakat mana ini telah dipenuhi, di sampingkelemahan yang terdapat pada mutu produk danperkhidmatan yang ditawarkan oleh institusiperbankan dan syarikat insurans. Program ini,termasuklah satu kaji selidik seluruh negara, akanmenyediakan asas bagi pembangunan indeks kualitiperkhidmatan untuk institusi perbankan. Kaji selidikini melibatkan lebih kurang 5,000 pelanggan,termasuk individu, PKS, syarikat-syarikat besar danmultinasional. Kaji selidik ini, yang dimulakan padabulan November 2002, dijangka mengambil masaempat tahun dengan analisa pertama ke atas

Sektor Kewangan

131

Langkah-langkah Perbankan Pada Tahun 2002

Kemajuan yang ketara telah dicapai pada tahun 2002 dalam melaksanakan saranan-saranan Pelan IndukSektor Kewangan. Kesemua saranan tersebut bertujuan untuk memperkukuhkan sektor kewangan danmeningkatkan kecekapan dan daya saing sektor berkenaan. Di samping itu, inisiatif untuk melindungipara pengguna dan pelabur telah diperkenalkan.

Langkah-langkah untuk Meningkatkan Keteguhan dan Kekukuhan

(a) Rangka Kerja Tindakan Penguatkuasaan Tidak Rasmi (IEAF)Untuk pendekatan terancang ke arah penguatkuasaan langkah-langkah pembetulan yang tepat padamasanya, terutamanya berikutan pemeriksaan Bank Negara Malaysia, Garis Panduan IEAF telahdikeluarkan kepada semua institusi perbankan pada 6 September 2002. Rangka kerja inimenyediakan jenis tindakan penguatkuasaan tidak rasmi berlainan yang boleh diambil oleh BankNegara Malaysia supaya institusi perbankan mengambil tindakan pembetulan. Secara khusus, IEAFtelah memperkenalkan dua tindakan penguatkuasaan tidak rasmi yang baru, iaitu Resolusi Lembagadan Surat Aku Janji untuk melengkapkan Komitmen yang diberikan oleh sesebuah institusi. Oleh itu,IEAF akan menyumbang ke arah memperkukuhkan institusi perbankan melalui campur tangan yangtepat pada masanya dan pengambilan tindakan pembetulan awalan yang menurut peraturan.

(b) Garis panduan keperluan minimum mengenai pengurusan risiko dan penipuan operasi kadkreditGaris panduan ini diperkenalkan pada bulan Julai 2002 dan telah dikeluarkan kepada semua pengeluarkad kredit dan pemeroleh kad kredit untuk menangani masalah penipuan kad kredit. Garis panduan inimenetapkan keperluan minimum mengenai langkah-langkah pencegahan, pengesanan, pembetulandan pembendungan oleh semua pengeluar dan pemeroleh kad kredit untuk mengurangkan risikoberkaitan dengan operasi kad kredit dan untuk membanteras penipuan kad kredit .

(c) Peningkatan kawalan untuk memerangi penipuan berkaitan dengan ATMUntuk mengurangkan kes-kes penipuan yang berkaitan dengan ATM oleh sindiket pengklonan kad,institusi perbankan dikehendaki supaya mengadakan kawalan yang lebih ketat di dalam sistem mereka.Arahan ini yang dikeluarkan pada bulan Oktober 2002, juga memerlukan pengawasan secara fizikalyang kerap ke atas mesin ATM untuk mengesan sebarang objek asing, pengawasan pola pengeluaranwang serta kajian semula waktu operasi dan had pengeluaran wang di ATM berkenaan.

(d) Penukaran kad kredit bercip berasaskan piawaian EMVDalam usaha untuk membanteras secara serius pengklonan kad kredit, industri perbankan secarakeseluruhan telah mengambil inisiatif untuk menukar penggunaan kad kredit berjalur magnet kepadakad bercip berasaskan piawaian EMV. Kad kredit berjalur magnet yang sedia ada akan digantikandengan kad bercip berasaskan piawaian EMV pada akhir tahun 2004 manakala keupayaan alatpembaca kad akan ditingkatkan atau alat tersebut ditukar dengan yang baru bagi membolehkan iamenerima kad bercip berasaskan piawaian EMV pada akhir tahun 2005.

(e) Garis panduan pembiayaan kepada sektor hartanah dan pembiayaan sahamPada masa kini, pendedahan pembiayaan institusi perbankan kepada sektor-sektor hartanah danpinjaman pembiayaan saham adalah tertakluk kepada had-had berdasarkan jumlah pinjaman belumberbayar institusi masing-masing. Di bawah pindaan garis panduan tersebut, had-had pembiayaan iniakan dihapuskan dan pendedahan institusi perbankan kepada sektor-sektor ini akan berdasarkankepada penilaian risiko institusi masing-masing. Sesebuah institusi akan memerlukan modal tambahanuntuk menyokong pendedahannya kepada sektor ini sekiranya ia melebihi had yang telah ditetapkan.Adalah menjadi tanggungjawab lembaga pengarah institusi perbankan untuk memastikan dasar danprosedur yang bersesuaian diwujudkan untuk mengukur dan mentadbir risiko kredit berikutan

132

pendedahan kepada sektor ini. Prinsip utama garis panduan yang akan dipinda ini adalah untukmembolehkan institusi perbankan yang mempunyai modal yang kukuh dan keupayaan pengurusanrisiko berhemat dalam menguruskan pendedahan kepada kedua-dua sektor tersebut dengan lebihfleksibel. Garis panduan ini akan dikeluarkan pada tahun 2003.

Langkah-langkah untuk Meningkatkan Persaingan dan Kecekapan Dalam Industri Perbankan

(a) Liberalisasi dasar Gerbang Pembayaran InternetDasar yang memerlukan institusi perbankan yang mempunyai kerjasama dengan pedagang melaluiinternet, menyalurkan semua arahan pembayaran melalui gerbang pembayaran yang dikendalikanoleh Sistem Pembayaran Elektronik Malaysia (1997) Sdn. Bhd. telah dimansuhkan berkuat kuasa30 September 2002. Tindakan ini membolehkan institusi perbankan mempunyai gerbangpembayaran internet tersendiri atau melanggan gerbang pembayaran pilihan mereka. Ini akanmenghasilkan kecekapan yang lebih tinggi apabila kuasa pasaran memainkan peranan dalammembentuk pembangunan sistem pembayaran.

(b) Liberalisasi urus niaga perjanjian beli balik (repo)Berkuat kuasa 2 Februari 2002, institusi perbankan dibenarkan untuk menjalankan urus niaga repodan repo berbalik yang bertempoh matang kurang daripada satu bulan dengan institusi tidakberlesen. Sebelum ini, hanya peniaga utama dan syarikat diskaun dibenarkan untuk menjalankanurus niaga sedemikian. Keistimewaan ini ditarik balik daripada peniaga utama dan syarikat diskaununtuk menggalakkan aktiviti sekunder dan mudah tunai pasaran.

(c) Peluasan perkhidmatan broker wang kepada broker sejagatUntuk menggalakkan pembangunan pasaran bon ringgit, broker wang dibenarkan untuk meluaskanperkhidmatan pembrokeran mereka kepada broker sejagat dalam pasaran hutang tidak tersenaraiberkuat kuasa 27 Ogos 2002. Tambahan lagi, broker sejagat juga dibenarkan menjadi ahli untukSistem Tender dan Terbitan Automatik (FAST), Sistem Maklumat dan Penyebaran Bon (BIDS) danSistem Pemindahan Elektronik Masa Nyata bagi Dana dan Sekuriti (RENTAS) serta sebagai institusidepositari yang dibenarkan untuk sekuriti hutang. Untuk penyelesaian pembayaran melalui RENTAS,broker sejagat diperlukan untuk melantik bank bagi tujuan penyelesaian tersebut.

(d) Garis panduan kelulusan produk baruSebagai sebahagian daripada proses untuk melaksanakan saranan Pelan Induk Sektor Kewanganmengenai falsafah pengawasan bahawa “apa yang tidak dilarang dibenarkan” dan pemansuhankeperluan untuk mendapat kelulusan terlebih dahulu bagi penawaran produk, Garis PanduanKelulusan Produk Baru telah disediakan dan diedarkan sebagai kertas konsep kepada industri padabulan November 2002.

Pada masa kini, institusi perbankan dikehendaki supaya mendapatkan kelulusan terlebih dahuludaripada Bank Negara Malaysia sebelum memperkenalkan sebarang produk atau perkhidmatan baru.Keperluan ini bertujuan untuk memastikan pembangunan teratur untuk produk dan perkhidmatanperbankan dan kewangan yang baru. Pada masa yang sama, proses ini membenarkan institusiperbankan dan sistem kewangan membuat penilaian dan menjalankan pengurusan yang berkesanberhubung dengan risiko yang wujud apabila memperkenalkan produk dan perkhidmatan baru.

Adalah dijangka bahawa pendekatan baru ini akan memberi lebih kejelasan mengenai produkperbankan baru yang akan diperkenalkan, justeru memberi lebih insentif untuk mereka menawarkanproduk dan perkhidmatan baru. Walau bagaimanapun, pendekatan baru ini, harus diperlengkapkandengan tahap ketelusan mengenai produk dan pengetahuan para pengguna yang lebih tinggi. Garispanduan kelulusan produk baru ini akan berkuat kuasa mulai 1 April 2003.

Sektor Kewangan

133

(e) Garis panduan Instrumen Deposit Boleh Niaga (NID)Garis panduan NID yang dikeluarkan pada tahun 1993 telah dipinda berkuatkuasa 30 April 2002untuk menyelaraskan garis panduan ini dengan garis panduan NID secara Islam serta memasukkanamalan pasaran dalam garis panduan tersebut.

Pindaan utama yang dibuat terhadap garis panduan tersebut adalah seperti berikut:• Nilai denominasi minimum dinaikkan daripada RM50,000 kepada RM100,000.• Tempoh maksimum NID dinaikkan kepada 10 tahun.• Jumlah agregat NID yang diterbitkan (untuk konvensional dan secara Islam) dihadkan pada lima kali

dana modal yang diluluskan.• Pembelian balik NID sendiri dibenarkan setelah NID diterbitkan dan telah bertempoh matang

sekurang-kurangnya untuk satu bulan.• Cawangan institusi perbankan dibenarkan untuk menerbitkan NID tertakluk kepada pemantauan,

kawalan dan mekanisme laporan yang bersesuaian.

(f) Garis panduan Penerimaan Jurubank (BA)Selaras dengan perkembangan dalam pasaran, garis panduan BA telah dipinda seperti berikut:• Nilai denominasi minimum BA dinaikkan daripada RM30,000 kepada RM50,000 dalam gandaan

RM1,000 bagi setiap invois.• Pembiayaan berdasarkan dokumen Ringkasan Invois adalah tertakluk kepada budi bicara institusi

perbankan.• Lanjutan tempoh BA atau pewujudan BA baru untuk membayar semula BA yang sedia ada adalah

dilarang.

Langkah-langkah untuk Melindungi Pengguna dan Kepentingan Pelabur

(a) Akses kepada perkhidmatan akaun simpananUntuk memastikan semua kumpulan pengguna mendapat akses kepada perkhidmatan akaunsimpanan, institusi perbankan telah diingatkan supaya tidak mengenakan fi ke atas pengguna yangmembuka/mengendalikan akaun simpanan melainkan akaun simpanan itu tidak aktif. Depositpermulaan minimum juga telah ditetapkan tidak melebihi RM250 dan selepas pembukaan akauntersebut, pengguna seharusnya dibenarkan menyimpan kurang daripada RM250 dalam akaunmereka tanpa sebarang caj atau fi.

(b) Penyiaran penyata kewangan dalam akhbarBerkuat kuasa 3 Oktober 2002, institusi berlesen hanya perlu menyiarkan format ringkas penyatakewangan mereka di akhbar sekiranya teks penuh penyata kewangan tersebut termasuk laporanjuruaudit disediakan dalam laman web institusi tersebut. Ini adalah untuk memastikan bahawa ciriutama dalam prestasi institusi berlesen diperjelaskan kepada umum. Format ringkas tersebuttermasuk:

(i) Kunci Kira-kira;(ii) Penyata Pendapatan;(iii) Penyata Aliran Tunai;(iv) Laporan Juruaudit; dan(v) Nota Penjelasan Kepada Akaun mengenai perkara-perkara berikut:

(a) Sekuriti pelaburan;(b) Pinjaman, pendahuluan dan pembiayaan;(c) Komitmen dan luar jangkaan; dan(d) Modal kecukupan

134

(c) Garis panduan atas aktiviti serah semua oleh peniaga terkecualiUntuk menggalakkan tahap perlindungan yang lebih tinggi kepada pelabur yang menyertai aktivitipasaran modal, Bank Negara Malaysia dan Suruhanjaya Sekuriti pada bulan Julai 2002 secarabersama telah mengeluarkan satu kertas garis panduan untuk mengawal selia aktiviti serah semuapeniaga terkecuali, kepada industri perbankan untuk perbincangan. Aktiviti serah semua ini hanyabertujuan untuk meliputi aktiviti yang melibatkan urus niaga saham yang disenaraikan di BursaSaham Kuala Lumpur yang dilaksanakan oleh peniaga terkecuali bagi pihak pelanggan, dan bukanaktiviti-aktiviti lain seperti yang dinyatakan dalam Perintah Industri Sekuriti (Peniaga Terkecuali) 1996.Garis panduan ini juga mengkehendaki kakitangan yang mengendalikan aktiviti serah semua untukmenduduki peperiksaan pelesenan seperti yang dikehendaki untuk syarikat broker saham pada masakini.

(d) Garis panduan contoh penyata kewangan untuk institusi kewangan berlesen (BNM/GP8)BNM/GP8 pertama kalinya dikeluarkan pada tahun 1988 dengan objektif utamanya untukmemastikan institusi kewangan mematuhi peruntukan Akta Syarikat 1965 dan piawaian perakaunandan pendedahan semua fakta penting dan luar biasa bagi memudahkan para pengguna membuatpenilaian dan taksiran mengenai kedudukan kewangan dan prestasi sesebuah institusi kewangan.Sejak tahun tersebut, BNM/GP8 telah dipinda untuk mengambil kira perkembangan baru sepertioperasi Skim Perbankan Tanpa Faedah. Pada tahun 2002, satu kajian semula telah dijalankan untukmengambil kira penubuhan Lembaga Piawaian Perakaunan Malaysia (MASB) pada bulan Julai 1997dan seterusnya pengeluaran piawaian perakaunan oleh MASB, serta peningkatan keperluan untuklebih pendedahan umum bagi menggalakkan disiplin pasaran. Berikutan perkembangan tersebut,kertas konsep BNM/GP8 yang dipinda telah dikeluarkan pada tahun 2002 kepada industri perbankan,firma audit, MASB dan badan professional yang berkaitan.

Piawaian perakaunan MASB dan Piawaian Perakaunan Antarabangsa (IAS) 39 mengenai perakaunannilai berpatutan merupakan asas utama kepada pindaan BNM/GP8. Perubahan-perubahan lain dalamBNM/GP8 termasuklah penekanan yang lebih terhadap peranan lembaga pengarah dalam penyediaanpenyata kewangan, penilaian operasi institusi perbankan pada tahun yang lepas dan yang akandatang serta perkara-perkara yang berkaitan dengan urus tadbir korporat seperti tanggungjawablembaga pengarah, jawatankuasa dan amalan pengurusan risiko, dengan mengambil kira amalanterbaik antarabangsa.

Sektor Kewangan

135

Perkembangan di dalam Biro Kredit

Pada tahun 2002, beberapa peningkatan telah dibuat ke atas operasi Biro Kredit milik Bank. Pertamasekali, pangkalan data peminjam yang baru dibangunkan, iaitu Central Credit Reference InformationSystem (CCRIS), yang dilancarkan pada awal bulan Oktober 2001 berfungsi dengan baik. Oleh itu,pangkalan data yang diguna pakai sebelum ini telah ditamatkan operasinya.

Dengan pelaksanaan CCRIS yang meliputi maklumat mengenai 5 juta peminjam (kurang daripada100,000 dalam sistem sebelumnya), liputan Biro Kredit yang lengkap dan luas, telah meningkatkankeberkesanannya sebagai saluran maklumat kredit di Malaysia. Semenjak penubuhan CCRIS, jumlahpencarian maklumat kredit ke atas peminjam dan bakal peminjam oleh institusi kewangan dari BiroKredit, secara puratanya melebihi 300,000 sebulan, berbanding kurang daripada 500 sebulansebelumnya. Maklumat kredit yang bermutu tinggi ini telah meningkatkan kecekapan di dalam prosespenilaian permohonan kredit di institusi kewangan. Semenjak CCRIS dilancarkan, keputusan terhadap90% daripada permohonan kredit telah dibuat oleh institusi kewangan dalam tempoh sebulan. Adalahdijangka tempoh keputusan permohonan kredit oleh institusi kewangan akan dipendekkan lagi di masahadapan memandangkan kebanyakan daripada institusi kewangan yang sedang membangunkan modelpemarkahan kredit berkomputer menggunakan input daripada data diambil dari CCRIS.

Pada tahun 2002 juga, pindaan pada Akta Bank Negara Malaysia 1958 dan pindaan pada akta-akta lainyang berkaitan dengan Biro Kredit telah dikuatkuasakan. Pindaan-pindaan tersebut adalah disasarkanuntuk memudahkan operasi Biro Kredit, melindungi kerahsiaan maklumat di dalam CCRIS danmeningkatkan perlindungan terhadap pengguna. Berikutan itu, Biro Kredit telah diberi kuasa untukmemberikan maklumat kredit mengenai pelanggan bank kepada pelanggan untuk mengesahkanketepatan dan kesempurnaan maklumat tersebut. Ini adalah satu perkembangan yang penting dan tepatpada masanya yang mana kini terdapat satu proses untuk peminjam menyelesaikan masalah pertikaianmaklumat dengan institusi kewangan dengan cepat. Semasa menyiasat masalah pertikaian maklumat ini,beberapa kes kecurian identiti telah ditemui dan diperbetulkan untuk kepentingan pelanggan.

Untuk meningkatkan kesedaran dan penghargaan terhadap peranan Biro Kredit di dalam sistemkewangan, Bank telah menerbitkan satu risalah yang bertajuk “Biro Kredit” seiring dengan ProgramKesedaran Pengguna yang dilancarkan pada bulan Januari 2003. Pada masa yang sama, maklumatberkenaan Biro Kredit dan aktivitinya juga telah dimuatkan ke dalam laman web Bank.

136

Pengenalan Terhadap Insurans Deposit di Malaysia

Infrastruktur perlindungan pengguna yang kukuh telah dikenal pasti di dalam Pelan Induk SektorKewangan (PISK) sebagai salah satu daripada empat elemen yang membentuk asas bagi sebuah sistemkewangan yang efisien dan stabil. Pentingnya sebuah infrastruktur perlindungan pengguna berpuncadaripada keupayaannya mengekalkan keyakinan orang ramai terhadap sebuah sistem kewangan yangboleh dipercayai dalam suasana perniagaan yang berubah-ubah dan kitaran ekonomi yang berlainan,yang seterusnya akan menyumbang kepada kestabilan jangka panjang.

Dalam konteks ini, saranan PISK untuk memperkenalkan sistem insurans deposit di Malaysia adalah satulangkah yang progresif dalam mengukuhkan lagi rangka kerja perlindungan pengguna di dalam sistemkewangan yang semakin berorientasikan pasaran. Insurans deposit memberikan jaminan eksplisit ke atasdeposit yang diinsuranskan sehingga suatu jumlah yang ditetapkan sekiranya institusi pengambilandeposit yang merupakan ahli sistem insurans deposit tidak berupaya untuk memenuhi obligasi terhadappendeposit. Lebih daripada 70 buah negara di seluruh dunia telah memperkenalkan sistem insuransdeposit, termasuk negara membangun dan sedang membangun, dengan sistem terawal diperkenalkanpada tahun 1934. Artikel ini menggariskan matlamat polisi awam sistem insurans deposit yangdicadangkan di Malaysia dan beberapa ciri utama yang sedang dipertimbangkan untuk membentuk satusistem yang bersesuaian dan efektif bagi sistem kewangan Malaysia.

Mempertingkatkan perlindungan pendeposit di MalaysiaSebuah sistem perbankan yang kukuh dan stabil di Malaysia dicapai menerusi penyeliaan berwaspadainstitusi-institusi perbankan, disokong oleh infrastruktur perundangan dan pengawalseliaan yangkomprehensif. Bersama dengan peranan Bank Negara Malaysia sebagai pemberi pinjaman usaha akhir1 ,sistem insurans deposit akan mengukuhkan lagi keseluruhan jaringan perlindungan kewangan denganmenambahkan satu lagi dimensi kepada perlindungan pendeposit di Malaysia. Secara khususnya, iniakan dicapai dengan:-

• mengukuhkan insentif bagi amalan kewangan dan perniagaan yang sihatSistem insurans deposit akan meneguhkan lagi peranan Bank Negara Malaysia sebagai badanpengawalseliaan dan usahanya dalam menggalakkan pengurusan yang sihat bagi institusi-institusiperbankan (sebahagian daripada usaha Bank Negara Malaysia yang berkenaan terkandung dalam“Pengurusan Sistem Perbankan”) dengan mencipta insentif tambahan bagi amalan kewangan danperniagaan yang sihat. Insentif-insentif ini termasuk caruman premium yang berbeza daripadainstitusi-institusi perbankan dan satu tahap perlindungan berpatutan yang akan melindungisebahagian besar pendeposit sementara mengekalkan insentif yang secukupnya bagi pendeposit yangmemiliki jumlah deposit yang besar dan pendeposit institusi, di mana mereka mempunyai akseskepada kepakaran kewangan, untuk yang mengawasi prestasi institusi-institusi perbankan denganlebih teliti. Ini akan menggalakkan disiplin pasaran yang lebih efektif.

1 Di bawah seksyen 31A Akta Bank Negara Malaysia 1958 dan seksyen 78 Akta Bank dan Institusi Kewangan 1989, Bank Negara Malaysia boleh memberipinjaman, disokong oleh cagaran yang mencukupi kepada sebuah institusi perbankan yang dilesenkan di bawah Akta Bank dan Institusi Kewangan 1989yang mungkin tidak berupaya untuk memenuhi kesemua atau sebahagian obligasinya atau yang bakal menangguhkan pembayaran.

Elemen yang Membentuk Asas bagi Sistem Kewangan yang Efisien dan Stabil

Infrastrukturyang Efisiendan Stabil

Untuk SistemKewangan

Pasaran modal yangmendalam dan cair

Penggunaan pelantarurus niaga elektronik di

dalam pasaran pertukaranasing dan wang

Sistem pembayaran yangefisien dan mantap

Infrastruktur perlindunganpengguna yang kukuh

Sektor Kewangan

137

• menyediakan perlindungan eksplisit kepada pendepositPerlindungan pendeposit memenuhi dua tujuan. Pertama, dengan menyediakan jaminan eksplisit keatas deposit yang diinsuranskan, sebuah sistem insurans deposit akan dapat mempertingkatkan lagikeyakinan orang ramai terhadap sistem kewangan. Ini penting bagi kestabilan kewanganmemandangkan pengeluaran deposit secara tiba-tiba dan menyeluruh oleh pendeposit bolehmeningkatkan permintaan kecairan ke atas institusi perbankan dengan ketara. Seterusnya ini bolehmembawa kesan penularan ke bahagian-bahagian lain sistem perbankan. Kedua, walaupun usaha-usaha bagi meningkatkan tahap penzahiran dan ketelusan industri perbankan terus dijalankan,kerumitan operasi perbankan yang semakin meningkat menyebabkan kesusahan di kalanganpendeposit untuk mengawasi dan menganalisa dengan efektif kedudukan kewangan institusi-institusiperbankan. Memandangkan kekangan ini dan suasana persaingan yang semakin hebat, sebuah sisteminsurans deposit yang efektif yang menyediakan tahap perlindungan eksplisit kepada pendepositsetakat jumlah yang diinsuranskan, akan mengurangkan beban pendeposit dalam mengawasi danmenilai kedudukan kewangan institusi-institusi perbankan secara individu.

• mengagihkan semula kos resolusi institusi perbankan kepada sistem perbankanDi bawah sistem insurans deposit yang dibiayai secara swasta, institusi-institusi perbankan menanggungkos insurans deposit menerusi caruman premium kepada dana insurans deposit. Dana ini mungkindigunakan untuk membayar balik pendeposit institusi-institusi perbankan sekiranya sebuah institusiperbankan tidak berupaya untuk memenuhi obligasinya kepada pendeposit atau untuk menyediakanbantuan kewangan bagi melaksanakan resolusi yang bersesuaian dalam menangani institusi berkenaan.Ini akan mengurangkan jangkaan terhadap Kerajaan untuk melibatkan diri dan menyokongperlaksanaan resolusi perbankan. Kewujudan jangkaan sebegini membawa kepada bahaya moral yangboleh melemahkan kekukuhan sistem perbankan dalam jangka panjang. Sebaliknya, pengagihan semulakos resolusi kepada sistem perbankan boleh menggalakkan disiplin di kalangan institusi-institusiperbankan ke arah mengekalkan sebuah sistem kewangan yang sihat dan stabil.

Di Malaysia, keadaan yang sesuai wujud bagi menjayakan pengenalan sistem insurans deposit. Initermasuk keadaan ekonomi dalam negeri yang kukuh, dengan prospek pertumbuhan kekal positif dalamsuasana yang disokong oleh dasar makroekonomi yang kukuh dan pencapaian sistem perbankan yangmenggalakkan yang terus mencatat keuntungan bagi tahun keempat berturut-turut pada tahun 2002.Penggabungan industri perbankan kepada 10 kumpulan perbankan domestik yang besar yang telahselesai dilaksanakan juga telah mengukuhkan sektor perbankan. Bersama dengan rangka kerjaperundangan, pengawalseliaan dan penyeliaan yang teguh, ini menyediakan asas yang diperlukan danjuga kefleksibelan dasar untuk mengambil kira rangkaian pilihan yang lebih luas bagi membentuk sebuahsistem insurans deposit yang efektif yang akan mencapai matlamat utama dalam menyumbang ke arahkestabilan kewangan.

Reka bentuk sebuah sistem insurans deposit yang bersesuaian bagi Malaysia akan berpandukan kepadabeberapa prinsip utama:-

• sistem ini akan mengandungi ciri-ciri yang meneguhkan amalan kewangan dan perniagaan yang sihatdalam sistem perbankan;

• kos menyediakan perlindungan insurans deposit tidak akan memberikan beban kepada pengguna,dan tidak akan dipindahkan kepada pendeposit institusi-institusi perbankan;

• pelaksanaan sistem tidak akan membawa kepada kesan yang tidak stabil ke atas struktur persaingandalam sistem kewangan atau ke atas kelakuan penjimatan dan pelaburan orang ramai;

• sistem ini akan berlaku adil kepada semua pihak yang berkepentingan, dengan mengambil kirakepentingan pendeposit, Kerajaan dan institusi-institusi perbankan yang merupakan ahli sisteminsurans deposit;

• sebarang pertindanan fungsi atau keperluan pengawalseliaan yang berkaitan dengan pengenalansistem insurans deposit akan diminimakan supaya tidak membawa bebanan tambahanpengawalseliaan ke atas institusi-institusi perbankan; dan

• sistem ini akan membolehkan pentadbiran yang efisien dan komunikasi yang efektif kepada orangramai.

Mengukuhkan jaringan perlindungan kewanganSistem insurans deposit mempunyai peranan yang penting di dalam jaringan perlindungan kewangan.Kuasa-kuasa dan tanggungjawab-tanggungjawab tertentu yang diberikan kepada penginsurans deposituntuk menjalankan peranannya bergantung kepada mandatnya. Mandat yang akan dicadangkan bagi

138

sistem insurans deposit di Malaysia adalah bagi mentadbir sebuah sistem insurans deposit dengan carayang selaras dengan menggalakkan insentif bagi pengurusan risiko yang kukuh, membayar balikpendeposit bagi kehilangan kesemua atau sebahagian daripada jumlah deposit mereka sekiranya institusiperbankan tidak berupaya memenuhi obligasinya kepada pendeposit, walaupun kemungkinan ini berlakuadalah tipis, dan menggalakkan atau menyumbang kepada kestabilan sistem kewangan. Di bawahmandat ini, penginsurans deposit mungkin juga akan melaksanakan resolusi institusi perbankan untukmelindungi hak-hak pendeposit.

Jaringan Perlindungan Kewangan bagi Sistem Kewangan Malaysia

Penyelarasan pelbagai peranan Bank Negara Malaysia dan sistem insurans deposit adalah penting bagimemastikan jaringan perlindungan kewangan berfungsi dengan efektif dan mengelakkan pertindananfungsi penyeliaan yang dilaksanakan oleh Bank Negara Malaysia. Ini dicapai dengan mandat yang jelasbagi sistem insurans deposit dan juga penggubalan rangka kerja hubungan antara Bank Negara Malaysiadengan sistem insurans deposit yang akan menjelaskan isu kebertanggungjawaban, pembahagian kuasadan tanggungjawab serta penyelarasan tindakan.

Memupuk keyakinan dan memastikan daya maju menerusi keahlian wajibSecara dasar, keahlian sistem insurans deposit boleh merangkumi mana-mana institusi pengambilandeposit. Walau bagaimanapun, sebagai amalan biasa, keahlian sistem insurans deposit dipengaruhi olehbeberapa faktor, termasuk:-

(i) sama ada institusi-institusi tertakluk kepada rejim pengawalseliaan dan penyeliaan yang kukuh;(ii) jenis aktiviti teras dan peranan utama institusi-institusi;(iii) kewujudan sokongan Kerajaan atau skim perlindungan lain;(iv) kaitan institusi-institusi dengan kestabilan sistem kewangan; dan(v) potensi kesan herotan persaingan yang mungkin wujud dengan pengasingan institusi-institusi

tertentu daripada keahlian sistem insurans deposit.

Setelah mengambil kira faktor-faktor ini, keahlian akan diwajibkan bagi institusi-institusi tertentu agardapat mengelakkan pemilihan yang silap (“adverse selection”) yang boleh membawa kepada sisteminsurans deposit yang hanya disokong oleh institusi-institusi kecil atau institusi-institusi yang dianggaplemah. Keperluan ini seterusnya akan mengekalkan daya maju jangka panjang sistem insurans deposit.

Menggalakkan disiplin pasaran yang lebih tinggi menerusi perlindungan terhadCiri utama sistem insurans deposit yang efektif adalah perlindungan deposit terhad pada tahap sesuai yangmenggalakkan kestabilan dengan menyediakan perlindungan pada tahap yang mencukupi kepadasebilangan besar pendeposit, sementara menggalakkan pendeposit besar dan institusi-institusi yang tidakdiinsuranskan sepenuhnya memainkan peranan yang lebih aktif dalam menegaskan disiplin pasaran ke atasinstitusi-institusi perbankan. Sistem-sistem insurans deposit di dunia pada lazimnya menyediakan lindunganpenuh antara 80% hingga 90% daripada pendeposit atau akaun di dalam sistem perbankan. Lindunganpenuh bagi sebahagian besar pendeposit runcit adalah penting bagi mengekalkan keyakinan orang ramai.Di rantau Asia, secara amnya, kebanyakan sistem insurans deposit mengamalkan tahap lindungan yanglebih tinggi yang memberi perlindungan penuh kepada lebih 90% daripada pendeposit atau akaun.

JARINGAN PERLINDUNGAN KEWANGAN

Sistem Perbankanyang Kukuh dan

Mantap

KestabilanKewangan

PerlindunganPendeposit

Pengawalseliaandan penyeliaanberhemat olehBank Negara

Malaysia

Khidmat pemberipinjaman usaha akhir

oleh Bank NegaraMalaysia bagi

membantu institusi-institusi perbankan yang

menghadapi masalahsementara mudah tunai

Keutamaanpembayaran

kepada pendepositsekiranya berlaku

ketaksolvenaninstitusi

perbankan

Sisteminsuransdeposit

Sektor Kewangan

139

Begitu juga, skop dan tahap lindungan bagi sistem insurans deposit yang dicadangkan di Malaysia akanmenyediakan perlindungan penuh untuk sekurang-kurangnya 90% daripada pendeposit individu danperniagaan. Pada masa yang sama, perlindungan deposit sehingga had yang ditentukan ini akanmemastikan bahawa insentif-insentif yang secukupnya dikekalkan bagi menggalakkan pendeposit besardan pendeposit institusi bagi mereka menjalankan disiplin pasaran yang lebih tinggi ke atas institusi-institusi perbankan.

Mengukuhkan insentif bagi amalan kewangan dan perniagaan yang sihat menerusi premiumberdasarkan risikoStruktur pembiayaan yang sihat adalah kritikal bagi memastikan keberkesanan sistem insurans depositdan mengekalkan keyakinan orang ramai. Di bawah sistem insurans deposit yang dibiayai secara swasta,institusi-institusi perbankan yang merupakan ahli sistem insurans deposit menyumbang premium yangdigunakan untuk membayar kos pentadbiran, tuntutan pendeposit dan kos resolusi yang dipikul olehpenginsurans deposit. Sumbangan ini mungkin dibuat secara sumbangan berkala (“ex-ante”) atauselepas pembayaran tuntutan deposit atau resolusi sebuah institusi perbankan (“ex-post”).

Struktur pembiayaan yang menggabungkan pembiayaan secara “ex-ante” dan “ex-post” sedangdipertimbangkan bagi sistem insurans deposit yang dicadangkan di Malaysia. Pembiayaan sebeginimenawarkan beberapa kelebihan. Sumbangan premium berkala membolehkan premium diseratakandalam suatu jangka masa dan adalah lebih adil kerana institusi perbankan yang menjalani resolusi dibawah sistem insurans deposit juga akan menyumbang terhadap kos resolusinya menerusi premium yangtelah disumbangkan sebelum resolusinya. Pada masa yang sama, keupayaan untuk mengenakan caj“ex-post” bagi membiayai pembayaran tuntutan deposit atau resolusi institusi perbankan membolehkanpengumpulan dana insurans deposit dibuat dalam suatu jangka masa dan mengelakkan keperluan untukmengekalkan dana kontingensi yang besar yang mana dana ini boleh dilaburkan secara lebih efisien olehinstitusi-institusi perbankan.

Caj premium yang dikenakan ke atas institusi-institusi perbankan yang menjadi ahli sistem insuransdeposit boleh ditentukan berdasarkan kadar tetap atau berlainan berdasarkan profil risiko institusi-institusi individu. Sistem kadar tetap adalah lebih senang ditadbir berbanding dengan sistem premiumberdasarkan risiko. Walau bagaimanapun, sistem kadar tetap tidak menggambarkan risiko berlainansetiap ahli sistem insurans deposit. Oleh itu, sistem ini tidak dapat menangani bahaya moral denganefektif kerana institusi-institusi perbankan boleh mengambil risiko yang berlebihan tanpa memikul kosinsurans deposit yang lebih tinggi. Ia juga kurang adil kerana ahli sistem insurans deposit yangmempunyai profil risiko yang rendah akan secara efektif memberi subsidi kepada ahli sistem insuransdeposit yang mempunyai risiko yang tinggi.

Selaras dengan matlamat mengukuhkan amalan kewangan dan perniagaan yang sihat, sistem insuransdeposit yang dicadangkan di Malaysia akan melaksanakan model penentuan kadar premium berlainanyang berdasarkan risiko. Kadar premium yang dikenakan ke atas institusi-institusi perbankan di bawahberbagai kategori risiko akan ditetapkan supaya ia tidak menghasilkan kesan yang ketara ke ataskeuntungan institusi-institusi perbankan individu atau kos perkhidmatan kewangan kepada pengguna.Pada masa yang sama, kadar-kadar premium yang dikenakan akan ditetapkan supaya dapatmenyediakan insentif yang efektif untuk institusi-institusi perbankan memperbaiki profil risiko merekabagi mengurangkan sumbangan premium masing-masing.

Melindungi deposit secara Islam yang selaras dengan prinsip SyariahSebagai salah satu komponen penting di dalam sistem perbankan utama di Malaysia, sistem insuransdeposit yang dicadangkan juga akan memberi perlindungan kepada deposit secara Islam, selaras denganprinsip Syariah. Ini akan dicapai dengan memasukkan ciri-ciri tertentu di dalam reka bentuk sisteminsurans deposit yang menepati elemen perbankan Islam, di samping mengekalkan kesaksamaan antaradeposit konvensional dan secara Islam.

Mempertingkatkan keberkesanan menerusi program komunikasi yang komprehensifPengenalan sistem insurans deposit yang dicadangkan akan disokong oleh program komunikasi yangkomprehensif untuk mendidik orang ramai mengenai kelebihan sistem tersebut. Matlamat utamaprogram ini adalah untuk memupuk pemahaman yang mendalam mengenai sistem insurans deposit dikalangan orang ramai serta ahli-ahli sistem insurans deposit, yang seterusnya akan membina asas untuksistem insurans deposit yang efektif di Malaysia.

140

pasaran dijangka selesai dilakukan sepenuhnyapada pertengahan tahun 2003.

Buat masa ini, institusi perbankan perlu memenuhikeperluan pralulus sebelum memperkenalkan aktivitiataupun produk baru. Keperluan ini adalah bagimemastikan pembangunan pasaran kewanganberjalan dengan teratur di samping terdapatnya ciri-ciri perlindungan yang mencukupi untuk melindungihak-hak pengguna, berikutan ketiadaan rangka kerjaperlindungan pengguna yang komprehensif.Walaupun syarat-syarat ini dirasakan perlu, ia telahmenimbulkan ketidakpastian di kalangan institusiperbankan mengenai syarat-syarat pengawalseliaanbagi produk dan pendekatan baru yang diambil.Pada masa hadapan, dalam keadaan persekitaranpengawalseliaan yang semakin berorientasikanpasaran dengan pergantungan yang lebih tinggikepada disiplin pasaran dan aktivisme penggunauntuk memacu prestasi kewangan, keperluan iniakan dilonggarkan secara beransur-ansur bagimemberi insentif untuk berinovasi danmenggalakkan institusi perbankan untuk melaburdalam penyelidikan dan pembangunan bagimembangunkan produk dan perkhidmatan yangmemanfaatkan segmen perniagaan mereka yangbersifat “niche”. Untuk tujuan ini, “Garis PanduanKeperluan Kelulusan Produk Baru” telah dikeluarkanpada suku pertama tahun 2003, dengan objektifuntuk menyediakan satu rangka kerja yangberstruktur dan telus bagi menggantikan keperluanpralulus yang sedia ada untuk produk. Garis Panduanini menetapkan satu proses pengeluaran notispemberitahuan dan kelulusan untuk produk baruyang mudah, selaras dengan saranan PISKberdasarkan prinsip “apa yang tidak dilarangdibenarkan”. Di bawah rangka kerja baru ini, produkdan/atau ciri-ciri produk yang perlu mendapatkelulusan sebelum ditawarkan telah dikenal pastitermasuk maklumat khusus yang perlu dikemukakankepada Bank Negara Malaysia untuk melancarkanproses kelulusan. Bagi melengkapi pendekatan baruini, tahap pengawasan akan dipertingkatkan untukmemastikan pembangunan produk danperkhidmatan berjalan dengan teratur. Di sampingitu, keperluan untuk meningkatkan ketelusan produkdan bagi pengguna mendapatkan maklumatmengenai produk terkandung dalam Garis Panduanini.

Garis Panduan untuk Tabung Latihan Kakitangantelah diperkenalkan pada tahun 1985 bagimenggalakkan institusi perbankan melatihkakitangan masing-masing agar tidak lagi menarik

masuk kakitangan daripada institusi lain. Di bawahGaris Panduan ini, institusi perbankan yangmengambil kakitangan institusi lain dikehendakimenyumbang kepada Tabung Latihan Kakitangan iniyang diuruskan oleh Institut Bank-Bank Malaysia(IBBM). Dengan sektor perbankan yangmembangun, keupayaan institusi perbankan untukmenarik bakat yang terbaik menjadi semakin kritikal,terutamanya dalam bidang di mana kemahiran masihberkurangan seperti pengurusan risiko,pembangunan sistem dan penjalinan perikatan.Dengan itu, moratorium upah telah ditarik balik padatahun 2000 supaya institusi perbankan mempunyailebih kebebasan untuk menentukan amaun saraankakitangan mereka berdasarkan produktiviti danprestasi. Selaras dengan langkah liberalisasi ini,penalti untuk pengambilan kakitangan daripadainstitusi lain akan dimansuhkan secara berperingkat.Dengan ini, Garis Panduan untuk Tabung LatihanKakitangan telah dikaji semula, di mana skop liputantelah dihadkan kepada kakitangan yang menerimagaji bulanan kasar sebanyak RM4,000 berbandingdengan RM2,000 sebelum ini. Institusi perbankandikehendaki menyumbang kepada Tabung LatihanKakitangan satu jumlah yang bersamaan dengan gajikasar baru selama enam bulan yang diberi kepadakakitangan yang telah diambil, sekiranya majikankakitangan terdahulu tidak bersetuju untukmelepaskan kakitangan tersebut.

Satu lagi cara penting untuk institusi perbankanmempercepatkan proses peningkatan kapasiti dankeupayaan mereka ialah melalui perikatan strategi.Satu bentuk perikatan strategi yang semakin pentingdi Malaysia adalah konsep bankassurans, yangmelibatkan perikatan di antara syarikat insurans daninstitusi perbankan untuk memasarkan produkinsurans melalui cawangan institusi perbankan.Perikatan strategi ini melengkapi usaha institusiperbankan untuk menawarkan kepada pelangganrangkaian produk yang berpelbagai. Pada tahun 2002,satu kaji selidik telah dibuat untuk mengukur tahappenggunaan perikatan strategi dalam sektorperbankan dan mengenal pasti isu-isu yang mungkinmembawa kesan kepada daya maju sesebuahperikatan strategi. Kaji selidik ini menunjukkanbahawa walaupun institusi perbankan berusaha untukmemanfaatkan perikatan strategi ini, perikatan yangtelah dijalin lazimnya meliputi perbankan runcit danteknologi maklumat. Penemuan daripada kaji selidikini juga akan digunakan untuk mengkaji semularangka kerja undang-undang dan pengawalseliaanyang sedia ada dan mengenal pasti cara untukmenggalakkan lebih banyak lagi perikatan strategi.

Sektor Kewangan

141

Pada tahun 2000, kelulusan menyeluruh telah diberikepada institusi perbankan untuk menjalankan aktivitijualan silang dan bagi merasionalisasikan operasidalaman mereka bagi memaksimumkan sinergikumpulan dan ekonomi mengikut bidangan. Padamasa hadapan, kumpulan perbankan akan digalakkanuntuk merasionalisasikan lagi operasi dalaman merekabagi memaksimumkan ekonomi ikut bidangan. Untuktujuan ini, Bank Negara Malaysia telah memulakanusaha untuk memudahkan penggabungan operasibank perdagangan dan syarikat kewangan dalam satukumpulan perbankan domestik kepada satu entiti yangmenyediakan seluruh spektrum produk kewangan yangberkaitan dengan aktiviti bank perdagangan dansyarikat kewangan. Entiti sah ini akan memegangkedua-dua lesen bank perdagangan dan syarikatkewangan dan dengan itu dapat mengurangkanpertindihan sumber dan menghasilkan penjimatan kos.

Memastikan Akses yang Berterusan kepadaPembiayaanPertumbuhan ekonomi yang berterusan memerlukanakses kepada pembiayaan untuk menyokong prosespertumbuhan. Memandangkan sistem perbankanmerupakan sumber utama pembiayaan dalamekonomi, tumpuan utama langkah-langkah dasarpada tahun 2002 adalah bagi memastikan aktivitipemberian pinjaman oleh sistem perbankan dapatmenyokong pertumbuhan ekonomi. Perkembanganyang menarik perhatian ialah terdapat trend yangmeningkat dalam pembiayaan kepada peminjam-peminjam kecil. Ini sebahagiannya didorong olehperalihan minat kepada pasaran bon oleh sektorkorporat dan peningkatan tumpuan dalampemberian pinjaman kepada sektor isi rumah danPKS oleh institusi perbankan. Dalam tahun-tahunkebelakangan ini, pinjaman kepada sektor isi rumah

.....beberapa langkah telah diperkenalkan pada tahun 2002 bagimemastikan komuniti perniagaan, terutama sekali PKS danperusahaan Bumiputera terus mendapat akses kepadapembiayaan.

Bagi mencapai objektif ini, Akta Bank dan Institusi-institusi Kewangan 1989 (ABIK) akan dipinda dandijangka akan dibentangkan di Parlimen padatahun 2003.

Penggabungan di antara bank saudagar, syarikat brokersaham dan syarikat diskaun bagi membentuk bank-bank pelaburan juga akan digalakkan seperti yangdisarankan dalam PISK. Bank Negara Malaysia,bersama dengan Suruhanjaya Sekuriti (SS) dan BursaSaham Kuala Lumpur (BSKL) sedang menghalusi saturangka kerja pengawalseliaan tunggal berkaitandengan modal untuk bank pelaburan agar perbezaandi antara peraturan kecukupan modal bank saudagardan syarikat broker saham yang sedia ada dapatdiseragamkan. Dalam menggubal peraturan mengenaimodal ini yang akan mewujudkan satu rangka kerjakecukupan modal tunggal untuk bank pelaburan,agensi-agensi pengawalseliaan terlibat telah mengambilkira keperluan untuk meminimumkan bebananpengawalseliaan ke atas bank pelaburan, selaindaripada memastikan bahawa rangka kerja modal inidapat mengesan risiko yang berkaitan dengan aktivitibank pelaburan. Satu kertas konsep mengenaipembentukan bank pelaburan akan diedarkan padaawal tahun 2003. Ini akan disusuli oleh pindaankepada ABIK yang dijangka akan dibentangkan diParlimen pada tahun 2003, bagi memudahkanpembentukan bank pelaburan.

telah mencatat pertumbuhan yang mantap dengankadar purata pertumbuhan tahunan sebanyak 15%sejak tahun 1997, manakala pemberian pinjamankepada PKS sebagai peratusan daripada jumlahpinjaman kepada perniagaan telah meningkatdaripada 22.2% kepada 30.1%.

Menyedari kepentingan sektor perniagaan dalammenyokong pertumbuhan ekonomi, beberapalangkah telah diperkenalkan pada tahun 2002 bagimemastikan komuniti perniagaan, terutama sekaliPKS dan perusahaan Bumiputera, terus mendapatakses kepada pembiayaan. Dalam merumuskanlangkah-langkah ini, adalah disedari bahawa isu-isuyang dihadapi oleh peminjam perniagaan kecilmemerlukan kajian yang komprehensif terhadapamalan dan infrastruktur yang sedia ada,memandangkan isu pembiayaan sering berhubungkait dengan masalah lain yang menjejaskan dayamaju kumpulan peminjam tersebut. Bagi mengenalpasti masalah yang dihadapi oleh PKS di Malaysia,Bank Negara Malaysia telah menjalankan kaji selidikpada tahun 2001 untuk menilai keperluan danmasalah yang dihadapi oleh PKS. Hasil kaji selidiktersebut menunjukkan bahawa akses pembiayaandan bukannya kos peminjaman, merupakan salahsatu isu utama yang dihadapi oleh PKS. Di sampingitu, masalah lain seperti kekurangan kemahirandalam aspek kewangan, pengurusan dan pemasaran,

142

penggunaan teknologi yang rendah serta kurangnyaaktiviti penyelidikan dan pembangunan telahmenjejaskan daya maju PKS. Berdasarkan hasil kajiselidik tersebut, Bank Negara Malaysia telahmencadangkan satu “Rangka Kerja Komprehensifuntuk Pembangunan PKS” bagi menggalakkanpersekitaran yang merangsang pembangunan PKS diMalaysia.

Di antara faktor yang mengekang kemampuan PKSuntuk mendapat pembiayaan adalah ketiadaan rekodkewangan yang mencukupi dan teratur. Hasil kajiselidik menunjukkan bahawa PKS memerlukanbantuan khidmat nasihat, termasuk yang berkaitandengan perakaunan dan kewangan sertapengurusan dan pemasaran. Institusi perbankandengan ini digalak untuk meningkatkan khidmatnasihat kewangan kepada peminjam PKS. Padatahun 2002, 18 daripada 25 buah bank perdagangantelah menyediakan khidmat tambahan kepadapeminjam-peminjam tersebut. Hampir kesemua bankperdagangan juga telah menubuhkan unit-unit PKS.Di antara khidmat yang disediakan oleh Unit PKS initermasuklah mengenal pasti dan merangka produkdan perkhidmatan untuk memenuhi keperluankewangan PKS, mengadakan sesi latihan, bengkeldan khidmat nasihat lain seperti pengurusankewangan dan wang tunai serta perundinganinsurans.

Di samping itu, pelbagai inisiatif telah diambil bagimeningkatkan akses PKS kepada pembiayaan.Khususnya, adalah dikenal pasti bahawa kekurangancagaran merupakan salah satu daripada halanganutama yang dihadapi oleh PKS dalam mendapatkanpembiayaan. Oleh yang demikian, satu mekanismepenyediaan jaminan yang cekap adalah pentinguntuk mengatasi masalah tersebut. Sehubungan ini,langkah-langkah telah diambil untuk meningkatkankeberkesanan operasi Syarikat Jaminan Kredit (CGC)melalui pelbagai inisiatif. Pada tahun 2000, CGCtelah menerima suntikan modal berjumlah RM1bilion daripada Bank Negara Malaysia. Cawangan-cawangan baru juga telah dibuka dan sistempermohonan melalui internet telah dilancarkan bagimembolehkan PKS mendapat akses kepada CGCdengan lebih mudah. Selaras dengan saranan PISK,Bank Negara Malaysia juga sedang menilaikeberkesanan infrastruktur yang sedia ada dengantujuan untuk meningkatkan keberkesanan dan skopCGC. Sementara itu, ekoran permintaan yang tinggidaripada PKS untuk pinjaman di bawah TabungIndustri Kecil dan Sederhana 2 (TIKS2) dan TabungUsahawan Baru 2 (TUB2), Bank Negara Malaysia

telah menambah peruntukan di bawah kedua-duatabung tersebut sebanyak RM250 juta bagi setiaptabung, masing-masing kepada RM650 juta danRM500 juta pada bulan Oktober 2002.

Pembangunan usahawan Bumiputera terus diberipenekanan oleh Bank Negara Malaysia. Strategi telahdibangunkan dan disemak secara berkala untukmencari pendekatan yang terbaik bagi menyokongpembangunan usahawan Bumiputera. Untuk tujuanini, berkuat kuasa 3 Jun 2002, semua fungsi danperanan Unit Pembangunan Bumiputera di BankNegara Malaysia telah dipindahkan ke ERF Sdn Bhd(ERF), sebuah syarikat di mana Bank Negara Malaysiaadalah merupakan pemegang saham utama. Denganini, ERF menjadi satu “badan tujuan khas” untukbertindak sebagai “pusat sehenti” dalam menanganiisu-isu yang berkaitan dengan pembangunanusahawan Bumiputera, termasuklah menyediakanpembiayaan, latihan dan khidmat nasihat. Selaindaripada itu, ERF juga mengendali dan memantauisu-isu yang dibangkitkan oleh usahawan Bumiputeramengenai keberkesanan dan kualiti perkhidmataninstitusi perbankan. Langkah ini adalah bertujuanuntuk mewujudkan mekanisme yang lebih cekap danberkesan bagi membantu pembangunan usahawanBumiputera.

Sementara usaha berterusan dibuat bagi memastikansemua segmen ekonomi mendapat akses yangmencukupi kepada pembiayaan bagi menyokongpertumbuhan ekonomi, adalah dikenal pasti bahawasalah satu daripada cabaran yang dihadapi olehperusahaan mikro atau syarikat-syarikat yang amatkecil adalah akses kepada pembiayaan. Berdasarkanciri-ciri mereka, seperti kekurangan rekod kewangan,latar belakang kredit yang terhad serta cagaran yangtidak mencukupi, perusahaan mikro di seluruh duniapada umumnya menghadapi kesulitan mendapatakses kredit daripada sistem perbankan yang formal.Pemberian pembiayaan kepada perusahaan mikro,iaitu pembiayaan mikro, selalunya melibatkan jumlahpinjaman yang kecil, pembayaran balik pinjamanyang kerap dan pengawasan rapi oleh institusi-institusi untuk memastikan pembayaran balikpinjaman dibuat mengikut jadual. Sehubungan ini,sementara sistem perbankan adalah merupakansumber penting pembiayaan kepada PKS,pengalaman antarabangsa menunjukkan bahawasistem perbankan konvensional bukanlah mekanismeyang sesuai untuk memenuhi keperluan pembiayaanoleh perusahaan mikro berdasarkan ciri-ciripembiayaan mikro yang unik. Sebaliknya, institusikhusus, iaitu institusi pembiayaan mikro, sering

Sektor Kewangan

143

digunakan sebagai pembiaya utama bagi kumpulanpeminjam ini dan selalunya dengan bantuan khasdaripada Kerajaan, organisasi bukan kerajaan daninstitusi-institusi antarabangsa. Walaupun beberapainstitusi telah ditubuhkan di Malaysia khusus untukmemenuhi keperluan pembiayaan kumpulan peminjamtersebut, tetapi ianya tidak mencukupi. Bank NegaraMalaysia telah selesai membuat kajian termasuk sarananuntuk mengukuhkan lagi infrastruktur sedia ada,meningkatkan keberkesanan, di samping memperluaskanperuntukan khidmat kewangan kepada semuaperusahaan mikro dan kumpulan berpendapatan rendah.

Menggalakkan Konsumerisme yang AktifSelain daripada langkah-langkah untukmengukuhkan daya tahan dan kapasiti sektorperbankan, usaha juga diambil bagi menggalakkankonsumerisme yang aktif dan mengukuhkaninfrastruktur perlindungan pengguna secaramenyeluruh sejajar dengan saranan dalam PISK.Strategi-strategi bagi mencapai rangka kerjaperlindungan pengguna yang berkesan danmemadai, seperti yang digariskan dalam PISK,melibatkan program pendidikan pengguna yang

berkaitan dengan amalan perbankan, menetapkanperaturan yang terperinci untuk mengawal amalaninstitusi perbankan di samping memperkenalkanlangkah-langkah untuk meningkatkan kecekapandalam sektor perbankan. Dengan pasaran kewangankini semakin sofistikated, semua pihak yangberkepentingan perlu memainkan peranan untukmeningkatkan kecekapan dan kestabilan dalamsistem kewangan. Sehubungan ini, konsumerismeyang aktif memainkan peranan penting dalammenaikkan tahap kecekapan sektor perbankan.Apabila pengguna mempunyai pemahamankewangan yang lebih celik, mereka akan menuntutproduk dan perkhidmatan yang berpelbagai padaharga yang kompetitif. Dengan ini, institusiperbankan perlu meningkatkan inovasi dankecekapan untuk bersaing. Oleh itu, konsumerismeyang aktif boleh menyumbang kepada pembentukansektor perbankan yang lebih kukuh dan kompetitif.

Pembangunan konsumerisme yang aktif bergantungkepada kewujudan pelanggan perbankanberpengetahuan yang mempunyai pemahaman yangmendalam mengenai produk dan perkhidmatan

terancang dan komprehensif, meningkatkanketelusan institusi-institusi kewangan, meluaskanperanan Biro Perantaraan Perbankan danmelaksanakan peraturan antipakat yang merangkumipolisi anti-saing dan amalan tidak adil.

Sebelum ini, pergantungan yang ketara diletakkan keatas Bank Negara Malaysia untuk memantau amalan-amalan institusi perbankan, yang meliputi antaralainnya, untuk bertindak sebagai pengantara didalam kes aduan pengguna-pengguna yang

Strategi-strategi bagi mencapai rangka kerja perlindunganpengguna yang berkesan melibatkan program pendidikanpengguna yang terancang dan komprehensif, meningkatkanketelusan institusi-institusi kewangan, meluaskan peranan BiroPerantaraan Perbankan dan melaksanakan peraturan antipakatyang merangkumi polisi antisaing dan amalan tidak adil.

institusi perbankan, termasuk peranan dan fungsipeserta-peserta kewangan, jenis-jenis produk danperkhidmatan kewangan yang ditawarkan, syarat-syarat produk perbankan, hak dan tanggungjawabpengguna dan juga institusi perbankan, di sampingrisiko dan faedah yang terdapat pada produkperbankan itu. Untuk menerajui program pendidikanpengguna ini, satu program pendidikan pengguna(CEP) jangka panjang terancang yang dikenalisebagai “Info Perbankan” telah dilancarkan pada 30Januari 2003. Program 10 tahun ini dibahagikan

Jadual 4.7Risalah maklumat yang dikeluarkan di bawah Program Pendidikan Pengguna pada tahun 2003

1 Pinjaman Perumahan 7 Transaksi Haram Dalam Mata Wang Asing

2 Sewa Beli 8 Apakah Perbankan Islam?

3 Cek Tak Laku 9 Membuat Aduan Perihal Perbankan

4 Kad Kredit 10 Mata Wang Malaysia

5 Perbankan Internet 11 Biro Kredit

6 Mengurus Wang Anda 12 Bank Negara Malaysia

144

kepada tiga fasa untuk memastikan penyebaranmaklumat yang berkesan kepada pelbagai kumpulanpengguna perbankan, dengan objektif utama untukmeliputi semua segmen dalam populasi perbankan.

Di bawah Fasa 1 program ini, maklumat akandisebarkan kepada pihak awam dalam bentuk bukukecil bermaklumat dan melalui laman webwww.bankinginfo.com.my. Sehingga kini, sebanyak12 buah buku kecil telah diterbitkan, meliputipelbagai tajuk. Buku kecil ini boleh diperolehdaripada cawangan bank perdagangan dan syarikatkewangan.

Buku kecil tersebut memberi maklumat am mengenaiisu perbankan asas yang perlu diketahui olehpengguna. Maklumat yang lebih terperinci mengenaiproduk kewangan runcit dan isu-isu berkaitan akandisebarkan pada masa akan datang, dengan tujuanuntuk meningkatkan tahap celik kewangan dikalangan pengguna perbankan. Program ini akandimantapkan lagi dari masa ke masa, berdasarkanmaklum balas yang diterima daripada pengguna daninstitusi perbankan. Untuk menilai keberkesananprogram tersebut, kaji selidik berkala akandijalankan, manakala bilangan pelawat ke lamanweb akan turut dipantau.

Dengan usaha ke arah kaedah penyeliaan yangberorientasikan pasaran dan pengguna yang lebihprihatin tentang hak-hak mereka apabila berurusandengan institusi perbankan, satu rangka kerjaperlindungan pengguna yang komprehensif danberkesan adalah juga penting untuk menyediakansaluran khidmat pembelaan untuk pengguna,khususnya pengguna runcit. Oleh itu, bagimelengkapi inisiatif CEP, usaha dalam bidang lainuntuk memperkukuhkan infrastruktur perlindunganpengguna secara menyeluruh sedang dibangunkan.Satu rangka kerja sedang dibangunkan untukmeningkatkan tahap ketelusan semua produk runcityang diperkenalkan oleh institusi perbankan.Piawaian pendedahan minimum dijangka membantupengguna perbankan runcit untuk memilih produkperbankan yang sesuai dengan keperluan mereka,memandangkan syarat-syarat asas perjanjian sepertiyuran dan caj, kadar faedah dan kadar hasil perludimaklumkan kepada pengguna terlebih dahulu.Piawaian tersebut menghendaki institusi perbankanmemaklumkan segala maklumat yang penting agarpengguna berpeluang membuat keputusanbermaklumat di peringkat awal, sekaligusmengurangkan ketidakpastian dan pertikaian diperingkat seterusnya. Ini juga memudahkan

pengguna untuk memilih produk selepas membuatperbandingan. Penekanan diberi kepada penggunaruncit memandangkan peminjam korporat dianggapmempunyai kepakaran atau akses kepada kepakaranuntuk membuat keputusan bermaklumat mengenaiproduk perbankan. Selain itu, satu kamus yangmerangkumi istilah-istilah lazim bagi menghurai danmembandingkan produk akan diedarkan bagimeningkatkan pemahaman pengguna terhadapproduk perbankan dan syarat-syarat kewangan.

Pada tahun 2001, institusi perbankan dikehendakimewujudkan Unit Aduan yang khusus untukmenyediakan pembelaan awal kepada pengguna.Pada masa hadapan, Unit Aduan dijangkamemainkan peranan yang lebih besarmemandangkan pengguna memerlukan lebih banyakmaklumat dan penerangan mengenai transaksiperbankan mereka. Selain daripada itu, peranan BiroPerantaraan Perbankan (BMB) kini sedang disemaksemula dengan tujuan untuk meluaskan skoppertikaian yang dikendalikan oleh BMB. Kini BMBhanya menjadi pengantara bagi pertikaian mengenaifaedah dan caj denda berlebihan, iklan yangmengelirukan, pengeluaran ATM dan transaksi kadkredit yang menyalahi undang-undang dan tindakandiskriminasi terhadap penjamin, dengan pemberianterhadap tuntutan dihadkan sebanyak RM25,000.Oleh itu, pengembangan peranan BMB memberisaluran alternatif yang cepat untuk menyelesaikanpertikaian perbankan dan mengurangkan keperluanpengguna mengambil tindakan undang-undang.Dengan kemunculan bankassurans, usaha jugasedang dilaksanakan untuk menggabungkan BMBdengan Biro Pengantaraan Insurans bagi memantapdan meningkatkan mekanisme penyelesaianpertikaian.

Mengekalkan Kestabilan KewanganSeiring dengan usaha untuk menggalakkankecekapan dan persaingan yang lebih tinggi,tumpuan terus diberi untuk memperkukuhkan dayatahan institusi perbankan dan mengekalkankestabilan kewangan. Ini adalah penting bagimembolehkan institusi perbankan menyokong prosespertumbuhan ekonomi secara berkesan. Denganskop aktiviti institusi perbankan yang semakin rumitakibat peningkatan inovasi dan pembaharuan dalamteknologi, peraturan berhemat sentiasa perludikemas kini bagi mengambil kira perubahan dalamprofil risiko institusi perbankan dan memastikanpiawaian pengurusan risiko mampu mengukur danmenguruskan risiko ini. Oleh itu, tumpuan yanglebih diberi ke arah memupuk amalan pengurusan

Sektor Kewangan

145

risiko yang baik oleh institusi perbankan selarasdengan perkembangan dalam pasaran kewangandomestik dan global.

Dengan persaingan yang lebih hebat akibatpenyahantaraan dan kemasukan peserta bukantradisional dalam pasaran kewangan, institusikewangan serata dunia kini menjalin perikatandengan institusi perbankan dan institusi bukanperbankan yang lain untuk menembusi pasaran barudan bukan tradisional bagi memenuhi kehendakpelanggan yang semakin meningkat. Selaras denganperkembangan ini, institusi perbankan domestiksedang menyusun semula organisasi kumpulanmereka dan menjalin perikatan baru untuk terlibatdalam rangkaian produk yang lebih meluas di bawahsatu jenama yang sama. Struktur konglomeratkewangan dan saling berhubungan di antara syarikatyang berlainan di dalam kumpulan yang sama kinisemakin kompleks, justeru memerlukan rangka kerjapenyeliaan bersepadu konglomerat kewangan yanglebih mantap. Sebelum ini, pengawalseliaankonglomerat kewangan dikenakan secarapentadbiran sahaja, dengan menghalakan tumpuankepada aspek operasi dan pelaburan tertentu sahajayang dilakukan oleh konglomerat kewangan ini.Oleh yang demikian, Bank Negara Malaysia kinisedang menggubal satu rangka kerjapengawalseliaan dan pengawasan konglomeratkewangan yang formal bagi membolehkan satupenilaian dibuat terhadap keadaan kewangankonglomerat ini secara menyeluruh dan menerimapakai keperluan berhemat bagi mengekalkankekukuhan kewangannya. Satu kertas konsep akandiedarkan pada tahun 2003, yang memberi tumpuankepada empat aspek utama, iaitu struktur kumpulan,keperluan modal, urus tadbir korporat danpendedahan kepada syarikat dalam kumpulan yangsama. Rangka kerja ini akan diperluaskan kemudianuntuk mengambil kira aspek-aspek lain sepertikeperluan pelaporan dan pendedahan kepada satuentiti. Bagi menyokong rangka kerja pengawalseliaanbaru ini, infrastruktur perundangan yang perlu akandibangunkan bagi menjamin penguatkuasaan yangberkesan.

Dengan liberalisasi pasaran kewangan, inovasiproduk kewangan dan kemajuan teknologi, adalahsemakin perlu untuk institusi perbankan diuruskanoleh pengurusan yang cekap dan berkebolehanuntuk menentukan hala tuju strategik institusimereka di samping menguruskan operasi institusiperbankan masing-masing secara berkesan danberhemat. Persekitaran yang semakin mencabar

dalam operasi ini memerlukan penglibatan yang aktifoleh lembaga pengarah. Urus tadbir korporat yangmantap akan menyumbang kepada meningkatnyakebertanggungjawaban, seterusnya akanmenyumbang kepada pengurusan risiko yang lebihbaik oleh institusi. Bank Negara Malaysia sedangmengkaji semula rangka kerja urus tadbir korporatinstitusi perbankan yang sedia ada agar selarasdengan perkembangan dalam pasaran kewangan.Rangka kerja ini akan ditunjangi oleh empat prinsipasas berkaitan dengan urus tadbir korporat, iaitutanggungjawab, kebertanggungjawaban, keadilandan ketelusan. Penekanan akan diberi kepadaperanan dan kebertanggungjawaban ahli lembagadan pengurusan kanan institusi perbankan dalammenguruskan perniagaan dan hal ehwal institusimereka. Bidang khusus yang ditangani dalamrangka kerja ini, diantaranya, adalah tanggungjawabdan pengawasan oleh ahli lembaga pengarah danfungsi-fungsi audit. Pemegang saham institusiperbankan juga dijangka memainkan peranan yanglebih aktif dalam mengawasi keberkesanan ahlilembaga pengarah dan pihak pengurusan dalamsesebuah institusi. Rangka kerja ini juga akanmemastikan ahli lembaga dan pengurusan kananinstitusi perbankan adalah layak dan sesuai, melaluiproses pemeriksaan berkala yang dijalankan olehBank Negara Malaysia. Kertas konsep mengenaiperkara ini akan diedarkan pada tahun 2003.

Usaha untuk menghalang sistem perbankan domestikdaripada digunakan untuk aktiviti pengubahan wangharam telah dipertingkatkan pada tahun 2002.Rangka kerja yang berkaitan telah diperkukuhkandengan enakmen Akta Pencegahan PengubahanWang Haram 2001 (AMLA) dan penubuhan UnitPerisikan Kewangan di Bank Negara Malaysia.Penekanan turut diberi terhadap usahamemperkukuhkan prosedur mengenal pasti danmenentusahkan pelanggan di institusi perbankanselaras dengan dasar “Ketahui Pelanggan Anda”.Institusi dikehendaki melaporkan urus niaga yangmencurigakan kepada Unit ini. Selain daripada itu,peruntukan yang berkaitan dengan kewajipanpelaporan di bawah Akta ini yang pada mulanyadikuatkuasakan ke atas bank-bank perdagangan,syarikat-syarikat kewangan dan bank-bank saudagar,kemudiannya telah dikuatkuasakan ke atas institusikewangan yang lain pada tahun 2002. Pada bulanJanuari 2003, beberapa institusi kewangan lain sepertiBank Kerjasama Rakyat (M) Berhad dan BankSimpanan Nasional telah diserap di bawah bidangkuasa AMLA sebagai institusi pelapor. Selanjutnya,beberapa seksyen AMLA termasuk yang berkaitan

146

dengan penyimpanan rekod, pemusatan maklumat,pihak berkuasa penyelia, kuasa untukmenguatkuasakan pematuhan dan pemeriksaaninstitusi pelapor juga dikuatkuasakan pada bulanJanuari 2003.

Bagi memastikan piawaian perakaunan yangdigunakan oleh sektor perbankan adalah selarasdengan piawaian antarabangsa, Bank NegaraMalaysia menyertai secara aktif beberapa kumpulankerja yang ditubuhkan oleh Lembaga PiawaianPerakaunan Malaysia (MASB). Salah satuperkembangan utama pada tahun 2002 ialahlangkah memperkenalkan “International AccountingStandard (IAS) 39”, yang menetapkan piawaian bagipengiktirafan dan pengukuran instrumen kewangan.Walaupun MASB masih belum menerima pakaipiawaian ini, Bank Negara Malaysia telah membuatsatu tinjauan bagi menentukan tahap kesedaraninstitusi kewangan tentang perkara ini. Yangmenariknya, tinjauan ini menunjukkan tahapkesedaran yang tinggi di kalangan institusiperbankan mengenai implikasi IAS 39.

Dari pandangan pengawal selia, penggunaan IAS 39memerlukan peningkatan yang ketara terhadaptahap kawalan dalaman dan sistem IT sesebuahinstitusi perbankan supaya mereka mampu merekoddan mengukur nilai saksama dengan sewajarnya.Penggunaan piawaian ini juga berpotensimenyebabkan kemudahubahan yang tinggi dalampendapatan institusi kewangan. Kemudahubahanyang tinggi ini mungkin menyebabkan kekeliruandalam penafsiran profil risiko sebenar institusiperbankan. Kebimbangan utama institusi perbankanialah berkaitan dengan penentuan nilai saksamayang disebabkan oleh kurangnya aktiviti jual beliinstrumen kewangan. Bagi mempertingkatkanketelusan institusi, kertas konsep kedua mengenai“Garis Panduan Penyata Kewangan Contoh untukInstitusi Kewangan Berlesen” (BNM/GP8) yang telahdipinda telah dikeluarkan oleh Bank Negara Malaysiauntuk mengukur dan menggambarkan maksudbutiran-butiran dalam penyata kewangan denganlebih baik lagi.

Satu daripada tumpuan utama dalam merumuskandasar berhemat pada tahun 2002 adalah berkaitandengan “New Basel Capital Accord” ataupun Basel II.Kertas perbincangan kedua mengenai Basel II, yangdikeluarkan oleh Bank for International Settlements(BIS) pada bulan Januari 2001, telah menetapkantanda aras global yang baru untuk menilaikecukupan modal institusi kewangan. Menyedari

implikasi ketara Basel II terhadap institusi perbankan,usaha telah dibuat untuk meningkatkan tahappemahaman yang lebih mendalam di kalanganpengurusan kanan institusi perbankan agar merekamengambil langkah-langkah yang perlu untukmematuhi rangka kerja kecukupan modal yang baruini. Pada tahun ini, Bank Negara Malaysia telahmenjalankan kaji selidik awalan bagi menentukankesan Basel II terhadap industri domestik denganmenggunakan pendekatan “Standardised”, salahsatu daripada dua kaedah pengiktirafan modal yangdibenarkan di bawah Basel II. Seiring dengan kajiselidik ini, Bank Negara Malaysia juga telahmengeluarkan satu soal selidik untuk menentukantahap kesediaan institusi perbankan untukmenggunakan pendekatan “Internal Ratings Based”(IRB), yang menghendaki bank menggunakanpenarafan dalaman untuk menentukan keperluankecukupan modal mereka.

Memandangkan pendekatan IRB begitu kompleks,institusi perbankan domestik dijangka dapatmematuhi pendekatan “Standardised” pada peringkatawal. Namun demikian, menjelang penggunaan BaselII oleh institusi perbankan, banyak cabaran perludihadapi oleh pelbagai pihak berkepentingan yangterlibat di dalam proses ini. Satu daripada pihakberkepentingan ini ialah agensi-agensi penarafan.Memandangkan pergantungan yang tinggi kepadapenarafan luaran di bawah pendekatan“Standardised”, BIS telah menetapkan kriteriatertentu yang perlu dipatuhi agensi-agensi penarafansebelum penarafan mereka boleh digunakan untuktujuan pengiraan keperluan modal. Oleh yangdemikian, agensi penarafan domestik perlumempertingkatkan keupayaan mereka bagi mematuhisyarat-syarat ini. Syarat-syarat ketat yang ditetapkan,khususnya yang berkaitan dengan pendekatan IRB,akan memberikan cabaran yang besar kepada pesertaindustri di samping pengawal selia dalam menilaikecukupan modal institusi perbankan. Sumber danmasa yang begitu banyak diperlukan untukmempertingkatkan operasi, pengumpulan data danbudaya niaga bagi membolehkan institusi perbankanmemenuhi keperluan yang ditentukan di bawah BaselII. Kemahiran sedang dibangunkan di Bank NegaraMalaysia untuk membolehkan penilaian terhadapkecukupan model-model di bawah Tunjang 2 (Pillar 2)di samping mengukuhkan rangka kerja pendedahanagar selaras dengan keperluan Tunjang 3 (Pillar 3).

Di peringkat serantau, Bank Negara Malaysia telahdilantik sebagai pengerusi Kumpulan KerjaPenyeliaan Perbankan EMEAP pada bulan Mei 2002

Sektor Kewangan

147

untuk tempoh dua tahun. Selaku pengerusi, BankNegara Malaysia telah menganjur danmempengerusikan Mesyuarat Kumpulan KerjaEMEAP yang ke-13 di Kuala Lumpur yangmenumpukan perhatian kepada isu-isu yangberkaitan dengan Basel II. Anggota Kumpulan Kerjaini juga berpeluang untuk berjumpa dengan BaselCommittee on Banking Supervision (BCBS) dalammesyuarat tersebut untuk membangkit danmembincangkan isu-isu serantau yang berkaitanpelaksanaan Basel II. Perbincangan di antara BCBSdan wakil-wakil sektor perbankan dari kawasan AsiaPasifik juga telah diadakan. Di antara kebimbanganutama yang telah diketengahkan oleh beberapapengawal selia dan wakil-wakil industri dalamperbincangan ini adalah pelucutan kelayakancagaran fizikal sebagai pengurang risiko kredit dibawah pendekatan “Standardised” untuk tujuankecukupan modal. Memandangkan persekitaranrantau ini, di mana cagaran fizikal, terutamanyahartanah, merupakan sumber utama untukmelindungi kredit bagi institusi perbankan, syarat-syarat yang ketat ini tidak akan memberi manfaatdari segi penjimatan modal untuk institusi perbankandi rantau ini.

Pada tahun ini, selaras dengan pelbagai usaha yangdilakukan oleh pihak berkuasa untukmemperkukuhkan keupayaan peserta industri agardapat mematuhi keperluan Basel II, BIS telahmenjalankan kaji selidik kuantitatif yang ketiga (QIS3) bagi menilai kesan cadangan terbarunya sebelumpengeluaran kertas perbincangan ketiga dan yangterakhir pada pertengahan tahun 2003. Dua institusiperbankan domestik telah mengambil bahagiandalam kajian ini sebagai penunjuk kesan yangmungkin dihadapi akibat cadangan baru ini ke atasindustri perbankan domestik. Hasil kajian ini akandikeluarkan pada awal tahun 2003 diikuti cadanganterakhir persetujuan modal baru (New CapitalAccord) pada akhir tahun 2003 setelah tamattempoh perbincangan dengan industri kewangan diperingkat global. Dengan mengambil kira bahawanegara-negara membangun seperti Malaysia yangmemerlukan masa yang lebih untuk membangunkankeupayaan sektor perbankan mereka bagi memenuhikeperluan Basel II, BIS telahpun menyatakan sekalilagi bahawa pelaksanaan Basel II yang dijangka padatahun 2006, hanya diwajibkan ke atas negara-negaraG-10. Namun demikian, usaha akan diteruskan olehBank Negara Malaysia untuk mempertingkatkankeupayaan peserta industri agar mereka berjayamemenuhi keperluan baru ini dalam jangka yangberpatutan.

Walaupun Basel II tertumpu kepada risiko kredit danrisiko operasi, elemen risiko pasaran juga merupakankomponen risiko penting yang juga memerlukanpenilaian dan pemantauan yang mencukupi. Dibawah Basel II, pengiraan modal untuk risiko pasarankekal sama dengan kaedah pengiraan yangditetapkan di dalam garis panduan yang dikeluarkanoleh BIS pada tahun 1996. Bank Negara Malaysiaberhasrat untuk memperkenalkan rangka kerja inipada tahun 1998, tetapi penyerapan risiko pasaranke dalam rangka kerja modal telah ditundadisebabkan oleh kesan minimal yang ditunjukkanoleh risiko pasaran dan krisis kewangan Asia.Dengan meningkatnya penggunaan instrumenkewangan yang mendedahkan institusi perbankankepada risiko pasaran yang lebih tinggi, kesan risikopasaran terhadap kecukupan modal institusiperbankan telah dinilai semula. Walaupun kajian inimenunjukkan bahawa kesan risiko pasaran masihkecil dan terurus, tahap risiko pasaran telahpunmeningkat dari masa ke semasa. Oleh yangdemikian, Bank Negara Malaysia akan mengeluarkankertas konsep yang pertama pada akhir sukupertama tahun 2003 untuk merangkumi risikopasaran agar dapat memaparkan keadaan semasadengan lebih baik dalam rangka kerja kecukupanmodal.

Seiring dengan objektif Basel II untuk mencapaitahap kesensitifan yang lebih tinggi kepada risikodalam pengiraan keperluan modal untuk institusiperbankan, Bank Negara Malaysia juga telahmenyemak Garis Panduan Pinjaman kepada SektorHartanah dan Pinjaman untuk Pembelian Saham.Pada bulan Mac 1997, sebelum bermulanya krisiskewangan, Bank Negara Malaysia telahmengenakan had maksimum ke atas pemberianpinjaman kepada sektor hartanah dan untukpembelian saham. Had-had ini adalah bagimemastikan pendedahan institusi perbankankepada dua sektor ini berada pada tahap yangterkawal dan tidak mendedahkan sistem perbankankepada risiko yang berlebihan. Namun demikian,dengan amalan pengurusan risiko institusiperbankan yang semakin sofistikated selarasdengan kemajuan dalam teknologi dan sistempengurusan risiko, had-had ini akan dimansuhkanbagi memberikan lebih kefleksibelan kepadainstitusi perbankan yang mempunyai kekuatanmodal yang jitu dan keupayaan pengurusan risikoyang berhemat untuk menguruskan pendedahanmereka kepada sektor-sektor ini. Dengankeupayaan pengurusan risiko yang baik dan modalyang mencukupi sebagai penimbal bagi menyokong

148

selera risiko mereka, institusi perbankanberkedudukan selesa untuk mengurus sendiripendedahan mereka kepada risiko masing-masing.Kebertanggungjawaban untuk memastikan sistemdan prosedur yang mencukupi telah dibangunkanuntuk menguruskan risiko masih terletak di bahulembaga pengarah dan pengurusan kanan institusiperbankan. Bank Negara Malaysia telahmengeluarkan kertas konsep pada bulan November2002 yang menggariskan penggunaan rangka kerjapemarkahan yang mengira keperluan modal untukmenyokong aktiviti pinjaman institusi perbankankepada kedua-dua sektor ini. Pemberian pinjamanyang melebihi tahap ambang tertentu akandikenakan keperluan modal tambahan berdasarkanmekanisme pemarkahan ini.

Pengukuhan jaringan keselamatan kewanganadalah juga faktor utama untuk mengekalkankestabilan kewangan. Pada masa hadapan, satujaringan keselamatan kewangan yang komprehensifuntuk menyumbang kepada pengukuhan kestabilankewangan perlu dibangunkan. Untuk tujuan ini,usaha telah dibuat untuk membangunkan satusistem insurans deposit bagi melengkapi lain-lainbentuk jaringan keselamatan kewangan di sampingmeningkatkan infrastruktur perlindungan penggunadi Malaysia. Objektif utama sistem insurans depositini adalah untuk memberi perlindungan kepadapendeposit mengikut had yang tertentu dan bagimeningkatkan insentif untuk pengurusan risikoyang berhemat.

Kestabilan kewangan tidak mungkin tercapaidengan hanya memastikan kestabilan di sektorperbankan sahaja. Dengan pasaran modal kinimenjadi semakin penting untuk memenuhikeperluan pembiayaan ekonomi, maka adalah perluuntuk memantau perkembangan dalam kedua-duapasaran modal dan sektor perbankan bagimemastikan kestabilan kewangan yang menyeluruhdapat dikekalkan. Memandangkan kedua-duapasaran ini terletak di bawah pengawasanpengawal selia yang berlainan, tahap kerjasama dansaling bantu-membantu perlu dipertingkatkan diantara kedua-dua pengawal selia ini. Bagi menjalinkerjasama yang lebih baik dan memudahkanpertukaran maklumat di antara pengawal selia, satumemorandum persefahaman (MOU) di antara BankNegara Malaysia dan Suruhanjaya Sekuriti telahditandatangani pada tahun 2002 bagimemperkukuhkan bidang pemberian bantuan dankerjasama sesama pengawal selia bagi memastikanpembangunan yang teratur bagi pasaran modal dan

sektor perbankan. MOU ini juga bertujuan untukmerapatkan jurang ataupun pertindihanpengawalan dan penyeliaan industri perbankan danpasaran modal. Selaras dengan objektif MOU ini,Bank Negara Malaysia dan Suruhanjaya Sekurititelah bekerjasama dalam penggubalan beberapadasar pada tahun ini, seperti pembangunan rangkakerja kecukupan modal untuk bank pelaburan danpenglibatan broker universal dalam pasaran hutangtak tersenarai. Bagi meningkatkan tahapperlindungan untuk pelabur yang terlibat dalamaktiviti pasaran modal, Bank Negara Malaysia jugatelah mengeluarkan satu kertas konsep yangbertajuk “Garis Panduan Aktiviti Serah Semua yangDijalankan oleh Peniaga Terkecuali” kepada industriperbankan. Garis Panduan ini membentangkankeperluan penyimpanan rekod, amalan jualanterbaik di samping keperluan perlesenan untukkakitangan institusi perbankan yang terlibat dalamaktiviti serah semua (pass-through activities). GarisPanduan ini bertujuan untuk memastikan hak-hakpelabur dan ketulusan pasaran dikekalkan. Padatahun ini, Bank Negara Malaysia juga telahmengeluarkan Garis Panduan untuk InstrumenDeposit Boleh Niaga (NID) dan Garis PanduanPenerimaan Jurubank (BA) yang dipinda dalamusaha menyeragamkan garis panduan ini denganamalan pasaran masa kini. Garis Panduan NID inijuga telah disemak untuk menyelaraskan piawaiandi antara NID konvensional dan NID berunsurkanIslam.

Dengan pengeluaran Garis Panduan SekuritiBersandarkan Aset (ABS) oleh Suruhanjaya Sekuritipada tahun 2001, kesedaran dan minat di kalanganinstitusi kewangan untuk terlibat dalam urus niagaABS juga telah meningkat. Walaupun pembangunanABS masih di peringkat awal, pasaran ABS yangberkembang membuka saluran baru kepada institusiperbankan untuk bukan sahaja meningkatkanpulangan ke atas aset mereka, yang lebih pentinglagi ialah peluang untuk mengurangkan risiko kreditdan memperbaiki gabungan portfolio mereka.Sehubungan ini, Bank Negara Malaysia telahpunmengeluarkan kertas konsep mengenai “PiawaianBerhemat untuk Urus Niaga PensekuritianBersandarkan Aset” bagi merangkumi pengurusanrisiko am dan keperluan berhemat di sampingperaturan kawal selia terhadap urus niaga ini. GarisPanduan ini juga bertujuan untuk memastikaninstitusi berlesen yang terlibat dalam urus niaga inimempunyai pemahaman yang menyeluruh danpengetahuan yang mencukupi untuk menguruskanrisiko yang timbul daripada urus niaga ini.

Sektor Kewangan

149

Melangkah Ke HadapanPerkembangan dalam beberapa tahun yang akandatang adalah amat penting dalam usaha mencapaimatlamat terakhir yang dibayangkan di bawah PISK.Dengan pengukuhan struktur yang diusahakan bagimempertingkatkan daya tahan dan daya saing sektorperbankan, sektor perbankan kini berada dalamkedudukan yang baik untuk menyokong prosestransformasi ekonomi di samping memenuhikeperluan persekitaran ekonomi yang semakinmencabar. Oleh yang demikian, strategi untukmelangkah ke hadapan akan terus memberitumpuan kepada usaha meningkatkan prestasiinstitusi perbankan agar mereka berdaya tahan,cekap dan berupaya memenuhi keperluan ekonomiyang sedang berkembang. Usaha untukmenggalakkan kestabilan kewangan juga akandipergiatkan melalui pembangunan infrastrukturyang cekap untuk memacu inovasi dan dinamismedalam sektor perbankan. Secara bersama, usaha iniakan meyumbang kepada peningkatan dalamprospek pertumbuhan dan pembangunan sektorperbankan dan ekonomi.

AKTIVITI-AKTIVITI PENYELIAAN

Pada tahun 2002, tumpuan utama fungsi penyeliaanadalah untuk mempromosikan institusi perbankanyang kukuh dan stabil serta membina keupayaansistem kewangan yang efektif bagi memenuhikeperluan ekonomi. Berdasarkan objektif-objektiftersebut, aktiviti-aktiviti penyeliaan telahmengutamakan pemantauan rapi terhadapkedudukan kewangan dan kekukuhan institusiperbankan, pelaksanaan strategi-strategi awal dalammenangani sebarang kemerosoton atau kelemahan,menggalakkan amalan terbaik dalammempertingkatkan struktur urus tadbir korporatserta memperkukuhkan sistem pengurusan risikoyang merupakan asas prestasi perniagaan.

Oleh itu, pendekatan penyeliaan yang diamalkanadalah berlandaskan rangka kerja bagi penyeliaanterlaras risiko yang proaktif dan berhemat.Pendekatan ini merupakan pendekatan serampangdua mata, iaitu pemeriksaan di premis danpengawasan luar premis yang dinamik. Kaedahpenyeliaan terlaras risiko ini membolehkan PihakBank mengenal pasti masalah serta menyalurkansumber tenaganya pada bidang yang berisiko tinggi.Di samping itu, kaedah ini dapat memberi tumpuankepada penilaian terhadap kecukupan sistempengurusan risiko dalam mengendalikan risiko yangdiambil oleh institusi perbankan. Dari sudut

penyeliaan, Pihak Bank mampu secara bebasmemeriksa situasi atau aktiviti yang berkemungkinanboleh menggugat institusi perbankan atau sistemperbankan secara keseluruhannya. Metodologi inimembolehkan tindakan awal dirangka bagimemastikan institusi perbankan mengambil langkahyang sewajarnya dalam mengurangkan risiko yangsedia ada. Proses penguatkuasaan telahdiperkukuhkan dengan pelaksanaan Rangka KerjaTindakan Penguatkuasaan Tidak Rasmi (InformalEnforcement Action Framework). Rangka kerja inimembolehkan tindakan penguatkuasaan diambillebih awal bagi memastikan institusi perbankan atausyarikat induk mengambil langkah-langkahpembetulan yang segera sebelum keadaan menjadilebih buruk, yang akan melibatkan kos yang besaratau memerlukan masa yang lama untuk tujuanpemulihan.

Pada tahun 2002, sebanyak 91 pemeriksaan telahdijalankan ke atas institusi perbankan, merangkumiibu pejabat, cawangan di dalam dan luar negara,syarikat induk bank dan syarikat yang berkaitandengan institusi perbankan. Di samping itu, skoppenyeliaan perbankan telah diperluaskan lagi bagimerangkumi penyeliaan terhadap enam institusikewangan pembangunan di bawah Akta Institusi-Institusi Kewangan Pembangunan 2002 sertamenjalankan pemeriksaan ke atas langkah-langkahanti-pengubahan wang yang diambil oleh institusiperbankan bagi mematuhi Akta PencegahanPengubahan Wang Haram 2001.

Fungsi penyeliaan luar premis saling melengkapipemeriksaan di premis melalui pengawasanberterusan terhadap kedudukan kewangan institusiperbankan. Ini meliputi penilaian dan kelulusanpenyata kewangan institusi perbankan, yang manaianya akan disemak bagi memastikan bahawapenyata-penyata kewangan tersebut telah disediakanmengikut piawaian perakaunan dan garis panduanBank Pusat, terutamanya dari segi kecukupanperuntukan hutang lapuk dan ragu serta peruntukanke atas kemerosotan nilai pelaburan. Di sampingpenilaian terhadap penyata kewangan, institusiperbankan juga dikawal selia secara rapi melaluipenghantaran laporan statistik berkala serta analisakewangan dan bukan kewangan yang terperinci bagimengesan di peringkat awal, sebarang kelemahanyang mungkin timbul.

Sektor perbankan telah menyaksikan kewujudan satulanskap kewangan yang baru, di mana jumlahinstitusi perbankan domestik telah berkurangan tetapi

150

saiz sesebuah institusi perbankan telah menjadibesar, hasil daripada program penggabungan yangdimulakan pada tahun 1999. Penggabungantersebut telah menyebabkan institusi perbankanmenyusun serta menyemak semula fokus strategidan struktur model perniagaan mereka. Walaupunperkembangan ini dilaksanakan demimempertingkatkan kecekapan dan daya saingansektor perbankan, keupayaan sistem pengurusanrisiko institusi perbankan dalam mengenal pasti risikoyang mungkin timbul berpunca daripadakecanggihan produk dan perkhidmatan baru, sistemintegrasi dan budaya kerja serta risiko daripada lain-lain operasi perbankan adalah sentiasa dinilai dandiselia.

Salah satu aspek dalam aktiviti penyeliaan melibatkansesi perbincangan mengenai isu-isu penyeliaan yangsering diadakan bersama dengan institusi-institusiperbankan. Sesi ini bertujuan membantu institusiperbankan dalam membuat penilaian diri terhadapprofil risiko mereka serta merangka pilihan alternatifdan merumus pelan bagi mentadbir danmengurangkan risiko yang sedia ada. Perbincanganini membolehkan Bank Negara Malaysia mengetahuimaklumat dalaman bagi memahami hala tuju danfokus strategik institusi perbankan serta dapatmenilai sejauh mana keupayaan dan kesediaan untukmenghadapi cabaran-cabaran di masa hadapan.

Penerapan urus tadbir korporat yang kukuhmerupakan satu komponen yang penting dalaminfrastruktur pengurusan risiko institusi perbankan.Menyedari kepentingan tersebut, satu rangka kerjayang lebih tersusun dan menyeluruh telah dirangkauntuk menilai prestasi pengarah-pengarah, sama adasecara individu mahupun secara berkumpulan.Rangka kerja tersebut membolehkan Bank NegaraMalaysia membuat penilaian terhadap lembagapengarah dan pengurusan kanan secara lebihobjektif, bagi memastikan ahli lembaga pengarahmelaksanakan tanggungjawab fidusiari yangdiamanahkan dengan lebih efektif. Penilaian tersebutmemberi maklum balas yang berguna bagi tujuanmeluluskan perlantikan dan perlantikan semulapengarah-pengarah serta menilai prestasi pihakpengurusan kanan institusi perbankan.

Keutuhan institusi perbankan turut dinilai denganmenggunakan ukuran rangka kerja ‘CAMEL’, yangberasaskan kepada penilaian terhadap kecukupanmodal, kualiti aset, keupayaan pengurusan, prestasiperolehan dan kecairan. Di samping risiko kredit,kecairan dan operasi, risiko pasaran dan kecukupan

proses pengurusan risiko pasaran juga turut dinilaibagi memastikan yang ianya adalah selaras denganjumlah risiko pasaran serta kesannya terhadapperolehan dan modal institusi perbankan. Sebelumini, penilaian terhadap risiko pasaran diambil kiradalam penilaian komponen modal dan perolehan.Menyedari kepentingan risiko pasaran dan kesannyake atas keutuhan institusi perbankan, rangka kerja‘CAMEL’ telah diperluaskan lagi denganmemasukkan komponen “sensitiviti terhadap risikopasaran” sebagai satu komponen yang baru, dankini rangka kerja tersebut dikenali sebagai ‘CAMELS’.Dalam mempertingkatkan penilaian kesan risikopasaran ke atas sesebuah institusi perbankan dansistem perbankan, Pihak Bank telah membina satumodel pengukuran risiko pasaran. Model tersebutmelengkapi dan mengukuhkan model yang sediaada bagi menjalankan ujian tekanan serta analisasenario untuk membantu penyediaan analisapenyeliaan luar premis yang berpandangan jauhuntuk mengenal pasti skop penilaian risiko pasaranbagi pemeriksaan di premis.

Walaupun perhatian penyeliaan adalah ditumpukankepada penilaian risiko kredit dan pasaran, di manaketidakcukupan pengurusan risiko tersebut bolehmengakibatkan kerugian besar kepada institusiperbankan, fokus penyeliaan juga ditumpukankepada risiko operasi, di mana kerugian juga bolehberpunca daripada pelbagai kegagalan dalam prosesdalaman sesebuah institusi perbankan. Pada masaini, penyelia-penyelia Bank telah memberi penekananyang lebih terhadap penilaian keupayaan institusiperbankan dalam mengenal pasti, mengukur danmemantau risiko operasi. Ini akan memudahkanpersiapan bagi memperkenalkan keperluan modaluntuk risiko operasi seperti dalam cadanganPersetujuan Modal Baru (New Capital Accord).Ujian tekanan terus dilakukan di mana kedudukankewangan semasa institusi perbankan adalahtertakluk kepada ujian simulasi pelbagai keadaanbertujuan mengesan bidang yang berkemungkinanterjejas. Keputusan dari ujian tekanan ini menjadiasas kepada pelaksanaan tindakan awal.

Usaha-usaha proaktif ini telah mendorong institusiperbankan untuk mengambil langkah-langkah yangefektif bagi mengukuhkan lagi urus tadbir korporatdan proses pengurusan risiko. Usaha ini dapat dilihatdaripada peningkatan peranan Ahli LembagaPengarah dan jawatankuasanya, termasukJawatankuasa Audit, dalam memastikan objektifperniagaan dapat dicapai tanpa mengabaikan prinsipberhemat di samping menentukan proses imbang

Sektor Kewangan

151

Pelan Induk Sektor Kewangan

Sepuluh saranan Pelan Induk Sektor Kewangan (PISK) telah selesai dilaksanakan pada tahun 2002 danmenjadikan jumlah keseluruhan saranan yang berjaya dilaksanakan kepada 19 setakat akhir bulanFebruari 2003. Tidak termasuk saranan-saranan yang dilaksanakan secara berterusan sepanjang tempoh10 tahun PISK, baki sebanyak 77 saranan lagi masih belum selesai dilaksanakan. Tumpuan Fasa I PISKadalah untuk meningkatkan kapasiti domestik. Satu strategi serampang empat mata telah diterima pakai.

Untuk meningkatkan kapasiti dan keupayaan institusi kewangan domestik bagi menambah tahapkeberkesanan dan persaingan mereka, strategi-strategi berikut telah dilaksanakan pada tahun 2002:

• Membangunkan program tanda aras dalam institusi perbankan termasuk menilai amalan dan tahapinstitusi perbankan menanda aras segmen perniagaan, jaluran produk, saluran hantaran dan tahapperkhidmatan yang berbeza. Ini dilengkapi dengan perbincangan bersama Lembaga Pengarah danpengurusan kanan institusi perbankan bagi menilai prestasi mereka berbanding industri dankelemahan-kelemahan yang perlu diperbaiki.

• Memulakan program tanda aras bagi industri insurans merangkumi penilaian berkala ke atas prestasiberbanding penunjuk utama. Mesyuarat diadakan dengan industri insurans untuk menilaikeberkesanan program tanda aras, mengukur prestasi dan mengenal pasti bidang-bidang yang perludiperbaiki. Sama seperti sektor perbankan, kedua-dua penunjuk prestasi kualitatif dan kuantitatif telahdibentuk untuk memacu dan memantau peningkatan prestasi dalam industri insurans.

• Satu program empat tahun yang melibatkan tinjauan dan analisa pasaran meliputi seluruh negarauntuk mengukur tahap mutu perkhidmatan yang ditawarkan oleh institusi kewangan danmembangunkan indeks kualiti perkhidmatan bagi menilai kualiti perkhidmatan dalam industri sertasecara perbandingan dengan negara-negara lain. Ini adalah untuk membolehkan pemantauanterhadap kemajuan yang dicapai dalam mempertingkatkan kualiti perkhidmatan yang disediakan olehinstitusi perbankan dan syarikat insurans.

Menambahkan keberkesanandan daya saing institusi

kewangan domestik

Menggalakkan kestabilankewangan melalui

rangka kerja pengawalseliaanberhemat yang teguh

dan terlaras risiko

Menggalakkan infrastruktursistem pembayaran

yang efisien dan stabil

Mewujudkan infrastrukturperlindungan pengguna

yang efisyen dandidorong oleh pasaran

Strategi

152

• Mewujudkan persekitaran untuk perasionalan seterusnya dalam sektor perbankan domestik melaluipenubuhan bank pelaburan lengkap yang melibatkan penggabungan bank saudagar, syarikat brokersaham dan rumah diskaun serta penggabungan bank perdagangan dan syarikat kewangan.

• Memberi kefleksibelan yang lebih kepada syarikat insurans untuk mengamalkan strategi penggunaankhidmat pihak ketiga yang berkesan, melalui penghapusan sekatan yang masih wujud dalam penggunaankhidmat ketiga tersebut yang melibatkan aktiviti bukan teras oleh penanggung insurans kepada pemberikhidmat pemastautin atau sumber syarikat-syarikat sekumpulan yang bertapak di Malaysia.

• Menyokong pembangunan kemahiran dan kepakaran domestik melalui langkah-langkah untukmenggalakkan pemindahan kepakaran secara lebih berkesan daripada ekspatriat yang digaji oleh industriinsurans, terutamanya bagi bidang taja jamin khusus, penyelidikan dan pembangunan produk,pengurusan risiko dan pelaburan.

• Membenarkan pemerolehan saham dalam penanggung insurans langsung oleh institusi kewangandomestik dan institusi bukan kewangan domestik untuk menambah peluang yang ada bagi penanggunginsurans untuk meraih sinergi perniagaan dan mendapatkan sumber baru untuk menyokongpembangunan masa hadapan.

• Penubuhan Institut Perbankan dan Kewangan Islam Malaysia (IBFIM) yang mula beroperasi pada bulanSeptember 2002, untuk bertindak sebagai pemangkin ke arah mewujud dan membangunkansekumpulan tenaga kerja mahir untuk memenuhi keperluan industri kewangan Islam.

Mengekalkan kestabilan dalam sektor kewangan ialah salah satu daripada matlamat utama PISK.Pada tahun 2002, usaha terus tertumpu ke arah meningkatkan rangka kerja pengawalseliaan danpengawasan bagi memastikan institusi kewangan berupaya menyerap kejutan sistemik dan luaran.

Satu komponen utama untuk mengekal dan menggalakkan kestabilan kewangan adalah ketersediaansistem pembayaran yang selamat dan cekap. Sistem pembayaran yang selamat dan meyakinkan akanmemudahkan fungsi pasaran kewangan dan aktiviti ekonomi berjalan lancar dan merupakan faktorutama untuk mengekalkan keyakinan pengguna dan memberi keselesaan dalam sistem kewangan.Dalam hal ini, untuk meningkatkan kecekapan di dalam sistem pembayaran seterusnya danmenggalakkan penyediaan khidmat pembayaran yang memenuhi kehendak pengguna, beberapa dasarmelibatkan sistem pembayaran telah dilonggarkan pada tahun 2002. Institusi perbankan berlesen telahdiberikan kefleksibelan untuk menyediakan perkhidmatan gerbang pembayaran. Institusi perbankanasing yang telah diperbadankan dibenarkan untuk mengambil bahagian di dalam sistem Antara BankGIRO yang dikendalikan oleh Malaysian Electronic Payment System (1997) Sdn. Bhd.

Graf 1Kemajuan Pelaksanaan Saranan Pelan Induk Sektor Kewangan

Telah selesai16.0%

Pelaksanaan secaraprogresif19.3%

Peringkat pelaksanaan50.4%

Belum dimulakan14.3%

Sektor Kewangan

153

Jadual 1Saranan yang Telah Selesai

Sektor Perbankan

S3.4 Melonggarkan sekatan gaji dan mobiliti pekerja di dalam industri perbankan untuk membolehkan industrimenarik bakat terbaik dan memberi mereka ganjaran yang setimpal

S3.5 Menarik balik sekatan ke atas penggajian ekspatriat untuk menarik bakat antarabangsa terbaik bagimemenuhi keperluan kepakaran dalam bidang-bidang perbankan yang spesifik

S3.12 Menggalakkan penggunaan khidmat pihak ketiga bagi fungsi bukan teras untuk meningkatkan tumpuanstrategik dan kecekapan

S3.14 Menggalakkan penawaran saluran hantaran baru untuk menambah akses kepada rangkaian produkdan perkhidmatan perbankan untuk meningkatkan daya saing

S3.28 Membiarkan kuasa pasaran untuk membentuk pembangunan sistem pembayaran bagi meningkatkanpersaingan dan inovasi sistem pembayaran

Sektor Insurans

S4.1 Menghapuskan sekatan ke atas penggunaan perkhidmatan pihak ketiga bagi membolehkan penanggunginsurans meningkatkan lagi kompetensi teras mereka dan mengatur strategi perniagaan yang berkesan

S4.2 Membenarkan semua syarikat di pasaran beroperasi melalui internet untuk meningkatkan daya saingdan kecekapan industri insurans

S4.6 Melonggarkan sekatan ke atas penggajian ekspatriat untuk mempercepatkan pembangunan kemahirandan kepakaran dalam industri

S4.16 Menaikkan modal berbayar berkanun minimum bagi penanggung insurans untuk meningkatkan dayatahan kedudukan kewangan mereka dan mempercepatkan proses penggabungan agar penanggunginsurans domestik mencapai saiz dan skala yang dikehendaki untuk bersaing secara berkesan dalampasaran yang lebih liberal dan dinyahkawal selia

S4.29 Membenarkan institusi kewangan dan bukan kewangan untuk memperolehi kepentingan ke ataspenanggung insurans langsung untuk mewujudkan sinergi perniagaan

Perbankan Islam dan Takaful

S5.6 Menambah bilangan pengendali takaful untuk mempercepatkan pengembangan industri takaful

Institusi Kewangan Pembangunan (IKP)

S6.4 Memperkenalkan satu rangka kerja sistematik untuk perolehan sumber dana bagi memastikan pembiayaanyang sesuai dan mencukupi untuk operasi IKP

S6.7 Mewujudkan satu rangka kerja perundangan untuk mengawal selia IKP dan memastikan bahawa dasardan objektif IKP adalah konsisten dengan dasar objektif nasional

Kaedah Pembiayaan Alternatif

S7.2 Menubuhkan dana modal usaha niaga berjumlah RM500 juta untuk menambahkan ketersediaanpembiayaan modal usaha niaga dan merangsang usaha niaga baru

S7.3 Memperkenalkan insentif cukai selanjutnya bagi industri modal usaha niaga untuk menggalakkanpertumbuhan syarikat modal usaha niaga

S7.4 Melonggarkan syarat penyenaraian MESDAQ untuk memberi kemudahan laluan keluar kepada syarikatmodal usaha niaga daripada pelaburan mereka

Pusat Kewangan Luar Pesisir Antarabangsa Labuan

S8.3 Menerima pakai pendekatan yang berasaskan perundingan dan berorientasikan pasaran untukmewujudkan persekitaran perniagaan dan percukaian yang menarik untuk meningkatkan daya saingdan daya tarikan Labuan

S8.6 Memperkukuhkan perniagaan perbankan dan kewangan Islam serta takaful untuk membolehkan Labuandibangunkan dengan fokus strategik yang menjurus kepada produk dan perkhidmatan yang berlandaskanprinsip Shariah

S8.7 Mempertingkatkan Bursa Kewangan Antarabangsa Labuan (LFX) sebagai bursa kewangan sehenti untukpemastautin dan syarikat antarabangsa

154

Pelbagai langkah telah diperkenalkan untuk membangunkan infrastruktur perlindungan penggunayang mencukupi dan berkesan untuk memperbaiki tahap celik kewangan di kalangan pelangganperbankan. Langkah-langkah tersebut termasuk:

• Pelancaran Program Pendidikan Pengguna, bagi menyediakan satu sumber rujukan tentang produkdan perkhidmatan perbankan runcit, yang dapat menyediakan satu kaedah yang cepat dan mudahuntuk pengguna memperoleh maklumat sekaligus mempercepatkan keluk pembelajaran mereka.Program yang dikenali sebagai “Info Perbankan” ini merupakan program sepuluh tahun yangbertujuan untuk meningkatkan pengetahuan pengguna perbankan yang akan mampu membuatkeputusan kewangan bermaklumat dan yakin dalam melaksanakan hak-hak mereka. Program iniakan dilaksanakan dalam beberapa fasa, secara teratur dan dalam skala yang beransur meningkat.Pada fasa pertama, 12 risalah maklumat mengenai pelbagai tajuk perbankan telah diterbitkanmeliputi bidang-bidang seperti maklumat mengenai produk perbankan pengguna, maklumattentang saluran hantaran yang baru dan inovatif di samping maklumat berunsur pendidikan tentangaspek-aspek perbankan dan mata wang. Ia juga termasuk maklumat tentang perbankan Islam, BiroKredit Pusat, mata wang Malaysia dan mengenai Bank Negara Malaysia. Risalah-risalah tersebutboleh didapati di bank perdagangan dan syarikat kewangan dan boleh juga didapati di laman webInfo Perbankan, www.bankinginfo.com.my.

• Pembangunan satu rangka kerja bagi meningkatkan ketelusan produk khusus, yang memerlukansyarat-syarat penting tentang produk kewangan didedahkan bagi memastikan maklumat yangmencukupi dan relevan diterima oleh pengguna untuk membuat keputusan bermaklumat.

• Satu Program Pendidikan Pengguna bagi industri insurans dan takaful akan dilancarkan pada sukuketiga tahun 2003. Program ini serta inisiatif susulannya bertujuan untuk meningkatkanpemahaman pengguna tentang terma-terma utama dan syarat-syarat penting yang dikenakan keatas pelbagai jenis polisi, hak-hak dan tanggungjawab mereka di bawah satu kontrak polisi, saluranyang betul untuk mengemukakan aduan dan amalan pasaran yang seragam.

Sebagaimana yang digambarkan di dalam PISK, landskap kewangan pada masa hadapan akan bercirikansektor kewangan yang semakin berpelbagai untuk memenuhi keperluan struktur ekonomi yang berubah-ubah. Sehubungan dengan ini, beberapa saranan di dalam PISK yang berkaitan dengan institusi kewanganpembangunan (IKP) telah ditumpu kepada memperkukuhkan tumpuan perniagaan strategik dan amalanpengurusan risiko yang betul di samping menggubal syarat-syarat dan peraturan yang relevan. Antaralangkah-langkah yang dilaksanakan pada tahun 2002 termasuklah:

• Enakmen Akta Institusi Kewangan Pembangunan 2002 (AIKP), yang menyediakan rangka kerjaperundangan yang komprehensif bagi pengawalseliaan IKP. Sebanyak enam IKP telah diletakkan di bawahbidang kuasa AIKP pada masa ini. Dua garis panduan telah dikeluarkan, iaitu Garis Panduan MengenaiPenyata Hasrat Korporat dan Garis Panduan Mengenai Keperluan Pendanaan Tahunan, yang bertujuanuntuk membina kapasiti dan meningkatkan keberkesanan IKP di dalam memanfaatkan sumber kewanganmereka untuk memberikan khidmat kewangan yang khusus. Satu surat pekeliling mengenai dasar danprosedur pengesahan bagi perlantikan pengarah dan ketua pegawai eksekutif telah juga dikeluarkan padatahun 2002.

• Satu kajian tentang peranan dan aktiviti yang dimandatkan kepada IKP telah dimulakan. Kajian tersebutbertujuan untuk mengenal pasti jurang dan pertindihan fungsi yang dimandatkan dengan tujuan untukmenyelaras dan merasionalisasikan fungsi-fungsi tersebut serta untuk menentukan sinergi di kalangan IKPdalam menjalankan aktiviti mereka. Kajian ini akan membentuk asas untuk menghasilkan tumpuan yanglebih jelas tentang mandat dan tumpuan strategik sesebuah IKP.

Sektor Kewangan

155

Usaha juga tertumpu ke arah meningkatkan keupayaan inovatif, kecekapan dan orientasi pasaran PusatKewangan Luar Pesisir Antarabangsa Labuan (Labuan IOFC). Dengan usaha berterusan untuk menarikpeserta-peserta baru ke Labuan IOFC, lapan bank baru telah diberi kelulusan untuk beroperasi di Labuan padatahun 2002. Ini termasuk dua bank pelaburan Islam dari Arab Saudi. Sejumlah 486 syarikat luar pesisir barutelah diperbadankan pada tahun 2002, berbanding 364 pada tahun 2001, iaitu kenaikan sebanyak 33.5%.Labuan IOFC, pada tahun-tahun awal penubuhannya telah berjaya menarik banyak peserta bagi mencapaisaiz kritikal. Lembaga Perkhidmatan Kewangan Luar Pesisir Labuan (LOFSA) kini sedang memberi tumpuanuntuk membina kekuatan dan kepakaran para peserta yang sedia ada dan menggalakkan peluasan skop dankepelbagaian produk dan perkhidmatan secara proaktif di Labuan IOFC di samping menggalakkanpembangunan perbankan Islam dan perniagaan takaful semula. Dalam hal ini, inisiatif yang dilaksanakanpada tahun 2002 adalah termasuk:

• Pindaan terhadap beberapa peruntukan perundangan untuk memudahkan peluasan skop aktiviti danperniagaan luar pesisir, misalnya membenarkan pelabur untuk menubuhkan sebuah syarikat, bertarafberhad sama ada dari segi saham atau jaminan. Akta Syarikat Amanah Labuan 1990 juga telah dipindauntuk menggalakkan aktiviti syarikat amanah dengan menukar status mereka kepada syarikat luar pesisir.

• Penubuhan Jawatankuasa Perundingan Cukai Labuan yang diwakili oleh pakar-pakar percukaian dan wakil-wakil daripada peserta luar pesisir Labuan. Beberapa insentif cukai juga telah dilaksanakan.

• Pemansuhan fi lesen tahunan bagi syarikat yang menjalankan transaksi pajakan “luaran-luaran” dankeperluan modal bagi syarikat pajakan luar pesisir untuk mengekalkan persekitaran kos operasi yang rendahdi Labuan IOFC.

Satu daripada tumpuan strategik Labuan IOFC adalah untuk menggalakkan produk dan perkhidmatanIslam selaras dengan peningkatan minat terhadap produk dan perkhidmatan yang berlandaskan Syariah dipasaran kewangan global. Pelbagai usaha dihalakan ke arah membangunkan Labuan sebagai pasaran“niche” dalam perbankan, kewangan dan takaful semula yang mana ketiga-tiganya adalah berlandaskanIslam. Inisiatif-inisiatif yang diambil termasuklah penubuhan Pasaran Kewangan Islam Antarabangsa (IIFM)untuk meningkatkan kerjasama di kalangan institusi-institusi kewangan dan negara-negara Islam,khususnya dalam menggalakkan dagangan yang aktif di pasaran kedua bagi instrumen kewangan yangberlandaskan Syariah. Satu lagi fungsi utama IIFM adalah untuk menggalakkan penyelidikan danpembangunan untuk menghasilkan produk-produk baru yang bersesuaian dengan kebanyakan tafsiranSyariah, dan boleh diterima oleh semua pasaran utama. Peserta-peserta IIFM terdiri daripada bank-bankpusat, pihak-pihak berkuasa kewangan dan institusi-institusi kewangan Islam dari beberapa buah negaraIslam. Instrumen kewangan Islam yang pertama yang telah disahkan boleh terima oleh Majlis PengawasanSyariah IIFM adalah bon berdaulat secara Islam bernilai AS$600 juta yang diterbitkan oleh KerajaanMalaysia pada bulan Jun 2002. Terbitan tersebut telah memenangi beberapa anugerah termasuk TransaksiPasaran Kewangan Inovatif dan Peniaga Bon 2002 serta Bon Berdaulat Terbaik Asia bagi tahun 2002.

Di samping itu, Majlis Penasihat Syariah (SAC) bagi Labuan IOFC juga telah ditubuhkan dengan tujuanuntuk memberi input dan nasihat bagi menggalakkan pembangunan pasaran kewangan Islam. SACterdiri daripada lima ulama tempatan dan dua ulama antarabangsa yang bertauliah dan berpengalamanluas. Tambahan lagi, pada tahun 2002, kelulusan telah diberikan kepada dua bank pelaburan dan satusyarikat amanah dari Arab Saudi untuk menjalankan perniagaan di Labuan IOFC.

Dalam bidang insurans Islam pula, Labuan mempunyai satu pengusaha takaful yang menyediakanperkhidmatan penuh dan takaful semula serta beberapa penanggung insurans konvensional yangmenawarkan perkhidmatan takaful. Pengusaha takaful semula tersebut telah dilantik sebagai sekretariatbagi Kumpulan Takaful ASEAN (ATG) yang terdiri daripada pengusaha-pengusaha takaful dari Malaysia,Indonesia, Brunei Darussalam dan Singapura. Baru-baru ini, keahlian ATG telah diperluaskan kepada Sri

156

Lanka dan Arab Saudi. Pada tahun 2002, pengusaha takaful Labuan telah memperkenalkan produkpertama berkaitan pelaburan “investment-linked” yang berlandaskan Syariah.

Usaha untuk meningkatkan Bursa Kewangan Antarabangsa Labuan (LFX) telah juga diperhebatkan.Daripada penyenaraian tunggal setakat bulan Disember 2001, kini terdapat 10 penyenaraian di LFX,merangkumi rangkaian instrumen yang luas termasuk sekuriti hutang dan dana bersama. Tigadaripada instrumen ini adalah merupakan instrumen berlandaskan Syariah yang memaparkankeupayaan luas LFX dalam memenuhi keperluan pelabur-pelabur antarabangsa. Sebagai sebuahbursa antarabangsa, LFX berkedudukan baik untuk bertindak sebagai bursa tumpangan bagi negara-negara yang masih di peringkat awal pembangunan pasaran modal dan memerlukan akses pasaranmodal antarabangsa. Bagi mencapai matlamat mengekalkan stabiliti dan integriti kewangan, LOFSA,dengan bantuan Bank Negara Malaysia, telah menjalankan pemeriksaan di premis 14 bank luarpesisir dan semua broker insurans pada tahun 2002. Bagi melindungi Labuan daripada digunakanuntuk aktiviti pengubahan wang haram, Akta Pencegahan Pengubahan Wang Haram 2001 turutmeliputi aktiviti-aktiviti luar pesisir di Labuan. Labuan juga telah menerima penilaian positif daripadaKumpulan Asia Pasifik Mengenai Pengubahan Wang Haram dan Kumpulan Penyelia Perbankan LuarPesisir.

Tumpuan dasar kewangan pada tahun 2003 adalah untuk mempertingkatkan kedudukan institusikewangan domestik seterusnya bagi menyahut cabaran persekitaran yang lebih berdaya saing hasildaripada liberalisasi dan penyahkawalseliaan secara berperingkat yang akan berlaku pada fasa keduaPISK. Adalah dijangkakan pada akhir Fasa I PISK, sekumpulan peserta domestik yang kukuh akanmuncul dan jurang di antara institusi perbankan asing dengan kumpulan institusi perbankan ini akandapat dirapatkan.

balas yang cukup. Kualiti sistem pengurusan risikojuga sentiasa dipertingkatkan, terutamanya dalammengenal pasti dan mengurus risiko kredit danpasaran serta integrasi keseluruhan pelbagai risikoyang dihadapi oleh institusi perbankan. Peningkatandalam proses pengurusan risiko ini membolehkaninstitusi perbankan menilai dengan lebih berkesanpendedahan mereka kepada risiko yang ada sejajardengan cita rasa risiko masing-masing.

Pihak Bank turut menilai prestasi keseluruhankonglomerat perbankan. Dalam memenuhi objektifini, pemeriksaan di premis ke atas syarikat indukbank serta institusi perbankan luar pesisir dansyarikat berkaitan dengan kumpulan perbankanberkenaan telah dijalankan. Sehubungan dengan ini,Pihak Bank telah merumus rangka kerja penarafanpiawai untuk syarikat induk bank. Rangka kerja inibertujuan untuk menentukan tahap ketahanan dankemampuan syarikat induk bank bagi menyokonginstitusi perbankan kumpulan masing-masing.Rangka kerja ini juga berperanan dalam menilaikesan yang mungkin timbul ke atas institusiperbankan akibat daripada aktiviti entiti-entiti laindalam kumpulan tersebut. Fokus pengawalseliaanadalah melalui penganalisaan kedudukan kewangan

syarikat induk bank, anak-anak syarikat bukan bank,penilaian kualiti pengurusan kumpulan, perolehankumpulan serta kekukuhan modal kumpulan.Pelaksanaan rangka kerja ini telah meningkatkankeupayaan untuk mengenal pasti bidang yangberisiko tinggi di dalam kumpulan perbankan yangboleh menggugat keselamatan institusi perbankanberkenaan, di samping melaksanakan dengan segeralangkah-langkah pembetulan di mana perlu. Padatahun 2002, Bank Negara Malaysia dan LembagaPerkhidmatan Kewangan Luar Pesisir Labuan (LOFSA)telah menjalankan beberapa pemeriksaan ke atasanak syarikat luar pesisir bank domestik.

Dalam mengawasi kes-kes penipuan dan mengenalpasti sebarang modus operandi penipuan yang baru,Sistem Pengkalan Data Maklumat Penipuan (FIDS)telah ditubuhkan bagi membolehkan institusiperbankan melaporkan secara elektronik maklumatberkaitan penipuan. Kes-kes penipuan yangdilaporkan secara terus oleh institusi perbankan iniakan membolehkan amaran awal diberi secepatmungkin kepada institusi perbankan tentangkemungkinan ancaman penipuan dan modusoperandi terutamanya yang boleh mengakibatkankesan sistemik kepada industri perbankan dan

Sektor Kewangan

157

membolehkan institusi perbankan mengambillangkah-langkah pencegahan awal bagimembendung gejala ini.

Fungsi penyeliaan sistem maklumat institusiperbankan juga turut diberi tumpuan bagimempertingkatkan tahap keselamatan dan amalansihat operasi teknologi maklumat dan seterusnyamengurangkan risiko yang berkaitan dengan sistemmaklumat. Bagi mencapai objektif ini, pemeriksaan dipremis serta pemantauan luar premis terhadapoperasi teknologi maklumat institusi perbankan telahdilaksanakan secara berterusan bagi memastikanpenggunaan amalan teknologi maklumat yangterbaik dan pematuhan terhadap peraturan yangtelah ditetapkan. Penyeliaan terhadap fungsi sistemmaklumat juga akan memastikan bahawainfrastruktur teknologi maklumat di institusiperbankan yang merupakan tulang belakang kepadasemua operasi perbankan, adalah sejajar denganobjektif dan perancangan perniagaan institusiberkenaan. Pada tahun 2002, sebanyak 37pemeriksaan sistem maklumat institusi perbankantelah dijalankan. Usaha-usaha penyeliaan akan terusdiberi tumpuan ke atas institusi perbankan yang kinisemakin banyak menyerahkan sebahagian daripadafungsi IT mereka untuk dikendalikan oleh pihakketiga atau entiti lain di dalam kumpulan perbankanitu sendiri. Pemeriksaan yang rapi juga dilakukan keatas kepelbagaian sistem yang diguna pakai olehinstitusi perbankan bagi memastikan kepatuhanterhadap Akta Pencegahan Pengubahan WangHaram.

Usaha-usaha yang diambil bagi mempertingkatkankapasiti dan keupayaan penyelia-penyelia Bankadalah bertujuan untuk memperlengkapkan dirimereka dengan pengetahuan dan kemahiran yangdiperlukan sejajar dengan tuntutan serta cabaran dankeperluan pendekatan penyeliaan terlaras risiko yangdilaksanakan. Peningkatan pengetahuan dankemahiran ini adalah kritikal selaras dengan cabaranyang sentiasa meningkat terhadap fungsi penyeliaanbank, di antaranya lanskap kewangan yangbertambah dinamik serta rumit di sampingkecanggihan produk-produk dan perkhidmatan yangditawarkan oleh institusi perbankan. Oleh itu,penyelia-penyelia Bank perlu memahirkan diri dalambidang-bidang tertentu yang berkaitan denganpenyeliaan bank. Beberapa kumpulan pengkhususanterdiri daripada pegawai-pegawai penyelia Banktelah diwujudkan untuk tujuan memperlengkapkandiri mereka dengan pengetahuan di sampingmengikuti perkembangan semasa dalam bidang-

bidang yang telah dikenal pasti. Setiap kumpulanpengkhususan ini berfungsi sebagai sumber rujukanuntuk bidang-bidang tertentu dalam penyeliaan bank.

Pada bulan Mac 2002, Bank Negara Malaysia telahdianugerahkan sijil Sistem Kualiti MS ISO 9002berkaitan dengan perancangan dan pengawasanprestasi tugas-tugas pemeriksaan rutin di premis keatas institusi perbankan yang beroperasi di Malaysia.Pencapaian pensijilan ini adalah hasil daripada usahaberterusan bagi mengekalkan tahap profesionalismayang tinggi dalam memikul tugas-tugas penyeliaan.

Pada tahun 2002, kerjasama terus dipertingkatkandi antara Pihak Bank dan agensi-agensi kawal seliadi dalam dan luar negara. Kerjasama sedemikiantelah memberi manfaat bersama dan ianyaberpandangan jauh kerana dapat mengukuhkankerjasama di antara agensi di sampingmemudahkan pertukaran maklumat. Ianya jugamenyediakan forum untuk membincangkan isu-isupenyeliaan dalaman atau yang melewati batassempadan termasuk amalan antarabangsa yangterbaik. Sesi perbincangan dua hala turut diadakandengan agensi-agensi kawal selia luar negara,khususnya untuk membincangkan isu-isupenyeliaan berkenaan dengan institusi perbankandomestik yang beroperasi di luar negara atauinstitusi perbankan asing yang beroperasi diMalaysia. Pada tahun 2002, Pihak Bank telahmenjalankan lapan pemeriksaan ke atas cawanganatau anak syarikat bank domestik yang beroperasidi luar negara. Hasil daripada pemeriksaan-pemeriksaan ini, perbincangan mengenaikedudukan dan prestasi kewangan cawangan dananak syarikat turut diadakan dengan hos agensi-agensi kawal selia.

Evolusi persekitaran kewangan akan terus membericabaran hebat kepada penyelia-penyelia,termasuklah pelaksanaan perjanjian modal yang barubagi institusi perbankan. Memandangkan perjanjianmodal baru ini adalah berdasarkan pendekatanevolusi dengan penggunaan kaedah-kaedah yangbertambah canggih, penyelia-penyelia hendaklahsentiasa mengikut perkembangan semasa setandingdengan institusi perbankan. Penyelia-penyelia jugaperlu memainkan dwi peranan, iaitu menentukanproses yang diguna pakai oleh institusi perbankanhendaklah bersesuaian dan juga bertindak sebagaiperunding kepada institusi perbankan dalammelaksanakan kaedah yang lebih canggih. Ini adalahmerupakan usaha-usaha yang dianggap penting bagimemastikan kestabilan kewangan negara.

158

PRESTASI SISTEM PERBANKAN

Tinjauan KeseluruhanSistem perbankan telah mempamerkan dayaketahanan, kekukuhan dan kestabilan yang lebihtinggi pada tahun 2002. Peningkatan tersebutdicapai dengan berlatarbelakangkan prestasi yanglebih baik seperti yang ditunjukkan melalui:• Pengukuhan keuntungan berikutan kadar

pemulihan yang tinggi, keperluan peruntukanyang rendah dan pendapatan daripada aktivitiberasaskan fi yang semakin meningkat;

• Pengurangan margin kadar faedah ke atas aktivitipemberian pinjaman disebabkan oleh persainganyang meningkat terutamanya di sektor isi rumah;

• Peningkatan aktiviti pemberian pinjaman denganpertumbuhan yang kukuh dicatatkan dalampemberian pinjaman kepada isi rumah danperniagaan kecil;

• Peningkatan kualiti aset, terutamanya padaseparuh tahun kedua 2002, dengan pinjamantidak berbayar (NPL) mula menunjukkan trendyang menurun berdasarkan pengkelasan NPL baruyang berkurangan dan peningkatan dalampengkelasan semula NPL sebagai pinjamanberbayar;

• Tahap mudah tunai yang tinggi berikutan lebihandagangan yang besar dan kemasukan pelaburanlangsung asing;

• Tahap pendedahan kepada risiko pasaran yangterkawal; dan

• Kedudukan modal yang kukuh berikutanpeningkatan keuntungan dan suntikan modal.

KeuntunganDengan persaingan yang semakin hebat di pasaranpinjaman, keuntungan operasi kasar sistemperbankan meningkat 2.2% kepada RM11.1 bilionpada tahun 2002. Peningkatan dalam keuntunganoperasi kasar yang kecil ini mencerminkanpertumbuhan yang mendatar bagi pendapatanfaedah bersih dan kos overhed yang tinggi, sekaligusmengimbangi peningkatan yang tinggi dalampendapatan berasaskan fi. Kedua-dua kumpulanbank perdagangan dan syarikat kewanganmencatatkan pertumbuhan dalam keuntunganoperasi kasar yang positif masing-masing sebanyak3.5% dan 0.2%, yang telah mengimbangipenurunan sebanyak 3% yang dialami olehkumpulan bank saudagar.

Peruntukan hutang lapuk dan ragu bagi tahun 2002adalah jauh lebih rendah berbanding tahunsebelumnya disebabkan oleh kesan keseluruhan

daripada peruntukan bagi hutang lapuk dan raguyang berkurangan sebanyak RM2.2 bilion (–19.2%)dan peningkatan dalam jumlah pemulihan sebanyakRM3.4 bilion (+69.9%). Ini telah dicapai berikutanpersekitaran ekonomi yang baik dan penyusunansemula pinjaman yang telah meningkatkankeupayaan peminjam untuk membayar balikpinjaman. Dengan itu, sistem perbankan telahmencatatkan keuntungan sebelum cukai yang belumdiaudit sebanyak RM9.3 bilion pada tahun 2002.Hasilnya, pulangan ke atas aset dan ekuiti sistemperbankan masing-masing meningkat kepada 1.3%dan 16.8%.

Kesan penurunan dalam pendapatan faedah telahdikurangkan oleh penurunan yang lebih besar dalamperbelanjaan faedah. Ini telah menghasilkan

Jadual 4.8Sistem Perbankan1: Pendapatan dan Perbelanjaan

Untuk tahun kalendar

2001 2002a Perubahan tahunan

RM juta %

Pendapatan faedahselepas ditolak faedahtergantung 36,066 35,454 -613 -1.7

(Faedah tergantung) 5,730 5,570 -159 -2.8

Tolak: Perbelanjaanfaedah 18,436 17,723 -713 -3.9

Pendapatan faedahbersih 17,631 17,731 100 0.6

Campur: Pendapatanberasaskan fi 2,964 3,325 361 12.2

Tolak: Kos kakitangan 4,746 4,696 -50 -1.1Kos overhed 5,018 5,288 269 5.4

Keuntungan operasikasar 10,830 11,072 242 2.2

Tolak: Peruntukanhutang lapukdan ragu 8,797 5,459 -3,338 -37.9

Keuntungan operasikasar selepasperuntukan 2,033 5,613 3,580 176.1

Campur: Pendapatan lain 4,890 3,698 -1,191 -24.4

Untung sebelum cukai 6,923 9,311 2,389 34.5

Di mana:Bank perdagangan 4,507 6,307 1,800 39.9Syarikat kewangan 2,121 2,413 292 13.8Bank saudagar 295 591 297 100.6

Pulangan ke atasaset (%) 1.0 1.3

Pulangan ke atasekuiti (%) 13.4 16.8

Kos ke ataspendapatan2 (%) 47.4 47.4

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam2 Hanya mengambil kira kos kakitangan, kos overhed, pendapatan faedah

bersih dan pendapatan berasaskan fia AwalanNota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan

Sektor Kewangan

159

peningkatan dalam pendapatan faedah bersih sistemperbankan. Dari segi institusi, bank perdagangan dansyarikat kewangan telah mencatatkan pertumbuhandalam pendapatan faedah bersih masing-masingsebanyak 1% dan 0.5%. Walau bagaimanapun,pendapatan faedah bersih bank saudagarberkurangan sebanyak 8.8% berikutan strategiperniagaan yang lebih tertumpu kepada aktivitiberasaskan fi. Dengan perubahan struktur ekonomi,peningkatan permintaan pelanggan danpenyahantaraan yang lebih besar melalui pasaranmodal, institusi perbankan perlu menyusun semulastrategi operasi perniagaan mereka di sampingmemperluaskan sumber pendapatan bagimengekalkan keuntungan di masa hadapan.Mencerminkan perkembangan ini, pendapatanberasaskan fi yang dijana oleh sistem perbankantelah mencatatkan pertumbuhan yang ketarasebanyak 12.2%, menyebabkan bahagianpendapatan berasaskan fi meningkat kepada 15.8%daripada jumlah pendapatan operasi (2001: 14.4%).

Sebagai mencerminkan ciri perniagaan mereka,sebahagian besar daripada jumlah pendapatan banksaudagar adalah berpunca daripada aktivitiberasaskan fi. Pada tahun 2002, pendapatanberasaskan fi bagi bank saudagar meningkat 21.7%kepada RM338 juta, mencakupi 38.9% daripadajumlah pendapatan operasi mereka. Pertumbuhankukuh ini telah dijana daripada aktiviti-aktivitikhidmat nasihat korporat, penaja jaminan danpengurusan portfolio. Pendapatan daripada aktivitikhidmat nasihat korporat, yang merupakan 43.6%daripada jumlah pendapatan berasaskan fi bagibank saudagar meningkat dengan ketara sebanyak28.3% berikutan banyak kegiatan penstrukturansemula korporat yang dijalankan pada tahun 2002.Bank saudagar juga mendapat faedah daripadapeningkatan aktiviti di dalam pasaran ekuiti danbon. Fi yang dijana daripada aktiviti penaja jaminanmeningkat RM25 juta, yang merupakan 12.1%daripada jumlah pendapatan berasaskan fi,berbanding 5.8% yang dicatatkan pada tahun2001. Satu lagi perkembangan yang ketara adalahpeningkatan yang tinggi dalam fi yang diperolehidaripada perkhidmatan pengurusan portfolio(+244.7%). Ini mencerminkan fokus yang lebihtinggi terhadap perkhidmatan pengurusankekayaan bagi pelanggan yang berpendapatantinggi. Memandangkan perkhidmatan pengurusanportfolio masih baru, fi yang dijana daripadaperkhidmatan tersebut hanya mencakupi 5.9%daripada jumlah pendapatan berasaskan fi bagibank saudagar.

Nisbah kos operasi kepada pendapatan bagi sistemperbankan kekal tidak berubah pada tahap 47.4%pada tahun 2002. Walaupun bilangan kakitangantelah berkurangan, kos kakitangan yangdibelanjakan bagi setiap pekerja meningkat sedikitdaripada RM51,700 pada tahun 2001 kepadaRM52,800 pada tahun 2002 ekoran pakej imbuhanyang lebih baik yang ditawarkan oleh institusiperbankan untuk memperoleh, mengekal danmemberi ganjaran kepada mereka yangberkebolehan. Walau bagaimanapun, keuntunganoperasi kasar bagi setiap pekerja telah meningkatdaripada RM118,000 pada tahun 2001 kepadaRM124,400 pada tahun 2002.

Margin Kadar FaedahWalaupun kadar faedah merupakan sumberpendapatan terbesar bagi sektor perbankan,dengan persaingan yang semakin hebat daninstitusi perbankan meluaskan skop aktiviti untukmemenuhi permintaan pelanggan yang berubah-ubah, sumber pendapatan dijangka menjadi lebihberpelbagai. Bahagian pendapatan faedah kepadajumlah pendapatan juga dijangka akan menurundalam jangka panjang. Pada tahun 2002, bahagianpendapatan faedah masih lagi tinggi, iaitu padatahap 70% daripada jumlah pendapatan sistemperbankan. Pendapatan faedah dijangka akan kekalsebagai sumber utama yang menyumbang kepadapendapatan institusi perbankan kecuali bagi banksaudagar yang bertumpu kepada aktiviti berasaskanfi. Ini mencerminkan peranan sistem perbankansebagai pembekal utama dana kepada ekonomi.

-25

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

30

2001 2002a

RM bilion

Pendapatan faedah bersih Pendapatan berasaskan fi

Pendapatan lain Kos kakitangan

Kos overhed Peruntukan hutang lapuk dan ragu

PENDAPATAN

PERBELANJAAN

Graf 4.6Sistem Perbankan1: Keuntungan

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islama Awalan

160

Margin kadar faedah, yang merujuk kepadaperbezaan di antara kadar faedah yang dikenakanke atas pinjaman dan pendahuluan (purata kadarberian pinjaman atau ALR) dan kadar faedah yangdibayar oleh institusi perbankan ke atas depositdan dana yang dipinjam (purata kadar kos danaatau ACF), merupakan pulangan kasar kepadainstitusi perbankan daripada aktiviti pemberianpinjaman sebelum mengambil kira kos operasi dankos pengawalan seperti pematuhan kepadakeperluan rizab berkanun. Memandangkan tahapmudah tunai yang tinggi dan persaingan hebatdalam pasaran pinjaman, purata margin kadarfaedah bagi bank perdagangan menguncup padatahun 2002 kepada 3.87 mata peratusan daripada4.14 mata peratusan pada tahun 2001. Begitu jugabagi syarikat kewangan di mana purata marginkadar faedahnya menguncup kepada 6.23 mataperatusan pada tahun 2002 daripada 6.56 mataperatusan pada tahun sebelumnya. Penguncupanpurata margin kadar faedah telah didorong olehpenurunan yang lebih besar dalam ALR berbandingdengan ACF.

ALR bank perdagangan dan syarikat kewangantelah menurun secara progresif pada beberapatahun kebelakangan ini. Pada akhir bulan Disember2002, ALR bank perdagangan berada pada paras6.50% setahun, manakala ALR syarikat kewanganberada pada paras 9.75% setahun (2001: 6.67%setahun untuk bank perdagangan dan 10.24%setahun untuk syarikat kewangan). Persainganyang hebat telah menyumbang kepada penurunankadar faedah ke atas pinjaman baru yangdiluluskan. Purata kadar faedah ke atas pinjamanbaru (tidak termasuk pinjaman kad kredit) padabulan Disember 2002 adalah sebanyak 5.86%setahun bagi bank perdagangan dan 6.44%setahun bagi syarikat kewangan. Penurunan ALRke atas pinjaman baru telah dialami oleh semuapihak, di mana golongan perniagaan dan isi rumahmendapat faedah daripada penurunan tersebut.

Walau bagaimanapun, margin kadar faedah yangdiperoleh berdasarkan tebaran antara ALR dan ACFtidak memberi gambaran yang tepat tentang jumlahsebenar pulangan yang diterima oleh institusiperbankan daripada aktiviti pemberian pinjaman.Memandangkan ALR mengambil kira faedah terakrusedangkan faedah ini tidak diperoleh daripada NPL(faedah tergantung), maka ALR menunjukkanpendapatan faedah yang lebih tinggi daripada yangsebenarnya diterima oleh institusi perbankan.Walaupun institusi perbankan tidak menerimasebarang pendapatan daripada NPL, mereka masihperlu membayar kos ke atas dana yang dipinjam,terutamanya deposit, untuk membiayai pinjamantersebut. Pada tahun 2002, faedah tergantungmerangkumi 13% daripada pendapatan faedah kasarbank perdagangan dan 14.7% daripada pendapatanfaedah kasar syarikat kewangan. Margin kadar faedahsetelah penyelarasan faedah tergantung adalahsebanyak 2.58 mata peratusan bagi bankperdagangan dan 4.20 mata peratusan bagi syarikatkewangan. Institusi perbankan juga perlumenanggung kos pentadbiran bagi mengurus danmemantau pinjaman yang diberi. Kos kakitangan danoverhed pada tahun 2002 untuk aktiviti pemberianpinjaman mencakupi 24.6% daripada jumlahpendapatan faedah kasar bank perdagangan dan16% untuk syarikat kewangan.

Setelah mengambil kira faedah tergantung dan kospentadbiran, margin kadar faedah bersih bagi tahun2002 adalah sebanyak 1.09 mata peratusan untuk bankperdagangan dan 2.79 mata peratusan untuk syarikatkewangan. Dengan pasaran pinjaman yang semakinkompetitif, margin kadar faedah ke atas aktivitipemberian pinjaman dijangka akan terus menguncup.Dalam suasana sedemikian, cabaran terhadap institusiperbankan adalah untuk mengekalkan tahapkeuntungan mereka menerusi peningkatan kecekapanoperasi dan kos serta kualiti aset.

Aktiviti PembiayaanSistem perbankan terus memainkan peranan yangaktif dalam menyalurkan pembiayaan kepada kedua-dua sektor isi rumah dan korporat pada tahun 2002.Usaha yang berterusan untuk mengukuhkan dayaketahanan sistem perbankan, khususnya denganselesainya penyusunan semula struktur kewangandan program penggabungan institusi perbankan,telah meletakkan sistem perbankan pada kedudukanyang kukuh untuk memenuhi keperluan pembiayaanekonomi. Sehubungan itu, aktiviti pemberianpinjaman sektor perbankan telah meningkat secaraprogresif pada tahun 2002 dalam suasana

Jadual 4.9Purata Berwajaran Kadar Faedah UntukPinjaman Baru Yang Diluluskan Sepanjang Bulan

Bank perdagangan Syarikat kewangan

Bagi bulan (% setahun)

Jan. Dis. Jan. Dis.2002 2002 2002 2002

Pinjaman perniagaan 6.45 6.25 7.95 7.02Pembelian hartanah

kediaman 4.77 4.38 5.11 4.03Pembelian kereta penumpang t.b. t.b. 7.70 6.52

t.b. Tidak berkenaan.

Sektor Kewangan

161

permintaan yang tinggi terhadap perbelanjaan isirumah untuk barangan pengguna dan pelaburandalam perumahan dan kenderaan, serta permintaanyang mapan terhadap pembiayaan oleh sektorkorporat. Malahan, aktiviti pemberian pinjaman padatahun 2002 telah mencatatkan paras tertinggisemenjak krisis kewangan Asia.

Berlatarbelakangkan perkembangan yangmenggalakkan ini, jumlah permohonan pinjamanyang diterima oleh institusi perbankan pada tahun2002 meningkat 10.5%. Bagi memenuhi permintaanyang tinggi untuk pembiayaan baru, sebanyakRM136.4 bilion pinjaman baru telah diluluskan padatahun 2002, manakala pengeluaran pinjaman pulamencatatkan pertumbuhan yang kukuh sebanyak10.2%. Secara purata, sebanyak RM33.7 bilionpinjaman telah dikeluarkan setiap bulan pada tahun2002, berbanding RM30.6 bilion pada tahun 2001.Sementara itu, permohonan pinjaman yang tidakdiluluskan pula menurun sebanyak 4.9% pada tahun

2002. Walau bagaimanapun, pembayaran balikpinjaman mencatatkan peningkatan yang tinggisebanyak 10.1% yang sebahagiannya disebabkanpembiayaan semula pinjaman oleh syarikat korporatmenerusi pasaran bon. Ini, ditambah pula denganpinjaman yang ditukar kepada ekuiti dan pinjamanyang dihapus kira berjumlah RM12.4 bilion, telahmenyebabkan jumlah pinjaman berkembang padakadar yang sederhana sebanyak 4.2% kepadaRM442.6 bilion pada akhir tahun 2002. Termasukpinjaman yang dikeluarkan oleh kedua-dua buahinstitusi perbankan Islam, jumlah pinjaman telahmeningkat 4.5% kepada RM451.7 bilion. Selepasmengambil kira pelarasan bagi pinjaman yangditukar kepada ekuiti dan pinjaman yang dihapuskira, jumlah pinjaman sistem perbankan (termasukkedua-dua buah institusi perbankan Islam)berkembang sebanyak 5.4% pada tahun 2002.Jumlah pinjaman yang belum dikeluarkan meningkathanya sedikit, iaitu sebanyak 1.7% kepada RM128bilion, berbanding 8.8% pada tahun 2001.

Satu perkembangan yang penting ialah peralihan didalam komposisi pinjaman sistem perbankan kepadapinjaman bersaiz kecil, yang didorong terutamanyaoleh pertumbuhan yang memberangsangkan didalam pinjaman kepada sektor isi rumah danperniagaan kecil. Jumlah pinjaman bersaiz

Pengukuhan daya ketahanan telah membolehkan sistemperbankan memainkan peranan yang lebih aktif dalammemenuhi keperluan pembiayaan ekonomi.

RM100,000 ke bawah dan pinjaman bersaiz diantara RM100,000 dan RM500,000 masing-masingberkembang sebanyak 15% dan 12% pada tahun2002 (11% untuk kedua-duanya pada tahun 2001).Hasil daripada perkembangan ini, pinjaman bersaizRM100,000 ke bawah mencakupi 30% daripadajumlah pinjaman (2001: 27%) dan pinjaman bersaizdi antara RM100,000 dan RM500,000 mencakupi23% daripada jumlah pinjaman (2001: 21%).Perniagaan kecil terus mendapat akses kepadapembiayaan. Dalam tahun 2002, jumlah pinjamanbersaiz RM100,000 ke bawah untuk tujuanperniagaan telah berkembang sebanyak 17.1%.

Aktiviti pemberian pinjaman yang menggalakkanadalah didorong oleh prestasi yang kukuh dalampemberian pinjaman kepada sektor isi rumah,terutamanya pinjaman untuk pembelian hartakediaman dan pembiayaan sewa beli. Ini telahmenghasilkan pertumbuhan yang kukuh dalamjumlah pinjaman kepada sektor isi rumah sebanyak

15.6% pada tahun 2002. Permintaan yang tinggiterhadap pinjaman perumahan juga disebabkan olehlanjutan tempoh pengecualian duti setem ke atassemua dokumentasi yang berkaitan denganpembelian harta kediaman sehingga bulan Jun 2002dan pakej pembiayaan yang kompetitif yangditawarkan oleh institusi perbankan. Sistemperbankan menerima permohonan pinjaman

Jadual 4.10Sistem Perbankan1: Aktiviti Pembiayaan

Bagi tahun

2001 2002Pertumbuhan

tahunan(%)

RM bilion

Kelulusan pinjaman 124.7 136.4 9.4

Pengeluaran pinjaman 367.1 404.6 10.2

Pembayaran balik pinjaman 359.7 396.9 10.1

Pada akhir tahun

2001 2002Pertumbuhan

tahunan(%)

RM bilion

Jumlah pinjaman2 424.5 442.6 4.2

Jumlah pinjaman terlaras3 432.9 455.0 5.1

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.2 Termasuk pinjaman yang dijual kepada Cagamas.3 Jumlah pinjaman kasar, dilaraskan untuk pinjaman yang dijual kepada

Cagamas dan pinjaman yang telah dihapus kira dan ditukar kepada ekuiti.

162

berjumlah RM81.2 bilion daripada sektor isi rumah,atau 38.4% daripada jumlah keseluruhanpermohonan pinjaman yang diterima pada tahuntersebut. Pinjaman yang diluluskan berjumlahRM66.8 bilion atau 13.1% lebih tinggi daripadajumlah yang diluluskan pada tahun 2001. Daripadajumlah yang diluluskan, 43% merupakanpembiayaan bagi membeli harta kediaman, manakala34% untuk pembiayaan kereta. Ini menyebabkanjumlah pinjaman bagi pembelian harta kediaman danpembelian kenderaan penumpang masing-masingmeningkat sebanyak 16.3% dan 20.2%. Hasildaripada pertumbuhan yang kukuh pada beberapatahun sebelumnya, pinjaman isi rumah kini mencakupi42% daripada jumlah pinjaman sistem perbankan.Walaupun pinjaman kad kredit meningkat denganketara sebanyak 19.9%, ia hanya merupakan 2.4%daripada jumlah pinjaman sistem perbankan.

Aktiviti pemberian pinjaman kepada sektorperniagaan mencatatkan prestasi positif pada tahun2002, khususnya yang berkaitan dengan perusahaankecil dan sederhana. Dengan sokongan perbelanjaanfiskal yang lebih tinggi terutamanya bagi tujuanperumahan dan kemudahan awam, disertai denganpemulihan dalam pelaburan sektor swasta, pinjamanbaru yang diluluskan kepada perniagaan telahmeningkat 7.4% kepada RM67.4 bilion, setelahmencatatkan pertumbuhan negatif sebanyak 19.5%pada tahun 2001. Jumlah pinjaman yang diluluskantersebut merupakan 49.4% daripada jumlahpinjaman baru yang diluluskan oleh institusiperbankan pada tahun 2002. Sementara itu,pengeluaran pinjaman kepada perniagaan jugamencatatkan peningkatan sebanyak 4.1% kepadaRM275.8 bilion. Namun demikian, dengan jumlahpembayaran balik pinjaman daripada sektorperniagaan yang besar sebanyak RM269.8 biliondisertai dengan pinjaman yang dihapus kira sertapinjaman yang ditukar kepada sekuriti yangsebahagiannya merupakan kes-kes penyusunansemula pinjaman yang diterajui oleh JawatankuasaPenyusunan Semula Hutang Korporat (CDRC), telahmenyebabkan jumlah pinjaman kepada perniagaanberkurangan sedikit, sebanyak 2.7% kepada RM245bilion pada akhir tahun 2002.

Sektor perniagaan kekal sebagai penerima utamapinjaman. Pada tahun 2002, sebanyak 68.2%daripada jumlah pengeluaran pinjaman disalurkankepada sektor perniagaan. Secara khususnya,pengeluaran pinjaman kepada sektor perkilanganterus mencakupi bahagian yang besar iaitu sebanyak25.4% daripada jumlah pengeluaran pinjaman atau

sebanyak RM102.7 bilion. Pada tahun 2002,sebanyak RM28.9 bilion atau 7.1% pinjaman telahdikeluarkan kepada sektor pembinaan, RM64 bilionatau 15.8% kepada sektor perdagangan borong danruncit, restoran dan hotel dan RM23.6 bilion atau5.8% kepada sektor perkhidmatan kewangan,insurans dan perniagaan.

Kadar faedah yang rendah berserta langkah untukmempelbagaikan sumber pembiayaan ekonomimenerusi pasaran bon telah menghasilkanpertumbuhan yang besar di dalam terbitan sekuritihutang swasta. Pendorong utama kepadapertumbuhan pinjaman sistem perbankan yangkukuh sebelum krisis kewangan Asia adalahpinjaman besar daripada syarikat-syarikat korporatuntuk membiaya projek berjangka panjang. Namundemikian, dalam tahun-tahun kebelakangan ini, lebihbanyak syarikat korporat telah beralih ke pasaranbon untuk memperoleh dana bagi memenuhikeperluan pembiayaan mereka. Dengan persekitarankadar faedah yang rendah, sebanyak RM26.7 biliontelah diperoleh daripada pasaran bon pada tahun2002 (2001: RM31.5 bilion), yang sebahagianbesarnya disalurkan kepada sektor pengangkutan,penyimpanan dan komunikasi dan sektorperkhidmatan kewangan, insurans, harta tanah danperniagaan. Daripada jumlah dana yang diterbitkan,sebanyak RM5.9 bilion digunakan untuk membiayaaktiviti baru, RM14.5 bilion untuk pembiayaansemula dan RM6.3 bilion untuk penyusunan semulapinjaman. Pada tahun 2002 terdapat juga penebusanawal bon sebanyak RM7.9 bilion.

Institusi perbankan juga terus memberi tumpuanuntuk menyalurkan pembiayaan kepada perusahaankecil dan sederhana (PKS). Pada tahun 2002,permohonan pinjaman daripada PKS berjumlahRM47.2 bilion, iaitu mencakupi 36.9% daripadajumlah permohonan yang diterima daripada sektorperniagaan. Permintaan untuk pembiayaandaripada PKS sebahagian besarnya adalah untukkeperluan modal kerja, iaitu sebanyak 72.5%,manakala pembiayaan untuk pembelian aset hanyamencakupi 18.2% daripada jumlah permohonanyang diterima. Lebih daripada 71,000 PKS telahmenerima pembiayaan daripada institusi perbankanberjumlah RM29.8 bilion pada 2002. Walaubagaimanapun, memandangkan jumlahpembayaran balik pinjaman yang hampir menyamaijumlah pinjaman yang dikeluarkan, jumlah pinjamankepada PKS telah mencatatkan penurunan yangsedikit sebanyak 0.3% kepada RM73.7 bilion padaakhir 2002.

Sektor Kewangan

163

Hampir semua bank perdagangan telah menubuhkanunit khas PKS di institusi masing-masing untukmenyokong strategi perniagaan mereka yangtertumpu kepada pembiayaan PKS. Skop aktiviti yangditawarkan oleh unit-unit ini adalah lebih daripadaaktiviti pembiayaan biasa untuk meliputi aspekpembangunan perniagaan PKS. Usaha yangdilaksanakan termasuklah menganjurkan bengkel,seminar dan program latihan dalam bidang sepertipengurusan kewangan dan aliran tunai dan aktivitiberkaitan pembiayaan perdagangan dan juga lain-lain khidmat tambahan seperti padanan perniagaan.

Untuk memastikan PKS terus mendapat akseskepada pembiayaan pada kadar yang munasabah,Bank Negara Malaysia telah menyediakanperuntukan tambahan sebanyak RM250 juta untuksetiap Tabung Industri Kecil dan Sederhana 2 (TIKS2)dan Tabung Usahawan Baru 2 (TUB2) pada bulanOktober 2002. Peruntukan tambahan ini telahmeningkatkan jumlah keseluruhan peruntukan bagiTIKS2 dan TUB2 masing-masing kepada RM650 jutadan RM500 juta.

Prospek ekonomi yang menggalakkan, tahap mudahtunai yang tinggi dalam sistem perbankan dan

sektor korporat. Jumlah NPL bersih sistem perbankanberdasarkan klasifikasi 6 bulan berkurangansebanyak RM1.2 bilion atau 3.7% kepada RM30.8bilion pada penghujung tahun 2002. Perkembanganyang positif juga dicatat dalam NPL bersihberdasarkan klasifikasi 3 bulan yang mencatatpenurunan yang lebih besar sebanyak RM3.4 bilionatau 7.5% kepada RM41.8 bilion. Nisbah NPL bersihberdasarkan klasifikasi 6 bulan kekal stabil padaseparuh pertama tahun 2002 dan berkurangan lagipada separuh tahun yang kedua kepada 7.4%.Nisbah NPL bersih berdasarkan klasifikasi 3 bulanjuga turut menurun kepada 10.1% daripada 11.4%pada penghujung tahun 2001.

Peningkatan kualiti aset pada tahun 2002 adalahdidorong oleh persekitaran ekonomi yang lebih baikserta langkah-langkah pemulihan oleh institusi-institusi perbankan. Persekitaran ekonomi yangmemberangsangkan ini telah meningkatkankeupayaan peminjam untuk membayar balik pinjamanmereka. Hasilnya, jumlah NPL yang telahdiklasifikasikan semula kepada status bukan NPLmeningkat 43% kepada RM13.2 bilion, manakalaNPL baru berkurangan sebanyak RM5.8 bilion. Padatahun 2002, kutipan balik hutang yang telah

Graf 4.7Sistem Perbankan1: Nisbah Pinjaman TidakBerbayar Bersih

0

2

4

6

8

10

12

14

sebagai %

Pengkelasan 6-bulan

Pengkelasan 3-bulan

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam

2001 2002J F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

Kualiti aset menjadi bertambah baik pada tahun 2002 denganpertumbuhan ekonomi yang lebih kukuh, pengurusan risiko yanglebih baik dan kemajuan dalam penstrukturan semula hutang-hutang korporat.

kedudukan institusi perbankan yang kukuh akandapat mengekalkan momentum pertumbuhan dalamaktiviti pemberian pinjaman pada tahun 2003. Sektorisi rumah dijangka terus mendorong pertumbuhan didalam aktiviti pembiayaan secara keseluruhannya.Sementara itu, pelaksanaan pelbagai langkah untukmerangsang permintaan dalam negeri dankedudukan asas ekonomi yang menggalakkan akanmendorong tahap pembiayaan institusi perbankankepada sektor perniagaan ke paras yang lebih tinggi,terutamanya kepada PKS. Di samping itu, dasarmonetari yang kekal akomodatif bagi menyokongaktiviti ekonomi dalam negeri akan dapatmempertahankan permintaan untuk pembiayaan danseterusnya menyokong pertumbuhan pinjaman.

Kualiti AsetKualiti aset sistem perbankan bertambah baik padatahun 2002 sejajar dengan pertumbuhan ekonomiyang bertambah kukuh serta kemajuan yangmenggalakkan dalam penstrukturan semula hutang

diklasifikasikan sebagai NPL meningkat kepadaRM10.4 bilion berbanding RM8.3 bilion pada tahun2001. Sejumlah RM9.5 bilion daripada NPL telahdihapus kira oleh institusi-institusi perbankan. Tahapperlindungan kerugian pinjaman sektor perbankankekal tinggi dengan nisbahnya berada pada 59.6%

164

pada akhir tahun 2002. Sekiranya nilai cagarandiambil kira, tahap perlindungan ini akan bertambahkukuh kepada 162.1% daripada jumlah NPL padaakhir tahun 2002 berbanding 147.8% pada akhirtahun 2001.

Kebanyakan sektor ekonomi mencatatkan tahap NPLyang lebih baik. NPL sektor perkilangan meningkatsedikit sahaja sebanyak 0.7% berbanding 40.1%pada tahun 2001, mencerminkan peningkatanprestasi sektor ini yang sebahagiannya didorong olehpeningkatan permintaan luaran. Walaubagaimanapun, NPL sektor perkilangan masihmencakupi jumlah terbesar daripada jumlah NPLsistem perbankan. Sebaliknya, NPL sektor pembinaanberkurangan sebanyak RM1.1 bilion atau 10.4%memandangkan sektor ini merupakan salah satudaripada benefisiari utama program rangsanganfiskal Kerajaan. Jumlah NPL sektor ini mewakili15.1% daripada jumlah NPL sistem perbankan padaakhir tahun 2002.

Jadual 4.11Sistem Perbankan1: Pinjaman Tidak Berbayar dan Peruntukan Hutang Ragu dan Lapuk

Pada akhir tahun

2001 2002

Klasifikasi Klasifikasi

3-bulan 6-bulan 3-bulan 6-bulan

RM juta

Bank perdaganganPeruntukan am 5,988.9 5,990.7 5,273.3 6,420.6 6,423.7 5,503.0Faedah tergantung 6,633.8 6,665.6 6,439.5 6,625.9 6,686.2 6,483.0Peruntukan khas 14,274.5 14,111.2 13,326.1 12,939.0 12,970.8 12,392.2Pinjaman tidak berbayar 46,912.0 51,556.1 41,659.9 43,932.6 47,957.3 40,012.4

Nisbah pinjaman tidak berbayar bersih (%)3 8.8 10.4 7.4 7.9 9.1 6.8Jumlah peruntukan / Pinjaman tidak berbayar (%) 57.3 51.9 60.1 59.1 54.4 60.9

Syarikat kewanganPeruntukan am 1,815.7 1,795.9 1,795.7 1,820.4 1,819.8 1,820.4Faedah tergantung 2,625.1 2,833.8 2,564.3 2,534.1 2,621.8 2,485.7Peruntukan khas 4,900.8 5,024.8 4,769.8 4,080.6 4,209.6 3,804.2Pinjaman tidak berbayar 15,294.0 18,809.9 14,631.0 14,394.2 17,345.3 13,487.0

Nisbah pinjaman tidak berbayar bersih (%)3 9.1 12.9 8.5 8.3 11.2 7.6Jumlah peruntukan / Pinjaman tidak berbayar (%) 61.1 51.3 62.4 58.6 49.9 60.1

Bank saudagarPeruntukan am 371.2 340.5 374.6 276.1 276.6 276.5Faedah tergantung 517.0 540.0 522.8 534.1 547.4 534.1Peruntukan khas 1,036.8 1,073.9 1,017.0 954.1 968.7 954.4Pinjaman tidak berbayar 4,384.4 5,029.3 4,373.9 3,989.0 4,457.8 3,989.0

Nisbah pinjaman tidak berbayar bersih (%)3 21.7 26.3 21.7 20.9 24.6 20.9Jumlah peruntukan / Pinjaman tidak berbayar (%) 43.9 38.9 43.8 44.2 40.2 44.2

Sistem perbankanPeruntukan am 8,175.9 8,127.1 7,443.6 8,517.1 8,520.1 7,599.8Faedah tergantung 9,775.9 10,039.4 9,526.7 9,694.1 9,855.4 9,502.9Peruntukan khas 20,212.0 20,209.9 19,112.9 17,973.6 18,149.0 17,150.7Pinjaman tidak berbayar 66,590.4 75,395.3 60,664.8 62,315.8 69,760.4 57,488.3

Nisbah pinjaman tidak berbayar bersih (%)3 9.3 11.4 8.1 8.3 10.1 7.4Jumlah peruntukan / Pinjaman tidak berbayar (%) 57.3 50.9 59.5 58.1 52.4 59.6

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.2 Pinjaman yang diklasifikasikan sebagai pinjaman tidak berbayar mengikut dasar pengkelasan institusi perbankan masing-masing iaitu 3-bulan atau 6-bulan.3 Nisbah pinjaman tidak berbayar bersih = (Pinjaman tidak berbayar selepas ditolak faedah tergantung selepas ditolak peruntukan khas) /

(Jumlah pinjaman selepas ditolak faedah tergantung selepas ditolak peruntukan khas) x 100%.

Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

Sebenar2 Sebenar2

Sektor perkhidmatan kewangan, insurans danperniagaan pula adalah di antara yang mencatatpenurunan yang paling tinggi dalam jumlah NPLsebanyak 33.7%, disebabkan terutamanya olehkejayaan penyusunan semula hutang beberapa

Graf 4.8Sistem Perbankan1: Profil Pinjaman Tertunggak

F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

2-<3 bulan

3-<6 bulan

6-<9 bulan

9-<12 bulan

12 bulan dan ke atas

2001 2002

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam

0102030405060708090

J

RM bilion

Sektor Kewangan

165

syarikat pelaburan pada tahun 2002. Hasilnya, NPLsektor ini hanya mencakupi 5% daripada jumlahNPL sistem perbankan, berbanding dengan 7%pada akhir tahun 2001. Satu lagi sektor yangmengalami penurunan NPL yang ketara ialah sektorperdagangan borong dan runcit, hotel dan restorandi mana NPL berkurangan sebanyak 13.4%,mencerminkan peningkatan tahap perbelanjaanoleh pengguna. Walaupun prestasi pasaran sahamagak lembap pada tahun 2002, NPL daripadapinjaman bagi pembelian sekuriti berkurangansebanyak RM0.8 bilion atau 15.6%. Nisbah NPLuntuk sektor ini juga berkurangan daripada 24.5%pada akhir tahun 2001 kepada 20.4% pada akhirtahun 2002.

Satu perkembangan yang penting pada tahun 2002ialah pertumbuhan pinjaman yang kukuh kepadasektor-sektor yang berkaitan dengan pengguna,terutamanya untuk membeli harta kediaman danpembiayaan sewa beli, mencerminkan pertumbuhanpesat penggunaan persendirian. Walaubagaimanapun, perkembangan ini tidaklahmendedahkan sistem perbankan kepada risiko yangtinggi memandangkan NPL sektor-sektor tersebut

masih di tahap yang rendah. Malah, NPL daripadapinjaman bagi pembelian kenderaan pengangkutanberkurangan sebanyak 10.8% kepada RM3.1 bilionpada akhir tahun 2002, mencakupi hanya 5.3%daripada jumlah pinjaman bagi sektor ini. Pada masayang sama, NPL daripada pinjaman untuk pembelianharta kediaman juga tetap terkawal pada tahap8.7% daripada jumlah pinjaman bagi tujuantersebut. Amalan pengurusan risiko yang lebih baikserta kewujudan sumber maklumat mengenai profilkredit peminjam dalam sistem perbankan melalui"Central Credit Reference Information System" telahmeningkatkan keupayaan institusi perbankan untukmengawal secara berkesan pengembangan kreditdalam sektor-sektor ini.

Pinjaman tertunggak dalam sistem perbankanmenyederhana serta terkawal di sepanjang tahun2002, sejajar dengan pertumbuhan ekonomi yanglebih kukuh. Pinjaman belum jelas yang tertunggakdi antara 2 dan 6 bulan berkurangan sebanyak 8.2%atau RM2.2 bilion pada tahun 2002. Secara agregat,pinjaman yang tertunggak di antara 2 dan 6 bulanhanya mencakupi 5.5% daripada pinjaman kasarbelum jelas pada akhir tahun 2002.

Jadual 4.12Sistem Perbankan1: Pinjaman Tidak Berbayar Mengikut Sektor

Pada akhir tahun

Sebagai peratusan

Perubahandaripada jumlah

pinjamankepada sektor ini

2001 2002 2001/2002 2001 2002

RM juta %

Pertanian, kegiatan memburu, perhutanan dan perikanan 924.0 932.9 1.0 8.1 8.2Perlombongan dan kuari 244.6 158.9 -35.0 19.4 16.1Perkilangan 12,425.2 12,509.1 0.7 20.3 21.0Elektrik, gas dan air 358.8 422.5 17.8 7.3 6.6Perdagangan borong dan runcit, restoran dan hotel 4,984.5 4,316.7 -13.4 14.0 11.8

Perdagangan borong 2,127.6 1,851.8 -13.0 10.8 9.0Perdagangan runcit 1,364.5 1,202.5 -11.9 12.3 10.4Restoran dan hotel 1,492.4 1,262.4 -15.4 30.4 27.5

Sektor harta benda yang luas 27,347.5 26,816.3 -1.9 17.1 15.8Pembinaan 10,503.2 9,408.4 -10.4 31.7 30.3Pembelian harta kediaman 6,741.9 8,491.2 25.9 8.0 8.7Pembelian harta bukan kediaman 4,928.8 4,813.3 -2.3 18.3 18.0Harta tanah 5,173.7 4,103.4 -20.7 33.5 29.7

Pengangkutan, penyimpanan dan perhubungan 1,595.0 1,406.5 -11.8 15.9 14.6Perkhidmatan kewangan, insurans dan perniagaan 4,680.7 3,105.3 -33.7 14.6 10.5Kredit penggunaan 5,784.1 5,419.6 -6.3 10.5 9.5

Kegunaan persendirian 1,873.8 1,867.6 -0.3 14.2 13.4Kad kredit 409.4 434.2 6.1 4.6 4.1Pembelian barangan pengguna 71.0 57.6 -18.8 15.0 15.9Pembelian kenderaan pengangkutan 2 3,429.9 3,060.2 -10.8 7.0 5.3

Pembelian sekuriti 5,180.8 4,372.8 -15.6 24.5 20.4Perkhidmatan sosial, masyarakat dan persendirian 1,238.1 1,225.7 -1.0 21.0 21.7Lain-lain 1,827.1 1,629.3 -10.8 18.0 16.8

Jumlah 66,590.4 62,315.8 -6.4

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.2 Termasuk kenderaan perdagangan.

Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

Pinjaman tidakberbayar mengikut

sektor

166

Kemajuan penstrukturan semula hutang korporat yangdicapai pada tahun 2002 telah meningkatkan kualitiaset sistem perbankan. Setelah mencapai objektifnya,Jawatankuasa Penstrukturan Semula Hutang Korporat(CDRC) telah dibubarkan pada 15 Ogos 2002.Sehingga akhir Disember 2002, CDRC telahmenyelesaikan 48 kes yang dirujuk kepadanya denganhutang berjumlah RM52.6 bilion. Daripada jumlah ini,32 kes telah dilaksanakan sepenuhnya manakala baki16 kes lagi dengan hutang sebanyak RM16.6 bilionmasih di peringkat pelaksanaan. Penstrukturan semulahutang beberapa syarikat yang berjaya disempurnakantelah menyebabkan banyak NPL yang diklasifikasikansemula ke status bukan NPL di samping menghasilkankutipan balik hutang dengan jumlah yang besar.Pelaksanaan sepenuhnya baki kes yang ada akanmengurangkan lagi nisbah kasar NPL sistem perbankansebanyak lebih kurang dua mata peratusan.

Dengan momentum pertumbuhan ekonomi yangmapan serta amalan pengurusan risiko yang lebihbaik, kualiti aset sistem perbankan dijangka akanterus dipertingkatkan. Malah, dengan tahappermodalan yang tinggi, sistem perbankan domestikberada pada kedudukan yang lebih kukuh untukterus menyokong aktiviti ekonomi pada tahun 2003.

Pengurusan Mudah TunaiSistem perbankan mempunyai mudah tunai yangmencukupi sepanjang tahun 2002. Aliran masukmudah tunai daripada sektor luaran, terutamanyadalam bentuk lebihan perdagangan dan pelaburanlangsung asing, telah menyumbang kepada tahapmudah tunai yang tinggi di pasaran antara bank.Bagi mengekalkan kadar faedah pada tahap yang

berpatutan, Bank Negara Malaysia telahmenjalankan operasi mempengaruhi kecairandengan menyerap lebihan mudah tunai. Amaunbaki mudah tunai belum jelas yang dipegang olehBank Negara Malaysia dalam bentuk pinjamanantara bank dan penerbitan Bil Bank Negara danNota Boleh Niaga telah meningkat daripada RM46.2bilion pada akhir tahun 2001 kepada RM64.6 bilionpada akhir tahun 2002. Hasil daripada pengurusanmudah tunai Bank Negara Malaysia, kadar faedahsecara relatifnya kekal stabil sepanjang tahundengan purata berwajaran kadar faedah wangsemalaman dan satu minggu berubah dalamlingkungan julat yang kecil, iaitu sebanyak 16 mataasas sepanjang tahun 2002.

Dari segi pengurusan mudah tunai, sistem perbankansecara keseluruhannya mengunjurkan tahap mudahtunai yang mencukupi untuk menyerap sebarangkesan pengeluaran tunai luar jangka bagi tempohsehingga satu bulan. Pada 31 Disember 2002, sistemperbankan (tidak termasuk dua institusi perbankan

Graf 4.9Mudah Tunai Sistem Perbankan pada tahun 2002

Jumlah campur tangan Bank Negara Malaysia

Purata berwajaran kadar faedah wang semalaman antara bank (skala kanan)

Purata berwajaran kadar faedah 1 minggu antara bank (skala kanan)

Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogs Sept Okt Nov Dis2.60

2.65

2.70

2.75

2.80

2.85

2.90

% setahun

0

10

20

30

40

50

60

70

80

RM bilion

Jadual 4.13Sistem Perbankan1: Unjuran Mudah Tunaipada 31 Disember 2002

Ketidakpadanan Penimbal sebagaikumulatif % jumlah(RM bilion) deposit

1 minggu 1 bulan 1 minggu 1 bulan

Bank perdagangan1 39.0 56.1 11.7 16.8

Syarikat kewangan 9.1 12.9 10.9 15.6

Bank saudagar 5.7 3.9 39.0 26.5

Sistem perbankan1 53.8 72.9 11.0 14.9

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.

Graf 4.10Sistem Perbankan1: Profil Unjuran Lebihan/Kurangan Mudah Tunai Bagi Tempoh Satu BulanKehadapan pada 31 Disember 2002

Sebagai % daripada Jumlah deposit

Bank perdagangan

Syarikat kewangan

Bank saudagar

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam

>15%5-15%0-5%-5-0%<-5%02468

101214161820

Jumlah institusi

Sektor Kewangan

167

Islam) masing-masing mengunjurkan lebihan mudahtunai kumulatif sebanyak RM53.8 bilion untukmemenuhi permintaan bagi tempoh sehingga satuminggu dan RM72.9 bilion untuk memenuhipermintaan bagi tempoh sehingga satu bulan. Secaraagregat, bank perdagangan, syarikat kewangan danbank saudagar telah mengunjurkan lebihan mudahtunai untuk tempoh sebulan masing-masingsebanyak 16.8%, 15.6% dan 26.5% daripadajumlah deposit. Secara individu, semua institusiperbankan mengunjurkan lebihan mudah tunai jauhmelebihi keperluan yang ditetapkan oleh peraturanpengawalseliaan, iaitu 3% untuk bank perdagangandan bank saudagar dan 5% untuk syarikatkewangan bagi tempoh satu minggu dan, 5% untukbank perdagangan dan bank saudagar dan 7%untuk syarikat kewangan bagi tempoh satu bulan.

Risiko Kadar FaedahAset dan liabiliti sistem perbankan sebahagianbesarnya sensitif terhadap kadar faedah. Walaupunrisiko kadar faedah sistem perbankan meningkatsebanyak 10.5% kepada RM4.2 bilion dari segikedudukan bersih berwajaran durasi, tahap risikokadar faedah sistem perbankan berada pada parasyang terkawal. Ia memberi impak yang minimalkepada nisbah modal berwajaran risiko sistemperbankan pada akhir tahun 2002.

Dalam memberi nilai kepada potensi kerugian akibatpergerakan kadar faedah merentasi pelbagai tarikhmatang, Bank Negara Malaysia menerima pakaikonsep kedudukan bersih berwajaran durasi yangmengukur anggaran potensi kerugian dalam nilaiekonomi kedudukan kadar faedah sensitif di dalamdan di luar kunci kira-kira sesebuah institusiperbankan akibat pergerakan satu mata peratusandalam kadar faedah. Analisis risiko kadar faedahsistem perbankan pada tahun 2002 menggunakankonsep tersebut adalah seperti di jadual.

Sumber utama pendedahan risiko kadar faedahadalah bertumpu kepada tempoh matang melebihi 5tahun dengan kedudukan bersih berwajaran durasiberjumlah RM3 bilion. Ini merupakan 73.3%daripada anggaran jumlah kedudukan bersihberwajaran durasi sistem perbankan. Pendedahanbesar oleh syarikat kewangan berpunca terutamanyadaripada pembiayaan sewa beli berjumlah RM39.7bilion atau 39.9% daripada jumlah portfoliopinjaman pada akhir tahun 2002. Pendedahan bankperdagangan kebanyakannya berpunca daripadapinjaman jangka panjang berkadar tetapterutamanya dalam bentuk pinjaman perumahanyang berlandaskan prinsip Syariah dan pegangansekuriti hutang berkadar tetap. Pendedahan banksaudagar kepada risiko kadar faedah bagi tempohmatang melebihi 5 tahun adalah disebabkanterutamanya oleh pegangan sekuriti hutang berkadartetap apabila bank saudagar secara umumnyaberusaha mengurangkan jumlah pinjaman danmeningkatkan pegangan instrumen pasaran modal.

Kesan risiko kadar faedah terhadap sistem perbankanadalah lebih tinggi pada tahun 2002 disebabkan olehpeningkatan pinjaman berkadar tetap dan pegangansekuriti hutang berkadar tetap bagi tempoh matangmelebihi 5 tahun. Kedua-dua bank perdagangan dansyarikat kewangan mencatatkan peningkatan didalam pinjaman berkadar tetap masing-masingsebanyak RM3.9 bilion dan RM2.7 bilion bagitempoh matang melebihi 5 tahun. Walaubagaimanapun, ini telah diimbangi sebahagiannyaoleh peningkatan di dalam pembiayaan jangka lebihpanjang berkadar tetap terutamanya melaluipensekuritian aset pinjaman dengan Cagamasmasing-masing sebanyak RM3.2 bilion dan RM1.2bilion. Kesan risiko kadar faedah terhadap banksaudagar mencatatkan pertumbuhan sebanyak

02468

1012141618

Sehingga 5% 5% - 10% 10% - 15% 15% - 20% > 20%

Kedudukan Bersih Berwajaran Durasi / Modal Asas

Bilangan Institusi

Bank perdagangan Syarikat kewangan

Bank saudagar

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam

Graf 4.11Sistem Perbankan1: Taburan Mengikut Kedudukan Bersih Berwajaran Durasi sebagai Peratusan daripada Modal Asas pada 31 Disember 2002

Jadual 4.14Sistem Perbankan1 : Kesan Kenaikan KadarFaedah Sebanyak 1% ke atas Kekukuhan Modal

Kedudukan bersih berwajaran durasi

Sebagai peratusan Impak terhadapdaripada Nisbah Modal

Modal asas Berwajaran Risiko(%) (mata peratusan)

2001 2002 2001 2002 2001 2002

Bank perdagangan -1,881 -2,085 -4.3 -4.5 -0.8 -0.9

Syarikat kewangan -1,686 -1,710 -17.6 -16.1 -2.5 -2.1

Bank saudagar -224 -392 -4.9 -8.9 -2.0 -3.8

Sistem perbankan1 -3,791 -4,187 -6.5 -6.8 -1.3 -1.3

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

RM juta

168

RM168 juta. Lebih 80% daripada risiko kadarfaedah adalah disebabkan oleh peningkatansebanyak RM2.2 bilion di dalam pegangan sekuritihutang berkadar tetap bagi tempoh matangmelebihi 3 tahun.

Pada akhir tahun 2002, kesan kepada potensikerugian akibat kenaikan satu mata peratusan dalamkadar faedah ialah penurunan marginal sebanyak6.8% dalam modal asas sistem perbankan manakalanisbah modal berwajaran risiko akan menurunsebanyak 1.3 mata peratusan kepada 11.6% pada31 Disember 2002.

Risiko kadar faedah memberi impak yang terbesar keatas modal syarikat kewangan. Kenaikan satu mataperatusan dalam kadar faedah berpotensi untukmenghakiskan nilai modal asas syarikat kewangansebanyak 16.1% dan menurunkan nisbah modalberwajaran risiko sebanyak 2.1 mata peratusan kepada9.3% pada 31 Disember 2002. Kedudukan jumlahyang tidak dilindung nilai yang secara relatifnya tinggidirekodkan oleh syarikat kewangan, mungkindisebabkan oleh mudah tunai yang mencukupi dalamsistem perbankan dan jangkaan bahawa kadar faedahakan kekal stabil. Pendedahan yang tinggi yang dialamioleh syarikat kewangan kepada risiko kadar faedahakan dapat dikurangkan berikutan penggabungansyarikat kewangan dan bank perdagangan hasildaripada sinergi yang dicapai daripada portfolio yangpelbagai dan pengurusan risiko.

Merujuk kepada struktur, sistem perbankan terusmencatatkan kedudukan jurang bersih negatif untuktempoh matang pendek tidak melebihi satu tahunmemandangkan sumber utama pembiayaan adalahdaripada deposit yang sebahagian besarnya

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

≤ 1bln

> 1-3bln bln bln

> 3-6 > 6-12 > 1-2thn thn thn thn thn

> 2-3 > 3-5 > 5-10 > 10-15 >15thn

Lingkungan tempoh

Ketakpadanan (RM bilion)

Bank perdagangan Syarikat kewangan

Bank saudagar Sistem perbankan

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam

Graf 4.12Sistem Perbankan1: Ketakpadanan Kedudukan Kadar Faedah Bersih pada 31 Disember 2002

mempunyai tempoh matang tidak melebihi satutahun. Sebaliknya, bagi tempoh matang jangkasederhana dan panjang satu tahun dan lebih, terdapatjurang bersih positif akibat pembiayaan sewa beli,pinjaman perumahan berkadar tetap berlandaskanprinsip Syariah dan pegangan sekuriti hutang berkadartetap terutamanya kertas kerajaan jangka panjanguntuk tujuan mudah tunai, dagangan dan pelaburan.

Risiko EkuitiPegangan instrumen ekuiti oleh sistem perbankanmeningkat 22.8% atau RM492.1 juta kepadaRM2.6 bilion pada akhir tahun 2002, didorong olehpeningkatan dalam penukaran pinjaman kepadaekuiti. Memandangkan sebahagian besarpeningkatan ini adalah berikutan penukaranpinjaman kepada ekuiti yang cuma merupakanperubahan daripada risiko kredit kepada risiko ekuiti,sistem perbankan secara keseluruhannya tidakterdedah kepada sebarang penambahan dalamrisikonya. Pegangan ekuiti hanya mencakupi 0.4%daripada jumlah aset sistem perbankan pada akhirtahun 2002.

Daripada jumlah ekuiti yang dipegang, 64% adalahmerupakan saham tersenarai, berikutan peningkatansebanyak RM176.4 juta kepada RM1.7 bilion padaakhir tahun 2002. Peningkatan ini adalah disebabkanoleh penukaran pinjaman kepada ekuiti, yangmencakupi RM146.9 juta daripada jumlahpeningkatan. Pegangan saham tersenarai yang

Saham tidaktersenarai

36%

Penukaran pinjaman61%

Penukaran pinjaman57%

Graf 4.13Sistem Perbankan1: Komposisi PelaburanEkuiti

1Tidak termasuk institusi perbankan Islam

Belian pasaran31%

Penjelasan hutang3%

Penjelasan hutang4%

Taja jamin5%

Saham tersenarai64%

Saham tersenarai71%

Belian pasaran30%

Taja jamin9%

31 Disember 2002

Saham tidaktersenarai

29%

31 Disember 2001

Sektor Kewangan

169

dibeli terus daripada pasaran meningkat RM84.4juta. Walau bagaimanapun, kenaikan inisebahagiannya telah diimbangi oleh penguranganpegangan saham tersenarai yang berpuncadaripada kemerosotan aktiviti taja jamin danpenjelasan hutang, masing-masing sebanyakRM52.9 juta dan RM2 juta.

Syarikat kewangan mencatatkan kenaikan yangtertinggi sebanyak 20% dalam pegangan sahamtersenarai, manakala pelaburan yang sama yangdilakukan oleh bank perdagangan serta banksaudagar masing-masing meningkat sebanyak12% dan 3.2%. Walau bagaimanapun, mengikuttahap pendedahan, bank saudagar adalah yangpaling terdedah kepada ekuiti dengan pegangansaham tersenarai mereka melebihi 9% daripadamodal asas, selaras dengan bidang perniagaanmereka sebagai pengantara dalam pasaran modal.Sebahagian besar daripada pendedahan banksaudagar ini adalah berpunca daripadapenglibatan mereka dalam aktiviti penaja jaminanekuiti dan penukaran hutang kepada ekuiti.

Bagi sistem perbankan secara keseluruhannya, potensikerugian maksimum dalam nilai ekuiti berdasarkankadar kemudahubahan 10 hari KLCI pada tahun 2002adalah lebih rendah pada tahap 8.2% berbanding19% pada tahun 2001. Dengan itu, potensi kerugianbagi sistem perbankan berdasarkan anggaran potensikerugian ekuiti maksimum adalah hanya 0.2%daripada modal asas pada tahun 2002 berbanding0.5% pada tahun 2001. Bagi bank saudagar, potensikerugian dianggarkan 0.8% daripada modal asaspada tahun 2002 berbanding 1.6% pada tahun 2001manakala potensi kerugian bagi bank perdagangandan syarikat kewangan terus kekal pada tahap yangrendah.

Pegangan saham tidak tersenarai telah mencatatkenaikan yang ketara sebanyak 49.9% kepadaRM948.3 juta pada tahun 2002. Sebahagian besar

kenaikan ini adalah berpunca daripada penukaranpinjaman kepada saham melalui skim-skimpenyusunan semula, termasuklah penyusunansemula yang diterajui oleh CDRC. Meskipun dengankenaikan yang nyata, pegangan saham tidaktersenarai adalah hanya 0.1% daripada jumlah asetsistem perbankan.

Memandangkan bahawa institusi perbankan tidakdibenarkan memasuk kira semula peruntukan khasdan faedah tergantung bagi pinjaman yang telahditukar kepada saham sehingga saham-sahamtersebut berjaya dijual, penukaran pinjaman kepadasaham tidak akan memberi sebarang kesanterhadap keuntungan dan kedudukan modal sistemperbankan. Ini adalah memandangkan bahawaperuntukan khas dan faedah tergantung telahpundiambil kira pada tahun-tahun sebelumnya.

Risiko Mata Wang AsingPendedahan sistem perbankan kepada mata wangasing kekal pada tahap berhemat pada tahun 2002.Kedudukan mata wang asing terbuka bersih sistem

Ekuiti sebagai % Modal Asas

Bilangan Institusi Perbankan

Bank perdagangan Syarikat kewangan

Graf 4.14 Sistem Perbankan1: Taburan mengikut Ekuiti sebagai Peratusan daripada Modal Asas pada 31 Disember 2002

Bank saudagar

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam

02468

1012141618

0-2 2-4 4-8 8-13 13-20 >20

Jadual 4.15Sistem Perbankan1: Pendedahan kepada Ekuiti

Pegangan ekuiti2 Ekuiti2 /Potensi

(RM juta) Modal asas kerugian ekuiti2 /

(%)Modal asas

(%)

2001 2002 2001 2002 2001 2002

Bank perdagangan 768.5 860.9 1.7 1.9 0.3 0.2

Syarikat kewangan 357.6 429.0 3.5 4.0 0.7 0.3

Bank saudagar 398.1 410.7 8.4 9.3 1.6 0.8

Sistem perbankan1 1,524.3 1,700.7 2.6 2.8 0.5 0.2

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.2 Jumlah pelaburan dalam saham tersenarai.Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

170

perbankan sepanjang tahun 2002 berkisar dalamlingkungan RM2.4 bilion ke RM2.7 bilion.Kedudukan mata wang asing terbuka bersihsebagai peratus modal asas sistem perbankanmencatat peningkatan yang sedikit daripada 4.7%pada akhir tahun 2001 kepada 5.3% pada akhirtahun 2002.

Jumlah pegangan aset mata wang asing olehinstitusi perbankan kekal stabil denganmencatatkan peningkatan yang sedikit sebanyakRM2.8 bilion pada tahun 2002. Walaubagaimanapun, liabiliti mata wang asing meningkatdengan ketaranya apabila institusi perbankanmengambil kesempatan ke atas kadar faedah dolarAmerika Syarikat yang lebih rendah untuk memperolehdana dolar Amerika Syarikat, yang mana sebahagianbesarnya telah digunakan untuk melindungi nilai belianhadapan mata wang asing mereka. Peminjaman matawang asing antara bank oleh institusi perbankanmeningkat RM10.1 bilion kepada RM27.6 bilion padaakhir tahun 2002. Peningkatan liabiliti mata wang asingdaripada RM30 bilion pada akhir tahun 2001 kepadaRM40 bilion pada akhir tahun 2002 telahmenyebabkan penguncupan aset mata wang asingbersih sebanyak RM7.2 bilion kepada RM1.1 bilionpada akhir tahun 2002.

Meskipun institusi perbankan secara bersihnyaadalah penjual belian hadapan mata wang asingpada tahun 2001, mereka adalah pembeli bersihbelian hadapan mata wang asing pada tahun 2002setelah para pengeksport mengambil kesempatan keatas premium yang wujud di pasaran hadapandengan menjual kontrak-kontrak hadapan untukperolehan mata wang asing mereka. Belian hadapanmata wang asing institusi perbankan meningkatsebanyak 97% kepada RM13.6 bilion pada akhirtahun 2002 apabila premium pasaran hadapanmelebar daripada 26 mata pada akhir tahun 2001

kepada 50 mata pada akhir tahun 2002 untuk kadarhadapan satu bulan. Memandangkan premiumpasaran hadapan semakin melebar, kos melindungnilai bayaran import hadapan oleh pengimportadalah tinggi, sekaligus menyebabkan mata wangasing hadapan yang terjual menyusut sebanyak 27%.Penyusutan jualan hadapan mata wang asing jugatelah membawa kepada penurunan sebanyak 20%dalam penerimaan mata wang asing daripada urusniaga swap pada separuh kedua tahun 2002.

Graf 4.15Sistem Perbankan1: Komponen Pendedahan kepada Mata Wang Asing

2002

RM bilion % setahun

Kedudukan mata wang asing terbuka bersih

Belian swap tukaran mata wang asing bersih

Aset mata wang asing bersih (campur belian nilai spot dan esok)

Kadar bil perbendaharaan Amerika Syarikat di pasaran sekunder (skala kanan) Purata KLIBOR 3 bulan (skala kanan)

1Tidak termasuk institusi perbankan Islam

J F M A M J J O S O N D

Belian hadapan tukaran mata wang asing bersih

-8.00

-6.00

-4.00

-2.00

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

0

0.5

1

1.5

2

2.5

3

3.5

0

2

4

6

8

10

12

14

16

<-10 -10-<-2 -2-<2 2-<5 5-<10

Graf 4.16Sistem Perbankan1: Taburan KedudukanMata Wang Asing Terbuka Bersih pada 31 Disember 2002

Kedudukan Mata Wang Asing Terbuka Bersih/Modal Asas (%)

Bilangan institusi

Bank perdagangan

Bank saudagar

1Tidak termasuk institusi perbankan Islam

>10

Jadual 4.16Sistem Perbankan1: Pendedahan kepada MataWang Asing

Kedudukan KedudukanMata Wang Mata Wang

Asing Terbuka Asing TerbukaBersih Bersih/

(RM juta) Modal Asas (%)

akhir akhir akhir akhir2001 2002 2001 2002

Bank perdagangan 2,221 2,631 5.1 5.7

Bank saudagar 47 70 1.0 1.6

Sistem perbankan1 2,268 2,701 4.7 5.3

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.

Sektor Kewangan

171

Sistem perbankan dijangka kekal sebagai pembelibersih mata wang asing dengan wujudnya premium dipasaran hadapan memandangkan perbezaan kadarfaedah dolar Amerika Syarikat dan ringgit kekal positif.

Kekukuhan ModalSistem perbankan terus kukuh dengan nisbah modalberwajaran risiko berada di paras 12.8% pada akhirtahun 2002. Keuntungan yang telah diauditmenyumbang sebanyak RM3.4 bilion kepadapeningkatan modal asas pada tahun 2002 manakalasuntikan modal baru pula menyumbang sebanyakRM1.3 bilion. Penggabungan dua buah syarikatkewangan pada separuh tahun pertama 2002 sertapeningkatan pelaburan dalam anak syarikat oleh duabuah institusi perbankan pada hujung tahun 2002telah menyebabkan modal asas sistem perbankan,secara bersih, meningkat hanya sebanyak 3.8% atauRM2.3 bilion pada tahun 2002. Aset berwajaranrisiko pula meningkat sebanyak 5.2%.

Sejajar dengan keuntungan yang lebih tinggi, jumlahmodal kumpulan-1 meningkat sebanyak RM2.5bilion atau 4.6% kepada RM55.9 bilion, manakalajumlah modal kumpulan-2 mencatat kenaikansebanyak RM1.9 bilion hasil daripada penerbitanhutang subordinat yang bertujuan untuk membiayaisebahagian daripada kos pemerolehan sebuahinstitusi perbankan di bawah programpenggabungan bagi institusi perbankan domestik.Mencerminkan kedudukan modal sistem perbankanyang kukuh pada tahun 2002, nisbah modalberwajaran risiko dan nisbah modal utama sistemperbankan masing-masing sentiasa berada padaparas melebihi 12% dan 10% di sepanjang tahun.

Nisbah modal berwajaran risiko bank perdaganganberada pada paras 12.8% manakala nisbah modalberwajaran risiko bank saudagar secara kumpulanmenurun daripada 19.6% kepada 18.4%disebabkan oleh peningkatan pelaburan dalam anak-anak syarikat oleh sebuah bank saudagar. Bagisyarikat kewangan pula, kenaikan modal asassebanyak 4.6% pada tahun 2002 telah diimbangioleh pengembangan aset yang lebih besarterutamanya daripada pembiayaan sewa beli yangmenyebabkan nisbah modal berwajaran risikomenurun secara marginal sebanyak 0.7 mataperatusan kepada 11.4%.

Bank Negara Malaysia juga telah menjalankan kajiselidik seluruh industri untuk menilai kesan yangmungkin dihadapi akibat daripada pengenalankeperluan modal bagi risiko pasaran ke dalam

rangka kerja kecukupan modal. Anggaran awalmenunjukkan bahawa tambahan modal yangdiperlukan oleh sistem perbankan adalah kecil danberbeza di antara industri-industri. Anggaran modaltambahan yang diperlukan oleh bank saudagarsebanyak 3% bagi risiko pasaran, yang lebih besardaripada keperluan institusi-institusi perbankan lain,adalah disebabkan oleh bentuk pelaburan dan urusniaga mereka yang melibatkan pelaburan kewangan,terutamanya hutang sekuriti swasta. Sebarangkeperluan modal tambahan akan dapat diserapdengan mudah oleh modal asas yang besar dengannisbah modal berwajaran risiko mereka akan teruskekal pada paras yang jauh melebihi keperluanminimum. Berdasarkan kaji selidik yang dijalankan keatas impak yang mungkin bagi rangka kerjacadangan Basel II, anggaran awal keperluan modalbagi risiko pengendalian juga menunjukkan bahawamodal tambahan yang diperlukan sebanyak 1% akandapat diserap dengan mudah oleh sistem perbankan.

Tahap aktiviti ekonomi dan pertumbuhan pinjamanyang lebih tinggi di sepanjang tahun 2002 telah

Jadual 4.17Sistem Perbankan1: Komponen Modal

Pada akhir tahun Perubahan

2001 2002 tahunan

RM juta RM juta (%)

Modal kumpulan-1 53,393.4 55,864.6 2,471.2 4.6Modal kumpulan-2 14,786.3 16,718.9 1,932.6 13.1

Jumlah modal 68,179.7 72,583.4 4,403.7 6.5

Tolak:Pelaburan di dalam

anak-anak syarikatdan peganganmodal institusiperbankan lain 8,885.6 11,018.0 2,132.4 24.0

Modal asas 59,294.1 61,565.4 2,271.3 3.8

Aset berisiko:0% 121,603.7 139,193.8 17,590.1 14.510% 15,846.2 15,546.7 -299.5 -1.920% 93,172.4 98,050.8 4,878.4 5.250% 90,533.6 102,611.9 12,078.3 13.3100% 390,024.2 406,896.1 16,871.9 4.3

Jumlah asetberwajaran risiko 455,510.1 479,366.8 23,856.7 5.2

Nisbah modalberwajaran risiko (%)

Sistem perbankan1 13.0 12.8 -0.2

Bank perdagangan 12.8 12.8 0.0Syarikat kewangan 12.1 11.4 -0.6Bank saudagar 19.6 18.4 -1.2

1 Tidak termasuk institusi perbankan Islam.Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

172

menyumbang kepada peningkatan dalam jumlah asetberwajaran risiko sistem perbankan yangbertambah sebanyak 5.2% atau RM23.8 bilionkepada RM479.3 bilion pada akhir tahun 2002.Kenaikan tersebut melibatkan hampir semuakategori risiko kecuali bagi kategori risiko 10% dimana terdapat pengurangan dalam penempatanantara bank dengan syarikat diskaun. Yang jelas,terdapat peningkatan dalam kategori 0% sebanyakRM18 bilion kepada RM139.1 bilion, terutamanyadisebabkan oleh penerbitan Sekuriti KerajaanMalaysia dan Bil Bank Negara serta Nota BolehNiaga yang merupakan sebahagian daripadaaktiviti campur tangan pasaran wang Bank NegaraMalaysia. Begitu juga, pembiayaan akhir bagi hartatanah untuk tujuan kediaman pada tahun 2002telah mendorong kepada pertambahan sebanyakRM12.1 bilion dalam kategori risiko 50% manakalapeningkatan sebanyak RM16.8 bilion dalamkategori risiko 100% adalah berpunca daripadapembiayaan pinjaman lain.

Sistem perbankan terus kukuh dengan selesainyaproses penggabungan institusi-institusi perbankan.Dengan tercatatnya keuntungan yangmemberangsangkan pada tahun 2002, sistemperbankan berada pada kedudukan yang teguh bagimemenuhi permintaan pinjaman bagi menyokongpertumbuhan ekonomi pada tahun 2003.

PERBANKAN ISLAM

Industri perbankan Islam terus berkembangsepanjang tahun 2002 dengan mencatatkanpeningkatan syer pasaran dari segi aset danpembiayaan masing-masing kepada 8.9% (8.2%pada tahun 2001) dan 8.1% (6.5% pada tahun2001) berbanding keseluruhan sistem perbankan.Syer pasaran deposit meningkat kepada 10.2%berbanding 9.5% dalam tahun 2001.Perkembangan ini adalah hasil daripadapertumbuhan ekonomi yang mapan serta komitmenberterusan untuk membangunkan sektor perbankanIslam sebagaimana yang telah digariskan di dalamPelan Induk Sektor Kewangan (PISK).

Pada bulan September 2002, transformasi InstitutPerbankan dan Kewangan Islam Malaysia (IPKIM)daripada sebuah entiti milik bank kepada sebuahinstitut milik industri telah berjaya disempurnakan.Struktur pegangan saham IPKIM kini terdiridaripada bank-bank Islam, bank konvensional yangmenyertai Skim Perbankan Islam (SPI) danpengendali takaful. Penubuhan IPKIM merupakan

lanjutan kepada inisiatif untuk meningkatkanpengetahuan dan kepakaran dalam bidangperbankan Islam dan fokus seterusnya adalahuntuk memperkukuhkan kapasiti keinstitusianIPKIM bagi menempatkannya sebagai pusat latihanserantau yang ulung bagi perbankan dankewangan Islam.

Dalam bidang pembangunan produk, pendekatansecara bersepadu telah dilaksanakan secarabersama dengan peserta industri di bawahJawatankuasa Perunding Pembangunan Produkdan Pasaran. Antara inisiatif yang dijalankanadalah untuk memajukan kaedah perkongsianrisiko pembiayaan menerusi konsep Mudharabah(perkongsian untung) dan Musyarakah

Jadual 4.18Sistem Perbankan Islam: Data Utama

Pada akhir tahunPerubahantahunan

(%)

2001 2002 2002

Bilangan institusi 38 35 -7.9Bank perdagangan 14 14 0.0Syarikat kewangan 10 9 -10.0Bank saudagar 5 3 -40.0Bank-bank Islam 2 2 0.0Syarikat diskaun 7 7 0.0

Jumlah aset (RM juta) 58,929 68,070 15.5Bank perdagangan 26,750 29,109 8.8Syarikat kewangan 9,749 12,623 29.5Bank saudagar 1,353 1,430 5.7Bank-bank Islam 17,328 20,160 16.3Syarikat diskaun 3,749 4,748 26.6

Jumlah deposit (RM juta) 47,106 53,306 13.2Bank perdagangan 22,031 23,476 6.6Syarikat kewangan 7,664 9,094 18.7Bank saudagar 673 684 1.6Bank-bank Islam 14,375 16,421 14.2Syarikat diskaun 2,363 3,631 53.7

Jumlah pembiayaan (RM juta) 28,201 36,718 30.2Bank perdagangan 12,256 16,706 36.3Syarikat kewangan 7,613 10,050 32.0Bank saudagar 771 804 4.3Bank-bank Islam 7,561 9,158 21.1Syarikat diskaun – – –

Nisbah pembiayaan-deposit (%) 59.9 68.9 9.0Bank perdagangan 55.6 71.2 15.6Syarikat kewangan 99.3 110.5 11.2Bank saudagar 114.6 117.5 2.9Bank-bank Islam 52.6 55.8 3.2Syarikat diskaun – – –

Bilangan cawangan 132 138 4.5Bank perdagangan 8 8 0.0Syarikat kewangan 2 2 0.0Bank-bank Islam 122 128 4.9

Bilangan kaunter 2,065 2,065 0.0Bank perdagangan 1,335 1,335 0.0Syarikat kewangan 730 730 0.0Bank saudagar – – –

Sektor Kewangan

173

(perkongsian untung rugi), serta mekanisme kadarterapung secara Islam bagi menangani risiko pasaranyang tidak menentu. Pada bulan Januari 2003, BankNegara Malaysia memperkenalkan senarai namagenerik yang seragam bagi produk danperkhidmatan perbankan dan kewangan Islam.Dalam hubungan ini, abjad “i” dikehendakidiletakkan di hujung nama generik tersebut. Langkahini bertujuan untuk menyeragamkan nama produkperbankan Islam bagi memudahkan ia dikenali dalamsuasana dwi-perbankan. Di samping itu, ia jugadiharapkan akan meningkatkan kesedaran danpengetahuan pengguna terhadap produk danperkhidmatan perbankan Islam. Meskipunpenggunaan nama generik dan penanda “i”diwajibkan, penggunaan nama-nama lain yangberhubung pelabelan, konsep perbankan Islam danterminologi Bahasa Arab masih boleh digunakan olehinstitusi perbankan.

Pada bulan Ogos 2002, Bank Negara Malaysiatelah menerbitkan Nota Panduan untuk PerjanjianJual dan Beli Balik (PJBB) bagi memastikan urusniaga perjanjian jual dan beli balik dilaksanakanberdasarkan amalan terbaik. PJBB diperkenalkanuntuk meningkatkan mudah tunai dalam urusniaga pasaran wang secara Islam dan untukmemberi ruang kepada peserta pasaran wangsecara Islam memenuhi keperluan dana mereka.Garis Panduan Bil Penerimaan-i telah dikaji semulabagi mengambil kira arah aliran danperkembangan sektor pembiayaan dagangan.Usaha ini merupakan sebahagian daripada langkahberterusan ke arah mengukuhkan daya saingproduk perbankan Islam.

Sumber dan Kegunaan DanaAset sektor perbankan Islam mencatatkanpeningkatan 15.5% (RM9.1 bilion) pada akhir tahun2002. Sebagaimana tahun-tahun sebelumnya,sebahagian besar daripada pertumbuhan asetdisumbangkan oleh peningkatan dalam jumlahpembiayaan oleh bank perdagangan SPI (36.3%) dansyarikat kewangan SPI (32.0%), yang merangkumi72.9% daripada keseluruhan jumlah pembiayaan.Dari segi penguasaan syer pasaran, syer terbesar asetperbankan Islam masih dikuasai oleh bankperdagangan SPI dengan syer pasaran sebanyak42.8%, diikuti bank-bank Islam (29.6%) dan syarikatkewangan SPI (18.5%). Dari segi pertumbuhan aset,syarikat kewangan SPI mencatatkan kadarpertumbuhan tertinggi sebanyak 29.5%, diikutisyarikat diskaun SPI (26.6%) dan bank-bank Islam(16.3%). Arah aliran yang ketara sepanjang tahun

2002 adalah peralihan dana daripada deposit antarabank kepada pelaburan dalam sekuriti bagimendapatkan kadar pulangan yang lebih tinggi.

Deposit kekal sebagai penyumbang utama kepadasebahagian besar sumber dana sektor perbankan Islamdengan mencakupi 78.3% daripada keseluruhansumber dana. Jumlah deposit yang dimobilisasikan oleh

Jadual 4.20Sistem Perbankan Islam: Deposit mengikut Jenisdan Institusi

Perubahan tahunanPadaakhirtahun2002a

2001 2002a

RM%

RM%

RMjuta juta juta

Deposit permintaan -107 -1.6 2,727 42.2 9,184Bank-bank Islam -162 -5.8 834 31.9 3,450Bank perdagangan 55 1.5 1,893 49.3 5,734

Deposit tabungan 822 24.7 1,275 30.7 5,424Bank-bank Islam 138 10.5 308 21.2 1,762Bank perdagangan 553 35.0 897 42.1 3,030Syarikat kewangan 131 30.4 70 12.5 632

Deposit pelaburan 9,041 37.0 2,463 7.4 35,968Bank-bank Islam 3,066 43.1 909 8.9 11,090Bank perdagangan 3,808 38.8 -1,032 -7.6 12,578Syarikat kewangan 2,237 47.1 1,419 20.3 8,405Bank saudagar -160 -30.2 7 1.9 377Syarikat diskaun 90 4.0 1,160 49.2 3,518

Lain-lain deposit 1,428 91.1 -266 -8.9 2,729Bank-bank Islam 29 30.5 -5 -4.0 119Bank perdagangan 1,524 165.1 -314 -12.8 2,133Syarikat kewangan -96 -45.3 -59 -50.9 57Bank saudagar -34 -10.1 4 1.3 307Syarikat diskaun 5 – 108 2,160.0 113

a Awalan

Jadual 4.19Sistem Perbankan Islam: Sumber dan KegunaanDana

Perubahan tahunan

2001 2002

RM juta

SumberModal dan rizab 908 1,269 4,703Deposit 11,183 6,200 53,306Dana daripada institusi

kewangan lain -623 271 4,444Liabiliti lain 392 1,401 5,617

Jumlah 11,860 9,141 68,070

KegunaanWang tunai -147 39 240Rizab dengan

Bank Negara Malaysia 154 318 1,196Deposit dengan institusi

kewangan lain 2,759 -3,767 7,735Pembiayaan 7,310 8,517 36,718Sekuriti -504 4,014 19,277Aset lain 2,288 20 2,904

a Awalan

Pada akhirtahun2002a

174

sektor perbankan Islam meningkat secara sederhanasebanyak RM6.2 bilion atau 13.2% kepada RM53.3bilion. Deposit pelaburan menguasai 67.5% daripadajumlah deposit perbankan Islam dengan pertumbuhansebanyak 7.4% pada tahun 2002. Sebaliknya, depositpermintaan dan deposit tabungan menunjukkanpertumbuhan yang ketara dengan masing-masingmeningkat sebanyak 42.2% dan 30.7% hasil daripadakadar pulangan yang kompetitif dan meningkatnyaasas pelanggan runcit dalam perbankan Islam. Dari segiprofil kematangan deposit pelaburan, 56.5% daripadajumlah deposit tertumpu kepada tempoh matangjangka pendek, terutamanya di antara tempoh matangsatu hingga tiga bulan, ekoran peningkatan kecil dalamkadar pulangan pelaburan jangka panjang berbandingkadar pelaburan jangka pendek. Kadar pulanganpurata bagi tempoh matang satu hingga tiga bulanadalah di antara 2.8% hingga 5.0%, manakala kadarpulangan purata bagi tempoh matang satu tahun keatas berkisar di antara 3.5% hingga 5.3%.

Jumlah pembiayaan sektor perbankan Islamberkembang sebanyak 30.2% atau RM8.5 bilion

(35.0% atau RM7.3 bilion pada tahun 2001) hasildaripada peningkatan pembiayaan dalam sektorharta benda yang luas serta perbelanjaan penggunayang kukuh. Sebahagian besar daripadapertumbuhan pembiayaan disumbangkan olehpeningkatan ketara dalam pembiayaan bagipembelian harta kediaman dan kenderaanpengangkutan, masing-masing sebanyak 57.2%dan 33.5%. Permintaan pengguna yang tinggiturut didorong oleh pakej pembiayaan yangmenarik dan kompetitif daripada institusiperbankan Islam. Selaras dengan penguasaanpembiayaan dalam sektor harta benda yang luas

Bai' BithamanAjil

49.1%

IjarahThumma Al-Bai'

23.3% Ijarah3.0%

Istisna'1.3%

Murabahah7.3%

Musyarakah0.7%

Konsep-konsepIslam lain15.3%

Graf 4.17Sistem Perbankan Islam: Konsep Pembiayaan pada 31 Disember 2002

0

2

4

6

8

10

12

14

16

J F M A M J J O S O N D

Bulan

%

0

1

2

3

4

5

6

RM bilion

Modal asas

Nisbah modal utama

Nisbah modal berwajaran risiko

Graf 4.18Sistem Perbankan Islam: Kecukupan Modal pada tahun 2002

Jadual 4.21Sistem Perbankan Islam: Arah Aliran Pembiayaan

Perubahan tahunan Pada akhir

tahun2002a

2001 2002a

RM juta

Pertanian, kegiatan memburu,perhutanan dan perikanan 61.9 -45.6 1,594.0

Perlombongan dan kuari -14.5 10.5 74.5Perkilangan 1,029.1 807.8 3,881.2Elektrik, gas dan air -312.0 -9.9 533.7Masyarakat, perkhidmatan

sosial dan persendirian 60.4 -139.2 213.9

Sektor harta benda yang luas 3,276.2 4,953.2 15,735.7Harta tanah 202.7 103.5 669.3Pembinaan 126.3 579.9 2,278.2Pembelian harta kediaman 2,871.5 3,916.9 10,762.8Pembelian harta

bukan kediaman 75.6 353.0 2,025.4

Perdagangan borong danruncit, restoran dan hotel 280.5 251.2 1,386.4

Pengangkutan, penyimpanandan perhubungan -24.9 61.8 824.8

Perkhidmatan kewangan,insurans dan perniagaan 633.8 42.2 1,271.7

Pembelian sekuriti 167.6 62.4 935.0

Kredit penggunaan 2,769.6 2,474.5 9,287.2Kad kredit 1.6 57.5 60.5Kegunaan persendirian 346.7 374.7 1,061.6Pembelian barangan

pengguna 12.1 8.1 63.3Pembelian kenderaan

pengangkutan 2,409.3 2,034.1 8,101.8Lain-lain -617.6 47.5 979.6

Jumlah 7,310.1 8,516.4 36,717.7

a Awalan

Sektor Kewangan

175

dan kenderaan pengangkutan, pembiayaanberdasarkan konsep Bai’ Bithaman Ajil kekaldominan, mencakupi 49.1% daripada jumlahpembiayaan manakala Ijarah Thumma Al-Bai’merangkumi 23.3%.

Pada tahun 2002, kedudukan modal sektor perbankanIslam meningkat dengan ketara sebanyak RM1.3 bilionkepada RM4.7 bilion. Sebahagian besar peningkatandalam kedudukan modal sebanyak RM994.8 jutaberpunca daripada peningkatan dalam peruntukanmodal oleh institusi perbankan SPI berikutanpematuhan kepada rangka kerja nisbah modalberwajaran risiko (RWCR) bagi portfolio perbankanIslam. Peningkatan selebihnya sebanyak RM299.1 jutaadalah daripada perolehan tertahan. Pada akhir tahun2002, sektor perbankan Islam mencatatkan kadarnisbah modal asas dan nisbah modal berwajaran risikoyang kukuh, masing-masing pada tahap 10.9% dan12.6%.

KeuntunganSektor perbankan Islam mencatatkan peningkatandalam keuntungan sebelum cukai sebanyak 12.3%kepada RM948 juta pada tahun 2002. Pulanganatas aset kekal tidak berubah pada 1.4% keranakenaikan dalam keuntungan sebelum cukaidiimbangi oleh kenaikan dalam aset. Walaubagaimanapun, pulangan atas ekuiti susut kepada20.2% ekoran pengukuhan modal sektor

perbankan Islam. Meskipun terdapat peningkatandalam peruntukan kerugian pembiayaan danperuntukan-peruntukan lain kepada RM706 juta,keuntungan sebelum cukai yang tinggi masihdapat dicatatkan kerana peningkatan dalampendapatan pembiayaan sebanyak 16.1% kepadaRM3.2 bilion dan pendapatan bukan pembiayaansebanyak 14.6% kepada RM495 juta adalahmelebihi peningkatan dalam peruntukan.Peningkatan dalam peruntukan kerugianpembiayaan dan peruntukan-peruntukan lain,antara lain, disebabkan oleh kenaikan dalam aktivitipembiayaan dan pengenalan rizab persamaankeuntungan berikutan pelaksanaan rangka kerjakadar pulangan pada tahun 2002.

Kualiti AsetKualiti aset industri perbankan Islam bertambah baiksepanjang tahun 2002 dengan nisbah pembiayaantidak berbayar (NPF) bersih berdasarkan pengelasan 6bulan susut kepada 5.7% (7.0% pada tahun 2001).Walaupun jumlah NPF kasar meningkat 13.8%kepada RM3.3 bilion, nisbah NPF bersih mencatatpenurunan berikutan peningkatan ketara dalampendapatan tergantung serta peningkatan dalamperuntukan khas dan jumlah pembiayaan.Berdasarkan pengelasan 3-bulan, nisbah NPF bersihsusut kepada 7.9% (9.4% pada tahun 2001) denganNPF kasar berjumlah RM4.6 bilion. Tahapperlindungan kerugian pembiayaan (peruntukan am,pendapatan tergantung dan peruntukan khas)industri perbankan Islam meningkat dengan ketarakepada 59.4% (48.5% pada tahun 2001) ekoranpeningkatan pendapatan tergantung sebanyak128.1% dan peruntukan am sebanyak 55.0%.

Graf 4.19Sistem Perbankan Islam: Nisbah PembiayaanTidak Berbayar Bersih1

2000 2001 20020

2

4

6

8

10

12

14

16

18

%

Industri Perbankan Islam Bank-bank Islam

Syarikat Kewangan Bank Perdagangan

Bank Saudagar

1 Berdasarkan klasifikasi sebenar

Jadual 4.22Sistem Perbankan Islam:Pendapatan dan Perbelanjaan

Untuk tahunkalendar

2001 2002a

RM RM%

juta jutaPendapatan pembiayaan selepas

ditolak pendapatan tergantung 2,752 3,196 444 16.1(Pendapatan tergantung) 121 373 252 208.3

Tolak: Perbelanjaan pembiayaan 1,387 1,569 182 13.1

Pendapatan pembiayaan bersih 1,365 1,627 262 19.2

Campur: Pendapatan bukanpembiayaan 432 495 63 14.6

Tolak: Kos kakitangan 180 199 19 10.6

Kos overhed 227 269 42 18.5

Keuntungan sebelum peruntukan 1,390 1,654 264 19.0

Tolak: Peruntukan pembiayaandan peruntukan lain 546 706 160 29.3

Keuntungan sebelum cukai 844 948 104 12.3

Pulangan ke atas aset (%) 1.4 1.4Pulangan ke atas ekuiti (%) 24.6 20.2

a Awalan

Perubahantahunan

176

Peningkatan dalam peruntukan am mencerminkanlangkah kehematan yang diamalkan olehsebilangan institusi perbankan Islam dalammenyediakan peruntukan yang lebih tinggi bagipembiayaan baru. Peningkatan dalam peruntukanam turut berpunca daripada peruntukanberasingan bagi portfolio perbankan Islamberikutan pematuhan kepada rangka kerja kadarpulangan.

Sebahagian besar daripada peningkatan NPFsepanjang tahun 2002 berjumlah RM519.4 jutaberpunca daripada sektor harta benda yang luas,yang merangkumi RM366.5 juta atau 70.6%, dandaripada jumlah ini, pembelian harta kediaman

mencakupi RM341.4 juta atau 93.2%. Selaindaripada sektor harta benda yang luas, sektorkredit pengguna turut mencatatkan peningkatanNPF sebanyak RM190.1 juta, dan daripada jumlahini, pembelian kenderaan pengangkutanmerangkumi RM134.5 juta atau 70.8%. Walaubagaimanapun, tahap NPF bagi kedua-dua sektorharta kediaman dan pembelian kenderaanpengangkutan adalah terkawal dengan masing-masing merangkumi 9.2% dan 3.2% daripadapembiayaan yang disalurkan kepada sektor-sektortersebut.

Pasaran Wang Antara Bank Secara Islam (PWABI)Pasaran Wang Antara Bank Secara Islam (PWABI)

Jadual 4.23Sistem Perbankan Islam: Pembiayaan Tidak Berbayar dan Peruntukan Pembiayaan

Pada akhir tahun

2001 2002a

Klasifikasi Klasifikasi

3-bulan 6-bulan 3-bulan 6-bulan

RM juta

Bank-bank IslamPeruntukan am 134.8 134.8 134.8 209.1 209.1 209.1Pendapatan tergantung – – – 133.2 142.2 133.2Peruntukan khas 430.2 472.2 430.2 395.4 436.4 395.4Pembiayaan tidak berbayar 1,237.8 1,580.2 1,237.8 1,396.4 1,933.0 1,396.4

Nisbah pembiayaan tidak berbayar bersih (%)3 11.2 15.4 11.2 10.1 15.8 10.1Jumlah peruntukan/ Pembiayaan tidak berbayar (%) 45.6 38.4 45.6 52.8 40.8 52.8

Bank perdagangan2

Peruntukan am 155.7 154.9 150.5 250.0 226.5 247.9Pendapatan tergantung 71.9 73.2 69.3 113.0 78.1 111.4Peruntukan khas 143.8 147.5 143.3 222.4 222.4 222.3Pembiayaan tidak berbayar 991.7 1,110.2 879.7 1,300.0 1,604.2 1,085.0

Nisbah pembiayaan tidak berbayar bersih (%)3 6.4 7.4 5.5 5.9 7.9 4.6Jumlah peruntukan/ Pembiayaan tidak berbayar (%) 37.5 33.8 41.3 45.0 32.9 53.6

Syarikat kewangan2

Peruntukan am 132.4 132.3 132.4 202.2 202.2 202.2Pendapatan tergantung 93.6 95.5 82.9 129.8 158.7 126.3Peruntukan khas 226.3 232.9 193.4 279.4 748.9 238.3Pembiayaan tidak berbayar 667.6 773.3 605.4 751.5 919.0 671.1

Nisbah pembiayaan tidak berbayar bersih (%)3 4.8 6.1 4.5 3.6 0.1 3.2Jumlah peruntukan/ Pembiayaan tidak berbayar (%) 67.8 59.6 67.5 81.4 120.8 84.5

Bank saudagar2

Peruntukan am 15.3 2.5 15.3 12.2 12.2 12.2Pendapatan tergantung 17.3 17.3 17.3 15.6 15.6 15.6Peruntukan khas 28.1 28.1 28.1 33.6 33.6 33.6Pembiayaan tidak berbayar 159.0 159.0 159.0 127.7 127.7 127.7

Nisbah pembiayaan tidak berbayar bersih (%)3 15.6 15.6 15.6 10.4 10.4 10.4Jumlah peruntukan/ Pembiayaan tidak berbayar (%) 38.2 30.1 38.2 48.1 48.1 48.1

Sistem perbankan IslamPeruntukan am 438.2 424.5 433.0 673.5 649.9 671.3Pendapatan tergantung 182.8 186.1 169.5 391.7 394.6 386.6Peruntukan khas 828.6 880.8 795.3 930.7 1,441.3 889.6Pembiayaan tidak berbayar 3,056.1 3,622.7 2,881.9 3,575.5 4,583.9 3,280.2

Nisbah pembiayaan tidak berbayar bersih (%)3 7.5 9.4 7.0 6.4 7.9 5.7Jumlah peruntukan/ Pembiayaan tidak berbayar (%) 47.4 41.2 48.5 55.8 54.2 59.4

1 Pembiayaan yang diklasifikasikan sebagai pembiayaan tidak berbayar mengikut dasar pengkelasan institusi perbankan masing-masing iaitu 3-bulan atau 6-bulan.2 Merujuk kepada portfolio perbankan Islam bagi institusi-institusi perbankan konvensional yang menyertai Skim Perbankan Islam dan merupakan subset kepada jumlah

yang dilaporkan untuk keseluruhan sistem perbankan bagi bank perdagangan, bank saudagar dan syarikat kewangan.3 Nisbah pembiayaan tidak berbayar bersih = (Pembiayaan tidak berbayar selepas ditolak pendapatan tergantung selepas ditolak peruntukan khas) /

(Jumlah pembiayaan selepas ditolak pendapatan tergantung selepas ditolak peruntukan khas) x 100%.

a Awalan

Sebenar1 Sebenar1

Sektor Kewangan

177

terus mencatatkan kedudukan lebihan mudah tunaisepanjang tahun 2002. Bagi mengimbangikedudukan mudah tunai dalam PWABI, Bank NegaraMalaysia turut menyerap mudah tunai yangberlebihan. Purata harian bagi jumlah mudah tunaiyang belum dilunaskan yang diserap daripada PWABImenerusi operasi pengurusan mudah tunaimerekodkan peningkatan sebanyak 82.4% kepadaRM6.2 bilion (RM3.4 bilion pada tahun 2001).Operasi tender pasaran wang yang dikendalikan olehBank Pusat tertumpu kepada urus niaga pelaburanbagi tempoh matang 1 minggu hingga 1 bulan. Inimengakibatkan kenaikan dalam jumlah urus niagabagi tempoh matang 1 minggu dan 1 bulan, masing-masing sebanyak 68.0% dan 174.4%. Di bawahpengurusan operasi mudah tunai, satu mekanismebaru telah diperkenalkan bagi penerimaan depositsecara Islam yang berasaskan konsep Wadiah YadDhamanah (Simpanan dengan jaminan keselamatan).Di bawah konsep ini, institusi perbankan Islamdibenarkan untuk mendepositkan dana lebihanmereka dengan Bank Pusat bagi satu tempoh yangdipersetujui oleh kedua belah pihak. Sebagaipemegang amanah, Bank Pusat tidak terikat untukmenjanjikan pulangan kepada pendeposit. Walaubagaimanapun, atas budi bicara Bank Pusat,pulangan dalam bentuk hibah (hadiah) bolehdiberikan kepada pendeposit pada tarikh matang.

Jumlah urus niaga instrumen pasaran wang secaraIslam (bagi tempoh matang jangka pendek danjangka panjang) dalam PWABI meningkat sebanyak37.4% kepada RM32.7 bilion pada tahun 2002(RM23.8 bilion pada tahun 2001). Urus niagainstrumen jangka pendek seperti Bil Penerimaan-i (AB-i)dan Nota Boleh Niaga Bank Negara Malaysia-i (BNNN-i)mencatatkan pertumbuhan dagangan yang lebihtinggi, masing-masing sebanyak 94.9% dan 83.3%.Peningkatan tersebut adalah hasil daripadapeningkatan dalam penerbitan instrumen secara

Islam dari segi saiz dan kekerapan. Peningkatandalam urus niaga BNNN-i kepada RM2.2 bilionberpunca daripada peningkatan dalam penerbitanBNNN-i kepada RM2 bilion (RM1 bilion pada tahun2001). Bagi instrumen jangka panjang, penerbitanTerbitan Pelaburan Kerajaan-i (TPK-i) meningkatkepada RM5 bilion pada tahun 2002 (RM4 bilionpada tahun 2001) dan seterusnya mencatatkanpeningkatan dalam jumlah urus niaga TPK-i kepadaRM5.9 bilion (RM2.5 bilion pada tahun 2001). Urusniaga bagi sekuriti hutang swasta secara Islam jugamencatatkan peningkatan yang ketara sebanyak96.3% kepada RM3.9 bilion. Aktiviti urus niaga yanglebih tinggi ini boleh dikaitkan dengan kedudukanmudah tunai yang selesa dalam PWABI sertapeningkatan ketara dalam penerbitan sekuriti hutangswasta di pasaran modal secara Islam. Pada akhirtahun 2002, baki belum jelas bagi sekuriti hutangswasta secara Islam berjumlah RM46.6 bilion danmencatatkan peningkatan sebanyak RM12.7 bilionberbanding RM33.9 bilion pada tahun 2001.

Jan Feb Mac Apr Mei Jun Jul Ogo Sep Okt Nov Dis

Graf 4.20Purata Kadar Mudharabah Antara Bank pada tahun 2002

%

2.90

2.85

2.80

2.75

2.70

2.65

2.60

Semalaman 3 bulan

6 bulan 1 minggu

1 bulan

Jadual 4.24Pasaran Wang Antara Bank secara Islam (PWABI)

2001 2002 Perubahan tahunan

RM bilion RM bilion %

Pelaburan MudharabahAntara Bank 241.2 247.0 5.8 2.4

Penerimaan JurubankHijau * 19.5 17.2 -2.3 -11.8

Bil Penerimaan-i * 3.9 7.6 3.7 94.9

Nota Boleh NiagaBank Negara Malaysia-i 1.2 2.2 1.0 83.3

Terbitan PelaburanKerajaan-i 2.5 5.9 3.4 136.0

* Jumlah urus niaga melalui broker pasaran wang.

Jadual 4.25Pasaran Wang Antara Bank secara Islam (PWABI)- Profil Kematangan *

2001 2002 Perubahan tahunan

RM bilion RM bilion %

Semalaman danhujung minggu 184.0 207.0 23.0 12.5

1 minggu 48.8 82.0 33.2 68.0

1 bulan 19.6 53.8 34.2 174.4

* Jumlah urus niaga melalui broker dan tender pasaran wang.

178

Kadar pulangan tahunan kasar institusi perbankanIslam adalah dalam julat di antara 4.0% hingga7.3% dengan purata sebanyak 5.5% bagi tahun2002. Sementara itu, kadar pulangan purata bagipelaburan Mudharabah antara bank adalah di antara2.7% hingga 2.9% bagi tempoh pelaburansemalaman hingga 6 bulan. Bagi tempoh 6 bulan keatas, pelaburan antara bank secara Islam lebihcenderung kepada instrumen Sijil Hutang BolehNiaga-i (NDC-i) yang menawarkan kadar pulangan diantara 2.9% bagi tempoh 6 bulan dan 3.0% bagitempoh 1 tahun. Peralihan dalam tumpuanpelaburan daripada pelaburan Mudharabah antarabank kepada pelaburan dalam instrumen jangkapanjang mencerminkan perubahan cita rasa pesertapasaran yang lebih gemar kepada aset kewanganyang menawarkan pulangan tetap berbandingpulangan pelaburan Mudharabah antara bank. Disamping itu, keputusan pelaburan juga dipengaruhioleh kadar pulangan pelaburan yang lebih tinggibagi instrumen jangka panjang. Sepanjang tahun2002, jumlah dagangan bagi NDC-i berjumlahRM765 juta.

Majlis Penasihat Syariah Kebangsaan (Majlis)Sepanjang tahun 2002, Majlis telah membincangkanpelbagai isu Syariah yang penting dalampembangunan sistem kewangan Islam. Antara isu-isuutama yang telah dibincangkan oleh Majlis adalahseperti berikut:-(i) Dagangan Hadapan (WI)

Peserta pasaran wang secara Islam adalahdibenarkan untuk menjalankan urus niaga WIsebelum tarikh penerbitan sesuatu sekuriti secaraIslam. WI merupakan urus niaga prapenerbitanbagi sekuriti hutang yang akan diterbitkan dalampasaran hutang secara Islam bagi memudahkanpeserta pasaran membuat anggaran harga yangsesuai untuk dibida pada tarikh penerbitan nanti.Majlis berpendapat bahawa urus niaga WI bolehdibenarkan berdasarkan keharusan berjanjiuntuk menjual dan berjanji untuk membeli.

(ii) Perjanjian Jual dan Beli Balik (PJBB)Urus niaga PJBB adalah dibenarkan sekiranya iamerupakan satu penjualan dan pembelian secaramutlak dan dilaksanakan menerusi dua kontrakyang berasingan bagi setiap urus niaga. Gantirugi, sekiranya berlaku, hanya boleh dikenakanke atas pihak yang gagal menunaikan janjinya.

(iii) Pinjaman BercagarMajlis juga telah meluluskan cadangan untukmemperkenalkan urus niaga pinjaman dengan

cagaran dalam pasaran wang secara Islamberdasarkan prinsip Rahnu. Urus niaga iniadalah sebagai alternatif kepada PJBB danpinjaman yang diberikan adalah berdasarkankonsep Qardh (pinjaman). Walaupun urus niagaini tidak melibatkan elemen keuntungan, iadijangka akan menarik minat institusiperbankan Islam memandangkan kaedahnyayang ringkas serta prinsipnya untuk salingmembantu; dan

(iv) Klausa Yang SeragamMajlis bersetuju dengan cadangan untukmenyeragamkan klausa-klausa utama yang akandimasukkan ke dalam perjanjian pembiayaanrumah berdasarkan konsep Bai’ Bithaman Ajil.Klausa-klausa yang dicadangkan seperti klausaketaksahan, klausa akaun tergantung dan klausaganti rugi adalah dianggap selaras denganprinsip Syariah sekiranya ia tidak mengandungisebarang unsur yang dilarang seperti riba(faedah), gharar (ketidaktentuan) dan maisir(perjudian); serta tidak bercanggah denganrangka kerja perundangan semasa.

Selain daripada isu-isu di atas, Majlis turutmembincangkan isu berkaitan dengan skim insuransdeposit; polisi perakaunan bagi pengendali Takaful;instrumen lindung nilai bagi institusi kewanganIslam dan piawaian perakaunan bagi Ijarah.Memandangkan isu-isu ini adalah lebih rumit, kajianyang lebih mendalam sedang dijalankan sebelumsebarang keputusan dibuat oleh Majlis.

Perkembangan AntarabangsaTahun 2002 menyaksikan perkembangan yangmemberangsangkan di arena kewangan Islamantarabangsa. Pada 25 Jun 2002, Malaysia telahberjaya melancarkan bon berdaulat secara Islamyang pertama bernilai AS$600 juta. Bon berdaulatini, yang distruktur berasaskan konsep Ijarah,membuktikan komitmen kukuh dan berterusannegara Malaysia dalam membangunkan sektorperbankan dan kewangan Islam di peringkat global.Langkah untuk menembusi pasaran modalantarabangsa berdasarkan prinsip Islam bertujuanuntuk memacu perkembangan pasaran kewanganIslam, mewujudkan kelas aset yang baru bagi kedua-dua pelabur Islam dan bukan Islam sertamempelbagaikan asas pelabur bagi Malaysia.Berdasarkan pengagihan dari segi kedudukangeografi, pelabur dari Timur Tengah melanggan51.0% daripada bon Islam tersebut, diikuti pelaburdari Asia (30.0%), Eropah (15.0%) dan Amerika

Sektor Kewangan

179

Lembaga Perkhidmatan Kewangan Islam

• Lembaga Perkhidmatan Kewangan Islam (LPKI) telah dilancarkan secara rasmi pada 3 November 2002 dengantermeterainya Artikel Perjanjian LPKI oleh negara-negara pengasas LPKI iaitu Bahrain Monetary Agency, BankIndonesia, Bank Markazi Jomhouri Islami Iran, Central Bank of Kuwait, Bank Negara Malaysia, State Bank ofPakistan, Saudi Arabian Monetary Agency, Bank of Sudan dan Bank Pembangunan Islam (IDB).

• Penubuhan LPKI merupakan kemuncak kepada proses perundingan yang gigih selama 2 tahun yang diterajuioleh sekumpulan gabenor dan pegawai kanan bank-bank pusat, termasuk Bank Negara Malaysia dan agensi-agensi kewangan beberapa negara Islam bersama Bank Pembangunan Islam (IDB), Pertubuhan Perakaunan danPengauditan Institusi Kewangan Islam (AAOIFI) dengan sokongan daripada Tabung Kewangan Antarabangsa(IMF).

• Sepanjang proses perundingan selama 2 tahun tersebut, sebanyak lima mesyuarat perundingan di peringkatGabenor (PPG) telah diadakan. Dalam mesyuarat PPG yang pertama di Prague pada 23 September 2000, satuJawatankuasa Persediaan (JP) telah dibentuk untuk melaksanakan kerja-kerja asas bagi penubuhan LPKI yangmana anggotanya terdiri daripada pegawai-pegawai kanan dari Bahrain, Iran, Malaysia, Sudan, IDB, AAOIFI danIMF. JP telah mengadakan empat mesyuarat daripada Mac 2001 hingga Januari 2002.

• Malaysia telah diberi mandat untuk menjadi tuan rumah kepada sekretariat LPKI semasa mesyuarat PPG yangberlangsung di Paris pada 13 November 2001. Ketika mesyuarat PPG di Washington D.C. pada 21 April 2002,Gabenor Bank Negara Malaysia telah dilantik sebagai Pengerusi Jawatankuasa Pemandu untuk menyelaraskansegala urusan berkaitan penubuhan dan pelancaran LPKI di Kuala Lumpur.

• Antara objektif LPKI adalah:a) Merangka dan menyebarluaskan piawaian dan prinsip utama, serta menerima pakai piawaian antarabangsa

yang sedia ada bagi pengawalan dan penyeliaan industri perkhidmatan kewangan Islam dan selaras denganprinsip Syariah, agar dapat diguna pakai oleh negara-negara anggota secara sukarela;

b) Berhubung serta bekerjasama dengan badan penetapan piawaian yang lain dalam bidang kestabilanmonetari dan kewangan; dan

c) Menggalakkan amalan dalam pengurusan risiko terbaik melalui penyelidikan, latihan dan bantuan teknikal.

• LPKI ditubuhkan di bawah Akta LPKI 2002 yang telah diluluskan oleh Parlimen Malaysia pada 24 Julai 2002. LPKImempunyai struktur tetap yang terdiri daripada komponen-komponen induk seperti berikut:

a) Perhimpunan AgungSebuah badan perwakilan bagi mewakili kesemua anggota LPKI. Terdapat tiga kategori keahlian LPKI iaituAnggota Penuh, Anggota Bersekutu dan Pemerhati. Perhimpunan Agung bertanggungjawab untukberbincang, mengkaji dan meluluskan isu-isu berkaitan akaun, juru audit luar, yuran keahlian dan objektifkeseluruhan LPKI.

b) MajlisMajlis terdiri daripada seorang wakil daripada setiap Anggota Penuh. Ia merupakan badan eksekutif tertinggiyang akan menggubal dasar LPKI. Antara tugas Majlis termasuk menggubal polisi dan strategi LPKI, mengkajidan meluluskan piawaian dan garis panduan bagi perkhidmatan kewangan Islam yang dikemukakan olehJawatankuasa Teknikal, serta menjadi badan berwibawa bagi isu-isu yang berkaitan dengan objektif LPKI.

c) Jawatankuasa TeknikalBadan yang bertanggungjawab untuk menasihati Majlis berhubung isu-isu teknikal. Ia terdiri daripada 10orang yang dilantik oleh Majlis bagi tempoh perkhidmatan selama tiga tahun. Jawatankuasa Teknikalbertanggungjawab untuk melantik Jawatankuasa-jawatankuasa Kerja (JK) bagi isu-isu teknikal yangberkaitan dan menggariskan terma-terma rujukan bagi JK, mengkaji dan membincangkan kertas-kertaskerja yang disediakan oleh JK serta mencadangkan draf penzahiran dan piawaian untuk kelulusan Majlis.

180

d) SekretariatBadan pentadbiran tetap LPKI yang diketuai oleh seorang Setiausaha Agung sepenuh masa yang dilantikoleh Majlis. Sekretariat bertanggungjawab untuk mengurus segala urusan pentadbiran LPKI, termasukmenyelaras kerja-kerja Jawatankuasa Teknikal dan Jawatankuasa kecil lain atau JK, menyebarluaskanpiawaian dan hala tuju yang ditetapkan oleh Majlis serta bertanggungjawab untuk menyediakanbelanjawan dan mengurus dana LPKI.

• Kriteria kelayakan bagi setiap kategori keahlian adalah seperti berikut:

a) Anggota PenuhBadan pengawal selia kewangan utama negara yang mengiktiraf perkhidmatan kewangan Islam samaada secara perundangan, pengawalan atau dari segi amalan, dan organisasi antarabangsa antarakerajaan yang dipertanggungjawabkan untuk membangunkan kewangan dan pasaran secara Islam.Anggota Penuh mempunyai hak untuk menghadiri, menyertai dan mengundi dalam setiap mesyuaratPerhimpunan Agung, menerima bantuan teknikal serta keanggotaan dalam Majlis.

b) Anggota BersekutuKeahlian bagi Anggota Bersekutu terbuka kepada mana-mana bank pusat, agensi kewangan, pengawalselia kewangan, organisasi pengawalan atau organisasi antarabangsa yang bertanggungjawab untukmemastikan kestabilan dan keutuhan sistem kewangan dan monetari di dalam negara serta di peringkatantarabangsa, tetapi tidak memenuhi ciri-ciri yang melayakkannya untuk mendapat status AnggotaPenuh. Ahli Bersekutu mempunyai hak untuk menghadiri mesyuarat Perhimpunan Agung serta layakuntuk mendapat bantuan teknikal dan boleh dinaikkan taraf untuk menjadi Anggota Penuh tertaklukkepada kelulusan Majlis. Walau bagaimanapun, Ahli Bersekutu tidak layak untuk mengundi dalamPerhimpunan Agung.

c) Anggota PemerhatiKeahlian bagi Anggota Pemerhati terbuka kepada mana-mana persatuan di peringkat negara, wilayah,badan profesional atau industri antarabangsa (melalui permohonan untuk keahlian dan tertakluk kepadakelulusan Majlis). Anggota Pemerhati layak untuk menghadiri tetapi tidak layak untuk mengundi semasaPerhimpunan Agung.

• Mesyuarat pertama Majlis serta Mesyuarat Agung LPKI telah diadakan pada 3 November 2002. Mesyuarattersebut telah membincangkan dan meluluskan pelantikan Setiausaha Agung LPKI dan anggota-anggotaJawatankuasa Teknikal (termasuk jawatan Pengerusi dan Timbalan Pengerusi) bagi tempoh selama tigatahun. Mesyuarat juga turut membincangkan hal-hal berkaitan pentadbiran LPKI.

• Pembentukan LPKI sebagai badan penetapan piawaian antarabangsa dijangka akan menyumbang ke arahmempertahankan keutuhan dan kestabilan industri perkhidmatan kewangan Islam yang semakin pesatberkembang menerusi penggubalan piawaian bagi amalan terbaik dalam bidang pengawalseliaan institusikewangan Islam di seluruh dunia.

• LPKI juga dijangka dapat mewujudkan keseragaman dalam prinsip-prinsip Syariah yang mendasari produkdan perkhidmatan perbankan Islam yang ditawarkan oleh institusi-institusi kewangan Islam di seluruhdunia. Ini akan menyumbang ke arah perkembangan produk dan perkhidmatan perbankan Islam yanglebih seimbang, pengagihan pendapatan yang lebih saksama, pengurangan aliran dana yang tidakmenentu dan seterusnya pasaran-pasaran kewangan Islam yang lebih stabil.

Sektor Kewangan

181

Syarikat (4.0%). Dari segi pengagihan jenis pelabur,sektor perbankan melanggan kira-kira 81.0%daripada terbitan tersebut, disusuli pengurus dana(17.0%) dan badan korporat (2.0%). Selain daripadapenyenaraian di Bursa Saham Luxembourg, bonberdaulat ini juga turut disenaraikan di BursaKewangan Antarabangsa Labuan. Langkah ini akanmenyumbang ke arah pengukuhan peranan PusatKewangan Luar Pesisir Antarabangsa Labuan sertahubungannya dengan pusat-pusat kewangan Islamyang lain.

Satu lagi pencapaian penting dalam pembangunanperbankan dan kewangan Islam di peringkatantarabangsa adalah penubuhan LembagaPerkhidmatan Kewangan Islam (LPKI) di KualaLumpur pada 3 November 2002. LPKI merupakansatu kesatuan bank pusat, lembaga kewangan dan

Graph 4.22Bon Global Islam Malaysia: PengagihanBerdasarkan Jenis Pelabur

81%

17%

2%

Bank Pengurus Dana Badan Korporat

institusi lain yang dipertanggungjawabkan untukmenggubal dan menyebarluaskan piawaiankehematan pengawalseliaan dan amalan terbaikselaras dengan prinsip Syariah serta diterima pakai diperingkat antarabangsa bagi industri perkhidmatankewangan Islam. LPKI dijangka akan menyokongpembangunan satu sistem kewangan Islam yangteguh dan stabil dan seterusnya menyediakanlandasan ke arah menyepadukan sistem kewanganIslam ke dalam sistem kewangan antarabangsasecara berkesan.

INSTITUSI-INSTITUSI KEWANGAN YANG LAIN

Syarikat DiskaunDalam suasana mudah tunai yang lega dalampasaran kewangan, jumlah sumber yang diagihkanoleh syarikat diskaun meningkat pada kadar yanglebih tinggi, iaitu sebanyak 15% atau RM3.6 bilionpada tahun 2002 (12.7% atau RM2.7 bilion padatahun 2001). Deposit yang diterima, terutamanyadalam bentuk simpanan tetap jangka pendek,meningkat dengan ketara sebanyak 32.1% (8%pada tahun 2001). Khususnya, deposit SistemPerbankan Islam (SPI) meningkat dengan nyatasebanyak 49.2% (4% pada tahun 2001), di kalasuasana permintaan daripada penyimpan yangmapan dan bertambah kukuh semenjak iadiperkenalkan pada tahun 2000.

Graf 4.21Bon Global Islam Malaysia: PengagihanBerdasarkan Kedudukan Geografi

15%

4%

Timur Tengah Asia Eropah AS

51%

30%

Jadual 4.26Syarikat Diskaun: Sumber dan Kegunaan Dana

Perubahan tahunan Pada akhir

2001 2002 tahun 2002

RM juta

Sumber:Dana modal yang diluluskan 202 319 2,309Deposit 1,117 4,834 19,904Pinjaman antara bank 1,173 -1,370 4,728Lain-lain 193 -202 444

Jumlah 2,685 3,580 27,385

Kegunaan:Pelaburan dalam sekuriti: 1,646 2,918 23,288

Sekuriti hutang kerajaan 1,110 112 1,900Sekuriti Kerajaan Malaysia 993 -359 1,103

Bon Khazanah 222 -281 374Bil BNM -590 229 348Sekuriti hutang swasta 932 -62 11,575Penerimaan jurubank -941 2,754 5,988Deposit instrumen boleh niaga -124 -125 95Sekuriti hutang Cagamas -224 471 1,558Lain-lain1 1,260 -181 1,450

Penyimpanan antara bank 724 1,031 3,887Lain-lain 315 -369 210

2000 2001 2002

Bilangan syarikat diskaun 7 7 7

1 Termasuk bon Danaharta dan Danamodal.Nota: Angka-angka tidak semestinya sejumlah disebabkan oleh penggenapan.

182

Peningkatan dalam jumlah sumber terus dilaburkanterutamanya dalam sekuriti, yang bertambahsebanyak RM2.9 bilion atau 14.3% pada tahun 2002(RM1.6 bilion atau 8.8% pada tahun 2001).Pelaburan dalam sekuriti hutang swasta (PDS), yangkekal sebagai instrumen utama yang dipegang olehsyarikat diskaun, berkurangan pada tahun 2002.Penurunan ini adalah ekoran daripada aktivitimengambil untung, keperluan untuk memenuhi garispanduan yang terkandung dalam rangka kerjamudah tunai BNM, yang telah diperluaskan untukmeliputi syarikat diskaun berkuat kuasa 1 Jun 2002,dan juga berikutan penawaran PDS yang lebihrendah dalam pasaran. Garis panduan dalam rangkakerja mudah tunai BNM menggalakkan syarikatdiskaun untuk meminimumkan ketidakpadanankematangan antara aset dan liabiliti yang meliputitempoh matang yang berbeza dan terutamanyauntuk tempoh matang kurang daripada sebulan.Hasilnya, syarikat diskaun melaburkan sebahagianbesar daripada deposit baru dalam instrumen jangkapendek, terutamanya penerimaan jurubank (+RM2.8bilion) dan penyimpanan antara bank (+RM1 bilion).

Pada tahun 2002, syarikat diskaun turutmemperluaskan aktiviti berasaskan fi mereka.Industri ini menjadi pengatur, pengurus utama danpengurus bersama terbitan sekuriti hutang swastaberjumlah RM7.9 bilion (RM4.3 bilion pada tahun2001). Sementara itu, jumlah yang ditanggungjamin oleh syarikat diskaun kekal pada RM1.1bilion (RM1.1 bilion pada tahun 2001) untuk 26terbitan sekuriti hutang swasta (19 terbitan padatahun 2001).

Kumpulan Wang Simpanan dan PencenJumlah sumber kewangan bagi 13 kumpulan wangsimpanan dan pencen (PPF) yang dikajiselidik olehBank Negara Malaysia terus meningkat pada tahun2002, mencatat peningkatan sebanyak 8.8% kepadaRM252.3 bilion. Kumpulan Wang Simpanan Pekerja(KWSP) mencakup sebahagian besar daripada jumlahsumber kewangan (82.2%). Peningkatan sumberkewangan ini disebabkan terutamanya olehpertumbuhan caruman terkumpul akaun yang sediaada. Walau bagaimanapun, caruman terkumpulmeningkat pada kadar yang lebih perlahan sebanyak4.7% atau RM9.5 bilion pada tahun 2002 (5.6%pada tahun 2001) yang mencerminkan carumankasar dan dividen yang lebih rendah.

Pada tahun 2002, caruman kasar kepada PPFmerosot sedikit kepada RM23.9 bilion,mencerminkan terutamanya penurunan yang kecil

dalam jumlah bilangan pencarum. Penurunanbilangan pencarum sebanyak 3.7% kepada 18.5 jutaorang disebabkan oleh jumlah ahli yang telahmencapai umur persaraan pada tahun 2002, sertapembatalan keahlian pencarum beberapa PPF yangmemilih Skim Pengeluaran Pekerja Berpencen (SPPB).Pada bulan Julai 2000, Kerajaan telah melancarkanSPPB yang membenarkan kakitangan awam dibawah skim pencen untuk mengeluarkan carumanmereka dari KWSP sementara bahagian majikantermasuk dividen, dipindahkan kepada KumpulanWang Amanah Pencen (KWAP). Sebahagian besardaripada pengeluaran di bawah SPPB telah dibuatpada tahun 2001.

Walaupun terdapat penurunan dalam caruman kasar,jumlah caruman bersih meningkat dengan nyatakepada RM10.2 bilion berikutan jumlah pengeluaranyang lebih rendah pada tahun tersebut. Inidisebabkan terutamanya oleh pembatalan beberapaskim KWSP, termasuk Skim Pengeluaran PembelianKomputer (SPPK) serta Skim Annuiti yang telahdimansuhkan pada bulan Oktober 2001. SPPKdimansuhkan setelah KWSP mengesan kebanyakandaripada pengeluaran tidak digunakan untukpembelian komputer. Tambahan lagi, penyertaanbagi SPPB pada tahun 2002 juga menyumbangkepada jumlah pengeluaran yang lebih rendah.Faktor penyebab yang lain adalah kenaikan kadarcaruman kepada 11% daripada 9% yang berkuatkuasa mulai bulan April 2002. Pada bulan April

Jadual 4.27Kumpulan Wang Simpanan dan Pencen:Penunjuk Terpilih

2001 2002a

RM juta

Pada akhir tahunBilangan pencarum (‘000) 19,166 18,463

di antaranya:KWSP 10,177 10,335Perkeso 8,769 7,908

Caruman terkumpul 202,894 212,386Aset 231,877 252,326

di antaranya:Pelaburan dalamSekuriti Kerajaan Malaysia 72,544 76,884

Sepanjang tahunCaruman kasar 25,736 23,921Pengeluaran 22,685 13,709Caruman bersih 3,051 10,213Dividen yang dikreditkan 8,717 7,375Pendapatan pelaburan 11,155 10,413

a Awalan

Sumber: Kumpulan Wang Simpanan Pekerja, Kumpulan Wang Amanah Pencen,Pertubuhan Keselamatan Sosial, Tabung Angkatan Tentera, KumpulanWang Simpanan Kakitangan Estet Malaysia, Kumpulan WangSimpanan Guru-guru dan tujuh buah kumpulan wang simpanan danpencen yang lain.

Sektor Kewangan

183

2001, pencarum KWSP diberi pilihan untukmengurangkan caruman bulanan daripada 11%kepada 9% bagi tempoh satu tahun, selaras denganusaha Kerajaan untuk merangsang permintaandalam negeri.

Pada bulan Januari 2002, Skim Annuiti telahdigantikan dengan Skim Bayaran Berkala. Di bawahskim baru ini, pencarum boleh memindahkan tidaklebih 50% daripada simpanan dalam Akaun 1kepada satu akaun baru, iaitu Akaun 4. Skim inimembolehkan pencarum membuat pengeluaran dariAkaun 4 sepanjang tempoh 20 tahun apabilamencapai umur 55 tahun.

Dari segi komposisi aset PPF, terdapat penurunanyang sederhana dalam pegangan deposit danpelaburan di pasaran wang. Dalam keadaan kadarfaedah yang rendah, keutamaan telah diberi untukpelaburan dalam aset yang mempunyai pulanganyang tinggi. Pelaburan ekuiti dan pinjaman terusmeningkat dan mencatatkan peningkatan dalamperatus bahagian masing-masing sebanyak 26.6%dan 13.4%. Pelaburan ekuiti oleh PPF meningkat15% pada tahun 2002 berikutan peningkatanmendadak jumlah syarikat yang disenaraikan di BSKLserta peluang yang lebih luas untuk memiliki sahamyang berada di bawah nilai sebenar. Bahagian SKMdan bon korporat kekal tinggi masing-masingsebanyak 30.5% dan 9.6%.

Modal Usaha NiagaIndustri modal usaha niaga terus memainkanperanan yang penting dalam menyediakan sumberpembiayaan alternatif terhadap ekonomi.Perkembangan dalam pelaburan modal usaha niagadi Malaysia adalah memberangsangkan. Pada akhirtahun 2002, terdapat 46 buah dana/syarikat modal

usaha niaga dan 20 buah syarikat pengurusan modalusaha niaga beroperasi di negara ini, dengankeseluruhan saiz dana berjumlah RM2.5 bilion.Jumlah bilangan syarikat-syarikat yang telahmenerima pembiayaan modal usaha niaga pada akhirtahun 2002 adalah sebanyak 297 buah syarikatdengan pelaburan kumulatif sebanyak RM1.1 bilion,suatu peningkatan sebanyak 14.9% daripada tahunsebelumnya.

Sepanjang tahun tersebut, industri modal usahaniaga telah membuat pelaburan-pelaburan baruberjumlah RM191.4 juta dalam 80 buah syarikat(2001: 47 buah syarikat dengan jumlah RM118.7juta). Dari segi pelaburan mengikut sektor,sebahagian besar pelaburan modal usaha niaga telahdisalurkan ke sektor teknologi informasi dankomunikasi (ICT), serta sektor perubatan dan farmasi,masing-masing mencakup sebanyak 35.3% dan27.4% daripada jumlah pelaburan. Pada tahuntersebut, pelaburan dalam sektor-sektor ini masing-masing berjumlah RM50.8 juta dan RM39.4 juta.Sementara pelaburan modal usaha niaga dalamsektor teknologi baru meningkat, pelaburan modalusaha niaga dalam sektor pembuatan terus kekaltinggi dengan peratusan sebanyak 22.3% (atauRM32.1 juta). Sebahagian besar daripadanya telahdisalurkan kepada subsektor-subsektor nilai tinggiseperti industri elektrikal dan elektronik, jentera,kelengkapan dan komponen pengangkutan, sertaindustri elektronik maju.

Dari segi jumlah keseluruhan pelaburan pada akhirtahun 2002, pelaburan modal usaha niaga dalamsektor ICT serta bioteknologi masing-masing telahmeningkat untuk mencakup sebanyak 19.4% dan7.7% daripada jumlah pelaburan, (masing-masing17% dan 4.8% pada tahun 2001). Sementara itu,

Jadual 4.28Statistik Utama Industri Modal Usaha Niaga

Pada akhir Pada akhirtahun 2001 tahun 2002

Dana modal usaha niaga (RM juta) 2,497.7 2,536.0Jumlah pelaburan (RM juta) 968.5 1,112.4

Bilangan syarikat/ dana modalusaha niaga 41 46

Bilangan syarikat pengurus danamodal usaha niaga 19 20

Bilangan syarikat penerimamodal usaha niaga 235 297

Sepanjang Sepanjangtahun 2001 tahun 2002

Jumlah pelaburan (RM juta) 118.7 191.4Bilangan syarikat penerima

modal usaha niaga 47 80

Graf 4.23Kumpulan Wang Simpanan dan Pencen:Komposisi Aset Utama

27.4 27.9 30.3 31.3 30.5

14.4 13.6 11.7 12.0 13.48.9 9.7 9.6

22.9 24.5 25.1 26.6

23.7 23.1 20.4 17.7 15.7

8.88.6

22.5

0

20

40

60

80

100

1998 1999 2000 2001 2002

RM juta

0

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

% daripadaJumlah Aset

SKM

Pinjaman Bon

Ekuiti Deposit & Pasaran Wang Jumlah Aset

184

pelaburan dalam sektor pembuatan telah menurundari 43.7% kepada 40.9% daripada jumlahpelaburan.

Dari segi pelaburan mengikut peringkat, pelaburandalam peringkat permulaan, awal, pengembanganserta mezzanine dan sebelum tawaran awam awaladalah ketara, dengan bahagian tertinggi dicatatpada peringkat modal permulaan (24.8%). Secaraperbandingan, pelaburan modal usaha niaga dalamperingkat modal benih kekal kecil, menunjukkankekurangan pembiayaan kepada syarikat-syarikatbenih yang dilihat secara relatifnya lebih berisiko.

Dari segi pelaburan mengikut peringkat pada akhirtahun 2002, sebahagian besar pelaburan beradadalam peringkat pengembangan dan sebelumtawaran awam awal, dengan peralihan yangperlahan kepada peringkat awal dan permulaan.

Menyedari kepentingan modal usaha niaga dalammembiayai sektor teknologi, Kerajaan dengan aktifterus mendorong pertumbuhan industri modalusaha niaga. Sumbangan Kerajaan kepada jumlahsumber dana untuk industri modal usaha niagaamat ketara, mencakup sebanyak 61.5% daripadajumlah dana. Sumbangan oleh bank-bankmencakupi sebanyak 18.1%. Satu perkembanganyang menggalakkan sejak beberapa tahunkebelakangan ini merupakan penyertaan korporatyang terus bertambah, terutamanya dari syarikat-syarikat modal usaha niaga yang baru ditubuhkan,yang mencakup sebanyak 13.7% daripada jumlahsumber dana modal usaha niaga.

Graf 4.24Pelaburan Baru Mengikut Sektor padatahun 2002 (% bahagian daripada jumlah)

Perkilangan22.3%

Lain-lain15%

Bioteknologi, teknologi persekitaran dan bahan farmasi

27.4%

Teknologi informasidan komunikasi

35.3%

Jadual 4.29Pelaburan Terkumpul Mengikut Sektor

Pada akhir tahun

2001 2002 2001 2002

RM juta % bahagian

Perkilangan: 423.3 455.4 43.7 40.9di antaranya:

Kayu dan keluaran kayu,termasuk perabut 29.4 32.0 3.0 2.9

Kelengkapan pengangkutan,komponen automotif 42.9 46.9 4.4 4.2

Teknologi tinggi: elektronik,sistem automasi,

elektro-optik,bahan-bahan

teknologi tinggi 50.5 57.5 5.2 5.2Keluaran logam, jentera

dan kelengkapan jentera 20.7 30.7 2.1 2.8Elektrik dan elektronik

(pembuatan,pemasangan) 116.4 113.5 12.0 10.2

Teknologi informasi dankomunikasi 165.0 215.9 17.0 19.4

Perubatan, penjagaankesihatan, bioteknologi,

teknologi persekitarandan bahan farmasi 46.6 86.0 4.8 7.7

Elektrik, janaan tenaga, gasdan air 125.4 127.9 12.9 11.5

Perniagaan borong, runcit,restoran dan hotel 1.7 3.2 0.2 0.3

Lain-lain 206.5 224.0 21.3 20.1

Jumlah 968.5 1,112.4 100.0 100.0

Jadual 4.30Pelaburan Baru Mengikut Peringkat pada tahun2002

Bilangan Syarikat Penerima Pelaburan 80

Peringkat Perniagaan/ Jumlah RM juta % bahagian

Modal benih 1.4 0.7Pembiayaan permulaan 47.5 24.8Pembiayaan peringkat awal 32.3 16.9Pembiayaan pengembangan, pertumbuhan 35.6 18.6Pembiayaan penyambungan, mezzanine,

sebelum tawaran awam awal 41.8 21.9Pembiayaan pembelian kuasa pengurusan 1.0 0.5Penunaian keluar (pembelian sekunder) 15.0 7.8Lain-lain jenis pelaburan 16.8 8.8

Jumlah 191.4 100.0

Graf 4.25Sumber Modal Usaha Niaga(% bahagian daripada jumlahpada akhir tahun 2002)

Individu swasta1.0%

Korporat13.7%

Asing5.5%

Kumpulan WangSimpanan & Pencen

0.2%

Kerajaan61.5%

Bank18.1%

Sektor Kewangan

185

Tambahan pula, Kerajaan telah menubuhkanMalaysia Debt Ventures (MDV) pada tahun 2002dengan jumlah dana sebanyak RM1.6 bilion. Jumlahini diperoleh melalui pinjaman Kerajaan yangdiberikan oleh Japan Bank for InternationalCooperation. MDV terutamanya menyediakanpinjaman berdasarkan projek ke sektor ICT yangmempunyai nilai tambah tinggi dan sektor-sektoryang memiliki pertumbuhan tinggi dan oleh itu,melengkapi modal usaha niaga dan pembiayaanbank terhadap sektor-sektor tersebut.

Pada bulan Julai, Venture Capital ConsultativeCouncil (VCCC) telah ditubuhkan untuk memastikankeberkesanan dan kecekapan pembangunan industrimodal usaha niaga. VCCC diwacili oleh ahli-ahlidaripada agensi-agensi Kerajaan yang berkaitan,industri modal usaha niaga dan komuniti usahawan-tekno. Objektif-objektif utama VCCC adalah untukmengatasi halangan-halangan terhadapperkembangan industri, dan untuk merangkastrategi-strategi yang bersesuaian demi untukmembangunkan industri modal usaha niagaselanjutnya.

Tambahan pula, banyak usaha telah dilaksanakanuntuk menggalakkan keusahawanan dan kesedaranyang lebih terhadap industri modal usaha niagamelalui program-program seperti pertandinganVenture 2002 business plan, dan bengkel “Ignite

the Technopreneur Fire” yang dianjurkan olehMalaysia Venture Capital Management Berhad.Program-program ini bertujuan untukmeningkatkan kualiti syarikat-syarikat permulaandan pada masa yang sama, menyediakan peluang-peluang rangkaian untuk syarikat-syarikat modalusaha niaga dan juga syarikat-syarikat permulaan.Pada Oktober 2002, Kementerian Sains, Teknologidan Alam Sekitar telah menganjurkan“BioMalaysia 2002”, yang telah menarik minat dikalangan ahli-ahli akademik, para saintis, pelabur,usahawan, pemodal usaha niaga dan eksekutifkanan dari pelbagai industri. Program tersebutmenyajikan peluang-peluang kepada semua yangterlibat untuk memperkenalkan pelbagai produk,teknologi, kepakaran, perkhidmatan dan jugabertindak sebagai landasan untuk mengenalpastipenyatuan dan perkongsian perniagaan yangstrategik.

Industri Unit AmanahPerkembangan yang berterusan dalam industri unitamanah dicerminkan oleh peningkatan dari segiunit dalam edaran, bilangan syarikat pengurusandan peningkatan bilangan akaun unit amanah.Sebanyak 26 dana baru telah dilancarkan padatahun 2002, yang melibatkan 14 syarikatpengurusan unit amanah. Hasilnya, Nilai Aset Bersih(NAV) industri meningkat untuk tahun ketigaberturut-turut kepada RM53.7 bilion.

Graf 4.26Pelaburan Terkumpul Mengikut Peringkat (% bahagian)

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Lain-lain jenis pelaburan

Penunaian keluar (pembelian sekunder)

Pembiayaan pemulihan

Pembelian kuasa pengurusan

Penyambungan, mezzanine, sebelum IPO

Pengembangan, pertumbuhan

Pembiayaan peringkat awal

Pembiayaan permulaan

Modal benih

Pada akhir tahun 2001

Pada akhir tahun 2002

186

Jualan kasar dana unit amanah terus melebihipembelian balik pada tahun 2002. Jualan bersihsebanyak RM7.6 bilion adalah 24.6% lebih tinggiberbanding tahun 2001. Pertumbuhan dalamindustri juga mencerminkan peningkatan kesedarandan pemahaman mengenai nilai dana yangdiuruskan secara profesional serta faedah-faedahpelaburan jangka panjang di dalam unit amanahsebagai instrumen simpanan. Suasana kadar faedahyang rendah, keuntungan dan pendapatan korporatyang lebih baik, telah membantu mengekalkanpertumbuhan dalam industri unit amanah.Tambahan pula, pengeluaran dari KWSP di bawahSkim Pelaburan Simpanan Ahli kekal tinggisebanyak RM1.2 bilion pada tahun 2002. Usahapemasaran terus dipergiat dengan bertambahnyabilangan ejen institusi unit amanah meningkatkepada 34. Kesannya, nisbah NAV industri unitamanah kepada permodalan pasaran BSKL,meningkat kepada 11.1% daripada 10.2% padaakhir tahun 2002.

Jadual 4.32Unit Amanah Islam

2001 2002

2001 2002

Pertumbuhan(%)

Bilangan Syarikat PengurusanUnit Amanah 23 27 53.3 17.0

Bilangan Dana Unit Amanah* 30 38 76.5 27.0Unit dalam Edaran (bilion) 4.3 5.8 36.1 35.0Bilangan Akaun 266,917 303,000 12.9 14.0Nilai Aset Bersih (NAV) (bilion) 2.4 3.2 44.0 33.0Jualan Bersih (RM juta) 710.6 980.4Nisbah NAV Unit Amanah

Islam kepada Nilai PasaranIndeks Syariah BSKL (%) 0.9 1.2

* Merujuk kepada dana yang telah dilancarkan.

Sumber: Suruhanjaya Sekuriti.

Jadual 4.31Industri Unit Amanah (Termasuk Unit AmanahIslam) - Penunjuk Terpilih

2001 20022001 2002

Pertumbuhan (%)

Bilangan SyarikatPengurusan UnitAmanah 37 39 8.8 5.4

Bilangan Dana UnitAmanah* 149 175 25.2 17.5

Unit Dalam Edaran(bilion) 71.4 81.8 11.9 18.4

Bilangan Akaun (juta) 10 10.2 4.2 1.8Nilai Aset Bersih (NAV) 47.3 53.7 9.2 13.4Jualan Bersih (RM bilion) 6.1 7.6Nisbah NAV kepada

Nilai Pasaran BSKL(%) 10.2 11.1

* Merujuk kepada dana yang telah dilancarkan.

Sumber : Suruhanjaya Sekuriti.

Selaras dengan pertumbuhan industri secarakeseluruhannya, prestasi segmen unit amanahberlandaskan Islam juga berkembang pada tahun2002. Terdapat 38 dana unit amanah berlandaskanIslam, termasuk lapan dana baru berlandaskan Islamyang telah dilancarkan pada tahun 2002. NAV bagidana berlandaskan Islam adalah sebanyak RM3.2bilion pada akhir Disember 2002, dan mencakupisebanyak 6% daripada NAV industri unit amanah.

PASARAN KEWANGAN

TinjauanAktiviti ekonomi yang memberangsangkan padatahun 2002 menyaksikan jumlah dagangan dipasaran ekuiti, bon dan pertukaran asing yang lebihtinggi. Jumlah dagangan juga lebih tinggi dipasaran derivatif yang diniagakan dalam bursatukaran. Di pasaran wang, kedudukan lebihanmudah tunai dalam sistem perbankan telahmengurangkan insentif kepada institusi kewanganuntuk mencari sumber dana dari pasaran antarabank. Di sepanjang tahun 2002, badan dan agensipengawalseliaan terus memperkenalkan pelbagaiusaha baru untuk memperbaiki infrastrukturpasaran dan produk baru agar dapat memenuhikehendak para pelabur.

Pasaran modal yang terdiri daripada pasaran ekuitidan bon, terus menjadi sumber pembiayaan yangpenting pada 2002. Dana bersih yang diperolehdaripada sektor awam dan swasta berjumlahRM23.9 bilion. Sebahagian besar daripada dana inidiperoleh dari pasaran ekuiti (RM13.3 bilion)manakala bakinya diperoleh dari pasaran bon(RM10.6 bilion). Dana bersih yang diperolehdaripada sektor awam merosot kepada RM8.6

Graf 4.27Industri Unit Amanah - Jualan Kasar, Pembelian-balik dan Jualan Bersih

Jualan Bersih Jualan Kasar

Pembelian Balik

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

5,000

J F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

2001 2002

RM juta

Sektor Kewangan

187

bilion, memandangkan sebahagian besar daripadakeperluan pembiayaan Kerajaan telah dipenuhimelalui pengeluaran aset kumulatif.

Sektor swasta telah memperoleh RM15.3 biliondaripada pasaran modal, yang mana 86.6%daripadanya adalah dari pasaran ekuiti. Disepanjang tahun 2002, Bursa Saham Kuala Lumpur(BSKL) terus menawarkan tebaran peluangpelaburan yang lebih luas dan peningkatan dalammudah tunai dengan tersenarainya lebih banyaktawaran awam permulaan (IPO). Kesannya,permodalan pasaran meningkat kepada RM481.6bilion, terutama dengan tersenarainya duapenyenaraian baru yang besar dan cair di sektorinfrastruktur dan telekomunikasi. Walaupun prestasiekonomi bertambah baik, Indeks Komposit BSKL (IKBSKL) mencatatkan penurunan yang sederhanadisebabkan oleh ketidaktentuan perkembanganekonomi global yang semakin meningkat dankesannya ke atas prospek pertumbuhan. Walau

bagaimanapun, prestasi IK BSKL adalah lebih baikdaripada bursa-bursa saham lain di rantau ini.Penggabungan antara Bursa Urus Niaga Sekuriti danSebut Harga Automasi Malaysia (MESDAQ) danBSKL pada 18 Mac 2002 telah membantu

Graf 4.28Dana Bersih yang diperoleh daripada Pasaran Modal oleh Sektor Awam dan Swasta

RM bilion

Sektor Awam Sektor Swasta

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

1998 1999 2000 2001 2002

Sejajar dengan prestasi ekonomi dalam negeri yangmemberangsangkan, jumlah dagangan di pasaran ekuiti, bon danpertukaran asing adalah lebih tinggi pada 2002. Dagangan jugadigalakkan melalui pengenalan kontrak niaga hadapan yang baru.

memudahkan perolehan dana yang diperlukan olehsyarikat-syarikat yang berteknologi dan mempunyaipertumbuhan yang tinggi. Penggabungan tersebutmerupakan salah satu cadangan Pelan IndukPasaran Modal untuk membentuk sebuah bursaMalaysia yang akan meningkatkan daya saing dankecekapan bursa dan rumah penjelasan di Malaysia.

Terbitan kasar sekuriti hutang swasta (PDS) dipasaran bon juga kekal nyata sebanyak RM36.2bilion. Dalam keadaan kadar faedah yang rendahdan suasana lebihan mudah tunai, syarikat-syarikatkorporat yang mempunyai profil kredit yang teguh,telah mengambil kesempatan untuk memperolehdana jangka panjang pada harga yang kompetitif.Di sepanjang tahun 2002, lebih banyak penebusandilaksanakan berikutan penstrukturan semulahutang korporat. Ini menghasilkan perolehan danabersih yang lebih rendah sebanyak RM2.1 billion.PDS Islam telah mencatatkan pertumbuhan yangketara pada tahun 2002 apabila buat pertamakalinya, terbitan PDS Islam melebihi terbitan bonkonvensional.

Di pasaran derivatif, aktiviti urus niaga adalah lebihtinggi untuk kontrak Niaga Hadapan Minyak Sawit

Jadual 4.33Dana yang Diperoleh daripada Pasaran Modal

2001 2002a

RM juta

Oleh Sektor AwamSekuriti Kerajaan (kasar) 23,087 16,266Tolak Penebusan 7,100 8,900Tolak Milikan Kerajaan 0 0

Bersamaan PenerimaanBersih Persekutuan 15,987 7,366

Bon Khazanah (bersih) -220 0Terbitan Pelaburan Kerajaan (bersih) -195 738Bon Simpanan Malaysia (bersih) -359 464

Dana Bersih yang Diperoleh olehSektor Awam 15,214 8,568

Oleh Sektor SwastaSaham 6,123 13,289Sekuriti Hutang Swasta1 (kasar) 37,932 36,195

Tolak Penebusan 20,355 34,137Bersamaan Terbitan Bersih 17,577 2,058

Dana Bersih yang Diperoleholeh Sektor Swasta 23,701 15,347

Dana Bersih yang Diperolehdaripada Pasaran Modal 38,915 23,915

Terbitan Sekuriti Jangka-pendek (bersih)2 -2,093 -2,405

Jumlah 36,822 21,511

1 Tidak termasuk sekuriti hutang yang diterbitkan oleh institusi perbankan.2 Merujuk kepada Nota Cagamas dan Kertas Perdagangan sahaja.a Awalan

188

Jadual 4.34Pasaran Wang1

2001 2002

Jumlah Perubahan Jumlah Perubahan(RM tahunan (RM tahunan

bilion) (%) bilion) (%)

Jumlah urus niagapasaran wang 1500.8 5.3 1465.1 -2.4

Deposit antara bank 1055.3 -3.3 1011.7 -4.1

Instrumen pasaranwang 445.5 33.5 453.4 1.8PenerimaanJurubank (BAs) 60.5 -4.9 51.3 -15.2

Instrumen DepositsBoleh Niaga (NIDs) 34.3 63.3 36.7 7.0

Sekuriti KerajaanMalaysia (SKM) 219.9 148.2 244.1 11.0

Bon Khazanah 17.9 15.5 15.5 -13.4Bil Perbendaharaan 13.4 -10.7 8.4 -37.3Bil Bank Negara 55.2 8.4 54.4 -1.4Bon Cagamas 25.9 -11.6 29.2 12.7Nota Cagamas 18.4 -63.1 13.8 -25.0

1 Semua data diperolehi daripada Sistem Penyebaran Maklumat Bon kecualiBA dan NID di mana sumbernya adalah daripada broker pasaran wang.

Mentah (CPO) disebabkan prestasi harga CPO yangmelambung tinggi. Urus niaga juga aktif untukkontrak Niaga Hadapan KLIBOR yang dipengaruhioleh jangkaan prospek kadar faedah. KontrakNiaga Hadapan SKM 5 tahun yang baru turutdiperkenalkan pada tahun 2002. Prestasi bontersebut juga mendapat sambutan yang baikdaripada peserta pasaran.

Beberapa langkah dan inisiatif telah dilaksanakanpada tahun 2002 bertujuan untuk meningkatkanproses memperoleh dana melalui pasaran modal.Maklumat lanjut mengenai langkah-langkah yangdilaksanakan terkandung dalam rencana “Langkah-langkah Utama Pasaran Modal pada tahun 2002”.

Pasaran WangPada tahun 2002, jumlah urus niaga dalam pasaranwang merosot, mencerminkan secarakeseluruhannya penguncupan dalam jumlahdagangan di pasaran deposit antara bank. Keadaanmudah tunai yang terus lega dalam sistemperbankan telah mengurangkan insentif kepadainstitusi kewangan untuk mendapatkan danadaripada pasaran antara bank. Deposit semalamankekal sebagai tempoh matang yang paling aktifdiniagakan di pasaran antara bank, mencakup67.7% (64.1% pada tahun 2001) daripada jumlahurus niaga.

Dagangan bagi instrumen pasaran wang meningkatsedikit pada tahun 2002 (+1.8%) dan tertumputerutamanya kepada Sekuriti Kerajaan Malaysia(SKM). Dagangan SKM begitu aktif pada bulanJanuari dan pada separuh tahun kedua. Semakansemula pelaburan minima yang diperlukan dalamaset berisiko rendah daripada 20% kepada 10% bagisyarikat insurans mendorong beberapa pesertapasaran wang untuk melepaskan pegangan SKMpada bulan Januari. Ini menyebabkan kadar hasil bagiSKM 3 tahun dan 5 tahun meningkat masing-masingkepada 3.40% dan 3.88% (masing-masing 3.07%dan 3.18% pada akhir bulan Disember 2002). Walaubagaimanapun, pelepasan pegangan ini hanyalahsementara, didorong oleh jangkaan bahawa syarikatinsurans akan mengurangkan pegangan SKMmereka. Kesannya, kadar hasil menurun dengandagangan SKM dipengaruhi oleh prospek kadarfaedah dan jangkaan bahawa inflasi akan kekalrendah, di bawah persekitaran lebihan mudah tunai.

Secara relatifnya, dagangan berkurangan bagitempoh Februari hingga Jun, berikutan sentimenyang positif terhadap prospek ekonomi Amerika

Syarikat, di samping kenaikan dalam kadar faedah

dasar di beberapa bank pusat (Australia, Kanada,

Korea dan New Zealand), menyebabkan jangkaan

bahawa ekonomi akan bertambah baik dan kadar

faedah akan meningkat di akhir tahun. Walau

bagaimanapun, jangkaan ini bertukar arah di

pertengahan tahun dengan meningkatnya tanda-

tanda yang jelas menunjukkan tinjauan ekonomi

dunia kurang memberangsangkan, berikutan

pendedahan salah laku amalan korporat di Amerika

Urus Niaga SKM(RM juta)

Graf 4.29Instrumen Pasaran Wang

Kadar Hasil %

TB 3 bulan SKM 1 tahun SKM 3 tahun SKM 5 tahun

2.52.7

2.93.13.33.5

3.73.94.1

4.34.5

0

5000

10000

15000

20000

2001 2002

25000

30000

35000

40000

J F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

Sektor Kewangan

189

Syarikat, pasaran ekuiti yang lembab, keuntungankorporat yang lemah dan meningkatnya risiko geo-politik. Akibatnya, jangkaan bahawa kadar faedahakan kekal rendah pada separuh tahun kedua telahmenjana minat yang lebih besar di kalangan pesertapasaran untuk melabur dalam instrumen jangkapanjang dengan kadar hasil yang lebih tinggi,terutamanya SKM. Dagangan bagi SKM meningkatpada separuh tahun kedua dengan jumlah urusniaga purata bulanan mencecah RM23.9 bilion,berbanding dengan RM16.8 bilion pada separuhpertama tahun 2002. Menjelang akhir bulanDisember, struktur terma SKM berganjak ke bawah,dengan kadar hasil SKM 3 tahun dan 5 tahunmasing-masing menurun kepada 3.05% dan3.15%. Di samping perubahan dalam jangkaan,pengenalan Niaga Hadapan Sekuriti KerajaanMalaysia Lima Tahun (FMG5) pada 29 Mac turutmenyumbang kepada dagangan yang lebih aktif dipasaran SKM.

Pilihan terhadap instrumen jangka panjang dengankadar hasil yang lebih tinggi telah mengubah minatpasaran daripada instrumen pasaran jangka pendek.Kesannya, dagangan bagi instrumen pasaran wangjangka pendek menurun sebanyak 10.5%. Walaubagaimanapun, dagangan Bil Bank Negara terusbertahan, mencerminkan penawaran instrumen yangberterusan setelah pihak Bank terus menyeraplebihan mudah tunai daripada sistem perbankanpada tahun 2002.

Pasaran Pertukaran AsingPada awal tahun 2001, Bank Negara Malaysiamemasang Sistem Pemantauan Operasi Ringgit(ROMS) bagi mengumpul data untuk semua urusniaga di pasaran pertukaran asing antara bank KualaLumpur. ROMS menggantikan sistem sebelumnyayang melibatkan pengumpulan statistik hariandaripada lapan Peniaga yang Dibenarkan. ROMSmembolehkan akses secara masa benar untukmendapatkan maklumat mengenai aktiviti-aktivitipertukaran yang dilakukan dalam pasaran pertukaranasing domestik. Ini membolehkan Bank NegaraMalaysia memantau dan mengurus keadaan mudahtunai dolar AS di pasaran dalam negeri denganefisien. ROMS juga lebih mencerminkan aktivitipasaran memandangkan ia mengumpul maklumatdaripada kedua-dua urus niaga yang dikendalikanmelalui Peniaga yang Dibenarkan dan urus niagaterus antara bank.

Berdasarkan kepada data baru yang dikumpulkanmenggunakan ROMS, jumlah purata harian bagiurus niaga pertukaran asing (urus niaga spot danswap) yang dilakukan pada tahun 2002 meningkatsebanyak 4.8% kepada RM1.24 bilion.Peningkatan tersebut keseluruhannya disebabkanoleh kenaikan dalam urus niaga spot, selaridengan peningkatan dalam aktiviti-aktivitidagangan di Malaysia. Urus niaga pertukaran asingterdiri terutamanya daripada jual beli yangberkaitan dengan urus niaga dagangan. Aktivitispekulatif ke atas ringgit telah dibendung melaluipenghapusan pasaran ringgit di luar pesisir danjuga melalui garis panduan yang mengawal rangkakerja operasi institusi perbankan.

Deposit Antara Bank

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2001 2002 Semalaman

Instrumen Pasaran Wang

0%

20%

40%

60%

80%

100%

2001 2002

SKM BNB Instrumen Cagamas BAs

NIDs Khazanah TB

Graf 4.30Bahagian Jumlah Urus Niaga

Hujung minggu 1 minggu

1-3 bulan 6, 12 bulan, lain

11.44.4

16.9

64.1

8.84.7

16.9

67.7

3.3 1.8

3.07.7

13.69.9

12.4

49.4

4.01.98.1

11.39.5

12.0

53.8

3.4

RM bilion RM bilion

Graf 4.31Jumlah Urus Niaga Antara Bank di Pasaran Pertukaran Mata Wang Asing Kuala Lumpur

Nota : Data bagi tahun 2002 adalah berdasarkan Sistem Pemantauan Operasi Ringgit (ROMS) yang baru, manakala data bagi tahun-tahun sebelumnya adalah berdasarkan urus niaga lapan Peniaga yang Dibenarkan.

0

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 20020

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400 Spot Swap Jumlah

190

Jadual 4.35Bursa Saham Kuala Lumpur: Penunjuk Terpilih

2001 2002a

Indeks HargaKomposit 696.09 646.32EMAS 165.23 157.25Papan Kedua 134.13 98.24MESDAQ 88.08 83.25

Jumlah Urus NiagaJumlah (bilion unit) 49.7 55.6Nilai (RM bilion) 85.0 117.0

Purata Urus Niaga HarianJumlah (juta unit) 204.4 224.0Nilai (RM juta) 349.8 469.7

Nilai Pasaran (RM bilion) 465.0 481.6Nilai Pasaran/KDNK (%) 139.0 134.9

Jumlah Syarikat yang Disenaraikan 812 865Papan Utama 520 561Papan Kedua 292 292MESDAQ 5 12

Mudah Tunai Pasaran:Nilai Urus Niaga/Nilai Pasaran (%) 19.7 23.2Jumlah Urus Niaga/Bilangan Sekuriti

yang Disenaraikan (%) 24.8 24.3

Penumpuan Pasaran:* 10 Saham dengan Nilai Pasaran

Tertinggi/Nilai Pasaran (%) 36.7 34.0

Purata Modal BerbayarSyarikat Broker Saham (RM juta) 138.2 164.1

* Mengikut urusniaga pasaran sahaja.a Awalan

Sumber: Bursa Saham Kuala Lumpur

Pasaran EkuitiTahun 2002 bermula dengan catatan lebih kukuhdan aktif bagi Bursa Saham Kuala Lumpur (BSKL).Peningkatan aktiviti urus niaga pada dua bulanterakhir tahun 2001 berterusan sehingga awaltahun 2002. Pengukuhan asas ekonomi, prospekekonomi yang bertambah baik dan keadaan mudahtunai yang mencukupi menyokong minat belianpada empat bulan pertama tahun tersebut.Perkembangan positif di sektor korporat domestikserta peningkatan minat belian pelabur asing telahmeningkatkan keyakinan pelabur. Sentimen pasaranyang memberangsangkan juga disokong olehpeningkatan taraf mengenai prospek ekonomiMalaysia oleh beberapa agensi penarafanantarabangsa terkenal. Indeks Komposit BSKL (IKBSKL) meningkat ke paras tertinggi 20 bulankepada 808.07 mata pada 23 April, atau 16.1%lebih tinggi daripada tahap akhir tahun 2001.

Selepas itu, pasaran menurun secara beransur-ansurakibat dijejaskan oleh ketidaktentuanperkembangan dalam prospek ekonomi global dansentimen pelabur yang lemah berikutanpeningkatan ketegangan geopolitik di TimurTengah. Ketidaktentuan ini diburukkan lagi dengansalah laku urus tadbir korporat dan perakaunan diAmerika Syarikat serta prospek pertumbuhanekonomi AS yang semakin lemah. Walaupunpertumbuhan ekonomi di Malaysia semakinmeningkat, IK BSKL telah dijejaskan oleh prestasipasaran ekuiti global yang lemah disebabkanpelabur memilih pegangan yang lebih selamatdalam bentuk bon dan emas. IK BSKL berakhir lebih

Indeks (Jan 2001=100) Urus Niaga (bilion unit)

Urus Niaga BSKL IK BSKL

Papan Kedua MESDAQ

Sumber: Bursa Saham Kuala Lumpur

Graf 4.32Indeks Komposit Bursa Saham Kuala Lumpur (IK BSKL), Indeks Papan Kedua, Indeks MESDAQ dan Urus Niaga BSKL

2001 2002

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

220

0

2

4

6

8

10

12

J F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

rendah sebanyak 7.1%, untuk ditutup pada 646.32mata pada akhir tahun 2002. Faktor yangmempengaruhi prestasi bursa tempatan pada tahun2002 ditunjukkan dalam graf.

Berbanding bursa utama serantau, BSKLmencatatkan prestasi lebih baik dari pasaran HongKong, Singapura, Korea dan Taiwan. Walaupun IKBSKL mencatatkan penurunan, modal pasaranmeningkat 3.6% kepada RM481.6 biliondisebabkan oleh dua tawaran awam permulaanyang besar. Di sepanjang tahun tersebut, jumlahurus niaga meningkat kepada 55.6 bilion unit,bernilai RM117 bilion (49.7 bilion unit bernilaiRM85 bilion pada tahun 2001).

Mengikut sektor, sektor perladangan merupakansektor yang menunjukkan prestasi terbaik denganIndeks Perladangan mencatatkan peningkatansebanyak 14.7%. Ini berikutan peningkatan hargaminyak kelapa sawit mentah yang melambungtinggi. Walaupun prestasi ekonomi dalam negerisemakin baik, indeks-indeks sektor lain sepertiTeknologi, Pembinaan dan Harta merosotdisebabkan oleh jangkaan perolehan hadapanyang lebih lemah.

Sektor Kewangan

191

31-D

is

7-Ja

n

14-J

an

21-J

an

28-J

an

4-Fe

b

11-F

eb

18-F

eb

25-F

eb

4-M

ac

11-M

ac

18-M

ac

25-M

ac

1-A

pr

8-A

pr

15-A

pr

22-A

pr

29-A

pr

6-M

ei

13-M

ei

20-M

ei

27-M

ei

3-Ju

n

10-J

un

17-J

un

24-J

un

Kebimbanganmengenaiprestasi ekonomi AS

KDNK untuksuku keempat2001 menurunsebanyak -0.5%

Standard & Poor’smeningkatkanpenarafan bagi Malaysia kepada positif dari stabil

MESDAQ bergabungdengan BSKL

UBS Warburgmengfailkan samanterhadap TenagaNasional Bhdberikutan isuterbitan bon

Salah laku perakaunanbeberapasyarikatkorporat AS

Bon IslamAntarabangsa(Sukuk) yangpertama berjayadipasarkan

Kebimbanganmengenaiketahanan nilaitetap Ringgitberikutankelemahan nilaimatawang Yen

Perkembanganpositif korporatserta laporanpendapatankorporat yanglebih baik

Pengumumanoleh CalPERS Fitch Ratings

meningkatkanprospek bagiMalaysia

Moody’smeningkatkanprospek bagiMalaysia

IK BSKL mencapaiparas yang tertinggipada tahun 2002sebanyak 808.07 mata

Perdana Menterimengumumkanniat persaraanbeliau

Graf 4.33Prestasi Indeks Komposit BSKL (31 Disember 2001 - 30 Jun 2002)

600

650

700

750

800

850

1-Ju

l

8-Ju

l

15-J

ul

22-J

ul

29-J

ul

5-O

go

12-O

go

19-O

go

26-O

go

2-Se

p

9-Se

p

16-S

ep

23-S

ep

30-S

ep

7-O

kt

14-O

kt

21-O

kt

28-O

kt

4-N

ov

11-N

ov

18-N

ov

25-N

ov

2-D

is

9-D

is

16-D

is

23-D

is

30-D

is

Syarikat PLUSdisenaraikan

KDNK untuk suku kedua2002 meningkatsebanyak 3.8%

Kebimbanganmengenaiulangtahun pertama tragedi11 September

Fitch Ratingsmeningkatkanpenarafan bagiMalaysia

Pengumumanbelanjawan 2003

Syarikat Maxis danPLUS disenaraikandi dalam IK BSKL

Pasaran meningkat pada akhir tahun

Ketegangan di Timur Tengah

Syarikat Maxisdisenaraikan

Moody’smeningkatkanpenarafan kreditMalaysia

Kejadianletupan diBali

Graf 4.34Prestasi Indeks Komposit BSKL (1 Julai - 31 Disember 2002)

600

620

640

660

680

700

720

740

760

192

Pada tahun 2002, sebilangan besar tawaran awampermulaan (IPO) memasuki pasaran, termasuk duasyarikat utama. Tebaran syarikat yang lebih besarmenambah lagi pilihan dalam peluang pelaburan danmeningkatkan keseluruhan keadaan mudah tunai didalam pasaran. Peningkatan dalam pertumbuhanekonomi dan pemulihan dalam pasaran ekuiti,terutamanya pada awal tahun 2002, menggalakkanlagi pasaran ekuiti bagi memperoleh modal padatahun 2002. Dana yang diperoleh melalui pasaranekuiti melebihi paras RM10 bilion buat kali pertamasejak tahun 1997. Jumlah dana yang diperolehadalah sebanyak RM13.3 bilion, mencakupi 86.6%daripada jumlah keseluruhan dana yang diperolehmelalui pasaran modal (RM6.1 bilion atau 25.8%pada tahun 2001). Sebahagian besar dana yangdiperoleh adalah terutamanya melalui tawaran awampermulaan (IPO) dan terbitan hak. Pada tahuntersebut, sejumlah 51 IPO ditawarkan, dengan 22IPO disenaraikan di Papan Utama, 22 IPO di PapanKedua, sementara tujuh lagi di pasaran MESDAQ.Jumlah dana yang diperoleh menerusi IPO berjumlahRM6.8 bilion dan mencakupi lebih separuh daripadajumlah pembiayaan yang diperoleh daripada pasaranekuiti. Prestasi ekonomi yang lebih baik, peningkatantaraf antarabangsa Malaysia oleh beberapa agensipenarafan kredit utama, laporan korporat yangpositif dan penstrukturan semula telah membantumenarik minat pelabur dan memberi peluang kepadasyarikat-syarikat untuk memperoleh modal jangkapanjang bagi membiayai operasi dan pengembangansyarikat mereka. Penyenaraian dua syarikat utamaMalaysia di sektor telekomunikasi dan infrastrukturmenyumbang dengan nyata kepada pemulihankedalaman dan mudah tunai pasaran.

Di antara perkembangan di pasaran modal adalahpenggabungan MESDAQ dengan BSKL pada 18 Mac

Graf 4.35 Prestasi Indeks Pasaran Saham Terpilih (% perubahan dari tahun 2001 ke 2002)

-31.5%

-19.8%

-18.2%

-9.5%

-7.1%

8.4%

-16.8%

17.3%

-17.4%

Sumber: International Federation of Stock Exchanges (FIBV)

-30 -20 -10 0 10 20

US Nasdaq

Taiwan TWSE

Hong Kong HSI

Singapore STI

US DJIA

Korea KOSPI

IK BSKL

Indonesia JCI

Thailand SET

2002. Penggabungan MESDAQ Berhad dengan BSKLadalah sejajar dengan cadangan Pelan Induk PasaranModal untuk menubuhkan sebuah bursa Malaysiamenerusi penggabungan semua bursa pada tahun2003. Objektif penggabungan ini adalah untukmeningkatkan daya saing dan kecekapan bursa-bursa di Malaysia dan rumah penjelasan. Kesandaripada penggabungan ini, MESDAQ dikenali secararasmi sebagai Pasaran MESDAQ. Akibatnya, pindaantelah dibuat ke atas Syarat-syarat PenyenaraianMESDAQ bagi mencerminkan penggabungan danmembolehkan pasaran tersebut beroperasi. Syarat-syarat Penyenaraian baru BSKL bagi Pasaran MESDAQ,berkuat kuasa pada 18 Mac 2002, termasuk beberapaperuntukan untuk memastikan Syarat-syaratPenyenaraian BSKL adalah jelas dan konsisten. Disamping itu, semua peserta di BSKL dibenarkan untukberurus niaga di pasaran MESDAQ tanpa lesen yangberasingan. Peranan penggerak pasaran telah

0

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

1998 1999 2000 2001 2002

RM juta

Pasaran Bon Pasaran Ekuiti

Graf 4.36 Dana Bersih yang diperoleh oleh Sektor Swasta dari Pasaran Modal

Jadual 4.36BSKL: Prestasi Indeks-Indeks Sektoral

2001 2002

Perubahan tahunan (%)

Indeks Komposit BSKL 2.4 -7.1EMAS 3.4 -4.8Papan Kedua 0.9 -26.8Perusahaan 10.8 0.1Barangan Pengguna 14.0 0.5Barangan Perusahaan 3.4 -2.5Pembinaan 13.5 -14.9Perdagangan/Perkhidmatan 0.4 -6.1Kewangan 0.5 -4.7Harta -5.2 -9.8Perlombongan 5.5 -5.1Perladangan 18.6 14.7Syariah 2.9 -7.4Teknologi 2.3 -17.9MESDAQ -5.4 -5.5

Sumber: Bursa Saham Kuala Lumpur

Sektor Kewangan

193

digantung, tetapi daftar berasingan bagi Penasihatdan Penaja pasaran tersebut dikekalkan. Pada akhirtahun 2002, terdapat 12 Penasihat bagi pasaranMESDAQ, di mana sembilan daripadanya adalah banksaudagar dan tiga lagi broker universal.

Prestasi pasaran MESDAQ pada tahun 2002 berkaitrapat dengan prestasi di BSKL. Berikutanpenggabungan ini, Indeks Komposit PasaranMESDAQ (MMCI) mencapai mata tertinggi sejakpenubuhan MESDAQ dan mencecah 177.53 matapada 26 Mac, iaitu peningkatan yang nyatasebanyak 96% atau 86.97 mata sejak awal tahuntersebut. Selepas itu, MMCI menurun dan padaakhir tahun merosot sedikit sebanyak 4.8 matauntuk mencapai 83.25 mata.

Aktiviti urus niaga di pasaran MESDAQ pulih denganmendadak pada tahun 2002 dengan jumlah urusniaga sebanyak 412.7 juta unit bernilai RM213.2 juta(2.01 juta unit bernilai RM1.6 juta pada tahun 2001).Pemulihan prestasi ini disebabkan terutamanya olehpeningkatan laluan mudah menerusi Sistem SCORE(System on Computerised Order Routing andExecution), yang dibuka kepada semua syarikatanggota BSKL. Modal pasaran meningkat kepadaRM0.77 bilion, berbanding RM0.18 bilion pada tahun2001. Lapan syarikat baru disenaraikan pada tahuntersebut, menjadikan jumlahnya sebanyak 12 syarikatyang tersenarai di pasaran MESDAQ. Penyenaraianbaru ini termasuk dua syarikat besar dengan modalpasaran sebanyak RM398 juta.

Pada tahun 2002, garis panduan dan inisiatif barutelah diambil oleh pihak berkuasa yang terlibat

untuk terus mempromosi pasaran ekuiti yang lebihefisien, telus serta mewujudkan suasana berdayasaing di pasaran ekuiti. Garis panduan barutermasuklah langkah-langkah memperkukuhkanrangka kerja berperaturan, meningkatkan strukturpasaran serta meningkatkan urus tadbir korporat.Maklumat lanjut mengenai langkah-langkah initerkandung dalam rencana “Langkah-langkahPasaran Modal pada tahun 2002”.

Pasaran BonPada tahun 2002, jumlah dana kasar yang diperolehdari pasaran bon kekal tinggi, sebanyak RM55.7bilion dan mencakupi 80.7% daripada dana kasaryang diperoleh dari pasaran modal. Suasana kadarfaedah yang rendah serta lebihan mudah tunai yangmencukupi memberi insentif yang menggalakkankepada sektor korporat, terutamanya syarikat-syarikat yang mempunyai profil kredit yang kukuh,untuk mengambil peluang menerbitkan sekuriti-sekuriti hutang swasta (PDS) jangka panjang padaharga yang kompetitif. Buat pertama kalinya,penerbitan bon-bon Islam telah melebihi penerbitanbon-bon konvensional. Sekuriti Hutang SokonganAset (ABS) dengan pelbagai struktuk telahdiperkenalkan di pasaran bon tempatan.Memandangkan dasar fiskal Kerajaan yangberkembang, terbitan Sekuriti Kerajaan Malaysia (SKM)kekal tinggi. Di sektor swasta, penstrukturan semulakorporat pada tahun tersebut telah menyebabkanpenebusan yang lebih tinggi dan hasilnya, dana bersihyang diperoleh dari pasaran bon telah menurun kepadaRM10.6 bilion (RM32.8 bilion pada tahun 2001). Padaakhir tahun 2002, nilai terkumpul bon ringgit beradapada RM272.6 bilion atau 75% daripada KDNK.

Sepertimana yang telah diumumkan dalam kalendarlelongan, penerbitan kasar SKM dan TerbitanPelaburan Kerajaan (GII) berjumlah RM19 bilion.

Graf 4.38Nisbah Nilai Terkumpul Bon kepada KDNK

Sektor Awam Sektor Swasta Jumlah

29 30 3035 34

27

3841

4741

56

6771

8275

0

10

20

30

40

50

60

70

80

%90

1998 1999 2000 2001 2002

0

10

20

30

40

50

60

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Nilai Urus Niaga MMCI

Sumber: Bursa Saham Kuala Lumpur

Graf 4.37Bursa Dagangan Sekuriti dan Sebut Harga Automasi Malaysia: Indeks Komposit MESDAQ (MMCI) dan Nilai Urus Niaga

J F M A M J J O S O N D

2002

(RM'000) (Indeks)

194

Jadual 4.37Dana yang Diperoleh Daripada Pasaran Bon

2001 2002a

RM juta

Oleh Sektor AwamSekuriti Kerajaan (kasar) 23,087 16,266Tolak Penebusan 7,100 8,900

Bersamaan PenerimaanBersih Persekutuan 15,988 7,367

Bon Khazanah (bersih) -220 0Terbitan Pelaburan Kerajaan (bersih) -195 738Bon Simpanan Malaysia (bersih) -359 464

Dana Bersih yang Diperoleh olehSektor Awam 15,215 8,569

Oleh Sektor SwastaSekuriti Hutang Swasta (kasar) 37,932 36,195

Bon Biasa 14,360 7,763Bon dengan Waran 913 300Bon Boleh Tukar 1,493 2,852Bon berasaskan Prinsip Islam 13,501 13,829Bon yand Disokong Aset 1,235 1,916Bon Cagamas 6,430 9,535

Tolak Penebusan 20,355 34,137Sekuriti Hutang Swasta 15,040 28,770Bon Cagamas 5,315 5,367

Dana Bersih yang Diperoleh olehSektor Swasta 17,577 2,058

Dana Bersih yang Diperolehdaripada Pasaran Bon 32,793 10,627

Terbitan Bersih Sekuriti Jangka-pendek1 -2,093 -2,405

Jumlah 30,700 8,223

1 Merujuk kepada Nota Cagamas dan Kertas Perdagangan sahaja.a Awalan

Kerajaan telah membuka semula tiga terbitan SKMsementara terdapat dua tawaran persendirianswasta. Pembukaan semula terbitan SKM tersebutmenggambarkan usaha Kerajaan untukmeningkatkan mudah tunai di pasaran bon denganmenambahkan saiz pasaran SKM. Dana yangdiperoleh dari pihak Kerajaan adalah untukmemenuhi keperluan pembiayaan baru sertapusingan terbitan yang telah matang. Pada tahun

Suasana kadar faedah yang rendah dan situasi mudah tunai yangmencukupi menggalakkan syarikat-syarikat menerbitkan hutangpada kos yang kompetitif. Pada tahun 2002, terbitan bon Islammelebihi bon konvesional.2002, terbitan kasar SKM adalah lebih rendahsebanyak RM16.3 bilion, berbanding denganperolehan sebanyak RM23.1 bilion pada tahun 2001.Ini ialah oleh kerana sebahagian daripada fiskaldefisit dibiayai oleh penggunaan aset terkumpul.Pada tahun ini, siri ketiga Bon Simpanan Malaysia(BSM 03) telah diterbitkan oleh Bank NegaraMalaysia bagi langganan warga tua dan pertubuhankebajikan. BSM 03 diterbitkan bertujuan khususuntuk mengurangkan kesan kadar faedah yangrendah ke atas golongan ini yang bergantungkepada faedah pendapatan sebagai sumberpendapatan utama. Setelah penyelarasanpenebusan, dana bersih yang diperoleh oleh sektorawam pada tahun 2002 berjumlah RM8.6 bilion.

Jumlah dana kasar yang diperoleh oleh sektorswasta kekal ketara berjumlah RM36.2 bilion.Sebanyak 57 buah syarikat memperolehpembiayaan dari pasaran PDS, berjumlah RM26.7bilion. Bakinya yang berjumlah RM9.5 bilion telahdiperoleh oleh Cagamas Berhad. Sepanjang tahunini, sebagai sebahagian daripada skimpenstrukturan semula korporat, sebuah syarikatutama telah melaksanakan penebusan awalterhadap sebahagian besar daripada bonterkumpulnya. Ini mengakibatkan dana bersih yanglebih rendah diperoleh dari pasaran bon sebanyakRM2.1 bilion bagi sektor swasta. Namumdemikian, jumlah bon terkumpul sektor swastamasih besar, iaitu sebanyak RM148.6 bilion (54.5%daripada saiz jumlah bon terkumpul) atau bersamaandengan 41% daripada KDNK.

Syarikat-syarikat daripada sektor pengangkutan dankomunikasi merupakan penerbit PDS yang terbesar,mencakupi 34.1% (RM9.1 bilion) daripada jumlahdana yang diperoleh menerusi pasaran PDS.Penerbit-penerbit utama sektor ini adalah

pemegang konsesi jalan bertol dan pembekalperkhidmatan telekomunikasi yang memerlukanpembiayaan jangka panjang, terutamanya bagipembiayaan semula pinjaman sedia ada pada kosyang lebih rendah. Institusi kewangan atau syarikatinduk institusi kewangan juga aktif memperolehdana dari pasaran PDS dan mencakupi bahagianyang kedua terbesar, iaitu 20.7% (RM5.5 bilion)daripada jumlah perolehan dana. Dana yang

diperoleh digunakan untuk tujuan aktivitipenyatuan dan pengambilalihan sertameningkatkan asas modal. Dana yang diperoleholeh Kerajaan dan sektor-sektor yang lainmencakupi bahagian ketiga terbesar, iaitu 17.4%daripada jumlah terbitan PDS, terutamanya sebuahsyarikat milik kerajaan negeri bagi tujuanpenstrukturan semula hutang korporat. Syarikat

Sektor Kewangan

195

Jadual 4.38Terbitan Baru Sekuriti Hutang Swasta MengikutSektor1

Sektor2001 2002a

RM juta%

RM juta%

bahagian bahagian

Pertanian, ternakan,perhutanan danperikanan 67.6 0.2 971.9 3.6

Perlombongan dan kuari 0.0 0.0 0.0 0.0Perkilangan 2,514.2 8.0 1,776.8 6.7Elektrik, gas dan

bekalan air 10,068.4 32.0 1,349.0 5.1Perdagangan borong

dan runcit, restorandan hotel 250.0 0.8 1,130.8 4.2

Pembinaan 3,305.3 10.5 2,174.1 8.2Pengangkutan,

penyimpanan danperhubungan 3,766.7 12.0 9,099.5 34.1

Perkhidmatankewangan, insurans,harta tanah danperniagaan 5,147.9 16.3 5,513.8 20.7

Kerajaan dan lain-lain 6,382.3 20.3 4,644.5 17.4

Jumlah 31,502.4 100.0 26,660.3 100.0

1 Tidak termasuk bon Cagamas.a Awalan

pembekal tenaga juga merupakan penerbit yangbesar bagi tujuan pembiayaan pelaburan baru.Sementara itu, syarikat-syarikat pembinaan danharta tanah merupakan penerbit paling aktifdengan bilangan syarikat yang paling banyak (15syarikat) memperoleh dana bagi tujuan aktiviti barudan pembiayaan semula.

Daripada jumlah PDS yang diterbitkan, 54.3%digunakan bagi tujuan pembiayaan semula, 23.5%bagi tujuan penstrukturan semula dan 22.2% bagiaktiviti baru, termasuk aktiviti penyatuan danpengambilalihan. Penggunaan dana yang ketara bagitujuan pembiayaan semula mencerminkan peluanguntuk memperoleh dana jangka panjang pada kospinjaman yang rendah. Terbitan PDS bagi tujuanpembiayaan semula dilakukan terutamanya olehsyarikat-syarikat dengan profil kredit yang kukuh.

adalah terbitan dengan tempoh matang antara 10hingga 15 tahun, diikuti oleh tempoh matang kurangdaripada lima tahun. PDS yang mempunyai tempohmatang panjang kebanyakannya diterbitkan oleh

PDS berasaskan Islam menjadi semakin penting. Permintaan yangtinggi terhadap sekuriti berasaskan Islam menyebabkan kospembiayaan yang lebih rendah bagi syarikat konsesi jalan bertoldan pembekal tenaga.

Dari segi tempoh matang, terdapat trend yangsemakin meningkat terhadap tempoh matang yanglebih panjang bagi terbitan PDS, dengan tempohmatang terpanjang sehingga 26 tahun oleh sebuahsyarikat sektor pembinaan. Sebahagian besar PDS

syarikat infraskruktur yang terlibat dalam projekkonsesi jalan bertol, loji tenaga dan air, yangmemerlukan pembiayaan projek jangka panjang.

Saiz terbitan PDS secara keseluruhannya meningkatsetiap tahun, dengan purata saiz setiap terbitanberjumlah RM118.5 juta pada tahun 2002,berbanding dengan RM94.3 juta pada tahun 2001.Ini mencerminkan terutamanya keperluanpembiayaan yang besar oleh syarikat-syarikat

Graf 4.39Hutang Sekuriti Swasta:Penggunaan Dana yang Diperoleh

22.2

54.3

23.5

41.6

37.7

20.7

% nilai terbitan kasar

2001

Aktivitibaru

Pembiayaansemula

Pengstrukturansemula

0.0 10.0 20.0 30.0 40.0 50.0 60.0

2002

% Jumlah nilai nominal terbitan

Jumlah terbitan

Graf 4.40Tempoh Matang PDS yang diterbitkan padatahun 2002

% Jumlah terbitan

0

5

10

15

20

25

30

35 120

100

80

60

40

20

01-5 5.1-10 10.1-15 15.1-20 20.1-26

196

infraskruktur, seperti yang dilihat dalam purata saizyang lebih besar bagi setiap terbitan PDS jangkapanjang (10 hingga 15 tahun) sebanyak RM190.6 juta(2001: RM121.3 juta). Purata saiz setiap terbitan PDSjangka lebih pendek (kurang daripada lima tahun) jugameningkat kepada RM88.4 juta (2001: RM74 juta).Dari segi jenis instrumen, PDS Islam dan bon biasajangka panjang terus menjadi cara pembiayaanutama, masing-masing mencakupi 38.2% dan21.4% daripada jumlah terbitan. PDS Islammencatat pertumbuhan ketara dan melebihi terbitanbon konvesional. Penerbit utama bon ini merupakansyarikat konsesi jalan bertol dan pembekal tenaga.PDS Islam menarik pelabur yang lebih meluas,termasuk dana institusi Islam dan konvensional.Permintaan yang lebih tinggi terhadap PDS Islammenyebabkan bida kompetitif yang lebih tinggiterhadap bon-bon ini dan membolehkan penerbitbon menikmati kos pembiayaan yang lebih rendah.

Sebagai sebahagian daripada usaha Kerajaan untukmemajukan lagi pasaran kewangan Islam, Kerajaantelah mengumumkan melalui Bajet 2003,pemotongan cukai bagi perbelanjaan yangditanggung semasa menerbit PDS Islam yangmenggunakan prinsip mudharabah, musyarakah atauijarah, selama lima tahun, bermula dari tahun 2003.Pemberian insentif cukai ini akan terus merangsangpertumbuhan pasaran PDS Islam pada tahun-tahunyang akan datang.

Sejak pengenalan Garis Panduan Mengenai TawaranSekuriti Sokongan Aset (ABS) pada bulan April 2001,lima ABS berjumlah RM3.2 bilion telahpunditerbitkan. Dua ABS telah diterbitkan pada tahun2002 (RM1.9 bilion). ABS ini telah menyumbanguntuk mempelbagaikan jenis-jenis sekuriti yangditawarkan kepada pelabur-pelabur. Jenis-jenis ABSyang terdapat di pasaran bon dalam negeri adalahobligasi bersandarkan bon, obligasi bersandarkan

pinjaman dan sekuriti komersil disokong gadai janji.Bagi meningkatkan lagi kecekapan pasaran, LaporanMengenai Pensekuritian Aset di Malaysia yang telahdiluluskan oleh Jawatankuasa Pasaran Bon Negaratelah dikeluarkan oleh Suruhanjaya Sekuriti padabulan Disember 2002. Laporan tersebutmenekankan halangan-halangan pensekuritianaset dari segi perundangan, pengawalan,percukaian dan perakaunan, dan menggariskanrangka kerja yang komprehensif bagi menanganiisu-isu tersebut. Selaras dengan pasaran bondalam negeri yang akan terus membangun,penawaran dan permintaan ABS dijangka akanmeningkat. Pada masa yang terdekat, kelas-kelasABS yang lain, seperti sekuriti yang disokong olehsewa beli dan kad kredit belum terima, dijangkaakan diterbitkan.

Pada tahun 2002, Cagamas Berhad mengekalkankedudukannya sebagai penerbit yang aktif di pasaranPDS dengan 37 terbitan (termasuk nota jangkapendek) dengan jumlah nilai sebanyak RM19.5bilion. Sebahagian besar terbitannya merupakan bonberkadar tetap dan bon berprinsipkan Islam (19terbitan dengan jumlah nilai sebanyak RM9.5 bilion).Ini merupakan nilai tertinggi bagi terbitan bon jenisini oleh Cagamas Berhad dalam setahun. Permintaanbagi bon Cagamas adalah tinggi, dibuktikan dengankadar lebihan langganan purata berwajaransebanyak 3.33 kali.

Aktiviti urus niaga di pasaran sekunder bagi bonRinggit adalah lebih tinggi sedikit pada tahun 2002,dengan jumlah dagangan meningkat 3.5%, kepadaRM391.3 bilion. Kertas SKM merupakan bon yangpaling aktif diniagakan, mencakupi 62.4% daripadajumlah urus niaga (2001: 58.2%). Permintaan

Graf 4.41Terbitan PDS Pada Tahun 2002 Mengikut Jenis Instrumen

Bon Biasa21.4%

Bon dengan Waran0.8%

Bon berasaskan Prinsip Islam38.2%

Bon SokonganAset5.3%

Bon Cagamas26.3%

Bon Boleh Ubah7.9%

Graf 4.42Urus Niaga Bon Ringgit

RM juta

2001: RM378.2 bil. 2002: RM391.3 bil.

50,000

100,000

150,000

200,000

250,000

300,000

-Bon

CagamasSekuritiKerajaanMalaysia

SekuritiHutangSwasta

yang TidakTersenarai

BonKhazanah

TerbitanPelaburanKerajaan

Danaharta Danamodal SekuritiHutangSwasta

Tersenarai

SekuritiHutang

yangdisokong

Aset

Sektor Kewangan

197

terhadap bon korporat, terutamanya bon yangmempunyai gred pelaburan tinggi, mencakupi13.5% daripada jumlah dagangan. Mudah tunai,seperti yang diukur mengikut nisbah jumlahdagangan kepada jumlah bon terkumpul, adalahtertinggi bagi SKM dan bon Danamodal, masing-masing pada 2.2 kali dan 2.7 kali. Pengenalan NiagaHadapan SKM 5 tahun telah meningkatkan mudahtunai di pasaran SKM. Walau bagaimanapun, mudahtunai bagi bon korporat adalah paling rendah pada0.5 kali nilai terkumpulnya.

Kadar hasil bagi kebanyakan instrumenberpendapatan tetap (SKM, sekuriti Cagamas danPDS) bertambah kukuh pada suku tahun pertamadisebabkan oleh tanda-tanda prospek pemulihanyang bertambah baik. Pada bulan Januari, kadar hasilSKM bagi semua tempoh matang meningkat buatsementara waktu, disebabkan sebahagiannya olehberita tentang penurunan had minimum bagipelaburan aset berisiko rendah yang perlu dikekalkanoleh syarikat-syarikat insurans. Penurunan itu adalahdaripada 20% kepada 10% daripada margin mampubayar penanggung insurans. Pada baki suku pertamayang selebihnya, keluk kadar hasil terus meningkatlebih tinggi dan semakin curam, dipengaruhi olehjangkaan kadar faedah yang akan meningkatdisebabkan oleh prospek ekonomi Malaysia and ASyang positif. Walau bagaimanapun, keluk SKM mulabergerak ke bawah semenjak bulan Mei, berikutanprestasi pasaran ekuiti global dan dalam negeri yanglebih lemah ketika kebimbangan terhadap keadaanekonomi AS mula menjelma. Tambahan lagi,keadaan dalam negeri yang mempunyai inflasi yangrendah, mudah tunai yang mencukupi dalam sistemperbankan, dan kesedaran mengenai kadar faedahyang terus rendah, menyebabkan keluk kadar hasil

SKM mendatar. Pada separuh tahun kedua, kelukkadar hasil SKM meneruskan trend menurun,mencerminkan prestasi Perbendaharaan AS yangdipengaruhi oleh kombinasi beberapa faktor. Faktor-faktor tersebut termasuk jangkaan semula terhadappengurangan berterusan kadar faedah di negara-negara perindustrian utama, sentimen buruk dipasaran ekuiti disebabkan oleh amalanpenyelewengan perakaunan korporat dan risikogeopolitik yang bertambah. Kadar hasil bagi kertas-kertas yang lain juga mengikut trend yang sama.Oleh kerana kadar faedah dijangka kekal rendah bagijangka pertengahan, permintaan pelabur terhadapkertas jangka pertengahan juga meningkat,menyebabkan keluk kadar hasil yang lebih mendatarpada bulan Disember. Pelabur juga mengambilkesempatan daripada harga yang lebih rendah bagikertas berjangka panjang. Ini disebabkan kadar hasilkertas berjangka panjang mempunyai ruang untukdirendahkan lagi, berbanding dengan harga kertasyang berjangka pendek yang telah dipertimbangkandengan baik oleh pasaran.

Dari segi perbezaan kadar hasil, tebaran di antarabon Cagamas dan SKM mengecil daripada 22 mataasas pada suku pertama ke lima mata asas pada sukukeempat. Perbezaan kadar hasil yang mengecil inidisebabkan oleh permintaan yang meningkatterhadap kertas mudah tunai yang berkualiti tinggi,seperti bon Cagamas, sebagai alternatif kepadaSKM. Tebaran yang mengecil ini membolehkanCagamas memberi dana pada kos yang rendahkepada institusi kewangan. Dalam sektor bonkorporat, tebaran bagi PDS yang diberi penarafanAAA dan AA berbanding dengan SKM mengecilsejak bulan Jun, mencerminkan minat pelaburterhadap sekuriti ini pada masa ini, terutamanya PDSyang berkualiti tinggi dan memberi keuntungan yanglebih tinggi daripada SKM. Perkembangan inimenyebabkan kadar hasil PDS dalam kategori inimerosot. Walau bagaimanapun, perbezaan kadarhasil bon yang diberi penarafan BBB, secara relatifnyakekal stabil di sepanjang tahun.

Graf 4.44Arah Aliran bagi Kadar Hasil SKM

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Tahun hingga matang

Mac-02

Ogos-02 Dis-02

Jan-02

Dis 01

2.8

3.3

3.8

4.3

4.8

%

Graf 4.43Kadar Hasil Penunjuk bagi Sekuriti Hutang Tiga-tahun Terpilih

SKM Cagamas AAA

%

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

JJ F M A M20022001

J J O S O N D J F M A M J O S O N D

198

Pada tahun 2002, aktiviti penarafan kekal tinggi.Pada tahun 2002, Rating Agency Malaysia (RAM)telah menyempurnakan 77 penarafan baru dengancadangan jumlah nilai kasar sebanyak RM28 bilion.Terbitan jangka panjang masing-masing merupakan72.7% dan 83.4% daripada jumlah bilangan dannilai kasar terbitan. Daripada jumlah yang diberipenarafan, PDS Islam mancakupi bahagian yangpaling besar. Dari segi profil penarafan, kebanyakanterbitan berada dalam kategori-kategori AAA, AAdan A dengan penumpuan yang paling tinggi dikategori A (34 terbitan atau 44.2% daripada jumlahterbitan yang diberi penarafan). Sementara itu,Malaysia Rating Corporation Berhad (MARC)menyempurnakan 26 penarafan korporat barudengan jumlah nilai penarafan sebanyak RM11.6bilion. Dari segi nilai, 75% daripada PDS yang diberipenarafan oleh MARC adalah berbentuk SekuritiHutang Islam dan terbitan-terbitan ini beradaterutamanya di kategori AAA, AA dan A.Memandangkan bank-bank bersikap lebih memilihdalam memberi jaminan sejak Krisis Asia, hanya lima

Graf 4.45Perbezaan Kadar Hasil untuk Bon 3-tahun berbanding SKM 3-tahun

AAA, AA%

A, BBB%

2002

J F M A M J J O S O N D0.000.200.400.600.801.001.201.401.601.802.00

0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00BBB

AAA

AA

A

terbitan yang diberi penarafan baru dengan sebanyakRM587 juta adalah jaminan bank pada tahun 2002.

Dari segi taburan kelas penarafan, PDS denganpenarafan tunggal A mencakupi 43.8% daripadajumlah bilangan terkumpul terbitan pada tahun2002. Walau bagaimanapun, dari segi nilai, sebanyak70.5% daripada jumlah nilai terkumpul berada dikelas AAA atau AA, sementara hanya sebahagiankecil daripada terbitan-terbitan terkumpul berada dikelas di bawah kelas bukan pelaburan. Pada tahun2002, RAM dan MARC melakukan sejumlah 134penarafan semula ke atas sekuriti hutang swastajangka panjang yang sedia ada. Daripada jumlahpenarafan semula yang dilakukan, 96 merupakanpenarafan pengesahan/pengesahan semula, 20merupakan peningkatan taraf, sementara 10merupakan penurunan taraf. Selaras dengan kualititerbitan dan prestasi korporat yang lebih baik, jumlahbilangan dinaik taraf telah meningkat daripada 10pada tahun 2001 kepada 20 pada tahun 2002,sementara jumlah bilangan diturun tarafberkurangan daripada 15 pada tahun 2001 kepada10 pada tahun 2002.

Di peringkat antarabangsa, Kerajaan jugamemperoleh dana daripada pasaran modalantarabangsa bagi tujuan menanda aras, untukmengambil kesempatan kos yang rendah,mempelbagaikan asas pelabur dan menceburipasaran kewangan antarabangsa yang lebih meluasdari segi pembiayaan berasaskan prinsip Islam. Padabulan Mac, Kerajaan membuka semula terbitan BonGlobal Malaysia dolar AS yang matang pada tahun2011, menambah AS$750 juta ke atas terbitansedia ada tersebut. Penerbitan semula iniditetapkan 175 mata asas lebih tinggi daripadaNota Perbendaharaan AS yang mempunyai tempohmatang 10 tahun, dengan kadar hasil sebanyak6.8%. Seterusnya, pada bulan Jun, Kerajaan berjayamenerbitkan Sijil Global Secara Islam yang pertamayang matang pada tahun 2007, berjumlah AS$600juta. Ini adalah untuk membantu perkembanganinstrumen berasaskan prinsip Islam di pasarankewangan antarabangsa. Pada bulan Ogos danSeptember, Standard dan Poor’s dan Moody’smeningkatkan penarafan kedaulatan Malaysiakepada BBB+/ Baa1, dimana ia mencerminkanpemulihan yang berterusan dalam asas ekonomidalam negeri. Pada tahun ini, sentimen pasaranbagi bon berdaulat Malaysia dan bon korporat matawang asing adalah memberangsangkan berikutanjangkaan kadar faedah yang rendah danpeningkatan penarafan kedaultan Malaysia. Tebaran

Graf 4.46Pengagihan Penarafan Sekuriti Hutang Swasta(Pada akhir Disember 2002)

05

101520253035404550

AAA AA A BBB BB B C D

%

Sumber: RAM dan MARC

% daripada jumlah nilai % daripada jumlah terbitan

Sektor Kewangan

199

Jadual 4.40MDEXUrus Niaga: Bilangan Kontrak

2001 2002 % perubahan

Niaga Hadapan KLSE CI 287,528 233,863 -18.7Opsyen KLSE CI 565 1 -99.8Niaga Hadapan KLIBOR 54,914 64,307 17.1Niaga Hadapan CPO 479,799 909,073 89.5Niaga Hadapan MGS

5-Tahun - 80,419 -

bagi bon berdaulat Malaysia semakin mengecil padatahun 2002.

Beberapa langkah telah diperkenalan untukmemajukan lagai pasaran bon pada tahun 2002. Diantaranya, satu langkah baru membenarkan BrokerUniversal untuk berurus niaga dalam pasaran bonuntuk menambahkan penyertaan pasaran dalampasaran bon domestik. Untuk memperbaiki prosespengurusan risiko peserta-peserta pasaran, peniagautama telah dibenarkan untuk membuat ‘short-selling’terkawal bagi sekuriti-sekuriti yang ditentukan olehpihak Bank. Ini adalah untuk memudahkanpembiayaan dan aktiviti pengurusan risiko olehpenggerak pasaran bagi menggalakkan mudah tunaiperniagaan sekunder. Tambahan lagi, pengenalankontrak SKM 5 Tahun kontrak hadapan oleh MDEXjuga memberi instrumen tambahan untuk pengurusanrisiko oleh peserta-peserta pasaran bon.

Pasaran Derivatif yang Diniagakandalam BursaJumlah kontrak yang diniagakan di Bursa DerivatifMalaysia (MDEX) telah meningkat sebanyak 56.5%

90

100

110

120

130

140

150

Graf 4.47Bon Indeks Pasaran Baru Muncul

ASIA

MALAYSIA

KOREA

FILIPINA

NEGERI THAI

J F M A M20022001

J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

Sumber: Bloomberg

pada tahun 2002, di mana aktiviti dagangan telahmencatat rekod baru sebanyak 1,287,663 kontrak.Peningkatan yang ketara dalam aktiviti urus niagasebahagian besarnya disebabkan oleh aktivitidagangan di Pasaran Niaga Hadapan Minyak SawitMentah (CPO) (89.5%), diikuti oleh Pasaran NiagaHadapan 3-bulan KLIBOR. Sebaliknya, dagangan didalam Pasaran Niaga Hadapan KLSE Indeks Komposit(KLSE CI) telah merosot, mencerminkan prestasihambar di pasaran KLSE Indeks Komposit (KLSE CI)sepanjang tahun 2002. Penghijrahan daripadasistem laungan terbuka kepada sistem daganganelektronik pada 28 Disember 2001 juga telahmembantu menggiatkan aktiviti dagangan di pasaranNiaga Hadapan CPO dan Niaga Hadapan 3-bulanKLIBOR (KLIBOR). Lebih utama, pengenalan kepadakontrak Niaga Hadapan 5-tahun MGS telahmendapat sambutan yang baik daripada pesertapasaran.

Pasaran hadapan minyak sawit mentah mencatatprestasi terbaik di MDEX pada tahun 2002, denganjumlah keseluruhan urus niaga meningkat denganketara sebanyak 89.5% kepada 909,073 lot (2001:479,799 lot). Peningkatan harga minyak sawit yangnyata dan pertukaran daripada sistem open outcryplatform kepada sistem berasaskan elektronik telahmenghasilkan prestasi pasaran hadapan yangmenggalakkan. Pada tahun tersebut, julat hargakontrak hadapan Minyak Sawit Mentah bulan yangketiga menguncup kepada RM587 (2001: RM622),dengan harga harian tertinggi dicatat pada RM1,695setiap tan pada 30 Disember 2002. Selepas diniagapada julat RM1,150 kepada RM1,280 setiap tan padalima bulan pertama tahun 2002, purata hargahadapan minyak sawit mentah menjadi kukuh kepadajulat RM1,400 dan RM1,640 setiap tan pada bulan-bulan seterusnya. Ini merupakan paras tertinggi yangdicapai dalam jangka masa tiga tahun. Prestasi hargayang kukuh pada separuh kedua tahun 2002mencerminkan keadaan kekangan penawaran dipasaran minyak dan lelemak sedunia. Pengeluaranminyak kacang soya dan minyak sawit hanyameningkat sedikit manakala pengeluaran minyak

Jadual 4.39Tebaran Berbanding Tanda ArasPerbendaharaan AS

Dis. 01 Mac 02 Jun. 02 Sept. 02 Dis. 02

MALAYSIA 09 189 142 161 178 145MALAYSIA 11 175 153 190 184 169CHINA 11 106 81 108 115 85INDONESIA 06 497 262 385 367 353KOREA 08 137 90 99 123 109PHILIPPINES 10 436 348 411 509 527THAILAND 07 146 92 93 117 128PETRONAS 06 168 92 113 129 126

Sumber: Bloomberg

200

sesawi dan bunga matahari merosot. Secaraberkumpulan, minyak sayuran tersebut mencakupi63% daripada jumlah bekalan minyak dan lelemaksedunia.

Dagangan di dalam pasaran Niaga Hadapan3-bulan KLIBOR telah bertambah pada tahun 2002.Jumlah dagangan tahunan meningkat sebanyak 17%kepada 64,307 lot daripada 54,914 lot pada tahun2001. Bilangan terbuka yang dicatat pada bulanDisember 2002 adalah sebanyak 21,114 kontrak.Dalam keadaan mudah tunai yang mencukupi, minatdagangan yang mapan di dalam kontrak Niaga

0

20

40

60

80

100

120

2001 2002

Lot ('000)

0

300

600

900

1,200

1,500

1,800

Harga (RM/tan)

Jumlah lot Kedudukan terbuka

Harga purata 3 bulan hadapan

Graf 4.48Niaga Hadapan Minyak Sawit Mentah

J F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

Graf 4.49Niaga Hadapan KLIBOR

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D

Purata Urus Niaga Harian(Bilangan Kontrak)

Bukaan(Bilangan Kontrak)

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

Purata Urus Niaga Harian

Bukaan

2001 2002

Hadapan 3-bulan KLIBOR telah dipengaruhi olehjangkaan kadar faedah yang lebih rendah. Tambahanpula, ketidaktentuan dalam perkembangan global dankesannya ke atas ekonomi negara juga telah memberikesan kepada jangkaan-jangkaan ini. Keadaan initernyata dibuktikan dengan pergerakan di dalamkadar hasil tersirat untuk pelbagai kontrak NiagaHadapan KLIBOR. Pada bulan Januari 2002, kadarhasil tersirat (kontrak suku bulan keempat) telahmencecah tahap tertinggi pada 4.44%, sebelum jatuhpada tahap terendah pada 3.02% pada bulanOktober 2002. Kadar hasil tersirat seterusnya

3.00

3.20

3.40

3.60

3.80

4.00

4.20

4.40

4.60

Kadar Hasil Tersirat

KLIBOR Kontrak bulan pertama Kontrak suku bulan pertama Kontrak suku bulan ke-empat

1/2/

02

1/16

/02

1/30

/02

2/13

/02

2/27

/02

3/13

/02

3/27

/02

4/10

/02

4/24

/02

5/8/

02

5/22

/02

6/5/

02

6/19

/02

7/3/

02

7/17

/02

7/31

/02

8/14

/02

8/28

/02

9/11

/02

9/25

/02

10/9

/02

10/2

3/02

11/6

/02

11/2

0/02

12/4

/02

12/1

8/02

Graf 4.50Kadar Hasil Tersirat Niaga Hadapan KLIBOR dan Kadar Hasil Spot

Sektor Kewangan

201

meningkat secara beransur-ansur dan berada padakadar 3.38% pada akhir tahun 2002. Sejajar denganperubahan pada jangkauan-jangkauan terhadap kadarfaedah, aktiviti-aktiviti dagangan telah meningkat dipasaran-pasaran bon dan pasaran kadar faedah swap.Atas sebab yang sama, peningkatan aktiviti yangserupa dapat dilihat dengan bertambahnya daganganpasaran Niaga Hadapan KLIBOR, di mana pesertapasaran telah melindung-nilai pendedahan mereka.

Faktor yang turut membantu dalam menambahkanaktiviti dagangan di dalam pasaran Niaga Hadapan 3-bulan KLIBOR adalah pengenalan kontrak NiagaHadapan 5-tahun MGS. Dengan adanya kontrak ini,peserta pasaran dapat menggabungkan lebih banyakkombinasi–kombinasi strategi dagangan.

Aktiviti dagangan di dalam pasaran Niaga HadapanKLSE CI telah merosot pada tahun 2002. Jumlahdagangan menurun sebanyak 18.7% kepada 233,863lot daripada 287,528 lot pada tahun 2001. Puratadagangan harian pada tempoh berkenaan adalahsebanyak 943 lot, berbanding dengan 1,183 lot padatahun 2001. Prestasi pasaran yang lemah di dalampasaran Niaga Hadapan KLSE CI adalah seiringdengan prestasi hambar yang dialami oleh pasaranKLSE CI. Bilangan bukaan pada akhir bulan, yangmerupakan bilangan kedudukan yang belumdijelaskan, turut merosot. Pada akhir bulan Disember2002, bilangan bukaan berada pada 1,485 kontrak,menurun daripada 2,164 kontrak pada bulanDisember 2001. Aktiviti dagangan kontrak OpsyenKLSE CI telah menurun secara mendadak pada tahun2002. Selain daripada sentimen pasaran yang hambaryang telah menjejaskan pasaran tunai dan niagahadapan, kejatuhan dalam aktiviti dagangan jugadisebabkan oleh kurangnya kesedaran danpengetahuan mengenai kontrak opsyen.

Nisbah Mudah Tunai Derivatif (DLR), yang merupakannilai urus niaga hadapan berbanding nilai urus niagastok komponen, telah susut sedikit daripada 25.9%pada tahun 2001 kepada 24.2% pada tahun 2002.Penurunan ini disebabkan terutamanya olehpemindahan dagangan oleh peserta daripada pasaranNiaga Hadapan KLSE CI kepada pasaran NiagaHadapan CPO. Prospek yang baik terhadap hargaminyak sawit mentah telah meningkatkan kecairan didalam pasaran Niaga Hadapan CPO berbandingdengan dagangan di dalam pasaran Niaga HadapanKLSE CI.

Pada 29 Mac 2002, instrumen derivatif baru, iaituKontrak Niaga Hadapan 5-tahun MGS telah

diperkenalkan. Instrumen baru ini memberi peluangkepada peserta pasaran untuk mengurus risikomereka dengan lebih baik, terutamanya risiko kadarfaedah, dengan melindung-nilai portfolio bon mereka.Pada tahun 2002, institusi-institusi kewangantempatan, merupakan pelabur utama di dalamderivatif baru ini dan mencakupi sebanyak 98%daripada jumlah dagangan. Kontrak Niaga Hadapan5-Tahun MGS telah menunjukkan prestasi yang baik.Jumlah dagangan kontrak yang diniagakan adalahsebanyak 80,419, manakala jumlah bilangan bukaanadalah 4,860 kontrak. Purata dagangan harian padatempoh tersebut adalah 421 lot.

Selaras dengan peranannya untuk membangunkandan mendalamkan pasaran derivatif tempatan,MDEX akan menambah lagi produk-produk barupada tahun 2003. Kontrak Niaga Hadapan Saham

200

400

600

800

1,000

1,200

1,400

1,600

1,800

2,000

J F M A M J J O S O N D J F M A M J J O S O N D

Purata Urus Niaga Harian(Bilangan Kontrak)

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

Bukaan(Bilangan Kontrak)

Purata Urus Niaga Harian

Bukaan

Graf 4.51Niaga Hadapan dan Opsyen IndeksKomposit BSKL

2001 2002

Graf 4.52 Niaga Hadapan MGS 5-Tahun

-

100

200

300

400

500

600

700

800

2002

Purata Urus Niaga Harian(Bilangan Kontrak)

-

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000

Purata Urus Niaga Harian

Bukaan

Mac Apr Mei Jun Jul Ogos Sept Okt Nov Dis

Bukaan(Bilangan Kontrak)

202

Langkah-langkah Utama Pasaran Modal Pada Tahun 2002

Setakat akhir tahun 2002, sejumlah 24 cadangan daripada 152 cadangan yang digariskan dalam PelanInduk Pasaran Modal (CMP) telah dilaksanakan sepenuhnya oleh Suruhanjaya Sekuriti (SC). Sebanyak 74cadangan lagi masih belum siap sepenuhnya dan berada di pelbagai peringkat pelaksanaan. Kebanyakandaripada langkah-langkah yang dilaksanakan pada tahun 2002 oleh SC, Bursa Saham Kuala Lumpur (BSKL)serta Institut Juruaudit Dalaman Malaysia dan Institut Akauntan Malaysia tertumpu kepada pengukuhaninfrastruktur pasaran serta perkhidmatan pengantaraan. Langkah-langkah ini juga bertujuan untukmengukuhkan rangka kerja peraturan, mempromosikan industri pengurusan pelaburan yang dinamik sertameningkatkan amalan urus tadbir korporat. Langkah-langkah pasaran modal yang diperkenalkan padatahun 2002 adalah seperti berikut:

Mengukuh dan Mempromosi Industri Pengurusan Dana

• Pada 20 Februari, SC telah mengeluarkan garis panduan mengenai pelantikan pemegangamanah untuk skim unit amanah untuk menangani isu-isu percanggahan kepentingan. Garispanduan ini mengandungi peruntukan termasuk syarat sekurang-kurangnya satu pertiga daripadalembaga pengarah pemegang amanah terdiri daripada ahli yang berkecuali. Pengarah yang beradadalam lembaga pengarah pemegang amanah dan syarikat pengurusan adalah tidak dibenarkan.

• Berkuat kuasa 15 Mei, SC memperkenalkan satu peraturan baru yang membenarkan syarikat atauindividu untuk mempunyai kepentingan lebih daripada satu syarikat pengurusan unit amanah(UTMC). Sebelum ini, kepentingan sesebuah kumpulan syarikat dihadkan kepada satu UTMC sahaja. Polisiyang baru diperkenalkan ini mengandungi beberapa syarat. Salah satu daripada syaratnya ialah pemegangsaham hanya dibenarkan untuk menguasai satu syarikat pengurusan unit amanah sahaja pada satu-satumasa. Jika pemegang saham mempunyai kepentingan minoriti dalam UTMC lain, mereka tidak dibenaruntuk mempunyai pegangan saham melebihi 20% daripada saham undi UTMC tersebut. Tambahan lagi,pemegang saham tersebut tidak dibenar untuk terlibat dalam pengurusan seharian UTMC yang manamereka mempunyai kepentingan minoriti atau mewakili di peringkat Lembaga atau jawatankuasapelaburan.

• Berkuat kuasa 1 Julai, SC telah memansuhkan had minimum yuran pemegang amanah boleh rundingoleh pemegang amanah dan syarikat pengurusan dana unit amanah. Ini bertujuan untuk melonggar danmeningkatkan daya saing dalam struktur yuran dana unit amanah tersebut.

• Sejajar dengan komitmen SC untuk membangunkan pasaran modal Islam di Malaysia, dua nota pekeliling(PN) telah dikeluarkan pada 10 Julai, berkaitan dengan skim unit amanah berasaskan Syariah. PN18berkaitan dengan Syarat-syarat Tambahan bagi Skim yang diurus dan ditadbir berlandaskan PrinsipSyariah, menetapkan tugas jawatankuasa Syariah/perunding Syariah, jawatankuasa pelaburan sertapemegang amanah dan pegawai pematuhan untuk mengawal pengurusan skim tersebut bagi memastikanskim unit amanah berasaskan Syariah diurus dan ditadbir mengikut objektifnya. PN19 menjelaskanProsedur bagi Pendaftaran dan Pelantikan Ahli Jawatankuasa Syariah/Penasihat Syariah untukSkim yang diurus dan ditadbir berlandaskan Prinsip-prinsip Syariah, menggariskan prosedurpendaftaran serta memperuntukkan rangka kerja yang cekap dan bermanfaat bagi pelantikan ahlijawatankuasa Syariah/penasihat Syariah oleh skim berasaskan Syariah.

• Garis panduan berkenaan dana amanah harta yang disemak telah diterbitkan pada 13 November.Objektif semakan ini adalah untuk menggalakkan perkembangan industri amanah harta di Malaysia.Semakan ini, di antaranya, membenarkan dana amanah harta dibuka kepada golongan pelabur yang lebihluas dan juga membolehkan dana amanah harta dilaburkan dalam pelbagai jenis aset lain, termasukinstrumen yang dibenarkan seperti aset lain yang berkaitan dengan harta tanah. Had pelaburan berhubungdengan portfolio dana amanah harta juga dilonggarkan. Pihak yang dibenarkan mengambil bahagian dalamindustri amanah harta juga diperluaskan, termasuk anak syarikat daripada syarikat induk pelaburan hartadan syarikat pembangunan harta, sebagai tambahan kepada anak syarikat institusi kewangan. Semakan initurut mengandungi beberapa syarat baru untuk meningkatkan tahap pendedahan dan laporan oleh danaamanah harta benda tersebut.

Sektor Kewangan

203

Meningkatkan Daya Saing Broker Universal• Pada 16 Mei, SC mengeluarkan PN yang membenarkan broker universal (UB) untuk menawarkan

lebih banyak perkhidmatan di tempat-tempat kemudahan laluan elektronik. Fleksibiliti inibertujuan bagi meningkatkan daya saing UB dan pada masa yang sama, memudahkan penggabunganindustri broker saham. Kelonggaran peraturan ini membenarkan tempat kemudahan laluan elektronikyang akan dibangunkan oleh UB menjalankan aktiviti-aktiviti tambahan berikut:

i) meletakkan wakil peniaga berlesen, wakil peniaga niaga hadapan dan wakil yang memegangkedua-dua lesen tersebut;

ii) membuka atau menutup akaun urus niaga dan/atau akaun sekuriti;iii) penerimaan dan pembayaran duit daripada pelanggan;iv) pemasaran serta penjualan produk dan perkhidmatan kewangan yang disediakan oleh UB; danv) meletakkan dan menggunakan terminal hadapan broker dan terminal CDS dan/atau server

kemudahan laluan elektronik.Selain daripada insentif menjalankan aktiviti-aktiviti tambahan di tempat kemudahan laluan elektronik,UB yang dibentuk melalui penggabungan empat syarikat broker saham dibenar menawarkankeseluruhan perkhidmatan pasaran modal serta menubuhkan cawangan tambahan di seluruhnegara.

• Pada 30 Oktober, SC mengeluarkan Garis Panduan untuk UB Berurusan Terus dalam SekuritiTidak Tersenarai. Sebelum ini, UB hanya boleh berurusan dalam sekuriti tidak tersenarai melaluiinstitusi kewangan berlesen. Ini bertujuan bagi meluaskan struktur perantaraan pasaran bon.

Meningkatkan Tahap Perlindungan Terhadap Pelabur• Berkuat kuasa 1 Mac, BSKL memperkenalkan langkah-langkah perlindungan tambahan terhadap

pelabur berhubung syarikat-syarikat PN4. Ini bertujuan supaya para pelabur berwaspada mengenairisiko dalam berurus niaga dengan sekuriti yang disenaraikan sebagai syarikat PN4. Mengikut langkahbaru ini, sekatan urus niaga akan diambil ke atas syarikat PN4 tertentu yang gagal menyusun semulakedudukan kewangan dalam tempoh asal yang ditetapkan. Sekatan urus niaga ini dilaksanakan dalambentuk bayaran penuh kepada broker sebelum melaksanakan kontrak pembelian bagi pelangganmereka. Di samping itu, klasifikasi sektor yang berasingan digelar PN4 diwujudkan bagi mengasingkansemua syarikat PN4 dari sektor asal mereka.

• Pada 21 Oktober, Depositori Pusat Malaysia (MCD) melancarkan Penyata Akaun Gabungan (CSA)Sistem Depositori Pusat (CDS). CSA membolehkan para pelabur yang mempunyai berbagai akaun,menerima semua butir-butir urus niaga sekuriti dalam satu penyata akaun gabungan bulanan. Melaluikemudahan baru ini, para pelabur yang mempunyai berbagai akaun CDS dapat mengurus danmenyelaras portfolio sekuriti mereka dari berbagai akaun tersebut dengan lebih berkesan. CSA akandikeluarkan secara bulanan dan separuh tahunan dan mengandungi butir-butir urus niaga yangterperinci bagi semua akaun yang aktif, akaun baru, akaun tidak aktif dan akaun aktif yang tiada urusniaga bagi tempoh tersebut. Walau bagaimanapun, pelabur yang mempunyai akaun tidak aktif (akaunyang tiada urus niaga bagi tempoh 36 bulan berturut-turut) hanya akan menerima penyata CSAsecara separuh tahunan sahaja.

Membantu Kerja-Kerja Penstrukturan Semula Korporat• Sejajar dengan langkah-langkah yang diumumkan dalam Bajet tahun 2002 untuk membantu proses

penstrukturan semula syarikat-syarikat korporat, SC mengumumkan pada 8 Mei, kelonggaranbeberapa syarat bagi suntikan aset asing dan syarikat multinasional (MNC) ke dalamsyarikat-syarikat Malaysia yang tersenarai. Kelonggaran ini memberikan syarikat-syarikat yangtersenarai, terutamanya syarikat yang sedang menghadapi masalah, lebih banyak pilihan untukmendapatkan aset yang berkualiti supaya dapat mengembangkan pendapatan mereka. Syarikat-syarikat Malaysia yang tersenarai juga dibenar untuk mendapatkan aset asing yang dimiliki oleh wargaMalaysia atau warga asing melalui terbitan sekuriti. Walaupun begitu, perolehan tersebut hendaklahmelebihi 25% daripada nilai ambang. Aset asing tersebut hendaklah memenuhi kriteria berikutsebelum pengambilan dapat dijalankan:

i) aset tersebut hendaklah aset yang berkualiti;ii) pengambilan tersebut hendaklah dibiayai sepenuhnya melalui terbitan terus sekuriti baru kepada

penjual aset tersebut;iii) tiada dana yang akan mengalir keluar dari negara bagi tempoh masa tiga tahun selepas

pengambilan tersebut selesai; dan

204

iv) pengambilan tersebut hendaklah membawa manfaat kepada syarikat yang tersenarai tersebutdan juga negara.

Sebagai tambahan, suntikan dari MNC ke dalam syarikat yang bermasalah tidak mensyaratkanMNC yang tidak tersenarai tersebut mematuhi Dasar Pembangunan Negara (NDP). Dalam katalain, MNC tidak perlu menyusun semula syarikat tersebut untuk mencapai 30% penyertaan ekuitiBumiputera apabila ia ingin disenaraikan di BSKL melalui pengambilalihan berbalik ataupenyenaraian melalui syarikat lain ke dalam syarikat yang bermasalah. Fleksibiliti ini termasuksyarikat milikan asing yang diperbadankan di Malaysia atau syarikat korporat milik asing yangberdaftar di Malaysia yang dikecualikan oleh Kementerian Perdagangan Antarabangsa dan Industri(MITI) daripada syarat-syarat NDP yang disebutkan di atas.

• Pada 3 Disember, SC mengumumkan tarikh akhir bagi syarikat tersenarai di BSKL yangterkurang modal untuk mencapai syarat minimum RM60 juta modal berbayar bagi PapanUtama dan RM40 juta modal berbayar bagi Papan Kedua dilanjutkan dari 31 Disember2002 ke 31 Disember 2003. Keputusan untuk melanjutkan tarikh akhir ini dibuat berikutankeadaan pasaran yang lemah yang menyebabkan syarikat-syarikat yang tersenarai sukar untukmenjalankan aktiviti pembentukan modal. Syarikat yang gagal mematuhi tarikh akhir baru ini akandiklasifikasikan di bawah sektor yang lain dan akan dilabelkan sebagai “Undercapitalised”. Sahamsyarikat ini juga mungkin akan disekat urus niaganya dan disyaratkan untuk sentiasa memberitahupemegang saham syarikat tersebut tentang status ketidakpatuhan, di dalam laporan penyatakewangan suku tahunan mereka.

Meningkatkan Amalan Urus Tadbir Korporat• Pada 5 Julai, BSKL telah meminda Syarat-syarat Penyenaraian berhubung peruntukan

berkaitan laporan penyata kewangan suku tahunan. Berikutan pindaan ini, syarikat yangtersenarai dimestikan mematuhi piawai perakaunan (MASB 26) yang dikeluarkan oleh LembagaPiawaian Perakaunan Malaysia. MASB 26 menjelaskan kandungan minima laporan kewanganinterim dan mengenal pasti pengecaman perakaunan serta prinsip ukuran yang wajib digunakandalam laporan kewangan interim.

• Pada 26 Julai, Institut Juruaudit Dalaman Malaysia melancarkan Garis Panduan berkaitan FungsiAudit Dalaman untuk membantu lembaga pengarah syarikat awam yang tersenarai untukmelepaskan tanggungjawab secara efektif berhubung fungsi audit dalaman mereka. Garispanduan ini, sejajar dengan usaha-usaha untuk meningkatkan urus tadbir korporat di Malaysia,dibentuk bagi menyokong SC dan BSKL dalam mengukur rujuk fungsi audit dalaman denganamalan yang diterima pakai di peringkat antarabangsa serta piawaian audit dalaman. Garispanduan ini juga menyediakan panduan untuk jawatankuasa audit menilai kecekapan fungsi auditdalaman mereka.

• Pada 21 Ogos, BSKL menubuhkan Pasukan Petugas bagi Amalan Terbaik PendedahanKorporat untuk menyediakan panduan kepada peserta industri dalam menyediakan dasar-dasardan prosedur yang berkaitan untuk mempromosikan amalan terbaik dalam pendedahan korporat.Pasukan petugas ini akan memudahkan amalan terbaik pendedahan korporat sejajar denganSyarat-syarat Penyenaraian BSKL dan undang-undang sekuriti yang berkaitan. Ahli-ahli dalampasukan petugas ini terdiri daripada peserta industri serta wakil-wakil dari persatuan industri yangditubuhkan, badan-badan profesional dan syarikat yang tersenarai di BSKL.

• BSKL pada 28 November mengumumkan pindaan mengenai Syarat-syarat Penyenaraianberkaitan pengarah dan penandatangan untuk pengisytiharan berkanun yang mengiringiakaun audit tahunan syarikat awam yang tersenarai. Sehubungan dengan ini, BSKL mengeluarkanketerangan mengenai pindaan dan peruntukan lain daripada Syarat-syarat Penyenaraian melaluiPN13 dan PN14. PN13 mengandungi syarat-syarat tertentu berkenaan pelantikan pengarah bebas.Ia mengandungi definisi yang lebih mendalam mengenai “pengarah bebas” serta kelayakan bagipenandatangan pengisyhtiharan berkanun. PN14 memberi keterangan lanjut mengenai peraturanurus niaga pihak-pihak yang berkenaan.

Sektor Kewangan

205

Tunggal dijangka akan dilancarkan pada tahun2003. Produk-produk lain seperti derivatif komoditidan Kontrak Niaga Hadapan di dalam denominasiDolar Amerika juga dalam sedang dirancangkan.

PERKEMBANGAN DALAM SISTEMPEMBAYARAN DAN PENYELESAIAN

Pada tahun 2002, beberapa langkah telahdilaksanakan bagi meningkatkan kecekapan dankeselamatan sistem pembayaran. Peningkatandalam sistem pembayaran perlu bagi memastikanianya dapat memenuhi keperluan ekonomi yangsemakin berkembang dan pada masa yang samadapat melindungi kepentingan pengguna.

RENTASPada tahun 2002, broker universal telah dibenarkanuntuk menyertai sistem RENTAS, iaitu sistempenjelasan kasar masa nyata bagi dana dan sekuriti

yang sebelum ini penyertaannya adalah terhadkepada institusi perbankan berlesen dan Cagamas,yang merupakan syarikat gadai janji kebangsaan.Langkah ini membolehkan broker universalberurusan secara langsung dalam pasaran sekuritihutang tidak tersenarai menerusi Sistem PenjelasanSekuriti Tanpa Skrip (SSTS), RENTAS. Ia jugamemberikan masa yang lebih panjang bagi brokeruniversal untuk berurusniaga. Modul SSTS juga telahdipertingkatkan bagi memenuhi keperluanpembangunan pasaran dan inovasi dalam sekuritihutang tidak tersenarai, termasuk menyediakansistem perantaraan bagi memudahkan prosespembayaran faedah dan penebusan dilakukan diSistem Hos Pusat RENTAS.

Pada bulan Disember 2002, beberapa buah institusiperbankan telah berjaya melaksanakan projekRENTAS i-LINK yang beroperasi denganmenggunakan platform berasaskan laman web.

0

20

40

60

80

100

120

1998 1999 2000 2001 20020

100

200

300

400

500

600

700

800

900

Jumlah SSTS ('000) Nilai SSTS (RM bilion)

Jumlah ('000) Nilai (RM bilion)

Graf 4.54Urus Niaga SSTS RENTAS

Jumlah IFTS (juta) Nilai IFTS (RM trilion)

Jumlah (juta) Nilai (RM trilion)

0.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

1998 1999 2000 2001 20020

2

4

6

8

10

12

14

16

18

20

Graf 4.53Urus Niaga IFTS RENTAS

• Pada bulan Disember, Institut Akauntan Malaysia (MIA) mengumumkan berkuat kuasa 1 Januari 2003,semua syarikat audit yang berdaftar dengannya, disyaratkan mempunyai piawaian dan amalanaudit tertakluk kepada kajian semula bebas oleh MIA. Langkah ini bertujuan untuk memastikanpiawaian profesional dan etika dikekalkan dan disokong oleh semua juruaudit di Malaysia. Objektifnyaadalah untuk meningkatkan kebolehpercayaan dan kewibawaan laporan kewangan yang dikeluarkanoleh syarikat-syarikat awam Malaysia yang tersenarai.

Meningkatkan Daya Saing Pasaran• Sejajar dengan usaha menjadikan kos urus niaga di BSKL lebih berdaya saing, peringkat kedua

liberalisasi kadar komisen broker saham telah dilaksanakan pada 1 Julai 2002. Liberalisasi kadarkomisen yang dicadangkan dalam CMP melibatkan dua peringkat. Peringkat pertama yangdilaksanakan pada 1 September 2000, meliputi liberalisasi kadar komisen bagi semua urus niagamelebihi nilai kontrak RM100,000 sementara urus niaga dengan nilai kontrak RM100,000 dan kebawah, dikenakan kadar tetap sebanyak 0.75%. Peringkat kedua liberalisasi yang berkuat kuasa 1 Julai2002, membenarkan kadar komisen untuk semua urus niaga boleh dirunding, tertakluk kepada hadsebanyak 0.70%.

206

Jadual 4.41Sistem Pembayaran dan Penjelasan

2002

Nilai Jumlah

Perubahan PerubahanRM bilion tahunan (‘000) tahunan

(%) (%)

RENTASTransaksi IFTS 11,447.0 9.7 1,584.4 10.7Transaksi SSTS 838.0 49.7 99.0 45.0

SPICKCek yang dijelaskan 1,081.4 -1.4 176.4 -3.5

Giro Antara BankTransaksi IBG 4.7 337.4 591.6 373.8

Selain menjadi platform yang berkos efektif, RENTASi-LINK membenarkan penjanaan maklumat yangkhusus bagi membolehkannya dianalisa dengancepat. Sistem ini juga menyediakan maklumat bagimemudahkan ahli-ahli RENTAS untuk meningkatkanoperasi pasaran kewangan, pengurusan wang dankedudukan sekuriti serta mengawasi aktiviti pasaranmodal.

Pada tahun 2002, jumlah dan nilai transaksi sistempemindahan dana antara bank (IFTS) RENTASmasing-masing meningkat 10.7% dan 9.7%berbanding tahun 2001. Pada tahun yang sama,terdapat peningkatan yang nyata dalam jumlah dannilai transaksi SSTS, iaitu masing-masing sebanyak45% dan 49.7%.

SPICKCek kekal sebagai instrumen pembayaran runcitbukan tunai yang popular di Malaysia. Walaubagaimanapun, jumlah cek yang diproses oleh tigabuah pusat penjelasan SPICK turun sedikit daripada182.8 juta cek yang bernilai RM1.10 trilion padatahun 2001 kepada 176.4 juta cek yang bernilaiRM1.08 trilion pada tahun 2002. Ini menunjukkanpenurunan sebanyak 3.5% dari segi jumlah cek yangdiproses dan 1.4% dari segi nilai berbanding tahun2001. Penurunan dalam jumlah cek yang digunakansebahagiannya disebabkan oleh peningkatan dalampenggunaan kaedah pembayaran elektronikterutamanya melalui perbankan Internet dan kadkredit bagi pembelian secara runcit.

Mesin Juruwang Automatik (ATM)Jumlah transaksi pengeluaran wang tunai menerusimesin ATM meningkat daripada 174.9 juta pada

0 0.60

0.70

0.80

0.90

1.00

1.10

1.20

Nilai (RM trilion)Jumlah (juta)

1998 1999 2000 2001 2002

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Jumlah (juta) Nilai (RM trilion)

Graf 4.55Jumlah dan Nilai Cek yang dijelaskan olehPusat-pusat SPICK

tahun 2001 kepada 193.5 juta pada tahun 2002. Darisegi nilai pula, ia telah meningkat daripada RM71.8bilion kepada RM77.6 bilion. Pada bulan Jun 2002,terdapat kes-kes pengeluaran wang secara tidak sahmelalui beberapa mesin ATM institusi perbankan. Bagimelindungi kepentingan pengguna dan memeliharakeyakinan mereka terhadap penggunaan rangkaianATM, institusi perbankan telah melaksanakanbeberapa langkah untuk menangani situasi tersebut.

Institusi perbankan dengan kerjasama MalaysianElectronic Payment System (1997) Sdn. Bhd. (MEPS)telah membangunkan Kad Pintar PelbagaigunaPembayaran berasaskan cip (kini dikenali sebagaiBankcard) bagi menggantikan kad ATM jalurmagnetik. Kad ATM berasaskan cip ini menawarkantahap keselamatan yang tinggi bagi mencegahpengklonan kad. Aplikasi-aplikasi awal yangdimasukkan ke dalam Bankcard adalah aplikasi ATM,debit dan wang tunai elektronik MEPS Cash.

Aplikasi ATM dan MEPS Cash juga dimasukkan kedalam MyKad, iaitu kad pengenalan negara.Beberapa buah institusi perbankan telah mulamengeluarkan Bankcard sejak suku ketiga tahun2002. Pada penghujung tahun 2002, lebih 200,000Bankcard telah dikeluarkan. Kad pembayaranberasaskan cip Bankcard akan dikeluarkan secaraberperingkat-peringkat pada tahun 2003 bagimenggantikan kad ATM jalur magnetik yang sediaada. Pada penghujung bulan Januari 2003, lebihkurang 4,000 mesin ATM telah dinaikkan taraf untukmenerima kad ATM berasaskan cip.

MEPS CashSebagai sebahagian daripada usaha merangsangperalihan daripada penggunaan kaedah pembayaranberasaskan kertas kepada pembayaran secaraelektronik, Bank Negara Malaysia telah bekerjasamadengan industri perbankan bagi menggalakkanpenggunaan wang tunai elektronik MEPS Cash.

Sektor Kewangan

207

Aplikasi MEPS Cash, yang dimasukkan ke dalamBankcard dan MyKad, adalah dompet prabayar yangboleh ditambah nilai sehingga nilai maksimumRM2,000. Ia menawarkan pilihan kepada penggunakaedah pembayaran secara elektronik selain daripadamenggunakan wang tunai bagi membuatpembayaran runcit. Pada masa ini, institusiperbankan domestik sedang giat menaikkan tarafterminal (point of sale) yang sedia ada di institusi-institusi perniagaan di seluruh negara bagimembolehkan mereka menerima MEPS Cash. Bagimemudahkan penambahan nilai ke dalam dompetelektronik oleh para pengguna, institusi perbankanyang terlibat sedang menaik taraf mesin ATMmasing-masing bagi membolehkan penambahan nilaiMEPS Cash dilakukan melalui mesin-mesin ATM.

Sistem Bursa Pemprosesan Kewangan (FPX)Selaras dengan pembangunan dalam e-dagang,Bank Negara Malaysia sedang bekerjasama denganMEPS untuk membangunkan infrastrukturkebangsaan bagi pembayaran pelbagai bank ataudikenali sebagai Bursa Pemprosesan Kewangan(Financial Process Exchange) bagi memudahkanpembayaran secara atas talian untuk transaksi e-dagang. Sistem ini beroperasi dengan menggunakanplatform berasaskan Internet yang membolehkanpeserta-peserta membuat pembayaran secara atastalian kepada bank pilihan pengguna. Sistem FPXakan menyediakan platform yang seragam kepadasemua institusi perbankan di negara ini bagimenawarkan perkhidmatan pembayaran di antarapara peniaga (B2B) dan menyediakan piawaianberkaitan dengan perkhidmatan pembayaran untukmeningkatkan kecekapan sistem pembayaran. Sistemini dijangka akan dilaksanakan pada suku ketigatahun 2003. Sebuah Jawatankuasa Pemandu FPX

telah ditubuhkan bagi menyediakan hala tujupelaksanaan FPX untuk memastikan sistem inidilaksanakan mengikuti kehendak pasaran. AnggotaJawatankuasa Pemandu ini terdiri daripada wakil-wakil agensi-agensi Kerajaan, institusi-institusiperbankan dan peserta-peserta e-dagang yang lain.

Gerbang PembayaranPada tahun 2002, penggunaan gerbang pembayaranyang diuruskan oleh MEPS telah meningkat. Jumlahdan nilai transaksi masing-masing meningkat dua kaliganda sebanyak 122.3% dan 119.3% berbandingtahun 2001. Polisi mengenai penawaranperkhidmatan gerbang pembayaran oleh institusiperbankan berlesen telah disemak semula, selarasdengan matlamat bagi membolehkan institusiperbankan berlesen pantas bertindakbalas terhadapperubahan dalam sistem pembayaran serta bagimembenarkan kuasa pasaran mencorakkanpembangunan dalam sistem pembayaran. Berkuatkuasa September 2002, institusi perbankan berlesendibenarkan untuk menggunakan gerbangpembayaran yang disediakan oleh MEPS dangerbang pembayaran lain yang diluluskan oleh BankNegara Malaysia.

Perbankan Internet dan Lain-lain PerkhidmatanPembayaran ElektronikPada penghujung tahun 2002, lapan buah bankdomestik dan empat buah bank asing yangdiperbadankan di Malaysia telah memperkenalkanperkhidmatan perbankan Internet. Seramai satu jutapengguna Internet telah menjadi pelangganperbankan Internet pada akhir tahun 2002 selepaspengenalan perkhidmatan ini di Malaysia pada bulanJun 2000. Ini mewakili lebih kurang 4.3% daripadapenduduk di Malaysia atau 39.2% daripada jumlahpengguna Internet di Malaysia. MemandangkanPerkhidmatan Pesanan Ringkas (SMS) mendapat

Jumlah ('000) Nilai (RM bilion)

Jumlah Transaksi ('000) Nilai (RM bilion)

0

100

200

300

400

500

600

700

2000 2001 20020.0

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

Graf 4.57Transaksi Giro Antara BankJumlah ('000)

0

50

100

150

200

250

300

Jumlah transaksi ('000) Nilai (RM juta)

2000 2001 2002

Nilai (RM juta)

0

10

20

30

40

50

60

70

Graf 4.56Transaksi Gerbang Pembayaran

208

Jadual 4.42Kad Pembayaran

2001 2002

Bilangan Nilai Bilangan Nilaikad transaksi kad transaksi

(juta) (RM bilion) (juta) (RM bilion)

Kad kredit 3.5 20.3 4.4 25.3kad caj 0.3 1.8 0.3 1.9Kad debit t.d. 0.05 t.d. 0.07

t.d. Tidak diperolehi.

sambutan yang menggalakkan daripada orang ramai,dua buah bank domestik telah bekerjasama dengansyarikat telekomunikasi untuk memperkenalkanperkhidmatan kewangan mudah alih denganmenggunakan kemudahan SMS pada tahun 2002.

Sementara itu, jumlah pembayaran melalui Giro telahmeningkat dengan ketara pada tahun 2002.Bilangan transaksi Giro telah meningkat empat kaliganda daripada 125,000 transaksi pada tahun 2001kepada 592,000 pada tahun 2002. Sebagaisebahagian daripada usaha Bank Negara Malaysiauntuk menggalakkan penggunaan pembayaranelektronik, satu program pendidikan pengguna akandilancarkan untuk meningkatkan kesedaranmasyarakat umum terhadap perkhidmatanperbankan elektronik.

Kad Kredit dan Kad CajPenggunaan kad sebagai cara pembayaran telahmeningkat dengan ketara. Bilangan kad kredit dankad caj masing-masing meningkat 25% dan 19.3%berbanding dengan tahun 2001. Nilai transaksi kadkredit meningkat 24.7% daripada RM20.3 bilionpada tahun 2001 kepada RM25.3 bilion. Nilaitransaksi kad caj pula meningkat 5.3% daripadaRM1.8 bilion pada tahun 2001 kepada RM1.9 bilionpada tahun 2002. Pada bulan Julai 2002, BankNegara Malaysia telah mengeluarkan “Garis PanduanKeperluan Minimum Pengurusan Risiko dan Penipuanbagi Operasi Kad Kredit”. Garis panduan inimenekankan keperluan minimum bagi menghalang,mengesan, membendung dan mengawal risiko danpenipuan dalam operasi kad kredit oleh pengeluardan pemeroleh kad kredit.

Institusi perbankan kini sedang melaksanakan usahauntuk menukar kad kredit jalur magnetik kepada kadmenggunakan teknologi cip yang berasaskan kepadapiawaian EMV (Europay-MasterCard-Visa). Penukaranini dijangka selesai pada akhir tahun 2004, manakalaterminal kad pula akan dinaiktaraf atau ditukar untukmenerima kad kredit EMV pada akhir tahun 2005.Pada akhir tahun 2002, sebanyak 20,800 kad EMVtelah dikeluarkan.

Empat buah institusi perbankan telah mengambilbahagian dalam program perintis menggunakanteknologi Magneprint pada bulan Jun 2002.Teknologi Magneprint menolong membendungpenipuan kad kredit secara pengklonan menerusipenggunaan ciri-ciri unik bagi setiap jalur magnetikyang dapat membezakan di antara kad yang aslidengan kad palsu. Teknologi ini merupakan satupenyelesaian sementara terhadap masalahpengklonan kad kredit manakala penukaran ke kadcip EMV merupakan strategi jangka panjang.

Bank Negara Malaysia juga mengambil langkah-langkah untuk meningkatkan kesedaran pengguna,menggalakkan penggunaan kad kredit secaraberhemat, kepenggunaan yang aktif danperlindungan pengguna. Di antara beberapakeperluan baru ialah mewajibkan institusi perbankanuntuk menyediakan maklumat terperinci mengenai fidan caj bagi tujuan perbandingan oleh pengguna,memberi nasihat kepada pengguna kad kreditmengenai implikasi sekiranya mereka hanya membuatbayaran minima sahaja, menerangkan terma-termadan syarat-syarat penting kepada pengguna kad kreditserta menghadkan tanggungan pengguna bagitransaksi yang dibuat tanpa kebenaran merekadisebabkan oleh kehilangan atau kecurian kad kredit.Keperluan-keperluan ini akan menolongmeningkatkan kesedaran pengguna mengenai fi dancaj kad kredit, tanggungjawab mereka sebagaipengguna kad kredit serta menggalakkan merekasupaya lebih berhemat dalam menguruskan hutangkad kredit mereka. Garis panduan mengenai operasikad kredit ini telah dikeluarkan pada bulan Mac 2003

Nilai Transaksi Kad Kredit (RM bilion)

Nilai Transaksi Kad Caj (RM bilion)

Graf 4.58Operasi Kad Kredit dan Kad Caj di Malaysia

Nilai (RM bilion)Bilangan kad (juta)

Bilangan Kad Kredit (juta)

Bilangan Kad Caj (juta)

30

25

20

15

10

5

00.0

1.0

0.5

1.5

2.0

2.5

3.0

3.5

4.0

4.5

5.0

1998 1999 2000 2001 2002

Sektor Kewangan

209

dan institusi pengeluar kad kredit diberi masa selamaenam bulan bagi mematuhi keperluan garis panduanini bagi membolehkan mereka membuat perubahanyang diperlukan.

Sistem Pembayaran dalam Negara-negaraEMEAPPada bulan Julai 2002, “Sistem Pembayaran diMalaysia” telah diterbitkan menerusi laman webBank Negara Malaysia sempena penerbitan buku“Sistem Pembayaran di Negara-negara EMEAP” ataulebih dikenali sebagai Buku Merah EMEAP. “SistemPembayaran di Malaysia” memberi maklumatmenyeluruh mengenai pembangunan sistempembayaran di Malaysia yang meliputi aspek-aspekpengawalseliaan, peranan yang dimainkan oleh BankPusat serta pelbagai instrumen pembayaran yangterdapat di Malaysia. EMEAP (Executives’ Meeting ofEast Asia-Pacific Central Banks and MonetaryAuthorities) merupakan satu forum yang terdiridaripada sebelas buah bank pusat dan pihakberkuasa kewangan, iaitu Australia, Republik RakyatChina, Hong Kong China, Indonesia, Jepun, Korea,Malaysia, New Zealand, Filipina, Singapura danNegeri Thai. Buku Merah EMEAP ini merupakan satuusaha Kumpulan Kerja Sistem Pembayaran danPenyelesaian bagi menyediakan maklumat terkinimengenai sistem pembayaran dan penyelesaian dikalangan negara-negara EMEAP.

Kumpulan Kerja APEC mengenai SistemTransaksi Kewangan ElectronikKumpulan Kerja APEC (Asia-Pacific EconomicCooperation) mengenai Sistem Transaksi KewanganElektronik (E-FiTS) telah ditubuhkan pada bulanSeptember 2000 dengan kerjasama JawatankuasaPemandu Perdagangan Elektronik untukmembangun dan melaksanakan program-programbagi menggalakkan perdagangan elektronik.Kumpulan Kerja tersebut bermesyuarat setiap sukutahun untuk mengkaji bagaimana APEC bolehmeningkatkan penggunaan transaksi kewanganelektronik dalam lingkungan APEC. Pada bulan Jun2002, satu laporan akhir telah diterbitkan denganmengemukakan kajian-kajian mengenaipembangunan e-kewangan di Brunei Darussalam,Hong Kong China, Korea, Malaysia, Singapura danNegeri Thai. Kajian Malaysia memberi tumpuanterhadap perkembangan perbankan elektronik diMalaysia. Beberapa faktor telah dikenal pasti sebagaimenyumbang kepada pembangunan perbankanelektronik di Malaysia, termasuklah rangkapengawalseliaan yang kukuh dan usaha institusiperbankan dalam menggalakkan pelanggan mereka

menggunakan saluran perbankan menerusi Internet.Di samping itu, satu faktor penting yang lain ialahusaha Kerajaan untuk mengurangkan jurangperbezaan digital di antara penduduk di negara iniserta peranan yang dimainkan oleh Bank NegaraMalaysia dan Kerajaan dalam mempromosikanperkhidmatan kewangan elektronik denganpenubuhan Koridor Raya Multimedia, pengenalanprojek e-kerajaan dan kad pintar MyKad danBankcard.

PROGRAM PENCEGAHAN PENGUBAHAN WANGHARAM KEBANGSAAN MALAYSIA

Pada bulan Julai 2001, Akta PencegahanPengubahan Wang Haram 2001 (AMLA) telahdiwartakan sebagai undang-undang. SetelahBank Negara Malaysia dilantik menjadi pihakberkuasa berwibawa di bawah AMLA, Unit PerisikanKewangan (UPW) telah ditubuhkan di Bank NegaraMalaysia untuk melaksanakan tugas-tugas di bawahbidang kuasa yang diperuntukkan oleh AMLA.AMLA telah berkuat kuasa mulai 15 Januari 2002dan perintah menteri kewangan bagi melantikBank Negara Malaysia sebagai pihak berkuasaberwibawa telah diwartakan pada tarikh yang sama.

Program pencegahan pengubahan wang haram dibawah AMLA adalah berdasarkan pendekatan secaraberasingan dengan agensi-agensi pengawalan,penyeliaan dan penguatkuasaan undang-undangdalam negeri. Oleh itu, perlaksanaan AMLA telahmeluaskan fungsi-fungsi agensi-agensi yangberkenaan bagi membanteras gejala pengubahanwang haram dan pembiayaan pengganas. AMLAjuga memperuntukkan bagi UPW untuk bekerjasamadengan agensi-agensi tersebut dalam pengumpulan,penganalisaan dan perkongsian maklumat risikan.

Selepas peristiwa 11 September, programpengubahan wang haram telah dilanjutkan bagimerangkumi pembanterasan keganasan, dengantumpuan khas ke atas pembiayaan pengganas.Kesalahan-kesalahan keganasan antarabangsa dibawah Kanun Keseksaan telah diwartakan sebagaisalah satu kesalahan berat di dalam Jadual KeduaAMLA menerusi perintah menteri yang berkuatkuasapada 15 Januari 2002. Seseorang yang membiayaipengganas adalah dianggap sebagai bersubahatdengan pengganas dan melakukan kesalahan dibawah Kanun Keseksaan. Sesiapa yang menerimapembiayaan tersebut juga melakukan kesalahanpengubahan wang haram kerana berurusan denganhasil daripada aktiviti-aktiviti jenayah.

210

Jawatankuasa Penyelaras Peringkat Kebangsaan bagiPencegahan Pengubahan Wang Haram (NCC) telahditubuh pada bulan April 2000 untukmempertingkatkan kerjasama antara agensi-agensidalam negeri yang berkaitan bagi membanteraspengubahan wang haram dan pembiayaanpengganas. Bank Negara Malaysia adalah agensiutama NCC yang dianggotai oleh 12 kementeriandan agensi-agensi kerajaan yang lain. Terma rujukanNCC telah juga dilanjutkan bagi memerangipembiayaan pengganas. UPW sebagai sekretariatkepada NCC, sentiasa mengemas kini ahli-ahli NCCtentang pengalaman negara-negara lain dalammembanteras kegiatan pengubahan wang haram,mengkaji semula proses-proses penyiasatan yangsedia ada dan mengubahsuai program pencegahanpengubahan wang haram di peringkat kebangsaan.

Seperti yang telah dicadangkan oleh penilai-penilaiAsia/Pacific Group on Money Laundering (APG),Malaysia akan melanjutkan penggunaan AMLA keatas institusi-institusi kewangan bukan bank danmengembangkan Jadual Kedua AMLA untukmenghasilkan satu senarai kesalahan berat yanglebih menyeluruh. Oleh kerana pengubahan wangharam adalah jenayah sejagat, Bank Negara Malaysiaakan mengadakan pengaturan dengan pihakberkuasa yang sama di negara-negara lain untukperkongsian maklumat risikan kewangan bagimembanteras aktiviti-aktiviti pengubahan wangharam dan pembiayaan pengganas dengan lebihefektif.

Program pencegahan pengubahan wang haram yangdihasilkan oleh Bank Negara Malaysia dengankerjasama daripada ahli-ahli NCC mempunyaipelbagai matlamat, antara lain, adalah sepertiberikut:

Matlamat 1: Melindungi sektor kewangandaripada digunakan sebagai pengantara bagipengubahan wang haramAMLA telah memperuntukkan kesalahanpengubahan wang haram, pelaporan transaksi yangmencurigakan dan juga kuasa-kuasa bagipenyiasatan dan pembekuan aset-aset yangdipercayai berkaitan dengan kesalahan-kesalahanpredikat pengubahan wang haram atau bahan buktikesalahan tersebut. Selain daripada tujuan utamauntuk melindungi ekonomi negara daripada dicemarioleh hasil-hasil jenayah, peruntukan-peruntukan dibawah AMLA adalah untuk memastikan keselamatandan keteguhan sistem kewangan bagi melindungisektor kewangan daripada disalah guna bagi

menjalankan aktiviti pengubahan wang haram.Jadual Pertama AMLA menyenaraikan institusi-institusi pelapor yang tertakluk di bawah AMLA.

UPW melaksanakan penggunaan peruntukan dibawah AMLA secara berperingkat-peringkat. Satusoal-selidik penilaian diri telah dilaksanakan ke atasindustri perbankan bagi menilai kesediaan institusi-institusi pelapor bagi melaksanakan tanggungjawabpelaporan yang termaktub di dalam AMLA.Bagi memastikan pematuhan yang berkesanterhadap tanggungjawab-tanggungjawab di bawahAMLA dengan lebih efektif, UPW telah mengadakanbeberapa sesi taklimat dengan pegawai pematuhaninstitusi-institusi pelapor yang terbabit. Sesi-sesitaklimat ini menjadi platfom perbincangan bagimendapat maklumat yang lebih lanjut danmenyelesaikan pemasalahan mengenai isu-isu danmasalah mengenai langkah-langkah pelaksanaanAMLA dan mekanisme pelaporan. Setakat ini, AMLAtelah digunakan ke atas institusi-institusi berikut:

• Bank-bank perdagangan, syarikat kewangan,bank-bank saudagar dan bank-bank Islam mulai15 Januari 2002

• Syarikat-syarikat diskaun, bank-bank luar pesisir,syarikat-syarikat amanah luar pesisir, syarikat-syarikat insurans luar persisir, perniagaan insuranssemula, perniagaan insurans hayat, perniagaaninsurans am, perniagaan pembrokeran insurans danpengendali-pengendali takaful mulai 15 April 2002

• Pengurup wang mulai 1 Jun 2002.

Agensi-agensi penyeliaan bagi insitutisi-institusipelapor yang berkenaan adalah juga diminta untukmelapor segala maklumat yang diperoleh berkenaandengan aktiviti-aktiviti haram atau kesalahan-kesalahan jenayah berat kepada UPW. AMLA turutmemperuntukkan perkongsian maklumat risikankewangan oleh UPW dengan agensi-agensipenguatkuasaan yang berkaitan untuk membantupihak tersebut melaksanakan penyiasatan ke ataskesalahan-kesalahan predikat pengubahan wangharam.

Matlamat 2: Pengembangan kapasitiBantuan teknikal dan latihan adalah kritikal bagimemastikan kejayaan pelaksanaan programpencegahan pengubahan wang haram di peringkatkebangsaan. Bagi tujuan ini, UPW dengankerjasama daripada institusi latihan yang lain sepertiInstitut Bank-bank Malaysia (IBBM) menyediakanprogram-program latihan, antara lain merangkumicara-cara pengubahan wang haram, teknik-teknik

Sektor Kewangan

211

penyiasatan kewangan dan penubuhan rangkakerja program pematuhan. Pegawai-pegawaidaripada pelbagai badan penguatkuasa turutmenyertai pelbagai seminar dan mesyuaratmengenai pengubahan wang haram di peringkatantarabangsa. Selain itu, UPW turut sentiasamengemaskini sebarang isu-isu pengubahan wangharam di peringkat dalam negeri dan antarabangsakepada agensi-agensi terbabit.

Di bawah naungan Projek Pencegahan PengubahanWang Haram Asia-Europe Meeting (ASEM), duapakar perunding ASEM telah mengadakan lawatanpada bulan Disember 2002, bagi meninjau keperluanlatihan dan bantuan teknikal yang diperlukan olehMalaysia yang berkaitan dengan inisiatif programpencegahan pengubahan wang haram yang sediaada. Setelah penganalisaan dibuat, pengembangankapasiti bagi Malaysia akan merangkumi perkara-perkara berikut:

• pengenalan dan pengesanan pengubahan wangharam;

• pembangunan undang-undang, pengawalan,polisi dan prosedur berkaitan dengan pelaporanaktiviti-aktiviti yang mencurigakan danpengenalan pelanggan;

• strategi bagi memastikan ketepatan analisis danpenyebaran maklumat mengenai trendpengubahan wang haram; dan

• teknik-teknik penyiasatan.

Malaysia akan menjadi tuan rumah kepada SeminarPengubahan Wang Haram untuk negara-negaraASEAN pada Julai 2003 dan menganjurkan bersamapersidangan antarabangsa mengenai pengubahanwang haram dengan negara Jerman pada bulanOktober 2003.

Matlamat 3 : Meningkatkan kerjasamaantarabangsaAMLA membenarkan UPW untuk membuatpendedahan maklumat risikan kewangan kepadapihak berkuasa yang sama di negara lain jikaterdapat pengaturan di antara Malaysia dan negaraluar tersebut. UPW dan agensi penguatkuasaan yangberkaitan juga diberi kuasa untuk bekerjasamadengan pihak penguatkuasa di dalam dan luarnegara dalam proses penyiasatan jenayah-jenayahberat. Bagi tujuan ini, Bank Negara Malaysia telahmengkaji beberapa pengaturan untuk perkongsianmaklumat risikan kewangan dengan beberapanegara serantau untuk tahun yang akan datang.Malaysia juga telah memohon untuk menganggotai

Egmont Group of Financial Intelligence Units. Badanini, yang terdiri daripada unit-unit perisikankewangan daripada enam puluh sembilan negara,menyediakan forum untuk unit-unit perisikan untukmengembang dan membangunkan sistempertukaran maklumat risikan kewangan serta untukberkongsi kepakaran dan kebolehan.

Matlamat 4: Pengunaan amalan terbaik selarasdengan piawaian antarabangsaSatu piawai penilaian yang baru, Methodology forAssessing Compliance with Anti-Money Launderingand Combating the Financing of Terrorism Standards,telah dibangunkan oleh IMF dan Bank Dunia padatahun 2002. Metodologi ini mengambil kira 120kriteria yang perlu disediakan oleh sesebuah negarabagi pencegahan pengubahan wang haram danpembiayaan pengganas. Kriteria–kriteria tersebutmerangkumi langkah-langkah keadilan jenayah,kerjasama antarabangsa, langkah-langkahpencegahan bagi institusi kewangan dan penilaiansektor-sektor tertentu. Penilaian mengikut piawaianyang baru ini telah dijalankan ke atas PusatKewangan Luar Pesisir Labuan pada 30 September –11 Oktober 2002 oleh sepasukan pakar dari IMF.Sementara menunggu laporan terakhir pasukantersebut, NCC akan meneruskan usaha bagimematuhi piawaian tersebut.

Matlamat 5: Peningkatan rangka kerjapenyeliaanDengan penggunaan AMLA, fungsi penyeliaanBank Negara Malaysia telah diperkukuhkan bagimemastikan institusi-institusi kewangan dapatmemenuhi keperluan di bawah AMLA dengansepenuhnya. Institusi kewangan adalah dimintauntuk memastikan bahawa mereka mempunyaikawalan yang cukup untuk mencegah institusimereka daripada digunakan oleh penjenayah untuktujuan pengubahan wang haram, seterusnya bagimengelakkan daripada terdedah kepada risiko-risikopenumpuan, perundangan dan reputasi.

Oleh yang demikian, Bank Negara Malaysiamelakukan pemeriksaan ke atas institusi perbankanuntuk memastikan polisi, prosedur, sistem dankawalan mengenai pengubahan wang haram yangtelah dilaksana adalah memadai dan berkesanmemenuhi keperluan di bawah AMLA. Bidangpemeriksaan merangkumi penilaian ke atasinfrastuktur pencegahan wang haram, pematuhaninstitusi tersebut terhadap dasar dan prosedurdalaman institusinya sendiri, pengenalan pemegangakaun, pengawasan transaksi, penyimpanan rekod,

212

dan juga pengesanan dan pelaporan transaksi luar biasadan mencurigakan. Penilaian juga dijalankan ke atasprogram latihan dan kesedaran untuk kakitangan, auditdalaman dan fungsi dan tanggungjawab pegawaipematuhan pencegahan pengubahan wang haram.Infrastruktur dan prosedur pencegahan pengubahanwang haram ini adalah untuk melengkapkan institusikewangan dengan kemahiran untuk mengenal pastipelanggan yang mencurigakan, melapor transaksimencurigakan kepada UPW dan untuk membantu pihakpenguatkuasa undang-undang melalui jejak audit.

Untuk memastikan perkara-perkara di atasdijalankan dengan berkesan, pegawai-pegawaipenyeliaan yang telah dilatih khas di dalam bidangpencegahan pengubahan wang haram akanmenjalankan pemeriksaan ke atas initiatifpencegahan pengubahan wang haram olehinstitusi kewangan tersebut. Pemeriksaan ke atasaktiviti-aktiviti pencegahan pengubahan wangharam adalah dibuat atas amalan terbaik yangdiamalkan oleh badan-badan antarabangsa sepertiFinancial Action Task Force on Money Laundering(FATF) dan Basel Committee on Banking Supervision.

Pada tahun 2002, Bank Negara Malaysia telahmenjalankan sebanyak 20 pemeriksaan mengenaipencegahan pengubahan wang haram ke atasinstitusi-institusi kewangan dan cawangan-cawangannya. Isu-isu pengubahan wang haramyang dapat dikenalpasti semasa pemeriksaantersebut telah diketengahkan kepada pihakpengurusan institusi-institusi kewangan yangterbabit dan langkah-langkah sewajarnya telahdiambil untuk memperbaiki kelemahan yangdikesan.

Melangkah ke hadapan, proses penyeliaan akandiperbaiki di tahun akan datang bagi merangkumirangka kerja penyeliaan pengubahan wang haramyang lebih menyeluruh. Rangka kerja tersebut akandilengkapkan dengan peningkatan kemahiranpengawasan pemeriksa-pemeriksa mengenai teknikdan metodologi pengawasan bagi menilaikeberkesanan inisiatif pencegahan pengubahanwang haram oleh institusi kewangan dan untukmemastikan ia adalah seiring dengan perkembaganglobal di bidang pencegahan pengubahan wangharam dan pembiayaan pengganas.