57
Rama Parasu Mukswa Kocap kacarita, Sang Rama Parasu paripaksa ngambali angupadi ing ngendi dununging Bathara Wisnu. Nanging samangke dalan kang bakal kaambah wus katon nglegewa tan ana padhas curi kang rumpi l. Amar ga wus ana titi kan manawa sejati ne, kang den ulari wus gumathok parane. Bathara Wisnu sejatine wus narira marang satria saka ing Ngaoda, kang aran Raden Rama a Raden Regawa. !angkana Rama Bargawa wus manjing wana gung liwang liwung kang njlujur pener tanpa menggok marang parane Negara Aoda. Wana kang kebegan ing eri bandhil bebondhotan. "ng kana tan kapireng aba swaraning jalma manungsa kang kapireng amung pambekosing warak lan  pambaunging sima miwah pangempreting dwipangga. Nanging uga ana sajuga swara bebisik kang tinumpangan ing samirana. #an ana sisip lamun iku swara pambisiking jim setan peri  praangan kang amalaa bumi. Keclap$keclap wujuding kang peri lan praangan cat ilang cat katon kanti wujud kang kara gogrog marasing kang tan darbe kawanen. !angkana Sang Rama Parasu tindake anelasak grumbul kang kara mobah kumarasak swarane. Sanajanta eri bandhil kang kasangkut ing raga temah pada rebah kasulaah, nanging tan kuwawa nebit kulit daginging Sang Parasu. #an ana bisa anggogrogake wulune senajan amung salamba% !angkana lampahe Sang Ramaparasu wus laju. &ampahing jalma kang tetela wus ander pati, wus jeleh marang eden$edening ngaurip. Kang sineda ing telenging nala, amung angantu$antu, kapan baa wahane sarira bakal kasirnaake dening titising Bathara Wisnu. Senajanta raga wus tan pakra kaa satataning jalma. Sarira kang amung alelancing klikaning kekaon ses abuk ooting man dir a, nanging dedeging angga kang teguh bhi rawa amuwuhi santosaning otot bebaune. Rikma kang tuwuh gimbal, ingudhal madhul madhul tumumpang midhan gan kanan kerin g, lan ing wingki ng angale mbreh dumugi ing wadida ng, sinawang kaa witing lapa kang tuwuh ing imbanging jejurang. Sang Parasu amung amboga pepucuking tetuwuhan, kaleanging kekaon lan amung anginum  bun kang kacipta jagat ing kalaning gagat enjang, parandene sarirane nata katon saa angenguwung tejane.  ''''''''''''''''''''''''''''''''( )anti kang winuwus, seje papane nunggal caritane. Nalika samana ing Negari !antili *irja, ana  pawarta kang wus sumebar angebegi jagad, lamun ana saembara ngalap sekaring kedhaton ingkang sesilih Rekan Sinta wus kagelar. Rentenging penggalih Sang Nata !antili *irja, Prabu +anaka, marga negara !antili nalika samana wus kinepung raja sewu negara kang nunggal karep ngaunake Sang Rekan Sinta. Paripaksa Sang Nata anggelar saembara menthang langkap. Sak sa paa kan g wi dag da ment hang langkap Kai )andewa tume ken g ti kel , sa ekti iku kan g winenang amengku garwa Sang Raja Putri. 63

lakon wayang2

Embed Size (px)

DESCRIPTION

lakon wayang

Citation preview

Rama ParasuMukswaKocap kacarita, Sang Rama Parasu paripaksa ngambali angupadi ing ngendi dununging Bathara Wisnu. Nanging samangke dalan kang bakal kaambah wus katon nglegewa tan ana padhas curi kang rumpil. Amarga wus ana titikan manawa sejatine, kang den ulari wus gumathok parane. Bathara Wisnu sejatine wus nyarira marang satriya saka ing Ngayodya, kang aran Raden Rama ya Raden Regawa.Mangkana Rama Bargawa wus manjing wana gung liwang liwung kang njlujur pener tanpa menggok marang parane Negara Ayodya. Wana kang kebegan ing eri bandhil bebondhotan. Ing kana tan kapireng aba swaraning jalma manungsa kang kapireng amung pambekosing warak lan pambaunging sima miwah pangempreting dwipangga. Nanging uga ana sajuga swara bebisik kang tinumpangan ing samirana. Tan ana sisip lamun iku swara pambisiking jim setan peri prayangan kang amalaya bumi. Keclap-keclap wujuding kang peri lan prayangan cat ilang cat katon kanti wujud kang karya gogrog marasing kang tan darbe kawanen.Mangkana Sang Rama Parasu tindake anelasak grumbul kang karya mobah kumarasak swarane. Sanajanta eri bandhil kang kasangkut ing raga temah pada rebah kasulayah, nanging tan kuwawa nyebit kulit daginging Sang Parasu. Tan ana bisa anggogrogake wulune senajan amung salamba! Mangkana lampahe Sang Ramaparasu wus laju. Lampahing jalma kang tetela wus ander pati, wus jeleh marang eden-edening ngaurip. Kang sinedya ing telenging nala, amung angantu-antu, kapan baya wahyane sarira bakal kasirnaake dening titising Bathara Wisnu.Senajanta raga wus tan pakra kaya satataning jalma. Sarira kang amung alelancing klikaning kekayon sesabuk oyoting mandira, nanging dedeging angga kang teguh bhirawa amuwuhi santosaning otot bebayune. Rikma kang tuwuh gimbal, ingudhal madhul madhul tumumpang midhangan kanan kering, lan ing wingking angalembreh dumugi ing wadidang, sinawang kaya witing lapa kang tuwuh ing imbanging jejurang.Sang Parasu amung amboga pepucuking tetuwuhan, kaleyanging kekayon lan amung anginum bun kang kacipta jagat ing kalaning gagat enjang, parandene sarirane nyata katon saya angenguwung tejane.Ganti kang winuwus, seje papane nunggal caritane. Nalika samana ing Negari Mantili Dirja, ana pawarta kang wus sumebar angebegi jagad, lamun ana sayembara ngalap sekaring kedhaton ingkang sesilih Rekyan Sinta wus kagelar. Rentenging penggalih Sang Nata Mantili Dirja, Prabu Janaka, marga negara Mantili nalika samana wus kinepung raja sewu negara kang nunggal karep ngayunake Sang Rekyan Sinta. Paripaksa Sang Nata anggelar sayembara menthang langkap. Sak sapaa kang widagda menthang langkap Kyai Gandewa tumekeng tikel, sayekti iku kang winenang amengku garwa Sang Raja Putri.Mangkana wus cacah atusan para narendra kang adreng mupu sayembara, waneh-waneh wujud lagu lageyaning kang angleboni sayembara. Ing kana para Narendra lan Satriya saweneh ana uga kang drajat pandhita, padha ngungasake kaprawirane. Nanging senadya surya wus surup, parandene tan ana sajuga kang kuwawa menthang kang ponang gandewa. Mesguling Sang Prabu Janaka, dene tan ana sawiji para kang amupu sayembara kang tan sembada ngentasi karya. Mangkana ririh pangandikane Sang Prabu Janaka marang Patih Satapa: Wus watara pirang puluh naraendra kang padha nacak menthang langkap, nanging ing dina kang kapisan iki para kang ngleboni sayembara padha gagar ing panggayuh, Patih Satapa, pira cacahe kang wus gagal ing pepanggungan?Nun inggih Sinuwun, cacahing narendra ingkang mboten angsal damel watawis gangsal atus narendra satriya lan kang adarajat sanesipun. Para Narendra lan Satriya ingkang gagal sami trimah wangsul ing praja miwah kasatriyanipun piyambak-piyambak, nanging wonten ingkang saweneh taksih ningali gelaring glanggang sayembara, Sinuwun mangkana palapuraning Patih Satapa sarwi anyembah sesedhokan.Dadi bakal cacah pira maneh kang bakal ngleboni sayembara? Tetanya Sang Prabu sarwi unjal kang huswa.Taksih watawis atusan. Jer para ingkang sami kersa mupu sayembara, menawi kenging kagunggung cacahipun kepara langkung saking sewu raja miwah satriya, sinuwun Ladalah! Yen kaya mangkana, ngrakita papan pepanggunganing sayembara dimen luwih bakoh, Tatanen aja nganti nguciwani. Muga-muga dina iki nganti tumekaning surup surya, wus ana kang kuwawa angentasi gawe mupu sayembara. Pangajapku aja nganti andedawa crita! Sang Prabu Janaka keparang parentah marang Patih Satapa amungkasi pasewakanKacarita sayembara menthang langkap wus ingambalan ing dinten kaping kalih. Sawiji mbaka sawiji urut marang wahya-praptane para kang padha ngajap Sang Kusumaning Kedhaton wus munggah ing pepanggungan. Ana saweneh Narendra kang nadyan amung nggrayang wujuding langkap, nanging kena kaprabawan dening kang Kyai Gendewa, gedhe walating langkap, temah tan kuwawa angampah. Dhawah kapidara lumayu nggendring sarwi anjejelih.Nanging ana saweneh Narendra kang wus widagda ngangkat kang ponang langkap. Senajanta wus ngetog karosane nganti riwe mijil sak jagung-jagung, paripaksa Kyai Gendewa panggah tan kena katarik kekendhenge. Sinurakan dening kang samya nupiksa, nalika Sang Narendra andeprok kalenggah, nglumpruk tanpa daya. Kadabyang-dabyang medhak saking pepanggungan.Surya wus gumlewang ing sisih kilen nalika giliring Sang Rama Regawa, Putra pambayuning Prabu Dasarata ing Nagri Ayodya kang sigra minggah ing pepanggungan. Senajan amung tumungkul wadanane sang apekik nggenira minggah ing pepanggungan, nanging sakedhap sang abagus paring pakurmatan marang Prabu Janaka miwah Sang Dyah Wara Sinta. Liringing netra sang abagus tempuk lan panyawange Sang Rekyan Sinta temah murub kang agni asmara. Sanadyan mangkonoa, saking trapsilaning sang abagus, panggah tan kuwawi nyawang eseming Sang Rekyan Sinta kang banget angujiwat.Kepranan mulat wujuding Sang Rama Ragawa, sakala ing sajroning nala sang Dewi anggung atur puja-sesanti marang Jawata gung, muga-muga Satriya kang pekik ing warna keduga angentasi karya menthang kang langkap Kyai Gendewa. Mangkana rerepane Rekyan Wara Sinta lamun kawijiling lesan Dhuh Jawata Agung, keparenga titah pukulun atur prasetya, menawi paduka pukulun kersa paring palimarma dhumateng titah paduka. Pangajap kula ing tembe bakal setya tuhu dhumateng satriya ingkang nembe mupu sayembara menika. Mugi paduka paringa kekiyatan, supados lebda ing karya satriya ingkang dados pangidham-idham kula punika, rahinten dalu.Kocap kacarita nalika samana sigra Sang Rama ya Regawa wus jumeneng ing madyaning pepanggungan. Sigra Sang Regawa sedakep saluku juga nutupi babahan wiwara sanga, catur kang binengkas, sajuga kang sinidikara. Sejatine Sang Rama wus kawasa angobah wahyaning mangsakala. Tumenga marang akasa katon ana mendhung kang lumayang angasrepi papan pepanggungan. Tuhu punika sejatine tumuruning jawata kang arsa andum kabahagyan marang sang pekik. Nyembah sesedhokan marang kang nembe tumurun saking wiyati. Sigra Rama Regawa lumampah anyaketi ponang Kyai Gendewa sarwi anyembah. Siyaga sang abagus kanthi suku pinenthang kang kaya dene tumancep ing papanggungan. Ceg kacepeng ponang langkap, ingembat-embat jumepret swaraning kang Gandewa. Mawa prabawa kang jumeglug, temah tikel ponang langkap!!Surak manengker ing wiyati mawurahan ambata rubuh wor kang tetiyang kang sami akeplok-keplok sakehing kang samya nupiksa. Ana saweneh ana kang amung kamitenggengen saka dene kaprabawan dening kaprawirane Satriya kang wus widagda amenangi sayembara. Gumerah ombyaking kang samya dumunung ing sakupenging pepanggungan daya daya kepengin uninga kanthi nglegewa sapa baya pawongan kang sudibya dene wus lebda amupu sayembara.Kaya alunjak lunjak tyase Sang Wara Sinta yen tan enget lamun katupiksa dening para Raja Sewu Negari lan datan ajrih marang dukaning ingkang rama, Dyah Wara Sinta kaya-kaya bakal lumayu anggendring ngrangkul lungayane sang apekik lan ngarasi wadanane kang nembe amungkasi karya. Nanging sanajana kayangapa, gambiraning manah Sang Dewi tan bisa ingumpetan, katon nglegewa lamun mesem lathine, kawimbuhan binaring netra.Lon-lonan sang Dewi medhak saking udyana marepeki kang nembe amungkasi damel. Reroncen sekar gabir-mlathi sigra kakalungan ing lungayane Sang Rama Regawa. Saksana sawusnya kakalungan ing sekar rinonce, gya kagandheng kang asta dening Sang Dewi. Sang apekik saya katon wimbuh kabagusane. Kedhep tesmak kang samya nupiksa, kadi dene nyawang jalu lan pawestri kakalih kang kekanthen asta kadi wujuding Jawata saking Arga Kembang, Batara Kamajaya lan Batari Ratih tumurun saking Kahyangane.Kocap, Raden Rama wus lenggah satata ing ngarsanipun Sang Prabu Janaka, sawusnya atur sembah pangabekti lan ingkang rama calon marasepuh, Sang Prabu Janaka ngandika. Bocah bagus, ora jeneng ingsun tumambuh marang sira, amarga nembe sapisan iki ingsun uninga marang jeneng sira, lamun narendra sapa jejuluk lan ngendi prajamu, lamun satriya sapa kekasihmu lan ing ngendi kasatriyanmu?.Inggih Sang Prabu, waleh waleh punapa, kula wingking saking negari Ayudya, putra pambayun saking rama Prabu Dasarata ingkang mijil saking garwa prameswari, Dewi Kusalya inggih Dewi Sukasalya inggih Dewi Ragu. Mangkana Rama umatur marang Prabu Janaka sarwi manembah.Jagad wasesaning Bathara, yen ingsun lungguh datan nate darbe pangangen-angen yen ta ingsun nuju nendra ora nate nyumpena yen ingsun bakal bebesanan lawan Kakang Prabu Dasarata kang wus kasusra ing jagat, narendra kang kontap kautamane kasop kaprawirane. unjal kang huswa kalegan kadidene manggihi cempaka sawakul, kajugrugungan ing wukir sari Sang Prabu Janaka, dupi nguningani sapa sejatine kang nembe amungkasi karya mupu sayembara.Lah ing wuntat sira satriya kang uga pekik ing warna, ingsun uga tumambuh marang sira, apa uga ana sambung rapet kekadangane kalawan Raden Rama Satriya kang deku-deku ing wuntating Raden Rama katambuhan.Nuwun inggih Sinuwun, kula kadang anem saking kakangmas Ragawa, kula ingkang nami Lesmana Widagda, ingkang mijil saking garwanipun kanjeng rama Prabu Dasarata ingkang kaping tiga, Dewi Sumitra. Wimbuh kang trapsila, Raden Lesmana Widagda manembah sarwi matur.Jagad dewa bathara! Ora ngira lamun ing kene wus katekan para satriya bang pangarum-aruming jagad. We lah . . saya mongkog rasaning atiku dene wujuding kekadanganku kalawan Kakang Prabu Dasarata bakal saya rumaket awit putra putriku bakal kapudhut garwa dening Putraku Ragawa. Sinta, apa sira wus cundhuk rasamu nedya kagarwa dening Putra Ayodya ?Kangjeng Rama, menapa kula maksih perlu atur wangsulan pitakenan saking paduka? esmu kalingsem, Dewi sinta mangsuli pitakonan Prabu Janaka kanthi pitakon.Genahe lamun pitakonan kuwi, wajibe amung kudu kajawab. Senajan ta saka sorot netramu genah sira wis kabatang karep kerenteging ati, nanging aku mung kepengin krungu dhewe, apa kang kewetu saka lathimu iku apa padha kalawan sorot netramu?Ing nguni kanjeng rama, kula sampun gadhah prasetya, sinten ingkang saged menthang kyai Gendewa ngantos tikel, menika ingkang badhe kula suwitani.Apa ya mung saka kuwi? Sang Prabu ndangu marang kang putri kepara mbebeda.Inggih mboten.mbesengut nanging ngujiwat Dewi Rakyan Sinta jejawab.Ya nini, kebener kang wus bisa mupu sayembara nyatane satriya kang pekik ing warna. Dadi pantes lamun sira nini darbe rasa bombong lan mesthi banget nggonmu katujuprana marang sapa kang wis kuwawa mungkasi sayembara. Rak iya mengkana nini? Mesem Prabu Dasarata kang wus tan samar marang liring netra kerenteging ati keng putri.Inggih, matur nuwun, Kangjeng Rama, dene paduka sampun dados wakil anggen kula matur menapa ingkang kasimpen wonten ing batin kula. Dewi Sinta matur kalegan.Prabu Dasarata anggujeng ririh nuli matur marang Patih Satapa, Patih Satapa, mara gage sira utusan gandhek sakembaran marang Negara Ayodya. Aturana Prabu Dasarata dimen rawuh mahargya dhauping pangaten. Dene pista raja bakal kagelar tumpak punjen pitung dina pitung bengi, kanthi anggelar sakehing tontonan kang kabeh mau kanggo nyugata sakehing kang para tamu; para raja sumarambah marang para kawula ing Manthili. Nyembah Sang Patih Satapa gya lengser angesthi parentahing gusti.Gelise kang munggel kawi, nalika samana Sang Prabu Dasarata kang wahana rata wus rawuh marang Negara Mantili. Tindaknya Sang Prabu anganthi para garwa tetiga, Dewi Sukasalya ya Dewi Ragu, garwa kaping kalih nama Dewi Kekeyi lan garwa angka tiga ingkang wasta Dewi Sumitra. Gapyuk rerangkulan narendra kekalih pranyata Sang Narendra kalih punika sejatine sumitra kang wus lami tan pinanggya.Sasampunipun ingacaran lenggah satata, tan angilangi suba sita Sang Prabu kekalih samya imbal tinaken ing kasugengan. Prabu Dasarata sigra sinungkeman dening ingkang Putra Raden Ragawa.Putraku ngger, nyata lamun jenengsira wus ngancik akhir diwasa. Nyata lamun sira kuwawa dadi putra gegebenganing ati. Putara kang bisa kaaran anak anung anindita. Mangkana pangandikane Prabu Dasarata kang kawiji sepisanan. Sira wus keduga madeg jejeg saka kakuwatan sira pribadi. Dadi suka lan gambiraning tyas sira utamane lan mesthi wae sumrambah marang wong atuwamu sarta para kadang-kadangira. Muga jawata agung tansah memayungi marang labeh kang dadi lenging ciptamu, Ragawa!Anyembah sesedhokan Sang Rama Regawa, tumunten lengser palenggahe anyaketi unggyaning para ibu kang kaya kamitenggengen mulat putra pambayun kang saya santosa sarirane. Mangkana para ibu kang mulat beda antaraning Rama nalika nembe pamit ngulandara saking negari kang wusanane antuk kanugrahan, peparing saking jawata gung dene wus pinesthi mengku garwa putri Manthili. Putraku Ragawa, mujiya sukur marang kang akarya jagad, ya ngger. Kaya kang ibumu tindakake anggone muja sesanti rina pantaraning ratri, supaya sira kinalisa ing bebaya Lan muga antuka palimarma saka Jawata Agung. Sira uga samesthine minta restu santi puja marang ibumu Kekayi lan Sumitra. Awit ibumu kekarone uga tansah anjangkungi lakumu kanthi tekung anggone muja sesantiKangjeng ibu Kekayi lan Kangjeng ibu Sumitra, kula nyuwun pangestu supadosa kalis ing sambekala anggen kula anglampahi alam jejodhoan.Iya ngger, pamujiku tansah dak aturake marang kang akarya jagad. Kalisa sakehing memala lan rubeda anggonmu nglakoni alaming jejodhohan ngger! Mangkana pangandikane ibu kekalih, sanadya ing pangucap kalair cetha nanging ing batine Dewi Kekayi ana rasa kang ngganjel jroning ati.Mangkana sawusnya satataning ubarampe lan wujuding kang uparengga wus cumawis, adicara dhauping pinanganten kawiwitan. Jinem kang swasana angiringi adicara. Kakalihe samya tulus angucap prasetya suci ing ngarsane para pangarsaning agami lan para sepuh lan kadang kadeyan. Sawusnya rampung kang adicara, gumrenggeng swaraning kang puja-santi saking sakehing para pandhita kang samya angrawuhi. Kirabing kang pinanganten nulya kagelar, karya cingak kang para nupiksa. Kang kadulu dening kang para tetamu lan kawula Mantili sasat dewa asmara Kamajaya lan Ratih angejawantah. Ngrangin kang tetabuhan pangiring pindha swaraning gangsa Lokananta, binarung kang sesindhian wimbuh ing puja basuki, karya agunging pahargyan kang sumunar murub kekuwunge kaya sundhul ing ngawiyat.Mesem jroning wardaya penganten kakalih kang kaya sinundhul puyuh gumbiraning manah. Kaya kaya ari kang kebak ing bebungah aja nganti age-age surup surya. Senajana ing jroning ratri, sakehing tontonan kang karya eden-edening pahargyan kaya sinuntak. Sakehing wewujudan budhaya kagelar binarung kang sesuguhan rampadan kang maneka cita lan rasane, temah marem lan sumringah kang padha mahargya.Gelise kang munggel kawi, watara kalih pasaran saking jejering pinanganten wus kawuri. Nulya pamit saking nagri Mantili Prabu Dasarata dalasan para garwa putra lan mantu. Sawusnya kalilan dening Sang Prabu Janaka, mundur kang para tamu kairing wadya saking kekalih nagri gya wangsul marang negari Ayudyapala.Gong beri maguru gangsa kateteg kadya butul-butula. Kairing kang panjeriting turangga lan hesti wimbuh lan kumlebete dwaja lelayu sebit kang kateraking maruta. Mangkana gumrahing sawara budhale kang wadya wangsul ing negari Ayudya. Nyimpang marga prajurit pangiring saking negari Mantili kang nguntapake lajuning pangiring saking tepis iringing nagri Ayudya. Mangkana pisahing wadya kekalih sasampunipun samya asung puja basuki.Sarwa kekidungan ing samarga marga, lampahing prajurit pangiring Ayudya pala wus lulus raharja medal saking tlatah Mantili. Kasaputing ratri sigra Para Prajurit madeg kang pasanggrahan ing sajroning wana Dhandhaka karya lepasing kang rasa sayah-lungkrah. Sajroning ratri tan ana kang kacarita amung sunaring kang pratanggapati kairing sumawuring kang kartika ambyar-aglar ing cakrawala. Ing candhaking dinten, laju tindake kang Prabu Janaka nalika sunaring mega marbabak bang sumirat ing pucaking arga.Nanging bebasan nembe lumaku kang amung sapecak, nalika samana kandheg kang para wadya pangarsa awit ing marga ana jalma kang ngadhang ngaglah tengahing dedalan. Sarira gung bhirawa, netra mentheleng tajem anggegirisi prabawane. Pranyata iku Sang Rama Parasu kang wus siyaga ing dhiri angadhang tindake Sang Raja Putra Ayudya Raden Rama. Ing pundhak kering sumandhang kang pusaka wadung nggegilani kang agenge tan kinira.Mulat kang angadhang dalan, senajanta dereng nate Sang Dasarata nguningani pribadi wujud sarira lan praupane Sang Rama Parasu, nanging kabar kang wus sumebar nanjihake manawa tan sisip iku sejatine kang nama Rama Parasu, musuh-satruning para satriya lan para narenda. Kagyat Sang Dasarata kaya dene cinopotan kang jejantung lan linolosan otot bebayune.Kanthi getering swara, mangkana Prabu Dasarata tambuh marang kang ngadhang marga, Jengandika kang nama Rama Parasu . . . . ?Rama Parasu amung manthuk, tan ana aba swara.Apa kang dadi sedyamu dene sira ngadhang ing dedalan?Lilanana putramu ngadhep ing ngarepku kene! Rama Parasu jejawab tanpa darbe greget.Mangertiya lamun ing pabarisan iki, putraku Rama ya Ragawa nembe ana sakjroning swasana palakraman. Amarga nembe antuk nugrahaning jawata awujud Putri Mantili, Dewi Sinta. Sang Prabu nyoba angalangi kekarepane Resi Rama Parasu.Ora peduli. Kuwi dudu perkaraku. Larapana putramu marang ngarepanku!Apa kang jengandika karepake saka Rama Regawa putraku?Rama iku sawijining satriya kang kasusra sekti mandraguna punjul ing apapak-mrojol ing akerep. Mula Rama kudu lulus ing pendadaran!Dheg swaraning jejantung Prabu Dasarata kaya swaraning tetalu. Sapa baya kang bisa asung pambyantu marang Rama? Kasektene Rama Bargawa lan kurban kang bebasan tanpa wilangan saka tingkahing Rama Parasu kaya ngguncake dhadhaning Sang Prabu. Mula puteging manah Prabu Dasarata ngrerepa minta panuwun marang Rama Parasu, Dhuh Sang Resi, mugi paduka Sang Rasi kersa paring palimarma. Rama iku bebasan kembang ingkang nembe kuncup. Ora tandhing lan kasekten jengandika Sang Resi.Dasarata! Ucapmu kaya dudu jejering nalendra. Ucapmu kang amung ngecomang-andaleming iku ora nudhuhake lamun sira wus tuwuk marang sarawung lan para brahmana ajar resi kang mesthi sira tuladha! Pawuruking para dwija resi ora katon jroning ucapmu. Kowe kudu mangerti lamun jalma manungsa iku tinitahake amung saderma nglakoni. Kabeh ana kang nitahake. Tindak sapecak omong sakecap kuwi ora liya ana kang nglakokake saka panguwasaning kang maha agung. Kabeh kuwi kedaden ing kene. Aku tumeka ing papan kene iki padha kaya dene sira tumeka ing papan kene uga! Sapa satemene kang ngatur saka panganggepmu? Kuwi marga saka panguwasane kang kawasa ing panguripan lan sejatining ngaurip!Nanging Sang Resi . . .Aja suwala. Larapana anakmu lanang marang pangarepanku. Saiki uga!!Mangkana, Prabu Dasarata gya dhawuh marang paranpara ngaturi Raden Rama marang ngarsaning Sang Rasi Rama Parasu. Sawusnya lenggah satata, mangkana Raden Rama ngendika, Jengandika nimbali aku, Sang Resi?Rama Parasu amung manthuk lan tan pantara lama tetanya Sira kang aran Rama ya Regawa, bener?!Kepara bener pangandikamu Sang Resi, aku kang aran Raden Rama ya Regawa. Putra Nata Ayudyapala kang pembayun saka Rama Dasarata lan Ibu Ragu. Balik aku tumambuh marang sira Sang Resi, apa sira kang nama Resi Rama Parasu?Mangertiya aku kang aran Rama Parasu, ya Rama Bargawa, ya Rama Wadung utawa Yamadagni Putra. Nama jengandika Sang Resi wus kasusra anggegilani tumrap sakabehing para satriya. Paran kang dadi sedyane jengandika Sang Rama Parasu, dene jengandika ngendhegake lakuku. Apa barisaning wadya Ayudya gawe wisuna apadene osiking ati jengandika, Resi Rama Parasu?Babar pisan ora! Nanging wruhana, lamun ing dina saiki aku arep njaluk pitulungmu. Amarga wus wahyaning mangsakala ingsun kudu mulih marang kasidan jati, mula sira tak jaluk pitulungane kinen nguntapake patiku ngandika Sang Parasu.Sang Resi, aja Sang Resi darbe atur kang cengkah lawan kang sira ucapake? Yen jengandika nyuwun tulung supaya merjaya jenengsira, ingsun bakal suwala. Mangkana pangandikane Rama Ragawa.Geneya? Apa ingsun kudu angruda paripaksa sira nyendikani apa kang tak ucapake?Sang Resi, ucapmu kang njaluk tulung marang aku kuwi tetela amung wujuding rasa lelamisan. Pungkasaning aturmu kang bakal ngruda paripaksa iku sejatine kang tuwuh saka krenteging atimu nggone bakal merjaya kalawan aku. Iya apa ora Sang Resi?Babar pisan ora! Crita kang wus katuturake marang para satriya wis makaping kaping kang darbe karep supaya mengerti, lamun ingsun sejatine kepengin kandheg uripku saka astane Bathara Wisnu, ora bakal tak ambali maneh marang sira. Wenganing bathara kang nudhuhake lamun sira kang asarira Bathara Wisnu wus cetha wela-wela. Mula ingsun wus ngupadi sira marang Ayudyapala, marang Negara Mantili nganti tekan ing alas Dhandhaka kene, ora liya amung ngajap lamun sira bakal nguntapake patiku. Sang Parasu angandharkeAku ora bisa mateni jalma kang tanpa darbe luput marang jenengingsun. Rama Ragawa suwala nanging jroning batin anggung, tetanya apa bener lamun Bathara Wisnu wus anyarira jroning ragane.Aja kakehan wuwus! Saiki sira amung kari milih salah sawiji, Aku mateni sira apa sira kang mateni aku!Sangsaya puteg rasaning galih Prabu Dasarata mireng pirembugan antarane Sang Resi lawan putranira, Raden Rama Ragawa. Puntoning pikir, ngandika Prabu Dasarata, Oh Sang Resi, welasana marang putraku Rama Regawa. Rama, sira manuta marang kersane Resi Rama Parasu ngger!Nalika samana Sang Rama Regawa judheg sajroning nala. Rangu-rangu, mangu-mangu amung anjegreg kaya tugu sinukarta. Wekasan nalika Sang Rama Parasu angulungake ponang gendewa lan panah Kyai Bargawastra, sakala astane kumlawe nyandhak kekalihe. Gambira tyase Sang Rama Parasu, gya mundur palarasan sawatara. Ayo satriya kang luhur ing budi, tamakna pusaka Kyai Bargawastra marang jajaku!!!.Nanging sawusnya pusaka kacepeng ing asta, ical kang rasa rangu. Kanthi rasa pangati-ati Raden Rama nyenyuwun marang dewa kang akarya jagad, muga kinalisa ing sakehing dedosan. Pusaka ingembat tumuju marang jajaning kang Sang Maharesi. Sanadyan aboting langkap kagila-gila, nanging tumraping Sang Rama Ragawa amung abot kapuk saumpamane. Jumepret swaraning kekendheng bareng kang pesating warastra. Tumancep Bargawastra marang jajaning Sang Parasu, rebah ragane, kuthah ludirane bareng kang pesating nyawa Sang Parasu. Tan pantara lama musna wujuding Rama Parasu. Mukswa, dadi Dewa!!Tancep Kayon, kairing ing gangsa Sampak Manyura.

Semar Kuning

Kerajaan Dwarawati tengah berbenah. Di sudut-sudut kota, dihiasi umbul-umbul beraneka warna. Di gerbang-gerbang masuk perkampungan, terlihat indah dan bau harum bunga-bunga yang dirangkai oleh warga. Rakyat Dwarawati sedang bergembira menyambut kabar dari kerajaan tentang akan dilangsungkannya perkawinan antara putri raja yaitu Dewi Siti Sendari dengan putra Amarta Raden Abimanyu, putra dari Arjuna dan Sumbadra.

Panggung-panggung hiburan didirikan di tengah lapang, dipersiapkan untuk pesta pertunjukan hiburan bagi rakyat yang turut bergembira atas perkawinan itu. Orang-orang dari desa terlihat berbondong-bondong memasuki gerbang kotaraja dari segala arah. Tujuannya, pertama ingin turut menyaksikan perkawinan putri raja mereka, yang terkenal sangat cantik jelita, dengan seorang yang tak kalah terkenalnya karena begitu rupawan wajahnya dan begitu kesohor kesaktiannya, yaitu Abimanyu. Tujuan kedua tentu saja adalah menyaksikan dan ingin menikmati hiburan-hiburan yang jarang mereka saksikan di kampung-kampung mereka.

Sementara itu di kerajaan, Prabu Kresna tengah menerima kunjungan kakaknya Prabu Baladewa raja Mandura yang berkenan datang atas undangannya. Setelah di jemput di pintu istana, maka segera didampinginya Kakaknya itu menuju ruang pasewakan agung. Disana telah menanti Samba, putra Kresna dan Setyaki, senapati Dwarawati yang juga adalah adik iparnya. Segera mereka berdua menghaturkan sembah kepada dua raja kakak beradik itu dan diterima dengan senang hati.

Setelah duduk di kursi yang telah dipersiapkan untuknya maka Baladewa berkata :Yayi Kresna, ada apakah kiranya dinda memanggil Kanda untuk datang ke Dwarawati ini secara tiba-tiba. Tentu ada sesuatu yang mendesak dan penting sehingga utusanmupun tidak menyebutkan apa yang menjadi maksud dari undanganmu itu

Sebelumnya saya mohon maaf kepada Kanda atas undangan yang mendadak ini. Hal ini saya lakukan sebagai hormat dan bakti saya kepada Kanda Prabu, selaku saudara tua yang harus di hormati dan dijunjung tinggi. Perlu saya kabarkan kepada Kanda, bahwa kerajaan Dwarawati akan punya hajat besar, yaitu menyelenggarakan pesta perkawinan Siti Sendari dengan Abimanyu

Oooo pantas tadi sewaktu Kanda melewati alun-alun keadaan begitu ramai, rupanya akan ada pesta besar di Dwarawati ini. Tapi mengapa begitu mendadak dan terburu-buru Yayi. Dan sebentar sebentar Yayi . terus sekarang ada dimana besan, adikku Arjuna, dan Pandawa lainnya. Apakah mereka juga sudah ada disini ?

Dimas Arjuna sudah tiga bulan tinggalkan ksatriannya, Kanda. Tidak ada satupun yang tahu dimana keberadaannya sekarang, bahkan saudara-saudaranya Pandawa pun tidak tahu

Tapi bila besan tidak datang, bukankah itu hal yang tercela Yayi. Apalagi dimas Arjuna pastinya masih hidup walaupun keberadaannya tidak diketahui, bukankah dapat diupayakan untuk dicari Yayi ?

Saya sudah menyebarkan undangan ke berbagai penjuru dunia Kanda, bahkan sekarang sebagian sudah datang di Dwarawati ini. Kalau menunggu datangnya dinda Arjuna, tentu saya malu menghadapi para raja-raja tersebut untuk membatalkan sementara pesta perkawinan ini

Upacara pengantinnya kapan sih Yayi ?

Hari ini juga Kanda

Waduh waduh Kakangmu baru diberi tahu sekarang ya, keterlaluan kamu Yayi. Tapi tidak apa-apa, kalau malu karena sudah tersebarnya undangan kamu jadikan alasan untuk tetap melangsungkan perkawinan ini, boleh pilih, pilih malu karena mengundurkan hari perkawinan atau malu karena tidak genapnya lelakon karena dinda Arjuna tidak menghadiri pernikahan putranya.

Kanda Prabu, seluruh dunia sudah tahu bahwa Kresna adalah penjelmaan Bathara Wisnu, penguasa dan pengelola jagat ini. Oleh karenanya apapun pilihan yang saya lakukan, maka jagad tidak akan menyalahkanku. Dinda tidak akan menemui celaka, kalaupun menikahkan Siti Sendari dengan Abimanyu tanpa adanya dinda Arjuna, karna jagad ada dibawah kendaliku. Bahkan para dewapun segan terhadap Kresna

Eeeee lha dalah, jagad wasesane bathara Yayi, kok sampai begitu pikiranmu. Memang semua orang tahu bahwa yayi adalah titisan Wisnu. Kalau jalan pikiranmu begitu, berarti kamu membunuh orang juga tidak berdosa. Begitu Yayi ?

Benar Kakang Prabu, adikmu ini kalau berkehendak membunuh seseorang dan kemudian dilaksanakannya, tidak akan menerima dosa walau setitik. Sebab jagad tidak akan berani menyalahkanku, para dewapun demikian

Ooooo yo wis ra dadi ngapa. Terserah kamu saja Yayi. Kembali ke acara perkawinan anakku Siti Sendari dan Abimanyu, apakah mereka berdua telah siap. Bolehkah saya tahu atau bertemu mereka berdua. Kanda yang menghadap mereka atau mereka yang dipanggil kesini Yayi ?

Kanda Prabu mbok jangan begitu, bagaimanapun Kanda Prabu adalah orang tua yang harus dijunjung tinggi dan dihormati. Tentu mereka berdua yang akan menghadap Kanda Prabu. Samba, tolong panggil mereka berdua kesini !

Tergopoh-gopoh Samba segera menuju ke istana belakang, tempat dimana kudua mempelai tengah mempersiapkan diri menjalani upacara pengantin.

Dan tak lama kemudian kedua calon pengantin itu telah memasuki ruang pasewakan agung dan menghadap Prabu Kresna dan Prabu Baladewa. Setelah menghaturkan sembah maka mereka berdua duduk di tempat yang telah disediakan.

Anakku Siti Sendari, apa ya kamu telah mantab akan menikah dengan adikmu Abimanyu itu ?

Wo Prabu, ananda telah mantab lahir batin menikah dengan Kanda Abimanyu. Ananda tidak akan sudi menikah dengan pria lain selain Kanda Abimanyu. Hati ananda telah dipenuhi oleh cintanya, tak mungkin berbagi pada yang lain

Wah lega rasanya Uwo mendengar prasetyamu ini anakku. He Abimanyu, apa ya kamupun telah tetap niatmu mengawini mbakayumu ini ?

Sudah Wo Prabu Baladewa, niyat hamba sudah tidak dapat dipecah lagi, tekad hamba sudah utuh untuk merengkuh mbakyu Siti Sendari menjadi istri hamba. Cinta dan kasih hambapun telah hamba serahkan utuh kepadanya

Lha bagaimana dengan Ramamu yayi Arjuna yang tidak hadir di upacara nanti. Apakah kamu juga sudah rela ?Semua telah hamba serahkan kepada kebijaksanaan Rama Prabu Kresna

Oooo ya sudah kalau begitu. Dasar aku saja yang tidak tahu diri. Lha wong kalian semua sudah mantab dan telah siap untuk melangsungkan perkawinan kok malah dipersoalkan. Ya sudah aku orang tua hanya bisa memberimu restu semoga semua berjalan lancar dan kalian menemukan kebahagiaan dalam perkawinan nanti

Hingga saat telah tiba, acara perkawinan pun dimulai. Perkawinan agung antara dua putra raja yang begitu elok rupa, laksana bidadara dan bidadri yang turun dari kahyangan, ngejawantah. Semua orang yang melihat begitu terpesona akan kecantikan dan kegagahan kedua mempelai.

Temanten kakung pekik ing warna, nora sangsaya surem nanging malah sangsaya dados lan kabregasanipun, dhasar tetesing kusuma rembesing madu, dharahing atapa wijiling wong andanawarih, susila anoraga, tansah nengenaken dhateng kasubratan, mila datan elok lan mokal kalamun ingkang ginayuh tansah kasembadan.Temanten putri sulistya ing warna, kawistingal hambabar teja mandamaya, sesolahe milangoni lelewane hanuju prana, dhasar busana edi ingkang karengga.

Astane penganten putri bakuh kukuh gegondhelan astane ingkang kakung, pepuletan kekanthen asta paribasan renggang gula kumepyur pulut, sasat ora kena ginggang pinara sasra. Lamun cinandra kadya widadara widadari saking swargaloka tumurun ing ngarcapada, njujug aneng Dwarawati.

Para mudha myang taruna, jejaka sarta kenya warara, kang pirsa thukul osiking driya, dhuh kapan ya, bisa dadi manten kaya ngana ? Para sepuh kang wus sepi hawa, jroning nala anglocita, mbesuk kapan ya bisa mantu amahargya putra kaya ing dinten punika. Nanging keladuking kandha kang ngaya wara, uga ana priya tuwa kang anggadhuh angkara murka, mbesuk kapan ya bisa nggandheng kenya sesisih lima.

Para tamu kakung miwah putri sami suka jroning ati, tumut mangayubagya lan paring puja-puji pangastuti, mugi risang temanten kekalih tansah manggih basuki, raharja tulus widada, tan ana sakara-kara, atut runtut pindha mimi kang nembe hamintuna, pindha Dewi Ratih lan Bethara Kamajaya, tansah sakiyeg saeka praya, sayuk rukun anggayuh geyonganing kayun, padha kersane padha karepe, kaya suruh lumah lawan kurebe, sinawang seje rupane yen ginigit padha rasane.

>>

Sesaat setelah acara purna dan para tamu undangan sementara menikmati suguhan makanan nan melimpah dan mewah, muncul sosok gemuk pendek berwajah jelek berjalan megal megol menuju pasewakan agung langsung menghadap Prabu Kresna. Kemudian sosok itu berucap

Hamba mohon maaf nDaara, tidak dipanggil berani menghadap

He Kakang Semar, kedatanganmu yang tanpa diminta memang mengganggu pembicaraan para priyagung. Harusnya Kakang tidak boleh datang begitu saja, menyela pembicaraan dan memasuki ruangan agung para priyagung ini ketus Prabu Kresna menimpali ucapan Semar

Merasa tidak enak terhadap ucapan kasar adiknya Kresna, Prabu Baladewa mebalas ucapan Semar dengan ramah

Eeee tidak apa-apa Kakang Semar, kami senang atas kedatangan dan kehadiranmu. Hayo mari bergabung dengan kami

Belum selesai Baladewa berujar, Kresna telah menimpali lagi

Kalau Kakang Semar lapar atau haus kebetulan sekali, ini banyak tersedia makan dan minum bekas dari para priyagung. Tentu Kakang Semar cukup bisa menikmati

Eeee mbergegeg, ugeg-ugeg, hmel-hmel, sak dulito kula datang kesini tidak untuk mencari makan dan minum, apalagi makanan dan minuman bekas para raja kaum terhormat. Kalau soal lapar dan haus Semar sudah tidak memiliki. Bukankah sejak dulu saya telah dikaruniai wahyu delapan perkara nDara. Maukah nDara mendengar cerita tentang itu ?

Tidak perlu Kakang Semar menceritakan disini, menggangu pembicaraan para tamu disini sajaKembali Baladewa dengan cepat menukas

Ooo iya Kakang Semar, saya jadi pengin tahu bagaimana ceritanya itu. Ayo ceritakan biar saya yang mendengarkan

Oooo lae lae nDara Baladewa, awal mula saya jadi abdi adalah kepada Resi Manumanasa. Saat dia akan mukswa, saya merasakan kehilangan hingga menangis sedih seraya bertanya kelak siap yang akan menemaniku. Sabda sakti Sang Manumanasa kemudian memberikan teman seorang Bagong dari bayanganku sendiri, wewayangan kang bebagongan. Sejak saat itu pula saya diberi wahyu delapan perkara yang selamanya melekat pada diriku. Semar jadi tahan lapar, tidak mengenal mengantuk, tidak pernah sedih, tidak merasakan dingin karna dayanya air, tidak bisa terbakar oleh sebab api, terpenuhi segala apa yang diharap, bisa menjadi apa saja sesuai keinginan dan ditakdirkan berumur panjang. Jadi kalau perkara makan dan minum saja, walaupun serba mewah dan enak, kula mboten kepengin nDara. Maksud kedatangan saya kemari adalah menyampaikan turut berbahagia atas perkawinan nDara Abimanyu. Niat saya sih juga mau nyumbang.

Prabu Kresna kemudian merespon

Apa yang akan kau sumbang Kakang Semar, pastinya engkau tidak mempunyai apa-apa. Pakaianmu saja lusuh kumel dan telah compang-camping, jadi mana mampu kamu nyumbang kepada seorang raja

Oooo .. bukan berwujud harta nDara yang akan saya sumbang. Lha kalau harta yang saya berikan, ibaratnya menggarami lautan to, dan negri Dwarawati sudah begitu kaya sehingga apalah artinya sumbangan seorang Semar. Saya hanya ingin menyumbang sebuah tembang kepada nDara Kresna. Sebuah tembang Sarkara

Apa maksudnya itu Kakang Semar ?

Sarkara itu berarti gula, atau madu. Jadi saya ingin nembang Dandanggula nDara Baladewa

Ya sudah kalau begitu, cepat engkau lakukan Kakang Semar ujar Kresna dengan penuh ketidaksabaran karena merasa terganggu.

Kula mulai nembang nggih nDara

Kacarita nagri dwarawatitan prabeda kaywangan kaendrankabeh bab upa rengganesdasar ratu misuwurkalokengrat lumahing bumiyaiku prabu kresnatitising hyang wisnunyata ratu binatarakabeh dewa tresna pada asih tintrimpinter sakbarang karya

Prabu Kresna yang dituju tembang itu merasa bangga sehingga melupakan kejengkelannya sejenak. Senyumnya mengambang.

Yah memang begitulah keadaannya Kakang Semar. Engakau sunguh pintar merangkai kata-kata dan mengungkap faktaAda kelanjutannya nDara

Mung cacate ratu dwarawatinadyan pinter kurang wicaksanatega kalawan kadangedenira amemantuabimanyu siti sendaridatan tinunggu besankang nedeng wulangunngendelke dupeh kuwasawus tetela lamun ta kekurang adilasor samaning titah

Hening suasana ruangan agung itu setelah Semar menyelesaikan tembang itu. Tak ada yang berani mengeluarkan suara mengomentari tembang yang telah Semar lantunkan. Baladewa diam tiada bergerak. Samba begitu tegang melihat suasana mencekam dan hanya melirik melihat bagaimana reaksi ayahnya Prabu Kresna. Setyakipun hanya menunduk kelu, begitupun Sang pengantin baru, Abimanyu, hanya diam gelisah menunggu apa yang bakal terjadi.

Sementara itu, merah padam muka Kresna terlihat

Sigro muntab lir kinetab, duko yayah sinipijojo bang mawingo wengisNetro kocak ngondar-andirIdepnya mangala cakramrebabak wadananira pindha kembang wora-wari bang

Abimanyu !!!

Inggih, sendika dawuh rama prabu

Kamu sudah menjadi bagian dari keluarga Dwarawati setelah resmi menjadi suami dari anakku Siti Sendari tadi. Dan kamu adalah calon seorang raja dan juga senapati agung. Apa yang bakal engkau lakukan bila orang tuamu yang adalah seorang raja negara besar, dihina oleh orang kecil kaum sudra papa di depanku ini ?

Gundah Abimanyu mendengar perintah mertuanya itu. Hatinya bercabang antara menuruti perintah mertuanya, atau menuruti kata hatinya yang begitu sayang kepada pamomongnya sedari kecil, Semar. Di pandanginya sosok yang begitu lekat di hatinya itu. Sosok yang bisa dikatakan berantakan untuk ukuran manusia normal, tubuh cebol bulat, hitam dan jelek serta wajahnyapun tak berbentuk menarik, namun begitu disayanginya seperti halnya ayahnya dan para leluhurnya. Dari resi Manumanasa, Sakri, Sekutrem, Palasara, Abiyasa, Pandudewanata sampai ke ayahnya Arjuna, menempatkan Semar di posisi yang terhormat.

Abimanyuuuu !!! kembali suara Kresna penuh tekanan terdengar.

Suara yang tidak keras namun karena hanya satu-satunya yang muncul dikeheningan suasana, terdengar bagai halilintar di telinga Abimanyu.

Dan tak ingin mendengar perintah untuk kali ketiga, Abimanyu segera menghampiri Semar dan setelah dekat meludahi kuncung Semar serta wajahnya.

Kembali keheningan tercipta diruangan besar itu. Kali ini lebih mencekam. Semua orang yang ada dan menyaksikan peristiwa itu, tertegun dan hampir tak percaya bahwa itu nyata.

Ada sekilas senyum yang tersungging di bibir Kresna, namun sebaliknya wajah Baladewa mengeras, mata membesar dan memerah pertanda kemarahan mulai naik di kepala.

Sementara, Semar dalam diam mengelap dengan punggung tangan bekas air ludah yang melekat di kuncung serta wajahnya. Tidak ada amarah di wajahnya, hanya rona kesedihan yang tiba-tiba muncul menggelayuti wajah dan tubuhnya. Kemudian dipandanginya singgasana Kresna seraya berkata :

Nggih tidak apa-apa tidak mengapa saya diperlakukan seperti ini oleh semua nDara yang ada di sini. Biarlah semua ini saya terima. Saya menyadari bahwa saya hanyalah orang kecil, wong cilik ongklak angklik, tentu tidak akan ada orang yang sudi menolong. Semar ada untuk mengingatkan yang lupa. Terus apa gunanya saya menunggu orang yang sudah tidak mau diingatkan dan sudah tidak memiliki nurani lagi. Saya mohon pamit nDara

Hampir semua mata yang memandang kepergian Semar menyimpan duka. Begitupun Abimanyu, serasa mimpi bahwa dia telah melakukan tindakan yang luar biasa tercela itu. Tak percaya bahwa dirinya sudah menghina orang yang begitu dikasihi dan mengasihinya. Jiwanya merintih hatinya hancur.

Pun demikian dengan Baladewa, begitu sosok Semar lenyap dari pandangan, segera beranjak dan menghampiri Abimanyu. Dengan kemarahan meluap, di tudingkannya tangan ke arah Abimanyu.

He Abimanyu, apa yang telah kau lakukan tadi. Teganya kau menghina Kakang Semar begitu rendah. Tidakkah kau ingat, siapa Kakang Semar itu. Bahkan ayahmu Arjuna, kakekmu Pandudewanata, eyangmu Begawan Abiyasa sampai leluhur-leluhurmu begitu menghormati Kakang Semar dan menempatkannya dalam kedudukan yang mulia, dan tak mungkin menghinakan seperti apa yang tadi tlah kau lakukan. Uwamu tak mau campur tangan atas perbuatanmu tadi, terserah apa yang akan kamu lakukan lagi kelak. Terserah engkau mau berbuat apa, tapi ingat, sekali lagi engkau melakukan hal hina seperti itu, uwakmu ini yang akan menjadi lawanmu !!!

Kemudian Baladewa membalikan badan dan kembali menghadap kepada Kresna. Dengan menurunkan suaranya, kembali dia berucap

Yayi Prabu, Kanda kira sudah cukup keperluanku disini. Saya mohon pamit yayi, semoga tidak ada kejadian apa-apa setelah ini.

Matur nuwun Kanda Prabu atas kedatangannya, dan dinda tegaskan sekali lagi bahwa kejadian-kejadian tadi semuanya adalah tanggung jawab dinda pribadi. Yakinlah bahwa tidak akan ada apa-apa karena ada titisan Bathara Wisnu disini

Terserahlah apa katamu Yayi, aku mohon pamit !

Dengan berjalan pelan Semar keluar dari istana Dwarawati menuju alun-alun. Disanalah anak-anaknya menunggu dia kembali. Dan benar saja, terlihat dari jauh Gareng Petruk dan Bagong ngawe-awe tangan memberi tanda keberadaannya. Sepertinya mereka telah selesai berkeliling menyaksikan keramaian di seputar alun-alun itu.

Lha itu Ramane Semar sudah kelihatan, wah pasti membawa oleh-oleh makanan. Pastinya lezat-lezat lha wong yang punya hajat kan raja Dwarawati Petruk langsung nrocos.

He eh Truk, pasti juga Ramane Semar dibekali uang bayak oleh nDara Abimanyu. Kan ndara Abimanyu lagi hepi, jadi tentunya Ramane sebagai pamomongnya dapat limpahan rejeki. Betul nggak Mo kata Gareng sambil membayangkan segera dapat membeli sarung baru sebagai ganti sarungnya yang sudah bolong dimuka dan di belakang.

Kang Gareng dan Kang Petruk boleh berharap, tapi kelihatannya Rama Semar nggak bawa apa-apa tuh kata Bagong kalem

Boleh jadi makanannya nanti diantar ke sini oleh utusan dari istana Petruk masih berharap

Barangkali uangnya disembunyikan Rama di balik sarungnya itu Garengpun masih percaya

Kalau gitu, geledah saja sarungnya Rama Semar, kalau ada yang ganjel berarti itu kemungkinan uang, Kang Gareng Bagong mencoba memberi solusi

Lha kalau yang ganjel bukan uang, itu terus apa Gong

Ya tinggal dilihat no kenapa ganjel disitu

Kalau nggak boleh di lihat

Diintip atau kalau perlu dipegang aja

Ini pada ngapain sih kok malah ngurusin per-ganjel-an, Kang Gareng sama Bagong lihat nggak Ramane Semar lagi gimana gitu ujar Petruk yang sedari tadi memperhatikan Ramanya.

Kita lagi berseneng-seneng ria Ramane kelihatannya malah pasang wajah sedih, senyum pun tidak. Kok lain dari biasanya. Ada apa sih Mo, apa guyonan kami bertiga ini kurang berkenan di hati Rama ?

Tak urung Gareng dan Bagong pun segera memandang Ramanya dengan lebih seksama. Terlihat memang wajah Semar begitu muram. Biasanya mendengar celotehan anak-anaknya, Semar tertawa-tawa senang atau minimal mesam-mesem sendiri. Ini tidak.

Ada apa to Rama, kok terlihat muram begitu. Kalau seperti itu wajah Rama terlihat semakin jelek lho, wis elek tambah elek. Lihat Bagong itu Mo, selalu cuek dan hepi-hepi aja sehingga biar elek tapi pede aja seakan wajahnya menyerupai ndara Arjuna seloroh Petruk mencoba menghibur Ramanya

Toh kualitas seseorang tidak hanya diukur dari tampilan dan bungkusannya saja, begitu kan Kang Petruk. Nggak kayak Kang Gareng kemarin tuh, pengin pamer kalau punya sandangan banyak eee baju dan celananya dipakai kabeh. Sudah pakai beskap, blangkon-an, sarung dan kolornya masih dipakai pula. Kirain ada kondangan, eeee ternyata mau ke sawah, macul Bagong tidak mau kalah

Mau tidak mau akhirnya hati Semar sedikit terhibur mendengar banyolan dan ledek-ledekan anak-anaknya tadi.Wis wis wis tidak perlu saling mengejek. Sebenarnya Rama kalian ini memang lagi muram mengingat perlakuan ndara-ndara kalian di dalam istana tadi. Kalian sudah tahu kan, ndara Arjuna sedang tidak ada lha kok ndara Kresna tetap saja melangsungkan pernikahan Siti Sendari dengan Abimanyu. Rama kemudian mengingatkan ndara Kresna eeee kok malah marah dan kemudian menyuruh Abimanyu untuk melakukan sesuatu. Tahu nggak Le apa yang kemudian Abimanyu lakukan. Dia kemudian meludahi kuncung dan muka Rama

nDara Abimanyu Mo !!! Gareng mbengok berteriak

Masak sih Mo, nDara Abimanyu begitu, apa Rama tidak menghindar Petruk setengah mbengok

Kalau saya jadi Rama, tak tadahi, tak tampung saja air ludah yang disemprotkan nDara Abimanyu. Kemudian tak kumpulin dan saya buntel di bawa pulang ujar Bagong kalem

Wis wis wis anak-anakku kabeh, Rama sekarang lagi pengin sendiri nggak ingin kalian ganggu. Rama ingin berjalan mengikuti kata hati kemana kaki ini melangkah. Tolong kalian sekarang mencari dimana keberadaan nDara Arjuna dan wartakan semua yang terjadi disini kalau sudah ketemu. Jangan tanya sampai kapan dan kemana tujuan Ramamu. Nala Gareng, kamu sebagai yang tertua tolong pimpin adik-adikmu ya

Okelah kalau begitu Mo. Have a nice trip !

Itu bahasa apa Kang Gareng ? Petruk bertanya

Mosok gitu aja nggak tahu to Kang Petruk, itu bahasa Ngalengka artinya mudah-mudahan perjalanan Rama selamat, tak menemui arah melintang, tak terhalang macet di jalan, tak tergoda warung makan di pinggir jalan dan akhirnya sampai tujuan dengan sukses

Lha kok artinya panjang sekali to Gong padahal kata-katanya cuman sedikit Petruk curiga

Ya begitulah basa Ngalengko. Makanya jadi orang yang cerdas Kang !

Nun jauh di selatan kerajaan Dwarawati, terdapat sebuah kerajaan yang cukup besar bernama Guwakancana, disebut pula Kutakarukmi. Rajanya seorang raksasa yang bergelar Prabu Dewaketuk dengan didampingi patih Kumbarananggo.

Sang raja tengah mengalami sakit. Sakit bukan sembarang sakit, melainkan tengah terpanah asmara. Sering melamun, tersenyum dan kadang tertawa-tawa sendiri membayangkan imajinasi akan kekasih hatinya. Gandrung tidak mengenal kasta, dikala cinta telah tertancap, siapapun merasakan indah dan perih akibatnya. Terasa indah pabila tersampaikan apa yang menjadi hasrat, walau itu hanya sesaat dalam mimpi ataupun rekayasa pikiran, terasa perih bila tak sesuai dengan harapan dan bayangan sang kekasih meninggalkan dirinya.

Tih Patih Kumbarananggo

Sendika dawuh Gusti

Kamu pernah sakit wuyung nggak Tih

Kalau sakit gayung belum pernah Gusti

Wuyung Tih dudu gayung

Oooo kalau duyung saya pernah lihat Gusti

Wuyung Tih .. wuyung jatuh cinta. Walah punya patih kok pendengarannya kurang to

Ooo nggih Gusti mohon maaf. Memang beberapa hari ini kuping saya agak mbrengengeng begitu. Kalau jatuh cinta sudah pasti pernah Gusti. Malah beberapa kali, termasuk sama ibunya anak-anak saya ituElok tenan Tih .. sampai beberapa kali kamu jatuh cinta. Jadi sekarang istrimu berapa Tih ?

Ya cuman satu to Gusti

Lha kok cuman satu ?

Yang jadi cuman satu, yang lainnya cuman jatuh cinta tapi bertepuk sebelah tangan

Maksudnya gimana to Tih ?

Saya cinta setengah mati, yang saya jatuh cinta-i mati beneran

Lha kok bisa Tih ?

Nah itu yang saya herankan Gusti. Setiap yang saya sir kok tiba-tiba mati dadakan

Lha yang sekarang menjadi istrimu bagaimana Tih ?

Makanya setelah saya analisa dari berbagai sisi maka penyebabnya adalah saya mendekati perawan. Makanya saya kemudian mencoba ngepek janda Gusti, dan akhirnya bisa hidup sampai sekarang

Ha ha ha ha Tih Patih. Aneh juga nasibmu itu Tih. Tapi kan istrimu sekarang biar janda tapi sulistya ing warna ta Tih ?

Menurut saya begitu Gusti, tapi menurut Togog dibawah standar Gusti, nggak tahu itu artinya apa

Ha ha ha ha yo wis radadi ngapa.

Gusti tanya tanya begini apakah sedang jatuh cintakah ?

Benar Tih. Sudah tiga malam Gustimu ini mimpi yang sama. Bertemu dengan seorang putri yang bak bathari dari kahyangan. Biyuh biyuh biyuh Tih, uayune uleng-ulengan tenan Tih. Senyumnya luar biasa manisnya. Kalau tertawa Tih duniapun ikut tertawa, dunia menjadi berseri. Kalau berjalan Tih .. hatiku ikut terbang. Setelah kutanya dia bernama Siti Sendari. Tahu nggak Tih kamu putri mana Siti Sendari tadi ?

Halah bilai iki. Apakah Gusti beberapa minggu yang lalu tidak di undang oleh Prabu Kresna raja Dwarawati ?Diundang apa Tih, kan tidak ada utusan dari Dwarawati ta Tih

Beberapa minggu lalu, saya memperoleh informasi dari intel yang saya sebar bahwa Ratu Dwarawati punya hajat besar, yaitu mengawinkan Siti Sendari dengan Raden Abimanyu

We lha dalah jagat wasesane bathara lha kok ngene. Wis tapi saya tidak peduli Tih. Mau sudah kawin atau belum, saya tetap tresna Tih. Sekarang terserah apa upayamu untuk mewujudkan keinginanku ini Tih

Wah berat itu Gusti

Tih !!! Kamu digaji sebagai patih itu tugasnya ya melaksanakan perintah Raja !

Oh ya .. nggih, akan saya kerjakan semaksimal mungkin. Akan saya minta Siti Sendari, kalau tidak bisa dengan cara halus, kalau perlu negri Dwarawati akan saya bumi hanguskan

Ha ha ha begitu Tih itu baru Patih Kumbarananggo

Laksanakan secepatnya Tih

Siap Gusti, saya berangkat sekarang juga. Nyuwun pangestu Gusti !

Ya Tih tak pangestuni

>>

Hari itu juga, pasukan Guwakancana dengan prajurit-prajurit raksasanya menuju Dwarawati mengemban tugas raja mereka. Dan ketika sudah mencapai perbatasan Dwarawati, hal tersebut diketahui oleh pasukan Dwarawati dibawah pimpinan Senapati Setyaki. Segera pertempuran antara prajurit Dwarawati dan Guwakancana terjadi.

Pertarungan antara Setyaki dan Patih Kumbarananggo pun berlangsung seru. Namun ternyata patih Guwakancana memiliki kesaktian yang luar biasa. Setyaki dalam tekanan. Para prajuritnyapun mempunyai nasib sama, mulai mundur teratur akibat desakan pasukan raksasa yang beringas.

Pada saat yang kritis itu, tiba-tiba dari angkasa muncul seorang satria yang langsung menyerang para prajurit raksasa Guwakancana. Pasukan raksasa yang sebelumnya diatas angin, mendapat serangan bak angin topan dari satria tadi, seketika kocar-kacir. Setelah itu satria tadi segera menghampiri Patih Kumbarananggo dan menyerangnya dengan trengginas. Setyaki yang sudah berkeringat dingin, melihat satria itu seketika tersenyum senang dan segera memperoleh tenaga kedua untuk membantu prajurit Dwarawati menyerang prajurit-prajurit raksasa Guwakancana.

Kedudukan sekarang berubah, gantian prajurit Guwakancana yang terdesak, begitupun Patih Kumbarananggo. Dia mulai terdesak oleh olah kridanya satria itu. Dan akhirnya berteriak memberi aba-aba kepada prajuritnya untuk mundur. Tergopoh-gopoh prajurit-prajurit Guwakancana mundur menjauhi prajurit Dwarawati.

Gatotkaca ! Terima kasih engkau telah membantu pamanmu ini melawan Patih Kumbarananggo dari Guwakancana

Sudah menjadi tugas kewajibanku Paman untuk membantu Dwarawati

Kalau begitu, ayo ikut pamanmu ke Dwarawati untuk menghadap Prabu Kresna

Sendika Paman

Sosok pendek, bulat, hitam dan berwajah suram itu berjalan pelan sendiri di tengah hutan belantara gung liwang liwung.

Ya sosok itu adalah Semar yang tengah membawa jiwa gundah dan lara. Berjalan tanpa arah sekehendak kaki melangkah. Meskipun sendirian di hutan nan angker dan banyak dihuni oleh binatang-binatang buas, namun anehnya tiada yang sanggup mendekat apalagi menyentuh untuk mengganggu tubuh sosok itu. Bahkan singa, harimau, serigala sampai jin setan perayangan yang berkeliaran disekitar hutan itu, terdiam dan hanya memandang sosok itu dengan pandangan penuh hormat.

Ya jiwa minulya itu adalah Nayataka, naya adalah wajah, rona, ulat (basa jawa) dan taka adalah mati. Wajah kematian yang menggambarkan bahwa pemiliknya telah mencapai taraf mengenal dan telah siap mati kapanpun. Bahwa kematian adalah wajib adanya karena nyawa adalah milik Sang Maha Kuasa.

Ya jiwa minulya itu adalah Nayabadra atau badranaya, naya adalah ulat, badra adalah bulan. Sang pemilik wajahnya bersinar bak rembulan. Terang dan meneduhkan bagi sesiapa yang memandangnya. Menentramkan yang bersapa dan berdekatan dengannya.

Sosok Semar adalah penggambaran manusia dan Tuhannya, antara penuh kekurangan dengan kesempurnaan. Semar adalah seorang lelaki karena bagian kepalanya menyerupai laki-laki, namun payudara dan pantatnya adalah perempuan. Rambutnya memiliki kuncung layaknya anak-anak, namun tlah memutih seperti orang tua. Bibirnya slalu tersenyum menggambarkan kegembiraan dan kebahagiaan, namun matanya selalu basah oleh tangis kesedihan. Semar adalah kita, yang sering tertawa namun kerap pula menitikan air mata lara, adakalanya bersikap kekanak-kanakan namun kerap pula bertindak bijaksana. Semar adalah kita, yang dalam diri bersemayam kekurangan, cacat dan jauh dari sempurna. Dan bila kita menyadarinya dan berupaya tuk mengurangi kekurangan dan mengedepankan kebaikan maka Allah Yang Maha Sempurna dapat berkenan meyertai jiwa dan raga kita.

Seraya berjalan pelan, Semar lirih mendendangkan sebuah lagu

Bocah Bajang nggiring anginanawu banyu segarangon-ingone kebo dhungkulsa sisih sapi gumarang

Bojah bajang menggiring anginMenguras air lautanPeliharaannya kerbau bodohBeriringan dengan sapi gumarang

Seolah Semar mewartakan kepada seluruh isi hutan belantara itu, mengabarkan kepada seluruh penghuni dunia, bahwa manusia dikaruniai kelemahan yang ada pada wujud seekor kerbau, namun di sisi lain juga memiliki kelebihan layaknya sapi gumarang yang cerdas dan bertanduk tajam. Dan untuk gapai restu Ilahi haruslah diupayakan mengharmoniskan antara sifat yang serba kurang, lemah dan cacat di satu sisi dan sifat yang serba sempurna di sisi yang lain, manusia membutuhkan perjuangan panjang, sepanjang umur manusia itu sendiri, seperti bocah bajang nggiring angin dan nawu segara, menggiring angin dan menguras lautan, tiada pernah kan selesai.

Semar mendendangkan begitu lirihSemar melantunkannya sepenuh hatiSemar menghayati makna yang tersirat dengan khitmatSemar berdendang lirihSemar merunduk khusyuDan kemudian tangannya memelintir kuncungnya

Seketika ..

Laksana bom nuklir meledak, dentamnya mengguncang kahyanganPara penghuninya begitu terkejut digunjang gempa tiba-tibaPara dewa dewi bertanya apa yang terjadiPara batara batari segera ingin tahu siapa yang mampu menciptakan guncangan dahsyat iniGeger kahyangan !!!

Dan segera Batara Endra, Batara Brahma dan Batara Bayu melesat menuju dunia. Didekati oleh mereka cahaya yang benderang di tengah hutan belantara. Dan disana tlah berdiri Semar ya Batara Ismaya

Semar adalah dewa nyarira jalmaSemar adalah kakandangane Batara Ismaya

Sesampai di hadapan Semar, maka seketika ketiga dewa itu menghaturkan sembah dibawah kaki Semar

He Endra, Brahma dan kamu Bayu. Ada apa kalian datang kesini ngejawantah, apakah kamu disuruh Bapakmu Sang Hyang Jagat Nata ?

Wo Batara Ismaya, kahyangan Rinjamaya (kediaman Batara Endra) gonjang ganjing diguncang gempa. Tentu ada sebab hal itu terjadi. Kiranya Wo Batara yang menyebabkan ini. Ada apakah gerangan Wo ? sembah Endra takjim

Demikian pula kahyangan Panglawung (kediaman Batara Bayu) Wo Batara, hamba jadi ingin tahu apa yang tengah disusahkan Wo Batara Batara Bayupun melaporkan.

Idem Wo, kahyangan Argadahana gonjang ganjing. Laporan selesai ! singkat Batara Brahma.

Ora ana apa-apa kok, perkara enteng saja kok sampai kalian datang ke hadapanku. Bertiga lagi. Selamanya aku nggak pernah susah, selamanya aku ngak pernah kuatir. Aku dibuat sakit hati kalau membalas itu wajar, namun aku tidak mau melakukannya karena aku sudah menerimanya. Tentu kalian sudah tahu apa yang terjadi. Saat ini Kresna sedang ditinggalkan Wisnu, Kresna lagi koncatan Wisnu-nya ucap Semar ya Batara Ismaya kalem.

Tapi memang sungguh keterlaluan sikap Kresna kepada Wo Batara, aku nggak terima Wo dengan nada marah Endra menjawab.

Begitupun aku Wo, akan kubalas Kresna dengan yang setimpal. Biar Kresna tuh eling siapa sebenarnya dirinya berapi api Bayu berkata

Idem Wo Batara ! singkat Brahma melanjutkan saudara-saudaranya

Terserah apa yang akan kalian lakukan, yang jelas aku tidak akan campur tangan dan tidak menyuruh kalian. Tapi ingat kalaupun ingin mengingatkan, hanya Kresna yang salah dan jangan kau ganggu yang lainnya apalagi rakyat Dwarawati

Kalau begitu saya mohon pamit nyuwun pangestu Wo Batara

Saya juga mohon pamit untuk melaksanakan rencana kami mengingatkan Kresna Wo Batara, mohon pangestunya Endra dan Bayu mohon pamit

Idem Wo singkat Brahma pamitan

Ingat anak-anakku semua, seperti yang tadi telah aku sampaikan, aku tidak mangestoni lho, namun apa yang kalian telah rencanakan aku berharap atas dasar kebijaksanaanmu sendiri. Aku yakin bahwa kalian telah mampu untuk menempatkan segala sesuatu pada tempatnya dengan bener lan pener

Sementara itu, di kamar tidur pengantin baru, Abimanyu dan Siti Sendari, suasana romantis segera terasa. Dihiasi dengan dekorasi interior yang indah nan menawan serta di sekeliling ruangan tercium aroma wewangian yang nyaman dan membangkitkan gairah, suasana siang itu terasa menyejukan. Panas di luar istana, namun begitu dingin di ruangan pengantin. Panas di dalam dada akibat gejolak dan hasrat dirasa, namun dingin menyentuh hati yang tlah menyatu.

Masing-masing akan menyampaikan rasa cinta yang tlah menggumpal, namun saat menyaksikan wajah sang kekasih, tiba-tiba lidah kelu dan kata-kata tak mampu keluar. Yang ada hanya pandang-pandangan, senyam-senyuman, dan pegang-pegangan .. tangan.

Abimanyu kemudian memandang istrinya. Yang dipandang malu tertunduk. Melalui mata pandangan, dijelajahinya seluruh tubuh wanodya yang tengah berdiri didepannya dan kini telah menjadi miliknya. Sempurna ! Dia memperoleh istri yang memiliki kecantikan yang sempurna, dari ujung rambut sampai ujung kaki semua serba indah.

Untuk menghilangkan kekakuan suasana, rikuh pakewuh, serta lebih mendekatkan rasa dan hasrat, maka Abimanyu membawa istrinya untuk menghirup udara segar dan menikmati keindahan taman di samping istana.

Dengan bergandengan tangan intim, kedua sejoli itu berjalan pelan seraya bercanda mesra menikmati indahnya suasana.

Taman itu adalah taman di lingkungan keputren di Dwarawati, sehingga tlah biasa Siti Sendari menikmati keindahan dan keelokannya. Taman luas dengan pohon dan bunga beraneka rupa, gemericik air sungai dan bunyi binatang-binatang piaraan, menambah lengkap isi taman seolah menghadirkan suasana surga bagi pemiliknya.Para penghuni taman, burung-burung, sungai, air, batu, serta awan mega di angkasa seolah tlah menjadi kawan setia Sang Dewi, dan slalu menyapanya.

Wanodya sulistya ing warna dasar pinter angedi busana ngadi sariramanuk-manuk kang padha menclok panging kayon pating caruwet oceheparandene dupi mulat tindaknya Dewi Siti Sendari cep klakep kaya binungkemsami mandhap saking ngepang andekur yen manungsa-a kaya sung pambage dateng rawuhipun sang putri linangkung kali cilik kang padha mambek sakala banyune kemricik ebahing toya labet denya kepengin tumingal marang sulistyaning warna putri minulya mina-mina alit kang mapan ing kono pating calungup pada ngatonake sirahe awit denya anginceng sarta anginjen anglirik namatake marang sulistyane wanodya utamapadas turi padha ambrol watu gedhe padha gathuk watu cilik padha gathikupama wujude manungsa padha saur-sauran takon genti tinakonsuket grinting kang kang wus aking karana dangu tan kejawahanparandene ketetesan keringete saknalika subur semi angrembuyungwalang-walang kang padha menclok ing witing sidaguri padha mabur pating kleper angubengi lungguhane Dewi Siti Sendariyen manungsa-a sung pambagya dateng rawuhing putri agung sekaring kedhaton Dwarawatimega putih anggung lumayang mayungi dateng bentering suryaangayomi Sang Dewi aja nganti kaladuk langking pakulitane awit saka kasorotan bagaskara

Setelah puas berjalan menikmati indahnya taman, kedua sejoli itu melepas penat seraya duduk berdua di bangku taman. Wajah Siti Sendari semakin cerah, pipi memerah diterpa panas dan angin, di hiasi sedikit titik keringat di kening, menambah segar pandangan Sang Abimanyu.

Adikmu ini sangat bangga dapat memperistri Mbakyu Siti Sendari

Ah kok Kanda masih memanggil Mbakyu sih. Memang kalau menurut silsilah, saya ini lebih tua dari Kanda, tapi saya kan sekarang sudah menjadi istrimu, jadi sudah seharusnya Kanda memanggil Dinda kepada saya, bukan begitu Kanda

Memang benar, kalau dirunut secara silsilah, Abimanyu dan Siti Sendari adalah masih trah Mandura. Siti Sendari berayah Kresna dan Kresna adalah anak dari Basudewa, raja Mandura. Ayah Abimanyu, Arjuna beribu Kunti yang adalah adik dari Basudewa. Maka berdasarkan itu Siti Sendari di anggap lebih tua dari Abimanyu.

Benar Mbakyu eh benar Dinda. Mengapa Kanda bilang bahwa saya sangat bangga memperoleh Dinda sebagai istri, Dinda pengin tahu ?

Terserah Kanda

Karena Dinda adalah wanita yang sulistyo ing warna dalam segala hal. Wajah dan tubuh dinda begitu indah sehingga tak bosan Kanda memandangnya. Begitupun hati Dinda begitu lembut dan baik. Bagaimana Kanda tak merasa bangga ?

Ah Dinda jadi malu rona merah kembali mewarnai wajah Siti Sendari dan kali ini pujian suaminya itu bak api dalam sekam yang mengobarkan gairah kepada suaminya. Tak sadar kemudian dia bertanya :

Kanda, di Madukara kalau siang hari mentari lama nggak tenggelamnya menjadi malam

Yah biasa saja Dinda, kalau sudah siang terus sore, pasti tidak lama kemudian malam pasti menjelang dan kemudian datang dengan sendirinya. Kok Dinda bertanya begitu sih, maksudnya apa ?

Kalau di Dwarawati ini rasanya kok siangnya lama ya Kanda. Perasaan dari tadi sang bagaskara masih menampakan diri saja, padahal sudah lama di atasnya. Terus malam kenapa belum datang-datang ya ?

Ehm ehm tenggorokan Kanda tiba-tiba kok jadi serak ini Dinda. Ehm

Oh ya kalau begitu kita ke kamar aja yuk Kanda

Ehm ehm nggak perlu nunggu malam kan ?

Ah Kanda bikin malu Dinda ajah

Dan dengan agak terburu-buru kedua sejoli pasangan pengantin baru itu menuju ke kamar untuk menyembuhkan ehm ehm Abimanyu tadi.

Tidak perlu diceritakan apa yang terjadi di kamar pengantin.

Nun di angkasa terlihat tiga sosok tengah melayang terbang di atas bumi Dwarawati. Bagi orang awam, sudah tentu mereka tak terlihat. Mereka bertiga tengah memperhatikan keadaan negara Dwarawati dari angkasa di siang hari itu.

Benar, nereka bertiga adalah Bathara Brahma, Bathara Bayu dan Bathara Endra. Setelah meninggalkan Semar dari hutan belantara itu, maka mereka segera menuju negri Dwarawati. Segala rencana telah disusun untuk melaksanakan hukuman sebagai peringatan kepada Prabu Kresna atas tingkah polah dan kesombongannya mengagung-agungkan diri sebagai titisan Wisnu yang berkuasa di dunia. Perlakuan kepada Semar sungguh sudah keterlaluan, pun kepada adiknya sendiri Arjuna yang mengabaikan kehadirannya dan menganggapnya tidak ada walaupun ada peristiwa yang sangat penting bagi seorang ayah, yaitu menikahkan anaknya Abimanyu.

Hong wilaheng awigeno mastuhu bawana langgeng, Kakang Brahma dan Kakang Bayu, mari kita mulai pekerjaan kita. Namun ingat petuah dari Wo Batara Ismaya, agar bencana yang kita berikan diupayakan agar jangan sampai menimpa kawula yang tidak tahu menahu dan tidak bersalah. Bencana kita fokuskan disekitar istana Dwarawati saja. Mari Kakang kita mulai ! begitu ungkap Bathara Endra untuk memulai rencana mereka.

Sesaat kemudian, Batara Endra mulai mengheningkan cipta, amuja tirta, mengendalikan air di sekeliling bumi Dwarawati dan seketika hujan sangat deras turun bak di curahkan isi laut ke bumi. Tak lama kemudian, banjir ladu walik watu, banjir bandang bagaikan tsunami datang menerpa dari alun-alun menuju istana Dwarawati. Pinggir kedaton mulai di terjang air bah dan seterusnya mulai memasuki sitinggil istana.

Batara Brahma tak mau kalah, setelah mengheningkan cipta maka keluar dari kedua belah tangannya dahana sagedung-gedung ngepung kutha Dwarawati, bola api raksasa mulai melingkupi istana. Sehingga api bergabung dengan air mulai merangsak ke dalam istana menciptakan suasana mengerikan bagi sesiapa saja yang menyaksikan.

Tak cukup dengan itu semua, Bathara Bayupun kemudian ikut berkontribusi. Diciptakannya angin topan bergulung-gulung, barang apa saja yang dilaluinya porak poranda. Pohon nan besar dan kuat tercerabut akar-akarnya dan ikut terbawa terbang. Tembok yang kokoh dan tebal seketika roboh dan puing-puingnya terhambur kesegala arah bagai kapas diterbangkan angin saja.

Geger istana Dwarawati !

Suara jerit perempuan terdengar menyayat hati, ketakutan. Tak tahu apa yang harus dikerjakan karena angin topan, air bah dan kobaran api datang begitu tiba-tiba.

Begitupun Prabu Kresna yang sedang berbicara dengan kakaknya Prabu Baladewa yang tengah bersiap-siap pulang ke Mandura, sangat terkejut melihat bencana yang menimpa kraton Dwarawati yang datang begitu tiba-tiba.

Kresna yang biasanya sangat tabah, sabar dan cerdik dalam mencari solusi yang cepat dan tepat, kali ini terlihat bingung dan tak tahu apa yang harus dikerjakan. Begitupun Baladewa yang biasanya mengandalkan adiknya Kresna dalam segala hal, kali ini tambah bingung atas apa yang terjadi. Walaupun sebenarnya dalam hati kecilnya percaya bahwa bencana ini adalah akibat dari penghinaan Kresna kepada Semar pada peristiwa perkawinan Abimanyu dengan Siti Sendari belum lama tadi.

Ini gimana Yayi Prabu, cepatlah engkau bertindak kalau tidak ingin kita hancur diterjang oleh air bah yang begitu dahsyat, api yang berkobar-kobar dan angin yang mengobrak-abrik istana ini

Saya juga bingung Kakang Prabu, pusaka-pusaka sakti yang aku punyai semua hilang. Sepertinya terbawa air bah tadi

Lha Wisnumu yang kamu unggul-unggulkan selama ini mana, segera keluarkan Yayi. Bukankah Wisnumu dapat menaklukan dunia ini sesuai keinginanmu. Kalau cuman bencana seperti ini sepertinya tidak ada artinya dibandingkan kekuasaan Wisnumu Yayi

Haduh Kakang Prabu kok sepertinya kekuatan Wisnu hilang dari diriku ya

Ayo cepat keluarkan, masak gini aja tidak bisa mrantasi gawe, bukankah Wisnumu sanggup untuk menahan air, api dan angin yang seberapa besarpun

Haduh Kakang jangan meledek begitu dong. Benar Kakang, sepertinya Wisnu telah oncat dari diriku, yang penting sekarang kita selamatkan keluarga Dwarawati dulu Kakang. Semua pusaka-pusakaku tak tahu dimana sekarang, tapi saya masih mempunyai kereta Jaladara Kakang.

Kalau begitu ayo cepat kita selamatkan mereka semua. Cepat keluarkan Jaladara Yayi

Segera Prabu Kresna membawa ketiga istrinya Jembawati, Rukmini, Setyaboma, satu per satu naik kereta, dan setelah itu sepasang pengantin baru Abimanyu dan Siti Sendari juga memasuki kereta Jaladara. Dan secepat kilat kemudian Jaladara melesat ke angkasa menghindari bencana yang dahsyat itu.

Memang sungguh luar biasa kereta Jaladara itu. Kereta Jaladara adalah kereta hadiah dewa bagi Kresna, dibuat oleh Mpu Ramayadi dan Mpu Hanggajali. Kereta itu ditarik empat ekor kuda yang berwana kemerahan, hitam, kuning dan putih yang punya kesaktian sendiri sendiri.

Kuda berwarna kemerahan dari benua barat hadiah dari Batara Brahma, dengan kesaktiannya mampu masuk kedalam kobaran api, bernama Abrapuspa.

Kuda hitam dari benua paling selatan bernama Ciptawelaha pemberian Sang Hyang Sambu, mampu berjalan menembus tanah.

Kuda berwarna kuning bernama Surasakti yang mampu berjalan diatas air adalah pemberian Batara Basuki dari jagad timur.

Sedangkan kuda putih murni bernama Sukanta pemberian dari Batara Wisnu dari bumi utara, kesaktiannya mampu terbang.

Pabila telah dirakit dan digabungkan dalam satu kereta maka tercipta kolaborasi yang dahsyat, satu dengan yang lain saling berbagi kesaktian dan saling melindungi.

Sebenarnyalah kereta kuda Jaladara melambangkan kehidupan manusia di jagat ini. Keempat kuda dengan warna yang berbeda tadi menyimbolkan sifat dan watak manusia yang masing-masing mempunyai karakteristik khusus dan akan mempunyai kekuatan dahsyat bila berkolaborasi antara satu dengan yang lainnya. Dan kusir kereta yang mengerti akan sifat dan perilaku kudanya serta mampu menggabungkan kekuatan masing-masing dalam sebuah orkestra irama gerak langkah kaki kuda nan menawan, senada seirama, maka perjalanan para penumpang akan nyaman, aman dan cepat sampai tujuan.

Warna-warna empat kuda Jaladara ibarat cahaya-cahaya inti yang melingkupi diri manusia.Cahaya Putih, merah, kuning dan hitam melambangkan manifestasi air, api, angin dan bumi atau tanah.Cahaya Putih, merah, kuning dan hitam menyimbolkan nafsu muthmainah, amarah, sufiah dan lawwamah.Air adalah putih, kejujuran, kesabaran, nrima ing pandum, bersifat melarukan, menyejukan, menyegarkan, namun jika berlebihan dapat menghancurkan bahkan menjadi racun yang mematikan.

Api berwarna merah, berwatak semangat, dinamis, berambisi, emosi namun juga mempunyai sifat sebagai pemberontak, iri dengki, pun kebohongan. Sifat baik dan buruk dapat timbul darinya, sehingga hasil cipta dari daya hidupnya dapat merupakan energi yang bergerak bersifat prabawa, mengembangkan, memekarkan namun juga memiliki daya menghancurkan, membasmi, membakar hingga meledakan.

Cahaya Kuning adalah merupakan manifestasi dari angin yang memiliki watak keindahan, dalam seni budaya, sopan santun, kasih sayang, toleransi, namun juga semu, samar, palsu, gengsi, konsumtif.

Dan hitam adalah bumi atau tanah. Dari tanah watak dan sifat produktif, kreatif, inovatif tercipta, namun juga bersifat tega, egois, mengunggulkan materi.

Keempat cahaya tadi harus saling mengisi dam menutupi kekurangan untuk menciptakan watak dan tindakan yang baik dan terpuji sesuai dengan jalan Ilahi Rabbi.

Kita tinggalkan Prabu Kresna dan rombongan dari istana Dwarawati yang mengendarai kereta Jaladara berusaha menghindari bencana dan berniat untuk sementara mengungsi.

Kita kembali mengikuti perjalanan anak-anak Semar panakawan yang ditinggal Ramanya, Semar, dan disuruh untuk mencari nDaranya satria Madukara, Arjuna. Meskipun belum tahu dimana sebenarnya nDaranya berada, namun ketiga panakawan telah hafal akan perilaku nDaranya itu. Kalau sedang mengalami masalah berat dan membutuhkan solusi yang bener lan pener, maka tidak ada tempat yang tepat selain mencari kesunyian jauh dari keramaian untuk bertapa menentramkan hati, memusatkan pikiran, tuk berharap pepadhang. Tidak hanya bila menemui masalah berat, saat mengharapkan sesuatu yang dirasakan penting bagi diri, keluarga, saudara-saudaranya maupun bagi negaranya, pun Arjuna lebih sreg melakukannya dengan ber-tirakat, mendekatkan diri kepada Pencipta Semesta.

Dan ketekunannya dalam bertapa itu memang sudah teruji.Jangankan cuma sekedar binatang buas, ataupun jin gendruwo atau setan yang paling menakutkanpun, bahkan godaan yang lebih hebat lagi berupa bidadari kahyangan yang cantik molek tiada menggoyahkan tekad dan kemauan keras Permadi. Bahkan tidak hanya satu bidadari, melainkan tujuh bidadari tidak mampu menarik minat Arjuna selagi bertapa. Dewi Warsiki, Dewi Irimrin , Dewi Tunjungbiru, Dewi Wilutama, Dewi Supraba, Dewi Gagarmayang dan Dewi Lengleng Mulat yang mendapat tugas untuk menggoda, berakibat senjata makan tuan, malah mereka yang tergoda oleh tidak saja sosok dan wajah Arjuna yang rupawan, juga dibuat kagum oleh kekuatan tekad, hati dan pikiran (baca kisah Begawan Mintaraga).

Sehingga akhirnya Gareng, Petruk, Bagongpun menemukan nDaranya di suatu hutan di sebelah barat daya kerajaan Dwarawati. Tentu tempat yang digunakan Arjuna tidak sembarangan, melainkan tempatnya tersembunyi, bersih, dan layak untuk didiami selama beberapa bulan.

Ketiga panakawan tadi sementara melepas lelah tidak jauh dari tempat nDaranya bertapa karena melihat bahwa Arjuna masih begitu khusyu dalam semedinya sehingga tidak berani membangunkannya.

Kalau saya pikir-pikir, Ramane Semar tuh aneh ya Kang Gareng. Lha wong jelas-jelas dihina sama ndara Abimanyu dan ndara Kresna begitu eee bukannya marah atau membalas malah diam saja Petruk memulai pembicaraan mengeluarkan uneg-unegnya.

Iya Kang, kalau saya yang digituin . oooo pasti langsung tak bales malah tak tambahi bonus. Kalau ada yang meludahi mukaku langsung tak bales meludahi mukanya bahkan kalau perlu langsung tak uyohi ! tambah Bagong dengan penuh ekspresi.

Hush ora elok kuwi tidak bagus begitu. Malah kita harus bersyukur punya orang tua seperti Ramane Semar. Ramane Semar terkenal sebagai pamomong para ksatria dan raja. Pamomong itu tidak hanya sekedar jadi batur, babu atau pembantu, melainkan lebih dari itu. Mengingatkan yang dimomong kalau berbuat salah, memberi wejangan dan teladan yang baik, bahkan sering diajak diskusi mencari solusi terhadap permasalahan yang tengah terjadi. Usulannya sering didengar malah kerap dijadikan sebagai pedoman. Jadi dihadapan mereka, kedudukan Rama Semar itu sangat mulya, tidak hanya dianggap sebagai pendamping dan pembantu saja. Oleh karenanya meskipun usia ndara yang dimomong Ramane Semar itu jauh lebih muda, tapi semuanya menyebut Ramane dengan Kakang. Itu memperlihatkan bahwa hubungan antara ndara dan pamomongnya itu begitu dekat terang Gareng bijak.

Tapi aku juga heran Kang Gareng atas perilaku nDara Kresna, lha kok lain dari biasanya. Kalau kita maen nemenin nDara Janaka ke sana, sikap nDara Kresna selalu baik kan. Malah pernah pulangnya aku dioleh-olehin sarung sama sak rantang opor kok Petruk kembali berujar.

Lha itu yang aku juga heran Kang Petruk sama Kang Gareng, mungkin setan atau Batara Kala sedang manjing di dirinya. Lha wong menurut cerita Rama, polah tingkah nDara Kresna juga aneh kok, katanya somse dan begitu merendahkan

Ya nggak tahulah Gong, yang penting kita sudah memenuhi perintah Ramane Semar mencari nDara JanakaDan yang tengah diperbincangkan, akhirnya bangun dari semedinya. Matanya terbuka dan langsung dilihatnya para panakawan telah menunggu didepannya.

Gareng, Petruk dan Bagong, sudah lamakah kalian menunggu disitu ?

Eeee nDara sudah bangun rupanya, kami belum lama kok nDara jawab Gareng mewakili adik-adiknya.

Lha mana Kakang Semar kok tidak keliahatan bersama kalian

Seketika Bagong pasang aksi

Hu hu hu hu ludah dikuncungi nDara !

Apa kuwi Gong ?

Ludah kyaine Semar dikuncungi Hush salah Gong, kuncung di baw*ki! Petruk juga ngawur.

Ada apa sih ini, kok ada kuncung, ludah sama baw*k. Tolong dijelaskan yang terinci dan runtut sehingga aku mengerti apa yang telah terjadi

Begini nDara ! akhirnya Gareng turun tangan

Kemudian Gareng bercerita atas apa yang menimpa Semar, tentang perkawinan Abimanyu dan Siti Sendari yang tidak ada besannya, tentang Semar yang mencoba mengingatkan, tentang penghinaan yang dilakukan Abimanyu kepada Semar dan kemudian tentang perintah Semar untuk mencari Janaka untuk mengabarkan semua itu.

Mendengar cerita itu, sejenak Janaka terhenyak. Sedih tiada terkira atas perlakuan Abimanyu dan penghinaan kepada abdi kinasihnya. Juga tak kurang herannya atas sikap Prabu Kresna yang keterlaluan itu. Ada semburat kesedihan dan penyesalan menaungi wajah Janaka. Dan seraya menghela nafas seakan melepas beban berat yang menggelayuti dada, kemudian dia berkata :

Panakawan, sungguh tak terduga. Sebenarnyalah aku menyepi diri di sini untuk bertapa, tiada lain dalam rangka ingin meminta kepada Yang Kuasa untuk memulyakan anakku tersayang Abimanyu. Aku selaku orang tuanya, begitu berharap anakku kelak menjadi satria pinunjul baik dalam olah krida maupun olah batin. Dan itu kupintakan tiada putus. Pun harapan serupa aku lakukan untuk Siti Sendari, agar kelak dia dapat mendampingi anakku dalam mengarungi kehidupan menuju kebahagiaan rumah tangganya kelak. Panakawan, aku tidak menyalahkan siapa saja atas kejadian memalukan dan memilukan ini. Kesalahan hanya ada padaku saja. Oleh karenanya, mari dampingi aku untuk mencari kebenaran dan jalan keluar.

Tanpa diperintah dua kali, akhirnya panakawan mendampingi nDaranya menembus hutan belantara berjalan dalam diam.

Dan tak sengaja mereka bertemu dengan pasukan raksasa Kutakarukmi yang tengah juga menyusup dalam hutan untuk menyusun kekuatan kembali setelah dipukul mundur oleh Setyaki dan Gatotkaca.

Dan tak ayal pertempuranpun terjadi. Namun dengan mudah Janaka mampu mengalahkan pasukan raksasa itu dan seketika merekapun terbirit-birit melarikan diri ke hutan yang lebih dalam.

>>>

Kita beralih menuju negri Amarta.

Hanenggih nagari pundi ta ingkang kaeka adi dasa purwa. Eka sawiji, adi linuwih, dasa sepuluh, purwa wiwitan.Sanadyan kathah titahing dewa, ingkang kasongan ing angkasa, kasangga pratiwi kapiting samodra, kathah ingkang sami anggana raras boten wonten kadi nagari Amarta. Mila kinarya bubuka, ngupayaa nagari satus tan antuk kalih, sanadyan sewu tan jangkep sadasa.

Mila winanstan Amarta dados palawangane jagad, utawi wenganing rahsa, Amarta panggenan pambuka.Dhasar nagari panjang-punjung, pasir wukir loh jinawi gemah aripah karta tur raharja. Pajang dawa, punjung luhur kawibawane, pasir samodra wukir gunung, dene nagari ngungkurake pegunungan, ngeringake pasabinan nengenake benawi ngayunaken bandaran gedhe. Loh tulus kang sarwa tinandur, jinawi murah kang sarwa tinuku. Gemah para lampah dagang rahinten dalu tan ana pedhote, labet tan ana sangsayaning margi. Aripah janma manca kang samya gegriya ing salebeting praja katingal jejel riyel aben cukit tepung taritis, papan wiyar katingal rupak saking rejaning praja. Karta kawula ing padhusunan padha tentrem atine, mungkul pangolahing tetanen.Ingon-ingon kebo sapi, pitik iwen tuwin raja kaya tan ana kang cinancang, yen rahina aglar ing pangonan, yen bengi mulih marang kandhange dhewe-dhewe. Raharja tebih ing parangmuka. Para mantra bupati padha kontap kautame, bijaksana limpad ing kawruh, putus marang pangrehing praja, tansah ambudidaya kaluhuraning nata.Dhasar nagari gedhe abore, padhang jagade, dhuwur kukuse, adhoh kuncarane. Boten namung ing tanah jawi kemawon ingkang sami sumujud, sanadyan para narendra ing mancanagari kathah ingkang sumawita tanpa karana ginebaging bandayuda, among kayungyun marang popoyaning kautaman. Bebasan ingkang celak manglung, ingkang tebih tumiyung. Saben antara mangsa sami asok bulubekti, glondhong pangareng-areng. Peni-peni reja peni guru bakal guru dadi mas picis rajabrana minangka panungkul. Sinten ta jujuluking narendra ingkang anglenggahi dhamparing kaprabon.

Wenang den ucapna jujuluking nata, ajejuluk Prabu Puntadewa ya Prabu Darmakusuma, ya Prabu Darmaraja, ya Darmaputra, Sang Darmawangsa, ya Prabu Yudhistira, Guna talikrama, ya Ajatasatru.

Mila jejuluk Prabu Puntadewa nalendra rahsaning dewa, jejuluk Yudhistira nunggak semi lan jejuluking jin Wisamarta, Darmaputra pinutra Sang Hyang Darma dewataning sesanggeman,Darmaraja narendra ingkang padha olah sesanggeman, ya Sang Ajatastru tegese tan darbe mungsuh.

Di sitinggil Amarta telah duduk sulung Pandawa, Prabu Puntadewa, di hadapan adik-adiknya minus Arjuna. Disebelah kanannya, berdiri dengan tegak Bima ya Werkudara serta di sebelah kiri berdiri si kembar, Nakula dan Sadewa. Amarta tengah kedatangan tamu agung yang sekarang sedang menghadap. Siapakah tamu agung itu ? Ternyata mereka adalah Prabu Kresna, Prabu Baladewa dan rombongan..

Prabu Kresna dan Prabu Baladewa di atas kereta Jaladara setelah menghindari bencana, akhirnya sepakat untuk mengungsi ke Amarta menemui adik-adiknya Pandawa, sekaligus untuk mewartakan apa yang tengah di alami Dwarawati.

Selamat datang di Amarta Kakang Prabu Kresna dan Baladewa. Sayang sekali tidak mewartakan kabar kedatangan terlebih dahulu sehingga kami tidak dapat menyambutnya dengan baik. Hal apakah yang membawa kedatangan para keluarga Dwarawati dan Koko Prabu Baladewa ke Amarta ini

Terima kasih yayi Prabu, yayi Prabu dan adik-adiku Pandawa telah menerima kami sudah merupakan suatu kehormatan. Kami datang kesini memang tidak direncanakan sebelumnya sehingga tidak sempat mengirim warta atau nawala. Hal yang akan saya wartakan adalah sesuatu yang penting bagi yayi Prabu bahwa saya telah menikahkan ananda Abimanyu dan Siti Sendari beberapa hari yang lalu. Hal ini saya lakukan meskipun tanpa kehadiran besan, yayi Arjuna, mengingat bahwa hubungan keduanya sudah begitu akrab dan dekat. Keduanya sudah saling mencintai dan sepertinya memang sudah dijodohkan oleh Yang Kuasa untuk menjadi suami istri. Dan untuk menghindarkan dari hal-hal yang tidak diinginkan maka saya segera berinisiatf untuk menyatukan mereka berdua dalam bahtera hidup rumah tangga.

Kemudian Kresna bercerita bahwa Baladewapun kemudian merestui pernikahan itu, tentang kedatangan Semar pada saat para raja undangan tengah menyantap hidangan yang disediakan, bagaimana Semar memberi hadiah dua pupuh tembang sarkara yang kemudian membuatnya merasa disentil, dan kemudian saat bagaimana Abimanyu atas perintahnya meludahi kuncungnya Semar.

Diam sesaat Puntadewa mendengar cerita dari Kresna. Sedih hatinya atas kejadian itu, dibayangkan betapa perih hati abdinya kinasih Semar memperoleh perlakuan yang sangat menghinakan dari momongannya sendiri. Dan kemudian katanya :

Setelah mendengar cerita tadi, saya tidak menyalah koko prabu ataupun kakang Semar. Yang saya salahkan adalah yayi Arjuna yang meninggalkan kewajibannya sebagai seorang ayah apalagi pada peristiwa yang sangat penting yaitu hari pernikahannya

Werkudara yang sedari tadi diam mendengar cerita Kresna namun setelah mendengar respon dari kakaknya itu segera menyahut :

Hemmm aku faham bahwa kakakku tidak akan pernah menyalahkan apalagi menyakiti hati orang lain, yang dilakukan pasti menyalahkan diri sendiri atau saudaranya. Kakakku selalu mengalah. Dalam hal ini belum tentu si Jlamprong adikku yang salah. Aku tahu bagaimana si Jlamprong itu, aku mengenalnya lebih dari kakakku

Baladewa tidak urung ikut nimbrung dalam pembicaraan yang sudah mulai memanas ini

Heh . yayi Kresna ceritamu belum selesai, lanjutkan cerita kejadian setelah itu. Jangan engkau potong-potong ceritanya

Saya kira itu cukup Kakang

Tidak ! Jujurlah ! Sebab seandainya engkau bercerita lebih lengkap apa adanya dan engkau dapat mengungkapkan segalanya dengan jujur, kalaupun engkau yang salah namun karena telah engkau akui dengan jiwa satria maka niscaya kata maaf akan gampang engkau terima. Pada saat itu dirimu mungkin sedang khilaf bukan?

Heeeemmm aku percaya siapa itu Jlitheng kakangku. Jlitheng kakangku adalah tidak lumrah manusia, Jlitheng kakangku adalah kekandangane Batara Wisnu sehingga sudah selayaknyalah memiliki kebijaksanaan yang luas. Oleh karenanya tuntaskan cerita tadi biar segalanya jelas mana yang salah mana yang benar, becik ketitik ala ketara Werkudara kembali mempertegas

Bener Werkudara bener kuwi ha ha ha ha Aku sendiri selama ini memang menggantungkan kebijaksanaan ke dia. Walaupun aku lebih tua dari dia, namun aku merasa bahwa ilmuku kalah jauh dengan ilmunya. Bagaimana bisa menang lha wong dia titisan Wisnu. Kresna kok dilawan ha ha ha ha !!! tawa Baladewa terdengar aneh terutama di telinga Kresna.

Ya silahkan koko Prabu, di luar sana banyak kolam limbah yang berair kotor. Silahkan koko Prabu menyiramkan semua kotoran ke diri saya ini. Saya memang penuh rereget

Ha ha ha ojo mutung yayi

Puntadewa yang mendengar itu segera menengahi

Monggo, silahkan dilanjutkan ceritanya koko prabu

Siap yayi Prabu, namun sebelumnya saya mohon ijin untuk meminta nini Siti Sendari dan Abimanyu untuk ke belakang saja agar tidak mendengarkan apa yang nanti kemungkinan malah akan membuat resah dan gelisah hati mempelai pengantin

Ya silahkan. Abimanyu dan Siti Sendiri silahkan ke belakang istana untuk istirahat dan anggap saja serasa di rumah sendiri seperti di Dwarawati

Terima kasih Prabu Puntadewa, mohon pamit

Abimanyu dan Siti Sendari kemudian bergandengan tangan meninggalkan ruangan pertemuan untuk beristirahat di kamar yang telah disediakan.

Setelah hening sejenak, kemudian Prabu Kresna mulai membuka suara.

Pun Kakang melanjutkan cerita yang tadi. Apakah harus selalu begitu ? Memang harus selalu begitu kalau wong sing utang kudu nyaur lan wong nyilih kudu mbalekake, orang yang berhutang harus membayar dan yang meminjam harus mengembalikan. Tidak lama kemudian setelah kejadian itu, belum juga semua undangan para raja pulang ke negara masing-masing, Dwarawati ditimpa bencana alam. Hujan datang tiba-tiba tanpa mendung dengan derasnya menyebabkan banjir ladu walik watu. Pada awalnya hanya terjadi di alun-alun, namun dengan cepat menuju sitinggil keraton walaupun telah dihadang dengan berbagai cara.

Dengan menghela berat nafas, Kresna melanjutkan ceritanya

Yayi, walaupun dengan rasa pedih dan dada sesak saya lanjutkan cerita ini. Kemudian di sisi selatan api berkobar mulai menerjang memasuki keraton. Begitupun dari sisi utara. Segala arah di kepung oleh dahana, sungguh miris kejadian saat itu. Pada saat itu saya akhirnya memanfaatkan pusaka kereta Jaladara untuk menyelamatkan diri beserta keluarga hingga sampai di hadapan yayi sekarang ini. Tujuan kami menghadap yayi tidak lain adalah disamping ingin menyampaikan kabar tentang malapetaka yang menimpa Dwarawati, juga minta saran dan solusi agar dapat menyelesaikan masalah ini

Akhir cerita Kresna membuat Puntadewa terpekur dan bersedih hati. Namun Puntadewa tetap saja Yudistira, selalu enggan untuk mempersalahkan orang lain, yang selalu dikorek adalah kesalahan diri sendiri ataupun keluarganya. Hingga kemudian dia berucap kepada Werkudara.

Dara Janaka dulu kamu beri pelajaran apa ?

Tentu saja hal-hal yang baik

Sebagai saudara tua dari Janaka, kalau nyata engkau telah memberi pelajaran tentang tata susila dan keutamaan seorang satria dan kewajiban seorang manusia untuk selalu berbuat baik dan menghindari hal-hal yang buruk dan menyakiti orang lain, tentu dia tidak akan melakukan hal bodoh ini

Baladewa yan merasa risih seketika menyela :

Yayi Janaka sebenarnya tidak salah kok disalahkan ini bagaimana

Koko Prabu mohon cukup mendengarkan apa yang saya katakan

Oh ngih yayi

Seraya masih menghadap wajahnya ke Werkudara, adiknya, Puntadewa melanjutkan :

Kalau engkau tidak mampu menasehati orang yang lebih muda, apa gunanya engkau menjadi orang tua. Janaka itu apamu ?

Janaka itu adikku

Ibarat kayu yang tidak lurus dan mulai bengkok apakah engkau tidak berusaha meluruskan ?

Aku akan luruskan !

Ibarat mata air di telaga mulai kotor, mengapa engkau tidak membuatnya jernih lagi ?

Aku akan membuat bening !

Engkaulah yang salah tidak bisa mengarahkan adikmu untuk selalu berbuat baik. Seandainya engkau sudah tidak mau dan tidak mampu lagi untuk membuat baik adikmu, aku mohon diri, akan kucari sendiri sampai ketemu dimana adikmu berada

Aduh kakang engkau akan mencari dimana ?

Akan aku cari di tengah bara api yang membara dan membakar !!!

Terkejut semua yang hadir ditempat mulia itu. Semua sadar bahwa apa yang dikatakan Puntadewa bukan hanya gertak semata. Kata-katanya niscaya akan dibuktikan adanya. Puntadewa terkenal sebagai orang yang jujur, tidak pernah menyakiti orang lain dan bahkan akan memberikan apapun yang dipunyai bila orang memintanya. Oleh karenanya dia digelari sebagai Ajatasatru, tidak punya musuh,

karena memang pada kenyataannya satu orangpun tidak pernah menjadi musuhnya. Lawan apalagi kawan semua segan dan hormat pada Puntadewa ya Sang Darmaputra.

Puntadewa berwajah tenang, berpenampilan sangat sederhana dan bertutur kata lemah lembut kepada siapa saja. Tidak peduli pabila berhadapan dengan rakyat jelata yang miskin sekalipun, niscaya akan dihormati dan dihargai layaknya kawan dekat ataupun saudara kandung.

Puntadewa setelah menjadi raja pun tidak berpakaian yang serba mewah dan penuh kemegahan. Pakaiannya sangat sederhana dan tidak mengenakan mahkota raja yang menurutnya dapat merenggangkan hubungan baiknya dengan orang lain, menjauhkan jarak karena perbedaan kasta. Juga dia terkenal sangat sabar hingga orang menyangka darahnya berwarna putih.

Di dalam dunia pewayangan, ada tiga tokoh yang berdarah putih yaitu : Subali, Begawan Bagaspati dan Puntadewa.

Bagaspati adalah seorang begawan di Argabelah. Dia adalah mertua dari Prabu Salya di Mandraka. Anaknya Pujawati diperistri oleh Narasoma, nama muda dari Prabu Salya, yang karena kelicikan Narasoma dan begitu cintanya pada anak satu-satunya, Bagaspati kemudian menyerahkan nyawanya dengan mentransfer ajian Candrabirawa.

Begitupun Puntadewa. Kisah kalah main dadu melawan saudaranya Kurawa yang dibungkus oleh kelicikan Sengkuni, sepenuhnya bukan karena Puntadewa suka berjudi, melainkan karena enggan menolak ajakan saudara tuanya, apalagi sebagai seorang satria pantang menolak sebuah tantangan. (Dalam hal ini walaupun bersikap baik, namun Puntadewa tidak tepat menerapkannya. Menurut ajaran agama, tidak boleh menerima ajakan dari orang tua sekalipun kalau itu mengarah kepada kesesatan).

Begitupun saat ini. Sifat keras dalam selalu menjaga perasaan orang lain, malah menyebabkan merasa terpukulnya jiwa adik-adiknya, terutama Werkudara. Namun disisi lain, ada jiwa yang tengah bergolak. Ada jiwa yang gundah dan gelisah. Ya pengaruh kejujuran, belas kasih dan kemurnian sikap Puntadewa, membukakan mata hati Kresna akan kebenaran. Meluluh lantakkan kesombongan yang selama ini membalut hatinya. Melumerkan sikap merasa paling benar dan paling kuasa karena ke-wisnu-annya. Membuat jiwanya terhanyut dalam nuansa hening nan berwibawa. Menyesali atas kepongahannya, perlakuan menyepelekan kepada adiknya Arjuna, menghina abdi kinasihnya Semar dan memandang rendah kakaknya sendiri Baladewa.Bulir air mata mengambang di pelupuk mata Kresna. Dalam kisah dan masalah apapun mana pernah Kresna menangis. Namun kali ini hatinya menangis, walau air mata tanpa isak hanya meleleh satu dua, namun dampaknya sungguh luar biasa. Seketika wajah Kresna meneduh, matanya merunduk. Dan dengan suara yang teramat lembut berucap :

Saya yang salah Yayi !

Tidak, Arjuna yang salah Kakang Prabu

Benar, saya yang salah Yayi

Tidak