1

KỸ THUẬT CHĂN NUÔI DÊTrung tâm gíống & KT Vật Nuôi Phú Yên

I.Giới thiệu giống dê:* Dê Bách Thảo:Là giống dê kiêm dụng sữa thịt. Dê có màu lông đen loang sọc trắng, tai to cụp

xuống; trọng lượng trưởng thành 40 - 45 kg dê cái, dê đực 75 - 80 kg, sơ sinh 2,6 - 2,8kg, 6 tháng 19 - 22 kg; khả năng cho sữa là 1,1 - 1,4 kg/ngày với chu kỳ cho sữa là 148 -150 ngày; tuổi phối giống lần đầu là 7 - 8 tháng, đẻ 1,7 con/lứa và 1,8 lứa/năm. Dê hiềnlành, có thể nuôi nhốt hoàn toàn hoặc nhốt kết hợp chăn thả ở các vùng, và đều cho kếtquả chăn nuôi tốt.

* Dê Boer:Là giống dê chuyên dụng thịt, có nguồn gốc từ châu Phi, nay được nuôi nhiều ở

Mỹ, châu Phi. Giống dê này có màu lông nâu, có vòng trắng quanh cổ. Con đực nặng tới100 - 160 kg, con cái nặng tới 90 - 110 kg. Dê này có cơ bắp rất đầy đặn, sinh trưởngnhanh. Nhiều nước đã nhập giống dê Boer để lai tạo giống dê thịt phù hợp với điều kiệnở từng nước.

II. Kỹ thuật chăm sóc nuôi dưỡng:1. Chăm sóc nuôi dưỡng dê con từ sơ sinh đến cai sữa:

Dê con sau khi đẻ được lau khô mình, cắt rốn xong, vuốt sạch máu ra phía ngoàivà cắt rốn cách cuống rốn 3 - 4cm. Sau khi đẻ 20 - 30 phút cho dê con bú sữa đầu ngay,trong vòng 3 - 7 ngày đầu sữa dê mẹ có nhiều dinh dưỡng, nhất là kháng thể giúp cho dêcon mau lớn và tránh được các bệnh về tiêu hoá.

Nếu dê con mới đẻ yếu cần giúp dê con tập bú, hoặc vắt sữa đầu cho dê con búbằng bình 3 - 4 lần/ngày.

Từ 11 ngày tuổi trở đi, nên bắt đầu tập cho dê con ăn các loại thức ăn dễ tiêu nhưchuối, bột ngô, bột đỗ tương rang, đặc biệt là các loại cỏ lá non, khô sạch... Từ 24 ngàytuổi đên 45 ngày tuổi, thì nên cho dê ăn 30 - 35 g thức ăn tinh. Trong giai đoạn 46 - 90ngày tuổi thì cho ăn 50 - 100 g thức ăn tinh. Lượng thức ăn tăng dần đến hết 3 tháng tuổikhi dê con tự ăn không cần đến sữa mẹ, cung cấp đủ nước uống sạch cho dê con thườngxuyên.

Thường xuyên quét dọn chuồng trại khô sạch, cho dê vận động ngoài sân chơihoặc bãi chăn thả gần chuồng, nhất thiết không cho dê con theo mẹ đi chăn trong giaiđoạn từ sơ sinh đến cai sữa.2. Chăm sóc nuôi dưỡng dê hậu bị giống:

Cần chon lọc những dê cái, dê đực sinh trưởng phát dục tốt, có ngoại hình đẹp saucai sữa để chuyển sang nuôi hậu bị làm giống.

Riêng dê đực con để làm giống cần chăm sóc riêng, sau 3 tháng phải nuôi táchriêng và chỉ cho giao phối khi dê đạt 11-12 tháng tuổi.3. Chăm sóc nuôi dưỡng dê sinh sản:3.1. Phối giống cho dê:

- Đối với dê cái nên cho phối giống lần đầu khi dê đạt tuổi và trọng lượng tốithiểu cần thiết như dê Bách Thảo thường phải 7 - 9 tháng tuổi khối lượng phải đạt 19-20kg. Trong thực tế sản xuất áp dụng bằng cách bỏ qua 2 lần động dục đầu tiên của dê cái

2

mới cho phối giống. Đối với dê cái đang sinh sản, thường sau khi đẻ 1,5-2 tháng dê đãphục hồi sức khoẻ mới cho phối giống lại.

- Tuyệt đối không cho dê đực giống phối với dê cái có quan hệ là anh chị em ruộthoặc là con cháu của dê đực giống đó.

- Chu kỳ động dục của dê là 19 - 21 ngày, động dục kéo dài 1 - 3 ngày, khi độngdục âm hộ hơi sưng đỏ hồng, chảy dịch nhờn, kêu la bỏ ăn, nhảy lên lưng con khác. Saukhi phát hiện được triệu chứng dê động dục bằng cách quan sát theo dõi, sau 18-36 giờcho dê giao phối là thích hợp . Trong sản xuất thường khi phát hiện dê động dục ngàyhôm nay thì sáng sớm hôm sau cho giao phối 2 lần sáng và chiều là phù hợp.

- Phải có sổ theo dõi phối giống để ghi chép ngày phối, kết quả phối giống và dựđịnh ngày dê đẻ.3.2. Dê cái mang thai:

Sau khi phối giống theo dõi nếu sau 18 - 23 ngày mà không thấy dê động dục trởlại có thể dê đã thụ thai. Thời gian mang thai của dê trung bình là 150 ngày (biến độngtừ 145 - 157 ngày).

Khi dê có chửa, nhu cầu dinh dưỡng của dê tăng dần lên đặc biệt ở 2 tháng cuốicùng dê cái phàm ăn hơn bình thường, biểu hiện ở thể trạng bên ngoài lông mượt tăngcân. Cần đáp ứng đủ số lượng và chất lượng thức ăn để dê nuôi thai tốt và có nhiều sữasau khi sinh.

3.3 Dê đẻ:- Dê sắp đẻ nên nhốt riêng từng con ở chuồng đẻ được vệ sinh tiêu độc khô, sạch,

kín ấm và yên tĩnh.- Có biện pháp để đẻ cho dê

4. Chăm sóc dê đực giống:Dê đực giống được nuôi nhốt tách riêng khu dê cái. Một dê đực nặng 50 kg 1

ngày cho ăn 4 kg cỏ xanh, 1,5 kg lá cây giàu Prôtêin, 0,4 kg thức ăn tinh. Nếu muốn phốigiống 3 lần ngày cho ăn thêm 0,3 kg rau rá hoặc 1 - 2 quả trứng gà. Luôn chú ý bổ sungđủ khoáng đa và vi lượng cho dê khi khả năng phối giống của dê đạt dưới 60% và tuổiquá 6 năm thì nên thải chúng.III. Nguồn thức ăn và kỹ thuật sử dụng cho dê :

Dê ăn được nhiều loại thức ăn như: các loại cỏ, cành lá cây, hạt ngũ cốc, phế phụphẩm nông nghiệp.3.1. Trồng các loại cây thức ăn cho dê:

Phát triển trồng cây thức ăn là biện pháp chủ động nâng cao số lượng và chấtlượng thức ăn để đảm bảo đủ thức ăn quanh năm cho dê. Trồng cây thức ăn xanh còn cótác dụng làm giảm sự xói mòn đất, giảm bớt công chăn thả, giảm sự nhiễm bệnh vànâng cao năng suất chăn nuôi. Trồng cây thức ăn cho dê là việc làm mới mẻ đối vớinông dân.

Có thể trồng cây thức ăn ngay trong vườn, trồng quanh nhà làm hàng rào hoặcdọc theo bờ ruộng.

Một số giống cỏ, cây làm thức ăn cho dê có thể phát triển được ở nước ta:- Cỏ hoà thảo: cỏ ghi nê, cỏ voi, cỏ ruzi, cỏ lông para...- Cây họ đậu: keo dậu, điền thanh...

3

- Cây nhiều mục đích: Keo tai tượng, keo lai, trichanthera gigantea xen chuối, câymít, sầu đông, cây sung...3.2. Chế biến và dự trữ thức ăn cho dê:

Có hai phương pháp chế biến và bảo quản thức ăn thường được áp dụng là phơikhô cỏ, lá keo dậu, lá cây họ đậu...và chặt ngắn ủ chua: cỏ voi, thân lá lạc, sắn củ... Cóthể xử lý để làm tăng giá trị dinh dưỡng một số loại thức ăn cho dê như sử lý ủ rơm vớiurê, muối và cám gạo. Sử dụng rỉ mật trộn với cám, bột sắn và lá cây giàu đạm chặt ngắndã phơi khô một nắng.3.3. Biện pháp để dê ăn được nhiều thức ăn

- Thức ăn thô xanh: nên cắt ngắn cho dê ăn. Dê thích ăn thức ăn ở độ cao, nên cầnphải treo máng thức ăn lên cao trên mặt đất 0,5 - 0,7m. Làm sao thức ăn không rơixuống đất vì dê không ăn lại thức ăn đã rơi xuống đất. Ngoài sân chơi hoặc trong chuồngnuôi nhốt nên có máng ăn rộng để tất cả dê có thể ăn cùng một lúc được và dê dễ ăn.

- Thức ăn củ quả: nên sắt thành miếng mỏng cho dê dễ ăn, không nên nghiền nhỏhay để cả củ quả nguyên.

- Thức ăn bổ sung như khoáng, muối nên làm thành tảng treo bên lồng chuồngcho dê liếm.IV. Chuồng trại nuôi dê:1 Cũi lồng chuồng dê :

Cũi lồng chuồng dê có thể làm bằng tre, gỗ hoặc các nguyên liệu sẵn có. Tất cảđều phải đảm bảo chắc chắn, gọn gàng, không để dê chui qua, lọt chân, gây chấn thương,xây xát da.

Yêu cầu diện tích chuồng cho các loại dê:- Dê đực sinh sản: 1 – 1,2 m2

- Dê cái sinh sản: 0,7 – 1 m2

- Dê hậu bị: 0,6 – 0,8 m2

- Dê con: 0,5 m2

Khung chuồng: Được làm bằng gỗ hay bằng tre. Phần chân đỡ chuồng có thể xâybằng gạch có độ cao 50 – 70cm, phía trên đặt các thanh dầm đáy bằng gỗ chắc tạo khungchuồng dê.

Mái chuồng: Có độ dốc để thóat nước và nhô ra khỏi thành chuồng ít nhất 60cmđể tránh mưa tạt hay ánh nắng trực tiếp chiếu vào chuồng dê. Mái chuồng có thể làmbằng tre, gỗ, lợp ngói tranh nứa...

Thành chuồng : Có độ cao 1,5 – 1,8 m. Thành có thể làm bằng tre gỗ hay lưới sắtB40.

Cửa chuồng: Rộng hơn kích thước thân dê (vào khoảng 60 – 80 cm) để dê đi lạivà tránh cọ xát.

Nền chuồng: Phải có độ dốc 30 – 350 về phía sau để thuận lợi cho việc vệ sinhchuồng trại. Nền chuồng tốt nhất là láng bằng lớp vữa Xi-măng hay đất nện chắc. Phíasau chuồng nên làm rãnh và hố ủ phân.

Sàn chuồng : Đây là phần rất quan trọng của chuồng dê. Sàn chuồng dê phải bằngphẳng và cách mặt đất tối thiểu 50 – 70 cm. Tốt nhất là làm bằng các thanh gỗ bản rộng

4

có kích thước 2,5 x 3 cm được đóng thành giát và có khe hở 1 – 1,5 cm đủ để phân dê dễlọt xuống dưới.

Sân chơi : Được làm trước cửa chuồng có kích thước đảm bảo tối thiểu 1,5m2/dê.

V. Qu¶n lý søc khoÎ ®µn dª:

VÖ sinh chung cho ®µn dª- §Ó gi¶m tèi thiÓu møc ®é m¾c bÖnh vµ lµm cho gia sóc ph¸t triÓn tèt, ®iÒu rÊt cÇn

thiÕt lµ nu«i nhèt chóng ë chuång tr¹i s¹ch sÏ. Còi chuång, nhµ nu«i nªn ®­îc vÖ sinhhµng ngµy. Khi dª Øa ch¶y ph¶i vÖ sinh vµi lÇn trong ngµy. §Þnh kú s¸t trïng, tiªu ®écchuång tr¹i.

- Nªn nu«i nhèt dª ë n¬i kh« r¸o. Chèng m­a h¾t vµo chuång dª. Kh«ng ®­îc ®Ó dªbÞ ­ít n­íc m­a.

- §iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i ®¶m b¶o chuång tr¹i th«ng tho¸ng, chèng ngét ng¹t. §ÆcbiÖt ë mïa ®«ng khi trêi l¹nh, ®é Èm cao, kh«ng khÝ ngét ng¹t cã thÓ g©y nªn bÖnh viªmphæi vµ mét sè bÖnh kh¸c.

- Kh«ng ®­îc cho dª ¨n thøc ¨n ­ít. NÕu cho ¨n thøc ¨n ­ít th× ch¼ng nh÷ng dªcon mµ dª lín còng bÞ Øa ch¶y. NÕu thøc ¨n bÞ ­ít th× nªn ph¬i kh« tr­íc khi cho ¨n.

- Cho dª uèng n­íc s¹ch.- Ph¶i cung cÊp t¶ng ®¸ liÕm cho tÊt c¶ c¸c lo¹i dª ®Ó bæ sung kho¸ng, muèi nh»m

phßng bÖnh do thiÕu kho¸ng.- Hµng ngµy ph¶i kiÓm tra bÖnh tËt tõng con, th­êng xuyªn kiÓm tra ve, ghÎ vµ giun

s¸n.- C¾t mãng ch©n th­êng xuyªn sÏ gi¶m ®­îc sù nhiÔm mÇm bÖnh g©y nªn thèi

mãng vµ c¸c bÖnh t­¬ng tù.- TÈy giun s¸n th­êng xuyªn, tèi thiÓu 2 lÇn/n¨m (tr­íc vµ sau mïa m­a). NÕu cã

®iÒu kiÖn nªn göi mÉu ph©n tíi phßng chÈn ®o¸n gÇn ®ã ®Ó kiÓm tra th­êng xuyªn (tètnhÊt mçi quÝ mét lÇn) ®Ó ®iÒu trÞ ngay nh÷ng con nhiÔm nÆng.

- CÇn tiªm phßng ®Þnh kú mét sè bÖnh truyÒn nhiÔm cã vac-xin nh­ bÖnh tô huyÕttrïng vµ viªm ruét ho¹i tö.

NHỮNG BỆNH THƯỜNG XẢY RA VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ

1. Héi chøng tiªu ch¶y ë dª conNguyªn nh©n

BÖnh chØ x¶y ra ë dª con. C¸c lo¹i vi khuÈn cã kh¶ n¨ng g©y nªn tiªu ch¶y th­ênglµ: Escherichia coli, Clostridium perfringens vµ Salmonella. Mét sè loµi vi-rót nh­ rotavµ corona còng tham gia g©y bÖnh nµy.Tû lÖ m¾c bÖnh nµy trong ®µn th­êng cao lªn khinu«i dª con th©m canh trong ®iÒu kiÖn chËt chéi vµ vÖ sinh kÐm hoÆc nu«i dª qu¶ng canhtrong m«i tr­êng qu¸ nãng, qu¸ l¹nh vµ Èm thÊp, sö dông thøc ¨n thay thÕ s÷a kÐm chÊtl­îng, thay ®æi chÕ ®é ¨n vµ lo¹i thøc ¨n ®ét ngét; thiÕu s÷a ®Çu.

TriÖu chøng l©m sµngD¹ng nhÑ: ThÓ tr¹ng b×nh th­êng, tiªu ch¶y ng¾n, ph©n thay ®æi tõ nh·o ®Õn lo·ng.D¹ng nÆng: MÊt n­íc, dª con buån rÇu, måm kh«, mÊt ph¶n x¹ bó mÑ, yÕu kh«ng

®øng dËy ®­îc, ®Çu, tai mòi bÞ l¹nh, ®u«i m¾t nhît nh¹t, th©n nhiÖt h¹, bá ¨n, bông nh·o,

5

nhu ®éng ®­êng ruét t¨ng rÊt m¹nh. Ph©n thay ®æi (sÒn sÖt, tr¾ng råi láng, n©u råi cã bät,xanh, vµng, h«i thèi).

§iÒu trÞ§­a dª con vµo n¬i Êm, kh« r¸o. §iÒu trÞ bÖnh nµy cÇn kÕt hîp viÖc bæ sung l­îng

n­íc ®· bÞ mÊt, c©n b»ng c¸c chÊt ®iÖn gi¶i trong c¬ thÓ vµ dïng kh¸ng sinh tiªu diÖtmÇm bÖnh.

Cã thÓ sö dông mét trong c¸c dung dÞch chèng mÊt n­íc, chèng mÊt chÊt ®iÖn gi¶itheo c«ng thøc sau ®©y:

C«ng thøc 1: - 10 g muèi tinh

- 5 g muèi tiªu (Bicarbonat natri)- 120 ml mËt ong

Hoµ c¸c thµnh phÇn trªn víi 4,5 lÝt n­íc ®Ó cho dª uèng víi møc 10% khèi l­îngc¬ thÓ, chia ra uèng 2-4 lÇn/ngµy trong 2 ngµy liÒn, tõ ngµy thø 3 gi¶m dÇn l­îng dungdÞch ®ã vµ t¨ng dÇn l­îng s÷a mÑ ®Õn khi khái hoµn toµn. NÕu sau 2 ngµy mµ dª kh«ngkhái tiªu ch¶y th× nªn kÕt hîp dïng kh¸ng sinh.

C«ng thøc 2: - 10 g muèi tinh

- 10 g muèi tiªu (Bicarbonat natri)Hoµ c¸c thµnh phÇn trªn víi 2,5 lÝt n­íc ®Ó cho dª uèng víi møc 10% khèi l­îng

c¬ thÓ, chia ra uèng 2-4 lÇn/ngµy trong 2 ngµy liÒn, tõ ngµy thø 3 gi¶m dÇn l­îng dungdÞch ®ã vµ t¨ng dÇn l­îng s÷a mÑ ®Õn khi khái hoµn toµn. NÕu sau 2 ngµy mµ dª kh«ngkhái tiªu ch¶y th× nªn kÕt hîp dïng kh¸ng sinh.

Cã thÓ sö dông n­íc s¾c c¸c lo¹i l¸, qu¶ cã chÊt ch¸t nh­: bóp æi, hång xiªm, cás÷a v.v. ®Ó thay n­íc pha c¸c thµnh phÇn ho¹t chÊt trªn.

Tr­êng hîp bÖnh nÆng th× cÇn dïng kh¸ng sinh ®Ó ®iÒu trÞ (VÝ dô: hçn hîpTrimethoprim – Sulfonamide, tetracyclin, neomycin)

Phßng bÖnhC¸ch ly ngay nh÷ng con dª m¾c bÖnh. ChuyÓn dª ra khái chuång « nhiÔm ®Ó vÖ

sinh s¸t trïng. VÖ sinh chuång dª s¹ch sÏ, kh« r¸o tr­íc khi ®Î. Dª con s¬ sinh cÇn ®­îcbó s÷a ®Çu cµng sím cµng tèt. Dª con cÇn ®­îc lãt æ b»ng cá kh« vµ khÈu phÇn thøc ¨ntinh ®­îc b¾t ®Çu tõ tuÇn thø hai, khi d¹ cá ph¸t triÓn tèt, hÖ vi khuÈn ho¹t ®éng b×nhth­êng vµ chèng ®­îc hiÖn t­îng sèc khi cai s÷a. Chèng nhiÔm bÈn vµo thøc ¨n, n­ícuèng.

2. Bệnh chướng bụng đầy hơi:

Nguyên nhân: do thức ăn thiu, mốc hoặc quá giàu đạm và thay đổi đột ngột. Dêbệnh thành bụng bên trái căng, chướng to, gõ tiếng bùm bụp, con vật khó thở sùi bọtmép. Lấy 1-2 củ tỏi giã nhỏ hòa vào 100ml rượu hoặc dấm cho dê uống và nhấc 2 chântrước lên để dê ở trạng thái đứng: xoa bóp vùng bụng liên tục nhiều lần cho dê ợ hơi,trung tiện được.

3. Bệnh loét miệng truyền nhiễm:

Nguyên nhân: do siêu vi trùng hoặc ăn thức ăn già, cứng gây xây sát nhiễmtrùng. Xung quanh môi, trong miệng đều có mụn to, loét ra; nặng thì tai mũi bầu vú cũngbị viêm loét, con vật khó nhai, khó nuốt, nước dãi thối. Hàng ngày rửa vết loét bằngnước muối loãng, hay nước oxy già rồi bôi thuốc mỡ kháng sinh. Kinh nghiệm dùngchanh, khế sát vào vết loét nhiều lần cũng khỏi bệnh.

6

§iÒu trÞMét sè dung dÞch s¸t trïng ®­îc dïng ®iÒu trÞ c¸c vÕt loÐt m«i, måm cña nh÷ng

con m¾c bÖnh. Cã thÓ sö dông Ecthymatocid (Hçn hîp pha chÕ bëi 40 ml cån Ièt 20% vµ20 g bét tetran hoµ víi 1 lÝt mËt ong) ®Ó b«i vµo vÕt loÐt 2 - 3 lÇn/ngµy.

4. Bệnh giun sán:

Nguyên nhân: do vệ sinh thức ăn và chuồng trại kém. Dê bị bệnh biếng ăn, gầy,thiếu máu, đau bụng, ỉa nhão đến lỏng, mắc sán lá gan, dê có hiện tượng tích nước ở hàmdưới và bụng. Cho dê con trước khi cai sữa (3 tháng tuổi) và dê mẹ sau khi phối giống 5-6 tuần uống thuốc levamisole phòng bệnh giun tròn. Không cho dê ăn cỏ lá vùng ngậpnước, dùng dextrin-B phòng định kỳ và điều trị với dê đã mắc bệnh.

§iÒu trÞ vµ phßng bÖnhMét sè lo¹i thuèc vµ liÒu dïng cã hiÖu lùc víi giun trßn lµ: Tetramisole (15 mg/kg thÓträng) hoÆc levamisole (7,5 mg/kg thÓ träng), mebendasole (15-20 mg/kg thÓ träng),albendazole (10 mg/kg thÓ träng).

ë vïng nhiÖt ®íi, víi ®iÒu kiÖn nhiÖt ®é vµ Èm ®é cao, kÕt hîp víi viÖc ch¨n th¶ dªt¹o ®iÒu kiÖn cho Êu trïng tån t¹i vµ ph¸t triÓn ë m«i tr­êng. Nh­ vËy viÖc sö dông thuèctÈy giun ®Þnh kú th­êng xuyªn lµ ph­¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó h¹n chÕ møc ®é nhiÒmgiun vµ h¹n chÕ tèi thiÓu t¸c h¹i cho dª vÒ bÖnh ký sinh trïng.

5. Bệnh đau mắt:

Nguyên nhân: do chuồng trại bẩn, chật chội. Dê bị bệnh mắt đỏ, nước mắt chảynhiều, nặng có mủ. Rửa nước muối, hoặc nhỏ thuốc đau mắt (sunfat kẽm 10%) rồi bôithuốc mỡ tetraxilin ngày 2-3 lần đến khi khỏi.

6. BÖnh lë måm long mãng (Foot and Mouth Disease - FMD)TriÖu chøng l©m sµngKhi m¾c bÖnh nµy, ta th­êng ph¸t hiÖn b»ng mét sè triÖu chøng nh­: dª lê ®ê, ®i

tËp tÔnh, kÐm ¨n råi bá ¨n, sèt cao. TriÖu chøng l©m sµng ®Æc tr­ng lµ xuÊt hiÖn c¸c mônn­íc nhá ë trªn líp niªm m¹c måm, l­ìi. C¸c môn ®ã khi vì ra ®Ó l¹i c¸c vÕt loÐt, t¹othµnh c¸c lç nhá ¨n s©u vµo líp tÕ bµo d­íi niªm m¹c. C¸c môn nµy cßn xuÊt hiÖn ëmãng vµ trªn bµn ch©n lµm cho da vïng nµy trë nªn t¸i x¸m. Sau khi c¸c môn vì ra ®Ó l¹ic¸c vÕt loÐt s©u, cã thÓ g©y long mãng. Môn còng cã thÓ xuÊt hiÖn trªn bÇu vó, lµm dªdau ®ín, nÕu ®ang nu«i con th× kh«ng cho con bó n÷a. Dª con m¾c bÖnh hay bÞ chÕt ®étngét, dª mÑ cã chöa hay bÞ x¶y thai.

§iÒu trÞ vµ phßng bÖnhKh«ng cã biÖn ph¸p nµo ®iÒu trÞ ®­îc bÖnh nµy khi dª ®· m¾c bÖnh ë møc nÆng.

NÕu dª míi bÞ nhiÔm ë møc nhÑ th× nhèt c¸ch ly vµ dïng cån ièt 10% b«i côc bé liªn tôc2-3 lÇn/ngµy vµ tiªu ®éc b»ng thuèc s¸t trïng m¹nh nh­ formolin cã thÓ cøu v·n ®­îct×nh thÕ.

Trong khi n­íc ta ch­a s¶n xuÊt ®­îc v¾c xin, tèt nhÊt nªn sö dông v¾c xin ®a gi¸nhËp tõ n­íc ngoµi ®Ó tiªm phßng cho dª, nhÊt lµ ë nh÷ng vïng ®· cã tiÒn sö m¾c bÖnhnµy.