KURSUS ASAS KONSERVASI BANGUNAN - epsmg.jkr.gov.myepsmg.jkr.gov.my/images/1/1d/LECTURE_2_DAY_2.pdf · Hari Kedua (24 Febuari 2016)) MASA TAJUK / KANDUNGAN SUBJEK 9.00 pg –10.30

Ar. SUZANA BINTI AMATLAM Reg. No: A/S 150; PAM Reg. No: M 2512

Dip. In Arch (UTM), B. Arch (Hons) UTM MSc in Heritage and Conservation Management (UiTM)

Jabatan Kerja Raya Malaysia

KURSUS ASAS KONSERVASI BANGUNAN

Pemahaman, Prinsip dan Kaedah Pemuliharaan

DAY 2…

Hari Kedua (24 Febuari 2016))

MASA TAJUK / KANDUNGAN SUBJEK

9.00 pg – 10.30 pg 1. Pengenalan2. Konsep Pemuliharaan Bangunan Warisan di Malaysia3. Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Warisan

10.30 pg – 11.00 pg REHAT

11.00 pg – 1.00 ptg 1. Rangka Kerja Pemuliharaan Bangunan2. Undang-Undang Berkaitan Pemuliharaan Bangunan3. Badan, Agensi Perlaksanaan dalam Pemuliharaan Bangunan

1.00 ptg – 2.00 ptg REHAT

Konservasi BangunanPEMAHAMAN, PRINSIP DAN KAEDAH PEMULIHARAAN

RANGKA KULIAH SESSI 2016

REFRESH…

Bangunan Bersejarah

Warisan

Klasifikasi Bangunan Bersejarah

Kategori Warisan

Pemuliharaan Bangunan

Bentuk WarisanKebudayaan

Jenis Warisan Kebudayaan

Tujuan & Isu

Kepentingan

Prinsip & Etika

Pendekatan


PENGENALAN

KONSEPPEMULIHARAAN BANGUNAN

WARISAN


KONSEP PEMULIHARAAN BANGUNAN WARISAN

• Konsep yang diterima dan dipraktis

sejagat;

• “Keaslian dalam Pemuliharaan Warisan” (Authenticity in Heritage Conservation)

• Keaslian dianggap sebagai satu aspek estetik

• Proses untuk mengembalikan adalah

perkara etika• Dalam konteks pemuliharaan bangunan

warisan aspek yang paling pentingadalah etika berbanding estetika.

Masjid Lama Kampung Kuala Dal,Kuala Kangsar, Perak. Bangunan kelarai buluh (1938),dipulihara semula pada 2009 dengan mengekalkan senibina, bahan dan kaedah binaan yang asal.

Pengenalan



Keaslian Bahan Binaan (material)

Keaslian Rekabentuk (design)

Keaslian Kerja Binaan / Pertukangan (Workmanship)

Keaslian Tataletak (setting)



• Bahan binaan dianggap nilai penting pada bangunan

kerana ia telah membawa bersama nilaisejarah masa lepas.

• Terkandung bukti‐bukti mengenai ilmu yang telah tiada, gubahan idea dan keunggulanbangunan

• Bahan binaan bangunan warisan banyak

bersumberkan bahan semulajadi seperti

kayu, batu dan kapur.



• Bangunan lama mempunyai sejarah perkembanganpembinaan

• Konsep keaslian akan menjadi bertambah sukar

kerana untuk menentukan reka bentuk yang sebenar di samping memastikan dan memilih era

apakah bangunan patut dipulihara perlu dikajidengan teliti.

• Perlu untuk mengkaji struktur asal bangunan,

gaya seni bina dan hubungan bangunan denganpersekitaran.



• Bangunan bersejarah mempunyai keunikan dari segi

kerja binaan atau pertukangan tukang‐tukang padazaman dahulu.

• Kerja binaan mestilah dikekalkan dan sebarang

pemuliharaan dan pembaikan pada bahan yang rosak ukiran atau hilang bahagianpenyambungan mestilah dipulihara dengan

bahan yang asal juga mengikut teknik kerjapertukangan yang tradisional.

• Kerja‐kerja membaik pulih kerosakan

mestilah menghasilkan bentuk yang harmoni di antara yang asal denganyang baru.



• Bentuk bangunan dan kedudukanbangunan termasuklah susun atur kawasandan ruang dalaman bangunan mestilah

dikekalkan seperti yang asal.

• Keaslian pada bentuk dan susun aturbangunan dapat menstrukturkan gambaransebenar berkenaan bentuk bangunan dan

mengaitkannya denganperistiwa‐peristiwa sejarah yang dialami.

• Keaslian bentuk dan susunletak ini diperolehi selepaspenyelidikan arkeologi.

GARIS PANDUANPEMULIHARAAN BANGUNAN

WARISAN


GARIS PANDUAN PEMULIHARAAN BANGUNAN WARISAN

• Pemuliharaan dan pemeliharaan bangunan dan tapak warisan di Malaysia adalah di bawah tanggungjawab Jabatan Warisan Negara (JWN)

• Akta Warisan Kebangsaan 2005 berkuatkuasa pada 1 Mac 2006

• Akta Bendapurba 1976 dan Akta Harta Karun 1957 dimansuhkan

• JWN diketuai oleh Pesuruhjaya Warisan

• Bertanggungjawab dalam pendaftaran Warisan Kebangsaan dan

perlaksanaan projek pemuliharaan bangunan warisan di seluruh Malaysia

PENGENALAN



• Julai 2012

• Merujuk kepada Akta Warisan Kebangsaan 2005

• Garis panduan pemuliharaan di peringkat antarabangsa iaitu United Nation Education, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)

• Piagam-piagam di bawah International Council on

Monuments and Sites (ICOMOS) cth: Piagam Burra, Australia 1999

• Kerja yang berkaitan dengan pemuliharaan bangunan warisan

mestilah mematuhi prinsip dan prosidur

PENGENALAN ( Cont’d)



Kandungan terbahagi kepada empat (4):

• Bahagian I : Pengenalan

• Bahagian II : Prinsip dan Proses Pemuliharaan

• Bahagian III : Garis Panduan Dokumentasi

• Bahagian IV : Garis Panduan Pemuliharaan



Bahagian I Pengenalan





Bahagian IIPrinsip dan Proses

Pemuliharaan





Risiko paling minima ke atas kehilanganbahagian‐bahagian yang penting dan kerosakan yang tidak menentu semasa ujian ke atas bahan binaan.

Memberi peneguhan yang maksima kepada struktur asal.

Simpati dalam interpretasi dan kegunaan.

Gangguan yang boleh dikembalikansemula.

Pengubahsuaian yang paling minima ke atasfabrik bangunan.

Dapat membezakan di antara bahan lama dan

tambahan bahan baharu.

Bahagian II : Prinsip dan Proses Pemuliharaan



Dapat memanjangkan usia bangunan.

Menghormati kualiti tempat.

Mengutamakan bahan yang asaljuga keaslian kerja tangan.

Berhati‐hati membuat penyelidikan danperekodan sebelum gangguan.

Pemuliharaan merupakan kerja‐kerja yang mengganggu bangunan dari segi tata letak (setting)

dan fabrik bangunan. Oleh itu sebarang gangguanuntuk penyelidikan dan kerja awalan mestilah paling

minima.








Keadaan bangunan mestilah

direkodkan sebelum apa‐apakerja dilakukan

Apa‐apa bukti sejarah yang

ditemui tidak bolehdimusnahkan, diganti ataudialih

Apa‐apa gangguan kerja atau sentuhan keatas bangunan mestilah seminima yang mungkin

Apa‐apa sahaja gangguan kerja jugamestilah dilakukan dengan

berhati‐hati dan mempunyai rasa hormat dan ikhlas demi menjaga

nilai estetik, sejarah dan ciri‐ciri fizikalbangunan lama

Semua kaedah dan bahan yang digunakan dalam kerja‐kerja

pemuliharaan mestilah direkodkan



Bahagian IIIGaris Panduan Dokumentasi





A. Penyelidikan Sejarah

B. Lukisan Terukur - HABS I

C. Kajian Kerosakan/ Kajian Dilapidasi

D. Penyiasatan dan Ujikaji Bahan (Laporan

Saintifik dan Teknikal)

E. Laporan Mingguan dan Bulanan – HABS II

F. Dokumentasi Bangunan- HABS III

G. Laporan Akhir

H. Dokumentari Video

Bahagian III : Garis Panduan Dokumentasi



1. AKTIVITI MEREKOD bangunan bersejarah dilaksanakan terlebih dahulu

sebelum sebarang keputusan untuk kerja‐kerja pemuliharaan dibuat

2. KAEDAH PEMBINAAN bangunan dapat diterokai

3. Ini termasuk gaya seni bina, rupa bentuk, kemasan dan perincian ragam hias dan keadaanbangunan sebagaimana jumpaan

4. Ia dikenali sebagai Historical Architecture Building Survey

atau HABS peringkat 1.










i. Mengukur dan merekod bangunan, tapak dan

bahagian‐bahagian elemen bangunansebagaimana jumpaan

ii. Mengukur dan merekod struktur sejarah yang

mempunyai keunikan seni bina dan kejuruteraanyang mana sebahagiannya telah runtuh atau hilang

iii. Mengukur dan merekod mana‐mana bukti sejarahbangunan yang asal dan bukti‐bukti yang

menunjukkan perkembangan.

iv. Mengukur dan merekod elemen ragam hias yang terdapat pada permukaan dinding dan bukaanseperti corak lepaan (plasterworks) dan ukiran kayu.





KOMPONEN LUKISAN TERUKUR

Lukisan Terukur yang perlu disediakan

mestilahmengandungi:

• Lukisan pelan lantai

• Lukisan pandangan sisi

• Lukisan pandangan hadapan dan belakang

• Lukisan keratan

• Lukisan bumbung

• Lukisan terperinci elemen

• Lukisan aksonometrik






• Dikenali sebagai Kajian Dilapidasi


• Proses mengenalpasti dan

merekod keadaan atau tahapkecacatan bangunan.



Bahagian III : Garis Panduan DokumentasiKAJIAN KEROSAKAN

1. Mendapatkan pelan bangunan

2. Menyediakan satu sistem pengkodankomponen dan elemen bagi semua bahagianbangunan dalam dan luar denganmemasukkan kod untuk elemen, lokasi, jenisdan bahan, dan kerosakan 4. Lukisan atau pelan yang digunakan dalam

kerja memplot kecacatan adalah pelan asasdari lukisan terukur yang telah disiapkan.

3. Memasukkan sistem kod komponen dan elemen di atas lukisan (pelan) untuk kerja tapak




5. Menandakan kod elemen pada permukaan dindingelemen

6. Menyediakan borang kajiselidik kajiandilapidasi

7. Mencatat keadaan dan tahap kerosakanbangunan ke dalam borang denganmemenuhkan laporan dengan butir‐butirutama:

• Nama perekod

• Tarikh merekod

• Elemen bangunan

• Lokasi/zon/kod/grid elemen

• Jenis kerosakan

• Tahap kerosakan

• Punca kerosakan

• Cadangan pemuliharaan




8. Mengambil gambar foto setiap elemenyang dikaji.

9. Gambar setiap elemen mengikut grid dan lokasi hendaklah

disimpan didalam album dan disusun dengan sistematikmengikut sistem pernomboran yang sama seperti borangdilapidasi.







Sumber : Projek CadanganPengubahsuaian BangunanCarcosa, PersiaranMahameru, Taman TasikPerdana, Kuala Lumpur.




Menyediakan laporan bertulis dan bergambar kajiandilapidasi yang mengandungi perkara‐perkara berikut:

• Tajuk projek• Sejarah dan latarbelakang bangunan bersejarah• Aspek seni bina• Jenis‐jenis dan punca kerosakan bangunan• Kajian dan ujian saintifik • Cadangan kerja‐kerja pemuliharaan• Kesimpulan• Lampiran



Bahagian IVGaris Panduan Pemuliharaan



• Memberi panduan pemuliharaan

• Menjelaskan prinsip pemuliharaan untuk bahagian dan elemen bangunan

• Tidak menghurai secara khusus rawatan kecacatan bangunan



• BUMBUNG

• DINDING

• SILING

• LANTAI

• PINTU & TINGKAP • SALURAN PAIP AIR

HUJAN & TALANG

• RAGAM HIAS

• CAT

• TANGGA

• ELEKTRIKAL & MEKANIKAL



Bahagian IV : Garis Panduan Pemuliharaan

• Ia merupakan salah satu karektor bangunanbersejarah.

• Skala bumbung, bentuk, kecerunan dan jeniskemasan yang digunakan mempengaruhi gayaseni bina sesabuah bangunan.

• Kemasan bumbung menyumbang kepadawarna, tekstur dan corak.

• Manakala pengaruh pembinaan dan pertukangan sama ada penduduk tempatanatau pendatang pula menyumbang kepada gayapersembahan bangunan.

Bumbung Masjid Kedai Mulong, Kelantan menggunakan kemasan genting senggora

BUMBUNG




• Bumbung merupakan komponen bangunanyang paling utama melindungi bangunandaripada hujan, panas dan angin.

• Pembinaan bumbung yang sesuai akanmenjadikan bangunan bukan sahaja tahanlebih lama malahan dapat mengurangkanperbelanjaan penyenggaraan bangunan.

Struktur Bumbung

• bumbung curam (pitched roof)

• bumbung rata (flat roof).

BUMBUNG (samb..)




Prinsip Pemuliharaan

• Merekod terlebih dahulu kaedah binaan struktur bumbung. Ini termasuk merekodelemen bumbung, jenis kayu, ukuran dan teknik pembinaan.

• Sebelum memulakan kerja pemuliharaan, penyiasatan ke atas struktur perlu dilakukanbagi mengenalpasti tahap kecacatan dan faktor penyebab seperti serangan anai‐anai, kelembapan dan pertumbuhan kulat.

• Membuat penyiasatan kekuatan struktur kayu sedia ada dan mengenalpasti kayu yang memerlukan pemuliharaan secara in‐situ.

BUMBUNG (samb..)




Prinsip Pemuliharaan (samb…)

• Sebelum kerja‐kerja baik pulih dijalankan, pemasangan/pembinaan bumbung sementara perludilaksanakan bagi tujuan perlindungan ke atas bangunan.

• Penggantian semula kayu yang telah rosak mestilah dari jenis dan kekuatan yang sama.

• Penggantian dan penyambungan kayu baru hendaklah dengan teknik yang dapat meneguhkankeseluruhan struktur dan diberi tanda (tagging).

• Membuat rawatan perlindungan pada pada keseluruhan struktur bumbung. Jika struktur kayu, pencegahan anai‐anai perlu dilakukan, manakala struktur besi hendaklah dicat.

BUMBUNG



Bahagian IV : Garis Panduan PemuliharaanBUMBUNG

Jenis‐jenis genting. a) Genting Marsiles, b) Genting Senggora, c) Genting bentuk V atau U




Kerja mengeluar & mengumpul gentingsinggora




Ujian Lepaan ke atasbeberapa sampelmortar




Kerja memasuk dan menyambung mortar (repointing mortar) yang dilakukan denganbaik dan dapat menonjolkan karektor sejarah bangunan




Penggunaan lepaansimen merosakkan

fabrik & strukturbangunan bersejarah




Penggaraman pada permukaandinding




Kerosakan kayuakibat dimakan

anai- anai




Kecacatan utama pada lantai adalah pereputan kayuakibat serangan anai‐anai. Gambar kiri dan kanan; kerja‐kerja mengeluarkan papan lantai dan gelegarlantai yang rosak




Jubin lantai lama bercorak yang masih baik di

Rumah The Bunga, Jalan Huttin Pulau

Pinang




Tingkap Masjid Lama Kampung Kuala Dal, Kuala Kangsar, Perak. Tingkap ini menampilkan keunikan kerawang padabahagian atas tingkap

Kerja membersihkan panel kaca tingkap dilakukan dengancermat




Saluranpaip air tidak sempurna, corong air di atas lantai menyebabkan air tidak dapat

disalurkan dengan baik







Mengeluarkanlapisan cat tebalmenggunakan teknikmembakar. Lapisan yang telah lembut dikikisdengan scrapper kemudian digosokdengan kertas pasir bagimendapatkanpermukaan yang rata danbersih.




Teknik mengenalpastiwarna cat asal dengankaedah kikisan.




Tangga batu rumahPenghulu Natar, Melaka.Tangga rumah ibu inimempunyai binaan yang menarik dengan kemasanjubin bercorak.

RANGKA KERJA PEMULIHARAAN

BANGUNAN WARISAN


RANGKA KERJA PEMULIHARAAN BANGUNAN WARISAN

• Segala usaha pemuliharaan bangunan warisan di negara ini perlu dilaksanakan dengan

mengambil kira beberapa faktor termasuk nilai sejarah, warisan, seni bina, usia, fungsi,

bahan binaan dan penyelenggaraan serta sokongan dan penglibatan daripada pelbagai pihak

yang berkaitan.

• Berdasarkan kepada beberapa projek membaik pulih bangunan di Malaysia , satu RANGKA

KERJA DAPAT DIGARISKAN BAGI AMALAN PEMULIHARAAN BANGUNAN WARISAN di negara

ini.

• Rangka kerja pemuliharaan bangunan bersejarah adalah penting bagi menjamin bangunan-

bangunan warisan yang dipulihara dapat dirancang secara menyeluruh dan bersistematik.



• Penyelidikan Awalan

Peringkat Pertama:

• Kajian Dilapidasi (Kecacatan Bangunan)

Peringkat Kedua:

• Penyediaan Dokumen Tender

Peringkat Ketiga:

• Kerja-kerja Pemuliharaan Bangunan

Peringkat Keempat:

• Pengurusan Warisan

Peringkat Lima:

(Ahmad, A.G., 2006)

Terdapat Lima (5) Peringkat dalam Rangka Kerja Pemuliharaan Bangunan Warisan:



PERINGKAT 1: PENYELIDIKAN AWALAN

• Latar belakang sejarah dan senibina

PERINGKAT 2:KAJIAN DILAPIDASI

• Laporan Kajian Dilapidasi

• Lukisan TerukurPERINGKAT 3: PENYEDIAAN DOKUMEN TENDER

• Senarai Kuantiti (BQ)

• Dokumen Tender

• Lukisan Pelan Bangunan

PERINGKAT 4: KERJA PEMULIHARAAN BANGUNAN

• Pernyataan Tatacara Kerja

• Historical Architectural Building Survey (HABS)

• Laporan Saintifik dan Teknikal

• Laporan Mingguan dan Bulanan

• Laporan Akhir

• Dokumentari Video

PERINGKAT 5: PENGURUSAN WARISAN

Ahli Sejarah/Arkitek/Jurukur Bahan/ Jurutera/Konservator

Kontraktor/ Konservator/ Perunding



PERINGKAT PERTAMA



PERINGKAT PERTAMA Penyelidikan awalan melibatkanperkara berikut iaitu:

• Pemilik Bangunan• Latar belakang sejarah, senibina dan

sosial• Objektif pemuliharaan• Sumber Kewangan• Agensi yang terlibat.



PERINGKAT KEDUA

• Kecacatan bangunan yang bersifat saintifik,bantuan kepakaran teknikal boleh diperolehi daripadaperunding luar terutamanya dalam bidang-bidangseperti mikro-biologi, kimia, arkeologi, geologi dansebagainya

• Kajian ini merupakan satu amalan kerja bagi mendokumentasisebarang masalah dan kecacatan bangunan dengan menggunakankaedah bergambar sebelum kerja-kerja pemuliharaan bangunandijalankan.

• Masalah yang sering berlaku di bangunan bersejarah di Malaysia adalah serangan anai-anai pada struktur kayu

bangunan, serangan garam di dinding, kelembapan, lumut, tumbuhan organik, cat mengelupas, sistem

saliran hujan yang tidak berfungsi, bumbung bocor, tingkap dan pintu yang rosak



PERINGKAT KEDUAKajian Dilapidasi:

• Proses untuk DIAGNOSIS danMEREKODKAN keadaan semasa dankecacatan pada bangunan

• DIAGNOSIS – pemerhatian, penyiasatan dan penyelidikan

• MEREKOD – Lukisan Terukur dangambar berwarna



PERINGKAT KEDUA

• Memahami keadaan dan tahapkecacatan bangunan

• Menentukan kaedah dan teknik untuk kerjapemuliharaan

• Memahami kehendak “method statemnt” yang diperlukan dalam kerja konservasi

• Membantu QS untuk sediakan anggarankos bagi projek

• Bertindak sebagai item tambahan dalam DokumenTender

• Sebagai Rujukan kepada klien, perunding dan kontraktor

bangunan



PERINGKAT KEDUA



PERINGKAT KETIGA

• Pihak pemilik bangunan menerima laporan kajiandilapidasi, ia akan dibentangkan kepada pihakjawatankuasa pemandu projek.

• Laporan tersebut kemudiannya diserahkan kepada juru ukur bahan bagi tujuan:

• mengenal pasti tahap kecacatan bangunan yang dilaporkan

• mempertimbangkan kaedah dan teknik pemuliharaan bangunan yang

dicadangkan

• seterusnya menilai kos keseluruhan projek pemuliharaan bangunan.



PERINGKAT KETIGA

1. Konsep & Prinsip Pemuliharaan Bangunan

2. Latar Belakang Bangunan

3. Kaedah Pembinaan bagi kerja konservasi

4. Jenis kecacatan & kerosakan bangunan

5. Kuantiti dan ruang lingkup kerosakan bangunan

6. Rawatan terhadap kerosakan bangunan

7. Harga Pasaran bagi rawatan kerosakan bangunan

8. Kajian saintifik dan ujian makmal

9. Penyerahan Laporan Akhir Projek serta dokumen teknikal

10. Perlantikan Konservator bagi Kontraktor



PERINGKAT KETIGA

Lawatan & Pemeriksaan Tapak oleh Perunding & Klien



PERINGKAT KETIGA

Site Briefing oleh Perunding kepada Petender (Kontraktor)



PERINGKAT KEEMPAT



PERINGKAT KEEMPAT



PERINGKAT KEEMPAT

Multi-disciplinary approach with in-depth knowledge Architect, C&S, M&E, QS, Conservator, Archaeologist etc.



PERINGKAT KEEMPAT

Systematic recording and documentation Marking, coding and labelling



PERINGKAT KELIMA

• Pengurusan yang profesional diperlukan semasa kerja-kerja pemuliharaan bangunan di tapak dan selepas bangunan tersebut siap dipulihara dan berfungsi semula seperti biasa.

• Ia melibatkan usaha-usaha penjagaan, penyelenggaran dan pembaikan bangunan bersejarah dari masa ke semasa.

• Pengurusan warisan merupakan satu langkah pengawalan ke atas pelbagai sumber fizikal, sosial dan ekonomi yang terdapat di sekitar tapak bersejarah, objek atau koleksi.

• Bertujuan untuk menghindari atau mengurangkan kesan kemusnahan akibat daripada pendedahannya kepada masyarakatumum selain daripada faktor alam semula jadi.



PERINGKAT KELIMA

• Agensi yang bertanggungjawab• Jawatan kuasa Konservasi• Grant dan Peruntukan Kewangan• Program Penyenggaraan berterusan• Penyesuaian guna bangunan yang betul dan

efisyen• Produk Promosi & Pemasaran• Pelancongan Warisan



PERINGKAT KELIMA

Jejak Warisan



PERINGKAT KELIMA

Promosi dan Pemasaran Produk Warisan

PROSES KERJA PEMULIHARAAN BANGUNAN



PERINGKAT PERTAMA

PENYIASATAN

PERINGKAT KEDUA

MEMBUAT KEPUTUSAN

PERINGKAT KETIGA

TINDAKAN

Gambarajah : Proses Pemuliharaan Bangunan Warisan di Malaysia. (Jabatan Warisan Negara, 2012)

Mengikut Garis Panduan Pemuliharaan Bangunan Warisan oleh Jabatan Warisan Negara (2012),

terdapat tiga (3) peringkat utama dalam proses pemuliharaan bangunan warisan di Malaysia iaitu:



PER

ING

KA

T PEN

YIA

SATA

N

MENGENALPASTI KEPENTINGAN BUDAYA

MEMBUAT KAJIAN AWALAN

Penyelidikan sejarah; perkembangan pembinaan & senibina; hubungan dengan individu & peristiwa;

kepentingan kepada negara

MENILAI KEPENTINGAN

PENYEDIAAN LAPORAN KEPENTINGAN

MENGENALPASTI TANGGUNGJAWAB YANG MUNCUL DARI KEPENTINGAN

Gambarajah : Proses Pemuliharaan Bangunan Warisan di Malaysia. Peringkat Penyiasatan.(Jabatan Warisan Negara, 2012)



Gambarajah : Proses Pemuliharaan Bangunan Warisan di Malaysia. Peringkat MembuatKeputusan .

(Jabatan Warisan Negara, 2012)

MENGUMPUL MAKLUMAT MENGENAI FAKTOR-FAKTOR YANG

MEMPENGARUHI MASA DEPAN BANGUNAN DAN TAPAK

MEMBUAT KAJIAN KEROSAKAN (DILAPIDASI)

Keadaan fizikal yang mempengaruhikepentingan bangunan

DOKUMENTASI SEBAGAIMANA JUMPAAN

Lukisan terukur bangunan dan tapak

PENYEDIAAN LAPORAN KEPENTINGAN MASA DEPAN

Cadangan rawatan danpemuliharaan

MENYEDIAKAN PELAN TINDAKAN

MEMBENTUK SKOP KERJA

Mengambilkira opsyen danpengaruhnya ke atas

kepentingan

PENYEDIAAN KENYATAAN SKOP KERJA

Spesifikasi terperinci dan kaedah pemuliharaan

PER

ING

KA

T MEM

BU

AT K

EPU

TUSA

N



Gambarajah : Proses Pemuliharaan Bangunan Warisan di Malaysia. Peringkat Tindakan.(Jabatan Warisan Negara, 2012)

MENGURUS BANGUNAN DAN TAPAK MENGIKUT

PELAN TINDAKAN

PELAKSANAAN PROGRAM PEMULIHARAAN

Menerapkan prinsippemuliharaan dokumentasi

sebelum gangguan

PEMANTAUAN

Penyediaan tatacarapemuliharaan dokumentasi

semasa, sebelum dan selepaspemuliharaan

PER

ING

KA

T TIND

AK

AN



DOKUMENTASIPENYIASATAN BANGUNAN

DIAGNOSIS

CADANGAN PEMULIHARAAN

DAN TEKNIK MEMBAIKI

FASA 1 FASA 2 FASA 4

Sumber: The Care of Old Buildings Today: A Practical Guide by Insall (1972)

Proses kerja konservasi secara umumnya terbahagi kepada 4 fasa kerja iaitu:

FASA 3




PEMULIHARAAN BANGUNAN

PENYELIDIKAN SEJARAH LUKISAN TERUKUR

• Lukisan dan Foto lama• Laporan sejarah

• Plot tata atur / keadaan sedia ada• Plot perubahan / ubahsuai tambahan

Fasa 1: DOKUMENTASI

KAJI SELIDIK BANGUNAN UJIKAJI DI TAPAK

• Kenalpasti sistem bangunan• Kenalpasti kerosakan

• ‘Non-destructive mechanical& structural test’

Fasa 2: PENYIASATAN BANGUNAN

UJIKAJI DI MAKMAL

• sampel & ujikaji bahan

• Analisis kimia




PuncaKerosakan

Fasa 3: DIAGNOSIS

STRATEGI PEMULIHARAAN PRINSIP & ETIKA

• Keaslian• pragmatik

• ‘Minimun intervention’• Keaslian bahan dan binaan• Rekod & dokumentasi

Fasa 4: CADANGAN PEMULIHARAAN DAN TEKNIK MEMBAIKI

KAEDAH & TEKNIK

• Pencucian, Peneguhan, Pengekalan,

Pembinaan semula, Pemulihan, pemuliharaan

Lokasi yang selalu muncul

Tanda/ SimptomKerosakan

Cadanganpembaikan

Spesifikasi Terperinci Dan Lukisan Kerja Pemuliharaan



Gambarajah : Aliran Kerja / Program Kerja Konservasi di JKR.(URBF AM2 Cawangan Arkitek, JKR HQ, 2013)

*NOTE:HABS : Historical Architectural Building Survey

SCHEMATIC DESIGN

STAGE

DESIGN DEVELOPMENT STAGE

CONTRACT DOCUMENTATION

STAGE

CONTRACT IMPLEMENTATION

STAGE

1. Site visit2. Preliminary studiesa. Significant report

presentationb. Obtaining clients

approvalc. *Appointment of

Conservator

1. Preparation of HABS 1 documentation

a. Site visit and site survey

b. Measured drawingc. Dilapidated surveyd. Videography

/Photography2. Works progress

presentation to client

1. Tender stagea. Preparation on of

tender drawingsb. Preparation on of

tender documents2. Calling tendera. Tender evaluationb. Tender awardc. Works progress

presentation to client

1. Site possessiona. Conservation works briefings2. Preliminariesa. Site preparation worksb. Defect mappingsc. Material testingd. Method statement submissione. Preparation mock-ups3. Physical works in progressa. Weekly report submissionb. Monthly report submissionc. HABS 2 Doc & Video4. Preparation of As-built drawingsa. Dilapidated report b. HABS 3 Doc & Video5. Handing overa. CPC – DLPb. Submission of final report6. Maintenance program submissiona. Defect liability period (12-18 months)

UNDANG- UNDANGBERKAITAN PEMULIHARAAN

BANGUNAN


UNDANG- UNDANG BERKAITAN PEMULIHARAAN

Akta Perancang Bandar & Desa

1976(Akta 172)

2

Akta dan Perundangan yang berkaitan dengan pemuliharaanbangunan di Malaysia adalah:





• Akta ini diperuntukkan bagi memulihara dan menjagawarisan kebangsaan, warisan semula jadi, warisankebudayaan ketara atau tak ketara, warisankebudayaan di bawah air dan harta karun

• Akta Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645) adalah akta yang telah digubal bagi menggantikanAkta Benda Purba 1976.



• Bangunan dan tapak besejarah yang telah diwartakan sebagai Bangunan Warisan dan Bangunan Warisan Kebangsaan adalah

termaktub di bawah peruntukan Akata Warisan Kebangsaan 2005 (Akta 645).

• Sebarang cadangan pembangunan mestilah terlebih dahulu

memohon kebenaran Pesuruhjaya Warisan.

PERUNTUKAN AKTA WARISAN KEBANGSAAN 2005 (AKTA 645) MENGENAI TAPAK WARISAN



“Pemunya atau penduduk suatu tapak warisan yang terletak di atas tanah

beri hakmilik hendaklah membenarkan Pesuruhjaya atau mana‐mana

pegawai yang diberi kuasa memasuki tapak itu untuk memeriksa, meninjau, menyiasat atau menjalankan apa‐apa kerja yang perlu bagi pemuliharaan,

pembaikan, penyelenggaraan dan pembersihan sebagaimana yang difikirkan suai manfaat atau perlu.”

SEKSYEN 39(1)PEMERIKSAAN TAPAK WARISAN



“Pemunya atau penduduk hendaklah diberikan notis secara bertulistidak kurang daripada tujuh hari tentang apa‐apa kemasukan yang

dicadangkan.”




“Jika mana‐mana orang membantah terhadap apa‐apa kemasukan di

bawah subseksyen (1) atas kesalahan keperihatinan atau keagamaan, kemasukan itu tidak boleh dilakukan kecuali

dengan kebenaran secara bertulis Pihak Berkuasa Negeri tempat tapak warisan itu terletak.”




“Pemunya atau penduduk adalah berhak menuntut pampasan bagi

apa‐apa kerugian atau kerosakan yang dialami atau dikatakan dialami olehnya sebab kemasukan di bawah subseksyen (1). “




Jika pihak berkuasa perancang tempatan merujukkan apa‐apa permohonan oleh

mana‐mana orang bagi kebenaran merancang atau perintah pembangunan kepada Pesuruhjaya, permohonan itu hendaklah mengandungi:

(a) Butir‐butir yang mencukupi untuk mengenalpasti monumen yang dimaksudkan oleh permohonan itu, termasuk pelan susun aturnya, pelan pembangunan terukur dan fotograf tiap‐tiap sudutnya, termasuk bahagian luar dan bahagian dalam monumen itu.

PERMOHONAN BAGI KEBENARAN MERANCANG BAGI TAPAK WARISAN

SEKSYEN 40(2)



b) Apa‐apa pelan dan lukisan yang lain sebagaimana yang diperlukan

untuk memperihalkan kerja yang menjadi perkara permohonan itu;

c) Langkah‐langkah yang telah diambil bagi memastikan keselamatan tapak warisan dan tanah yang berdekatan;

d) Apa‐apa butir yang lain sebagaimana yang dikehendaki oleh Pesuruhjaya.


SEKSYEN 40(2) (samb...)




SEKSYEN 40(3)

Bagi maksud perenggan 2(c), tanah yang berdekatan ertinya:

a) Mana‐mana tanah yang bersempadan dalam lingkungan dua ratus meter dari sempadan

tanah yang dimaksudkan oleh permohonan di bawah seksyen ini;



b) Mana‐mana tanah yang terpisah dari tanah yang dimaksudkan

oleh permohonan yang dibuat di bawah seksyen oleh mana‐mana jalan,

lorong, parit atau tanah rizab yang lebarnya tidak melebihi dua puluh meter dan yang akan menjadi bersempadanan dengan tanah

yang dimaksudkan oleh permohonan itu jika tanah itu tidak dipisahkan oleh jalan, lorong, parit atau tanah rizab itu.


SEKSYEN 40(3)



(Robiah A.R,2013)



Pemunya suatu tapak warisan hendaklah memastikan

bahawa tapak warisan itu dalam keadaan baik.

KEWAJIPAN UNTUK MENJAGA TAPAK WARISAN DALAM KEADAAN BAIKSEKSYEN 42(1)



Jika Pesuruhjaya berpushati bahawa langkah‐langkah yang munasabah tidak

diambil bagi pemeliharaan sewajarnya monumen itu, dia boleh menjalankan apa‐apa kerja pembaikan, setelah memberikan mana‐mana orang yang

didapati oleh Pesuruhjaya sebagai pemunya monumen itu dua minggu notis mengenai niatnya untuk berbuat demikian, dan segala kos dan belanja yang

munasabahnya dilakukan untuk menjalankan kerja itu hendaklah dibayar ganti oleh orang itu.

KEWAJIPAN UNTUK MENJAGA TAPAK WARISAN DALAM KEADAAN BAIKSEKSYEN 42 (2)



Tiada seorang pun boleh, tanpa kelulusan bertulis Pesuruhjaya,

memindahkan, merobohkan, mengalihkan, mengubah, mengubah elok, mengekspot, menambah kepada atau menguruskan mana‐mana Warisan Kebangsaan kecuali dalam hal keperluan yang segera dan serta merta bagi

keselamatan orang atau harta.

KESALAHAN BERKENAAN DENGAN WARISAN KEBANGSAANSEKSYEN 114(1)



Mana‐mana orang yang melanggar subseksyen (1) melakukan suatu

kesalahan dan boleh apabila disabitkan dipenjarakan selama tempoh tidak melebihi lima tahun atau didenda tidak

melebihi lima puluh ribu ringgit atau kedua‐duanya.

KESALAHAN BERKENAAN DENGAN WARISAN KEBANGSAANSEKSYEN 114(2)





• Akta Perancang Bandar dan Desa(1976) disediakan bagi rujukan dalam

perlaksanaan kawalan dan undang-undang di dalam perancangan bandar dan desa bagiPihak Berkuasa Tempatan (Ayob Tamrin, 2000).

• Bagi kerja-kerja pemuliharaan, akta ini memperuntukkan Seksyen 58(2)f

yang memberi kuasa kepada Kerajaan Negeri untuk menyediakan

peruntukan dan garis panduan yang bersesuaian bagi bangunan

bersejarah (Raiha Mohd Saud, 2003).



Section 21A. (d) iii and 21B. (1)(b)

Provides that local planning authorities may spell out the detail guidelines for buildings and areas under conservation. The applicant shall submit a development proposal report (LCP) which shall contain the following :

21A. (d) iii - particulars of a building,

which may be affected by the development



21B. (1)(b)

Under this section the layout plan shallshow the proposed development in

respect of a building with specialarchitecture or historical interest, building use and condition, special character and its appearance……



21B. (1)(b)

Under this section the layout plan shallshow the proposed development in

respect of a building with specialarchitecture or historical interest, building use and condition, special character and its appearance……



Involves the erection of new building or extension of a

building must be compatible with the surrounding area, which the local planning authority intends to protect, preserve or enhance.

Section 22 (i)

The development submitted must comply with the guidelines prepared by the local planning authority.



Section 22 (j)

Involves any addition or alteration to an existing building, the façade and other external character of the building is retained.



Section 22 (k)

Involves the re-erection of a building or demolition and the erection of new building in its place to ensure that the façade and other external character of the demolition building is retained.



Under section 58, the State Authoritymay prepare Rules for the protection ofthe ancient monuments and land andbuildings of historical and architectural interest in local planning authority areas.

Power to make rulesSection 58 (f)

BADAN & AGENSI PELAKSANAAN

DALAM PEMULIHARAAN BANGUNAN



Antarabangsa

• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO)• International Council on Monuments and Sites (ICOMOS)• International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural

Property (ICCROM)

PERLAKSANAAN DALAM PEMULIHARAAN BANGUNAN WARISAN



United Kingdom

• English Heritage• National Trust• The Institute of Historic Building Conservation (IHBC)• The Society for the Protection of Ancient Buildings (SPAB)



Singapore

• Malay Heritage Centre• National Heritage Board• Singapore Heritage Society



Malaysia

• Jabatan Warisan Negara (JWN)• Yayasan Warisan Johor• Malaysian Branch of the Royal Asiatic Society (MBRAS)• George Town World Heritage Incorporated (GTWHI)



Malaysia

• Melaka Museums Corporation• Badan Warisan Malaysia• Pusat Kajian Alam Bina Dunia Melayu (KALAM)

PERLAKSANAAN DALAM PEMULIHARAAN BANGUNAN WARISAN



• Official Conservation Committees

• Private Societies

• Charitable Trust



Unit Konservasi dan RekabentukBandar di Dewan Bandaraya Kuala

Lumpur

Unit Konservasi di MajlisPerbandaran Pulau Pinang

Unit Konservasi di Majlis BandarayaMelaka Bersejarah

OFFICIAL CONSERVATION COMMITTEES



PRIVATE SOCIETIES

Penang Heritage Trust

Georgetown World Heritage Incorporation

Perak Heritage Society



CHARITABLE TRUST

SEKIAN, TERIMA KASIH…

Documents

KURSUS ASAS KONSERVASI BANGUNAN - epsmg.jkr.gov.myepsmg.jkr.gov.my/images/1/1d/LECTURE_2_DAY_2.pdf · Hari Kedua (24 Febuari 2016)) MASA TAJUK / KANDUNGAN SUBJEK 9.00 pg –10.30