34
www.mizoramsynod.org KRISTIAN THALAI August 2012

KRISTIAN THALAI - Mizoram Synod – Presbyterian … THALAI August 2012 August, 2012 2 Hlau suh ring mai rawh! Jaira, inkhawmna in hotute zinga pakhat mi zah kai, thu pe \hang tak

  • Upload
    leduong

  • View
    344

  • Download
    30

Embed Size (px)

Citation preview

August, 2012 1

www.mizoramsynod.org

KRISTIAN THALAIAugust 2012

August, 2012 2

www.mizoramsynod.org

Hlau suh ring mai rawh!

Jaira, inkhawmna in hotute zinga pakhat mi zahkai, thu pe \hang tak mai fanu naupang tê mai, damlothi chhawnga an leh reng chuan a pa tan tlawm leh zahsawi theih a ni ta lo, A fanu duat tak a dam chhuah lehtheih nan Galili mi thing mistiri hmaah khan abawkkhup thlap mai a nih kha, chutia hmanhmawh taka

Jaira in lam pana a sawmna ngai pawimawha Isua leh a zirtirte nen an kal laikhan thilmak hmuh duh mipuiin an zui bawk. Kawnga an kal lai chuanhmeichhe pakhat kum tam tak chhung thi put reh thei lo, doctor vawi tam tak arawn tawh a, mahse an damdawi chawh a \hatpui thei lova, a chhiatpui zawkbakah pawisa tam tak a seng ral tawh a, mipuiin Lal Isua an zui luih luihnakarah khan, "A puan hmawr chauh pawh dek ila" tiin Isua a va khawih ta a, akhawihtu tan inzep theih a ni ta lo, hmeichhia kum sawm leh kumhnih chhungdamlo khan thudik tak a hrilh ta vek a, Jaira tan erawh a va rei dawn tehlul em,a fanu dam lo thi \ep in damna a chan theih nan an kal mek a ni si a, muang theian ni lo. Damdawi in Emergency room-ah hmeichhe thi put leh naupang damlothi lek lek awmdun ta se, hmeichhe naupang zawk hian ngaihsak hlawh lovinlo thi ta se, Emergency room-a duty doctor tan chuan Court-ah insawifiah angai nasa viau thei ang. Hmeichhe naupang nasa taka damlo theihnghilh ta niawm takin tun maia damna chang thar kha Isuan a la be zui leh nghal a, Jairaleh Isua zirtirte an hmanhmawh em em laiin, an hlauhthawn ang ngei thil athleng ta, Jaira fanu a thi ta a, tihtheih a awm tawh lo, a fanu chhan theih a nita lo. Mahse Isua erawh chuan Jaira hnenah, "Hlau suh, ring mai rawh" tiin.'Talitha Kumi' a ti a, hmeichhe naupang Jaira fanu thi tawh chu a kai tho ta a,kein a kal ta a. Jaira'n a beisei dan a ni ang em le?

Hnam tin hian hun kan thlir dan hi a inang thei lo, a \hen chuan tlai anpawi ti lem lo va, a \hen erawh chuan tlai an duh ngai lo. Eng hnam pawh niila Pathianin hnathawh dan leh tum dan hi kan sana leh calendar nen a inmilthei ngai dawn lo va, kan hunbi-ah hian chhiar thiam chi a ni ve lo, Pathianinchuti ang chuan hna rawn thawk se, kan inkhawmpui, kan thusawitu, kanrorel, kan hun hman zawng zawng, kan natna, chhungkaw harsatna, mimalharsatna, eizawnna leh a dangte tiin a hnenah kan thlen a, chhanna hmuhnghal kan tum \hin, mahse, kan hmu nghal vek thei lo, nghah peih a ngai a,dawhtheih a \ul a, rin a ngai a, harsa kan ti, rin kan duh a, kan ring thei si lo.

Kan duh leh mamawhte Pathian hnenah kan thlen \hin. Isua Krista puihnakan dilin kan dil aia tamin min chhang \hin a, kan inhuamna aia thui zawk aphut bawk \hin. Jaira tan chuan a fanu a boral pawh pawi ti lo ni awm takatlai lui ngat maiin min ring rawh ti mah se rin a harsa hle ang, tin, an hnamdanah pawh thianghlim lo leh tenawm ni chunga mi hauh leh kutthlak pawhhlau lova Isua Krista dektu hmeichhe rinna nasatzia kha aw, kan nunah hianPathian hnathawh hi tlai lutuk leh sawt tawh lo niten kan hre \hin a, kan beia dawng \hin. Kan tum dan leh beisei danin rawn in herchhuak lo mah selaPathian rin leh a thu awih hi kan tih tur a lo ni ew

August, 2012 3

www.mizoramsynod.org

n CK|P chuan Letterhead in ang hmang turin Bial tinah lehkhamin rawn pe ta a, tin, Kristian |halai Chanchinbuah chiang taka rawntarlan a ni bawk a, heti ang ruahmanna fel tak in rawn duang hi keiniK|P Kulikawn Pastor Bial chuan lawmawm kan ti takzet a, lehkhahmuh rualin he 'format' hi kan hmang nghal.

Mahse zawhna pawimawh tak ka nei a, min hrilh turin ka ngen ache u... 'KRISTIAN |HALAI PAWL' tih hi BOOKMAN OLD STYLEtur a ni a, mahse a '|' (Tri) hnuaia 'chhun han (.)' hi engtia dah tur nge kahre miah lo a, min hrilh thei in awm chuan ka lawm ngawt ang.

[email protected]>Kan ruahmanna te in lo hman nghal avangin a lawmawm e. I rawn

zawhna hi sawifiahnaah khan lo telh ila hriatfiah nghal theih mai tur a ni a,kan thiamloh a ni. I rawn sawi ang hian '|' hi Bookman Old Style fontpangngaiah hian a awm lo va, siamchawp erawh chu a awm. Siamchawp nei lotan hian a ti tri turin Bookman Old Style font hian . (fullstop) kan chhu a, chuchu a size tura kan dah hnuah T hnuaiah hian dah chawp leh mai tur a ni.n Kristian |halai July Issue-ah khan Mizoram Synod Choir (2012-2014) member tharte hming leh address in rawn tarlanga a lawmawmhle mai. Mahse, ka hriat sual loh chuan Contralto-a mi Nl. Vanlalpari,Luangmual Vengthlang kha Luangmual Bial angin in rawn tarlang aLuangmual Vengthlang Kohhran hi Zonuam Bialah an awm a ni lawmmi? — Thangluaia, N.E.Khawdungsei

Zawhna awm tak a ni. I rawn sawi ang hian Luangmual VengthlangKohhran hi Zonuam Bialah an awm a, kan tihsual palh a ni e.

Synod Choir member kan rawn tarlan hnu khan an part pawh siamremleh a ni a, Nl. Vanlalpari kha Soprano-ah awmin Nl. Rinhmingsangi khaContralto-ah dah leh a ni bawk e.n Ka pu, Kristian |halai June thla phek 3-na para 1-na Thurin 6-na...pawm thei turin a thlem a, (thlem) lai tak hi tih danglam thar ngetihsual palh aw? — 8014667392, Ramthar

I rawn sawi ‘...pawm thei turin a thlem a’ tih hi tunhma lamah hman alo ni tawh a. Tuna Inkhawm Hruaina bu thar kan hman mekah hian “IsuaKrista chu an Lalpa leh chhandamtua pawm tura ngenin, pawm thei turin apuia,” tih a ni a, kan hman mek hi rin tur a ni ang.n Kristian |halai chanchinbu Thingtlang lam a\ang pawhin kanhmu hma \hin hle a, lawmawm kan ti hle. Thuziak tur hian mi sawmbikin nei \hin nge tih hriat a chakawm hle mai. — 5856585074

Keini pawh kan lawm e. Hma taka in hmuh theih nan \an kan la zelbawk. Thuziak tur hian mi sawmbik kan nei lova, tun dinhmunah phei chuankan dawn apiang hi kan rawn chhuah a ni ber mai. Thuziak miten \an han lazel teh u. Sermon/Article, Rimawi, Hriselna, Hriatzauna atan hian a duhapiangin ziah/thawh theih a ni e.

August, 2012 4

www.mizoramsynod.org

S am 42-na hi Levia chi,Temple-a zai hruaitu Kora

chhungte zinga tu emaw berphuah ni a rin a ni a. Assuria sorkaremaw Babulon Sala an tan laiaphuaha ngaih a ni bawk. He Samphuahtu hian, hman a Temple-aPathian an fak \hin dante, hlimtaka hun an hman \hin dante adawn kir a. A lung a chhia a ni.Fakna thinlung thar neih leh achak a; a nun erawh akawchhungah a chau ngawihngawih thung si. Pathian a beiseia, Pathian a hrereng a; chu chuana ti buai a ni! Chutianga puitu neilo, zan thim tak hnuaia a rumvawng vawng lai chuan, Salahruaia neitu, a hmelmate chuandiriam takin, “ Khaw nge i Pathianle?” tiin nitin mai hian an lo elsenreng mai si. Chutiang nunkhuarkhurum pik tak a\ang chuanhe Sam hi lungkuai takin, tlangkarluite tui luang ri her her ang mai amawi leh duhawm lawi si in a lophuhchhuak ta a ni.

He Sam phuahtu dinhmunahhian tuna \halai tam tak hi kanding ve mai angem aw, ka ti. Midang tidam tura kohte hian mahnipawh kan intidam thei si lo. Kanhun kal tawh kan han thlir kira,hmana Pathian faka hlim taka lam

\hin te khup leh bante chu a lo uaizo a. Pathian kan beisei a, chaknathar leh thlarau thara rawng-bawlte pawh kan duh \hin; mahse,kan chhungril nun hi a chaungawih ngawih si. A changte pheichuan kan rawngbawlnate pawhhian rah \ha a chhuah thei tak taklo ni tein kan hre hial \hin. Ko hanthlak ngaihna kan hre chuang lo.Kan bei a, kan hah em em a. Thlantla fap fap chunga kan han tihngial pawh in, ngai pawh kan awhpha manglo a ni mah zawk si.“Pathian rawngbawl hi a thlawn a ni:a thuchah kan zawm leh SipaihoteLalpa hmaa intilunghnur taka kanleng \hin hi sawtna eng ngeawm?,”(Mal.3:14) tih changte hikan nei fo \hin a nih hi! Chutihmek lai chuan, pawn lam lehchhunglam a\angte in sawiseltuleh min seh tum rengtute an lo inhawr tuau tuau mai si.

I Pathian hrechiang rawhHe Sam phuahtu hian, “Khaw

nge i Pathian le” ti a miten an zawhrualin,“Khaw nge ka Pathian le,”tih hi amah a in zawhna a ni nghal.I Pathian i biak hi hrechiang rawh.Johana 3:16- ah khan,“Pathianinkhawvel a hmangaih em em a,chutichuan a fapa mal neih chhun a pe

KHAW NGE I PATHIAN LE?(Sam 42 :1-5)

— Pro. Pastor C.Vanlalmalsawma,Mamit

August, 2012 5

www.mizoramsynod.org

a, a mah chu tupawh a ring a piang anboral loh va, chatuana an nunna anneih zawk nan,” a ti a. Chu NazaretLal Isua, Pathian nung Fapa chu iPathian, Lal leh chhandamtu a ningei em le? Chu Lal Isua, Khawveldam na`n a lo kal a, Kraws-a nunhlan ral vek tu kha i tan a thi veem? Chu Pathian nen chuanengtiangin nge in in tawh? Chuzawhna chu mi dang ruai lova,mahni ngei a chhan fel chi a ni.

Kan hnam Pathian hi tunge?He zawhna hi ngun takin han

ngaihtuah vang vang teh. Lal IsuaKrista kha tuna kan ram leh hnamhian Lal leh chhandamtu atanhian a pawm tak takin i hria em?Sumdawnna hmuna kan khawsakdante, political field-a kannungchangte, ei leh bar zawnnakawnga kan chetlak dante hanngaihtuah hian ‘Lalpa zawnchhuah ram’ in tite awmdan turnena inmillo fe fe hi chu a tamngawt mai. Kan chheh vela hnamdangte hian keimahni avang hian,Pathian hi chawimawi lo vin anhmusit palh mai ang tih pawh hia hlauhawm fo in ka hria. Hengmite hian,”Tunge in Pathian le?”tiin min zawt reng a ni.

Kan DarthlalangCentral K|P Reports 2012-a

kan hmuh ang khan March 2011-February 2012 chhunga nupuipasal innei zawng zawng chu 4554an ni a. Chung zinga mi1845(40.51%) chu Biak In hawnginan innei a. Hmun dangah mi

2709(59.49%) an innei thung a.Pathian leh a Kohhran ho duh dana innei lo mi 864(18.98%) zetin kantam zawk tihna a nih chu. Chuchuan chiang taka a tarlan chu kaninneih dan hian kan Pathian chutu nge a nih tih leh, chu Pathianchu kan \ih tak tak loh zia a lantirchiang khawp mai. Tin, rampumthawh\an zan K|P inkhawm zathi 27.48% ani bawk a. Khaw ngekan \hian 72.52% ho hi an awm takang le? Zawlnei Amosa-a`n,“Chumi niah chuan nula leh tlangval\halaite meuh pawh tuihalin anthidang ang a,”(Amosa 8:13) a lo tihhun kha kan rap \an ta mek emmaw ni dawn chu le.

Thil lungchhiatthlak, zakngawih ngawiha min siam fo \hintu chu- K|P Group Committee-te,Branch leh Bial Committeemember-te hial pawh lo ni tawh;tin, kohhran zaipawl mai pawh nilo va, bial zaipawl hial ah tepawha kan vawrh chhuahte-hmeichhiat mipatnaah te, zu lehsa hmunah te leh sualna kawngdang zawha khawvel lama an hankir leh \hin te hi a ni! Chemte luzum a ruh chuktuah vih angmaiin rilru an ti na \hin. HetiangaPathian mi hriat tawhte anhnungtawlh leh \hin hiananmahni nun mai nilo, anmahnilo ring ve em em \hin anrawngbawlpuite leh an rawng lobawlsak midangte thlarau nun hinasa takin an vaw chhe \hin.Chutiang mite avang chuan kanK|P hmai hi vawi tam tak a mawkfo a. Mi hla zawkte phei chuan, kan

August, 2012 6

www.mizoramsynod.org

Pathian hi eng Pathian nge a nih a,tunge a nih tih hi an ring thiamlotawlh tawlh \hin. Keimahni avanghian Pathian an chawimawi hleithei \hin lo a nih hi!

Kan chenna khawvel hithlirtute ngaihdan lalnaKhawvel’(World of ViewersChoice) a ni a. Chu chu AmericanIdol thlan a\anga Chhaktiang Leltethlengin mipui/thlirtute hmuhdan hi thutlukna siam nan hmana ni ta deuh zel mai. Chu chu kanrinna chungchangah pawh hiana ni deuh deuh bawk. Mi dangtehian kan Pianthar leh thar loh hi kanthu leh hlaahte, kan sawi leh sakahte,kan nihna chelhte a\ang ringawt hianmin teh tawh lo. Kan nitin nundana\ang zawk hian a ni min teh \hin.

Ralkhat leh hnaivai tete a minthlir a, min teh a; tunge kanPathian chu tih an hriat theih chatchat zel theih nan hetiang hianchhanna i han pe teh ang-

1. I ngaihtuahnaah Pathian Lalberrawh se : Nitin a i hun hman dankha han chhut let teh. Pathian aiangaihsak zawk, buaipui zawk lehngaihtuah zawk enge i neih? Ihun hlimawm lai ber leh manganlai ber khan tunge i beisei a, i pan\hin? Pathian aia sum leh paite,incheinate, ngaihzawngte, etc kanngaihtuah zawk chhung hi chuankan thawm hre pha leh mita minhmutute hi chuan kan Pathian hibiak an chak lo khawp ang.Sam119:97-phuahtu chuan, “Aw, idan hi ka va ngaina em! Nilenga kangaihtuah \hin a ni,” a ti.

2. I beng hriat duh zawng chuvanlam thil lo ni zel rawh se :Kolossa 3:1a-ah chuan,“Chunglama thil awmahte chuan inrilru nghat tlat rawh u, leia thilawmahte chuan nghat lovin,” tiinmin hrilh a. Van lam mana dawngngailo, van aw hre khat mitenunah hian Krista nun mawi lehrimtui a awm thei ngai lo. Kanmusic ngaihthlak duhzawng, kanlehkhabu chhiar duh zawng, kanthu hriat duh leh chak zawng, kanbeng dawhna kawng hrang hranga\angte hian midangte hian engang mi nge kan nih a, chu miPathian chu eng ang Pathian ngea nih tih hi an hre \hin.

3. I hmuh chak zawng a\angin‘Tunge i Pathian’ tih miten an hria :I hmuhnawm tih zawngte, i hmuhduh zawngte leh chumi atana ihun leh tha i sen dan a\angte khanmiin tunge i nih tih hi an hai lo.Kan TV, Computer, Mobile Phone,internet-te, etc kan hman duh dana\ang chauh pawh hian, a phenathil inthup, thup hleihtheih silohhi tam tak a awm. Hmuhnawm kantih, kan nuih zat zawng a\angte hleihlei hian kan nihna leh thlarau lamakan dinhmunte chiang takin pho lana ni. Inkhawm \hulh khawpa‘hmuhnawm dang’ kan thlir changtehian, mite hnenah Chanchin |ha hikan ti thangtlawm em em a ni.

4. I thusawi duh zawng leh\awngkamah mite`n an chhhiarreng che : Entertainmentkhawvelah kan inhnim lut thuktelh telh a. Pathian thu pawlawh

August, 2012 7

www.mizoramsynod.org

leh zahpahlo taka fiamthu thawhna`na hmang per per ngam pawhkan awm ta zel mai. Heng mite hiK|P member active an nih loh ibeisei hram hram teh ang.Piangthar inti tam takte hianPathian thu ni lo, thildang hi kansawi nasa \hin khawp mai. Kansawi loh tur kan sawi nasat \hin akeimahni nun ngei pawh hi vuakchauhin a awm fo \hin a. ThlarauThianghlim pawh kan ti \i fo mai.Bible chuan, “Tupawh sakhawngaihsak nia inringa a lei veng \ha silo va, mahni thinlung inbum zawk chu,chumi sakhaw biak dan chu engmah ani lo ve,” a ti tawl mai (Jakoba1:25).Kan \awngkam chhuak chu chi aal, Lalpa malsawm rim nam lo nizel zawk rawh se.

5. I thiltih khan Lalpa chawimawirawh se : Ian Maclaren chuan,“Kan rinna hi khawvelin minhriatthiampuilo thei; mahse, kanthiltih hi chu an hrethiam khawpmai,” tiin a lo sawi a. A dik thlawtmai. Lal Isua nunna kan neihnahian kan nitin khawsakna hmunte thlengin luhchilh vek rawh se.K|P member zawng zawngtehian, keimah avangin Pathian anchawimawi ta a(Gal.1:24) ti a, kaneng chu mi mit hmuha a enchhuah theih na`n kan thiltih lehawmdanin Lalpa chawimawi tlatsela; min hretu za a sawmriat(80%)tal hian kan piangthar a ni tih hiawih rawh se.

Tichuan, khing a chunga kanhan sawi tak- kan ngaihtuahnate,kan ngaihthlak leh hriat duhzawngte, kan hmuh chak zawngte,

kan thusawi leh \awngkam hmanduh zawngte leh kan thiltih te hiKrista Chanchin |ha nen a inmawi a, a in rem phawt chuan,keimahni kal tlangin PathianinAma nihna chu a hun taah a pholang zel tawh mai dawn a ni.

Pathian mi, thuhriltu ropuitak Gypsy Smith-a khan ti hian alo sawi a, “ Chanchin |ha BuPanga a awm-Mathaia, Marka,Luka, Johana leh Nangmah,” tiin.Chu thu dik zia nemnghetathlawp tur chiahin Dr.BillyGraham-a pawhin,“Mi tam zawkinChanchin |ha an chhiar ngun ber chunangmah kha i ni e,” a lo ti ve chiahbawk. Pathian hnena \awng\aipeihlote leh Bible pawh chhiarpeihlote hian piangtharte nunerawh hi chu an chhiar peih emem thung! I nun kha chhiar tlaknun-Nun Krista lo ni rawh se.Tirhkoh Paul-a`n Korinthringtute hnenah,“ Nangni hi kanlehkha, kan thinlunga ziak, mi zawngzawng hriat leh chhiar chu in nie,”(11Kor.3:2) tiin Krista Lehkha annih zia fuihin a hrilh a. Chu KristaLehkha, mi zawng zawng hriat lehchhiar chu kan nihna atanLalpa`n min thlan sak vek tawh.Chu nihna ropui tak chu harsatnaleh manganna karah pawh i dinchhuah pui zel ang u. A thim zuallai takin, vana arsite khi an engzual \hin!Mite`n min chhiar min thlir reng e,Ka awmdan zawng zawng an hai lo;Krista nun mawi leh Chanchin |ha,Keimahah hian hmuh an chak \hin.

Lalpa`n malsawm rawh sew

August, 2012 8

www.mizoramsynod.org

— H. LalmuanpuiaMaubawk Branch K|P

H e mite pahnih chanchina\ang hian \halaite hian

zirtur pawimawh tak kan nei :Ü Lal Solomona hi Lal ropui tak ani a, a pa Lal Davida a\ang rengaropui a ni. A lal lai hi Isarel ramhausak lai ber a ni a, a pa tihtheihloh Temple ropui lehhmingthang tak pawh a sa a, ahming chawia Solomona Templetih a ni. Paula hi chu lal a nih kanhre lo a, lal thlah a nih pawh kanhre lo bawk. Tarsus khuaa Judapem darh awm hlen ta chhungkuaa\anga lo piang ve mai a ni. Israelhnam zingah mi naran ve mai a ni.Ü Solomona hi billionair a ni,rangkachak leh tangkarua tamtaka nei. An hunlaia an Sumo vesakawr tawlailir pawh 1400 a nei,nitin a thar a ni mai, duh leh a padum, a sen, a rang, a ni mai. Paulachuan sakawr tawlailir chu sawiloh tawlai pawh a neih kan hre lo,chaw a nghei loh nan puanin asiam \hin, a haklai leh savunlehkha bak a neih kan hre lo.Ü Solomona chuan ram hla zinnan pawh lawng hmansen loh anei, Paula te khuaah hianrangkachak leh thilhlu dang tamtak te a lawng hian an lo va phurzak zak tawh mawle. Paula chulawng neih chu sawi loh mi lawnga

Lal Solomona lehTirhkoh Paula

chuan man tur pawh mi thawh-khawm maw le, chu pawh atamzawk chu tâng chuanna lawnglehnghal. Vawikhat phei chu anlawng ala accident leh ta nghal.Ü Solomona chuan \hian a neichangkang khawp mai, Egyptlalchhungkua te, Tyre lalchung-kua te, Sheba lalnu te an ni nawkmai. Paula ve thung chu a challangpawl pawh Petera len dengtu pen-sion tawh a nia. Barnaba lah a loneihchhun a hralh a mirethei tepual thawhlawmah a pe vek maibawk si. Marka te, Sila te, Tita te,Timothea te, Luka te lah chu coun-selor junior tete bak an la ni lolehnghal. Pakhat kan la sawihmaih - Pu Filemona te awmpuithil ru tlan bo kha Onesima, anropui lo tlang khawp mai.Ü Solomona kha chu a zinvelnaah pawh a lar thei khawpmai , thilpek ropui tak tak pawhhawn sen loh a dawng \hin. Paulate team ve thung kha chu anspeaker ber kha a rethei viau nainthu kha a sawi na ve thei ang renga, a Juda puite kha in serhtan tepawh hi engmah a ni love, tan velo ho Gentail te nen in inang reng,a na thlawn mai mai a ni te a ti a, anbawr rawn luai luai zel mai a ni, achang leh an lo vaw hrep a, a changleh an lo tàn tir a, a chang leh lungadengin thi kalsan in an kalsan a. Acounselor nih kha a chakawm lohve khawp ang. Solomona bial fangzui leh Paula bial fang zui chu ainnawmhleih ve ngawt ang.Ü Solomona kha fing tak a ni a,amah aia fing zawk tura ngaih

August, 2012 9

www.mizoramsynod.org

khawchhak mifing leh Egyptmifingte ai pawh khan a fing zawka, a mah kha lehkhathiam thei lehzir peih tak a ni. Botany(thlai lamzirna) te Zoology(ran lam zirna) tethleng khan a thiam em em vek maia ni. Paula ve thung chu an khuaTarsus-ah hian Universityhmingthang tak a awm ngei mai a;mahse a kal kan hre lo, ziak lehchhiar hi chu a thiam ve viau a,Solomona ang chuan science lamhi chu a la ve ngam lo a nih hmel.Kum 13 mi vel anih a\angin Jerusa-lem-a Rabi hmingthang Gamalielahostel-ah chuan Mosia Dan Bu lehRabi course chu a zir chhuak ve \haktih chu sawi nuam a ti ve thei hle.Ü Solomona kha a lar ve viauaniang amah en tur ringawt khanram hla tak tak a\angin an lo kal a,ramdang mi leh sakhaw dang bemi pawh nupuiah neih a hreh lo.A lalram sawhnghehna tur anihdawn phawt chuan ramdang lalfanute kha a nei zel mai a ni. Pathianduh zawng anih leh nih loh lampawh a ngaihtuah lem lo. Khawvelahnupui a ngah ber, nupui 700 lehhmei 300 a nei, an awmna tur bikin a sak tir ringawt. Paula ve thungchu nupui pakhat pawh a neih kanhre lo, hei hi tu pu nge an tih pawntu pu mah a ni mai, amaha tar vetawp a ni mai. Solomona angachithlah a neih kan hre lo, rinna aafate an team-a a counselor te lo khachu. Tlangval luck tak leh zei takchu a ni bik lo a niang nupui neiha sawi mawi loh dan ah hian .Ü Solomona khan thufing 3000 aziak a, hla pawh 1000 lai a phuahbawk. Kan Bible-ah pawh Sam 72-

na leh 127 na te, a hla \henkhat te,Thuhriltu te hi a ziah te an ni.Hengah te hian amah a in dahpawimawh em em a ni, Pathianaiin. Paula chuan rinna a afate leh akhaw lo tlawh kualte theihnghilhmai lo in, an tana \ha tur leh awmdan turte lehkhaa ziakin a thawn\hin. A hranpa a hming chher nanleh ama hlawkna tur lamin englehkhabu mah a ziak lo. Solomonaanga in nuam tak hnuai a hla hanphuah vel kha a thei ve lo, a \ulnain a ur thluk ngang avang khan ahun leh a hmun pawh sawi lo inlehkhathawn kha a ziak chauhzawk a ni. A \hen te phei hi chu alungin tan laia a ziak te an ni. Bible-a a lehkhathawn ziah 13 te hi tunthlenga thlarau lam purchawk nanleh Kristian nun inzir nan bera kanhman a ni. K|P thupui Rawngbawltura chhandam tih pawh hi alehkhathawn Ephesi 2:10-a mi a ni.

Awle tunah chuan mipahnihchanchin Bible-a kan hmuh dantlem a zawng chu kan tarlang ta,engangin nge kan hmuh le? Anpahnih hian an thi tawh, hekhawvel ah hian an thuziak lo chuhmuh tur a awm tawh lo. Anpahnih hian he khawvela anhringnun hman dan hlut zawng anchhut ve ve a, mahse an chhut chhuahdan chu a inang lo hle mai le.

Solomona chu a tirah chuanbul a \an ropui khawp mai, mahsea nun kha ama tan a hmang zo a, nihnuai a thil engkim neitu khan athilneih te a thiltih te kha a ho emmai, engmah lo mai a lo ni tih hi asawi chu a ni. Ngun takin angaihtuah a mihring nun hi engmah

August, 2012 10

www.mizoramsynod.org

a lo ni lo e tiin ngaihdan a nei ta ani. Amah kha Pathian aiin a indahhmasa \hin a, ama nawmsakna khaa lo ngai pawimawh lutuk deuhpawh a niang. A nupui ngah lutuktepawh kha a tuar phah ve bawk ani mai thei e, I Lalte 11:4 ah , "A lotar hnu chuan a nupuite chuan anpathian lamah an hruai ta a, a paDavida ang khan LALPA, a Pathianlakah a rinawm ve ta lo va ." tih kanhmu a ni. Hnamdang pathiantenawm tak Milkoma te chu a zuive ta a tih te a ni. Hnam dangtepathian biakna hial te kha a siamsak nia mawle. I Lalte 11 thla hi kanchhiar chuan Pathian a hawisanthu kan hmu thei a ni. Israel lalramropui tak pawh a hunlai a\angain\an hian a lo kehdarh ta hial a ni.

Paula ve thung chuan hekhawvel ah engmah a nei lo, a lucklo ber pawhin pakhat tal an neihnupui tak ngial pawh a nei lo. Hekhawvel thlirna a\ang chuan patechakvak lo tak leh rethei tak, caselian tak nei, leng tar, kawlbunchunga lungin tang mai a ni.Mahse amah a indah pawimawhve hmasa ngai lo, Pathian leh arawngbawl kha a dah hmasa ber\hin. Ama nun kha Pathian hnenahdah \hain midang tan a nung \hin.A Lalpa tan leh midang tan a nunzawng zawng a hmang zo \hak ani. Kohhran tam tak a din a, anchaw ei theih tawk te te in a chawmnung a, a enkawl puitling \hin.Ama tan thil ti hman lovin a hunzawng zawng a hmang zo a, aawmna a piangah Pathian ram azauh \hin. Amahah khan mitahmuh theih loh rinawmna te,

inngaihtlawmna te, hmangaihnate, huaisenna te a awm zawk a ni.A chhandamtu Krista tan a nunga, Krista tan a thi bawk a ni. A nunkha ama ta ni lovin Pathian ta a nihzia a hrechiang em em a, chu chuanmidang tan a nun tir a, a chânnakha hlawknaah, a tuarnate khamalsawmnaah an chang \hin zawka ni. Amah ngei in, "Intihsiakna \hachu ka zo tawh a, ka tlanna turahka tlan chhuak a, rinna chu kavawng reng a ni; tunah chuanthiamchanna, chawimawinalallukhum chu dawn chauh kahmabak tawh a ni; chu chu roreltudik Lalpa chuan, chumi niahchuan min pe ang, keimah mai nilovin, alo lan hun nghakhleltuzawng zawngte pawh a pe ang." a ti.

Rawngbawlnaah chuannangmah lam a ni lo. Engkim hiPathian tan a ni. Pathianrawngbawl chu midangterawngbawl sak hi a lo ni reng maitih Tirhkoh Paula nun a\ang hiana lang chiang em em a ni.Solomona chuan engkim a nei a,mahse nun hi engmah lo mai a loni, a ti. Paula chuan engmah a neilo a, nun hi Krista tan tiin engkima ti thei a, a lawm fo \hin.Keimahni lam kan indahhmasakna hian kan rawngbawl-naah mi dangte kan hliam fo theitih kan hriat a \ha. Kan rawngbawl-naah chuan keimahni lam a ni lo,Pathian lam a ni, hmuhtheihropuina lam hi a ni lo, a lang lorilru leh thlarau lam hi a ni zawk .Keimahni tana rawngbawl kan nilo, K|P pawh hi kan ta a ni loPathian ta a nih hi. K|P tan thawk

August, 2012 11

www.mizoramsynod.org

lovin a neitu Pathian tan i thawkang u. Chu chu kan dam tlannatur a ni. Mahni tana nung lovinmidang tan nung ila, Paula anghian kan rawngbawlna kan hlen vethei ngei ang. A tawp berah chuanTirhkoh Paula hnen a\anga kanlehkha hmuh hi kan chhiar a nge.

To,K|P Member-te,Kan rawngbawl hna hi mi ten an

dem loh nan an ngaimawh zawngengmah kan ti lo. Kan tih apiangahPathian rawngbawltute ni awm renginmi mittlungin kan awm zawk \hin.Tihduhdahna te, hreawm te, nekchep techhel takin kan tuar a. Vuak kan tuara, lunginah kan tang a, tlang chil kantawk a, mutmu pawh tuah thei lovinkan thawk rim a, chaw kan tlachham a;

thianghlimnaah te, hriatnaah te,\hatnaah te, ngilneihnaah te, ThlarauThianghlimah te, hmangaihna taktakah te, thu dik sawiah te, Pathianthiltihtheihna kan hman danah te,Pathian rawngbawltute ni awm renginkan awm a: felna ralthuam chudinglam leh veilama kengin kan \ang\hin. Ngaih ropui kan hlawh a, ngaihnepkan hlawh bawk a; min fak a, min dembawk a; thu dik kan sawi a, bumtuahmin ngai bawk si; tu khaw hriat thamkan ni lova; mahse, mi tinin min hrebawk si. Thi ang kan ni a; mahse, kannung si; thunun kan tawk a, tihhlumkan ni si lo; lungngaihna kan tawh inlawmna tur kan nei zel si; pachhe hlemah ila midang kan tihausa si; engmahkan nei lo a, engkim kan ta a ni bawksi. Pathian in a thu malsawm rawhse. Amen.

SYNOD CHOIR RAWNGBAWLNA1. Llyod’s Hall-ah : June 14, 2012 (Nilaini)-ah U.S Consul General Mr.Dean R. Thomson, Kolkata chuan Synod Office Devotion-ah lo kalinhun a rawn hmanpui a. Hetah hian zaiin \um hnih dinah hla pahnih (2)an rem a, hei hi tun term thara an zaina hmasa ber a ni nghe nghe a ni.2. Darlawn Kohhran-ah : June 23 & 24, 2012 -ah Darlawn leh DarlawnVenghlun Bial Joint Meet hmanpuiin Darlawnah an kal a. |um ngadinah hla vawi kua (9) an rem bakah mi pathum (3) Solo-in an zai bawk.Pathianni tlai Fellowship chu Praise and Worship-a hmangin ankaihhruai vek bawk.

Inrinni zanah Tv. Vanlalhruai, Director-in thu sawiin UpaLalrinmuana, General Secretary-in Pathianni zanah thuchah a sawi ani. An kalna senso atan Rs 10,000/- bialin an lo tum a, a lawmawm hle.3. Chhiahtlang Bialah : July 7&8, 2012 -ah Chhiahtlang VenghlunKohhranah Bial Meet leh Bial Zaipawl Silver Jubili hmanpuiin an kala. |um li dinah hla vawi riat (8) an rem. Inrinni zanah Director-inreport tawi a pe a, Pathianni zan Fellowship-ah Conductor-in thuchahtawi a sawi bawk. Chhiahtlang Bial hian kalna senso atan Rs 4,000/-an lo tum saka, a lawmawm hle a ni.

August, 2012 12

www.mizoramsynod.org

SACYN (South Asia ChristianYouth Network) hi South Asia-aram hrang hrang Kristian \halaiterawngbawlhona tura CMS(Church Mission Society), UK-in aruahman a ni. SACYN hi CMSUnited Kingdom hnuaia mi niinConvenor chu Rev. Adrian Watkinsa ni a, Malaysia chhuak tuna UK-aawm tho Rev. Kang San Tan chuCMS, Asia Director thar a ni bawk.

LEADERS TRAINING: He hunhmang tur hian Central K|Pa\angin Tv. VL Muanchhana, Asst.Secretary leh Dr. JulieRemsangpuii commitee member teruat kan nih angin June 13, 2012(Nilaini) khan Kolkata-ah VISAbuaipui a ngaih avangin kan kalhma a, June 15, 2012 (Zirtawpni)khan Dhaka kan thleng a ni. Tun\uma kan hun hman hi LeadersTraining Programme onGlobalisation, Youth Culture andMission in the Context of SouthAsia tih a ni. He hunah hian SouthAsia ram hrang hranga Kristian\halai hruaitu aiawhte sawm an nia, training min neih puitu (re-source persons) 4 nen kan vaiin mi41 kan ni. Kan tihna hmun hi HopeCentre, Savar, Dhaka Bangladesh-ah niin June 15-22, 2012 chhungkhan neih a ni a. A thlengtu chuSynod Youth Fellowship, Church

of Bangladesh an ni. Min thlennahmun hi a nuam em em a, ahmunah hian riahna nuam takhotel changkang tak ang riahna aawm vek a, programme kan neihdan tur a zirin open space leh hallchi hrang hrang - LCD projectorhmanga training-na hmun, groupdiscussion tihna hmun, whiteboard hmang-a tihna hmun chihrang hrang a hrana siam chawpngai lovin resource person-in huna hman duh dan tur azirin pan maitur a awm vek a, air conditionedroom vek a ni.

He huna tel te chu India, Pa-kistan, Bangladesh, Sri Lanka,Myanmar, Bhutan leh Nepala\anga kalkhawm kan ni a. Indiaa\ang hian Church of North India,Church of South India leh NorthEast a\angin Mizoram PresbyterianChurch aiawhin Central K|Pa\angin keini 2 kan ni.

TRAINING-IN A TUM BER :'South Asia ram hi khawvel mipui tamleh bitna hmun ber a ni a, chutih rualchuan Kristian tlemna hmun ber a ni,chuvang chuan helai bawra Kristian,a bik takin Kristian |halaite hi inlahrang tham kan awm lova Chanchin|ha hril tur hian kan \an ho a ngai a,tunlai khawvel changkang zelah minrawn nektu a chak ang bawkin keinipawh kan inpekna leh tunlai thiamna

SACYN (South Asia Christian Youth Network)Equipting Young Leaders for Mission

Theme: Globalisation, Youth Culture and Mission in theContext of South Asia

Report :

August, 2012 13

www.mizoramsynod.org

te kan hman \angkai a \ul a, ram dangtih dan leh awm phung (cultures) kaninzirchian tawnsak a Chanchin |hahril tur hian kan \an a ngai a ni' tih ani. Hemi hi thupuia neiinChanchin |ha hrilh (Mission)kawng te, |halaite nun phung(Youth Cultures and Sub-Cultures)zirchianna te, khawvelinhriatpawhna \ha leh hemiavanga khawvel lo te ta viau angalang (globalisation) chungchangte, thilsiam (creation) chungchangte, hmeichhe tihchak (women em-powerment) chungchang te lehmedia-internet leh mobile phone(facebook, blog & website)chungchang te zirho a ni. ResourcePerson-te hnen a\ang bakahtrainee-te hnen a\angin kan thil zira\angin a tawpah paper minpresent tir bawk.

HUN HMAN DAN TLANGPUI:Zing tin mahniin fianrial hunhman \hin a ni a, breakfasteikhamah Pathian Biak ho lehBible Study darkar 1 nitin kan neia. Hemi zawh hian thupui hranghrang hmangin Training session\um10 kan nei a. Workshop tum liheng thupui hmangte hian neih ani bawk-1) SACYN and the HolySpirit, Five Marks of Mission 2)Contemporary Youth Culture, Liv-ing in Pluralistic South Asia 3).Globalisation and Creation Care,Empowerment of Women 4) Youthfor Christ, Blogosphere, Culture ofPeace. Panel Discussion Meaning-ful Interventions Among the Poortopic hmangin kan nei bawk.

Camp Fire cum CulturalProgramme \um khat neih a nibawk, hemi tum hian CK|P aiawhkal ten duet-in 'Kristian |halaite u'tih kan sa a, 'A chhe lai siam\hatu' tihkha action nen sain kan zirtirbawk. Pathianni (June 17, 2012)khan group hnihah in\henin St.Andrews Church, Mirpur ah lehSavar Biak Inah kan inkhawm. Ex-posure & shopping programme hini 19 (Thawhlehni) khan kan neia, hetah hian group 2-ah in\heninkan hlawkpui hle a. Kan hmuntlawh te chu:-

1) YFC (Youth First Concerns): HeYFC pawl hi khawvel hmunhrang hrangah Youth for Christhminga siam niin Bangladesh-aherawh Christ hming tel hi a remloh avangin heti hian a hming ansiam a. Khawvel hmun dangahpawh a remchan zawk avanginYouth First Concerns tih hming hia awm nual a ni. Annirawngbawlna pui ber chu ruihhloleh drugs addict-te an buaipui a,sawrkarin mi 10 chauh awmtheihna phalna a pek laiin sawm20 vel an awm reng a, tam zawkawm phalna an dil mek bakahbuilding lian zawk an sa mekbawk. Heng ruihhlo avangaharsatna neite hi uluk takin anenkawl a, zing atangin zan mutdawn thlengin an tih tur \ha takruahmansakin an hlawkpui hle a,an tum ber chu he hmuna an awmlai hian Pathianah leh chhungkawtana \angkai tura zirtirna an kalpuiber a ni. Hna tak tak thawk tura

August, 2012 14

www.mizoramsynod.org

beisei chi an ni lo chhungkaw tana\angkai taka an thawh theih chuanan harsatna ruihhlo bawih a\anghian an chhuak thei a ni an ti a ni.Hetah hian Bangladesh pawisaMizoram Synod hmingin Taka 1000kan pe. (Indian Rupees 1 =Bangladesh Taka 1.4, kan thlengexchange laiin)

2) Centre for Rehabilitation & Para-lyzed (CRP): He hmunah hianrualbanlo kan tih te enkawlnahmun niin helama mamawh chua awm kim hle a, damdawi in a ninghal bawk. An thupui chu 'Abil-ity not Disability' (THEIHLOHNAni lovin THEIHNA zawk le) tihleh Service to Sufferers is serviceto God (Harsatna nei terawngbawlsak hi Pathianrawngbawl a ni) tih a ni. Hehmunah hian William and MarrieTaylor School a awm a, an zirnaahhian 40% chu rualbanlo kan tih tehi niin 60% chu pianphungaharsatna nei miah lo te an ni thunga. He hmuna rilru khawih em emchu class khatah an awm khawmdul mai a, harsatna bik nei chuwheel chair nen te, \hutna bik te aawm fur mai a, class room chhungpawh a dangdai hle. Kut leh kehmang thei lo, ka chauh hmangaziak thei te an ni a, hei pawh hiclass pangngaiah awmin kahmang hian an ziak ve mai a, antheihna lai \heuh kha hman\angkai tir an tum a, an hlawh tlinghle bawk a ni. 'Tumah mi bik kanawm lo theihna lai kan nei \heuha' tiiin he school a\anga chhuak

rualbanlo kan tih te hi mipangngai bula an awm hnuahpawh awm dan an thiam a,chutiangin he school a\angachhuak zirlai mi pangngai te hi anchhuah hnuah pawh hengrualbanlo kan tihte hi thiam takinan awmpui thei a ni an ti a. Hecompound chhungah hian mipangngai pawh wheel chair-ah tean kal a, basketball pawh wheelchair a\angin an khel vek mai a.'Wheel chair-a i awm ve a an tihang i tih ve loh chuan wheel chairhmanga kal te khawvel harsat bikzia i hriatthiam pui lo vang' an timai a ni.

3) Church of Bangladesh NazarethTechnical School: He hmunahhian mechanical, electrical, Auto-mobiles, carpentry leh tailoringzirna hmun \ha tak mai an siam ahetah hian school kalzawm theitawh lo \halaiten zirin a chhuak tehi eizawnna tlaka an chherchhuahan tum ber \hin. Sawrkar recogniseemaw a zir chhuak te hi certificatehmanga eizawn tir lam ai chuananmahni kea dina thiamna tak pawchhuak thei turin an zirtir \hin a ni.

4) St. Thomas Church (Church ofBangladesh): Dhaka hmuna awma ni a, Bachelor level Theologyzirna hmun an nei a, St. ThomasMission Primary School bakahVarandah School an tih mai chuan nei a ni. Principal leh staff tekawmna hun kan nei thei a, anproject neih te power pointhmangin presentation an nei a, a

August, 2012 15

www.mizoramsynod.org

hlawkthlak hle. He hmunah hianthawktute zingah kristian losakhaw hrang bia te, a kul a taia\hahnemngai taka kum tam tak lothawk tawh te hmuh tur an awmchuan ngaihtuahna min neih tir hle.

5) Slum Area Old Dhaka : OldDhaka hmun Burigonga lui kamahhian slum engemaw zat a awm a, athianghlim lo in a hrisel lo hle.Chulai hmunah chuan hmeichhiate dinhmun a chhe hle a, ziak lehchhiar thiam an tlemin, eizawnnakawngah harsatna an tawk a, sumlak luh zat a hniam/tlem hle, tuithianghlim intur an tlachhama,inthiarna hmun thianghlim an neilo, inrikrapna leh hmeichhia techunga hleilenna a hluar hle, druga harsatna an tawk nasa bawk.Heng te anih avang hian St. Tho-mas Church hmeichhe pawl tenkawng hrang hrangin hma an la a,chu an hmalakpui zing ami Sluma 'Women's Group' te nen meetingkan va nei ho thei a, a hlawkthlakhle. Nuho chuan an mahni pualasum an lak luh ve theih avanginhmasawnna nasa tak an neih thuan sawi lang. Kristian sakhaw biltan nilovin, midangte \anpuinachu Chanchin |ha hrilnahmanrua anih angin sakhawhrang betute nen angkhat inenkawlna an pe a ni.

A tawp niah he training-a telten paper presentation kan nei a,

Tv. VL Muanchhana'n 'ChristianYouth in a Globalised World' tihpresent in Dr. Julie Remsangpuii'n'Pluralistic Ideology can be a Chal-lenge for Christian Youth of SouthAsia' tih a present a ni, heng kanpaper te hi chu sawiho zui na kannei bawk.

Tlipna: He programme buatsaih ani hi a hlu hle a, ram hrang hranga\halaite dinhmun kaninhriatpawh tawn sakin kan re-source person-ten min chah len berchu, 'Ring lo mite hnenah Chanchin|ha hrilhna tur kawng zau tak inhawng hi engtin nge \halaite hian inchhan dawn? |halaite hi khawihmunah pawh awm se a hruaitute hikal ve zel mai rawh u, tunlai hmanruate hi hman \angkai theih vek a ni','|halaite hruai tur hian an rilruputhmang te hriat thiam a pawimawh'tiin \hahnemngai takin min chaha ni. A ram a\anga teha Kristiantamna hmun ber a\anga kal kan nia, rawn tel ve tho te chu harsa takakristian niin Bhutan a\anga lokaltephei chu thlalakhonaah pawh telngam lovin an ramah Kristian anzalen lo em em a, hetiangprogramme-ah an tel tih an hriatkha an tan a pawi dawn vang a ni.|awng\ainaah i hria ang u.Kolkata-ah zan khat kan riahhnuin Pathian hruainain June 23,2012 (Inrinni) khan tluang takinkan lo thleng leh a niw

August, 2012 16

www.mizoramsynod.org

Ruihhlo bawih a tangte andam thei tawh lo tih an

sawi in hre ngai em? |henkhatchuan, 'An dam thei' an ti a, a \henchuan, 'An dam thei tawh lo' an tibawk. Ruihhlo ngawlvei hi,'Natna a ni' te an ti a. Mahse,khawtlang chuan, 'Misual' an tithung. Eng ber hi nge dik ang le?Vawiin thlenga inhnialna tawp theilo a ni, chu lam chu sawi zau lovang.Ka sawi duh chu Ruihhlo i sim takavang khan i la dam mai lo tih hi ani, i dam mek chauh a nih kha, sualtura thlemna i la tawng dawn chauha. Chuvang chuan hriat tur leh tihtur tam tak i la nei.

Ruihhlo i sim tak avang khan i ladam mai lo : Mi tam tak chuanruihhlo an sim hian an duh tawkmai \hin a, fel leh \ha ta viauah aninngai \hin. Rui reng rengin i huntam zawk i hmang a, i thil thlir dante, i ngainat zawng te, i awmduhna hmun te, i sawi duh zawngte, i mizia leh nungchang zawngzawng te a danglam nghal vek lotih hria la. A nih leh chu chu engnge a pawina, ruihhlo ka sim tawhber chuan? i ti pawh a ni maithei.Ruihhlo i sim thei chu hma i sawntak zet a, ruihhlo sim thei tura i

RUIHHLO BAWIHA|ANGA

I LO CHHUAHIN

— AfakaKTP Saron Branch, Aizawl

beihna zawng zawng pawh khannasa takin a tidanglam tawh rengche a ni. Ruihhlo lam ni lo thlaktur nangmahah tam tak ila bak.

Ruihhlo i sim rual khan i mizialeh nungchang, thil thlir dan,ngainat zawng, awmduhna, sawiduh zawng te chu tlemin adanglam phah ngei a, mahse,danglam kim vek erawh a ni nghalmai lo. Vawilehkhata danglamnghal vek thei pawh a ni lo reng a,zawi zawi a nangmah ngeiina i tihdanglam tur a ni, a tha zawnga i tidanglam lo a nih vaih chuan zawizawi vekin ruihhlo i ngaihna a zualleh ang. Engtin? Ruihhlo i simhlim chuan sual tura thlemnaengpawh i do zo hle pawh a nithei, mahse, rilru hi khua a lo reichuan a danglam ve tial tial a, atira invawng viau pawh kha, a lorei deuh deuh chuan inthlahdahhun a lo thleng a, a tira annunchang emaw aia nep deuhzawk emaw aia nasa zawk pawhinan awm leh mai thin a ni. Chuvangtak chuan alawm ruihhlo i simkhan duh tawk mai suh ka tih ni.A nih chuan mizia leh nungchang,thil thlir dan, ngainat zawng,awmduhna te chu engtiatihdanglam zel tur nge ni ang?

Thluak tibuai thei chi reng renglaka fihlim : Nangchu i taksainruih nawmzia a hre tawh a, angawl pawh i vei nek tawh a ni a,chuvang chuan midangte tanaengmah ni lem lo heng - Zawlaidi,Kawlthei zu, Balhla zu etc.. lu tihai ve thei chi reng reng lakah

August, 2012 17

www.mizoramsynod.org

hian i fihlim tur a ni. Mi pangngaichu lo rui ve vak pawh nise lo anin control thei tlat. Mahse, nangchu heng thil hian i lu a ti hai anih chuan ruih nuam i tih \hin ziakha a rawn thar leh nghal ang a, ipawisak loha i tihluih zel pheichuan thil ho mai mai i tih kha aruih dan i duh tawk lovang. A chhanchu a aia nuam ruihhlo dang i hretawh tlat a ni, chuvang chuan angaiah bawk luh leh a awlsam.

Midangte nena inlaichin\ha siam : Tun hma chuan midangvak i mamawh hran lova, mitepawi i sawi/khawih \hin a, an ringlo bawk che a rintlak lah i ni loreng a, mipangai zinga awm nuami ti lova, an zingah chuan sawi turpawh i hre hek lo. Chuvang chuanmidangte nen inlaichinna \ha siamhi i tihtur a ni. Khawtlang tanahnawksak thil sual ti \hin kha,khawtlang tan thil \ha tih i zir dawna ni(nangma tan a \ha bawk),Inkhawm, Khawhar In kal etc...Heng hi i tih chuan nangmahahinrintawkna a siam zel che a nga,midangte nen inlaichinna \ha i siambawk dawn a ni.

Heng hi i tih a \ul em emnachhan chu nangmah i inhmuhdan kha a dik tawk lova,inthlahrunna, zahnatein i la khata, i la inringtawk lo hle ang.Midangte i thlir dan pawh ala diklova i ngaihruatnain i la kal nasalutuk a ni, an lakah rilru chhe taktak i pu a, chutin khatin minti maiang a, chutianga mintih vaihchuan ka ti ve a ni mai, emaw

ngaihtuahna dik lo nangmasuangtuah chawp mai mai kha i lakawl \un a, kha kha tihreh a ngaia, i tireh lova i kawl tun reng a nihchuan i damna kawng kha ati\huanawp thei a ni. Pawlengemaw taka inhman te hi a \haa, midangte tan eng ni lo mah se,pawimawhna eng emaw takah ineih chuan nangmahah inrin-tawkna i lo nei deuh deuh a nga,inthlahrunna, thil thlir dan dik lo,midangte hmuhchhiat te kha a rehve tial tial dawn a ni. |hian thar,awm \hinna thar, lenna thar i lonei zel ang a, chu chuan i damnakawngah awmzia a nei em em a ni.

I inenkawlna khawp pawisa ithawk chhuak tur a ni : Ruihhlongai emaw ngai lo emaw tute pawhhian sum lakluhna lama harsatna kanchingfel \heuh tur a ni. Mahse, heitak hi chu i tan chuanhmanhmawh thlak tak ala ni lemlova, i inrin tawk hunah chauhpawisa chungchang hi chungaihtuah ang che. A chhan chu,pawisa i hmuh chuan a ngaiah ilet leh thei a, i inthunun zo lo theia ni. I inrintawk hunah erawhchuan i chinfel ngei ala ngai dawna, mipangai i ni tawh a, pangai takanun i hman dawn chuan hna ithawk ngei ngei tur a ni. Ruihhlongai dam mekte hi taima tak takpawh an awm thova, mahse, atlangpuiin an thatchhe duh deuh.Eng ang thiamna nge i neih ka hrelo, i phak ang leh thiam ang tawktawkin nangmah i inchinfel ve angai a ni. Lehkhazir kawngah i lo

August, 2012 18

www.mizoramsynod.org

la hnufual hle a nih pawhinlehkha zirin tlai luat a nei lo tihhria la, zir \ha leh ngam rawh.Ruihhlo i sim hian i kut leh ke tealo vung ber bur tawh em? Hengmite tan chuan sawrkar hna abeiseiawm lohva, lo thawk tawhsa te i nih chuan thuhran, hnarumi thawk tak tak thei tawh lo bawka. Mahse, beidawng mai lo la ithawh tur NGO lamin anngaituah a nia, pan la an lokawhhmuh thei ang che. Annipan kher ngai lo pawh in i lo hresa reng thei bawk e. Ruihhlo ngaiemaw ngai lo pawh nisehnathawh kan neih hianinrintawkna, hima inhriatna etc..te kan lo nei a, chu chu tute tanpawh a \ha em em a ni.

Tlangkawmna : Pianthar lohchuan ruihhlo hi sim tak tak theiha ni lo tih hi chu a dik lova(Christian ni lo hnamdangruihhlo bawih a\anga chhuak antam lutuk), mahse, pianthar chuanruihhlo sim chu a awl bik tiherawh hi chu a chiang hle a ni. A

chhan chu, kan pianthar chiahhian kan duh zawng, rilru lehngaihtuahna te nasa takin adanglam a, thil sual reng reng kanti duh lova, chu chu ruihhlo ngaidam mek tan chuan a tluk a awmlo. Inkhawm te, thil \ha dang tamtak tih te, \hian \ha te, awmnahmun te a danglam ta a, chu chudam mek tan chuan damdawi \halutuk a ni bawk. An inkhawm tamavangin midangte neninlaichinna \ha an nei chak a,khawtlangah mirin an lo kai \an a,zawi zawiin mipangai nunphungleh ngaihtuahna te chu an lo \awmve thei ta a ni.

Ruihhlo sim duh inkhungtawp hi chuan rei a daih lo \hin ani, damchhungin inkhung rengthei hek suh. A la dam ve zel duh anih chuan pawn a chhuah huntepawh ala rawn thleng dawnchiang a ni, ka sawi tak ang khi anhmachhawna an chinfel ngam vea ngai hmasa tlat a ni.

Ruihhlo sim ka sawi hi Drugsti \hin kha Zu a thlak ni lovin, engruihtheihthil mah tih loh/sim a niw

SMTC HRIATTIRNA

Synod Multipurpose Training Centre, Mission Vengthlang, Aizawl-ah Certifi-cate in Computer Application Course (6months) training-na hawn a ni leh dawna, Application Form Office-ah lamin Kohhran lehkha nen thehluh tur a ni. Regis-tration Fee Rs. 100/- leh Monthly Fee Rs. 50/- a ni a, tluang taka zir chhuaktehnenah Incentive Prize Rs. 1,200/- peh a ni.

1. Dilna thehluh ni hnuhnung : 30.8.20122. Screening Test leh Interview : SMTC3. Screening Test neih hun : 3.9.2012 (11:00 a.m)4. Interview hun : 4.9.2012 (11:00 a.m)5. Class tan hun : 1.10.2012 (mon) (:30 a.m.6. Dil thei chin : HSLC passed

Rev. F. Lalrinnunga,Programme Director, SMTC

August, 2012 19

www.mizoramsynod.org

Mental Health tih hi kawnghrang hrangin a hrilhfiah

theih awm e. Khawvel hmunhrang hranga mithiamte hrilhfiahdan pawh a inang vek lem lo. WorldHealth Organisation (WHO) inMental Health hrilhfiahna a siamchu hetiang hi a ni. “Mihringin atheihna leh chakna chiang taka ahriatna dinhmun,mihring nunaharsatna tlangpui dawl zo, achanpuala tla \ha taka ti thei, aawmna Society leh Communitytana mi \angkai ni thei”. Hetianglo pawh hian kan awmna culturea zir leh kan theory pawm a zirinhrilhfiah dan hrang pawh a laawm thei awm e. Mental Health hiRilru natna (Mental Disorders)neih loh ringawt a ni lo va, mihringnun a nihna tur ang tak nih tir te,harsatna lo thleng pawh chhiatpuilo va huaisen taka hmachhawnthei zawk tura ruahmanna te pawha huap vek bawk.

Richard, Campania and Muse– Burke (2010) ten an chhuichiannaah chuan Mental Healthnei \haah chuan harsatna lo awm\hinte an su tlang zova, taksa hriselan nei a. Emotional expression neitha lo chuan thil \ha lo tih nan an

hman phah fo \hin tih hi a ni. Men-tal Health ngaihthahte chuan rilrulam harsatna an tawhin chinfelamithiam rawn tum lovin an harsatnaan up bet a, chu chuan nghawng\ha lo tak a nei \hin. Zu leh Drugshman khaw loh te, midang nenaintihbuai te, mi thil tihchhiat sakahte an tlak phah fo \hin.

WHO in a chhut dan chuankhawvel mihring zatve vel zet tehi rilru lam natna in a tihbuai anni. Chu an harsatna chuan an nitinnunah te, an taksa hriselnachungchangah te, midangte nenainlaichinna chungchangahharsatna a siam sak nasa hle. Men-tal Health problems hi hlawm liantak takah \hen a ni a. Neurotic lehPsychotic tih te pawhin a \hentheih mai a . Neurotic chu MentalDisorders zinga a nasa lo deuh chieg. Depression, Anxiety Disorderetc. an ni a. Mizo \halaite zingahpawh hei hi a hluar hle. Psychoticchu a khirh khan zawk leh enkawlngai nasa lehzual a ni eg. Schizo-phrenia etc te an ni. DSM IV lehICD – 10 te hi Mental Disorders\hen hranna lar zual te chu an ni.

WHO in kum 2004-a a tarlandan chuan USA a kum 15 – kum 44inkar te harsatna siamtu lian berpakhat chu Depression (nguina) hia ni. Kumtinin Americans 30,000bawr velin Mental Problemavangin mahni nunna an la \hin a,American sang tam takin kumtininrilru lamah harsatna an neihavangin an nunna lak an tum \hinbawk. Hei hi an dinhmun a nihavangin kum sawm kalta chhung

— Rev. R. Lalthlengliana,Hailakandi, Assam

Mental Health :TUNLAI KHAWVELAA PAWIMAWHNA

August, 2012 20

www.mizoramsynod.org

khan USA-a GovernmentalOrganisations te thil tum lian berchu Depression veite enkawl leh alo zual zel tur dan a ni ta hial mai.Nasa taka hma an lakna avanginziaawm lam erawh chu an pan hrethret niin a lang.

Mizoramah Mental Healthngaih pawimawhna erawh a lanep hle mai thung. Hei vang tepawh hi a ni mai thei e Mizoramatunhnaia suicide rate a san chhohviau nachhan hi. Theih tawpchhuahin hausak tumin kan buaia, kawng hrang hrangin a thim avar thlu lo leh hrehawm pawisa lovin kan bei a. Kan fate pawh kanduhsak, an zirlai an thiam lohhlauvin school \ha ber ber ni-a kanhriatah kan dah a, tlin lo chungchung pawhin zirna hmun \ha azir turin kan in tir liam \hin.Chutihlai erawh chuan mihringnun awmzia te,hmangaihnaawmzia te, chhungkaw nunawmzia te, mihring nun hlutna te,nun dan mawi te, midangte nenainlaichinna pawimawh-ziateerawh chu kan inzirtir ngailovinkan ngaihthah hle mai thung. Kantaksa hriselna pawh kanngaipawimawh hle mai, damdawiman atan pawisa tam tak tak kanseng a, taksa mamawh chaw \ha tinreng eiin kan in a, Mental healtherawh kan ngaihthah a, a pawiziakan la hmu dawn chauh a ni.

Mizote rilru-a thil \ha lo awmleh Mental Health lama hma kansawn theih miah lohna chhan chuRilru Doctor (Psychiatrist or Psy-chotherapist) pan kan hreh lutuk

hi a ni. Hetianga Psychiatrist emawPsychotherapist pan kan awmchuan kan in nuih zat a, mi ang loniin kan hre tlat bawk a, panmamawh ngawih ngawih tutengei pawhin pan an hreh phah a,a pawizia kan hmu zel chu a nihhi. He rilru puthmang \ha lo tak maihi kan bansan hlan anghahhlelhawm hle tawh mai.Mental Health lama hmasawn turchuan hetiang lama mithiam pankan hreh tur a ni lo va, a hreh anawm a nih pawhin hreh lo tura kanfuih sauh sauh a ngai zawk a ni.

“Psychiatrist emaw Psycholo-gist te chuan mi ang an hmu lo,tupawh mai hian Mental Disordersengemaw tak chu an vei vekniawmin an hmu” ti te in mi\henkhatin an sawi bawk \hin. Anhriat loh vang a ni. Normality(pangngai) leh Abnormaity(pangngailohna) hi \hen hranthiam a \ul hle reng a. Rilru lamnatna (Mental Disorders) eng beremaw chanchin an han sawi a,chung rilru lam natna tam ber chuho tak ni a langte pawh a lo ni a, anhan sawi a, “Chutiang natna te chutupawhin an nei ang chu” kan ti\hin. A dikna lai pawh a awm.Nimahsela chu natna chu kannitin nun tibuai khawpa hun reitak a awm a nih loh chuan natna atling lo va, kan nitin nun tibuaikhawpa kan nuna a lo lan erawhchuan natna a lo ni ta a ni.Chutiang chu a lo lan nasat a, kannitin nun a tihbuai phak chuanngaihthah lova mithiam rawn vattur a ni. Heng Depression te, Anxi-

August, 2012 21

www.mizoramsynod.org

ety Disorder ang te pawh hi miinan vei a nih chuan a ho lutuk tihsak mai lo va, mithiam rawn thuaitura fuih zawk tur a ni.

Khawvel ram changkangzawkah te chuan hetiang lamamithiam rawn tur an tamin miinan pan nasa hle a, thil zahthlak ani lo tih an hriat avang leh tihmakmawh a an ngaih tlat zawkavangin an natna pawhin adampui \hin. Clinic hrang hrangan hawng a, chungah te chuanmithiam an \hu a, nasa takin mitenan \angkaipui a ni. Mizoramahpawh he lama mithiam kan nei veta nual a, pan hreh loh tur a ni.USA a research an tihnaah chuanrilru lam natna nei, enkawlna(Mental health care) dawngtechuan a dawng ve lo te ai chuantaksa na enkawl turin MedicalDoctor an pan tlem zawk daih tihan hmu chhuak a ni. Heng Depres-sion, Anxiety Disorder etc. te hienkawl loh chuan taksaa natnadotu (Immune System) a tichak loa , chuvangin rilru lam natna ( Men-tal Disorder) tuar te hian tlang hrilengatanga cancer thlengin an vei awlsambik tih an hmuchhuak bawk.

Tunlai khawvelah harsatnamin tlakbuaktu (Stress) a lianin atawrh pawh a hautak sawt hle maia, Mental Health kan ngaihpawi-mawh tial tial pawh a \ul thlu ta.Natna khirh eg. Cancer, HIV/AIDS,Hepatitis B or C etc. kan vei a nithei, miin min tenin min thinhrikpawh a ni mai thei, ngaihzawngkan neiin kan in\hen pawh a nithei bawk, kan hna thawh lai kan

chan pawh a ni mai thei, kan mingainat tak eg. nu leh pa, unau,\hian, ngaihzawng kan chan pawha ni thei. Hetiang hunah hianmahni a pawngpaw tuar mai lo vacounseling dawng tura mithiampan nachang kan hriat a hun takhawp mai. Hetiang hun pawhamithiam pan nachang kan la hre lolutuk te hian Mental Health lama kandinhmun la hniamzia a hril hle.Chutiang tihna chang kan hria a nihchuan Mental Health lamahmasawnna ropui tak a ni ngei ang le.

Mental Health kan ngaihthahchuan kan ramah Rilru damlohna(Mental illness) in a ken tel tlat -ruk ruk, mahni intihhlum,pawngsual, tualthahna, zu lehdrugs hman sual leh thil \ha lodang tam tak a lo hluar ngei ngeidawn a ni. Rilru hrisel lo tanPathian rawngbawl hi a theih taktak hauh loh. Depression emaw,Schizophrenia emaw, Mood Dis-order emaw nei tan chuanmidangte tana malsawmna nih ahar ngawt ang le. Mental Disordernei tan midangte thlarau nuna anharsatna engtin nge kansutkianpui theih teh lul ang.

Rilru Hriselna (MentalHealth) kan ngaih pawimawherawh chuan kan nun a lo hlimdeuh deuh ang a, midangte nenakan inlaichinna a lo \ha ang a, nitinnuna harsatna lo thleng \hin pawhhuaisen takin kan hmachhawnthei dawn a ni. Pathian tan hlawkzawkin kan thawk ang a, kanrawngbawlna pawhin hma a sawnthei dawn a niw

August, 2012 22

www.mizoramsynod.org

Pu Lalnghinglova HauzelCommittee Member, Central K|P

HruaituCHANCHIN

A hming pu zo tak maiNghinglova hi June 13, 1976-

ah Pu H. Vanlalliana leh PiLalsangluri(L) te karah a piang a.Tunah hian a nu leh pa leh nupui fanaute nen Venghlui-ah an cheng mek a ni.

Kum 2006 khan Upa Lalbiaklianaleh Pi Lalsangluri(L) Kawnpui te fanuHmingthantluangi nen inneiin fapapakhat an nei a ni. Pu Nghinglova(Anghinga an ti bawk) hi pa harhvangtak leh hrisel tak a ni a. Pa ti ti thiam anih avangin a bula awm a nuam em ema. Mi fiamthu duh tak a nih rualazahawmna keng tel tlat si a nihna himite hriat dan a ni. Pa vantlang, 5.6ft-a sang, kg 80 buk a ni.

K.K. School, Tuikual-ah a zirna a\an a, a tawpna B.A. pawh Aizawlah azo. AMRO (TI- IDU Project)-ahProject Manager hna a thawk mek a.Hnam làm pawh a ti thei viau a niang, Art & Culture Department-ahIMFA a\anga Folkdance trainingchhuakin, Malaysia te, Singapore te atlawh tawh.

Kohhran leh K|P rawngbawlnalama mi inpe zo tak a ni a. VenghluiKohhranah thuhriltu a ni mek a, zaihi nuam a tih vang ni maw, MusicCommittee member a ni mek bawk.An Kohhran-in Krismas leh Kumtharatana inruahman lawkna atana com-mittee an dinah Secretary a ni mek a.Building Committee member a ni mek

a, Senior Dept.-ah Leader a ni mek bawk.Venghlui Bial Zaipawlah te kum

tam tak a lo tel tawh avangin ahranpaa music leh solfa zirna nei lomahse, zaipawl rawngbawlna lamahpawh a ràwn tlak fu mai. Kum 2002a\ang khan vawiin thleng hian anBranch K|P Office Bearer hna a la chelhtluang zel a, O.B. post hrang hrang achelh kim vek tawh a ni. Bial K|P-ah2007 - 2009 khan Secretary hna a chelha, 2010-ah A/Leader a ni bawk.

YMA lamah pawh chhiar hmaihchi a ni hauh lo, kum 10 vel lai chuBranch YMA Executive member a nitawh a. Tunah hian Venghlui BranchYMA Kumpuan Committee membera ni mek bawk a ni. Infiam nuam ti emem a ni a, veng aiawhin football a kheltawh \hin a. Boxing-ah phei chuanNEHU - Inter-college Sports-ah Govt.Aizawl College hminga Medal la phakngat a ni. Tunah erawh chuan a thlirvel bak chu a harsat ve deuh tawh. EPLlamah chuan Arsenal (The Gunners)a \an em em.

|hiante nena titiho a, fiamthuthawha inkawm hlim te hi nuam a tihle a. Mahse, mawhphurhna ngaipawi-mawh lo mi chu a ngaithei tlat lo. Chanvoleh mawhphurhna hlen tuma ti hram\hinte hi a lawm zawng tak an ni.

‘A hmangaihna fakin i zai ang’(KHB 146) tih hla hi a duh hle a; Pathianthu - II Tim. 4:6-8 “Kei zawng tunahpawh hlanin ka awm mek a ni si a...”tih hi a duhin, hetiang takarawngbawlna hlen theih hi a chak a ni.

A hlim ber ni chu a nupui neih ni ani a; a fapa a lo pianin a lawm em em a,a lawm ber ni ni hialin a hre bawk.

Chawhmeh duh loh a nei lo, sa tuia ti hle. Chaw eia i sawmin hmarchalo pek tum duh suhw

August, 2012 23

www.mizoramsynod.org

PATHIAN A AWM LO I TI MAW??

Nikhat chu pa pakhat hi a tih dan \hin angin lu mehna dawrah hian a lumeh tir tur leh a hmuihmul ziah fai tir turin a kal a. Chutia a lu a meh tir laichuan a met tupa nen chuan an ti ti mawlh mawlh a, thil chi hrang hrang an sawidun a, an ti ti na a\ang chuan lu meh tir tupa pawh chuan lu met tupa pawh chupa fing tak leh hawi zau tak a ni tih a hre thei a...

Chutia an ti ti na kal zelah chuan Pathian awm leh awm loh chungchangchu an sawi lut ta a...Lu met tupa chuan, "Ka pu, kei chu Pathian awm hi ka ringmiah lo asin" "Nga ti nge Pathian awm i rin loh a?" tiin lu meh tir tupa chuan azawt a... "Pathian awm lohzia te chu a hriat mai alawm, ka dawr kawt a\angpawh hian han hawi vel la, Pathian awm lohzia te chu i hmu chiang ngawt ang.Nih min han hrilh teh, Pathian chu awm se ngatinge hetiang em em a damlo antam? Ngatinge naupang nu leh pa nei lo an tam? Pathian chu awm se natna lehhrehawmna te hi a awm dawn em ni? Ka ngaihdanah chuan Pathian hi awm taktak nise hetiang hian mihring te min tawrh tir a phal ka ring thei lo. ChuvanginPathian awm hi ka ring thei lo reng reng..." Chutia a sawi zawh chuan lu meh tirtupa chu ngawi rengin a inngaihtuah vang vang a, amaherawhchu inhnial vak aduh loh avang chuan ngawih chu a chuh ta zawk a.

Tichuan a hmui hmul ziah fai zawh leh a lu meh tir zawha pawisa te aninpek hnu chuan dawr a\ang chuan a chhuak ta a. Dawr a\anga a chhuah chiahchuan kalkawngah pa pakhat lu buk deuh leh hmui hmul buk deuh hi a hmu a,dawrah chuan a lut leh ta nghal a. Lu met tupa hnenah chuan ti hian a ti a, "Kapu, kei pawn lumettute hi an awm pawh ka ring lo e a..."

Lu met tupa chuan mak tih hmel deuhin "Ngatimaw an awm loh a? Heikeipawh ka awm reng hi, min hmu lo a mi? I lu pawh ka meh sak che a, chuan ihmuihmul pawh ka ziah fai sak vek che kha..." a ti hâ a.

Lu meh tir tupa chuan ti hian a chhang a,"Ni lo e, lu mettute hi awm tak takula chuan saw ti lai kalkawnga kal ang pa lubuk deuh leh hmuihmul buk deuhsaw he khawvelah hian an awm miah lo ang..." a ti ve ta a.

"Ah.. Lu mettute chu kan awm ngei alawm, sawtianga lu buk deuh lehhmuihmul buk deuh deuh saw an awm nachhan te chu min rawn pan nachang anhriat loh vang anih saw..." tiin lu met tupa chuan a chhang a.

Lu meh tir tupa chuan "A dik chiah...!! Kha tak kha alawm ka sawi duhchu, Pathian pawh hi a awm ngei alawm. Amaherawhchu mihringte hianamah panna chang ka hriat loh avangin khawvelah hian hrehawmna leh natnatamtak a awm" a ti a...

"Pathian hnaih rawh u, tichuan anin a hnaih ang che u..." Jakoba 4:8

August, 2012 24

www.mizoramsynod.org

nnn RIMAWI

— VanlalpekaTreasurer, Chanmari Br.

Sound chungchangahriat tur pawimawhte

1. Sound (ri) hi khawlum lehkhaw vawt in a rî a tihdanglamtheih avangin sound system ifit-na hmun tur boruak(temperature) a zirin i systemkha a rî a fiahin a fiah lo thei.

2. Pawn (open air)-a sound i fit-in i music rî kha thli in a chhemkawi thei a, chuvangin thli ina chhem kawi lutuk lohnahmuna sound box dah hi a finthlak fo. Tin, stage hnaih lutukasound box dah hi harsatna minsiamtu anih avangin hnailutuka dah loh hian directfeedback(kiu) a tlem.

3. Sound system i fit zawh vekhnuah a hmasa berin mixer onla, tichuan a hnuah systemdang on chauh tur a ni a, ahnuhung berah amplifier khai on dawn nia. Hemi letlingchiah hian i off dawnah pawhtih tur a ni, amplifier i offhmasa ber ve thung angachutiang zelin a tawp berahmixer. Hetianga i tih hian ibungrua i ti tlo a ni mai.

4. Sound system i fit hnuah richur chur a awm \hin, hei hi achhan chu earth/ground ahmuhloh vang te, cable \halokan hman vang te a ni,

chuvangin i cable inzawmna(soldering) a \hat leh \hatlohcheck hmasa \hin ang che.

5. I cable i check hnu pawh asound box-ah ri chur chur alaawm anih chuan copper wire(darzai) la la, i khawl (ampli-fier body/mixer body) ah khani thlung anga a hmawr lehlamchu lei hnawngah thir tlawnazawmin fit khat vela thukah vitphun ang che. i vih phunnalei kha a ro anih chuan chi tuisiam la i rod phunna bul velkha i leih hnawng dawn nia.

6. Antenna/radio station bulah iawm a i sound in radio a man\hin anih chuan i signal cable-ahbalance cable(a chhunga hruipathum awm) hmang ang che.Chuti pawha ala man anih chuana chunga mi ang khian leiah hruii vit phun leh dawn nia.

7. Sound wire sei i hmanin phelhdarh (chap darh) vek \hin angche. A chhan chu kan awmnalei hi leihipna (gravity) lianpuianih avangin a hlawm/coil a idah khan transformer i siamtihna a ni a, i hrui a kang/akanglo anih pawhin i soundwave a pawt tawi(a chakna a tinep) a, a sat duh bakah ri kimchhuak tur kha leihipna in ahip \hen sak che tih i hre dawnnia, hrui tawiah erawh chuana pawi hran lo.

8. Inverter i hman hian sound boxah ri cher cher a awm \hin a,hei hi achhan chu inverterkhawlin sound wave a pekchhuah kha 50/60Hz aia sang

August, 2012 25

www.mizoramsynod.org

anih vangin i sound box-ah a richhuak tel \hin a, i tihreh duhchuan filter hmangin a tihrehthei a, chu filter chu “capaci-tor” an ti, amaherawhchu i in-verter-in current a pekchhuahtheih kha capacitor i hman lenleh tet a zirin current a ei ral vetih erawh hriat tel a \ha.

9. Current kan neih lohin por-table generator/generator liankan hmang \hin a. Generatorcurrent pekchhuahah hianchihnih, sinewave lehsquarewave pechhuak a awmtih hriat a \ha. Kan system rengreng hi sine wave (alternatecurrent) mil tura siam anitlangpui a, generator i hmankha square wave anih chuanstabilizer hmang suh ang che.I hman chuan i khawl a chhiaa chhe mai ang. A chhan chustabilizer hi a tlangpuiin squarewave stabilize deuh vek a ni a,square wave a hriatthiamloh\hin avangin direct current(DC) lianpui emaw tiin lo tihsanvak vak a tum \hin. Chuvanginkan khawl a tlo loh phah \hin ani. Generator i hman dawnchuan stabilizer hmang lo lawlaw la i khawl a tlo zawk tihhria ang che. Active box pheichuan stabilizer hman hi a hawlehzual. Portable generator hianneutral a neilo a ni tih hriat vehrim hrim a \ha.

10. Musician ten an hriat atanapawimawh tak pakhat chujack nung lai operator-in a offsak hma chein pawt phawi/vit

lut mai suh ang che. I pawh/vihluh a ring taka ri tuar khani system (a bik takin sound box)in nasa takin a tuar tih hria la,chubakah sound pressure nasatak a siam avangin lung \halotan phei chuan hriselna atan apawi a nunna hial chan tawhte pawh sawi tur an awm a nitih hria ang che.

11. Musician ten an hriat atana \hachu mahni instrument tih rinvak vak(volume pek belh vakvak) hi sound \ha (mixing) aneih theihloh tih hriat a \ha, achhan chu mixer operator-in aa tawka a set tawh hnu volumeilo pek belh vak vak chuan aduh angin a set thei lova ri abuai duh em em a ni.

12. Kan khawl (Sound System)reng reng hi hmun ro a hmantur a nih avangin hmun hul\ha a dah \hin hi a finthlak fo.Tin, tui tih buak ngat phei chupawi tak a ni. Tunlai thiamnasang zelah Speaker erawh chutui huh pawilo tura siam erawha awm tawh a Mizoramah pawhhmang an awm ta zeuh zeuh.Hetiang ang chi i neive lo a nihchuan i dah \hatnaah pawhhmun hul/ro lai ah dah hramtum ang che. PawnahProgramme kan neih pawhinloh theihloh a nih loh chuan,abik takin mixer phei chu a hulthei ang berah dah tur.

13. Kan System te hian bal a ngaithei lo \hin a, vaivut khuzingah kan hmanin a tirah langchhuak lo mahse kar lovah ri

August, 2012 26

www.mizoramsynod.org

\uk \uk a siam \hin a, a bikinvolume knob-ah bal a luh pheichuan a ri ngaihthlak ahrehawm a kan nawr tawlhzawngin vaivut/ bal ri a tel \hina, khawl \ha tak pawh nei mahila a rik chhuah danah a chhiathmel bik \hin, chubakah a baladah reng chuan a carbon ahrut reh hma \hin a, chuvanginfai taka vawn tur a ni.

14. Pathian biak inkhawmnaahSound Control tu i nih chuan,volume ringsa a daha on a ringthut hi a \ha lova, kum upa lamtan phei chuan an beng a inthunun(adjust) hmanloh \hinavangin an hriselna atan a pawithei tih hriat a \ha. Chu ai chuana rilo tawpa dah aiah ripangngai aia zawia daha zawite te a tih rin tial tial hi tu bengpawh in a tuarlo tih hriat a \ha.

15. Monitor hi hun changtu (Per-former) tana tih a nih avanginMain sound aia a rin chuan kansound ri a tibuai thei achuvangin a hmangtu hriatnuam tawka ringa set hi afinthlak fo.

16. Biak in \henkhat khawk nasaah chuan Sound Box kandahna ep chiah bangah puanchhah zar hian a khawk nasalutuk tur a ti reh ve thei a, tinkan Ceiling chhungahbuara(sai ip) zar(puanzar angazar) hian nasa takin a khawktur alo tinep ve \hin. Tin pul-pit bang plain lutuk hian Rinawn(Feedback) a siam hmaavangin a plain lutuka dah ai

chuan puanchhah(curtain) zara fin thlak hle.

17. Mi\henkhatin vai tuium(kawla bel) hi sound tikhawk lo tu emaw tiin nalhlotakin ceilinga khai kan ching\hin a, hmun khawklovah akhawk siamtu a tan hman \hina ni tih hriat a \ha.

18. Kan Kohhran Upa \henkhat inBiak In chhung khawk anhlauhna lutukah ceiling kanverh kaw fo \hin a, hei hianverhkuak loh aiin khawk asiam nasa zawk tih hriat a \habawk. A khawk tih tlem kan duhchuan verh kaw lovin ti khuarchek chek ila ngiltaka ri rawnlet leh tur kha a lo lak kawi \hinavangin ri khawk kual vak vaktur a ti nep thei a ni.

19. Sound duty tena kan hriat atana pawimawh tak pakhat churawngbawlna pawimawhtak ani tih hi a ni a, pulpitrawngbawltu nen khan indinhmun pawimawh dan a inchen deuh reng a ni.

20. I tihsual emaw tih kiu vakemaw tih \hat vak loh chuanan dem ang che, \ha taka i tihinlawmthu an hrilh hran lovangche. Vui suh la, mihring tananga ti lova Pathian tana tih hiringtute rawngbawl dan turaPathian thuin min fuihna a nisi a. Chuti a nihloh chuanvuina tur a tam, mi kal hma akal a, mi haw vek tawh hnua dahfel leh vek a ngaih \hin avanghian thiltih a rawngbawlna a nitih hriat fo a \haw

August, 2012 27

www.mizoramsynod.org

HRISELNA nnn

I ran mi Dr. FereydoonBatmanghelidj chuan, kum

1979 vel daih tawh khan tuipawimawhna hmuchhuakah ainngai a. Politics thil avanga Iranjail-a a tan laiin a jail tanpui pepticulcer avanga thih ngama pum nachu a lo enkawl dam tawh a.‘Dr.Batman’ tia an sawi hian tuipawimawhna zirin, lehkhabu hlutak tak a ziak ta nghe nghe a ni.Amah miin an hriat rengna thuchu, “I dam lo a ni lo, i tui a hal ani!” tih \awngkam hi a ni.Dr.Donald Robertson chuan alehkhabu “The Snowbird Diet” tiha ziakah chuan tui in tampawimawhzia sawiin, “Taksa thaulutuk (overweight) te hian mipangngai aiin tui inhnem anmamawh zawk a, chu chuan taksaleh tihrawl nate chhawkin anrihna pawh a tihniam thei a ni,” ati nghe nghe.

I taksain tui a mamawh a ni tihengtin nge i hriat ang?

Taksaa a lanchhuah dan\henkhat chu tui hal, ruhchuktuah leh tihrawl na, kawngna, luna leh ek khal te a ni.

Damdawi (vitamin B-riboflavin,etc.) ei vang ni si lo va zun rawngeng leh rim chhia hi, taksain tui amamawh vang a ni chawk. I taksaatui hi i zun hmang te, boruak ithawkchhuah rual leh i thlanchhuak avang tein tam tak i hloha; hna i thawh nasat vang emaw,khaw lum lutuk vang te emawpawhin tam tak i hloh thei bawk. Itaksain a hnathawh tur pangngaia thawk reng dawn a nih si chuani taksa a\anga i tui hloh zawngzawng chu i rulh leh nghal zel angai a. I taksaa tui awm tur zat kha2% leka a lo tlak hniam pawhin itaksa chuan tui a tlachham (dehy-drate) \an der a lo ni!

Engtianga tam nge tui kan in ang?Ni tina kan chaw ei a\ang

hian kan taksa tui mamawh hmunza a \hena hmun sawmhnih (20%)kan la lut \hin a. A dang zawngchu kan tui in leh tuiril lam thildang kan in a\angin a ni. Tui intur zat dik tak hi bituk mai theih ani hauh lo va. I hriselna, kut hna ithawh nasat dan, i chenna hmunboruak a zirtein a danglam thei.Kan taksa rih zawng hmun za a\hena hmun sawmruk (60%) laimai hi tui a nih avangin, kan taksabung hrang hrang hian tui tel lochuan hna a thawk mumal theilo. Institute of Medicine (IOM)chuan hetiang hian a tlangpuithua mi pakhat tui in tur bituk(thil tuiril lam chi hrim hrim) zata tarlang :

Tui In Rawh Le!

— Chris M.S.DawngkimaDawrpui School of Science &

Technology

August, 2012 28

www.mizoramsynod.org

(a) Mipa (puitling) tan ni khatah3 liters (no 13 vel)

(b) Hmeichhe tan 2.2 liters (no 9vel).“Ni khatah tuisik no 8 tal in

rawh,” tih \awngkam kan hre \hin.“No riat” tih hi hriat a nuam a, tin“tal/aia tam,” tih hi rilrua kan vawntel reng a \ha bawk.

Tui in hlamchhiah suh :Japan ramah chuan mi tinin

zing thawh ve leha tui in hi tih danphungah an nei a, “Water Therapy”tiin an sawi mai \hin. Hei hian\hatna tam tak a nei tihhmuhchhuah a ni tawh nghenghe. Japan Medical Society chuannatna tam tak - lu na, TB, kal lehzun kawng \ha lo, luakchhuak,pumpui \ha lo, kaw\ha lo leh ekkhal, phungzawl, thau lutuk,zunthlum, hmeichhe thi neihmumal lo leh mit, beng, hnar lehhrawk \ha lote tan tui hi damdawirintlak tak pakhat a ni tiin a sawi.‘Uric acid’ sang avanga natna - ar-thritis chi khat ‘gout’ pawh hi tuihmanga enkawl theih a ni a.Thisena Uric acid level sang lutuktur chu kan tui in hmangin kanpawlh dal thei. Nitin a tui no 8 talin \hin chuan a taksaa cancer natnaawm thei \henkhat- ril cancer 45%laiin a risk a tihniam a, phing can-cer hi 50% in, hnute cancerthlengin risk a tihniam thei niinmithiamte chuan an ngai.

Zana darkar 8 vel i mut hlankhan i pumpui chuan pai\awih

hna lo thawkin, zingah pum ruaktakin i han tho va. Chutih lai tak,thil dang engmah ei hmaa tui literkhat vel minute 5-10 chhung vela ihan in pawp pawp khan, kha tuikhan i pumpui leh rilabawlhhlawh chambang, tur(toxin), gas leh thil \ha lo lakah a\huahfai a; chu chuan ril lehpumpuia ‘cell’ awmte kha a tinungthar leh \hin. Hetianga tui i in hnuhian, minute 30-45 vel thil dang eileh in lova awm chu duhthusamnia ngaih a ni bawk.

Tui in \hang lo tan chuan vawikhata tui in \euh hi thil harsa tak ani \hin. Zingah no hnihin emawbul han \an la, kar hnih khat a liamhnuah tisang chhovin, i in turbituk zat chu kar lovah i in theimai dawn a ni. Mizote hian chawei khama tuisik in kan ching hle.Tuisik hian kan thil ei kha atikhang a, sa thau leh mawm kanei phei chuan pumpui hnathawhti\huanawpin, digestion atimuang thei. Pum nuam lo,kawpuar leh natna dangte a thlenmai \hin; chuvangin tui lum inthei ila a duhawm hle. Tin,damdawi mum khat i eiin tui nokhat in \hin la (tui no khatindamdawi mum khat a hen anginpawm mai la), chu chuan i pumkha damdawi vanga ulcer lakahveng thei ang.

I lo hrisel zawk nan i taksamamawh tui in hi hlamchhiahhauh suh ang chew

August, 2012 29

www.mizoramsynod.org

Hriatzauna

PUBLIC INTERESTLITIGATION

Public Interest Litigation, PILti-a kan hriat lar zawk mah

hi a hming ringawt hi chu kanbengah a mikhual lo mai thei a.Chanchinthar puannaah emaw,chanchinbu velah emaw te pawha hming hi chu kan hriain kan lamri fo tawh ngei ang. Amaherawh-chu, a nihna dik tak leh a hman\angkaina tak hre lo chu kan latherfur tho a rinawm a. Chhiartutedan lama min hawizau tirtu lehdikna kawngkapuia min pen luhtirtu a lo nih ve theih tak mialintih beiseina nen a awmze tlangpuia kimchang tawi thei ang berinhrilhfiah ve ka`n tum ang e.

Kan ram danpui “Indian Con-stitution” hi Bible behchhanaduan, khuarel nihphung (NaturalLaw) mila herrem thlap a ni a. Danhmanga rorelna (Rule of law) ramniin mi hnuaihnung berte thlengaPrime Minister thlengin danhnuaia kun vek kan ni. Hemi a nihavang hian mimal dikna (Indi-vidual rights) nasa taka ngaihhlutleh dah pawimawh a ni a. Khuarelnihphung danin mihringte diknamin pek, kan Fundamental Rights

bawhchhiat a nih phei chuan mitu pawh hian Court sang zawk(High Court leh Supreme Court)-a thlen nghal theihna tura dikna(Locus Standi) kan nei vek a ni.(Fundamental Rights bawhchhiatnachauh lo ah chuan direct-a HighCourt emaw Supreme Court emawpan nghal theih a ni lo va).Amaherawhchu, India Judicialsystem hi a hautak em avang lehCourt-a zualko hi mi rethei zawktetana thil harsa tak a nih avanginmi naran tan Court pan zen zentheih a ni lo va. Hemi buainasukiang tur hian Court chuan mihnuaihnung zawkte aiawha mihausa leh thil tithei zawkte Courtsang zawka thubuai thehluhphalna dan a siam thar a. Chu chuP.I.L (Public Interest Litigation) ti-a kan hriatlar hi a ni.

‘Public Interest Litigation’ hikhawtlang ham\hatna atana loawm a nih avang hian ‘Social In-terest Litigation’ tih pawha sawi ahlawh fo mai a. A awmzia ni beralang chu khawtlangah dikna (Jus-tice) – Mi rethei a\anga mi hausaberte pawhin an chanvo tur diktak (Distributive Justice) an chantheih nana, khawtlang aiawhin,mi tupawhin khawtlang \hatna

— K. Remruatfela,Secretary, K|P (Bangalore)

August, 2012 30

www.mizoramsynod.org

turin Court-ah eng thu pawhsawiin/ziakin a zualko thei angtihna a ni a. Tin, hei mai bakah hiankhawtlangah mipui harsatna thlenthil emaw khawtlang boruak tiralmuang lo thil a awmin, chumitireh tur leh khawtlang \hatnaturin khawtlang aiawha Court-azualko theihna pawh a huam.Ziaka tarlan anih danah chuan“any public spirited citizen” tih ani deuh kher naa, hei hian ramrikham chin (demarcation) a neitihna ni lovin, khawtlang vei phachin/khawtlang \hatna atanathawk chhuak thei tur chin, mitupawhin khawtlang \hat nan (forthe interest of the public) Court-ahan zualko thei ang tihna a ni ber e.

Khawtlangah dikna (Justice) aawm theih nana khua leh tuitenham\hatna (privileges) kan dawn“P.I.L.” hi Judicial Department(dan venghimtu pawl) in uluk lehnghet takin a vawnghim tlat a. Kanram danpui Art. 32 tlawhchhaninkhawtlang \hat nan SupremeCourt-ah kan zualko thei a.Chutiang bawkin Art. 226behchhanin High Court-ah kan lazualko thei bawk. Chu mai a la nilo cheu, Cr.P.C. an tih mai Sec. 133-na tlawhchhanin Magistratehmaah kan la zualko thei tho a. Heihian kan ram (India ram) hiandikna a ngaisangin a khua lehtuite min ngaihsak hle a ni tih alan chiantir hle a. He ham\hatna

hi thleibik leh huam bik nei lovinIndia khua leh tui tawh phawt(Jammu & Kashmir huap lovinArt.370) chu he dikna lehham\hatna chanvo hi pek vek kanni. (Art.141). Chuvangin, heta \angpawh hian keini Zofate hian In-dia mi kan ni lo/India sawrkar hianmin enhrang bik tia sawi thei kanni lo tih pawh zirchhuak thei ila,a lawmawm hle ang. (Tun hnaiahhe ngaihdan hi \hangtharterilruah a tla na hle tawh si a.Source : Facebook).

A chunga kan tarlan ang hianmi tupawh hian khawtlangahdikna (Justice) a parchhuahtheihna dikna (Rights) lehmawhphurhna (duties)pawimawh tak kan nei \heuh a.America President hlui JohnF.Kennedy an a ram mipuitehnena, “Ka ramin eng nge mitihsak theih tih aiin ka ram lehhnam tan eng nge ka tih ve theihang” tiha chona duhawm tak asiam ang khan keni khua leh tui(Citizen) te pawh hiankhawtlangah dikna (Justice) aawm theihna mawhphurhna (ob-ligations… ‘duties ringawt pawhni lovin’) rip tak kan nei a ni tih hihe thuziah tlawm tak a\ang hianzir chhuak \heuh thei ila tih hi aziaktu duhthusam tak meuh meuha ni e. Kan rin Pathian hi mi dik,dikna ngaina, mi fel famkim,sualna nei lo a ni si a…w

August, 2012 31

www.mizoramsynod.org

CHHIAHTLANG CHANMARIBRANCH

Chhiahtlang Pastor Bial Kohhran7 zinga mi, Chanmari Branch

K|P hi kumin 2012 hian member mipa98 leh hmeichhia 62, an vaiin 170 anawm a.

Branch tih chakna turin Sub-Com-mittee - Programme, Evangelical Cellan din a, Financial Group 3 - Mosia,Joshua leh Kaleba Group-ah tein\henin Group-te hi an sum hmuhnahnar ber a ni. Branch Committee-inkum khatah Faith Promise vawi hniha buatsaih bawk a, member te\hahnemngaihna zarah an beisei aiatam sum an hmu \hin a ni.

Ramthar rawngbawlna lamahpawh hma sawn zelin tunah hianMissionary pathum an chawm meka, thawh\an zan inkhawmthawhlawm hi Ramthar sumah anchung lut a, Ramthar Ip lakkhawmhma Pathianni tlai Fellowship-ahRamthar puala hun hmangin thilpekan lakhawm \hin bawk.

Chanchinbu lamah pawhhmalam an pan ve zel a, Kristian|halai chanchinbu copy 24 an la meka. Kum 2001 a\ang khan Branchchanchinbu “Bethesda” an chhuah \ana, tunah hian copy 110 a thlawna semchhuakin Kohhran In kher loahpawh an sem bawk.

Member Biak In changa innei anawmin Holy Bible an pe \hin a,Kohhran Zaipawl an zai \hin bawk.

KANTUChhiahtlang Chanmari Br.

& Saron Br.

Member thi an awmin ralna hun anhmang \hian bawk. Zirna leheizawnna lama hlawhtling ten K|P telawmpui tura an sawmin present tehlanin an lawmpui \hin bawk.Kuminah Kohhran Inkhawmah \an anla hle a, thawh\an zan inkhawm bakahNilai zan leh Inrinni zan inkhawmteinchhiar \hinin Financial Group ten inelnan an hmang \hin bawk.

Zaipawl lamah hmasawn tumin\an an la nasa hle a, Kohhranhunpuiah chuan inkhawm apianginzaipawl an nei thei zel a, rokhawlhnaan neih chang chu a awm tho bawk.Member hmun danga awm an awmnual avangin zaipawl lamah \anlakngai lehzualin an hria.

Central K|P-in Booklet zir tur abuatsaih te Pathiani tlai Fellowship-ah an zirho \hin a, sawi hona te pawhan tuipui \hin hle. Evangelical Cellte hmalakna in inkhawmbanapiangin \awng\ai hona an nei \hina, hla zir leh Committee zawm lohzanah chuan Branch OB te bakaha thei remchangte damlo inah lehhruaitute inah te \awng\aina neinan inkawm khawm \ hin a .rawngbawlna kawngah inpawhtlanna hmawnraw \ha tak a niinan hria.

Kum tawpah Advance Krismasleh Group Meet te hmang kawpininfiamna in hun an hmang \hin a,tlaiah member ten chawhlui an kilho\hin a niw

August, 2012 32

www.mizoramsynod.org

SARON BRANCH

Kristian |halai Pawl, Saron Branchhi Ni 23 January, 1967 khan din

a ni a, Pathian hruaina zarah an kum45 na an hmang mek a, Dawrpui Pas-tor Bial hnuaiah Dawrpui leh ZarkawtBranch te nen an awm ho a ni.

Kumin hian member mipa 301 lehhmeichhia 179, an vaiin member 480an ni a. Member te Group thumah anin\hen a, Group hming atan hian anKohhran Upa fam chang tawh UpaB.S. Laizawna, Upa P. Thanhawla lehUpa C. Chhawnzauva te hming anhmang. Sub-Committee 8 an din a,chungte chu - Programme, Evange-lism Cell, Music, Property, Chanchinbu,Sport, Refreshment & Ushering lehLiterature & Documentation Sub-Committee te an ni. Group leh Sub-Committee te hi an mawhphurhna\heuh hlenchhuak turin an inpe emem a, Branch pawhin a chak phah hlea ni. Thlatin Zirtawpni vawi hnihna-ah Branch Committee an nei \hin a, anthurel bawhzuina kawngah Pathiankaihhruaina dawngin, vawiin thlengintluang takin ke an pen a ni.

Kohhran hnathawh tipuitlingturin an theih chinah hma an la a,Kohhran Programme pawimawhahzaipawl an neih \hin bakah Kohhran-in chanvo a pek te tihlawhtling turin\hahnem an ngai \hin hle. Kohhraninkhawmah \halai inkhawm an tamtheih nan hma an la a, Groupintihsiakna pawimawh takah anhmang. Nikum khan KohhranRamthar Committee nen \ang duninDurchhora khuaah Crusade an nei a,kuminah pawh hetiang lam hawi hianhma an la mek. Synod kaltlangin Mis-sionary 11 an chawm a, member mis-sionary-a chhuak 2 an neih bakahPathian thu zir 2 an nei mek bawk.

"Kristian |halai" chanchinbu hicopy 84 an la mek a, "|halai Kantu" tihhmingin chanchinbu Pathianni tin antichhuak a, hei hi copy 340 ansemchhuak mek a ni. Tin, an Bial K|Pchanchinbu "K|P Inleng" pawh copy131 an la mek bawk.

Thawh\an zan inkhawmah ser-mon, short sermon, \awng\ai rual lehsharing, kumpuan thupui zir leh spe-cial programme te a inchhawkin anhmang \hin a, Pathianni chawhmainkhawm banah \awng\ai inkhawman nei \hin bawk. Nilai zan inkhawmban apiangin an member-te pualinBranch hruaitute leh a duh apiang tenBiak inah \awng\aina an hmang \hin.

An sum lakluhna tlangpui te chu -Inkhawm thawhlawm, Faith Promiseleh Group Budget te an ni. Kum tin De-cember thla remchangah Home lehCenter te tlawhin Krismas thilpek an pe\hin a, member thawkchhuak an\hahnem \hin hle. Tin, an Kohhran michatuan ram pan ta chhungte tlawhinKrismas Carol an nei \hin a, ralna thilpekan pe \hin bawk. Nikum khan HnahthialBranch an tlawh a, kumin October thlahian Lungsir Br., Mamit tlawh turin aninbuatsaih a, an phur tawh hle. K|PSport kum tin an nei \hin a, memberten an hlawkpuiin an hlimpui \hin hle.

Thlarau lamah hma an sawn theihnan theihtawp an chhuah \hin a,nikum khan Upa C. Ngurthantluangaleh a team - The Kneeling Ministry teruaiin Agape Camping Centre,Durtlangah |halai leh Tleirawl Campan nei a. Nikum vek May ni 20 leh 21khan an Branch hruaituten RetreatSMTC Mission Vengthlangah riak lutinan nei bawk. Kumin March ni 24 khannilengin Leadership Training anHruaitu ten an nei a, an hlawkpui hle.Pathian hruaina an chanah an lawm a,phur takin ke an pen zel a niw

August, 2012 33

www.mizoramsynod.org

Keimahni

n Central K|P chuan 2012 K|P General Conference Rorel - MentalHealth, Work Ethics leh Value System inzirtirna kawnga hmalaknapakhat atan Short Film/Musical Drama siam turin Chanmari Branch angen a, hemi bawhzui nan hian May 30, 2012 (Nilai) zan inkhawm bankhan Chanmari Branch hnenah hian Rs. 70,000/- (singsarih) a hlan. Hefilm buaipui hian Chanmari Branch chuan chak takin hma an la nghala, Sub-Committee dinin Director-ah Pu Vanlalneiha Ralte, Asst. Secy,Chanmari Branch K|P ruatin Script ziak turin Pu Vanneihtluanga anruat bawk. Tunah hian script peih tep a ni a, peih a nih veleh an chang\an nghal dawn a ni.n June ni 9, 2012 (Inrinni) khan Mission Veng Bial K|P Committeemember-te chu K|P Golden Jubilee lungphun Synod Conference Cen-tre bula mi tifaiin a thawh khatna atan an hnatlang. Mission VengBialte hi Central K|P chuan neitu chan changa Golden Jubileelungphun chulhnum leh enkhawl hna chang turin a ngen a, ngennaang hian a \ul anga hmalak zel an tum a, a lawmawm hle a ni.n June 14-15, 2012 khan Lawngtlai Bazar Veng Kohhranah LawngtlaiaBial pahnih chhunga Branch hruaitute pualin Leadership Trainingneih a ni a, Training-a tel mi 56 an ni. Training hi Upa ZothangzualaChhangte, Treasurer leh Dr. Lalliansanga, C/M-ten an hmanpui.n June ni 22-24, 2012 khan West Phulpui Kohhranah Bial Meet leh SolfaTraining neihpui a ni a, Training-a tel mi 50 an ni. Training neihpuiakalte T. Upa Zohmangaiha, Fianance Secretary leh T. Upa Lalremsiama,C/M ten Pathian biak inkhawmah thuchah vawihnih (2) ve ve an sawi.n June ni 30, 2012 khan Sihphir Kohhranah bial huap Leadershiptraining neihpuiin T. Upa Samuel Vanlalthlanga, Asst. Leader, Tv.Lalramnghaka, C/M-te an kal a, training-ah hian mi 117 an tel. Zaninkhawm (Bial Meet) pawh telpuiin Pu Samuela’n thutawi a sawi a,Tv. Ramnghakan Fellowship-ah thutawi a sawi bawk.n July ni 6-8, 2012 khan Zokhawthar Kohhranah Bial huap Leadershiptraining neihpui a ni a, training-ah hian mi 38 an tel. Training neihpuia kalteT. Upa Dr. Samuel Vanlalthlanga, Asst. Leader leh Pu Lalmuanpuia Hrahsel-ten Pathian biak inkhawmah thuchah vawi hnih (2) ve ve an sawi a ni.

August, 2012 34

www.mizoramsynod.org