Kriminalistika - skripta za I. kolokvijum

8/7/2019 Kriminalistika - skripta za I. kolokvijum

1/45

Pojm kriminlitet

Kriminlitet - predmet koji izucv kriminlistikPorijeklo rijeci - Potice od ltinske rijeci crimen sto znci zlocin.

Kriminlitet se moze se posmtrti s vise spekt:- Prvnog: rdnje koje predstvljju krivicn djel, propisn u zkonu (KZ RS i dr.

zkoni kojim su propisn KD).

- Socioloskog: kriminln ponsnj posmtrju se ko rezultt drustvenog zivot uopste.Po socioloskoj teoriji izucv se ucinilc KD, drustveni uzroci koji dovode do

kriminlitet, uslovi i posljedice kriminlitet, tj. drustvene pojve kojim se ugrozvju

osnovne drustvene vrijednosti.

- Kriminoloskog: skup drustvenih pojv kojim se ugrozvju univerzlne drustvenevrijednosti, koje su ko tkve snkcionisne krivicnim prvom

Definicij kriminlitet

Kriminlitet - drustveno negtivn, dinmicn pojv koj predstvlj ktivnost jednog

ili vise lic u odredjenom periodu i prostoru, koje su uslovljene odredjenim drustvenimodnosim i inkriminisne zkonskim propisim i cije nepostovnje i krsenje povlci

dekvtnu krivicnu snkciju.

Krkteristike kriminlitet

1. Dinmicnost - novi pojvni oblici KD i nstnk KD koje rdjju novi tehnicko

tehnoloski procesi (*EK, krim. u sobrcju, sjber i dr.);2. Msovnost - veliki broj izvrsenih krivicnih djel;

3. MOS (modus operandi sistem ncin izvrsenj KD sjber kriminlitet, ekoloskii orgnizovni kriminlitet);4. tmn brojk kriminlitet (izvrsen KD neevidentirn posebno

ekoloski, privredni nem se interes z prijvljivnje);

5. Otvorenost grnic svijet je globlno selo (Interpol - Evropol);6. Poveznost ucinioc zhvljujuci rzvoju sobrcj i druge tehnike;

7. Poveznost s predstvnicim vlsti kriminlitet bijelog okovrtnik;

8. Orgnizovnost;

9. Povrtnistvo, specijlnost i profesionlizm;10. Nsilje, svirepost, upotreb oruzj, nehumnost i dr.

Podel kriminlitet

1. Opsti (klsicni)

2. Privredni

3. Politicki4. Ekoloski


2/45

Pojm kriminlitet - oblici ponsnj pojedinc (ili grup), cesto uslovljene

odredjenim drustvenim odnosim, kojim se ugrozvju vrijednosti zsticene krivicnim

zkonodvstvom.

Uzroci (etiologij) kriminlitet

- Ekonomske krize neimstin (siv ekonomij sverc);

- Rtovi i sukobi;

- Zloupotreb nucnih dostignuc (ekoloski kriminlitet) rdijcij, pesticidi, GMvirusi, GM hrn;

- Suprotnosti izmedju bogtih i siromsnih

- Pojv ncionlizm (politicki delikti);

- Nestsic robe n trzistu;- Alkoholizm gresivnost ko povod zlocin;

- Nrkomnij, prostitucij i druge socijlne pojve;

- Trnzicij trnsformcij drustvene u privtnu svojinu prznine u zkonu

lov u mutnom - rdj profiterstvo (tipicno z nse prostore) ;- Psiholosk stnj i dr.

Pojm kriminlistike - nuk koj se bvi izucvnjem (pronlzi, usvrsv i

primenjuje) odgovrjuce metode i sredstv u cilju sprecvnj i otkrivnj KD i

ucinilc i obezbedjenj licnih i mterijlnih dokz.

Podjel krimin listike

Kriminlistik se dijeli n:1. Kriminlisticku tktiku,

2. Kriminlisticku tehniku,

3. Kriminlistcku metodiku,4. Kriminlisticku opertivu.

Kriminlistick tktik ko disciplin kriminlistike izucv i primjenjujekriminlistick prvil i metode koje su od opsteg krkter i zjednicki z sprecvnje i

otkrivnje svih, ili vecine KD.

Kriminlistick tehnik - je disciplin koj se bvi iznlzenjem i usvrsvnjem

njdekvnijih metod i postupk zsnovnih n dostignucim prirodnih i tehnickihnuk i njihovom primjenm, u cilju pronlzenj i fiksirnj trgov i predmet KD,

bitnih z rsvjetljvnje kriminlnog dogdjj

Kriminlistick metodik izucv i primjenjuje njcjelishodnije metode i sredstvkrkteristicn i svojstven z otkrivnje, rzjsnjvnje i dokzivnje pojedinih

krivicnih djel.

Kriminlistick opertiv izucv i primjenjuje specificne metode i sredstv koj seodobrvju po posebnom postupku i sprovodi ih iskljucivo OUP-, rdi se o specijlnim

istrznim tehnikm i opertivnim vezm, koje ulze u sdrzj pojm opertivnog rd u

uzem smislu, ko i opertivno koriscenje mterijlnih i nemterijlnih trgov i drugih

cinjenic u rsvjetljvnju krivicnog djel.


3/45

Velik ni krimin listike - Hns Gros, Arcibld Rjs, Ivn Vucetic, Vldimir Vodinelic,

mnogi drugi ljudi koji su svojim nucnim otkricim iz oblsti drugih nuk dli zncjn, neki i grndiozn doprinos u borbi protiv zlocin (Votson, Krik, Vilkins i dr.).

Osnovn krimin listick n cel : Ncelo zkonitosti, Ncelo objektivnosti, Ncelo brzine, iznendjenj i opertivnosti, Ncelo metodicnosti i plnirnj, Ncelo kriticnosti i smokriticnosti, Ncelo temeljitosti i upornosti,

Ncelo poznvnj lic i teritorije, Ncelojedinstvenog rukovodjenj, Ncelo cuvnj sluzbene tjne,

Ncelo koordincije i srdnje,

Ncelo medjunrodne srdnje (Interpol, Evropol) Ncelo humnosti.

Ncelo zkonitosti - Temeljno ncelo kod svih subjekt koji primjenjuju propise.

Podrzumijev d sprovodjenje svih kriminlistickih mjer i rdnju mor biti u skldu s

pozitivnim prvnim propisim. Poso koji nije urdjen u skldu s propisim n krju je,

uz dobre brnioce, u prvilu nistvn.

Ncelo objektivnosti - Do istine se moze doci smo objektivnim sgledvnjem stvri,

bez potcjenjivnj, pristrsnosti, licnih stvov i interes, osvete sujete i subjektivizm.Jednk odnos i pznj mor biti i prem cinjenicm, kko onim koje terete

osumnjicenog, tko i onih koje mu idu u prilog.

Ncelo brzine, iznendjenj i opertivnosti - Dolzi do izrzj kod vecine opertivno-

tktickih rdnji i mjer, nrocito kod brzog izlsk n mjesto dogdjj i vrsenj

uvidjj. Efekt iznendjenj dolzi nrocito do izrzj kod lisenj slobode, rcije,vrsenj pretres i dr. opertivno tktickih rdnji i mjer. Opertivnost podrzumijev

poznvnje prilik, uslov i okolnosti u domenu kriminlnog ponsnj n odredjenom

prostoru, i u uskoj je vezi s poznvnjem lic i teritorije.

Ncelo metodicnosti i plnirnj podrzumev d cjelokupn djeltnost n otkrivnju

i dokzivnju krivicnog djel, bez obzir d li je preduzim policij, istrzni sudij,

sudeci sudij ili jvni tuzilc, mor d se plnir.

Ncelo kriticnosti i smokriticnosti - u uskoj je vezi s ncelom metodicnosti i

plnirnj. Nlze kriminlistickom inspektoru, pripdniku policije i istrznom sudiji dbudu kriticni i smokriticni i veom oprezni u donosenju odredjenih zkljuck u vezi s

odredjenim kriminlnim dogdjjem. U donosenju odluk ne smiju biti prebrzi i one

morju biti pokrijepljene relevntnim cinjenicm.


4/45

Ncelo temeljitosti i upornosti - Bez temeljitosti, posebno upornosti ne moze biti

rsvjetljvnj njtezih zlocin. Temeljiti, strpljiv i uporn rd u kriminlistickom

postupnju dovodi do kvlitetnih rezultt.

Ncelo jedinstvenog rukovodjenj - Podrzumijev rukovodjenje kriminlistickim

kcijm s jednog mjest. Posebno je zncjno kod rsvjetljvnj tezih KD i kd ukciji ucestvuje mnogo rdnik s rzlicitim oblstim djeltnosti

Ncelo cuvnj sluzbene tjne - Zncj kod sprovodjenj odredjenih kriminlistickihrdnji z koje ne smiju svi znti, ko sto su npr: specijlne istrzne rdnje (tjno

prcenje, prisluskivnje, prikriveni istrzitelj, simulovni otkup predmet i dr), pretresi

stn i drugih prostorij i lic, zsjede, rcije, obvljnje povjerljivog rzgovor i dr.

Ncelo koordincije i srdnje - Podrzumijev koordinciju i srdnju izmedju vise

orgn n odredjenom podrucju, bilo u okviru jedne ili vise opstin, region, republik i

drzv, nrocito ko se rdi o medjunrodnom kriminlitetu.

Ncelo medjunrodne srdnje - ncelo novijeg dtum, koje obuhvt medjusobnu

srdnju izmedju drzv i policij, li i srdnju preko medjunrodnih orgnizcij kojese bve suzbijnjem kriminlitet. Interpol medjunrodn orgnizcij kriminlisticke

policije (181 drzv clnic); U svkoj zemlji postoji centrlni ncionlni biro z

srdnju. Sjediste u Lionu (Frncusk). Zdci: suzbijnje krijumcrenj droge i

ukrdenih ut, trgovine ljudim, flsifikovnje novc, suprotstvljnje terorizmu,finnsijskom i kompjuterskom kriminlu, suzbijnje djecje pornogrfije i dr. Evropol

Evropsk policij. Osnovl g Evropsk unij, djeluje od 1999, sjediste Hg. Zdci:

subijnje krijumcrenj droge, trgovine ljudim, flsifikovnj novc, decje pornogrfije,finnsijskom i kompjuterskom kriminlitetu.

Ncelo humnosti - Obvezuje sv sluzben lic d se bore protiv kriminlitet i d usvom rdu postupju humno. D prinudne mjere primjenjuju u skldu s zkonom i s

sto mnje posljedic. D mjere prinude trju sto krce, tj. smo dok z to postoje rzlozi.

D se kroz postupnje sluzbenih rdnji ne nrusvju ljudsk prv i grdjnske slobode

Ncini (izvori) sznnj z krivicno djelo

1. Krim. opertivn djeltnost policije2. Prijv ostecenog

3. Prijv grdjn

4. Djeltnost drugih orgn otkrivnj, ndzor i kontrole5. Prijv prvnih lic

6. Smoprijve

7. Sredstv jvnog informisnj8. Jvno pogovrnje


5/45

Krim. opertivn djeltnost policije njpouzdnij sznnj; Sznnj do kojih se

doslo putem sluzbe osmtrnj-opservcije i prcenj, zsjed, rcij, putem kontkt s

grdjnim i dr, nrocito putem sprovodjenj specijlnih istrznih rdnji

Prijv ostecenog - Njcesci ncin sznnj, zbog interes. Ncin podnosenj:

neposredno, pismeno, telefonski.

Prijv grdjn oni to mogu urditi neposredno, tj. dvnjem izjve n zpisnik,

mogu d to urde pismenim putem, mogu i putem telefon. Prilikom prijve grdjnimogu d dju svoje pune identifikcione podtke, mogu d podnesu i nonimnu ili

pseudonimnu prijvu.

Djeltnost drugih orgn otkrivnj, ndzor i kontrole - crinski orgni, inspekcijskiorgni, poresk i finnsijsk policij, komunln policij i dr.

Prijv prvnih lic - drzvni orgni, preduzec kd su ostecen i dr.

Smoprijve - Griz svjesti, Kjnje , Preuzimnje odgovornosti u porodici,

Alkoholisno stnje

Sredstv jvnog informisnj mogu d sdrze odredjene informcije koje direktno ili

indirektno mogu ukzti n sumnju d je izvrseno krivicno djelo, sto pripdnik policije

treb rzmotriti i svkko kroz pojedine vidove opertivne djeltnosti provjeriti.

Jvno pogovrnje veom cesto su prisutne rzne glsine, odnosno jvn pogovrnj

d je izvrseno odredjeno krivicno djelo ili d je odredjeno lice ucinilc krivicnog djel.

Pojm indicij - Indicije predstvljju utvrdjene cinjenice koje ukzuju n osnove

sumnje d je izvrseno KD i d je odredjeno lice osumnjiceno ko izvrsilc KD.

Podjel indicij:

Uopsten podjel indicij:

o indicije koje se odnose n krivicno djelo, i

o indicije koje se odnose n izvrsioc KD

Podjel indicij rem vremenu nstnk:

o Indicije prije izvrsenj KD (motiv, morln sposobnost z izvrsenje KD,

prethodn osudjivnost, sumnjivo ponsnje, volj, krkter, poznvnje posebnihokolnosti i sl.);

o Indicije z vrijeme izvrsenj KD (posjedovnje sredstv izvrsenj, prisutnost n

licu mjest, znnje, vjestine, nvike, poznvnje okolnosti ili ne, i dr.).o Indicije poslije izvrsenj KD (sumnjivo ponsnje, korist od izvrsenj KD

rsipnistvo mimo zrde, posjedovnje otudjene stvri, prondjeni trgovi n uciniocu,

neuspjelo oprvdnje, dolzk n mjesto zlocin i dr.).


6/45

Podjel indicij n osnovu njihove sdrzine:

o Mterijlne

o Psiholoskeo Morlne

Indicijlni metod i plnirnje opertivnog rd n osnovu indicij i verzij tri suosnovn metod otkrivnj i dokzivnj krivicnih djel i ucinilc pomocu indicij:

1. Metod eliminisnj

2. Metod otkrivnj nepozntih ucinilc koriscenjem MOS-3. Metod sstvljnj liste indicij z vise krivicnih djel i ucinioc

Metod eliminisnj - dolzi se do odgovor n zltn pitnj kriminlistike, tj. d li

dogdjj koji se desio stvrno predstvlj KD i d li je osumnjiceno lice ucinilckonkretnog krivicnog djel.

Verzije su rdne pretpostvke (osnovi sumnje) koje ukzuju n neko KD, ili n neko lice

ko moguceg ucinioc KD. Verzije se uvijek zsnivju n odredjenim indicijm i uvijek

se postvlj vise verzij i metodom elimincije dolzi se do smo jedne - stvrne verzije,koj dokzuje postojnje ili nepostojnje KD, odnosno njegovog ucinioc. Poslije

postvljnj verzij, slijedi plnirnje opertivnog rd (preduzimnje odredjenihkriminlistickih mjer i rdnji, potrznih mjer, primjenu specijlnih istrznih rdnji i dr.,

vec zvisno od konkretnog slucj). Metod eliminisnj uprvo omogucv d osnovi

sumnje prerstu u osnovnu sumnju (ko visi stepen vjerovtnoce) d je odredjeno lice

ucinilc konkretnog KD. To se postize eliminisnjem pojedinih verzij, sve dok se nedodje do tkve verzije koj onemogucv postvljnje bilo koje druge verzije, vec te koj

ukzuje d je odredjeno lice ucinilo odredjeno KD, cime se sticu uslovi z podnosenje

krivicne prijve.

Metod otkrivnj nepozntih ucinilc koriscenjem MOS- - podrzumijev

koriscenje MOS evidencije (registrcij izvrsilc KD prem ncinu izvrsenj). MOSevidencij ne obuhvt smo evidenciju po ncinu izvrsenj, vec i po nekim drugim

krkteristikm (mjesto i vrijeme izvrsenj, objekt npd, vrst i specificnost

sredstv izvrsenj KD i dr.). Mnogi ucinioci imju sopstveni ncin izvrsenj krivicnihdjel, sto olksv poso kod otkrivnj.

Metod sstvljnj liste indicij z vise krivicnih djel i ucinioc - pogodn je z

suzvnje krug mogucih ucinilc. Primjenjuje se kod KD koj se ponvljju. D bi seovj metod mogo primjeniti, morju biti ispunjeni sljedeci uslovi:

- potrebno je d se zn vrijeme izvrsenj KD,

- d se zn mjesto izvrsenj,- d postoji ogrnicen broj mogucih izvrsilc (ztvoren krug).

Dokzni zncj indicij - Indicijlni dokz je onj koji scinjv zbir svih indicij kojeskup treb d cine mozik, sliku, cjelovito objsnjenje citvog krivicnog dogdjj.


7/45

Zltn pitnj kriminlistike su on pitnj n koj, nkon preduzetih

kriminlistickih rdnji i mer po osnovu postvljenih verzij, treb dti tcne odgovore

koji se potvrdjuju prikupljenim dokzim, cime se smtr d je odredjeno krivicno djelorsvjetljeno i dokzno. Postoji devet zltnih pitnj kriminlistike:

1. STA se desilo?(dogdjj d li postoji KD)?

2. GDJE se desilo (mjesto izvrsenj)?3. KADA se desilo (vrijeme izvrsenj dn, noc, st...)?

4. KAKO se desilo (ncin izvrsenj MOS - modus operandi sistem)?

5. CIME je izvrseno (sredstv izvrsenj)?6. S KIM je izvrseno (sucesnici sizvrsioci)?

7. ZASTO se desilo?

8. NAD KIM je izvrseno (objekt npd, zrtv, osteceni izvrsenjem KD)?

9. KO JE IZVRSILAC?

STA - Ovim pitnjem utvrdjuje se kriminlisticko- tktick dijgnoz. Treb utvrditi:

o d li se rdi o krivicnom djelu, prekrsju, prestupu, ili je u pitnju smo nesretn

slucj, ilio d li je djelo fingirno lzno prijvljeno (npr. lzno silovnje (*), lzn provln

krdj, lzn krdj

GDJE - Posebno je bitno s spekt vrsenj uvidjj, ko jedne od njzncjnijih

istrznih rdnji koje provodi policij. Ovo pitnje dje odgovor n mjesto n kojem je

izvrseno KD, koje obuhvt uzi i siri pojm.o Pod uzim pojmom podrzumijevmo mjesto gdje se dogdjj dogodio.

o Pod sirim pojmom podrzumijevmo mjesto n kome se mogu nci trgovi i

predmeti krivicnog djel, sto treb imti u vidu prilikom vrsenj uvidjj.

KADA - Ovo pitnje dje odgovor n vrijeme izvrsenj krivicnog djel, gdje treb

nstojti d se ono sto preciznije utvrdi. Vrijeme izvrsenj (dn, st, minut) je poveznos mjestom izvrsenj KD. Odgovor n ovo pitnje je od zncj z utvrdjivnje:

o libij z osumnjicen lic;

o vidljivosti u vrijeme izvrsenj KD (dn, noc, mgl i dr.), vremenske prilike (kis,snijeg, mrz, inje, suncno vrijeme), cime se moze utvrditi st su ocevidci mogli d

zpze;

o lic - ocevidci koj bi, s obzirom n vrijeme, mogl uociti zpziti neke

pojedinosti vezne z dogdjjo spekti vezni z odredbe KZ (kd je ucinilc rdio ili bio duzn d rdi);

o vrijeme nstupnj posljedice

KAKO - Ovo pitnje dje odgovor n ncin izvrsenj KD, sto je veom bitno iz sljedecih

rzlog: Izvrsioci se rzlikuju po ncinu izvrsenj KD, sto je registrovno u policijskim

dtotekm; sto moze posluziti ko zncjn indicijln osnov. Npr:o Izvrsenje provlne krdje upotrebom ceslj, top, kluz, pjser i dr.

o Vrsenje dzepnih krdj u sredstvim jvnog prevoz koristeci u guzvi blokdu

vrt, ili vjesto izvlcenje novcnik iz zdnjeg dzep; - dns hkeri.

o Krdj ves s strik uz pomoc mcke.


8/45

o U prksi su evidentirni rzni metodi koji sluze z postvljnje verzij, te

podtke mozemo nci u bnci podtk

CIME - Dje odgovor n sredstv izvrsenj KD. Ucinioci koriste rzn sredstv

izvrsenj. Sredstvo izvrsenj moze d ukze n odredjenu specijlnost izvrsioc u vrsenju

KD; Moze d ukze n znimnje ili hobi ucinioc; N sredstvu izvrsenj se mogunlziti trgovi KD (krv, dlke i dr.) n odnovu kojih izvrsilc moze biti identifikovn;

Sredstv izvrsenj su u uskoj vezi s ncinom izvrsenj KD

S KIM - Dje odgovor n pitnje: d li je u izvrsenju KD ucestvovlo jedno ili vise lic,

sto se utvrdjuje n osnovu prondjenih i nlizirnih trgov i predmet krivicnog djel,

ko i ncin izvrsenj djel, p se n osnovu ndjenog stnj postvljju odgovrjuce

verzije.

ZASTO - upucuje n motiv izvrsenj KD. Motiv je posebno vzn kod postvljnj

verzij, jer se n osnovu motiv suzv krug mogucih izvrsilc. Motiv moze biti

koristoljublje kod imovinskih KD, osvet kod krvnih delikt, ljubomor kod krvnih iseksulnih delikt, politicko ubjedjenje kod politickih delikt i td. Motivi se mogu

fingirti, d bi se odvrtil sumnj, o cemu je potrebno voditi rcun kod postvljnjverzij.

NAD KIM - Odgovor n ovo pitnje ukzuje n objekt npd, zrtvu KD, lice ili drugog

subjekt koji je n bilo koji ncin ostecen izvrsenjem KD. Odgovor n ovo pitnje je uneposrednoj vezi s motivom izvrsenj. Prethodno treb sgledti:

o medjusobne odnose zrtve s drugim licim,

o D li je zrtv i n koji ncin mogl doprinijeti izvrsenju KD i dr., sto ns upucujen postvljnje odgovrjucih verzij, koje vode otkrivnju izvrsioc.

KO - Ovo je osnovno i njvznije pitnje, i sv ostl pitnj su u funkciji ovog zltnogpitnj kriminlistike. Ovo je posebno bitno kod krivicnih djel ciji je izvrsilc u

momentu sznnj z KD nepoznt (NN), sto, njcesce, zhtijev ogromne npore d se

odgovori n ovo njzncjnije zltno pitnje kriminlistike.

Pojm krivicne prijve - pismeno ili usmeno obvjestvnje orgn krivicnog gonjenj

od strne grdjn ili drugog subjekt o izvrsenom KD i njegovom uciniocu ko je

poznt. Moze biti putem telefon (scinjv se sluzben zbiljesk) i usmeno (scinjvse zpisnik o prijemu usmene krivicne prijve).

Vrste krivicne prijve: po pozntom i nepozntom uciniocu (NN).

Prijv KD telefonom - (scinjv se sluzben zbiljesk, ne zpisnik o prijemu

usmene krivicne prijve).


9/45

Krivicn prijv - Krivicn prijv predstvlj izvor sznnj o KD; Krivicno procesni

kt kojim odredjeni subjekti obvjestvju ndleznog jvnog tuzioc o izvrsenom KD;Mogu je podnijeti fizick i prvn lic; Podnosi se ndleznom tuziocu; Podnosi se:

o usmeno (scinjv se zpisnik o prijumu usmene krivicne prijve) gdje se

prijvitelj upozorv n posljedice lznog prijvljivnj (*), ilio telefonom (scinjv se sluzben zbiljesk).

Podnosenje kompletne krivicne prijve (cln 215. ZKP), ko postoje osnovi sumnje d je

izvrseno krivicno djelo. Kompletn krivicn prijv sdrzi: Zglvlje (nziv i sjediste orgn koji podnosi prijvu, broj i dtum podnosenj);

Nziv i sjediste tuzilstv kome se dostvlj prijv;

Prvni osnov z podnosenje krivicne prijve;

Podci o osumnjicenom (prezime i ime, ndimk, ime roditelj, JMBG, mjestorodjenj, prebivliste, brcno i porodicno stnje, zvrsen skol, znimnje, imovinsko

stnje, i druge cinjenice);

Podtke o krivicnom djelu (cinjenicni opis djel vrijeme, mjesto, ncin i

sredstv izvrsenj, zkonski nziv KD i cln KZ); Podci o ostecenom, vrsti posljedic, vrsti i visini stete;

Podci o mterijlnim i licnim dokzim i o svim drugim cinjenicm bitnim zvodjenje postupk;

Potpis ovlscenog sluzbenog lic

Zncj krivicne prijve je u tome:

o sto ukzuje d je izvrseno KD i n moguceg njegovog izvrsioc;o iko je bitn, krivicn prijv nem dokzni zncj, niti moze biti dokz u

krivicnom postupku;

o sto ostvruje odredjen uticj prilikom donosenj odluke tuzioc o pokretnjukrivicnog postupk ili prilikom odbcj krivicne prijve;

o sluzi sudiji z prethodni postupk d se upozn s cinjenicnim stnjem prije

sslusnj okrivljenog i svjedok;o nkon podnijete prijve, tuzilc moze od policije zhtijevti prikupljnje

potrebnih obvjestenj, u vezi ceg policij dostvlj izvjestj ko dopunu krivicne

prijve.

T ktik sprovodjenj krimin listicko t ktickih (potr znih) mjer i r dnji

Pojm kriminlisticko tktickih rdnji i mjer - rdnje i mjere koje, n osnovuzkonskog ovlscenj, preduzim policij u pretkrivicnom postupku, osnosno u toku

kriminlisticke kontrole i kriminlisticke obrde, s ciljem sprecvnj izvrsenj KD,

odnosno otkrivnj KD i njihovih ucinioc. Tokom kriminlisticke obrde mogu sepreduzimti i neke rdnje dokzivnj (pretresnje stn i drugih prostorij i lic,

privremeno oduzimnje predmet itd).


10/45

Kriminlistick kontrol se sprovodi uglvnom kd postoji opst sumnj d se u

odredjenoj sredini (objekt, punkt, prostor) vrsi odredjen kriminln djeltnost ili d

postoji mogucnost izvrsenj KD. Krim. kontrol predstvlj sistem kriminlistickotktickih i kriminlisticko tehnickih rdnji i mjer i im z cilj d se policij upozn s:

rznim drustveno stetnim pojvm,

kriminogenim fktorim i interesntnim sredinm i d im uvid u kretnje odredjene ktegorije lic

(osudjivn lic, lic n uslovnom dopustu, prostitutke, nrkomni, kockri, lkoholicri,

dusevno bolesn i gresivn lic i dr.). ncelo poznvnj lic i teritorije.

Kriminlistick obrd se sprovodi kd postoje osnovi sumnje

- u odnosu n konkretno lice ko ucinioc KD, ili pk

- u odnosu n KD ciji je ucinilc nepoznt.Kriminlistick obrd predstvlj skup plnirnih sistemtsko preduzetih kriminlisticko

tktickih, kriminlisticko tehnickih rdnji i mjer, rdnji dokzivnj i specijlnih

istrznih tehnik, s ciljem otkrivnj i utvrdjivnj KD i ucinioc, njegovog pronlzenj

i obezbjedjenj dokz. Kriminlistick obrd se njcesce poklp s istrgom kojunredjuje tuzilc (tuzilck istrg).

Vrste kriminlisticko tktickih rdnji i mjer:

1. Prikupljnje izjv od lic

2. Kriminlistick provjer

3. Provjer libij4. Kriminlisticke klopke

5. Osmtrnje i prcenje

6. Upotreb sluzbenih ps7. Koriscenje kriminlisticko opertivnih evidencij

8. Lisenje slobode i zdrzvnje.

Prikupljnje izjv od lic

Policij moze prikupljti obvjestenj n vise ncin:

- neposrednim zpznjem, odnosno osmtrnjem,- vodjenjem rzgovor,

- pokzivnjem lic mjest,

- fotogrfisnjem,

- dobijnjem informcij od opertivnih vez,- iz sredstv jvnog informisnj i n druge ncine.

Izjv lic pribvlj se informtivnim rzgovorom, tko dobijeni podci koriste se u

opertivnom rdu, sstvljnju krivicne prijve ili posebnog izvjestj ko dopunekrivicne prijve.


11/45

Tktik fze vodjenj rzgovor

Prv fz - uvod u rzgovor (Medjusobno upoznvnje, tj. d se uspostvi kontktz nesmetno izlgnje. Cilj je d se lice omeks privoli n rzgovor), sto predstvlj

posebnu vjestinu.

Drug fz - licu se dozvoljv d slobodno izlze cinjenice koje su mu poznte uvezi s predmetom rzgovor.

Trec fz fz vodjenj rzgovor s licem (sstoji se u postvljnju pitnj

licu s ciljem d se dopuni njegovo slobodno izlgnje i d se rzjsne sporn pitnj kojeje pripdnik policije uocio tokom slobodnog izlgnj lic koje je sslusvo, ko i

pojedine cinjenice koje lice nije uopste pomenulo u svom iskzu.

Provjer libij - utvrdjivnje cinjenice d li je osumnjiceni ili okrivljeni u vrijemeizvrsenj KD bio n mjestu gdje je djelo izvrseno.

Kriminlisticke klopke - kriminlisticko tktick i kriminlisticko tehnick rdnj koj

se upotrebljv d bi se otkrili izvrsioci koji vrse KD u kontinuitetu. Vrste klopki:1. Mehnicke klopke: podrzumijevju rzne lrmne uredjje koje imju

preventivni i represivni zncj, tj. odvrcju ucinioce od nmere izvrsenj KD, odnosnoomogucvju hvtnje izvrsioc n mjestu izvrsenj

2. Hemijske klopke: podrzumijevju skrivene uslove koji su vjestcki stvoreni

pomocu rznih hemijskih mterij i njcesce se koriste z otkrivnje konkretnih KD, li i

z obezbjedjenje povjerljivih dokument3. Specijlne klopke se koriste njcesce kd su se u toku opertivne djeltnosti

stekli uslovi z preduzimnje mjer u cilju otkrivnj ucinioc konkretnog KD, li pod

tkvim uslovim d on i dlje ostje u uvjerenju d nije otkriven

Osmtrnje i prcenje - kriminlisticko tktick rdnj koju preduzim policij prem

nekom licu, objektu ili prostoru s ciljem sprecvnj ili otkrivnj KD i ucinioc KD. Stim u vezi, on im

o preventivni krkter sprecvnje, tko d je moze sprovoditi uniformisn

policij, io represivni krkter s ciljem d se zhvljujuci zpznjim OSL, moze uhvtiti

izvrsilc n mjestu izvrsenj

Uslov z orgnizovnje ove rdnje je rspolgnje podcim d se odredjeno lice bvi

vrsenjem KD, odnosno d se n odredjenom prostoru ili objektu vrse KD.


12/45

Anliticko prcenje stnj kriminlitet n podrucju OUP- - Podrzumijev d se

izvrsen KD prte:1. krtogrfski, prem vrsti i mjestu desvnj (cijelo podrucje OUP-, bezbjednosni

sektor, ptrolni i pozornicki rjon), i

2. tbelrno, prem:o Vrsti - strukturi KD,

o Mjestu desvnj (bezbjednosni sektor, ptrolni i pozornicki rjon, grdski kvrt,

trg, ulic, selo, sobrcjni cvor utobusn i zeljeznick stnic, erodrom, luk, jvniskup utkmic, miting, priredb,i dr),

o Vremenu izvrsenj (mjeseci izvrsenj, dni izvrsenj ponedjeljk, utork...,

dob dn - prije podne, popodne, nvece, iz ponoci, sti),

o Objektu npd ( tijelo i dostojnstvo covjek, teritorijlni integritet i suverenitet,ljudsk prv i slobode, bnke, prodvnice, poteke, vikendice, rzn imovin i dr.),

o Posljedicm (ugrozen ustvni poredk, smrt lic, nnosenje TTP, LTP,

zgdjivnje zivotne sredine, ugrozen imovin, ugrozen ljudsk prv i dr.),

o Strukturi izvrsilc (recidivisti, bez znimnj i zposlenj, strosn struktur djec, mloljetnici, odrsli od 18-30, 31- 40 i vise godin, prem polu itd.),

o Vjerovtnim uzrocim (nrkoticno stnje, lkoholisno stnje, dusevno bolesnostnje, nerzrijeseni imovinsko-prvni odnosi, los odgoj u porodici, lose stnje u drustvu,

bogtstvo-osionost i dr.).

Osmtrnje spd u redovnu svkodnevnu policijsku djeltnost i moze biti stlno i

povremeno, sprovodi se, prije sveg, kroz redovnu pozornicku i ptrolnu djeltnost.Moze se sprovoditi u uniformi, kd im prvenstveno preventivni krkter, li je

efiksnije kd se sprovodi u civilnom odijelu, gdje rezultti mogu uroditi svjezim

cinom, sto je, n krju ipk njbolj preventiv (Lenjin: niko se ne bi odlucio nizvrsenje KD, ko bi unprijed zno d ce biti uhvcen).

Prcenje - Dost slozenij rdnj od osmtrnj. Sstoji se u tome d se prti, odnosnotjno slijedi odredjeno lice s ciljem prikupljnj informcij o vezi kriminlne

djeltnosti tog, ili nekog drugog lic koji je u vezi s tim licem. Moze se provoditi

pjesice, utomobilom i n druge pogodne ncine. Ukoliko se otkrije od strne onog ko seprti, prcenje gubi svoju svrhu. Ovj vid kriminlisticko tkticke djeltnosti zhtijev

finitet i posebnu obucenost, cestu promjenu vozil, prerusenost i dr.

Upotreb sluzbenih ps - Vrste posebno dresirnih ps koji se, zbog jko rzvijenogcul miris, upotrebljvju u policijske svrhe (trgci, npdci, cuvri). Psi se mogu

efiksno upotrijebiti z pronlzenje izvrsilc KD zbog jko rzvijenog cul miris (50

put jceg od covjek), ko i zbog tog sto svki covjek im individulne mirise.U izvore miris trgove kod covjek spdju:

- cvrste i tecne mterije koje covjek dje od sebe (znoj, krv, kos, sperm i dr.);

- predmeti koji su bili u stlnom kontktu s tijelom covjek (odjec, obuc i sl.);- predmeti koji su povremeno bili u kontktu s tijelom covjek (orudje, oruzje,

novcnik, ceslj, olovk i drugi predmeti koje covjek koristi u svkodnevnom rdu).

N osnovu sposobnosti prcenj trg miris, posebno dresirn sluzbeni ps u opertivnoj

djeltnosti moze se upotrijebiti u svrhe d:


13/45

ukze n lice od kojeg potice trg miris ostvljen n LM KD;

ukze n prvc u kom se udljilo lice koje je ostvilo trg miris n LM KD i

koji se dovodi u vezu s izvrsenjem KD (osumnjiceni) prondje predmete koji su u vezi s izvrsenjem KD i d ukze n lice koje je bilo

u kontktu s predmetom;

prondje odredjene trgove koji poticu od ucinioc ili su u vezi s KD (krv,mokrc, izmet, trgovi stopl, odjec, obuc, vozilo i dr.);

prondje leseve, ili dijelove les.

Uslovi z uspejsno djelovnje sluzbenih ps su: D je ps odmorn (pozeljno je d br svki CJB im posebno dresirnog ps).

*Fehim Bihc.

Lokcij n kojoj se upotrebljv (nepovoljni su uslovi gdje se krece vise ljudi ili

zivotinj, sto dovodi do mijesnj trgov). D je trg ocuvn, mksimlno do 20 sti. Kd su u pitnju tmosferske

prilike:

- povoljni uslovi z ocuvnje trg su: vlzno vrijeme, slb kis, mgl, snijeg

debljine do 2 cm, slb vjetr, blgo sunce i sl.;- nepovoljni uslovi z ocuvnje trg su: jke kise i mrzevi, jk i brz vjetr, deblji

sloj snijeg, led, deblji sloj prsine i sl. Trg se moze oslbiti i djelovnjem odredjenih protivmiris, ko sto su biber,

bijeli luk, crveni luk, pprik i dr

Odluk o upotrebi: opertivni rdnik i vodic sluzbenog ps n licu mjest u skldu spostojecom situcijom.

Mogu se dresirti z trgnje z:

- rznim vrstm drog,- eksplozivom,

- oruzjem i dr.

O upotrebi sluzbenog ps scinjv se sluzben zbiljesk.

Koriscenje kriminlisticko opertivnih evidencij

Opst zbucn krtotek, Evidencij KD s NN izvrsiocem,

Album fotogrfij kriminlc,

Evidencij odredjenih ktegorij izvrsilc,

MOS evidencij modus operandi sistem (evidencij krivicnih djel premncinu izvrsenj)

Ostle evidencije:

- osobenih znkov- ndimk,

- ukrdenih i nestlih predmet,

- ostecenih krivicnim djelom,- nestlih lic,

- neidentifikovnih lesev,

- kznen evidencij.


14/45

Lisenje slobode - svk rdnj ili postupk koji je usmjeren n oduzimnje slobode

odredjenom licu ili odredjenoj grupi lic n prinudn ncin, kd je rdi efiksnog

sprovodjenj ove mjere moguce stviti u izgled upotrebu fizicke snge ili zkonomdozvoljene prinude druge vrste.

Spd u njtezi oblik obezbjedjenj prisustv osumnjicenog, odnosno optuzenog z

uspjesno vodjenje krivicnog postupk.Policijski orgn moze lice lisiti slobode ko postoje osnovi sumnje d je to lice pocinilo

KD i ko postoji m koji rzlog predvidjen u clnu 197. ZKP (pritvor), o cemu je duzn,

bez odlgnj, njksnije u roku od 24 cs, sprovesti lice tuziocu, ko je u pitnjuKD terorizm u roku od 72 cs.

Rzlozi z odredjivnje pritvor - Ako postoji osnovn sumnj d je odredjeno lice

ucinilo KD, pritvor protiv tog lic moze se odrediti:

1. ko se krije ili ko postoje druge okolnosti koje ukzuju n opsnost od bjekstv,2. ko postoji osnovn bojzn d ce unistiti, skriti, izmijeniti ili flsifikovti

dokze ili trgove vzne z krivicni postupk ili ko nrocite okolnosti ukzuju d ce

ometti krivicni postupk uticjem n svjedoke, sucesnike ili prikrivce,

3. ko nrocite okolnosti oprvdvju bojzn d ce ponoviti KD ili d ce dovrsitipokusno KD ili d ce uciniti KD kojim prijeti, z t KD se moze izreci kzn ztvor

tri godine ili tez kzn,4. u vnrednim okolnostim ko je rijec o KD z koje se moze izreci kzn ztvor

od deset godin ili tez kzn, koje je posebno tesko s obzirom n ncin izvrsenj ili

posljedice KD ko bi pustnje n slobodu rezultirlo stvrnom prijetnjom nrusvnj

jvnog red.Ndleznost z odredjivnje pritvor - Pritvor odredjuje rjesenjem sudij n obrzlozeni

prijedlog tuzioc.

Procjen bezbjednosne situcije, obuhvt: Ko su lic koj treb lisiti slobode (utvrditi njihov dosdsnj kriminln

ponsnj, poznvnje borilckih vjestin, d li su skloni pruznju otpor, d li su

noruzni i dr.); N kom mjestu se nmjerv izvrsiti LS (d li je u pitnju otvoreni prostor - sum,

polje i sl, ili ztvoreni prostor stn, prevozno sredstvo, kfn, rdno mjesto). Mor se

voditi rcun d se ne ugroze drug nevin lic; U koje vrijeme ce se vrsiti LS (dn, noc);

Procjen vlstitih sng - brojnost, psihofizick pripremljenost (PJP), obucenost,

opremljenost, motivisnost i dr.

Pln mjer i ktivnosti z lisenje slobode treb d obuhvt:

izbor mjest gdje ce se vrsiti LS;

izbor vremen;

precizn rspored pripdnik sluzbe; rzrd konkretnih zdtk;

vrijeme, mjesto i ncin sopstvnj zdtk;

ncin izlsk n mjesto gdje se nmjerv lisiti slobode; vez i ncin rspoznvnj;

noruznje, sredstv i oprem;

broj pripdnik sluzbe z izvrsenje LS;

rukovodjenje kcijom LS.


15/45

Osnovni tkticki principi lisenj slobode:

Opreznost;

Osmisljenost i plnirnost; Uspostvljnje ndmoci nd krivcem;

Ne izzivti krivc;

Ne priblizvti se krivcu; Nikd ne stjti nsprm vrt n koj se ulzi,

Ne dozvoliti nijedn zhtjev krivc prije spoljnjeg pregled;

Nikog ne treb potcijeniti;

Dokumentovnje sluzbene rdnje lisenj slobode - O lisenju slobode scinjv se:

- Izvjestj o lisenju slobode, u kome se nvode nziv orgn cij su OSL izvrsili

lisenje slobode, broj i dtum izdvnj nredbe sud po kojoj je izvrseno lisenje slobode

(ko je vrseno po nredbi), podci lic koje je liseno slobode, mjesto i vrijeme lisenjslobode, podci o ponsnju lic prilikom lisenj slobode, d li su upotrijebljen sredstv

prinude i koj, prezime i ime OSL koj su izvrsil lisenje slobode i dr;

- Potvrd o predji lic lisenog slobode sudiji, koj sdrzi gore nvedene podtke i

koju, pored OSL potpisuje i sudij kome je lice predto n dlji rd

Zdrzvnje - OSL im prvo d zdrzi lic koj su ztecen n mjestu izvrsenj KDrdi prikupljnj obvjestenj vznih z krivicni postupk, cije bi ksnije sslusnje bilo

skopcno zntnim odugovlcenjem, sto bi uticlo n slbljenje memorije, stvrnje

dodtnih bespotrebnih troskov i sl. (npr. lice koje rdi u inostrnstvu i dolzi jednom

godisnje ili rjedje). Zdrzvnje moze trjti njduze sest sti. Dkle, rdi se oocevidcim dogdjj koji predstvlj KD.

O ovoj rdnji duzno je odmh obvjestiti tuzioc.

O mjeri zdrzvnj scinjv se sluzben zbiljesk koj sdrzi rzlog zdrzvnj,vrijeme pocetk i trjnj zdrzvnj i dr.

Tktik sprovodjenj rdnji dokzivnj obuhvt:

Pojm i podjel rdnji dokzivnj

Pretresnje stn, stvri i lic

Uvidjj Vjestcenje

Ispitivnje osumnjicenog.

Pojm rdnji dokzivnj - pod rdnjm dokzivnj podrzumijevju se one rdnjekojim se obezbjedjuju licni i mterijlni dokzi i one se sprovode uglvnom tokom

istrge i tokom glvnog pretres.

Vrste rdnji dokzivnj:

Pretresnje stn, prostorij i lic;

Privremeno oduzimnje predmet i imovine; Uvidjj i rekonstrukcij;

Vjestcenje;

Sslusnje osumnjicenog, i

Sslusnje svjedok.


16/45

Vrste pretresnj:

1. Prem objektu: stn i druge prostorije (pomocne stmbene prostorije, podrumi, supe, stle,

rdionice, vikendice, hoteli, moteli, prostorije prvnih lic i sl.);

lic; prevozn sredstv (putnick vozil, utobusi, kmioni, kombiji, hldnjce,

trktori, zprege, motocikli, vozovi, vioni, brodovi, cmci, helikopteri i sl.);

otvoreni prostori (sume, livde, polj, prkovi, bste, vodene povrsine i sl.);2. Prem obimu:

prethodn, povrsn ili djelimicn (opipvnje lic u cilju pronlsk oruzj,

orudj i dr. predmet podesnih z npd, otvrnje prtljznik sumnjivog vozil rdi

pronlsk predmet KD i sl.) potpun ili temeljit.

Pretresnje stn i drugih prostorij - istrzn rdnj koj se preduzim u cilju

obezbjedjenj mterijlnih dokz z uspjesno vodjenje krivicnog postupk, ko i rdipronlzenj i hvtnj izvrsilc krivicnih djel z kojim se trg. Z vrsenje ove

rdnje mor biti dovoljno osnov z sumnju.Pretresnje se vrsi se po nredbi sud

OSL moze uci u stn i druge prostorije i bez nlog i bez svjedok, i po potrebi, izvrsiti

pretresnje:

Ako stnr tog stn to zeli; Ako neko zove u pomoc;

Ako je potrebno uhvtiti ucinioc KD koji je n djelu ztecen;

Rdi bezbjednosti lic i imovine (pozr, poplv i sl.); Ako se u stnu ili drugoj prostoriji nlzi lice koje se po nredbi im pritvoriti ili

prinudno dovesti, ili se tu sklonilo rdi gonjenj.

ko je ocigledno d se n drugi ncin ne mogu obezbijediti dokzi

Pretresnjem se trze:

1. Predmeti, koji su: pribvljeni KD (npr. krdjom i sl.);

posluzili z izvrsenje KD (provlnicki lt, noz ili pusk kod ubistv i sl.);

nstli izvrsenjem KD (npr. flsifikovni novc i drugi vrijednosni ppiri);

n kojim se nlze trgovi KD (npr. krv, izlucevine, boj, prsin i sl.); koji ukzuju n izvrsioc (fotogrfije, pism, dnevnici, odjec, obuc i sl.);

2. Lic (izvrsioci KD koji se nlze u bjekstvu ili se kriju ili lic koj se vode ko

nestl);3. Trgovi KD, lesevi ili dijelovi les.


17/45

Tktik postupnj kod pretresnj

Prije pocetk pretresnj nredb se predje drzocu stn. Drzlc stn se prije pocetk pretresnj poucv d moze obvijestiti brnioc

(dvokt).

Drzlc stn ce se dobrovoljno pozvti d pred stvri koje se trze. Ako to zhtijevju izuzetne okolnosti, pretresnju se moze pristupiti i bez

prisustv brnioc.

Pretresnju stn prisustvuju dv punoljetn grdjnin ko svjedoci, koji se prijepocetk pretresnj upozorvju d:

- pze kko se pretresnje vrsi, i

- imju prvo d iznesu svoje prigovore koji se konsttuju u zpisniku o

pretresnju.

Osnovni principi pretresnj

Zkonitost

Motivisnost i upornost Blgovremenost

Plnirnost Temeljitost

Strucnost (*nrkotici, soj, ...)

Konspirtivnost

Ukljucivnje OSL prem spolnosti

Pripreme i pln pretresnj obuhvtju sljedece:

1. Prikupljnje sto vise podtk koji se odnose n: Objekt u kome ce se vrsiti pretresnje (ulic, sprt i broj, rspored prostorij,

tvn, pomocne prostorije, kucic z pse i dr.);

Lic kod kojih ce se izvrsiti pretresnje (njihovo dosdsnje ponsnje, sklonostpruznje otpor, psihofizicko stnje, metod skrivnj ko su recidivisti i dr.);

Lic koj bi se mogl nci kod vlsnik, odnosno drzoc stn i njihovo

dosdsnje ponsnje, posebno u pogledu pruznj otpor; Predmete, trgove i lic koji se trze;

Mjest n kojim se mogu skrivti stvri;

2. Procjeniti d li pretresnje treb izvrsiti istovremeno kod vise lic (vlsnik i

drzlc stn i dr. prostorij);3. Utvrditi tcno vrijeme vrsenj pretres (dtum, cs, minut, posebno ko se

pretres vrsi n vise mjest). Uvijek je neophodno postici stepen iznendjenj kd ns

njmnje ocekuje;4. Utvrditi st sve treb koristiti kod vrsenj pretres (rzni detektori, sipke z

busenje zemlje, ogledl n stp, bterijske lmpe, fotoprt ili video kmer, pisce

msine z kucnje dokumentcije, sluzbeni psi ukoliko je potrebno itd...);5. Odrediti broj rdnik potrebnih z uspjesno pretresnje i njihovu ulogu u

pretresnju (vodj ekipe, ko ce obezbjedjivti clnove domcinstv, ko ce neposredno

pretresti koji dio i sl.).


18/45

Gdje trziti:

U zidnim supljinm i n zidovim (iz slik, ormr, goblen...);

U supljinm kucnih prt; U pecim, kminim, dimnjcim, odlozenom pepelu, drvim i sl.;

U nmjestju;

U posudju; U dijelovim odjece i obuce;

U rfovim z knjige;

U djecjim igrckm; U potkrovlju i tvnu;

U podrumu;

U supm i stlm;

U posebno iskopnim skrovistim koj se nlze vni i u kuci, odnosnoprostorim vn kuce;

U psecjoj kucici

Ncin skrivnj predmet: Ukopvnje (u zemlju posebne limenke, burd, drvene snduke, plsticne posude

Uzidjivnje u zidove vrijednih predmet (zlto, drgulji i sl.) koji ne zhtijevjustlnu upotrebu,

Zkivnje ispod podov, lmperije, iz plsticne postve i sl.

Umotvnje u crsfe, odjecu i dijelove posteljine (novc, drog i sl.);

Skrivnje u vjestcke supljine kbste robe u teretnim vozilim (oruzje, drog,zlto i dr.);

Skrivnje u rezervni tock (drog, nkit, novc i sl.);

Skrivnje u frove, stop svjetlo i pokzivce prvc Lijepljenje sitnih predmet (npr. novc) ispod kvcil, gs, kocnice i n drugim

mjestim;

drugi rzni ncini skrivnj.

Metode otkrivnj predmet, lic i trgov prilikom pretresnj putem:

cul miris (lesevi i dijelovi les, romticni predmeti), koriscenje sluzbenih ps; vizuelnog pregled (trgovi prsine, frbnj, rsivnj, zsivnj, vrenj);

otvrnj (vrt, ksete, prtljznik i drugi ztvoreni prostori);

opipvnj lic i povrsin od pltn ili skj koze (krov vozil s unutrsnje

strne, sjedist, odjec i dr.); podiznj vozil n dizlicu ili knl;

odvjnje tpcirung u vozilu koji je spojen kopcm;

vgnje vozil, rdi otkrivnj rzlike u tezini; rstvljnju (prt rznih i sl.);

kucnju otkrivnje zvukom;

pregled zemljinih povrsin uz pomoc tehnickih i drugih pomgl (npr. sluzbenips);

upotreb rznih detektor (metl, eksploziv, rdijcije, miris i sl.), i

drugi rzni ncini otkrivnj.


19/45

Dokumentovnje pretresnj stn i drugih prostorij - Scinjv se Zpisnik o

pretresu stn i drugih prostorij, odmh nkon zvrsenog pretresnj. Dokz u

krivicnom postupku ukoliko je sve obvljeno po ZKP. Zpisnik sdrzi: Nziv orgn koji provodi rdnju pretresnj,

Broj, dtum i mjesto pretresnj,

Prvni osnov z vrsenje pretresnj, Prezime i ime vlsnik, odnosno drzoc stn;

Generlije svjedok koji prisustvuju pretresnju;

Ko prisustvuje pretresnju (tuzilc, brnilc, Postupk s prostorijm koje su zkljucne;

Vrijeme pocetk pretresnj;

Ncin postupnj kod pretresnj,

Krtk popis oduzetih predmet (potpunije se opisuju u potvrdi o privremenomoduzimnju predmet);

Primjedbe svjedok ukoliko iz je bilo;

Vrijeme zvrsetk pretresnj;

Potpisivnje zpisnik- OSL koje je rukovodilo pretresnjem

- drzlc stn,- punoljetni grdjni svjedoci pretresnj,

- brnilc,

- zpisnicr.

Pretresnje lic - istrzn rdnj koj se preduzim u cilju pronlzenj trgov i

predmet krivicnih djel, ko je vjerovtno d se ti predmeti i trgovi nlze kod tog lic.

Pretresnje se vrsi rdi pronlsk predmet i trgov koji mogu posluziti ko dokz ukrivicnom postupku:

predmeti koji su pribvljeni vrsenjem KD (npr. ukrdeni predmeti novc,

zlto...); predmeti kojim je izvrseno KD (npr. pistolj, ceslj z brve, lomljc brv i

drugi provlnicki lt i sl.);

predmeti nstli izvrsenjem KD (npr. flsifikovni novc, drugi posebno urdjenivrijednosni ppiri bjnko diplome i drug bjnko dokument);

trgov koji ukzuju n izvrsioc (krv, sperm, pljuvck, brutne cestice, tudj

kos, vlkn, stklo, zemlj, boj, ugrizi ili ubodi, sifrovne poruke, dresrnici i sl.).

Pretresnje lic moze se vrsiti s nredbom sud i bez nredbe. Bez nredbe i prisustvsvjedok OSL moze izvrsiti pretresnje u sljedecim slucjevim:

- prilikom izvrsenj nredbe z dovodjenje;

- prilikom lisenj slobode;- ko postoji sumnj d to lice posjeduje vtreno ili hldno oruzje;

- ko postoji opsnost d ce to lice skriti, unistiti ili odbciti predmete koji se

trebju od njeg oduzeti i upotrijebiti ko dokz u krivicnom postupku.Nkon izvrsenj pretresnj bez nredbe z pretresnje i bez prisustv svjedok, OSL

mor odmh podnijeti izvjestj tuziocu, koji o tome obvjestv sudiju z prethodni

postupk


20/45

Tktik pretresnj lic - Gdje trziti?

1. U odjeci - odozgo n dolje

2. Obuc u unutrsnjosti cipele, ptike, cizme (*slucj Kokez), ispod postve, upotpeticm, u crpm i posebnim steznicim z noge;

3. tijelo lic

4. Licni pribor novcnik, kutij z cigrete, kese z duvn, sibic, bocic i kutijz lijekove, kozmeticki preprti, suplji nkit, lzni dokumenti, flsifikovni novc,

dresri, notesi, cedulje, fotogrfije, stikovi - USB, CD i dr.

5. Prtljg tsne, torbe, koferi, rnci, gdje treb obrtiti pznju n dordjen dupldn, posebne pregrde, drske i sl.

Dokumentovnje pretresnj lic: Zpisnik o pretresu

Privremeno oduzim nje predmet

OSL oduzece po nredbi koju izdje sudij n prijedlog tuzioc ili sluzbenog lic koje je

dobilo odobrenje od tuzioc, privremeno ce oduzeti predmete koji mogu posluziti kodokz u krivicnom postupku.

Predmeti koji mogu posluziti ko dokz u krivicnom postupku oduzece se i bez nredbeukoliko postoji rzlog od odlgnj.

O oduzimnju predmet izdje se potvrd o privremenom oduzimnju predmet koj je

dokz u krivicnom postupku

UVI DJAJ

Zncj uvidjj njpouzdniji ncin utvrdjivnj cinjenic u krivicnom postupku.

Rzlog vrsenj uvidjj: utvrdjivnje ili rzjsnjvnje kkve vzne cinjenice u postupku

kd je potrebno neposredno opznje.

Osnovni ciljevi vrsenj uvidjj:

Pronlzenje odgovor n glvno pitnje kriminlistike: st se desilo, odnosno

utvrdjivnje d li djelo postoji ili ne postoji; Utvrdjivnje vrste krivicnog djel;

Pronlzenje dokz koji ukzuju n ncin izvrsenj KD, put dolsk i odlsk

jednog ili vise ucinilc, kretnje ucinioc n licu mjest, okolnosti koje omogucvju

utvrdjivnje, odnosno rzjsnjenje uzrok i uslov KD; Pronlzenje trgov i predmet koji omogucvju identifikciju ucinioc;

Pronlzenje identifikcionih trgov kojim se mogu ustnoviti upotrebljen

orudj, oruzj KD, odnosno predmeti koji su korisceni prilikom izvrsenj ili br trgoviz odredjene grupne pripdnosti pomenutih predmet;

Pronlzenje trgov i predmet koji omogucvju utvrdjivnje identitet zrtve;

Utvrdjivnje vrste i velicine stete, koj je prouzrokovn KD; Kontrol i provjer dokz kojim se rspolze;

Obezbjedjenje od unistenj i fiksirnje svih relevntnih mterijlnih informcij

primjenom zpisnik i drugih metod u skldu s ZKP (fotodokumentcij, video zpis i

dr.)


21/45

Subjekti koji ucestvuju u vrsenju uvidjj

Tuzilc u istrzi koju on sprovodi; OSL MUP- - moze u istrzi izvrsiti uvidjj nkon obvjestvnj tuzioc;

Sudije

- z prethodno sslusnje - nkon podiznj optuznice;- vijece - n glvnom pretresu;

- sudij ili predsjednik vijec, odnosno cln vijec - vn glvnog pretres, ko i

Kriminlisticki tehnicr; Vjestci rznih struk u konkretnom slucju;

Uniformisni rdnici koji obezbjedjuju lice mjest.

Rekonstrukcij dogdjj moze se vrsiti u toku cijelog postupk i to: u istrzi;

u fzi glvnog pretres,

u pretresu pred drugostepenim sudom.

3.6.Obezbjedjenje mjest dogdjj podrzumijev:

sto brzi izlzk uniformisnih rdnik n mjesto dogdjj kljuc uspjeh; Opsti pregled lic mjest bez pomjernj stvri i odredjivnj prostor koje ono

obuhvt;

pruznje pomoci povrijedjenim licim;

otklnjnje neposredne opsnosti od pozr i eksplozij; obiljezvnje mjest trkom i sprecvnje ulsk u obiljezeni krug s ciljem

ocuvnj predmet i trgov od pomjernj ili bilo kkvih promjen, tj. blokd prostor,

bilo d se rdi o otvorenom ili ztvorenom prostoru; prikupljnje obvjestenj od ocevidc;

preduzimnje mjer n lisenju slobode osumnjicenog lic;

i dr.

Fze uvidjj: prethodne mjere i rdnje, sttick i dinmick fz.

Prethodne mjere i rdnje(orijentciono-informtivne) obuhvtju:

Pribvljnje izvjestj o sprovedenim rdnjm obezbjedjenj lic mjest i drugim

bitnim okolnostim;

Sslusnje lic ztecenih n licu mjest; Orijentcij n licu mjest;

Orgnizovnje potrge z uciniocem i koordinirnje opertivno-tktickih i

istrznjih rdnji u tom prvcu, ukoliko z to u dtom slucju im dovoljno osnov.

Sttick fz uvidjj, podrzumijev:

Pregled i opisivnje lic mjest ko i scinjvnje biljeski ili/i video zpis; Pregled ztvorenog prostor (nmjestj, pokucstvo i dr.);

Anliz cinjenicnog stnj i mison rekonstrukcij KD;

Obiljezvnje trgov i predmet KD primjenom brojcnih oznk;


22/45

Mjerenje rzdljin izmedju predmet i trgov prondjenih n licu mjest,

njihove velicine, utvrdjivnje medjusobnog odnos i njihovo detljno opisivnje;

Skicirnje i fotogrfisnje cinjenicnog stnj; Trzenje odgovor n osnovn pitnj u vezi s uvidjjem, i to:

- ncin dolsk izvrsioc n lice mjest;

- kretnje izvrsioc n licu mjest;- vrijeme bvljenj izvrsioc n licu mjest;

- smo vrijeme izvrsenj KD;

- tmosferske prilike z vrijeme izvrsenj KD;- tmosferske prilike u vrijeme vrsenj uvidjj;

- sredstv i ncin izvrsenj (modus operandi sistem);

- broj ljudi n licu mjest u vrijeme izvrsenj, ncin njihovog kretnj i kkv im

je bil ulog;- tcno vrijeme izvrsenj KD i polozj izvrsioc u vrijeme izvrsenj KD;

- sv mjest odkle se moglo vidjeti i cuti ono sto se desvlo n licu mjest;

- postoje li svi trgovi i d li se nlze (leze li) n prvom mjestu;

- mjere pripremnj KD, obezbjedjenje od iznendjenj i prepoznvnj, tj.okolonosti koje pokzuju poznvnje mjesnih prilik;

- d li je n licu mjest ostl stvr izvrsioc;- postoje li ostle indicije n mjestu dogdjj;

- velicin nnesene stete, po kome (*);

- motiv izvrsenj KD;

- put kojim se izvrsilc udljio s lic mjest;- vrsenje pregled nd osumnjicenim licim;

- kome sve dozvoliti d prisustvuje uvidjju, rdi prcenj rekcij, i

- dr.

Dinmick fz uvidjj sstoji se u:

izuzimnju predmet i njihovom detljnom nlizirnju; izzivnje i fiksirnje ltentnih trgov (cinjenje trgov vidljivim);

mulzirnje trgov (obuce, utiskivnj orudj u podlogu i sl.);

pronlzenje i fiksirnje mikrotrgov; pkovnje trgov i predmet s LM;

obezbjedjenje mterijl z komprciju (uzork i predmet) z dodtne nlize i

vjestcenj;

fiksirnje odoroloskih (mirisnih) trgov; obvljnje situcionih i drugih vjestcenj, rekonstrukcije, kriminlistickog

eksperiment i ostlih opertivnih i dokznih rdnji.

Dokumentov nje uvidj j

1. Zpisnik o uvidjju - procesni dokument koji n reln ncin prikzuje ztecenostnje n mjestu izvrsenj KD.

Zpisnik sdrzi:

Uvodni dio

- orgn koji je izvrsio uvidjj;


23/45

- KD povodom kojeg je vrsen uvidjj;

- tcno vrijeme pocetk i zvrsetk vrsenj uvidjj;

- mjesto vrsenj uvidjj;- imen i svojstv lic koj su ucestvovl u vrsenju uvidjj.

Opisni dio (njvzniji dio) sdrzi:

- Promjene nstle od vremen izvrsenj KD do dolsk uvidjjne ekipe;- Vremenske prilike u momentu izvrsenj KD i z vrijeme vrsenj uvidjj;

- Geogrfski polozj i izgled lic mjest;

- Opisivnje polozj, oblik, velicine i boje predmet i trgov ndjenih n licumjest (pojedincno z svki);

- Precizno rstojnje izmedju predmet i trgov;

- Ncin fiksirnj i pkovnj predmet i trgov

Zvrsni dio sdrzi:- npomene ucesnik uvidjj;

- Potpis rukovodioc i zpisnicr.

2. Skicirnje cinjenicnog stnj utvrdjenog uvidjjem - N licu mjest se prvi

kroki skic, ksnije se scinjv kvlitetn skic s precizno ucrtnim rzdljinmobjekt, predmet i trgov u srzmjeru 1 : 100 ili 1 : 500 ili 1 : 1000. Skic moze biti

pnormsk (iz pticje perspektive), vertikln i kombinovn.3. Fotogrfisnje fotoprtom4. fotogrmetrijsko snimnje lic mjest putem stereofotogrmetrijskihkmer

5. snimnje video kmerom6. mkete i kompjutersko modelovnje cinjenicnog stnj fiksirnog uvidjjemi dr.

Vjestcenje - rdnj koj se odredjuje kd je z utvrdjivnje neke vzne cinjenice

potrebno pribviti nlz i misljenje lic koje rspolze potrebnim strucnim znnjem

(sudski vjestk lice ovlsceno od sud z vjestcenje).

Zncj: nlz i misljenje vjestk je dokz n sudu.

Vrste vjestcenj:

1. Sudsko medicinsk (uzrok smrti, tezin i krkter povrede, posljedic povredeitd);

2. Biolosk (vjestce se ljudske izlucevine, dijelovi tkiv, DNK);

3. Toksikolosk (utvrdjuju se uzroci trovnj);

4. Tehnicko tehnolosk vjestcenj (ispituju se uzroci pozr, SN, nesrec n rdu,hvrij i kvrov u funkcionisnju rznih tehnickih uredjj i sl.);

5. Psihijtrijsk (utvrdjuje se urcunljivost u csu izvrsenj KD);

6. Psiholosk (vjestce se psihicki procesi kod dusevno zdrvih lic);7. Knjigovodstven (vjestce se poslovne knjige koje se odnose n mterijlno

finnsijsko poslovnje);

8. Kriminlistick vjestcenj (identifikcion i neidentifikcion) Identifikcion krim. vjestcenj:

- Grfoskopsk (utvrdjuje se rukopis);

- Trseolosk (spoljnj struktur ostvioc trg n podlozi);

- Dktiloskopsk (otisci ppilrnih linij);


24/45

- Blistick (identifikcij oruzj iz kojeg je ispljen metk);

- Vjestcenje trgov stopl, pneumtik, orudj (kod provlnih krdj) itd.

Neidentifikcion krim. vjestcenj:- Dijgnostick (utvrdjuje se mehnizm izvrsenj KD Rkocevic i udrc

kocem, vrijeme izvrsenj, uslovi i uzroci, pojedin svojstv licnosti izvrsioc itd);

- Situcion (kompleksn) vjestcenj - odnose se n mjesto izvrsenj KD, tj. kdse predmeti ne mogu odnijeti u lbortoriju ili institut n vjestcenje (kbsti su, lomljivi

i sl. zbog ceg su vjerovtne njihove promjene u toku trnsport), zbog ceg se

vjestcenje vrsi n licu mjest, sto je jedn od rzlog d vjestk treb d bude n mjestuvrsenj uvidjj.

Dokumentovnje vjestcenj: nlz i misljenje.

Ispitivnje osumnjicenog

S kim se obvlj rzgovor (ko je osumnjiceni)?

D li je povrtnik u vrsenju KD,- koj djel je do sd vrsio,

- n koji ncin je vrsio KD; Kkve su mu psihofizicke osobine;

S kim se druzi;

Kud se njcesce krece;

Kkve su mu mterijlne mogucnosti, i Drugi podci vzni z ispitivnje.

Izbor OSL z obvljnje rzgovor

Ovo je veom bitno, jer od vjestine vodjenj rzgovor zvisi krjnji uspjeh u

vrsenju kriminlisticke obrde. Adekvtn rdnik z ovj poso je onj:

ko je iskusn u obvljnju ovih poslov (* Ivnek), ko im psihofizicke predispozicije z ovj poso (hrizmu);

ko je dobr poznvlc prilik veznih z kriminlne i druge ktivnosti n

podrucju djelovnj, i druge osobine vzne z krjnji uspjeh.

Tok vodjenj rzgovor fze:

1. I fz rzgovor = uvodni dio (zpocinjnje rzgovor) im z cilj d se uspostvikontkt, tj. d se lice omeks z rzgovor, kko bi dvnje podtk bilo sto

dobrovoljnije.

2. II fz rzgovor = slobodno izlgnje (pocinje nkon sto je uspostvljenpovoljn tmosfer). Lice se pust d pric sve sto zn o izvrsenju krivicnog djel, tko

d g treb pustiti d pric, sve nejsnoce u izlgnju treb isprviti u trecoj fzi

rzgovor. Zbog tog, pricu osumnjicenog treb pzljivo slusti.3. III fz rzgovor = postvljnje pitnj, koj mogu biti:

Dopunjujuc, koj se postvljju kd je potrebno rsvijetliti neku bitnu cinjenicu,

ukoliko se on nmjerno ili nenmjerno precutl.


25/45

Kontroln pitnj se postvljju kd je potrebno provjeriti vjerodostojnost dtog

iskz.

Podsjecjuc pitnj se postvljju kd je metodom socijcije nekog potrebnopodsjetiti n nesto (* M. Mtijevic i Ile Lukic bilo je to oko kosidbe).

Precizirjuc pitnj se postvljju s ciljem otklnjnj odredjenih nepreciznosti,

nejsnoc, dvosmislenosti ili neodredjenosti (npr. kko se dogdjj odigro, cime jennesen povred, u koji dio tijel je neko udren i sl.).

Dokumentovnje ispitivnj osumnjicenog lic (Zpisnik o ispitivnju, snimnje n

video ili udio trku

Zpisnik sdrzi:

- Nziv orgn cije lice vrsi ispitivnje;

- Prvni osnov z ispitivnje (cl.143. ZKP);- Vrijeme pocetk ispitivnj

- Ko prisustvuje ispitivnju;

- Detljni podci lic koje se ispituje;

- Potpis osunjicenog kojim potvrdjuje tcnost dtih podtk;- Pouk osumnjicenog z njegove obveze i prv (mogucnost uzimnj brnioc,

n iznosenje dokz koji mu idu u korist, prvo d u toku istrge ostvri uvid upribvljene dokz);

- IZJAVA osumnjicenog;

- Vrijeme zvrsetk sslusnj;

- Potpisivnje zpisnik (tuzilc ili OSL, osumnjiceno lice koje je dlo izjvu,zpisnicr). Urditi zpisnik n vjezvm.

Krivi cno procesni i krimin listicko oper tivni spekti specij lnih istr znih tehnik

obuhv t :

Pojm i osnovne krkteristike Krivicno-procesn regultiv specijlnih istrznih tehnik

Kriminlisticki spekti primjene spec. istrznih tehnik

- Ndzor i tehnicko snimnje telekomunikcij- Ndzor i tehnicko snimnje prostorij

- Tjno prcenje i tehnicko snimnje lic i predmet

- Pristup kompjuterskim sistemim i kompjutersko srvnjenje podtk

- Prikriveni istrzitelj- Simulovni otkup i simulovno dvnje otkupnine

- Ndzirni prevoz i isporuk predmet

Pojm (kriminlisticke opertive) specijlne istrzne tehnike - predstvljju posebne

metode koje se zsnivju ne smo n koriscenju odredjenih tehnik, vec i u primjeni

posebnih sredstv, rdnji i mjer, sto ove metode sdrzjno cini specijlizovnim, djuciim posebnu opertivnu dimenziju.

Osnovne krkteristike


26/45

Prihvcene su Konvencijom UN protiv trnsncionlnog orgnizovnog

kriminlitet (Plermo 2000. godine), tko d su ugrdjene i u nse krivicno

zkonodvstvo (ZKP); Bez primjene specijlne istrzne tehnike, n dnsnjem nivou tehnickog rzvoj

drustv, ne moze biti uspjesne borbe protiv kriminlitet, jer se rnijim opertivnim

metodm (tjno fotogrfisnje, kontrol telefon, tjno ozvucenje prostorij, opertivneveze, tjno prcenje i osmtrnje uz koriscenje tjnog fotogrfisnj, propustnje i

otkup), to nije moglo u potpunosti postici nije bilo zkonom dozvoljeno, p je spdlo u

domen iskljucivo opertivnog krkter, li ne i dokznog krkter; Koriste se pod posebnim uslovim, smo ko se n drugi ncin ne mogu

obezbijediti dokzi. Moze ih odrediti smo sud n obrzlozeni prijedlog tuzioc, i ne

smije biti zloupotreb;

Predstvlj zncjnu preventivu, jer ko neko zn ili pretpostvlj, d se prti isnim, nece se ni odluciti n izvrsenje KD.

Krivicno-procesn regultiv specijlnih istrznih tehnik

Posebne istrzne rdnje su:

1. ndzor i tehnicko snimnje telekomunikcij2. pristup kompjuterskim sistemim i kompjutersko srvnjenje podtk

3. ndzor i tehnicko snimnje prostorij

4. tjno prcenje i tehnicko snimnje lic i predmet

5. prikriveni istrzitelj6. simulovni otkup predmet i simulovno dvnje otkupnine

7. ndzirni prevoz i isporuk predmet

Krivicn djel z koj se mogu odrediti posebne istrzne rdnje:

- protiv RS,

- protiv covjecnosti i medjunrodnog prv,- terorizm,

- z koj se prem Krivicnom zkonu moze izreci kzn ztvor od tri godine ili

tez kznMogu se odrediti smo pod uslovom:

- ko se n drugi ncin ne mogu pribviti dokzi;

- ili bi njihovo pribvljnje bilo skopcno s nesrzmjernim teskocm.

Ndleznost z odredjivnje posebnih istrznih rdnji:

Posebne istrzne rdnje mogu se preduzeti smo n osnovu odgovrjuce odluke

sud, kojoj predstoji inicijtiv ndleznog orgn. Tuzilc dje obrzlozeni prijedlog sudiji z prethodni postupk z primjenu nekih

od posebnih istrznih rdnji.

Sudij z prethodni postupk donosi nredbu o primjeni odredjene rdnje, kojudostvlj n izvrsenje policijskom orgnu.

Izuzetno, nredb se moze dti i usmeno:

- ko se pismen nredb ne moze dobiti n vrijeme;

- ko postoji opsnost od odlgnj.


27/45

Trjnje posebnih istrznih rdnji - Posebne istrzne rdnje mogu trjti:

- njduze do mjesec dn, iz posebno vznih rzlog mogu se, n obrzlozeniprijedlog tuzioc, produziti z jos mjesec dn,

- s tim d mjere (ndzor i tehnicko snimnje telekomunikcij, pristup

kompjuterskim sistemim i kompjutersko srvnjenje podtk i ndzor i tehnickosnimnje prostorij) mogu trjti njduze sest mjeseci,

- mjere (tehnicko prcenje i snimnje lic, trnsportnih sredstv i predmete i

ndzirni prevoz i isporuk predmet) njduze tri mjesec.- Rok trjnj z prikrivenog istrzitelj zkonodvc nije propiso.

Ndzor i tehnicko snimnje telekomunikcij - istrzn rdnj koj se sstoji u tjnom

ndzoru (prisluskivnju) i snimnju rzgovor koji se vode n dljinu. Odnosi se n sv tehnick sredstv, bez obzir d li su stcionirn, mobiln,

nlogn, digitln, tonsk, slikovn, integrisn i dr, koje korisnici upotrebljvju bilo

preko postnskih komunikcij (privtni telefonski prikljucci, jvne govornice i sl.), ili

preko drugih orgnizcij (npr. telekomunikcije u prometu i sl.), n koj se protezeustvno prvn i krivicnoprvn zstit.

Pored tog, ovj ncin prikupljnj podtk odnosi se i n snimnje neposrednihrzgovor koji je vode u prostorijm ili n otvorenom prostoru, ko i z kontrolu

postnskih posiljki (pism, pket, tjnih poruk i sl.).

Sredstv z prikupljnje podtk n ovj ncin mogu se podijeliti n:

Elektronsk tehnick sredstv, kojim se snimju rzgovori, ne smo u stnu

kncelriji, vec i u utomobilu i otvorenom prostoru, li i z tjnu kontrolu rzgovor i

drugih sredstv komunikcij, ko sto su kompjuter, telefks, pejdzer, teleprinter i dr.mogu se snimti i rzgovori preko mobilnih telefon, rdio i televizijske veze i dr.

Hemijsk sredstv koj se koriste z kontrolu postnski posiljki, otkrivnje

tjnih poruk, prisustv tjnog mstil, indig i z tjno fotogrfisnje, tehnicko i TVsnimnje.

Zhvljujuci nglom rzvoju tehnike, sredstv z prisluskivnje se stlno usvrsvju,

md su on bil prisutn i mnogo rnije, li su bil bsnoslovno skup.S tim u vezi, dns se vise niko ne moze u potpunosti osjecti sigurn z tjnost svojih

rzgovor.

Ndzor i tehnicko snimnje prostorij - Podrzumijev ozvucenje prostorije (stn,kuc, vikendic, kncelrij, restorn, hotelsk sob i sl.), koje se preduzim s ciljem

snimnj rzgovor, uz koriscenje odgovrjucih elektronsko tehnickih sredstv

(kmere, rdio predjnici tzv. stjenice i dr.).Snimnje moze biti:

- opticko (slik),

- kusticko (zvuk).Upotrebljv se zicni i bezicni sistem.

- Zicni sistem se koristi kd postoji mogucnost d se kblovim povezu prislusn

sredstv koj su ugrdjen u prostoriji s uredjjim z snimnje rzgovor koji su

locirni u jednom centru.


28/45

- Bezicni sistem se zsniv n postvljnju rdio prijemnik u odredjenoj prostoriji

koj emituje elektricne signle ultrkrtke tlse do odgovrjuceg rdio prijemnik

koji je locirn n odredjenom mjestu.

Tjno prcenje i tehnicko snimnje lic i predmet

Primjenom ove istrzne rdnje moze se otkriti: KD i izvrsilc, odnosno njegovo hvtnje n LM (delicto in flagranti);

Sredstv izvrsenj KD i pronlzenje trgov KD;

Sucesnici; Kriminln zrist, prebivliste i borviste izvrsioc i sucesnik, te drugih lic;

Mjest sstjnj kriminlc;

Lic koj se nlze n visokim polozjim u lncu su orgnizovnog kriminl,

I dr.Pored represivnog krkter, ov istrzn rdnj im i izuzetn preventivni krkter, jer

ko neko zn d se prti, nece ni pokusti izvrsenje KD.

Dokzni krkter n sudu imju tehnicki snimci koji su nprvljeni u toku prcenj, ne i

informcije do kojih se doslo ngzovnjem lic iz srdnicke mreze.

Ncin vrsenj prcenj:- Vozilom (putnicko, motocikl i dr., vec zvisno od krkter zdtk);

- Pjesice, kombinovno i n druge ncine;

- Prerusenost, tj. prilgodjvnje situciji, kko se nebi bilo otkriveno;

- Selekcij OSL koj vrse prcenje specijln obucenost, finitet poznvnjetehnike i vjestin u rukovnju s njom, moc zpznj

Tehnik koj se koristi u vrsenju rdnje tjnog prcenj i snimnj lic i predmet:- video kmere;

- uredjji s infrcrvenim zrkm (IC uredjji);

- Fotoprti normlni i prikriveni koji mogu nlziti u prikldnim predmetim( kisobrn, tsn, nliv-pero, stp, upljc i drugi predmeti z koje je tesko posumnjti d

se u njim nlzi fotoprt z snimnje kriminlne ktivnosti);

- mnog drug tehnik ko rezultt svremenih dostignuc koj omogucvkvlitetno obvljnje tjnog prcenj ko istrzne rdnje

Pristup kompjuterskim sistemim i kompjutersko srvnjivnje podtk

Kompjuter moze biti koriscen u kriminlne svrhe, tko sto moze d:- posluzi ko sredstvo izvrsenj KD;

- posluzi z plnirnje i orgnizovnje kriminlne djeltnosti;

- bude objekt npd KD, ne smo krdje, vec i pribvljnj podtk koji senlze n hrd disku;

- sdrzi informcije i podtke o kriminlnoj djeltnosti pojedinc ili grup,

posebno kd je u pitnju privredni kriminlitet (kriminlitet bijelog okovrtnik) kosto je npr. utj porez koje je n zpdu jedno od njtezih KD i dr;

- sdrzi mnoge druge informcije koje su od interes z policiju (ncin izvrsenj

KD, podci o vozilim, predmetim i dr.).


29/45

Istrzn rdnj Pristup kompjuterskim sistemim i kompjutersko srvnjenje podt

nrocito dolz do izrzj kd bz podtk sdrzi podtke koji mogu biti dokz u

odnosi n izvrseno KD i njegovog ucinioc, ko sto su rzne fotogrfije, crtezi, slike,skice, isprve, dokumentcij i sl. (npr. visin prijvljenog porez...), zbog ceg je

odobren pristup kompjuterskim sistemim, kko bi se izvrsilo srvnjenje podtk.

Prikviveni istrzitelj - je lice (po prvilu iz OUP-) koje se tjno infiltrir ubcuje u

kriminlnu sredinu u cilju dokzivnj konkretne kriminlne djeltnosti.

Veom slozen policijsk rdnj koj se zsniv n prethodnoj prksi djelovnjobvjestjnih sluzbi koje su koristile tjne sredstv i metode u svom rdu.

Rdi se o specificnom metodu koji se koristi z prikupljnje dokz i opertivnih

informcij u suprotstvljnju orgnizovnom kriminlitetu.

Prikriveni istrzitelj treb d posjeduje sljedece osobine:

- mor biti dobr glumc, d bi se snso u sitciji u koju je postvljen ugrdjen

(postr, sumr, lovc, ribolovc, trgovc, konobr, fotogrf, recepcionr i td.);- mor dobro poznvti jezik i nrjecje (*) sredine u koju se ubcuje;

- Mor dobro poznvti jezik kriminlnog podzemlj u koji se ubcuje;- Mor dobro prouciti prvil, te psiholosk ponsnj kriminlne orgnizcije;

- Mor imti nmjestenu biogrfiju (* slucj hpsenj Drze M.) i dokument z

nju, te dobro kreirnu legendu;

- jednostvno, mor se u potpunosti sziviti -poistovjetiti s kriminlnomorgnizcijom u koju se ubcuje rdi otkrivnj i dokzivnj kriminlne djeltnosti,

kko ne bi bio otkriven ko prikriveni istrzitelj.

- Prikriveni istrzitelj nem prvo d provocir izvrsenje bilo kog krivicnog djel.- Ne treb pristupti tehnickoj registrciji uocenih cinjenic i dokz ukoliko bi one

ugrozvle zivot prikrivenog isrzitelj.

- Ov rdnj nlzi svoje korijene u SAD gdje se u svrhe prikupljnj dokz zvodjenje krivicnog postupk koristio tjni gent.

Prikriveni istrzitelj djeluje s tcno odredjenim ciljem po nlozim svojih

pretpostvljenih ko i po nlogu tuzioc. Iko ZKP ne precizir iz koje sredine treb d bude prikriveni istrzitelj, on je po

prvilu iz OUP-, s obzirom d se rdi o veom slozenoj i osjetljivoj ulozi koj je

skopcn s niz opsnosti, tko d uspjesnost djelovnj zvisi od znnj,

profesionlnosti, li i urodjenog finitet d se ov ulog u potpunosti odglumi. Rdnje koje preduzim prikriveni istrzitelj su neformlne, osim ko se sslusv

u svojstvu svjedok, sto treb biti krjnji izuzetk. Zbog tog, n osnovu zpznj

prikrivenog istrzitelj, treb obezbijediti druge dokze n osnovu kojih bi se upotpunosti rsvjetlilo KD i njegov izvrsilc.

Period n koji se ngzuje prikriveni istrzitelj ZKP nije propiso Dileme: 1

godin, 3 godine, vise od tri godine, dok trje potreb.Prije ubcivnj prikrivenog istrzitelj u kriminlnu orgnizciju, neophodno je rijesiti

sljedec bitn pitnj:


30/45

izbrti dekvtno lice z ovu ulogu (psiho-fizick svojstv, inteligencij,

glumcke krkteristike, strucnost, sposobnost prilgodjvnj ncinu zivot u novoj,

kriminlnoj, sredini i td.); obuk i priprem z rd u novim uslovim;

ncin snbdjevnj dokumentcijom, sredstvim, opremom i sl;

ncin odrzvnj veze, dvnje uputstv i koordincij s prikrivenimistrziteljem;

ncin ubcivnj u kriminlnu sredinu;

prognoz mogucih situcij u koje moze zpsti prikriveni istrzitelj i ncinnjihovog rjesvnj;

ncin izvlcenj iz kriminlne sredine i ukljucivnj u reln, prehodni zivot;

mjere zstite prikrivenog istrzitelj.

Zdci PI morju biti potpuno jsn, bez dilem.Zstit prikrivenog istrzitelj je veom slozen, koj moze biti ugrozen, njcesce,

usljed:

njegove nedekvtne djeltnosti i neodgovrjuceg ponsnj u kriminlnoj

sredini; njegovog otkrivnj, jer moze biti pod pskom clnov kriminlne orgnizcije;

obveze postovnj zkonskih propis u situciji kd mu se nmece provocirnjeKD ili ucesce u izvrsenju KD zjedno s clnovim kriminlne orgnizcije;

njegovog otkrivnj od strne druge kriminlne orgnizcije sto se moze predociti

onoj u koju je ubcen, te pokusj vrbovnj, ucjenjivnj i sl.;

dolzenje u sukob s policijom, koj ne zn d je on ugrdjen u kriminlnuorgnizciju;

mogucnost korumpirnj prikrivenog istrzitelj i dr.

Simulovni otkup i simulovno dvnje otkupnine

Rdi se o dvije, zsebne istrzne rdnje, koje dolze do izrzj kod efiksnijeg

otkrivnj, rzjsnjvnj i dokzivnj KD koj se ince tesko dokzuju, ko sto su:- krijumcrenj (KD u vezi s neovlscenom proizvodnjom i stvljnjem u promet

opojnih drog i drugih psihotropnih supstnci, krijumcrenje rdioktivnih mterij,

oruzj i municije, kulturnih dobr, flsifikovnog novc i drugih vrijednosnih ppir,tehnicke robe i dr.) i nedozvoljene trgovine, (simulovni otkup), odnosno pojedinih

- korupcijskih KD primnje i dvnje mit i drug korupcijsk KD (simulovno

dvnje otkupnine).

Rdnj simulovnog otkup sstoji se u tome d kupc (njcesce OSL)otkupljuje predmete koji su u vezi s KD (predmeti pribvljeni KD, upotrijebljeni z

izvrsenje KD, nstli izvrsenjem KD i drugi predmeti koji su u vezi s KD). N ovj

ncin dolzi se do informcij koj se odnose n odredjenu kriminlnu djeltnost, mozese utvrditi i identitet pojedinih pripdnik kriminlne orgnizcije, n osnovu tog

otkriti KD i njegov pocinioc. Ovkve podtke policiji moze dti prikriveni istrzitelj ili

nekompromitovn opertivn vez (informtor, srdnik), koji po odobrenju kriminlneorgnizcije trze kupc.


31/45

Ndzirni prevoz i isporuk predmet

Ov rdnj predvidjen je Konvencijom UN protiv trnsncionlnog

orgnizovnog kriminl pod nzivom Kontrolisn isporuk. Predstvlj zncjnu posebnu istrznu rdnju z otkrivnje, rzjsnjvnje i

dokzivnje KD krijumcrenj opojnih drog, rdioktivnog mterijl (plutonijum i dr.),

oruzj i municije, plemenitih metl, novc, kulturnih dobr, tehnicke i druge vrijednerobe.

U sustini, rdi se o prcenju i registrciji odredjene kriminlne djeltnosti, li bez

preduzimnj konkretnih represivnih mjer, d bi se scekl njoptimlnij situcij zpresjecnje kriminlne ktivnosti (hvtnje izvrsilc KD i obezbjedjenje dokz).

Aktivnost se preduzim n osnovu prethodne informcije d se odredjeno lice (ili

lic) bve orgnizovnim kriminlitetom krijumcrenjem rznih vrst rob.

Njzncjnije kod ove rdnje je to d se prikupljnjem dokz n ovj ncindolzi do glvnih orgniztor kriminlne ktivnosti.

Rdnj Ndzirni prevoz i isporuk predmet se njcesce kombinuje s drugim

specijlnim istrznim tehnikm, ko sto su tjno prcenje i tjno fotogrfisnje.

SAVREMENE METODE KRIMINALISTICKE REGISTRACIJE I

IDENTIFIKACIJE

Obuhvt:

Kriminlistick registrcij lic

Kriminlistick identifikcij lic Metodi registrcije i identifikcije lic

- Ppilroskopij

- Licni opis- Sinjletick fotogrfij

- Foto robot

- Identifikcij n osnovu trgov usn, noktiju i zub- Fonoskopsk identifikcij

- Odorolosk identifikcij

- DNK identifikcij Osvrt n identifikciju predmet i lesev

Registrcij i identifikcij lic pripdju kriminlistickoj tehnici, ko grni

kriminlistike i nlze se u dijelu koji nosi nziv registrcion tehnik posebn oblst uokviru kriminlisticke tehnike.

Pojm registrcione tehnike: proucv i primjenjuje odgovrjuce nucne i tehnicke

metode koje sluze z registrciju lic, predmet i lesev, rdi omogucvnj njihoveidentifikcije.

Registrcij i identifikcij lic pripdju kriminlistickoj tehnici, ko grni

kriminlistike i nlze se u dijelu koji nosi nziv registrcion tehnik posebn oblst uokviru kriminlisticke tehnike.

Pojm registrcione tehnike: proucv i primjenjuje odgovrjuce nucne i tehnicke

metode koje sluze z registrciju lic, predmet i lesev, rdi omogucvnj njihove

identifikcije.


32/45

Registrcij i identifikcij su medjusobno uslovljene, jer registrcij lic (osumnjicenih,

optuzenih, osudjenih), ko i predmet i lesev, omogucv d se izvrsi njihov

identifikcij.Registrcij prethodi identifikciji.

Kriminlistick registrcij vrsi se prem:1. subjektu, koji obuhvt ucinioce krivicnih djel, odnosno:

osumnjicen lic;

optuzen lic; osudjen lic.

2. predmetu, koji obuhvt:

sredstv izvrsenj KD;

sredstv pribvljen KD; predmete nstle izvrsenjem KD;

predmete prondjene n mjestu izvrsenj KD;

predmete n kojim se mogu nci trgovi u vezi s izvrsenim KD.

3. nepozntom lesuRegistrcij se odnosi i n krivicn djel po ncinu izvrsenj MOS (modus operandi

sistem) evidencij, koj obuhvt KD s nepozntim izvrsiocem.

Istorijski posmtrno, registcij lic se vrsil n rzne ncine, ko sto su:

- Skcenje odsjecnje pojedinih dijelov tijel ucinioc KD (prst, sk, ruk,

nos, uvo i sl.);- Zigosnje utiskivnje n tijelo ucinioc odredjenih znkov putem vrucih

zigov s odredjenim zncenjem;

- Prd identifikcije postrojvnje ztvorenik povrtnik (recidivist)pored kojih su prolzil sluzben lic koj su rdil u ztvoru koju su se trudili d

posmtrnjem, prepoznvnjem i pmcenjem, uoce n ztvorenicim sto vise obiljezj,

kko bi ih ksnije mogli identifikovti;- Antropometrij ili metod bertionze (Alfons Bertion) mjerenje covjecijeg

tijel, koji je bio uvjeren d se covjek rzvij do dvdesete godine.

Kriminlistick identifikcij lic - s kriminlistickog stnovist, znci utvrdjivnje

identitet nekog lic, tj. utvrditi njegovu istovjetnost, odnosno sve one bitne individulne

krkteristike (obiljezj) po kojim se rzlikuje od drugog lic.

Identifikcij znci utvrdjivnje prvnih, fktickih i fizickih obiljezj lic.

Metodi registrcije i identifikcije lic

Ppilroskopij - identifikcij pomocu crtez ppilrnih linij, Licni opis,

Registrcion (sinjletick) fotogrfij,

Foto robot (identi kit), Identifikcij n osnovu trgov usn,

Identifikcij n osnovu trgov noktiju,

Identifikcij n osnovu trgov zub,

Fonoskopsk identifikcij (pomocu gls),


33/45

Odorolosk identifikcij (pomocu trg miris),

DNK identifikcij (n osnovu genetskog zpis).

Ppilroskopij - predstvlj metod kriminlisticke registrcije i identifikcije lic, koji

se zsniv n proucvnju i uporedjivnju ppilrnih linij n kozi prstiju, dlnov i

tbn.Osnivc: Ivn Vucetic iz Argentine (porijeklom Hvrnin).

Bitne krkteristike(svojstv) ppilrnih linij: nepromjenljivost nstju kod plod u mjcinoj utrobi nkon tri mjesec strosti

fetus i ostju nepromjenjene tokom citvog zivot;

individulnost ne postoje dvije osobe s identicnim ppilrnim linijm;

grupisnje sve ppilrne linije se grupisu u osnovne grupe (po Vuceticevomsistemu n: lucni uzorci, lijeve petlje, desne petlje, kruzni uzorci i pomocne grupe koji

se ne mogu svrstti ni u jednu od nvedenih grup;

prenosivost ostvljnje trgov ppilrnih linij n predmetim koji se dodiruju

Ppilroskopij se dijeli n:

1. Dktiloskopiju ppilrne linije n prstim;2. Heiroskopiju ppilrne linije n dlnovim;

3. Pedoskopiju ppilrne linije n tbnim, odnosno stoplim.

U suprotstvljnju kriminlitetu, rdi identifikcije nepozntih ucinilc KD,

njpouzdniji je metod dktiloskopijeD bi se mogl izvrsiti identifikcij lic n osnovu ppilrnih linij, potrebno je d

postoji dktiloskopsk zbirk koj sdrzi prethodno uzete otiske prstiju odredjenih

ktegorij lic.Trgovi ppilrnih linij prondjeni n mjestu izvrsenj krivicnog djel uporedjuju se s

otiscim prstiju odredjenih lic iz dktiloskopske zbirke

Postupk uzimnj otisk prstiju (dktiloskopirnje lic) (plc, kziprst, srednjiprst, domli prst i mli prst od krj do krj nokt)

Vrste dktiloskopskih zbirki:

1. Opst ili dekdktiloskopsk zbirk otisci ppilrnih linij svih deset prstiju

odredjenih lic n istom krtonu.

N osnovu svih deset otisk prstiju jednog lic prvi se dktiloskopsk formul.

2. Monodktiloskopsk formul svki otisk prst n posebnomdktiloskopskom fisu, sto znci d z jedno lice postoji deset pojedincnih

dktiloskopskih fisev.

Svki pojedincni otisk prst im svoju formulu.

Monodktiloskopsk zbirk sstoji se iz dvije cjeline:

1. jedne, u kojoj se registruju otisci ppilrnilih linij pozntih ucinilc krivicnihdjel, i

2. druge, u kojoj se registruju trgovi ppilrnih linij nepozntih ucinilc krivicnih

djel.


34/45

Prondjeni trg ppilrnih linij s mjest provjerv se kroz svih deset krton otisk

prstiju pozntih ucinilc KD.

D bi dokzli d je otisk prst uzet od lic identicn s odredjenim trgom ppilrnihlinij s mjest izvrsenj krivicnog djel, vrsi se dktiloskopsko vjestcenje.

Potrebno je po nsem zkonodvstvu pronci njmnje 12 identicnih individulnih

krkteristik n ob otisk (onog koji je ndjen n LM i onog koji je uzet od lic), d bise dokzlo prisustvo n licu mjest (stnje kod drugih zemlj).

Licni opis

Tvorc ovog metod je Alfons Bertion, rdi se o jednom od prvih metod registrcije i

identifikcije lic.

U prksi postoji utvrdjeni obrzc n kome se nlze svi moguci podci o licnom opisu,koje krim. tehnicr podvlci ili popunjv.

Licni opis (obrzc) se popunjv n bzi: visine, rzvijenosti, kose, celvosti, celo

profil, oci, profil podbrtk, nos, usi, resic, zubi, govor i dr. (dorditi po Modlijevoj

knjizi).

Registrcion (sinjletick) fotogrfij

Sstoji se u registrovnju odredjenih lic fotogrfisnjem, tko d se odredjen ktegorij

lic moze identifikovti n tkv ncin.

Po prvilu, registruju se osudjen lic, ucinioci krivicnih djel u povrtu, profesionlniucinioci KD.

Prepoznvnje lic i nepozntih lesev pomocu fotogrfije vrse osteceni, ocevidci

dogdjj i sl.Ov fotogrfij se koristi z:

- identifikciju lic,

- identifikciju lesev,- rspisivnje potjernice i objve,

- trgnje z licim,

- kriminlisticko-opertivne evidencije.Registrcion (sinjletick) fotogrfij podrzumijev tri poze:

- nfs,

- desni profil,

- lijevi poluprofil.Anfs i desni profil se snimju bez ikkvih detlj, lijevi poluprofil, onko kko lice

svkodnevno izgled (nocle, kp i sl.).

Z fotogrfisnje se koristi specijln stolic koj se okrece.Fotogrfij se rdi u rzmjeri 1:10, sto je pogodno z mjerenje pojedinih dijelov tijel.

U donjem lijevom uglu fotogrfije upisuje se orgnizcion jedinic gdje se vrsi

fotogrfisnje i registrski broj lic.


35/45

Foto robot (identi kit).

Sustin foto-robot sstoji se u sstvljnju lik n osnovu zpznj ocevidc dogdjj.

Pomocu ovog metod vrsi se sstvljnje slike jednog lic kombincijom slik dijelov

drugih lic, tj. uklpnjem u cjelinu pomocu odgovrjuceg prt, po kzivnjuocevidc dogdjj.

U svijetu se koriste rzni sistemi z izrdu foto-robot, kod ns je prisutn kompjuterski

sistem s velikim brojem kombincij.Drugi ncin izrde foto-robot je crtnje izgled nekog lic od strne ngzovnog

likovnog umjetnik, po kzivnju ocevidc dogdjj.

Sstvljeni ili ncrtni igled lic fotogrfise se i dobijen fotogrfij sluzi z:

- prepoznvnje ucinioc KD, zbog ceg se objvljuje u sredstvim jvnoginformisnj;

- rspisivnje vnrednog obvjestenj i dr.

Identifikcij n osnovu trgov usn

Usne covjek sdrze individulne krkteristike (brzde) koje su pogodne z njegovuidentifikciju.

Trgovi usn mogu biti:

- ltentni (ostju n tvrdim podlogm), koji se otkrivju pod kosim svjetlom, i

- vidljivi (nsminkne usne).Trgovi usn se fotogrfisu i fiksirju mgnetnim prhom i trnsprentnom folijom.

Identifikcij se vrsi uporedjivnjem s nespornim trgom skinutim n pogodnim

podlogm, n osnovu individulnih krkteristik.

Identifik cij n osnovu tr gov noktiju

Nemju identifikcioni krkter, jer ne mogu biti toliko individulni d bi omogucili

sigurnu identifikciju, md se ne smiju zpostviti.

Treb ukzti n trgove tkiv kojise mogu nci ispod noktiju, koji mogu biti veomzncjni z identifikciju, posebno zbog DNK.

S spekt identifikcije lic njzncjniji su trgovi koji predstvljju dijelove noktiju,

prondju se n mjestu izvrsenj, jer posjeduju uzduzne brzde koje su pogodne z

identifikciju, jer se n osnovu brzd moze identifikovti prst lic s kog trg potice.

Identifik cij n osnovu tr gov zub

Posjeduju individulne krkteristike, n osnovu kojih se moze izvrsiti identifikcij lic.

Mogu nstti n ljudskom tijelu ili n predmetim, njcesce prehrmbenim rtiklim.

Fiksirju se fotogrfisnjem i pri tom se uzimju predmeti rdi vjestcenj.Identifikcij se vrsi n osnovu individulnih krkteristik trgov s mjest izvrsenj

KD i uzetih trgov osumnjicenih lic n istoj ili slicnoj podlozi, odnosno predmetu.


36/45

Fonoskopsk identifik cij (identifik cij pomocu gl s )

Odredjen KD vrse se verblnim putem, neposredno ili preko telefon, zbog ceg je

neophodno prepoznvnje gls.

Osnovne krkteristike specificnosti gls ispoljvju se u vidu jcine, visine i boje gls.Kd je gls nepozntog lic snimljen n odgovrjuci uredjj, potrebno je pronci

osumnjicen lic ciji gls treb tkodje snimiti istom ili slicnom tehnikom.

Identifikcij lic je moguc n osnovu individulnih krkteristik u glsu svkogcovjek.

Identifikciono vjestcenje se sstoji u uporedjivnju:

- snimnje inkriminisne, i

- pribvljene komprtivne izjve osumnjicenog lic.U novije vrijeme se komprtivn vjestcenj ove vrste vrse n kompjuteru, uz primjenu

specijlnih softver z nlizu gls.

Odorolo sk identifik cij (identifik cij n osnovu tr g miris )

Izvrsioci KD nisu ni svjesni d n mjestu izvrsenj ostvljju i trgove miris (tjelesnimiris).

Trg miris omogucv d se uz pomoc posebno dresirnih ps otkrije izvrsilc KD, ko

su ispunjeni odredjeni uslovi (protok vremen, tmosferske prilike, krkteristike teren i

sl.).U novije vrijeme rzvij se nov disciplin kriminlistike kriminlistick odorologij

(nuk o mirisim).

Pomocu posebnih sprv trgovi miris se fiksirju n mjestu izvrsenj krivicnog djel,tko sto se usisvju i potom konzervirju.

Posebno dresirni ps prethodno pomirise trg konzerivirni miris i n osnovu njeg

pokusv d izmedju vise lic identifikuje lice od kog miris potice.Ovj postupk se ponvlj vise put i s rzlicitim sluzbenim psim.

Istrzivnj su pokzl d prvilno konzervirn trg zdrzv svojstv i vise godin,

prisustvo greske u identifikciji je nezntno.

DNK identifik cij (identifik cij n osnovu genetskog z pis )

prvi je u krim. svrhe upotrijebio Alek DZefri u Vel. Britniji

Zncj metode: njpouzdnij u dnsnje vrijeme.

N mjestu izvrsenj KD ostju brojni bioloski trgovi koji poticu od izvrsioc KD, nosnovu kojih se moze izvrsiti DNK identifikcij (deksiribonukleinsk kiselin).

DNK predstvlj orgnsku supstncu koj se nlzi u nukleusu zivih celij.

DNK je sstvni dio hromozom i sstoji se od cetiri bze i sustin je u rsporedu,odnosno utvrdjivnju redoslijed ovih bz. (potpunije objsniti studentim iz mteriju iz

fiziologije struktur celije, minokiseline, lnce i dr.)


37/45

Svki covjek posjeduje sopstveni kod (sifru), koji se nziv genom.

Znemrljiv je vjerovtnoc d dvije osobe imju isti redoslijed bz, odnosno genetski

kod (genom), koji odredjuje individulne krkteristike svkog pojedinog lic.Prem tome, DNK je genetski mterijl koji se nlzi u jezgru tjelesne celije i koji dje

kodirne poruke koje se rzlikuju kod svkog lic.

To znci d krv, sperm, pljuvck, ko svki drugi trg koji potice od covjek i u sebisdrzi ljudske celije, moze d posluzi z ovu vrstu identifikcije.

DNK predstvlj genetski trg jednog lic i omogucv njegovu identifikciju n osnovu

odredjenih bioloskih trgov, isto ko sto to omogucvju trgovi ppilrnih linij, p seu literturi srece i nziv genetski otisk prstiju.

Identifikcij se vrsi uporedjivnjem DNK s mjest izvrsenj s DNK uzetom od

osumnjicenog lic.

Nucnici iskljucuju mogucnost d se kod dv lic pojvi ist genetsk struktur, uzmogucnost izuzetk kod jednojjcnih bliznc.

Bitno je d se ovi trgovi strucno pronlze, fiksirju i prvilno trnsportuju.

Zhvljujuci ovoj metodi rzrijeseni su brojni komplikovni slucjevi, posebno silovnj

i ubistv, posebno slucjevi iz rt n ovim prostorim.

Identifik cij predmet i lesev

Zncj: njihovom identifikcijom se dolzi do podtk o mogucem izvrsiocu krivicnog

djel.

Identifikcij predmet (stvri) moze d bude:

1. neposredn (predmeti koji su prethodno registrovni, ili imju neko fizicko

obiljezje npr. vozilo - serijski broj), i2. posredn identifikcij n osnovu trgov koje su predmeti ostvili n licu

mjest.

Identifikcij stvri vrsi se n osnovu fizickih, prvnih i fktickih obiljezj.

Obiljezj stvri mogu se klsifikovti u cetiri grupe:

1. Obiljezj nstl nmjerno u toku proces izrde predmet (oblik, velicin, boj,tvrdoc i sl.), koj su zjednick z sve predmete izrdjene po istom projektu i uglvnom

sluze z odredjivnje grupne pripdnosti;

2. obiljezj koj nstju u toku proizvodnje nenmjerno, zbog nepreciznosti i sl. I

ovo su po prvilu strogo individuln obiljezj;3. obiljezj nstl nmjerno u toku upotrebe veom su pogodn z

identifikciju;

4. obiljezj nstl spontno u toku upotrebe - veom pogodn z identifikciju.

Identifikcij lesev Vrsi se:

Prepoznvnjem n osnovu licnog opis ili fotogrfije (* slucj iz Mkedonije); Prepoznvnjem odjece i obuce n lesu;

Uzimnjem otisk prstiju i provjervnjem kroz dktiloskopsku zbirku;

Uporedjenjem otisk zub s stomtoloskim krtonom i sl.


38/45

Svki nepoznt les podlijeze prethodnoj registrciji (licni opis, opis odjece i obuce

ndjene n lesu, opis predmet ndjenih kod les, njegovo fotogrfisnje i toletizirnje

Prvo se vrsi provjer kroz evidenciju nestlih lic koj se vodi u orgnim unutrsnjihposlov;

Tkodjer se vrsi provjer i kroz evidenciju izdtih potjernic, koje sdrze fotogrfiju, te

obvjestvju cirkulrno OUP-.

OPSTA RAZMATRANJA O TRASEOLOGIJI

Obuhvt:

Pojm, zncj i podjel trgov

Mikrotrgovi Trgovi ppilrnih linij

Trgovi krvi

Trgovi sperme

Trgovi pljuvcke Trgovi dlk

Trgovi stopl i dr. trgovi ljudskog porijekl Trgovi zivotinjskog porijekl

Trgovi orudj i vtrenog oruzj

Trgovi vozil

Ostli mterijlni trgovi u vezi s KD Trgovi sredstv vjesnj

Pojm, zncj i podjel trgov

Pojm trseologije: dio kriminlisticke tehnike koji se bvi ucenjem o trgovim,

odnosno pronlzenju, fiksirnju, tumcenju i zncju mterijlnih trgov koji su u vezis KD.

Pojm trg: predstvlj odredjenu promjenu koj je nstl djeltnoscu covjek,zivotinje ili nekog predmet i koj je u vezi s KD, moze d bude vidljiv ili nevidljiv,

i ko tkv doprinosi rzjsnjvnju KD i otkrivnju ucinioc.

Zncj trgov: ukzuju n postojnje KD, sredstv i ncin izvrsenj, omogucvjuutvrdjivnje mjest, vremen i motiv izvrsenj KD.

Vrste trgov:

- mikrotrgovi,

- trgovi ppilrnih linij,

- trgovi krvi,- trgovi sperme,

- trgovi pljuvcke,

- trgovi dlk,

- trgovi stopl,

8/7/2019 Kriminalistika -

Documents

Kriminalistika - skripta za I. kolokvijum