Kr ęgozmyk (Spondylolisthesis) - fizjoterapeutom.pl™gozmyk.pdf · W patogenezie przyjmuje si ę dzisiaj, że nie jest to wada wrodzona i że liza nigdy nie wyst ępuje u noworodka

www.pandm.orgwww.pandm.org

KrKręęgozmyk gozmyk (Spondylolisthesis)(Spondylolisthesis)


KrKręęgozmykgozmyk

powolne przemieszczanie sipowolne przemieszczanie sięę ku przodowi trzonu ku przodowi trzonu krkręęgu, z przednigu, z przedniąą czczęśęściciąą łłuku oraz wyrostkami uku oraz wyrostkami stawowymi gstawowymi góórnymi, wyrostkami poprzecznymi rnymi, wyrostkami poprzecznymi wraz z cawraz z całąłą , wy, wyżżej leej leżążąccąą kolumnkolumnąą krkręęgosgosłłupa.upa.

Tylna czTylna częśćęść łłuku z wyrostkami stawowymi dolnymi uku z wyrostkami stawowymi dolnymi pozostajpozostająą na miejscu.na miejscu.

Schorzenie to dotyczy ok. 5% populacji (2Schorzenie to dotyczy ok. 5% populacji (2--3)3)

Wykrywa siWykrywa sięę najcznajczęśęściej miciej mięędzy 11dzy 11--20 r.20 r.żż oraz 25oraz 25--35 r.35 r.żż..


Od wOd włłaaśściwej spondylolistezy odrciwej spondylolistezy odróóżżniniććnalenależżyy

RetrospondylolistezRetrospondylolistezęę –– (pondylolisthesis reversa (pondylolisthesis reversa s. posterior) s. posterior) –– przemieszczenie trzonu L4 do przemieszczenie trzonu L4 do tytyłłu w stos. Do L5.u w stos. Do L5.Z kolei od retrolistezy odrZ kolei od retrolistezy odróóżżniamy jeszcze niamy jeszcze sacrolisthesis sacrolisthesis –– tzw. rzekomy tylny krtzw. rzekomy tylny kręęgozmyk gozmyk ––gdzie nadmiernie rozwinigdzie nadmiernie rozwinięęty od przodu ty od przodu kostnykostny””dzidzióóbb”” w okolicy przedniego brzegu w okolicy przedniego brzegu ggóórnej powierzchni trzonu S1 imituje rnej powierzchni trzonu S1 imituje przemieszczenie L5 w stos. do S1przemieszczenie L5 w stos. do S1


EtiopatogenezaEtiopatogeneza

wg wg Tylmana Tylmana –– nie jest wyjanie jest wyjaśśniona niona CzCzęęsto wyststo wystęępuje u dzieci i mpuje u dzieci i młłodzieodzieżży jako cecha wrodzonay jako cecha wrodzona

„„Synchondroza neurocentralnaSynchondroza neurocentralna””powstanie krpowstanie kręęgozmyku na skutek wady wrodzonej (sugestia)gozmyku na skutek wady wrodzonej (sugestia)

wg wg WittzeWittze –– genetyczne zaburzenie kostnienia jako genetyczne zaburzenie kostnienia jako wada nabyta, rozwojowawada nabyta, rozwojowa

Wg Wg MorisakiMorisaki –– zzłłamania przeciamania przeciążążeniowe w miejscu eniowe w miejscu ososłłabionej odpornoabionej odpornośści (mikrourazy) ci (mikrourazy)

jako wada nabyta, rozwojowajako wada nabyta, rozwojowa


W patogenezie przyjmuje siW patogenezie przyjmuje sięę dzisiaj, dzisiaj, żże e nie jest to wada wrodzonanie jest to wada wrodzona i i żże liza nigdy nie e liza nigdy nie wystwystęępuje u noworodka. Bierze sipuje u noworodka. Bierze sięę pod uwagpod uwagęę żże e krkręęgozmyk powstaje wskutek urazu, czgozmyk powstaje wskutek urazu, częęsto sto utajonego klinicznie, dysplazji i nieprawidutajonego klinicznie, dysplazji i nieprawidłłowego owego rozwoju cierozwoju cieśśni krni kręęgu lub trofostatyki, kiedy liza gu lub trofostatyki, kiedy liza ciecieśśni krni kręęgu jest nastgu jest nastęępstwem utajonego pstwem utajonego zzłłamania, mechanicznego zmamania, mechanicznego zmęęczenia wskutek czenia wskutek hyperlordozy albo efektu hyperlordozy albo efektu „„gilotynowegogilotynowego””


WhitmanWhitman wyrwyróóżżnia szereg czynniknia szereg czynnikóów w zwanych zwanych prespondylolisthesisprespondylolisthesis::

1 1 -- spondylolysisspondylolysis2 2 -- sacrum horizontale lub sacrum acutum sacrum horizontale lub sacrum acutum

((ScherbScherb) o k) o kąącie ok. 90 st (N 130cie ok. 90 st (N 130--150 st)150 st)

3 3 -- uraz (Wilhelm)uraz (Wilhelm)4 4 -- discosis intervertebralisdiscosis intervertebralis


Spondylolisteza jest zatem Spondylolisteza jest zatem nastnastęępstwem pstwem spondylolizyspondylolizy, , czyli czyli szczeliny w czszczeliny w częśęści ci mimięędzywyrostkowej dzywyrostkowej łłuku uku krkręęgugu..

WaWażżnym momentem jest nym momentem jest obecnoobecnośćść obustronnej obustronnej spondylolizy spondylolizy –– wrodzonej wrodzonej lub nabytej.lub nabytej.




ŁąŁącznie ze cznie ze spondylolysisspondylolysis i i poziomym ustawieniem poziomym ustawieniem

k. krzyk. krzyżżowejowej w rozwoju krw rozwoju kręęgozmyku bierze udziagozmyku bierze udziałł

proces patologiczny proces patologiczny rozmirozmięękania w krkania w krążążkach kach

mimięędzykrdzykręęgowychgowych (discosis intravertebralis) co (discosis intravertebralis) co

uułłatwia zeatwia ześślizg krlizg kręęgugu


Nie zawsze spondylolysis Nie zawsze spondylolysis przechodzi w spondylolisthesisprzechodzi w spondylolisthesis

Wg Wg FrancilhanFrancilhan –– w 67 % i to gw 67 % i to głłóównie wnie u osu osóób cib ciężężko pracujko pracująącychcych


Proces zeProces ześślizgiwania silizgiwania sięę krkręęgu jugu jużż w w poczpocząątkowej fazie wyzwala tkowej fazie wyzwala odruchowodruchowąą obronobronęę mmmm nad nad miejscem istnienia szczeliny w miejscem istnienia szczeliny w łłuku uku krkręęgu gu –– dotyczy to mm sacrospineles, dotyczy to mm sacrospineles, z nastz nastęępczym pczym zwizwięększeniem lordozy kszeniem lordozy llęęddźźwiowejwiowej (tzw. (tzw. sylwetka Hotentotasylwetka Hotentota) ) ZwiZwięększa siksza sięę poziome upoziome ułłoożżenie os enie os sacrum. Zmiany te warunkujsacrum. Zmiany te warunkująą ukoukośśne ne ustawienie trzonu L5ustawienie trzonu L5, przy kt, przy któórym rym sisiłła nacisku dziaa nacisku działłajająąca w sposca w sposóób b śścinajcinająący na krcy na krążążek miek mięędzykrdzykręęgowy gowy doprowadza do jego doprowadza do jego zmian zmian przeciprzeciążążeniowych. eniowych.


W patogenezie obserwuje siW patogenezie obserwuje sięę taktakżże e zjawiska towarzyszzjawiska towarzysząące takie jak:ce takie jak:

1)1) chondrosis intervertebralischondrosis intervertebralisw zakresie chrzw zakresie chrząąstki mistki mięędzykrdzykręęgowejgowej

2)2) osteochonrosis intervertebralisosteochonrosis intervertebralisw obrw obręębie powierzchni krbie powierzchni kręęggóóww

Te zmiany degeneracyjne odpowiadajTe zmiany degeneracyjne odpowiadająą obrazowi obrazowi spondylosisspondylosisi i spondyloarthrosisspondyloarthrosis (najcz(najczęśęściej ciej L5L5--S1S1). Zmianie ulega kszta). Zmianie ulega kształłt t L5 L5 –– zwizwięększa siksza sięę jego wymiar strzajego wymiar strzałłkowy i czokowy i czołłowy owy (sp(spłłaszczenie i sklinowacenie).aszczenie i sklinowacenie).


PodziaPodziałł

NewmanNewman--MalawskiMalawski

1)1) KrKręęgozmyk wrodzony(dysplastyczny)gozmyk wrodzony(dysplastyczny)2)2) Kregozmyk spondylolityczny (przeciKregozmyk spondylolityczny (przeciążążeniowy)eniowy)3)3) KrKręęgozmyk zwyrodnieniowygozmyk zwyrodnieniowy4)4) Kregozmyk urazowyKregozmyk urazowy5)5) KrKręęgozmyk patologicznygozmyk patologiczny


KrKręęgozmyk wrodzonygozmyk wrodzony

21%21%, , dzieci i mdzieci i młłodzieodzieżżKrKręęgoszczeliny nie stwierdza sigoszczeliny nie stwierdza sięę przed 5 r.przed 5 r.żż..

Ujawnia siUjawnia sięę na poziomie na poziomie L5L5NiedorozwNiedorozwóój j łłukukóów krw kręęggóów w czw w częśęści mici mięędzywyrostkowej dzywyrostkowej

i wyrostki wyrostkóów stawowych, brak powierzchni stawowej w stawowych, brak powierzchni stawowej

w k. krzyw k. krzyżżowej (gowej (góórnych wyr. stawowych)rnych wyr. stawowych)

W miarW miaręę postpostęępu choroby nastpu choroby nastęępuje wydpuje wydłłuużżenie oraz enie oraz zciezcieńńczenie czczenie częśęści mici mięędzywyrostkowej dzywyrostkowej łłuku plus jego uku plus jego przerwanie co prowadzi do przedniegio zeprzerwanie co prowadzi do przedniegio ześślizgu trzonu L5 lizgu trzonu L5 (tylna cz(tylna częśćęść łłukuuku jest ustalona zrostami wjest ustalona zrostami włłóóknistymi i knistymi i pozostaje na miejscu)pozostaje na miejscu). Prowadzi to do zmiany anatomii . Prowadzi to do zmiany anatomii kanakanałłu kru kręęgowego gowego –– w ksztaw kształłcie litery Scie litery S


JednoczeJednocześśnie z niedorozwojem nie z niedorozwojem łłukukóów kregw kregóów w

stwierdza sistwierdza sięę inne wady inne wady ––

krkręęgi przejgi przejśściowe, rozszczep ciowe, rozszczep łłukukóów, w,

niedorozwniedorozwóój k.krzyj k.krzyżżowejowej


Objawy kliniczne sObjawy kliniczne sąą wywowywołłane z jednej strony ane z jednej strony rozcirozciąągnignięęciem worka oponowegociem worka oponowego i i ustustęępujpująąpo unieruchomieniu krpo unieruchomieniu kręęgosgosłłupaupa, a je, a jeśśli li wystwystęępujpująą to to z segmentu poz segmentu połłoożżonego onego wywyżżejej. . Objawy pojawiajObjawy pojawiająą sisięę w okresie dojrzewania. w okresie dojrzewania. Do przemieszczenia trzonu dochodzi Do przemieszczenia trzonu dochodzi najcznajczęśęściej miciej mięędzy 10dzy 10--18 r.18 r.żż. i cz. i częęsto sto wystwystęępuje tu przemieszczenie trzonu o puje tu przemieszczenie trzonu o ½½szer.szer.


Objawy Objawy

�� BBóól l –– ttęępy w okolicy krzypy w okolicy krzyżża, poa, pośśladkladkóów, ud po str. tylnej. w, ud po str. tylnej. Ulega nasilaniu przy staniu, chodzeniu, schylaniu, przeproUlega nasilaniu przy staniu, chodzeniu, schylaniu, przeprośściecie

�� BBóól korzeniowyl korzeniowy –– promieniuje do kopromieniuje do końńczyn dolnych, stczyn dolnych, stóóp, p, nasila sinasila sięę pod wppod wpłływem kaszlu, kichania, unoszenia ywem kaszlu, kichania, unoszenia wyprostowanych nwyprostowanych nóóg (Laseq). Sg (Laseq). Sąą ososłłabione odruchy skokowe, abione odruchy skokowe, wystwystęępujpująąmiejscowe zaburzenia czucia.miejscowe zaburzenia czucia.

�� Uczucie sztywnoUczucie sztywnośścici�� Ograniczenie ruchOgraniczenie ruchóóww�� Uszkodzenie ogona koUszkodzenie ogona końńskiegoskiego –– utrata czucia w okolicy utrata czucia w okolicy

popośśladkladkóów, tylnej pow. ud, nietrzymanie moczuw, tylnej pow. ud, nietrzymanie moczu


leczenieleczenie

�� LeLeżżenieenie�� UsuniUsunięęcie cie łłukukóów L4w L4--L5 L5 -- zniesienie zniesienie

rozcirozciąąganiagania


KrKręęgozmyk spondylolitycznygozmyk spondylolityczny

51%51%Powstaje na tle rozpoznanej krPowstaje na tle rozpoznanej kręęgoszczeliny (goszczeliny (spondylolysisspondylolysis))

NajwNajwłłaaśściwszy krciwszy kręęgozmykgozmykWyrostki stawowe sWyrostki stawowe sąą prawidprawidłłoweowe

Przedniemu zePrzedniemu ześślizgiwaniu silizgiwaniu sięę trzonu nie towarzyszy trzonu nie towarzyszy przemieszczanie przemieszczanie łłuku kruku kręęgowego. gowego. ZeZeśślizg jest niewielki.lizg jest niewielki.

Rzadko wystRzadko wystęępuje przewpuje przewężężenie enie śświatwiatłła kanaa kanałłu kru kręęgowego, a gowego, a jejeśśli tak to w odc. L, rzadziej S. li tak to w odc. L, rzadziej S.

NajczNajczęśęściej mciej mężężczyczyźźni, b. czni, b. częęsto msto młłodzieodzieżż, dzieci, dzieci


postaciepostacie

�� U mU młłodych odych –– L4L4--L5, L5L5, L5--S1S1

�� U dojrzaU dojrzałłych ych –– L3L3--L4L4


Przy umiejscowieniu L3Przy umiejscowieniu L3--L4 L4 –– wystepuje wystepuje stenoza otworu mistenoza otworu mięędzykrdzykręęgowegogowego. . Od przodu od miejsca uszkodzenia Od przodu od miejsca uszkodzenia ––jednoimienny korzejednoimienny korzeńń okrokręęca sica sięę dookodookołła trzonu, a trzonu, ppóóźźniej nasady niej nasady łłuku. Dochodzi do rozplemu uku. Dochodzi do rozplemu tkanki. wtkanki. włłóóknistoknisto--chrzchrzęęstnej, ktstnej, któóra przyciska ra przyciska korzekorzeńń do trzonu krdo trzonu kręęgowego.gowego.Przy objaw. korzeniowych lub ucisku ogona koPrzy objaw. korzeniowych lub ucisku ogona końńskiego wskazana jest skiego wskazana jest

mielografiamielografia


Patologia kregozmykuPatologia kregozmyku


leczenieleczenie

Stenoza kanaStenoza kanałłu kru kręęgowego, otworu gowego, otworu mimięędzykrdzykręęgowego gowego ––

wskazanie do lecz.wskazanie do lecz. operacyjnegooperacyjnego

1)1) UsuniUsunięęcie cie łłuku kruku kręęgowegogowego

2)2) Usztywnienie Usztywnienie –– przednie, tylneprzednie, tylne


KrKręęgozmyk zwyrodnieniowygozmyk zwyrodnieniowy((spondylolisthesisspondylolisthesis degenerativadegenerativa))

25% 25% PseudokregozmykPseudokregozmyk JunghannaJunghanna((pseudospondylolisthesispseudospondylolisthesis))

Przyczyna:Przyczyna:zmiany zwyrodnieniowe krzmiany zwyrodnieniowe krążążka , stawu mika , stawu mięędzykrdzykręęgowegogowego

DefinicjaDefinicja: : zeześślizgiwanie silizgiwanie sięę cacałłego krego kręęgu z gu z nie uszkodzonym nie uszkodzonym łłukiem krukiem kręęgowym do przodu gowym do przodu

WystWystęępuje tu puje tu stenozastenoza kanakanałłu kru kręęgowegogowego


Powstaje w procesie zwyrodnieniowym, powodujPowstaje w procesie zwyrodnieniowym, powodująąc c zwzwężężenie enie kanakanałłu kru kręęgowego z objawami gowego z objawami chromania chromania przestankowego rdzeniowegoprzestankowego rdzeniowego u osu osóób po 40 r.b po 40 r.żż..

Polega on na zwiPolega on na zwięększeniu wymiaru kszeniu wymiaru strzastrzałłkowego cakowego całłego krego kręęgugu ..

Zmiana ta dotyczy albo jednego trzonu krZmiana ta dotyczy albo jednego trzonu kręęgu albo gu albo przemieszczenia jego do przodu wskutek zwiprzemieszczenia jego do przodu wskutek zwięększenia kata kszenia kata zawartego mizawartego mięędzy linidzy liniąą osi niosi niżższego wyr. stawowego i liniszego wyr. stawowego i liniąą osi osi szyjki szyjki łłuku kruku kręęgu wynoszgu wynosząącego w normalnych warunkach cego w normalnych warunkach 100100--115 st. a w patologii do 150115 st. a w patologii do 150--160 st.160 st.


Czynniki predysponujCzynniki predysponująącece

�� Sakralizacja L5, lumbalizacja S1Sakralizacja L5, lumbalizacja S1�� Ustawienie pow. stawowych wyrostkUstawienie pow. stawowych wyrostkóów stawowych w stawowych

w pw płłaszczyaszczyźźnie zblinie zbliżżonej do strzaonej do strzałłkowejkowej�� Nadmierna lordoza lNadmierna lordoza lęęddźźwiowawiowa�� Cukrzyca, stan po resekcji jajnikCukrzyca, stan po resekcji jajnikóóww�� NadwagaNadwaga�� Wysokie ustawienie k. krzyWysokie ustawienie k. krzyżżowej w stosunku do talerzy owej w stosunku do talerzy

biodrowychbiodrowych�� CiCiężężka praca ka praca fizfiz..


KrKręęgozmykowi rzekomemu gozmykowi rzekomemu towarzysztowarzysząą

�� Zmiany zwyrodnieniowe znieksztaZmiany zwyrodnieniowe zniekształłcajcająące krce krążążka ka (2/3 przyp. (2/3 przyp. -- obniobniżżenie wysokoenie wysokośści , brzeci , brzeżżne ne osteofityosteofity))

�� Przepuklina pierPrzepuklina pierśścienia cienia (g(głł. L5. L5--S1)S1)

�� ZwiZwięększenie kkszenie kąąta Lta L--S do ok. 45 S do ok. 45 stst (N=30)(N=30)�� Skolioza Skolioza –– łłagodna na poziomie zmianagodna na poziomie zmian�� Ciasnota kanaCiasnota kanałłu kru kręęgowegogowego

–– W fazie rotacyjnej nacisk na korzeW fazie rotacyjnej nacisk na korzeńń przez nasadprzez nasadęę łłukuuku–– Ucisk na oponUcisk na oponęę przez przez łłuk zamykajuk zamykająący krcy kręęgugu–– Ucisk przez Ucisk przez osteofityosteofity na brzegach wyr. stawowych i trzonuna brzegach wyr. stawowych i trzonu–– Z powodu odksztaZ powodu odkształłcenia wyr. stawowych, ktcenia wyr. stawowych, któóre wdzierajre wdzierająą sisięę do do

kanakanałłu od str. tylnou od str. tylno--bocznej i do kanabocznej i do kanałłu korzeniowego od u korzeniowego od str.tylnejstr.tylnej


Pod wpPod wpłływem przesuniywem przesunięęcia krcia kręęggóów w –– dolna blaszka dolna blaszka łłuku L4 uku L4 zblizbliżża sia sięę do gdo góórno tylnego brzegu trzonu L5. Nastrno tylnego brzegu trzonu L5. Nastęępuje puje dalsze zwdalsze zwężężenie. Jednoczeenie. Jednocześśnie nie przerosprzerosłłee wyr. stawowe wyr. stawowe wypychajawypychaja wypustki boczne wypustki boczne wiezadwiezadłąłą żżóółłtego do tego do śświatwiatłła a kanakanałłu kru kręęgowego i korzeniowego.gowego i korzeniowego.

ZeZeśślizgujlizgująący sicy sięę krkrąąg pocig pociąąga worek oponowy, napina go na ga worek oponowy, napina go na krawedzikrawedzitrzonu, kttrzonu, któóry w konsekwencji zostaje uciry w konsekwencji zostaje uciśśninięęty od tyty od tyłłu i boku przez u i boku przez przerosprzerosłłee wyr. wyr. stawowe.Przerosstawowe.Przerosłłee stawy mstawy m--wyrostkowe wyrostkowe wpuklajwpuklająą sisięęw zachyw zachyłłki boczne w miejscu wyjki boczne w miejscu wyjśścia korzenia L5 z opony i przebiegu cia korzenia L5 z opony i przebiegu w kanale miw kanale mięędzykrdzykręęgowym gowym –– dochodzi do ucisku miedzy dolnym wyr. dochodzi do ucisku miedzy dolnym wyr. stawowym L4 a trzonem L5stawowym L4 a trzonem L5

mielografiamielografia pokazuje ucisk przestrzeni L4pokazuje ucisk przestrzeni L4--L5L5


ZeZeśślizg do przodu postlizg do przodu postęępuje do chwili, puje do chwili,

gdy wyrostki stawowe zsuwajgdy wyrostki stawowe zsuwająącego cego

sisięę krkręęgu oprgu oprąą sisięę

o cieo cieśńśń łłuku znajdujuku znajdująącego sicego sięę poniponiżżejej


KrKręęgozmyk rzekomy c.d.gozmyk rzekomy c.d.

NajczNajczęęstrzastrza lokalizacjalokalizacja: : L4L4--L5L5rzadziej L5rzadziej L5--L1, L3L1, L3--L4L4

w 1/3 przypadkw 1/3 przypadkóów w łąłączy siczy sięę z sakralizacjz sakralizacjąą L5L5

Występuje głównie u kobiet po 50 r.ż , ale objawy wyst. głównie u mężczyzn


Przy normalnej szer. kanaPrzy normalnej szer. kanałłu kru kręęgowego gowego -- nie wystnie wystęępuje puje zespzesp. ogona ko. ogona końńskiegoskiego

Ześlizg kręgu – ma tendencje do nasilania się

(wykonanie laminektomii i resrekcji wyr. stawowych może

dodatkowo się do niego przyczynić)


fazyfazy

�� Zmiany poczZmiany począątkowo tkowo jednostronnejednostronne --przemieszczenie rotacyjneprzemieszczenie rotacyjne

�� W dalszym etapie W dalszym etapie -- obustronneobustronne --przemieszczenie do przoduprzemieszczenie do przodu


ObjawyObjawy

BBóól krzyl krzyżża a –– w momencie wstawania z w momencie wstawania z łłóóżżka, po wysika, po wysiłłku ku fizfiz

Rwa kulszowaRwa kulszowa


LeczenieLeczenie

�� gorsetgorset


KrKręęgozmyk patologicznygozmyk patologiczny

ZwiZwiąązany ze zzany ze złłamaniem tylnego amaniem tylnego

łłuku kruku kręęgu w przebiegu choroby gu w przebiegu choroby

nowotworowej, nowotworowej, ch.Pagetach.Pageta, ,

osteogenesisosteogenesis imperfectaimperfecta


ŁŁaańńcuch patogenetyczny wg cuch patogenetyczny wg ŻŻukauka

�� Czynniki nabyteCzynniki nabyte -- nadwaganadwaga(inicjuj(inicjująące)ce) -- ciciężężka praca fizycznaka praca fizyczna

�� Czynniki predysponujCzynniki predysponująącece–– Wady statyki Wady statyki -- hiperlordozahiperlordoza

-- przesuniecie linii statycznej obciprzesuniecie linii statycznej obciążążania do przoduania do przodu

–– Wady asymilacji i poWady asymilacji i połąłączenia Lczenia L--S S –– sakralizacja, sakralizacja, lumbalizacjalumbalizacja

–– Uszkodzenie krUszkodzenie krążążka mka m--krkręęgowego L4gowego L4--55–– StrzaStrzałłkowe ustawienie stawkowe ustawienie stawóów mw m--wyrostkowychwyrostkowych


KrKręęgozmyk urazowygozmyk urazowy

�� Wg niektWg niektóórych rych –– neguje sineguje sięę jego jego istnienieistnienie

�� Przy obustronnym zPrzy obustronnym złłamaniu cieamaniu cieśśni krni kręęgugu


PodziaPodziałł etiologiczny etiologiczny krkręęgozmykgozmykóóww

I) I) pochodzenia wrodzonego pochodzenia wrodzonego zaburzenia zaburzenia osteogenezyosteogenezy łłuku kruku kręęgu, brak zlania jgu, brak zlania jąąder kostnienia, der kostnienia, przetrwanie poprzetrwanie połąłączenia chrzczenia chrzęęstnegostnego

II) II) pochodzenia nabytego pochodzenia nabytego mikrourazymikrourazy

III) III) pochodzenia mieszanego pochodzenia mieszanego wada rozwojowa + przeciwada rozwojowa + przeciążążenie + enie + mikrourazymikrourazy


PodziaPodziałł ze wzgl. na wiekze wzgl. na wiek

1.1. S. S. InfantumInfantum (rzadki)(rzadki)

2.2. S. S. AdolescentiumAdolescentium (cz(częęsty) sty) –– dorastajdorastająącycy

3.3. S. S. AdultumAdultum (cz(częęsty) sty) -- dojrzadojrzałłychych


PodziaPodziałł ze wzgl. na kierunek zeze wzgl. na kierunek ześślizgulizgu

1.1. S. S. anterioranterior –– wwłłaaśściwyciwy

2.2. S. S. posteriorposterior –– rzekomyrzekomy

3.3. S. S. lateralislateralis –– przy urazach lub procesach przy urazach lub procesach

destrukcyjnych trzonudestrukcyjnych trzonu


PodziaPodziałł MayerdingaMayerdinga

I I stst –– przemieszczenie trzonu krprzemieszczenie trzonu kręęgu ogu o 25%25%

II II stst –– 50 %50 %

III III stst –– 75 %75 %

IV IV stst –– cacałły trzony trzon


PodziaPodziałłBreilsfordaBreilsforda LamblaLambla SaidmonaSaidmona

I I stst –– kontakt kontakt L5L5-- S1S1 zachowany zachowany -- spondylolisthesisspondylolisthesis

II II stst –– utrata kontaktu, utrata kontaktu, przechylenie L5 wobec S1przechylenie L5 wobec S1

-- spondyloklysisspondyloklysisIIIstIIIst –– przemieszczprzemieszcz trzonu krtrzonu kręęgu gu

do miednicy, zachowany do miednicy, zachowany kontakt z kokontakt z kośściciąą krzykrzyżżowowąą

-- spondyloptosisspondyloptosis


PodziaPodziałł ze wzglze wzglęędu na stadium du na stadium chorobychoroby

Stadium Stadium initialeinitiale

Stadium Stadium progrediensprogrediens

Stadium terminaleStadium terminale


PodziaPodziałł ze wzgl. na powikze wzgl. na powikłłaniaania

�� S. S. simplexsimplex –– bez powikbez powikłłaańń

�� S. S. complicatacomplicata –– bbóóle krzyle krzyżża korzonkowe, a korzonkowe, czasem niedowczasem niedowłłady i poraady i porażżeniaenia


PodziaPodziałł ze wzgl. Na objawyze wzgl. Na objawy

�� S. S. asymptomaticaasymptomatica

�� S. S. symptomaticasymptomatica


PodziaPodziałł wg. wg. ŚŚwiderskiego widerskiego

�� StabilnyStabilny

�� NiestabilnyNiestabilny


PodziaPodziałł wg wg HlavategoHlavatego

�� Na podNa podłłoożżu u krkręęgoszczelinygoszczeliny (prawdziwy)(prawdziwy)

�� Na podNa podłłoożżu zmian zwyrodnieniowychu zmian zwyrodnieniowych(rzekomy)(rzekomy)


PodziaPodziałł ze wzgl. Na okres ze wzgl. Na okres zeześślizgiwania silizgiwania sięę krkręęgugu

I)I) PoniPoniżżej 1/3ej 1/3

II)II) 1/31/3--2/32/3

III)III) PowyPowyżżej 2/3ej 2/3

IV)IV) CaCałłkowite (kowite (spondyloptosisspondyloptosis) )


objawy kliniczneobjawy kliniczne

1) B1) Bóóle okol. le okol. ledledźźwiowejwiowejwczesny okres wczesny okres –– niestabilnoniestabilnośćść oraz poczoraz począątkowe zmiany zwyrodnieniowetkowe zmiany zwyrodnieniowe

-- przenoszone do poprzenoszone do pośśladkladkóów i bioderw i bioder-- od od łłagodnych do ostrychagodnych do ostrych-- bbóóle piekle piekąące szczypice szczypiąące palce paląące, drce, dręętwienietwienie-- niekiedy drniekiedy dręętwienie okol. odbytu, twienie okol. odbytu,

nietrzymanienietrzymanie moczu moczu dolordolor sponatneussponatneus cum cum provocatusprovocatus

-- Objaw Objaw CzyrkinaCzyrkina –– bolesnobolesnośćść uciskowa Th 12 i L5uciskowa Th 12 i L5



2) Objawy korzeniowe 2) Objawy korzeniowe w okresie jednostronnego zniszczenia mechanizmw okresie jednostronnego zniszczenia mechanizmóów blokujw blokująących zecych ześślizg lizg lub udzialub udziałł osteofitosteofitóóww w powstawaniu ciasnoty kanaw powstawaniu ciasnoty kanałłu korzeniowegou korzeniowego

-- nerwobnerwobóóle/rwa kulszowa le/rwa kulszowa (przy kr(przy kręęgozmyku L4gozmyku L4--L5 L5 –– korzekorzeńń L5)L5)

-- zwykle dotyczy 1 korzeniazwykle dotyczy 1 korzenia-- mogmogąą dodołąłączyczyćć sisięę zaburzenia czucia , zaburzenia czucia ,

ososłłabienie siabienie siłły mm, zaniki mm uda, poy mm, zaniki mm uda, pośśladka, ladka, upoupośśledzenie odruchu skokowegoledzenie odruchu skokowego



3) 3) Ucisk ogona koUcisk ogona końńskiego i ciasnota kanaskiego i ciasnota kanałłu u krkręęgowegogowegow okresie w pew okresie w pełłni rozwinini rozwinięętej tej spondyliolistezyspondyliolistezy

-- chromanie przestankowechromanie przestankowe

-- zespozespołły neurologiczne y neurologiczne wielokorzeniowewielokorzenioweobustronneobustronne

-- niedowniedowłłady koady końńczynczyn



4) Objaw progu (4) Objaw progu (prominentioprominentio

lumbosacralislumbosacralis) ) –– obserobser. na . na wyr. kolczystychwyr. kolczystych

5) Wg5) Wgłłobienie nad wyr. kolczystym L5obienie nad wyr. kolczystym L56) 6) HyperlordosisHyperlordosis lumbalislumbalis7) Pierwotne lub wt7) Pierwotne lub wtóórne poziome ustawienie rne poziome ustawienie

k. krzyk. krzyżżowejowej8) Wyr8) Wyróównanie wnanie kyfozykyfozy THTH--L (obj. Turnera)L (obj. Turnera)



9) Uwypuklenie okolicy nadmiernie rozwini9) Uwypuklenie okolicy nadmiernie rozwinięętych tych mm kulszowych i pomm kulszowych i pośśladkowych z powiladkowych z powięększeniem kszeniem wgwgłęłębienia mibienia mięędzy nimi dzy nimi –– tzwtzw sylwetka Hotentotasylwetka Hotentota

10) Zwi10) Zwięększenie nap. mm kszenie nap. mm sacrospinalessacrospinales11) Skr11) Skróócenie odc. Lcenie odc. L12) 12) ElongatioElongatio relativarelativa regreg. . sacralissacralis13) Skr13) Skróócenie cacenie całłego tuego tułłowia owia –– obj. obj. MerceraMercera--TurneraTurnera14) Wzgl14) Wzglęędne wyddne wydłłuużżenie koenie końńczyn gczyn góórnych wobec 13rnych wobec 1315) Fa15) Fałłdy ldy lęęddźźwiowewiowe



16) Objaw wew. progu w 16) Objaw wew. progu w badbad. per . per rectumrectum lub per lub per vaginamvaginam

17) Ograniczenie ruchu do przodu w odc. L 17) Ograniczenie ruchu do przodu w odc. L –– przy przy skskłłonieonie

18) 18) RadiculitisRadiculitis LL--S lub neuralgia n. S lub neuralgia n. ischiadiiischiadii19) Postura 19) Postura spondylolistheticaspondylolisthetica20) Ch20) Chóód d spondylolitycznyspondylolityczny –– na ugina ugięętych stawach tych stawach

biodrowych i kolanowychbiodrowych i kolanowych


Symptomatologia bSymptomatologia bóólulu

2 typy b2 typy bóólulu1)1) OpasujOpasująący okresowy lub stacy okresowy lub stałłyy

lecz. lecz. ććw. w. wzmacnajwzmacnająącece mm brzucha (rozcimm brzucha (rozciąąganie ganie wiezwiez. pod. podłłuużżnego nego tylnego)tylnego)

2)2) KorzenioweKorzeniowe1)1) WzmWzm. nap. mm grzbietu. nap. mm grzbietu2)2) LaseqLaseq ++3)3) OsOsłłabienie/zniesienie abienie/zniesienie odrodr. skokowego. skokowego4)4) Zaburz. czuciaZaburz. czucia5)5) OsOsłłab. siab. siłły mm jednej lub obu koy mm jednej lub obu końńczynczyn


Rozpoznanie radiologiczneRozpoznanie radiologiczne�� AP AP -- kokośćść krzykrzyżżowa wydowa wydłłuużżonaona

-- L5 nakL5 nakłładanie siadanie sięę cienia L5 + S1cienia L5 + S1 –– odwrodwróócony cony kapelusz napoleokapelusz napoleońńskiski

�� SkoSkośśne (50 ne (50 stst) ) -- przerwana przerwana obroobrożża naa na szyi Teriera szkockiegoszyi Teriera szkockiego––szczelina w cieszczelina w cieśśni krni kręęgugu

�� BoczneBoczne –– widoczna szczelina w przerwanym widoczna szczelina w przerwanym łłuku kruku kręęgowym gowym z przemieszczeniem siz przemieszczeniem sięę trzonu do przodu, kotrzonu do przodu, kośćść krzyzowakrzyzowa ustawiona ustawiona w pozycji bardziej pionowejw pozycji bardziej pionowej

�� metody pomiaru stopnia krmetody pomiaru stopnia kręęgozmykugozmyku



Met. ULMANAMet. ULMANA

�� WykreWykreśślamy linilamy linięęprostopadprostopadłąłą do gdo góórnej pow. rnej pow. trzonu trzonu –– krkręęgu ponigu poniżżej ej zeześślizgulizgu

�� Powinna ona dochodziPowinna ona dochodzićć do do brzegu krbrzegu kręęgu legu leżążącego cego powypowyżżej ej

�� w krw kręęgozmyku trafia na gozmyku trafia na masmasęę trzonutrzonu


Metoda Isadory Metoda Isadory MeschanMeschan

�� W warunkach prawidW warunkach prawidłłowych owych -- linie linie łąłączcząące ce krawkrawęędzie tylne trzondzie tylne trzonóów krw kręęggóów ukw ukłładajadająą sisięę lub lub biegnbiegnąą rróównolegle do siebiewnolegle do siebie–– OdstOdstęęp nie wip nie więększy nikszy niżż 3 mm3 mm–– PrzecinajPrzecinająą sisięę pod kpod kąątem mniejszym nitem mniejszym niżż 3 3 ststW krW kręęgozmyku gozmyku nigdy nie naknigdy nie nakłładajadająą sisięę,, jejeśśli li biegnabiegna

rróónoleglenolegle to powyto powyżżej 3 mmej 3 mmPrzecinajPrzecinająą sisięę pod kpod kąątem 3tem 3--19 19 stst


Met. Bernarda Met. Bernarda -- JunghansaJunghansa

�� OOśś podstawy podstawy łłukuuku�� OOśś odc. odc. mimięędzywyrostkowegodzywyrostkowego

KKąąt prawidt prawidłłowy 113 owy 113 stst (100(100--125)125)KrKręęgozmyk gozmyk –– do 145 do 145 stst


Met. Grucy i Met. Grucy i TardijanaTardijana

�� I I stst –– przesuniprzesunięęcie przednie do cie przednie do ¼¼ szer. trzonuszer. trzonu

�� II II stst –– ½½

�� III III stst –– ¾¾

�� IV IV stst –– powypowyżżej ej ¾¾


Met. Met. HayerdingaHayerdinga

�� PodziaPodziałł na kwadranty na k. krzyna kwadranty na k. krzyżżowejowej


Met. Met. LaurentaLaurenta -- EinolaEinola

a/b x 100% = % zea/b x 100% = % ześślizgulizgu


LeczenieLeczenie

Na pierwszym miejscu stawia siNa pierwszym miejscu stawia sięę leczenie leczenie objawoweobjawowe, a tylko w 10% przypadk, a tylko w 10% przypadkóów ustala siw ustala sięęwskazania do leczenia oper.wskazania do leczenia oper.

�� I I stst –– wzmocnienie m. przykrwzmocnienie m. przykręęgosgosłłupowychupowych�� II II stst –– usztywnienie tylnousztywnienie tylno--boczneboczne�� IIIIII--IV IV –– stabilstabil. np. met. Dero, . np. met. Dero, spondylodezaspondylodeza

SpondylolistezaSpondylolisteza bez objawbez objawóów klinicznych nie w klinicznych nie wymaga leczeniawymaga leczenia


Leczenie zachowawczeLeczenie zachowawcze

�� OdciOdciążążenie krenie kręęgosgosłłupaupa�� Wzmocnienie mm. brzucha, zmniejszenie Wzmocnienie mm. brzucha, zmniejszenie

nap. mm. grzbietu)nap. mm. grzbietu)�� Regeneracja Regeneracja elemelem. biernych. biernych

W okresie rekonwalescencji W okresie rekonwalescencji –– gorsety gorsety biodrbiodr--llęęddźźw;trybw;tryb żżycia, fizykoterapiaycia, fizykoterapia


dodatkowododatkowo

NLPZ, NLPZ, redukcja nadwagi, redukcja nadwagi, leczenie osteoporozy, leczenie osteoporozy, ććwiczenia na rowerze, wiczenia na rowerze, odciodciążążenie, enie, SznurSznuróówka gorsetowa, wka gorsetowa, blokadyblokady


Leczenie zachowawcze Leczenie zachowawcze kontynuujemy gdykontynuujemy gdy

�� WystWystęępuje stabilnopuje stabilnośćść krkręęgosgosłłupa i upa i kregozmykukregozmykuw w badbad. . rtgrtg

�� Brak zaburzeBrak zaburzeńń neurologicznychneurologicznych

�� Brak Brak dolegldolegl. b. bóólowychlowych

�� WWłłaaśściwa postawa, chciwa postawa, chóód, dobra sid, dobra siłła mm brzuchaa mm brzucha


Leczenie operacyjneLeczenie operacyjne

WskazaniaWskazania�� brak poprawy po lecz brak poprawy po lecz zachzach�� nawroty nawroty dolegldolegl�� postpostęępujpująące osce osłłabienie siabienie siłły mmy mm�� objawy neurologobjawy neurolog�� stenozastenoza�� niestabilnniestabilnśćść krkręęgosgosłłupaupa�� kregozmykkregozmyk III, IV st. przy obecnoIII, IV st. przy obecnośści ci

bbóóllóów i obj. neurologw i obj. neurolog


Zabiegi Zabiegi odbarczajodbarczająącece korzenie rdzeniowekorzenie rdzeniowe

�� LaminectomiaLaminectomia�� WyciWycięęcie cie łłuku z uku z wyrostkwyrostk. kolczystym. kolczystym�� UsztywnienieUsztywnienie

–– tylnetylne–– przednieprzednie–– tylnobocznetylnoboczne


UsztywnieUsztywnie tylne lub tylno bocznetylne lub tylno boczne

�� ZdekortykowanieZdekortykowanie i i spondylodezaspondylodeza tylnych tylnych elementelementóów krw kręęggóów, wyr. kolczystych, w, wyr. kolczystych, łłukukóów, wyr. stawowych i czasem w, wyr. stawowych i czasem poprzecznychpoprzecznych–– Gdy Gdy wystwyst. obj. neurolog. obj. neurolog


Usztywnienie tylne Usztywnienie tylne mimięędzytrzonowedzytrzonowe

�� Wprowadzenie przeszczepu kostnego do Wprowadzenie przeszczepu kostnego do oczyszczonej przestrzeni mioczyszczonej przestrzeni mięędzykrdzykręęgowej gowej przez szerokprzez szerokąą fenestracjfenestracjęę lub lub laminektomielaminektomie z zastosowaniem z zastosowaniem instruminstrum. . HarringtonaHarringtona lub lub transpedicularnegotranspedicularnego


Usztywnienie przednieUsztywnienie przednie

�� Z dostZ dostęępu przez lub pozaotrzewnowegopu przez lub pozaotrzewnowego

Documents

Kr ęgozmyk (Spondylolisthesis) - fizjoterapeutom.pl™gozmyk.pdf · W patogenezie przyjmuje si ę dzisiaj, że nie jest to wada wrodzona i że liza nigdy nie wyst ępuje u noworodka