56
Kontrola podatkowa dr Tomasz Nowak Katedra Prawa Finansowego pokój 3.91 dyżur: poniedziałki 11.00-12.00

Kontrola podatkowa

  • Upload
    burton

  • View
    82

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Kontrola podatkowa. dr Tomasz Nowak Katedra Prawa Finansowego pokój 3.91 dyżur: poniedziałki 11.00-12.00. Ramowy plan wykładu. Pojęcie kontroli podatkowej Zagadnienia systemowe kontroli podakowej: regulacje prawne, w tym charakter prawny przepisów o kontroli podatkowej - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: Kontrola podatkowa

Kontrolapodatkowa

dr Tomasz NowakKatedra Prawa Finansowego

pokój 3.91dyżur: poniedziałki 11.00-12.00

Page 2: Kontrola podatkowa

Ramowy plan wykładu• Pojęcie kontroli podatkowej

• Zagadnienia systemowe kontroli podakowej:

- regulacje prawne, w tym charakter prawny przepisów o kontroli podatkowej

- kontrola podatkowa w systemie wymiaru zobowiązań podatkowych

- rodzaje kontroli w sprawach podatkowych

- kontrola podatkowa a inne rodzaje postępowań w sprawach podatkowych

- organy prowadzące kontrolę podatkową

• Przebieg kontroli podatkowej:

- wszczęcie

- zasady gromadzenia materiałów

- prawa i obowiązki kontrolowanego i kontrolujących

- czas prowadzenia kontroli

- zakończenie kontroli

• Funkcje kontroli podatkowej

Page 3: Kontrola podatkowa

Literatura

•H. Dzwonkowski, Z. Zgierski, Procedury podatkowe, Warszawa 2006

•A. Mariański, D. Strzelec, Aspekty prawne kontroli podatkowej przedsiębiorców, Warszawa 2012

•M. Münnich, Kontrola podatkowa. Geneza i rozwój procedury, Lublin 2010

•komentarze do Ordynacji podatkowej

Page 4: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli podatkowej- czego dotyczy wykład?

•prima facie - kontrola związana z obowiązkami w prawie podatkowym; kontrola wykonywania obowiązków ciążących na określonych podmiotach na gruncie przepisów prawa podatkowego

•w przepisach - tytuł działu VI Ordynacji podatkowej

•procedura uregulowana w dziale VI Ordynacji podatkowej

Page 5: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli

•porównanie stanu rzeczywistego ze stanem wzrocowym według określonych kryteriów

Page 6: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli (2)

• Na kontrolę składają się 4 „zasadnicze” rodzaje czynności:

(1) ustalenie stanu obowiązującego (wyznaczenie)

(2) ustalenie stanu rzeczywistego (wykonanie)

(3) porównanie wykonań z wyznaczeniami

(4) wyjaśnienie przyczyn stwierdzonej niezgodności

• Kontrola ⇒ brak jakichkolwiek elementów decyzji oraz brak elementów władczych

• Zadania kontroli (finansowej):

(1) zapewnienie zgodności między stanem rzeczywistym a stanem obowiązującym

(2) dostarczenie informacji w formie wyników kontroli tym jednostkom, które są powołane do podejmowania konkretnych decyzji, zmierzających do usunięcia skutków odchyleń wykonań od wyznaczeń i zapobieganiu wystąpienie tych zjawisk w przyszłości

Page 7: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli podatkowej

•normatywne - art. 281 § 2 Op:

•„Celem kontroli podatkowej jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego”.

•kontrola podatkowa dotyczy wszelkich obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego

•wyznaczenia - obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego

•wykonania - sposób realizacji tych obowiązków przez podmioty, na których ciążą

Page 8: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli podatkowej (2)

• Kontrola podatkowa w ujęciu wąskim

• - postępowanie, o którym mowa w dziale VI Ordynacji podatkowej → tego dotyczy wykład

• Kontrola podatkowa w ujęciu szerokim

• - wszelkie procedury, zmierzające do sprawdzenia, czy podmiot zobowiązany na gruncie przepisów prawa podatkowego wywiązuje się na nałożonych na niego przez te przepisy obowiązków

Page 9: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli podatkowej (3)

• Kontrolowanym jest podmiot, na którym ciążą obowiązki w prawie podatkowym.

• Kontrolującym jest organ reprezentujący państwo w sprawach podatkowych.

Page 10: Kontrola podatkowa

Pojęcie kontroli podatkowej (4)

• Z art. 281 § 2 Op wynika, że chodzi o wszelkie obowiązki wynikające z przepisów prawa podatkowego.

• Formalnie może chodzić o kontrolę realizacji wypełniania obowiązków w zakresie:

1) powstawania obowiązku podatkowego (np. obowiązek rejestracji)

2) wymiaru zobowiązań podatkowych

3) wykonania zobowiązań podatkowych.

• W praktyce procedurę, o której mowa w dziale VI Ordynacji podatkowej wykorzystuje się do kontroli wymiaru zobowiązań podatkowych. Sposób uregulowania tej procedury również potwierdza jego wymiarowy charakter.

Page 11: Kontrola podatkowa

Cel kontroli podatkowej

• Wyłącznie weryfikacja stanu rzeczywistego ze stanem prawidłowych

• Celem bezpośrednim - na gruncie obowiązujących przepisów - nie jest wymiar

• Pośrednio stanowi instrument wymiaru:

➡ może zweryfikować pozytywnie (tj. stwierdzić brak nieprawidłowości) = prawidłowość samowymiaru

➡może stanowić podstawę autokorekty lub wszczęcia postępowania podatkowego i następnie wydania decyzji na podstawie art. 21 § 3 Op

Page 12: Kontrola podatkowa

Regulacje prawne dotyczące kontroli podatkowej

•art. 281-292 (dział VI) Ordynacji podatkowej

•ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (j.t. Dz.U. z 2011 r., nr 41, poz. 214)

•ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (j.t. Dz.U. z 2013, poz. 672)

Page 13: Kontrola podatkowa

Regulacje prawne dotyczące kontroli podatkowej (2)

• Ustawa o kontroli skarbowej

• reguluje kontrolę „skarbową”, a nie „podatkową”

• Art. 1 ust. 1 tej ustawy: „Celem kontroli skarbowej jest ochrona interesów i praw majątkowych Skarbu Państwa oraz zapewnienie skuteczności wykonywania zobowiązań podatkowych i innych należności stanowiących dochód budżetu państwa lub państwowych funduszy celowych”

• w zakresie zapewnienia skuteczności poboru podatków:

• → te same cele kontroli skarbowej i kontroli podatkowej

Page 14: Kontrola podatkowa

Regulacje prawne dotyczące kontroli podatkowej (3)

• rozdział 3 ustawy: „Postępowanie kontrolne” (już nie: „kontrola skarbowa”)

• art. 31 ust. 2 pkt 3 ustawy o kontroli skarbowej: „Użyte w ustawie określenia oznaczają: postępowanie kontrolne - postępowanie podatkowe, o którym mowa w dziale IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa”

➡ postępowanie kontrolne = postępowanie podatkowe wg działu IV Ordynacji podatkowej

• art. 11 ust. 3 ustawy o kontroli skarbowej: „Organ kontroli skarbowej może w ramach prowadzonego postępowania kontrolnego przeprowadzić kontrolę podatkową”

• art. 31 ust. 2 pkt 4 ustawy o kontroli skarbowej: „Użyte w ustawie określenia oznaczają: kontrola podatkowa - kontrolę, o której mowa w dziale VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa”.

➡ w toku postępowania kontrolnego („kontroli skarbowej”) prowadzi się również kontrolę podatkową

Page 15: Kontrola podatkowa

Regulacje prawne dotyczące kontroli podatkowej (4)

• Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej

➡ rozdział V: „Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorcy” (art. 77-84d)

➡ Art. 77 ust 1: „Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorców przeprowadzana jest na zasadach określonych w niniejszej ustawie, chyba że zasady i tryb kontroli wynikają z bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo z ratyfikowanych umów międzynarodowych”.

• 1a. (...)

• ust. 2: „W zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozdziale stosuje się przepisy ustaw szczególnych”.

• ust. 3: „Zakres przedmiotowy kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy oraz organy upoważnione do jej przeprowadzenia określają odrębne ustawy”.

➡ dotyczy: kontroli u „przedsiębiorców”, zaś kontrola podatkowa może być prowadzona wobec jakiegokolwiek podatnika (choć w praktyce głównie przedsiębiorców)

➡ założenie: przeciwdziałać regulacjom kontroli, które utrudniają bieżące prowadzenie działalności gospodarczej

Page 16: Kontrola podatkowa

Regulacje prawne dotyczące kontroli podatkowej (5)

• Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej zawiera następujące uregulowania w zakresie kontroli (odnoszą się również do kontroli podatkowej i są częściowo powielone regulacji zawartej w dziale VI Ordynacji podatkowej):

➡ zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli

➡ wykazywanie uprawnień do kontroli przez osoby kontrolujące

➡ sposób uczestnictwa kontrolowanego w toku kontroli

➡ miejsce prowadzenia kontroli

➡ prowadzenie książki kontroli

➡ niedopuszczalność kontroli równoległych

➡ czas trwania kontroli

➡ środki prawne przysługujące kontrolowanemu

Page 17: Kontrola podatkowa

Regulacje prawne dotyczące kontroli podatkowej (6)

• Dział VI Ordynacji podatkowej

➡„podstawowa” regulacja kontroli podatkowej

➡określa: zasady wszczęcia, zasady prowadzenia, prawa i obowiązki kontrolowanego i kontrolujących, zasady gromadzenia dowodów i informacji, sposoby zakończenia

➡uwzględnia uregulowania ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie kontroli podatkowej przedsiębiorców

➡jest również stosowana do kontroli podatkowej prowadzonej w toku postępowania kontrolnego prowadzonego przez organy kontroli skarbowej

Page 18: Kontrola podatkowa

Charakter prawny przepisów o kontroli podatkowej

•prawo podatkowe

materialne

formalne (procesowe)

ustrojowe

Page 19: Kontrola podatkowa

Kontrola podatkowaw systemie wymiaru podatkowych

wymiar decyzyjny

samowymiar(samoobliczenie)

pobór płatniczy

pobór przez inkasenta

obowiązek zgłoszenia

zdarzeń podatkowy

ch

obowiązek zadeklarowania

podatku

obowiązek obliczenia, poboru i

odprowadzenia podatku

obowiązek poboru i

odprowadzenia podatku

KONTROLA PODATKOWA

Page 20: Kontrola podatkowa

Kontrola podatkowa przy wymiarze decyzyjnym

powstaniepowstanieobowiązkuobowiązku

podatkowegpodatkowegoo

realizacjarealizacjaobowiązku obowiązku zgłoszenia zgłoszenia zdarzenia i zdarzenia i

danych danych niezbędnyniezbędny

chch

wszczęciewszczęciepostępowanipostępowani

aapodatkowegopodatkowego

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

decyzjdecyzjaa

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

wszczęciewszczęciepostępowanipostępowani

aapodatkowegopodatkowego

nie ma formalnych przeszkód do prowadzenia kontroli podatkowej w zakresie zobowiązań wymierzanych

decyzyjnie

Page 21: Kontrola podatkowa

Kontrola podatkowa przy wymiarze decyzyjnym (2)

powstaniepowstanieobowiązkuobowiązkupodatkowepodatkowe

gogo

realizacjarealizacjaobowiązku obowiązku zgłoszenia zgłoszenia zdarzenia i zdarzenia i

danych danych niezbędnyniezbędny

chch

wszczęciewszczęciepostępowanipostępowani

aapodatkowegopodatkowego

informacje informacje podatkowepodatkoweinformacje informacje podatkowepodatkowe

decyzjdecyzjaa

informacje informacje podatkowepodatkoweinformacje informacje podatkowepodatkowe

wszczęciewszczęciepostępowanipostępowani

aapodatkowegopodatkowego

przy wymiarze decyzyjnym informacje podatkowe są w praktyce istotniejszym

źródłem weryfikacji niż kontrola podatkowa

Page 22: Kontrola podatkowa

Kontrola podatkowaprzy samowymiarze

• w Polsce samowymiar dominuje - niewielka ilość zobowiązań wymierzanych decyzyjnie

• w systemie samowymiaru rośnie rola kontroli podatkowej (przy wymiarze decyzyjnym organ odpowiada za wymiar, w związku z czym prowadzi postępowanie dowodowe z własnej inicjatywy, gdyż leży to również w jego interesie)

• przekształcenie funkcji administracji podatkowej z kompetencji wymiarowych na kompetencje do kontroli

Page 23: Kontrola podatkowa

Kontrola podatkowa przy samowymiarze

powstaniepowstanieobowiązkuobowiązku

podatkowegpodatkowegoo

złożenie złożenie deklaracji deklaracji

z z wykazanywykazany

m m podatkiem podatkiem do zapłatydo zapłaty

wszczęciewszczęciepostępowanipostępowani

aapodatkowegopodatkowego

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

decyzja tzw. decyzja tzw. określającaokreślająca(art. 21 § 3 (art. 21 § 3 Op) lub o Op) lub o

umorzeniuumorzeniu(art. 208 § 1 (art. 208 § 1

Op)Op)

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa

kontrolakontrolapodatkowapodatkowa wszczęciewszczęcie

postępowanipostępowaniaa

podatkowegopodatkowego

czynności czynności sprawdzającesprawdzające

czynności czynności sprawdzającesprawdzające

czynności czynności sprawdzającsprawdzając

ee

czynności czynności sprawdzającsprawdzając

ee

ten diagram nie uwzględnia dopuszczalności złożenia autokorekty

niezłożenie

deklaracji

Page 24: Kontrola podatkowa

Rodzaje kontroli/postępowań w sprawach podatkowych

•kontrola podatkowa

•kontrola skarbowa (postępowanie kontrolne prowadzone przez organy kontroli skarbowej - ustawa o kontroli skarbowej)

•czynności sprawdzające (dział V Op)

•postępowanie podatkowe (dział IV Op)

Page 25: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające

• procedura uregulowana w dziale V Ordynacji podatkowej

• odrębna procedura od kontroli podatkowej oraz postępowania podatkowego

• najczęściej poprzedza kontrolę lub postępowanie podatkowe

• nie stosuje się zasad ogólnych postępowania podatkowego (stosuje się je i w postępowaniu podatkowym, i w kontroli podatkowej) ➞ ograniczenie gwarancji procesowych ➞ obniżone standardy czynności sprawdzających

Page 26: Kontrola podatkowa

Cel czynności sprawdzających

• Art. 272 Op:

„Organy podatkowe pierwszej instancji, z zastrzeżeniem art. 272a, dokonują czynności sprawdzających, mających na celu:

1)   sprawdzenie terminowości:

a)  składania deklaracji,

b)  wpłacania zadeklarowanych podatków, w tym również pobieranych przez płatników oraz inkasentów;

2)   stwierdzenie formalnej poprawności dokumentów wymienionych w pkt 1;

3)   ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami”.

Page 27: Kontrola podatkowa

Cel czynności sprawdzających (2)

- ograniczony cel czynności sprawdzających ➞ ani nie jest to wymiar, ani pełna kontrola wymiaru (jak w przypadku kontroli podatkowej), choć występują elementy występujące w toku kontroli lub postępowania podatkowego

- zasadniczo tylko kontrola o charakterze formalnym (sprawdzanie, czy podatnik złożył deklarację ➞ § 1, sprawdzenie, czy deklaracja została wypełniona zgodnie z zasadami jej sporządzania ➞ § 2)

- poza zakresem czynności sprawdzających zasadniczo pozostaje badanie prawidłowości wymiaru ➞ cel, o którym mowa w § 3, jest realizowany tylko w zakresie, w jakim przepisy regulujące postępowanie dowodowe w czynnościach sprawdzających umożliwiają przeprowadzenie dowodów (art. 275-276 Op) lub żądanie wyjaśnień (art. 274a § 2 Op)

Page 28: Kontrola podatkowa

Cel czynności sprawdzających (3)

- to postępowanie o najmniej sformalizowanym charakterze (dowody gromadzi się tylko w ograniczonym zakresie)

- niektórzy nazywają je „wstępną kontrolą podatkową o charakterze formalnym” (choć nie tylko elementy formalne podlegają „kontroli” - art. 272 pkt 3 w związku z art. 274a § 2 oraz art. 275-276 Op)

- założenie: nie ma potrzeby prowadzić pełnego postępowania lub pełnej kontroli, jeśli już w trybie mało sformalizowanym można dokonać weryfikacji prawidłowości niektórych elementów deklaracji podatkowej

Page 29: Kontrola podatkowa

Przesłanki i forma wszczęcia czynności sprawdzających

• brak regulacji

• brak przesłanek określonych prawem

• brak sformalizowanej czynności wszczęcia

• „sprawdzany” może w ogóle nie wiedzieć, że taka procedura jest/była wobec niego prowadzona

• dowiaduje się dopiero z wezwania, które może być podjęte przez organ dla zrealizowania zamierzonego celu prowadzonych czynności sprawdzających

Page 30: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania

dowodowego

•w zależności od celów, które organ zamierza zrealizować

•tylko w zakresie, w jakim przepisy działu V Op to określają ➞ nie stosuje się przepisów działu IV rozdział 11 „Dowody”

Page 31: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania

dowodowego (2)

•w zakresie sprawdzenia, czy deklaracja została złożona:

•Art. 274a. § 1 Op: „Organ podatkowy może zażądać złożenia wyjaśnień w sprawie przyczyn niezłożenia deklaracji lub wezwać do jej złożenia, jeżeli deklaracja nie została złożona mimo takiego obowiązku”.

Page 32: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania dowodowego (3)

•w zakresie poprawności formalnej złożonej deklaracji (2 sposoby działania organu podatkowego):

Art. 274. § 1 Op: „W razie stwierdzenia, że deklaracja zawiera błędy rachunkowe lub inne oczywiste omyłki bądź że wypełniono ją niezgodnie z ustalonymi wymaganiami, organ podatkowy w zależności od charakteru i zakresu uchybień:

1)   koryguje deklarację, dokonując stosownych poprawek lub uzupełnień, jeżeli zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, kwoty nadpłaty, kwoty zwrotu podatku lub wysokości straty w wyniku tej korekty nie przekracza kwoty 1.000 zł;

2)   zwraca się do składającego deklarację o jej skorygowanie oraz złożenie niezbędnych wyjaśnień, wskazując przyczyny, z powodu których informacje zawarte w deklaracji podaje się w wątpliwość”.

•art. 274a § 2 Op: „W razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji organ podatkowy może wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych”.

Page 33: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania

dowodowego (4)

• w zakresie zgodności danych w deklaracji ze stanem faktycznym (cel wskazany w art. 272 § 3 Op):

(1)wezwanie do wyjaśnienia wątpliwości co do rzetelności danych zawartych w deklaracji

(2)sprawdzenie ulg

(3)sprawdzenie wydatków mieszkaniowych (ulgi, zwroty podatku lub koszty podatkowe)

(4)tzw. kontrola krzyżowa

Page 34: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania dowodowego (5)

• wezwanie do wyjaśnienia wątpliwości co do rzetelności danych zawartych w deklaracji:

• art. 274a § 2 Op: „W razie wątpliwości co do poprawności złożonej deklaracji organ podatkowy może wezwać do udzielenia, w wyznaczonym terminie, niezbędnych wyjaśnień lub uzupełnienia deklaracji, wskazując przyczyny podania w wątpliwość rzetelności danych w niej zawartych”.

• przesłanka wezwania ➞ powstanie po stronie organu podatkowego wątpliwości do rzetelności danych oraz wskazanie tych wątpliwości w wezwaniu

• sposób zadośćuczynienia wezwaniu ➞ wyjaśnienie w zakresie przedstawionych przez organ podatkowy wątpliwości do rzetelności danych

Page 35: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania dowodowego (6)

• sprawdzenie ulg

•Art. 275 Op:

§ 1. Jeżeli ze złożonej deklaracji wynika, że podatnik skorzystał z przysługujących mu ulg podatkowych, organ podatkowy może zwrócić się do niego o okazanie dokumentów lub o złożenie fotokopii dokumentów, których posiadania przez podatnika, w określonym czasie, wymaga przepis prawa.

§ 2. Banki, na żądanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego, są obowiązane do sporządzania i przekazywania informacji o zdarzeniach stanowiących podstawę do skorzystania przez podatnika z ulg podatkowych, jeżeli zostały wykazane w deklaracji złożonej przez podatnika.

§ 3. Przepis § 2 stosuje się również do zakładów ubezpieczeń, funduszy inwestycyjnych i dobrowolnych funduszy emerytalnych, w zakresie prowadzonych indywidualnych kont emerytalnych i indywidualnych kont zabezpieczenia emerytalnego, oraz do domów maklerskich, banków prowadzących działalność maklerską, towarzystw funduszy inwestycyjnych i spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych.

§ 4. Do informacji, o których mowa w § 2 i 3, przepis art. 82 § 4 stosuje się odpowiednio.

Page 36: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania dowodowego (7)•sprawdzenie wydatków mieszkaniowych (ulgi, zwroty podatku

lub koszty podatkowe):

•Art. 276 Op:

§ 1. Organ podatkowy, za zgodą podatnika, może dokonać oględzin lokalu mieszkalnego lub części tego lokalu, jeżeli jest to niezbędne do zweryfikowania zgodności stanu faktycznego z danymi wynikającymi ze złożonej przez podatnika deklaracji oraz z innych dokumentów potwierdzających poniesienie wydatków na cele mieszkaniowe.

§ 2. W przypadku określonym w § 1 pracownik organu podatkowego, w porozumieniu z podatnikiem, ustala termin dokonania oględzin. Podpisaną przez podatnika adnotację o ustaleniu terminu oględzin zamieszcza się w aktach sprawy.

§ 3. W razie nieudostępnienia lokalu mieszkalnego w uzgodnionym terminie organ podatkowy może wyznaczyć nowy termin przeprowadzenia oględzin.

§ 4. Pracownik organu podatkowego sporządza protokół przeprowadzonych oględzin, który dołącza do akt sprawy.

§ 5. Przepisy § 1-4 stosuje się odpowiednio w przypadku skorzystania przez podatnika z ulg inwestycyjnych.

Page 37: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające - zakres postępowania dowodowego (8)

•kontrola krzyżowa

•Art. 274c Op:

§ 1. Organ podatkowy, w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym lub kontrolą podatkową, może zażądać od kontrahentów podatnika wykonujących działalność gospodarczą przedstawienia dokumentów, w zakresie objętym kontrolą u podatnika, w celu sprawdzenia ich prawidłowości i rzetelności. Z czynności tych sporządza się protokół.

§ 2. Jeżeli miejsce zamieszkania, siedziba lub miejsce wykonywania działalności kontrahenta kontrolowanego znajdują się poza obszarem działania organu przeprowadzającego kontrolę, czynności, o których mowa w § 1, na zlecenie tego organu może także dokonać organ właściwy miejscowo.

Page 38: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające- obowiązki „sprawdzanego”

•obowiązek zadośćuczynieniu wezwaniom podejmowanym na podstawie przepisów działu V Ordynacji podatkowej

•niezrealizowanie tych obowiązków może skutkować odpowiedzialnością karną skarbową:

•art. 83 KKS: „Kto osobie uprawnionej do przeprowadzenia czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej lub czynności kontrolnych w zakresie szczególnego nadzoru podatkowego udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, w szczególności kto wbrew żądaniu tej osoby nie okazuje księgi lub innego dokumentu dotyczącego prowadzonej działalności gospodarczej lub księgę lub inny dokument niszczy, uszkadza, czyni bezużytecznymi, ukrywa lub usuwa, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych”.

Page 39: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające- forma zakończenia

- brak regulacji o sposobie i formie zakończenia czynności sprawdzających

- z poszczególnych czynności należy sporządzić protokół ➞ art. 172 § 1 Op (znajduje zastosowanie w czynnościach sprawdzających na podstawie art. 280 Op, w myśl którego w czynnościach sprawdzających znajdouje odpowiednie zastosowanie rozdział 9 działu IV Op): „Organ podatkowy sporządza zwięzły protokół z każdej czynności postępowania mającej istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że czynność została w inny sposób utrwalona na piśmie”.

- „sprawdzany” nie otrzymuje żadnej formalnej informacji o sposobie zakończenia czynności sprawdzających

- dowiaduje się pośrednio ➞ przez dalsze działania organu, tj. wszczęcie lub niewszczęcie kontroli podatkowej/postępowania podatkowego

Page 40: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające- forma zakończenia i jego

konsekwencje (2)wezwanie do

udzielenia wyjaśnień w

sprawie niezłożenia deklaracji

podatnik wyjaśnia, że nie

miał tego obowiązku

organ uznaje te

wyjaśnienia - brak kontroli

lub postępowania

organ nie uznaje tych wyjaśnień

wszczęcie kontroli lub postępowani

a

podatnik wyjaśnia, że nie

dopełnił obowiązku

złożenie deklaracji

korygującej

Page 41: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające- forma zakończenia i jego

konsekwencje (3)wezwanie do

udzielenia wyjaśnień w

związku z wątpliwościami

co do rzeteleności deklaracji

podatnik wyjaśnia, że wątpliwości

organu są nieuzasadnione

organ uznaje te

wyjaśnienia - brak kontroli

lub postępowania

organ nie uznaje tych wyjaśnień

wszczęcie kontroli lub postępowani

a

podatnik wyjaśnia, że w istocie dane w deklaracji są nierzetelne

złożenie deklaracji

korygującej

Page 42: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające- forma zakończenia i jego

konsekwencje (4)sprawdzenie

uprawnienia do ulgi

przedstawienie tych dokumentów przez podatnika organowi

podatkowemu

organ stwierdza, że dokumenty

potwierdzają prawo do ulgi - brak kontroli lub

postępowania

organ stwierdza, że dokumenty

przedstawione przez

podatnika nie są

wystarczające

wszczęcie kontroli lub postępowani

a

brak dokumentów

złożenie deklaracji

korygującej

Page 43: Kontrola podatkowa

Czynności sprawdzające- forma zakończenia i jego

konsekwencje (5)

kontrola krzyżowa

podatnik przedstawia dokumenty

wątpliwości organu

wszczęcie czynności

sprawdzających, kontroli lub

postępowania

podatnik nie przedstawia dokumentów

przekazanie protokołu do akt

kontroli u kontrolowanego

kontrahenta podatnika

przekazanie protokołu do akt

kontroli u kontrolowanego

kontrahenta podatnika

poza kontrolą krzyżową

Page 44: Kontrola podatkowa

Postępowanie podatkowe

•postępowanie uregulowane w dziale IV Ordynacji podatkowej

•postępowanie jurysdykcyjne, zmierzające do wydania decyzji wymiarowej (na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 Op, art. 21 § 3 Op, art. 21 § 3a Op, art. 24 Op)

Page 45: Kontrola podatkowa

Postępowanie podatkowe- przesłanki i forma wszczęcia

wymiar decyzyjny samowymiar

złożenie deklaracji

informującej o powstaniu obowiązku

podatkowego

brak regulacji przesłanek wszczęcia

≈ uzyskanie przez organ informacji o

powstaniu obowiązku

podatkowego (z informacji

podatkowych, czynności

sprawdzających, kontroli

podatkowej)postanowienie o

wszczęciu postępowania podatkowego

postanowienie o wszczęciu

postępowania podatkowego z

urzędu

brak regulacji przesłanek wszczęcia

≈ „podejrzenie” nieprawidłowości samowymiaru (z

informacji podatkowych,

czynności sprawdzających,

kontroli podatkowej)

Page 46: Kontrola podatkowa

Postępowanie podatkowe- obowiązki strony

• te wskazane w dziale IV Op:

• obowiązek udzielania wyjaśnień (art. 155 Op)

• obowiązek udostępnienia przedmiotu oględzin (art. 198 Op)

• przesłuchanie strony (art. 199 Op) ➞ tylko za zgodą strony

• zobowiązanie do przedstawienia dowodu (art. 189 Op) - brak sankcji za nieprzedstawienie dowodu, leży to w interesie strony

Page 47: Kontrola podatkowa

Postępowanie podatkowe- zakres postępowania

dowodowego

•rozdział 11 działu IV Ordynacji podatkowej

•postępowanie dowodowe w pełnym zakresie

•dopuszczalne wszelkie środki dowodowe

Page 48: Kontrola podatkowa

Postępowanie podatkowe- formy zakończenia

decyzja- zawsze!

wymiarowa- określenie/ustalenie

wysokości zobowiązania podatkowego

- określenie zwrotu podatku- określenie straty podatkowej

o umorzeniu postępowania jako bezprzedmiotowego - brak podstaw do wymiaru

podatku

proces wymiar został zakończony

Page 49: Kontrola podatkowa

Kolejność podejmowania procedur

czynności sprawdzając

e

kontrola podatkowa

postępowanie podatkowe

obowiązek złożenia

deklaracji

Page 50: Kontrola podatkowa

Kolejność podejmowania procedur (2)

czynności sprawdzając

e

kontrola podatkowa

postępowanie podatkowe

obowiązek złożenia

deklaracji

Page 51: Kontrola podatkowa

Postępowanie kontrolne

• prowadzone przez organy kontroli skarbowej (inspektor kontroli skarbowej)

• rozdział 3 ustawy o kontroli skarbowej: „Postępowanie kontrolne”

• art. 31 ust. 2 pkt 3 ustawy o kontroli skarbowej: „Użyte w ustawie określenia oznaczają: postępowanie kontrolne - postępowanie podatkowe, o którym mowa w dziale IV ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa”

➡ postępowanie kontrolne = postępowanie podatkowe uregulowane w dziale IV Ordynacji podatkowej

• postępowanie jurysdykcyjne, którego celem jest zarówno weryfikacja wykonania obowiązków przez podatnika, ale jednocześnie zmierza ono do wydania decyzji wymiarowej (na podstawie art. 21 § 1 pkt 2 Op, art. 21 § 3 Op, art. 21 § 3a Op, art. 24 Op) ➞ elementy kontroli i wymiaru

Page 52: Kontrola podatkowa

Postępowanie kontrolne- przesłanki i forma wszczęcia

•brak regulacji przesłanek

•Art. 12 ustawy o kontroli skarbowej:

1. Postępowanie kontrolne jest prowadzone zgodnie z planem kontroli.

2. Plany kontroli ustalają dyrektorzy urzędów kontroli skarbowej stosownie do zadań określonych przez Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.

3. Postępowanie kontrolne może być również prowadzone poza planem kontroli, na podstawie uzyskanych informacji lub materiałów albo przeprowadzonych analiz.

•postanowienie o wszczęciu postępowania kontrolnego (art. 13 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej)

•konieczność powiadomienia o zamiarze wszczęcia - na zasad określonych w przepisach o kontroli podatkowej

Page 53: Kontrola podatkowa

Postępowanie kontrolne- obowiązki strony

• te wskazane w dziale IV Op:

• obowiązek udzielania wyjaśnień (art. 155 Op)

• obowiązek udostępnienia przedmiotu oględzin (art. 198 Op)

• przesłuchanie strony (art. 199 Op) ➞ tylko za zgodą strony

• zobowiązanie do przedstawienia dowodu (art. 189 Op) - brak sankcji za nieprzedstawienie dowodu, leży to w interesie strony

Page 54: Kontrola podatkowa

Postępowanie kontrolne- zakres postępowania

dowodowego

•rozdział 11 działu IV Ordynacji podatkowej

•postępowanie dowodowe w pełnym zakresie

•dopuszczalne wszelkie środki dowodowe

Page 55: Kontrola podatkowa

Postępowanie kontrolne- formy zakończenia

stwierdzenie przez organprzesłanek do wydania decyzji

decyzja wymiarowa- określenie/ustalenie

wysokości zobowiązania podatkowego

- określenie zwrotu podatku- określenie straty podatkowej

wynik kontroli

proces wymiar został zakończony

brakprzesłanek do wydania decyzji

art. 24 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o kontroli skarbowej

Page 56: Kontrola podatkowa

Rodzaje postępowań - porównanie

postępowanie

podatkowe

czynności sprawdzając

e

kontrola podatkowa

postępowaniekontrolne

cel wymiar

sprawdzenie niektórych

obowiązków formalnych

sprawdzenie wszelkich

obowiązkówwymiar

zakres postępowaniadowodowego

pełnyograniczony

zakres

pełny(jak w

postępowaniu

podatkowym)

pełny

zakres uprawnień

kontrolujących

ograniczony do

wskazanych w dziale IV Op

ograniczony do

wskazanych w dziale V Op

najszerszyograniczony do wskazanych w dziale IV Op