Kontrola administracji

dr Paweł Dąbrowski

pdabrow@wspiz.edu.pl

Kontrola wewnętrzna

• Kierownik / dyrektor generalny;– Osoby na stanowiskach kontrolnych;

• Główny księgowy;

• Pełnomocnik Ochrony Informacji Niejawnej

• Audytor wewnętrzny;

• Inni.

Art. 39 ust. 3 ustawyo Radzie Ministrów

3. W każdym ministerstwie tworzy się w szczególności:

1) gabinet polityczny ministra;2) komórki organizacyjne, biura, wydziały

lub wyodrębnione stanowiska do spraw: (…)

j) kontroli, skarg i wniosków,k) ochrony informacji niejawnych.l) audytu wewnętrznego.

Ochrona informacji niejawnych

• Za ochronę informacji niejawnych odpowiada kierownik jednostki organizacyjnej, w której takie informacje są wytwarzane, przetwarzane, przekazywane lub przechowywane.

• Kierownikowi jednostki organizacyjnej podlega bezpośrednio pełnomocnik do spraw ochrony informacji niejawnych, który odpowiada za zapewnienie przestrzegania przepisów o ochronie informacji niejawnych

Pełnomocnik ochrony informacji niejawnych

• Pełnomocnik ochrony kieruje wyodrębnioną, wyspecjalizowaną komórką organizacyjną do spraw ochrony informacji niejawnych, zwaną dalej „pionem ochrony”, do której zadań należy m.in. :– kontrola ochrony informacji niejawnych oraz

przestrzegania przepisów o ochronie tych informacji;

– okresowa kontrola ewidencji, materiałów i obiegu dokumentów;

– opracowywanie planu ochrony informacji niejawnych w jednostce organizacyjnej i nadzorowanie jego realizacji.

Kontrola zarządcza

• Kontrolę zarządczą w jednostkach sektora finansów publicznych stanowi ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy.

Podmioty kontroli zarządczej

• Minister - w kierowanych działach

• Wójt (burmistrz, prezydent), starosta, marszałek województwa – w jst

• Kierownik – w kierowanej jednostce

Standardy kontroli zarządczej

• Standardy kontroli zarządczej określone przez Ministra Finansów (określane obligatoryjnie)

• Szczegółowe wytyczne MF w sprawie kontroli zarządczej (określane fakultatywnie)

• Wytyczne ministrów dla działów administracji rządowej (określane fakultatywnie)

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

• Dopuszczenie przez kierownika jednostki wskutek zaniedbania lub niewypełnienia obowiązków w zakresie kontroli zarządczej:– do uszczuplenia wpływów należnych jednostce samorządu

terytorialnego lub innej j.s.f.p. (art. 5 ust. 2)– do dokonania wydatku powodującego przekroczenie kwoty

wydatków ustalonej w rocznym planie finansowym (art. 11 ust. 2)

– do niewykonania zobowiązania jednostki, którego termin płatności upłynął (art. 16 ust. 2)

– w sprawach związanych z udzielaniem zamówienia publicznego (art. 17 ust. 7)

Organy orzekające

• Komisje orzekające (I instancja);

• Główna Komisja Orzekająca (II instancja);

• Prawo skargi do sądu administracyjnego.

Oskarżyciel

• Rzecznik Dyscypliny;

• Główny Rzecznik Dyscypliny.

Kary dyscyplinarne

Karami za naruszenie dyscypliny finansów publicznych są:

1) upomnienie;

2) nagana;

3) kara pieniężna;

4) zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi.

V SA/Wa 501/08

• Odpowiedzialność Prezydenta obciąża go z uwagi na fakt, iż jest on w rozumieniu ustawy kierownikiem jednostki sektora finansów publicznych (…) Nie uwalnia go od tej odpowiedzialności okoliczność, iż w grudniu 2005r. obowiązkowi w tym zakresie zostały powierzone zastępcy Prezydenta. Powierzenie obowiązków nie zwalnia kierownika jednostki z odpowiedzialności jaką pociąga za sobą naruszenie

Obowiązki formalne

• Plan działalności na następny rok

• Sprawozdanie z wykonania planu działalności

• Oświadczenie o stanie kontroli zarządczej w poprzednim roku

• Obowiązek publikacji powyższych dokumentów w Biuletynie Informacji Publicznej

Główny księgowy

• Głównym księgowym jest osoba, której kierownik jednostki powierzył obowiązki i odpowiedzialność w zakresie prowadzenia rachunkowości jednostki i wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi, a także dokonywania wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym oraz wstępnej kontroli kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.

Główny księgowy

• Złożenie przez g.k. podpisu na dokumencie oznacza, że:– nie zgłasza zastrzeżeń do prawidłowości

operacji;– nie zgłasza zastrzeżeń do kompletności,

rzetelności i poprawności dokumentów finansowych;

– Zobowiązania wynikające z operacji mieszczą się w planie finansowym jednostki.

Główny księgowy

• Główny księgowy może żądać:– Udzielania od kierowników innych jednostek

organizacyjnych informacji i wyjaśnień;– Udostępnienia do wglądu dokumentów i

wyliczeń

Definicja audytu - poprzednio

Audytem wewnętrznym jest ogół działań obejmujących:1) niezależne badanie systemów zarządzania i kontroli w jednostce, w tym procedur kontroli finansowej (…) w wyniku którego kierownik jednostki uzyskuje obiektywną i niezależną ocenę adekwatności, efektywności i skuteczności tych systemów;2) czynności doradcze, w tym składanie wniosków, mające na celu usprawnienie funkcjonowania jednostki.

Definicja audytu wewnętrznego - obecnie

• Audyt wewnętrzny jest działalnością niezależną i obiektywną, której celem jest wspieranie ministra kierującego działem lub kierownika jednostki w realizacji celów i zadań przez systematyczną ocenę kontroli zarządczej oraz czynności doradcze;

• Ocena dotyczy w szczególności adekwatności, skuteczności i efektywności kontroli zarządczej w dziale administracji rządowej lub jednostce.

Zmiany

• Wyraźne wskazanie roli audytu wewnętrznego

• Wspieranie realizacji celów kontroli zarządczej

• Obowiązek kierowania się standardami audytu wewnętrznego.

Zmiany w zakresie podmiotowym

– Zmniejszenie liczby jednostek imiennie wskazanych w przepisach;

– Uzależnienie obowiązku audytu od wielkości środków publicznych dla większej grupy jednostek

– Próg 40 mln zł– Próg definiowany w inny sposób

Obowiązek audytu

• Po przekroczeniu progu 40 mln zł:

• Państwowe jednostki budżetowe;

• Uczelnie publiczne;

• Samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;

• Agencje wykonawcze;

• Państwowe fundusze celowe.

Audytor

• Kierownik komórki audytu wewnętrznego podlega bezpośrednio kierownikowi jednostki;

• Dyrektorowi generalnemu w zakresie określonym odrębnymi ustawami;

• Ustawa o służbie cywilnej.

Audytor zewnętrzny

• Wydatki i rozchody oraz dochody i

przychody mniejsze niż 100 mln zł lub zatrudnienie do 200 pracowników

• Umowa pisemna na co najmniej rok

• Wymagania kwalifikacyjne osób prowadzących audyt

• Zgoda ministra

Dokumentacja związana z audytem

• Plan audytu na następny rok – do końca roku;

• Sprawozdanie z wykonania planu;

• Roczny plan audytu i sprawozdanie z jego

• wykonania – informacja publiczna;

• Dokumenty robocze – chronione.

Komitet audytu

• Cel: doradztwo na rzecz ministra w zakresie zapewnienia adekwatnej, skutecznej i efektywnej kontroli zarządczej oraz skutecznego audytu wewnętrznego w dziale;

• Powoływany w drodze zarządzenia;

• Może być jeden dla wszystkich działów kierowanych przez ministra.

Komitet audytu

• Sygnalizowanie istotnych ryzyk;• Sygnalizowanie istotnych słabości kontroli

zarządczej oraz proponowanie jej usprawnień;• Priorytety do rocznych i strategicznych planów

audytu wewnętrznego (jednostek w dziale – nie tylko ministerstwa);

• Przegląd istotnych wyników audytu wewnętrznego oraz monitorowanie ich wdrożenia.

Komitet audytu

• Przegląd sprawozdań z wykonania planu audytu wewnętrznego oraz z oceny kontroli zarządczej

• Monitorowanie efektywności pracy audytu wewnętrznego

• Wyrażenie zgody na rozwiązanie stosunku pracy oraz zmianę warunków pracy i płacy kierowników komórek audytu wewnętrznego