14
KONCERN KONCERN BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO Leszek Koziorowski

KONCERN BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

  • Upload
    mohawk

  • View
    47

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

KONCERN BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO. Leszek Koziorowski. Utworzenie Banku Gospodarstwa Krajowego Przyczyny: własny bank rządu umożliwiający jednolitą i scentralizowaną politykę kredytową brak kapitału i doświadczenie w dotychczasowych instytucjach kredytowych - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

KONCERN KONCERN BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Leszek Koziorowski

Page 2: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Utworzenie Banku Gospodarstwa Krajowego

Przyczyny: własny bank rządu umożliwiający jednolitąi scentralizowaną politykę kredytowąbrak kapitału i doświadczenie w dotychczasowych instytucjach kredytowychbrak potrzeby funkcjonowania trzech identycznych banków

Osoby: Władysław GrabskiCzesław Klarner

PodmiotyPolski Bank KredytowyPaństwowy Bank OdbudowyZakład Kredytowy Miast Małopolskich

Page 3: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Portfel akcji przejęty przez Bank Gospodarstwa Krajowego od Polskiego Banku Krajowego

Polskie Fabryki Maszyn i Wagonów L. Zieleniewski - 41.300 akcjiElektrownia Okręgowa w Pruszkowie - 20.200 akcjiZakłady Mechaniczne „Ursus” - 26.00 akcjiPrzemysł Chemiczny w Polsce SA- 29.900 akcjiWiele pojedynczych akcji i udziałów

W żadnym z nabytych przedsiębiorstw Bank nie posiadał kontroli.

Page 4: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Pierwsze trudności budżetu państwa i zaangażowanie BGK celem „odciążenia” budżetu w 1925 roku

Gwarancja dla kredytów Zakładów Mechanicznych „Ursus”Przejęcie 140.000 akcji „Azot” SA w BorachObjęcie 4% akcji Podkarpackiego Towarzystwa Elektrycznego SAUdzielenie dalszych kredytów dla Zakładów Mechanicznych "Ursus" i Przemysłu Chemicznego w Polsce SARozpoczęcie kredytowania Towarzystwa Starachowickich Zakładów Górniczych SA oraz w wyniku objęcia nowej emisji akcji uzyskania pakietu większościowego w spółce

Działania banku w tym okresie miały charakter dość chaotyczny.

Page 5: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Okres wywierania presji na Bank Gospodarstwa Krajowego przez Ministerstwo Spraw Wojskowych

formalne zlecenie rządu zajęcia się finansowaniem i sanacją przemysłu wojennego (XII 1926)efektem było przejęcie kontroli do XII 1927 nad Towarzystwem Eksploatacji Soli Potasowych SA, Przemysłem Chemicznym w Polsce SA, Kieleckim Towarzystwem Nawozów Sztucznych SA, Azot SA, Zakładami Mechanicznymi "Ursus" SA, Towarzystwem Starachowickich Zakładów Górniczych SA, Elektrownią Okręgową w Pruszkowie SAw 1928 roku pojawia się zainteresowanie Zakładami Chemicznymi "Grodzisk" SA

Page 6: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Wzrost wartości akcji i udziałów przedsiębiorstw w bilansie BGK

W bilansie BGK obserwujemy dynamiczny wzrost wartości inwestycji w akcje i udziały w okresie 1926 -1928:

na dzień 31 XII 1926 wartość akcji wynosi 5.734 tys. złna dzień 31 XII 1927 wartość akcji wynosi 20.113 tys. złna dzień 31 XII 1928 wartość akcji wynosi 34.157 tys. zł

Page 7: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Klasyfikacje przedsiębiorstw należących do BGKPodział z 1929 roku: Przedsiębiorstwa o specjalnym znaczeniu dla obronności kraju (A):Towarzystwo Starachowickich Zakładów Górniczych SA, Stowarzyszenie Mechaników Polskich z Ameryki SA, Fabryka Obrabiarek „Pionier”, Zakłady Mechaniczne „Ursus” SA, Przemysł Chemiczny „Boruta” SA, Zakłady Chemiczne „Grodzisk” SA, Azot SA, „Jarot”, Polskie Towarzystwo Akumulatorowe SA, Fabrykę Śmigieł W. Szomański i SkaPrzedsiębiorstwa ważne ze względu polityki gospodarczej państwa (B):Towarzystwo Eksploatacji Soli Potasowych SA, Bank Śląski SA, British and Polish Trade Bank, Bank von Danzig, gdański Monopol Tytoniowy, Stocznia Gdańska, Spółka Mieszkaniowa dla Miast, Krajowe Towarzystwo Melioracyjne SA, Powszechne Domy Składowe SA, Zjednoczenie Rybaków Morskich w Gdyni, Eksport Przemysłu Obronnego „Sepewe”

Podział z 1931 roku:Wyodrębniono 5 przedsiębiorstw „aktywnych” ze stanowiska interesów państwa:Towarzystwo Starachowickich Zakładów Górniczych SA, Stowarzyszenie Mechaników Polskich z Ameryki SA, Towarzystwo Eksploatacji Soli Potasowych SA, Przemysł Chemiczny „Boruta” SA, Zakłady Chemiczne „Grodzisk” SA

Page 8: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Wydzielenie departamentu „koncernowego”

Rozwój koncernu Banku Gospodarstwa Krajowego zmusił władze banku w 1930 roku do wyodrębnienia w centrali banku Departamentu Konsorcjalnego. W okresie późniejszym wielokrotnie zmieniano jego nazwy.

Page 9: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Sytuacja finansowa przedsiębiorstw należących do BGK – wartość w bilansie banku na 1930 rok

British and Polish Trade Bank – 81,5% akcji - 7.157.900 złBank von Danzig – 33,8% akcji - 6.147.352 złDanzig Tabak Monopol – 9,67% akcji - 2.142.035 złTowarzystwo Eksploatacji Soli Potasowych – 95,34% akcji - 17.923.191 złPozostałe (np. Azot SA, Zakłady Chemiczne "Grodzisk" SA, Przemysł Chemiczny w Polsce SA, Stowarzyszenie Mechaników Polskich z Ameryki SA) – 1 zł

Przedsiębiorstwa należące do BGKbyły w fatalnej sytuacji finansowej,wymuszane kredyty były co dozasady konwertowane na kapitałzakładowy.

Page 10: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Z początkiem lat 30-tych decydowano o zmniejszeniu zaangażowania w przedsiębiorstwach i poszukiwano sposobu wyjścia z niektórych inwestycji

Sprzedano ZM "Ursus" SA do Państwowych Zakładów Inżynieryjnych za 1 zł i prolongatę kredytu w wysokości 26,4 mln zł na 30 lat"Azot" SA został przekazany do Państwowej Fabryki Zakładów Azotowych w ChorzowieKrajowe Towarzystwo Melioracyjne SA przekazane zostało do Państwowego Banku RolnegoAkcje Kieleckiego Towarzystwa Nawozów Sztucznych SA nabyła Fabryka Prochu w PionkachAkcje "L. Zieleniewskiego" sprzedawano na giełdzie

Page 11: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Ograniczenia udziałów banku w przedsiębiorstwach doprowadziło w okresie 1935 – 1939 do koncentracji BGK wyłącznie w 5 spółkach

Towarzystwo Starachowickich Zakładów Górniczych SA – 4.850.000 zł (18,33%), przy czym Skarb Państwa posiadał jeszcze 9.669.500 zł (36,62%)Przemysł Chemiczny "Boruta" SA – 3.014.300 zł (80,4%)Zakłady Chemiczne "Grodzisk" SA – 2.322.700 zł (89,33%)Towarzystwo Eksploatacji Soli Potasowych SA – 19.422.475 zł (97,11%)Stowarzyszenie Mechaników Polskich z Ameryki SA – 2.732.400 zł (55,2%)

Page 12: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Utrzymanie kredytów dla przedsiębiorstw należących dotychczas do koncernu BGK

Łączna kwota udzielonych kredytów dla przedsiębiorstw, których akcje i udziały zostały zbyte wynosiła w 1936 roku 72 mln zł. Wśród kredytowanych spółek znajdowały się m.in.:

Fabryka Obrabiarek „Pionier” sp. z o.o.Polskie Towarzystwo Akumulatorowe SAZakłady Mechaniczne „Ursus” SAKieleckie Towarzystwo Nawozów Sztucznych SA

Page 13: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Literatura:

Zbigniew Landau – Bank Gospodarstwa KrajowegoRoman Górecki – Rola Banku Gospodarstwa Krajowego w życiu gospodarczym Polski współczesnejKapitał państwowy w spółkach prawa handlowego u scyłku Drugiej RzeczypospolitejSprawozdanie Komisji do zbadania gospodarki przedsiębiorstw państwowychJerzy Gołębiowski – Sektor państwowy w gospodarce Polski międzywojennej

Page 14: KONCERN  BANKU GOSPODARSTWA KRAJOWEGO

Dziękuję pięknie i zapraszam do dyskusji, a także krytyki.

Leszek Koziorowski